Skip to main content

Full text of "askar2book72"

See other formats


A o’} y H cLljjAJI d-o hi pi I 




ya£ 

(1848 - 1789 ) L-jjjjI 


^ i ■ T I j ' ' 3 . ^ 

t (j h ta i^*> q . J :^s_jJu5j 



iujaII oas^JI illluilp J&>o 












4 oWi git 


dJjjl 



(1848 _ 1789 b 3j3 '0 




<U-J .1 1 I .sl-A__p| _ j. 


— JljJI pLjlJI 4 v»<j ^ a )l 

v I jj U a^ ^ ^ j L jj dL jl /( 1848 _ 1789 L j j j 1 ) s j \ j-^-p 

. 4j j Loji- ! ^TuXflj 

(<upLisi>-!^ <toLwj| ^j3p) _ . 639 

.606 _ 5 85 ^ : aJI^p 

•lTL 4* <_A J^A 1 . 
ISBN 9953-0-0761-6 

. U t ^ Lw g j 1 . . 0 1 1.1. A^P llvaJ 1 o 1.2. j Ij—Lijjj 1 . 1 

. ^ JJLo) ./? ^ c Aj ) LAI 


. iLJuJl 


J L<*J>- 1 . 

940.2 


ojjj^aJL ^ v — -> IjxSCJ 1 |j_A ^3 Ojl^Ji frljNl® 

(( a_xk^"^JJ .p 



)La>- 

rr*-T 

;L 

— 3 j La 

rg. lb 


l) L?** 




A-^^*j a. 




jij'yi 11814 OUp _ 141363 : v . ^ 
a5 ^j^>S I tiixJ I y# ^_p.a> v—jL^JI IJla j-i-^i 

a-o^aJI 6*x>-^Jl c^U» 1 j^ ^ 5” j jj 

1 13 6001 i v — j . o Li fljj L cj I ^ L* w aj Lj 

oU _ 1 103 2090 Cjj j~) _ ^ I I 
(961 1) 801587 _ 801582 _ 869164 :dyk 
(9611) 865548 : 0 ~S\h / _ «^y>» : Li^ 

e-mail: info@caus.org.lb - Web Site: http://www.caus.org.lb 


2007 (^b) Jbl 0^15 : jfl\ AJaJl 







7 i-J .5 iu jaJI ‘UcJail 

19 ijjjJI 4juiail j*jJL2J 

31 yX^Z 

35 *Lo4jL$Jl 


Jj^I ^1 

Oljj kill 

43 jJ^s- 0 jjiJl cjLujUw ^9 j^JLxJl ; JjVt ^J.ya.g.11 

77 ijpLsdJl oj ji!l : ^liJl J^aili 

125 <t™2 yaJl 5jji]| ! Jw/adll 

165 i — > y>*}\ '. jJl ^juiiaaH 

203 f*>LJl : ^UJI J*mJI 

219 oljjiJl ij-iUl 

257 5~» y^\ '. £jU! 

jLjuJI 

283 J>>1\ : j^UJl JvaiJl 


5 



317 



‘ £_w»lxll JuyAaJl 

343 

Igjl jj\ 

375 

f-\ o ! 

! j*L& J^./a.aW 

405 


■ j£s- J^aall 

433 

1 ! jj Jj 'j 1 

: jls- tlJlill J^aAll 

465 

«. 

! j~+£' ^il J^2 a)I 

509 

: 


541 

1848 ^»L*J! yx^ \ 4^L>cJI i 

^j-*oLwJI flil 

561 


Jajl y*Jl 

575 


yu j*i J! o~JJI 

585 


£>-l y Jl 

607 


oJjL<4v<>JI ^>-1 j*JI 

621 


0"^’ 


6 



4_j_i ctjLjlaJl 


jLjlpI jJ-p Lull ^ ^-Ls^l <u^Xo L" i - c ^ > 

^ j-4-^ cr° (“j'-ij-ij-® j J-! ^J-^r ‘-^-ij\ 

jjj\ ojLjpl Jl o yf-'jX- I (jCLp-LJl (1)} J-; • LjUij^-; 

o j-aJl 1 £-jH j!L*Jl ^J> ^IpiM oj-A (_ji- jJ^> 

^p jwi jil j t <L_<d_*Jl 4jjlx>- Jp yS jX ] I 4Z-kS\ 

U»-Uj £x_ijbJl ( ^i ^Ipj'iJl Jj>LiJl 

^-s_C i ' '■P 1 t ' 4-l_*-«J~^ t j-0 0 4^jjJl 

j-A>l jJaJl JJ-S^ (_|wbL| jj£.llil ( _ ? ™S'jlil ojjliX-4 L^J-j ^j-^J t (_£jP«Jl 

^L^JI j—^ L_*il ILjJI ^y^-jL*_; *3 4-/>\yxi]\j t 

l>* ° b-~- — * — _v-jj 1 ^ijLi^. Jp jjkj L _y-^~ tojl J _<^>.lj 

.4pl^vJl <J1 ^uXp-! pIjI^ 4%Jj^-\ Ajljlj 4-43lj^o ^p ^5 4 0 j^*P 


L 4jL^lj3j j jJgJw O (do*i-A-l _^*-a ^3 1 i_r“^ 

^ P- 

C 0^ 1 C Lj^^$s 3 L A^l-P («^—^3 ^ J! SjLS?l a" 

O ^J>- 4_x-oU>- ^3 jbJl ^3 Li-P j3 ( — *Jlis> CldS* |»IjI 

^ tai 1 1979 ^Ip c_jij y>- . < *-^*' Cy 3 -^ 5 

c— ’b^S" ob^jj c A->j>~ '^A^sJ I d^LS * p w\p! ddS* t o ^S15J1 

IjJl_v 2 _^ (.1959 ^Lp jj_Jddi {Primitive Rebels) 

f. . <* f. 

-1 1 j iAJw'j jj>\,\ jrV' • d> ^^ 3 ! (^pdS" (,J^s_>«-d_] L^-xa?L^I 

(j^ji-l wid« d>LiJji ^p^>U^I c^L'yi 


7 



( Interesting Times: j ^iJl ^9 0 L 0 - : kaj\ 4-ul3Jl Aj 

jl5 jl ^0 ^Jl Jpj (2000) y4 Twentieth Century Life) 

^ o!5 hXtfJ . vj b*3^-ll c— U 3 . ^ 3 LS” J, 4jl ^ | 4 jp^^w»> 


^ t \\ JJl 43 ^Jlll ijLJi c^LlxSsJl p oLI j3 ^~xjI 4i$\J t ^gjJ.1 

L/? ^/2j jjJJ-J^ ^*01 j^-’-^jLil y* ^ y 2 *^* u^- ^ 

I* j| Jj t j° 4 ^^-jIj 0 ^_asQ? jl *l*J>Ij Jp JJjjlIJ a^s >- ^_)Jul 

SJ j) ^ »«l) ^ j-lajJl ojLWl ^3 4-w>**Sjlll pww&Ldilj) jLS 


.^*3 ^Jl Jw<>P £_£jlJiJl Jp 0 j^jLj J-*3^ ^ ^ ^ISjj) <bjj 


t ^3^-jbJl JJj>ti!l ^3 aj>t^Jw« jL jl jiNl ^/} Nj 

^jjbJl Jl c ^ 5 ^-*’ 1 —*-° y^ 1 j^o-S” c J Jau 0 j yL l y > *• J| 

y> l^>-\ j-> ^i]l <u-*JI jJl LLs^jJI J_<>»>ti ^ijjLiLoj l j_*/?L*ll 

•g^' u^ 1 


Jl>» 


Cr* 

j»lj jLJjlj j-j «. — jSI 1917 j»Lp 4_j jJ_L_Ss_^^l ^_3 ^ jLj_j j—* j_Jj 
4^jLdj 4 4jjJl j ^0 ojJlj oljj -L*-J U-wJ9 Jl JiXj J 4 4 _» jLw^j 

J>l c 1933 j»lp LjUajj^ J| J^" j-U ^3 4JL*»«lj3 


y lS y^ J-l^L^j <■ LJUaJj t L*w*jJIj c Lolil y *uJiIa5Ij a_> J\jJ I ip^Jl 
j**S jj\ 4-Jl ^JJl Jj*3ji <LjjLaJl 3 j-*-n^ 4j j-v^L*! jlSj .Ja a>o jJl Ljjjl 
o»A_A jl l_-o_S” C Li. I ^* 4j| j»s3 J 4 j^L\a^J| I Agi^jl ^ ^3 

< — wv2^-Jl j-aI j-tj oLj-^Jl ji ajLoL^jlaI y o Jil 

■a^y^J C^^'j 


b a cM' ^ij 

i' 

I J^.QwP^ . ^j_L) ^_^>»L5' jS 'jjk^S yA ^t_jj!jJl 

^g3l. <S A.i3^f I ^t-jjLxJJ I^Llw-I t v2-Lj j^j aJlS" — o^-J i^L^- 

J>3 .1978 ftp iJlk^Jl ^15^1 y SUjj 1 1970 j»U 


8 



LjLkjjj O ^jJl ^>Lojj jJi 1 1998 ^L*Jl 

jjJjL ijJ 4JI *y| 1 1936 j»L*Jl xxa L^p j_0 jlS aJI 
cJi '— 'j.i-1 ^yt- cJj_c-j 1 1956 j»lp LjlJo_gJ 

c5^ o^Lr*-^ a jj-^° (J-£- J-tj tJ,lk_>Vl 


. 4^Loj*J| A^Lajljr j 4 j j^j 


* , t- <= _, 

t O-^-J 4 jooI>- _ ciL^o aJi!xJ Wj 

‘U^jj^oVlj — _)L*_»LM cjLi^S ^vo 3~Lp Ijjlj 

a_w 1-1 oUdJl j_L5"l (J,} 4-^wLwo^fl aJiLoJ^o (j! ^1 AiLv^NLj^ 

3J_*J aIULI j_* o^olj’ L° oli t (a~> j-xJl L>_)j) 

AJlkj)/1j tijIiS/lj j OUJJI J_o 

ajU t a^L^JIj Aj^SlaJlj i^LS^I AjUUwtil ^J-p Sj5A-pj .aJL^NIj 
lJ-A ^3 ^j_Ja_a <_jLx5j CjLOj3 aJj ijU^I l 5 JL^, jl i_jjl_P 

(»-r^-dJ A-^jLillj _)LM JaJyJI j_p <.JL>JJ 

.jjjJ ^ AjLoIj j»jl ) yjA 


U-j 3» tpL^jjA 

(_}-^-^ c^LojJiil ^3 wL^SLxJl di-jjj 

^ ^ ^ “ 0 j’^' Ll»wL>I j *, >LxSljl ^3 _ aJL<>_pI 

LoS *u\ds^\ >wj2-v3lj jl <Ool3jJ £~jjhi cCpLv? -Loo V J t^c_jjlxJl 
Lo-5” t <J| ( ^o> 11 (3^-jjil " JooaJ 

c wvj>c3 ^_1 _^-a 1I d-o*“LJl^ *« — - 3 ! ^ilj) c_i- ^ > ‘ J ! ^ cJ 

(_j 0 ^Jjll w!jIwL>-S/Ij 4-w^ 1— */ S/ 1 ^c-ijUi 

j ^' 3 Lf^L^j 1 -^LwjI l 4j ci-j L«-o-ij>cl I ^3 ^AjJl 

O^losxll ^3 tJoiLSOos L^_w2ooi JajjOj u 

'• — <• cj i^LAllIj c ^o_p LoJo>- ^ I j t j c ‘L-oL-vvJI 

^ {£ oLi-L ivkjU Sj ioL^jJl <tLvg.jL| j ^5sJ 

C^° J y >cj ^ 4_Loca 


9 



/»L*Jl JjA' tS jLJ^' <3W-^ 

<U_^il <uliJ^J J j\ 

Ijj jjJ L^Jl i?-U-l jA (_yi (t-A o^'Aj-J. 1 i_J _A' jl -LaXi^i 

o 15 jJ-l jl v > LlSsJl li_a ^ iSji ^ J>_ (J-*" 

£~»UI ^ Ajj' vA A A' 

j^-Li! JU-pj tlJL^-l ^ y > -'^‘ (*^J j-^ 

^SA N ^5lSj y fl ^ Lilli Alk>^ ij (J 

L^.1 1 - t 5 1 g 1 y>-j IawAj«jj Lg-Ls Lj Ul~b»l jl t 

Us jLx^l jl (J.1 jp" jjL jr^ ~ L? " <J>1 jr" ; — ~-A 

^_j <. JLUuj) . J-jliJl ^yUAJl y Oj-jIp \y> y- oljji 

4_»_£jJ yti\ jk i_J j-*Jl jp- jjil i— J-pl Lf? ij^ 9 ^ <_A «bjliill ,_jA <• (_£ jl L 

OJJ-IJ <• Aja-^ljJjJl L5j-^>- J_>_3 ^^-ojL^^II (j}j-*-Sl (A.jAl or 9 

i js- i g : ^ UD U> e-\ j_^ tolS’ jJ-l oi_» jl ^jl-jj-i j-*> iSy,3 •(L ,ft j 
J~J j J-J L» JA^ll ^5-9 j j-; jl A_w^-Mi j! “U-ijj d j-A 

jUJU Ljj ! jJLaJlj <. ^-o-aJl ^p Ll^-p L>-L>>^>-l <J^ t A^pLwaJl 

•_Ajli]i>l cr^ 3 ^ (•-Aj t0 A'j “jA ^l^^A iy3 oUJaJI ^ 

.<juiUll olkv-Jl ^Ul Xjp ^LUaj>- j p-^liaLl aJIjJj 
jl jj*> j t ikLwJl ^ iiU c o <• 

JjuJI jlU Jj jilp N 

caLS" oJla jl **-y ^-3 lj 

oLUaxJI y>- eylyr £* t L^a^-A 5 jr° t ‘ L j^ Jo 

: U" 0y° uxs*j nr Jl y^' c ^aaA! 

t . l? • 7 ^ toJuv^-Jlj ^uj ^J l AA i — a-w>“A 

^LsA-P^I ^A^-j aSjA- 1 k-jlj-L?l y^d 

. ^%-^Lo-p Loj 1 ^ y^ ^-<A-> 1 

LJL>- jJJL.^ Jiaj cjIS jJ- 1 oAa jls t a 15 iJJJi y° 


10 



v ^ .tS j£- ^1 <t*3|jJ( o ^jjJl ^3 

C /jji LgJv^J L* ^P (ioljJl) *L^P L<>Jd>- 1 CjIS* o3jis d)l 4-iS 


CjIjj^JIj oLaJa^jJ.1 t \y> ^3 CUjJLA--I 


^S/l JA Jlc 


. ‘LS’ 


J> ck^ 

t ^-^IjwvsJl o! j^jJl L^Jwo^ c ^1L*J1 ^3 
^.Xjiil 4JI3 L« d)I t ^LwwJl !._La ^3 t ^j)L>^j^_& lIAjj! ,*La^ajj j^\ 

I oLS*jji~l ^jL^Jl ^J,lJa. jN 1 


u^ 3 jx*^ (_k* <■ jXXS' £^oLJl o jJLil ^j ->3 d-^Lij ^_JL_*Jl ^3 LJUajj 

t o^Jaj ^3 C^J IS xijJ Lilt y cjL&LiJ-l 

^-S t k^* ‘'-CS L^_ijj_v2-j h^-- 1 -i-o c j Loje>- 'y I 4 _^j 1 3 4_1 L>- ^ 3 11 

• L^lxilaj ( y£ jm «bj5 jA 0 (J,| jiuj 


1 A ^J^hSO.! t q-) ' — - ^ - k(' 1 ^ r ^ J I ^ jb dl l .ij ,_\_9^ 

^ y^r y jj-^ Jk«_*jl ‘LsliSl l_£_J JjLj 4Jb-*>Ul <G'Ldj.i 
t ( 1 969 {Captain Swing) £yyt3~~ u 1830 ^»Lp I j_x_ L> cj| (j j-^3 

c/illiLo • j\y d^Jill jljJ ^ 3X*J Aj^SojJIj a^L^JI ^^Jlj 

iL^L^j c ( 1 973) {Revolutionaries: Contemporary Essays) 

kjjjb tk cjIS' k“' cl/" jjJl 

1_5 l *-- J 1^" ^>tij A^Lslj>tXil C^L*-<>l^jw0l 

lLL jl I) j^>-> tcujjJ-l ^jjUl ^3 ^ ^LpUj^>-'^1 cjIj-JcJJ oJ_g^J.I 

^ ^ ^ C _5 ^ I ^^3 I ^_J Aj>“ *)IaA^ ^Lj^l *\3 ^ ^ lj 'yJ^jA 

y ^U-LJI j ^ jI jyj J~»- oLjLLa y diJi Jukj jj. Lj 

LUiSJ t _ F _^=>lil j _ r aJl ^ oL^^Jlj oLjl^JI 

• ri j-* t OjLail 4 _;_p L«jl>- N 1 oLS - jJ~\ j 

t (Theda Skocpol) J yS y>L^> |j_J j (.(Charles Tilly) jJ-Ld jJjLLJ 
c a _ rkJ Jl y> i ^ jJi- j jjs . (Anton Blok) j yS\ j 

^3 i_3^ <jr° dr^ 3 


11 



Lo j <. 11 \ oLw2_*Jl ^ Lgjvo ^°j t 

p ^ , t 

t ytjUJ| SJuL~Jl AjLLjxil JaL^j'yi {jA I jjS jU j g 4 1 1 o\jjb 

i ' 1 ' .> .t!uz\s-£- j j) a,,? -V- e^3 4_L)L^Lo i LoJL>- 1 ^ 

J J U :l ' J 1 1 o Js . 1 g ^ l_5^“ 1 '— S j-*-> °'^- & ijLi^-*Jl j-& \j-b ^v h* -* 

Lj. ^ ^j2j ^ jS <z*>\S js>~ L^-Ij l *Ls_o-J^*_xJ I ^3 ^i4>- t ^.xJJLJl 

.^aJ^iil CjU-Ji* ^ j\ (Jyi^J.1 jt I <jyi olc-L?- 

oJl* ^JcXl iLpLj^-Nl oJjjJ-l <UJxa)I i^jjil oi_fls Of^U-J 

^yii jJl jjslia» 3lJ-P Lgii>-Jjj tAjjJjhJl 4 jJ b' Jy 1 j-^~l 

^J) j t l _ 5 ^— }ll ^iljJl <_b l$3S- t_^)l y>- J-^ jrb'^'^b 

J.p ( _^pL»jl?-'!J 1 ( _ 5 ^L~Jl ^jL>j->_?-* j^y 

0 j2S ^ULj L jjjl ^3 oLJ-l (* 2 ^ J 

tj Jill ^_Lla_o^ jJ^S' £jLJI 0 (jp. o^XX-<iAl a jZji)\ ^3 ^ll_«Jl 
. J c 4iUiij|j 1 4^L~J1 j C3^/L^ ^3 

cJ l ^ 3 \ oLlSflj JsU.j'SlI cJLliS’l" Qjjil <u-g-* <1)1 (_$ j-^j 

J_p folj ^ ti-^-JI oJ_ft j-^jLbJ Nj . " <JL^ Jl JL?- <j-» 

4 lo i lj jUM 1 0 > Jl cLLta Jj t i_aLlx5l 

. " (J,l oJ-Xj 


(J-*- ' , ^- A Lf*J 

l ySix i c JjL>i'yi ^y> " t^\ t^LjjllJl I 


^3 *Lw«j_*il oL-ljjJl ^y> 4-L^Lo< £-^3 (j-* ^ ~^- A 

j3^~i t oAjb (ib '^.333*^ ^ J y~~ • 

J^i Li o^UiwjJl (Karl Marx) l _ r S jL> J jl 5 Via y JaJi 


(For men, die der kapitalistischen Produktion iJL 


oJii 4 LgJ ^ j jl JUy t y^L>^') , l Jl 4^r^L4 (1964) vorhergehen) 


12 



oi_A o-JiSj .iJU_l ji\ Jy JsjLjI i ye. j_o b-LLL j b ^14; 

*u*~5'jlll cjLjjVI Jl o^wj «Lpjj 5ilL>J bLJ jJl 2JJL> j iajuiil 
• *UP Lj-Xa- N ! 4--X.JI J-P La^jI jl~j j LojjJiJl 4— pLaJX^-^/l l •' j 1 p i ."1 1 

J,! cJj^ t _^Jl «u*~5jlil jl_L,| yp L-j y» e-US' lyl 

4- ^-Llil . (_^Aj) ».Jj4_*ll ^-bo^ll J»lo-j| o y>zs>c~a o-Lob- ^jUj 

cjlwljl t^Uai^M ^UbJlj iSyx^Jlj JJJl Ja<jj tboljJl 

. .Sj-Ldl fliajJl Jj_L~ J_J CX^li yJl ^a JsUjSM oJu *J 

5- pL_*aJl Lg-X-j y* ol— by oLjJjil oJLa C-JUlL -li_j 

u? 4 - r pb^Jl ijjiJI yp (1964) ( Industry and Empire) 

Nl >( 5>l i (1990) 1780 fbJI JLu JL^Ij c LjLlajjj 

-tL^yVl y> Lpjjij o j-^ jiS’Sflj jbbl jl 

if- <• £^>1 b> ^ J4»^j jiL*Jl y iuujlS^lj 

^Jlk. j&. yLp yLJl jyj| y, ^Sfl ^1 JL. LjjjV ^jULl 

ijt* V'-^rj-* ^UJj^ J-p Lib (.yy^Jl j yJl 

1875 _ 1848 Jill yJj t (1962) 1848 _ 1789 Ljjj! : Sj^iJI 

‘ 1994 f U Jj .0987) 1914 _ 1875 h^l^l ,(1975) 

jl-Lvalj t «UpLj Jl cJjj 4 yj| c bLJ— Jl o-La »jL>JjjA 4 

^lUJl Jjjb yp 1 1991 _ 1914 j: . /i a 1I jj jr i*Jl j JLSI : 0 ^JaJl ^vsp 

•b-iSbJl u'bij—Jl ■>Lb')ll jL-ji I Jj^l blbJl 'jA - 1 JUwo 

.iJ_j-iJl b-LJl Jp ‘uSb^j'^l Jyjj y 5J yj| 

o^/y^l ^jlyys tbj-Lij yj (5-Ul ajjlJl ^ y j 

^UJlj b*aU^, Ljjj,! Jp Ol Ja ^1 JajLl 5 Jlo«J| 5^JL| 5-jijUl 

(^-' ^ L v ULpI J> i 1848 ^UJI j 1789 ^LJl ^ Uj^p 
0 -La J^_L-J,' t yJ| J\ t " Lj-jj . jil Sjj-iJl' 1 

JJaJI 0^41^ ^ LL^-Jlj .LLkjjj L-pLvaJl Ojjlll lJ^y.Ljj 


13 



(j,\ » jj-o (JjSn t-y^r l ^ <3 jt^-h tA 3l c>4-^ 

^jjjjNI ^J-owbl (J-^ oyLflJl oj-A <L^)L^Sn oljjiaJl 

n ■ » . . L I ojjLJl jlLxii iJLsl_Lxj (J,\ (jliJ I j*-~'»-flJl <J y >j ^-‘.. j»- j •cIj-'JIj 
yj> Jt^lj JwS hjj £~a OJjjJl dLL) AS^yJ\ (jj-Jl 

^"l^J L^yJl i Pjki-l ys> ol -Ujj • 

ol jjiij <• LJjJjLJI 4 — >j _yi-l l&J L*j ‘ oj j-* L^j 4 

La £Aif jj-JjUii Jl J-«Oj tLjjjl s-Lxb L_ibi L^b*" 40>l5y-j 

ol^Odl 4jaLi ^j-aj-a 4_J_ > L-l 4 4 LlJ^J 4X.03-I 'ajjiil ^ 

j 4-JlJaJl <UOJl (J-f- L?-J.Sjil ajjli\ J-*-) ‘ol^L’ i_r^^ 

Lpljobl obL^- ojjL-3 yJl obj-^oJlj 4 L; jjj \ 

^jjjJl 1 g - 3 Law) ) 4_w>- jjJ-jN! 4 — w)I^Ll ( J_a_^wJ 4-^L-wJlj ilojiblj 
lj_A L_> ^wai-a-l J . jjJwiilj obSlj JV-) 4 ( bj Lawiw^-J I Lf-jJlj 

lojo 4 jOe- £w**LJ! j yi!l y ijUl 4_jL/aJl ol ieA ^s- L-x-oJ oLSL! 
(jLa-pl J-a-b Lr° ^Ij^lSl (j-° *3^ y..^ ‘-^ 

.1848 ^>lp jvJiaJl j\syL>'yi Lbjj 4 nils bjjjjbl 4-iUlail y 

4 4j jjJpIjO^JI yA&J cJUl j-“t J oL>S LLi 4 0j^ill ^ra^J 

4 J j! JLw> .LgJ JjJj- b Li ytj3 La-i L Ol LaS 4 Ao^lj <5 

. JiNl jo~J 4 3yw> Ly yyJI ^jIjJIj 04>-lJlj 5_gjUiJl 

oLpIJoJIj jU'Nl y>ly<Jol L js oaJjll y y- y Jj^l (J^-4 
Lw> .jjJl yya}aA\ ^ L^U^jj 4^^^! ^IL-Jl ^UL J-t- 4^^-LLl t jA\ 

lIj'A-X* J 4 4wwpLw2Jl OJjjJlj 4 4_wwJ J _aJl OjjJlSI 4 4_wA > }Lwabb 

il 5^ 11 JwpLLlII oLIAjj <■ I (_$ jLo-*sS)}\ 4 jjwL^ 

.Ljjjlj 4_J j4«Jl yj OjJJ-I ^wiUwJlj l _ ? a-L*Jlj 

^l]l LajJill ^3 ^jLj-)j_a J-f- 5 *• aw-ww^Jl Lai 

yjjJljLUj Oj^-ll yOS- a-jLlSD Lwjy<Jl L^-yJl oll^J Lyy>->- Lg^w^J 

j jjjjl JCwai .LLwJwwJl OwU is - Li LojjJL olj-Wa-^ ^3111 


14 



'oljjJr jlS I — ajT ^JLo Jj> J o*>L^JJ ^LJl 

l SjW*-J! J^LjJl jl ( yj> j*-f-j-!l (J -&j .t_j jJJ! (jo> M ijjJiM i j_a 
£ y ^ (_5^ jl jj tjrj JtaJl ( v r _i S/ J_d 

£^jh °^' ^ ^ h^L^Jlj, b_J ^iJ| ^jjyJl 

^lUJl f-U-jl ^ oaplo 2 j c<_g j5b~*Jlj ^L^Sj/l 
J-p i jJi-^j <-,_5 jj-JcU 4_x>jUill olj_p^ 

f j'-jHJ-* ^ (ijia^; to jJJij <• l*oo jT CUjJu>eX!l J J1>-1 jJ| 

'kjJdjity 1 ju.1 (j-lj ^LP i^J-Nl -Lobs' ^ J^xJl ^ 


b_S- (jjiUap-^Cs 

jbJl ^_Lp Jp A-0>c_^_blj Ao^SsolJl 4oLo_*o2o ^jlojoj_ft> bio J jl jj 
J-ij A-JLoI jOjiu ^_i 1 J-^S UL^ol j»_^_wo | J tctoJoi-l 

‘S^y ^ "bjjjjl ‘V-o.olSI *l_pr-l JUJ.I |jj6 AoljUJl Jib- 

Uo Jo il>Lo5-l ojjjoJlo j»-£^-!j> Jo ‘(jJjSCail Joj Jlloto cojj^viJL 
^J^x^aJl Jp jl j/1 #( _£ y>.\ jL>-! jJbdl 4_bL> 

joJJLj Jl jo Ls j jlS t^cojbJl 4 oLS 

.5iLS -LooUJl iobojj/l jl^S 


^>jlojjjJs ^ylp (.(^<JoJl ojU^N Jj JobJlj J | jLA JuULoj 

o^_>- Lj c Jlbll J_*_^o J_^3 4 _j1jI ( 

u~“' (^J-I' J-*- *• 1970 ^l*Jl I _ r ^ ILl-o! bbj Jl b^o^LS’SlI 
(lr° LiJoboi <L-*o>L- CjL)j.X.^i ^vOjJjJL) -LalJsj jrw 3 ^Jl cj -qJJJ| 

•u^ 


jLi jj JoiJl (jo> » Uj^3 |»jJl 4^-1 Jl jj U j 
oblobo'yi oJjSs j J_o2oj .-Lw«J_*Jl biLoj/l jl b— o-j^LS'^l 1 _aIjjJIj 1 g 1 
ai (jojj_^o. <-^b-Vl J-U^Jl ^ oIjLxpJ i_jL ^Jy 


15 



y j yb 1 jLJLJy jU<Js>lixj by I jM ^fcUiJl ( _ 5 i yjojAx jljXj 

,0>-U 


yj| iJl^JJl j iy>Jl ySbjJl Js’l—j'ill yy y <Jj^\ jX^Al 

ya i^bx^bNl 4 -JzSjJ t 4 jLA XwO A-Pj-XU bblpl ^jbyj-* 
jybj .0 y> y> ybl aJLsj~JI i_ialj-«JJ <o>Oi ypj i_? f 'y-“'-l! yy^ 
yjbo «j l b j j " bbiSsJl os L»_j iX_> ji bl bJJXs yi-*-bl o!_p 
1 X jbyj_& 4 j>c_>- ( yzitibb _9 ,^y»/ 3 lil jyill y 1 oL-jtjjVlj obJ^bll 

^Ull y* 1 oil yJl y* l$Jl y>xl yJl ISjJ - 1 jb obto>Nl oAa 

t « . Wt ... 1 4JI i oJsjj -IjjjjI *6 jbJlj AOil-iJl jl^-Xl (J.J (.(Jj^M 

j'J tj,bbx!l * 0 - 0*11 jivO jl ,y 2 boJl yJyO-ll j-p 

^-gitsj yXl J-C-J - (V4~^ I_j02Jj lyo> Ailij y> Ij-d 5 

l jj^iu jl ^Joj 'll! j-Aj <■ U-p i y~ a j aAj— ° Aoi ^ — UL^I 

yj Sy>Ojl 0-*-~bl Xs J .oLiOj' y> ly>XS ly -b-jbbl y^j-P 
y Lp yJAl j^J -1 jJi-l jbyl J-*-; ->l-AJl y yybl ' j-®“J {*jbyy 
y oSby/lJl AO^Jlj o>L~A 3 objb^ Xlyj <Ajjj I -A^ljlj lyjj 

.4J 4 j>-L-^I 

o^L~Jl Ajolji jls ^jlyy (J,l A^-jll xbJJ y^Ml jX^zil Ul 
o-jjJL L-o jJLjj lbbJ_p I 0 jLopLj i. j-g-s • x >4 ,_^p yb^ N 
J-yb^l y> b y-b-aj> tij y-» biiy yj xo J -®-4 <• JjNl 
y>i 4 jL 5 yi ^_9 oiXXj yil t. 0 j-O-ji I olyXbl (J*)b >- j ^ Oj^_^_*^ 2 J|j 

4j y>-\ J J b XI frLaJ yb .oJ-O bjy-^- O -ll 0*>b>A-l j^Jabo (J,l J-jIj-A 

j»Lp J jJbj /yy y iJlk.jJ! ( Observer ) y^y/VI iiy^o 
b_y yS - ! ( i" '• y_y_pi_j y lyzJl yx j»jbyy Jy <.2002 
0 jbo x*J jl t i _y^l by J Jy ly 1 jl Xhj ySAj . lu 

jl JXl j^ul yXi (J,l yjPlxJl y> IXil ySI ^ij .oijlj j»_^-JljJj Lylljl 

j j_s1 jl j-p jl (_<x*j ^ bLIi y^blj i^-’l ‘ 


16 



^3154^*^1 y° Jddo l^^- 5 \^y ^ J LJ J*4 ^ 

L^d ^ o jj jS <lujLS* c-’L^Lwoj t ^J»»J>! j+»\ 4* ^-54>- oVl 

dl^ L-^*< l_^_ 1 ^ • ‘d-L>_ S^ - ^ ^-3 ^3^-*-Jl Isl^vJ I i ( ^ 

^dJLlaJwa j^JijKj d)^/l J.-ol j ~^ i 4>.}^gdl k *Lw<*-*» jJl 

taUdLpI JJiisA j <. ^Jwol^^^U 4)1 oUa_pl Lr Uj_>- 0j_*LwJlj 4oj_^Jl 


d)l 0^3 Lo ye Ojj-^-> ol * ^ Ol ^ di ^J_P jl 4)^L>- 

. ^J»ol ^*-*J^/ IwAjJpO (j jS \J 


y> L«ui ^j\jjj jj& ijjjjl ^>^-<>-} t dtaj ^LdJ! ^j>s j^_> jjiJI 14& yyj 
»^jC_3l ^iij 4 jddsiJl^ 4^_^_LxJl C-> I j L>c_J ^ L> 4_ljL4l 4_al_j| ya ^JLo La 



wLL) ! ojj_g_dd.l AjjI^P iCJj y> t ^JJ 2JJ) .4^voLwv%Jl 

• " ^p ^»jL4 j>l oNjbJ 41 ^dil o'! Ojp oj>ejl L» 


4jLod~l y&l*£LA . 5 

4-oj*^ 1 *ocaUd _ 4-j^t-Ji y+S^ I d^L4jdJI jS y 


17 




jjusJL^ SjjUl jisyC. 

(-X-) 


j y£' j ^LxSCj L^JlL<>-Sv 1 L^ I *■ oSjb 

C^jLJ j^Jl A? yJL^ JjVl iJ.l*Jl ^ jJ-l 

^gjJl jt-Lci! ^^jJl j^Uljil ' 1 <. J jSfl tw->lx5Ul J_yij Uj? (.L>l^iJ 

jl LhAjI wbjj JwJ ^^>111 aJj-v 23 C-ii ^ 

. 1 lAjlj^-'-*’ t < 1 )^M 4^_1_P ^-P I l-illj) ■ & .■> 

A_)j-JLJ| j ^J gj ^3 4-^1 o j1a}\ L^-lS" Cl^LlJjll oJuii ^Jl_*_>j 

^ j >^3 C l * ■> !— 3 1 i 1 0 JJ)_S < UaX>^aJ ^^«P « /^ ^ 

c oj>L*il t4_pljjJl oL) 1 J-j oi^Jj <• 4 Jw^a> ! oj~JLp 

<j| j5Ca!Ij A?LAjAJ 4jjjil t «j jil p- j-jL) j 

c 4 j ^ I ^^»Lp o ^ 4»A~o*-p ^ ^ ^ 

c olAJjil oJi> I 4 J jluJ 0 j^Jl}\ jl JIj oliLisj c jlANlj 

4 iLli 5 jjJL> ^Lwrl t L_> y*-> <j yjJl c-4W2jj c5^ 

.©Jl>-I j aAjIp 0 jSI^ Lg-^P 0 N J ^Jp ® w ^ 45 

C J_P ^AJl j-JAI ^>^Ji ^-Lv 2 _>^/ Aj^-L^ Am JjJxJ N -L3j 


. ( a^l^'A l) JU.I c As^- jXU AjjJI ^.<JiAi jwU/£i (-&) 


19 



, ~ jl j U ^ c-j l ■ .. ~ * j| J-_^_S l 4-jLi-l oi_& (J^Li>- 4-_)l_— J^ll oLJ-I 

j jJLil L_a-rf2j (J*>li>- t 4Pj^~Jl ( jp j~-xA1I A-1UJ1 aJC-jUI Aj| ^--*-l!l 

4 lo t 8ll ^J_s! ^j-d A_?-l J_J jib Jp J-^dAj i-A*— dj_l jl Nj .^-valil 

U J ^_3 4 jLS AjLs .4_Sjd Jl j_ft 4^-dlA— dNl ^li-*-Jl ^-9 JjJjjjjl 

.^IJls'SM Jp lj-p~d jl J-9| jjljl 4, lg «dl J-3 IjJ 4~^i*j 0JJ^2_J j<Aj 4 ijAj Jp 
^j-a— Jl J 4 ( j— j J-~Jl oLj ^J-S 4_ljLoll _ j_jp £-~dj-ll (1) j-flJl 4-jlJj-> jl j-P 

^_j ^JijJL)) 1908 ^Ip jL>tdl-l 4jj-« ^iii9lj 4 4 jJ_jAj 1-I 4_SwJlj i-i^jj-jl 
o ji l ■-<?" -is ~ p® ^^1 c-wJj ^^jXd jJl 

^>lp o ytliJl j^l p id^ll Jil jill ^>-1 jl jJJs . Jiljill J^p tip jl if*-?*!' 
<1)1 L-oT yy> <_j j^>- (_5^J--J. cjj^j ipl Li> .((jjjJl jvJjiJlj) 1883 

(J jJl>cj j .4— ~ui— Jl 4_£d>- jJl ^d 4_o_£_d 4_lpli 4 SjLA/° ^ji-l ^ \jS jij-i 

LsJl jj-j Ld Jl J — dJj Ai jap jl S l 1900 j»L*Jl 

,{jr\ ji-l tjlJs ^Xd>- oj j-sd2j i-S\A ^j-S\J ^ ^S J jAj ^ ^d^Jl j^j3 4 — Jl 4— dj 

j jJjJl aJLSJ Lg-^-S" j-j (_5-Jl jLjNI oJLS v iJLiJl <LJ.L*Jl i — > jJ~\ Aj«_jj 

ps\ 4 4d jJ-I Js> jJail-1 JdalA- ojj-p 2 Jj 4 4_> ^Jl C->*>L^I jil Jp ^j^JUjJI 
jjijli-d 4 j1Ajj jJ-d (j-J id (Jl iJ-C- ^-4-1 jl il 1 4_ >jjj 

. 4J— -Jl ^S 

/jd jjliJl j .,t?~Jl -ii<ki .jlSloNl (jilaj ^-jLp J^Llo 4-q_> 

^ ipjJail A^JlSlU ^j^-Jl jLljj'^lj ipLiall (. jZ*f- ^^iJl jjJjJl 

^j_dJi_*JL*JlJ 4_-d?0 j_«J 4jo-U^ 4„iJ jj jJaj 4j_»_P ia— djVl (_)j_iJl d-L>- jl 
4ju>cil oipTi-^JJlj t 4-^4>- Jjd ^>tv2-Ail aAUI JjULd <. ILjjjJLj JjJLlabJl 
j»lA_sVl jl j,— j^j .jJlj 4 _^_j>- i j_d l^- J_sd?l jjJl i — — x , y? ) ^^xJl SiJ_*jdl 
iljc-ol Jp ,jdiJl uh*^^ JaLdjI ^i idj^id jj5J jl jliiiil j 

4-sis^- dJtj t p*E_)jjJl ^3 0 io-)j t AS ip is 4 oAjAp j I AIj 

** f. e- ^ ^ 

(3 oiJ-L yb 0 - 0 

oJl^J lyA\ ^yi ljLs^-^I Lwl -i-i jl 

AjL^p^c-j CJjLS” {_5*~**~ O y^-* j*S~**\, I c 


20 



(1M UaiM A*j£j\3 {SjIjjIsj <uij o3jj-*J| jl tOljjJl 

c^L^I^JL^xli ^jS' I j-^S ^lL*Jl oIwLL ^3 

oJ_A (jl j-A t. A^wJLaLfc oULJLX-v*! £A JiL^-^/l ^3 <j 

t 0 ^Aji-WCAJ^ l j^/2-ji ^3 Oj-<>-L~A( 6t y^y \ 11 o\S Xa3 ^1 ol-UJl 

^ L-^-«-vs_J ! ^ « <„ l l ^ Lw^-' 1 _s_a_*j L 

yJL. ^J3L>- ^oolJ ** t_^>|jcc>-l 

j_Lo ^iL*Jl ^3 j>Li Lj JlSCJ t ^^Lw^Jl 

A -a\j3 J»liaj 4_oli j ^3 (; JuLoJL} 4il J_j5i| iJI^jLS” d)ij (. j3 

^ & £, p. 

^J-Lo S ^3 IjJ-J-Aj L>c^A (jl (J^lj ^A3j . ^LwO 1 4 _joj_JL)I 

A-i-jl-3 d jJkS' Ju3 <1)1 4_jJ L^_ia_Xj>“l I " 

J* l ^ " ^oL^Jl J^O-*Jlj) iJjjJl ]pj jsS> 11 J JfrjJ Ls<2X U 

. iwwvJ ^jjJl OJ jill J--3 iLxJl ^5 O j3>- j^o 


c ^_-a_S^^5CJ| \ J_A (Jjjj^- ^3 <_>- jS>- <_Lp»- jji t- a ./Q 'l oJufc (jl 

oL<k-^*> (_£»UI t ^ 1 - 

Ajlj^JaJ^ Cr* Jj' (jlSj t " cJjlS" 

^-^w-^J.1^ c j-Jls' d)j_5Jl ^-^j 1 


^^JaJl ^5-^Jl ^5-f- 9 " 4 -wpLw 2J| 3 J jiJl 11 

- *u-wwJ ojj^JJj tJ.LjJl c J,L<»w^l ^Jl 

^ — a— ‘ > x-i» ' k^lJ L_^sa_<^o ^i, l»^o wO LaJ L»l_^ k.**i ^ '- > ~ j ^ ^ ^^-1 i A_«_S\_} 1 

<LL*>J ^cjjU ioL^Jl C^3J_^ Jj5 j ,^jIjJ>-jj-J| 

a-w<>jjJL> ^wo«xL! oJjljjdi 4-AL>J! jU’^l ?•! 




‘J\ 


^1 


^»J-P J'>U- {jA 


Sami Zubaida, Islam, the People and the State : Essays on Political Ideas (l) 
and Movements in the Middle East (London; New York: Routledge, [1989]), pp. 
16-19. 


21 



<_b <bb iib “^LojSf! £jij til cpj-d 

0 ^ Lw>lj^ ji_v~Jl U_b ^jUjJI jt->>^ > - 01? 4ij .oL>-'Vl 


. CjLjb- <ul i aJI^O! c j~oUL> £_» Ajj 


tail 


./? jib*-J ^lj) t 


bJl 


(jJli*- aJLSLoI cux-Jl 1914 cJj 

o^LpIj tCjL»jNl a_L^- jil .j!L»Jt ^ ipj-c-bb 

j & 01 ajij*_0 > j (_>iJl £-0 jJl ^ 0150-^1 

.iJjkJl 

o^i ^ N! i iJiSOJ ^ yi-l <• o^- ^ 

i y J a ojOljJl ^*A-a-4-l O^lij jl-^xOl ^li 0>J_LP t 0*^_>-L»_5 ^j-yOj^jS 

" JujO-1 ^UJl “ Lo k_iLliSlj LiL^il j L^ljjl ^ -v->4JaJl jlL*Jl 

J y>- OljjjJl ^_> OjJ-Lpj ,ojJ_pj <. Jl <jj-S\Jl ' — 

( J_c- C-Jwo^_* <• JljJU-o O^OJl a_jJ_v2-j j 0 j _b ci-^J 

.UjjjI i_*_iLj 4_i j-5b j OOUij'j 4 ^^Lw>_5 ajjLv2JlsI oljjJ 2 -’ 

> ~~ 

0) 1 k-X_l— 5 1 J l J-*-U — ll bj\ jj j) 

C->L)0/ jJl uOIaUI OJJl.' _L*_i c <CL^jO> (.OjjjjOII jUajOll 

i. 0 j-j J 1 0 j ~ y~* — wl. ' — aLsl A_b*5 j i A^_Sn_j 1 a*X_j>c_xll 

<lJLA-I c~£xbl 0 jill J OljjJl cu^fk^b 

(_giU-l 0 jiJl J-f^> ^ <■ (V-b- 1 <b bjJJjbl 

H ' , f- 

1 0wb>cjd.i ^Jl 4 jIp^j c o3j*> j! d)l 

JUwO ^ll_x_Jl ^»t— ; jlibJ A-^l— P OwL^i d)l bA-v>J 

4j jLibo Calls' jlUJl ^5 AJllxprll 4„Ji2^i> (l)li <• " 0 jjiJl 

t L ^.i 1.^ ^ ^J1 J--/2 P* 4_^3ib_jl^O ^^3 tw— ^ 1 • 1 •b^ _ 

c io ^xJL oj|j-s^^[i cJ-A ^3 OJo>cib 01 ^yi d)l3 

^.UJlj C.Js2_^ojMl U il ^g ^ . -5 -.i g * ^ JJ^ 

^yjljJl (1) j-flJl y>-\J\ ^ S ^biJl ^ t 4 -oLp 5 jj-v2-j 

*v^ 1 J^ - ^ 3 ® w ^— ^ clb 5 L. P 1 o*-A_A l^-X^ 1 <\3 ^ ^ KS+-& 

.0jy}\ 


22 



L ^-ll ^iL*Ji i j-a 4 JLiajil dLS 

£sjL 5 J-Il t ( 1 ) j-iSl ^3 ^U>JL*Jl ijj Lgdc>“i 

j-c d)l LjJ3^ oL^j . ^ J& ^*1 Ch j ^ ^ j-^ c l^jjj! 

<. — iJ l (_5^wO .A>aiajj.l oJjs jsS* i ^/2£ S )l\ (£ 3CJI3 3*-!! ojL>tl)l 


0 jJiJl JJwO (, lj_)lS .v — j 3 -*-! I ^jjn N t ^3 3*55 1 {j-* ol J_*J| (1)15 


J. Jl L 



(^ 5^3 t AjjliJl 4^3 3 CJI (_5 3”^1 ‘-llij y>~\ Co 15 C jJ^S> ^aljJl o ys . Jl 3^-131 
C-*-^ t Lo>-jL>-'j LI5-I3 c 1 ol*_v^ ci^*^ c 4 _oL<»Jl*J! 330^/1 

4 , A^Lk^oJ^ 3JI (jlc>j 330NI Lg-JlP L^JCojLo ^xil \? j-* .s?\\ oil? j 

j^p ^J^IjJ. 1 jiCJ .3 3^uVl j_>c_Jl (JLo_C<3 10333! ^3 C*ol5 3 

I23 ^3^ 3-^-0 ^ o 3 -owL^vo> il)155» ^xJl 4^0333^1 

0 A*_* 5_v2_i! c->l3j_*Jl pIccc*jL> c ^Lx_>- v oL>- i 3^o 


-nAlJLsNI cIa^-JJJJ^I 30 


C33 


^3 L<k-w>*« ^3 t 3 -^jCwll C^* 1 ^ 3 -° a!_>- ^_ owj 3-00 4 JI 33 1^° ol5 

I 3 _& 1)1 *)J I .Lw^ul <L 3 3CJ! * 4 o 31^-13 ^_La_ 3JI Id. ^3 t LoL . 


ajj 5 ^ll ^ j^Jl C- 0 I 5 c iU^Ls^vJ! a^j>- 3 JI 5 r^ .a_Jj>- 5 colpljj (5l“* j <1)15 

C^Sw^l 3] Ca 3J-CI d 1 a_J 3AII3 4 ^wv*i JI02JI3 4 ^Ul*Jl 0L3 3_l?l j^o^U 

^loM 3 -gJl <^3 ACo3 a^-^Ls^I ol5 


3_>- C-^133 •31 jCj '51 
^3 <L^J 3C-JI3 C io 3-*Jl 0 3J J-i-l ioLi 3JI JJLo C A^^U)fl ^Lv^L^cJJ 

30 1 33 O33 1 )^< 5 p a^Lp^j aj^I^LI a 5 3-^~l3 c 3I3 3-^Jl aj-Aj 3^13 t LJ 

(J,l o^3_xJ 1 ^1 j_pCj Oo>-l3 Cj 15 3^1 OwLA 1)1 ^3-5) t Ij 3_o>*^j ^3 

coUIccp^i! J -*^ 3 A-^Uiil oJ_>l Uj oLp 3-** j 

.i^Mi 


jlUJl ( 5 p ^3^3^ 3^1 1^333! { j£> 0 3^11 cj'iI 3>cdJ o 5 

p ■? . — * £, 

^3^2*1 JJj 3 .Lj<-^ jl ^jS> ^- te >L^^/l3 a ^3 3 L 5 ll ^33 0^531 L^l 


23 



^3 tj^l IjJ-P wP J_V^ OjjLaII J-JLj£“- 0 j3 t 4^J>- \ r A 

0*3^ u-° t L$-!*>b>-lj jj* y yy 

^ ^ I Aj^^-«_1 1 La^*j^3 _9 ^ ^ A3 j-*^ 1 ^ 3 ^ I I J L^o-*-*- 1 

^P jJa-^Ai ^£*Ul ^-vwJ ^SQil ^UajJl (. L>j y*pus J1 

^o C ioliajjJl 4_*_w2j! Ool5 tP-Lo^l cillj ^3j) .jjlj-i-l 

^3 ^Llaj^Jl j ^j-vwwojp t a_^oL> 3 j_L) jJlj oLijJlj ojL>tJl!I 

c l5 j-^~! A_£j>~ (2^°^ »( AJLfll £, «ll cj ^-*Al Ajj jJp! J^°! ^Jp 

(J,l Aj>-Li~lj io^jJl <w*JLa^1 j jLSo'JI 5 j3 ^j_*Jl (3 jJlJI 

^Aj ; A^*J j-AJl ojjjJl ^^3 c JaJ-l t ciU^ wL^- iij .LgJ^o 

[~oS l j*p .% Jl di-ta J.UI ^jp j£' s l 1 *JaP^!l A^g-^jJl 

^IbJl ^_P L&jLjT jJLi A^o^jjS/I jl_So*)\J aS jS>~ <Jj5^ c^L^IjJLj l L^-l 
.<Lj jAJl A^>x^a^ 1| ^3 A«Ju3 ^JjLC -Ajrj ^i L^-V 


^j^S' V I (_5 j5s 'V 1 


4^JU CJ15 


L ^JLp 0 ^JlJl t^_5^ 3 


U O-ii^- ^1 1^ Js L*ij 
(2) 


Aj j^_l?l ^j_p 1 

(2) 

aJ L^JL^ai *)! I <3^-^“ {J~ /0 3 ^ 0l -^-$P c_5^^ * ^P ■«A_o -_ £- ,J_£_P ^3 4^U_l*Jl 

olpjJi ^y> I jp*- j^Lv*>l ^jjjJl 3 U^y-^ j 

A^3 fc >Lwui aJj3 (JjI j+&-* C^s>z^p\ (. jZ*S>')l I Juljl ^y° OhJ_^^ 

^*_~vu A-ojJJ^ A-^^-^ J j)\j t Ax>Jil>3 oj 3^ 2 - } Oo J->cjJ! aJlp*- jA ^J_>- JJ 

^Cs>~\ Jjb ^jA jJ>»JU Cl^jJ->ejJl £ J^-^ -iJ j\-*A (j>l 

jjX/ alJl tL A jLaJIjj t ^Jw^axllj ^P 




°J 


,bMI 


o^LpI ^i-^' ^ — a_$C_P^ — ) j_p) (^l^_ ~wl ^1,1 


t o3*Aj “LJuJl!| oL™»jil 4 J jjJ ! 0 jh^jj ^yp jij i ./? 23^/1 


Eric John : J_^ 2 _iJ(j . >Ljl_SCJ\ I i_» ^ J .# jJl : (2) 

Hobsbawm: The Age of Capital, 1848-1875, History of Civilization (New York: 
Scribner, 1975), and The Age of Empire, 1875-1914, History of Civilization (New 
York: Pantheon Book, 1987), Chapter 12. 


24 



t 2-0 .AXXUj 4iO ^ o O^oU j}\ ^LJ. ^Xs^j J 

A-*^x-Jl La-P'^ <• ^XjX^-I cX-j 4XL>tJ\Ji AXxJ i ‘j -^ 1 £*lj l/ 

0 J-O-L-Il l ^ * 3 tlr^^ 4 O-J-Ufttjjl ^J_P 4-ftjL*_ll G-U-dlj A—oLvaJLsNl 
oJu* c~«Ji_j •jlL’Jl ^Uol jjjiljJlj t j^z.* ^J, 3 _^Jl j j j-^sx^J .1 j 

jll Ij-iU ^jjJl olp-jl ^_PwLil 4 -L*j Lg-^ 3 4 4p>ejJl 

4 , 0 J-x-P J_o_S lj (. (jLJl_s'S/l jj-jjJl JL?- JJL/> 4 -L-vftjSH (3j—iJl 

.jJ-aXxx^J 2x0 £-4J-ad. Ljlxi-Lp 4 J^JP jj O-Sj ^3 4 OwP ji> J 

^3 Bjlj_s*aJl jlSj> (J-^- 44-jpj (jxo jiS\ ^2 4 j-^a-o cJJi Jj j 

1881 a Ip {j\jf- i^Lpjj (j^-LiJl JaL-dJl iviliiil -L« t 
j-v^LJt J-p <JL?-j JaL-dJl Sjjj; Jxaj (_5^-j tij jjjUxo ixj j^s^- 

j^J^\ l^_*i jj j ^LpljjJl L^ j ^jL) 

‘ j-v^* jl L*_jj .1952 ^Lp 

ft-jj 4 43^j— ll Aj^Svxx^aJ 1 4-0 Lxx2_-3 j/ 1 4j o Ui! ^ • p- /ft t " . ♦ ft ^ 

t_s-®) 4z—>«-w?lj 4 jLo_xjLxxi s i/l oliLx^i ^2 iol_> ji\ *j jxft cjJJ^-I 

pl-p (J-^ - V’Xij-J' <UjjJsl jL»-p y (jcL*jlj uyi ji J jl 

j-5>l\ 01 J-p LjJj_; ^^lil oIj_p\! i__pL>- 5 ^_k 2 jl .1922 

jj iJLoJxftJl ajj^LjI^o^AJ j^p-Vl ojjiJl I 

^bJl j yi}\ ^ j^Jl IwU (Jp I j* l_t> 4 jSj ^1 dlli jl ^xP .UUp ^sl 
ojldJI ^%~j— ftft jl— b_LxxJl J_£_P ^_3 \ ^*>\_v?*yi ld_) J_4_3 ^ J_2dp 
^JjjJl cuJLS ^jJl ^JUI 4(1807-1789) 

1 — aJL^-tiXJl jl ^y> j*-jjJl ^Jp t i_3JJj'^l ^x'jJl ^ <uJLi<J ‘ULoijJl 
Lp>-I ^ 11 ^" J 1 4^jl^JiJl^ ft-L^wl_*Jl Aj— A 

4 > ‘^> 4 jX' ^^>1 ^j^Jl lJu» (1839J807) jUJl 3^ 

i I 4l^l-o— ...l a . . j l ^_<i— — ft L» ^ftl 4 — L ft — j ' o^Lpj 4 - _ > , z? ft 4 oJLP 

cLudatlll (_^pLJ| ^ X^lj _^jl iaLftjl ^3 oJiaj O^xixjl 

(»-^^l 4^d • ( _r’^l <> (J^ 3 _/l ^p ^ L^l 1 1^76 ^>L>Jl I j~>- 
j^ftojJl jiff Jjojj 4 iJlwJl j^y I ^ viiSjLJl j^Uftl 4 4 lUi ^ 

1 j-jp ^-ftxiUI jjill jLj^ •^c~pT'*^l ^jj5jx^*Jl SjxJlj 4j»-JU'yi 


25 



(. ‘-^ 4ajL<vJL«J| 4jjjb\ j-^ 3 ^ ^ d-olS 

^jJl Jjl^jjVI c3 (J-^ W “j^ 2 -^ ijr* 

** <* 

i ~~ . 1 ‘~ l 1 yo y^*b lylSb>> j>j_p ^j^3jl>^j\ L^S" .i — lbb*ip J-b 
yjjl <ui> LLJl jUai_«Jl -Lg-f- j-o-JL OjJ 4j^-^o 

C^oli j^PjJl ,_|p J-o-1pI AjI £-A (.Jjb/iJb Aoia-L^ oii-l 

^bii ("SlxiJl L5 y “ ^b C-J y yJI) y» yJlj jbiNl 45y 
*_jULpI y n_oJyj tyJ^ilj JsL^jl y y 

Ol bJJi ^blb y°j . (3) ]908 j>lp j»-S^' fboj iJjNl A^*yJl SjjjJI 
L^^y\ £L^y\ oN jbj. b>bU- ccbl5 11 sboiJl L5 y" b>y 

kS yJl 0 J yJl jl J-A^l £-isl JJ .Lg-J Oil J-® 1 ^ 6 JJ-^ 2 - 1 . bbbxlp t bhjLJl 

LiUJl j?h Csj£- (-iSjjjbl) JU-S t _ y « b«Lty 

(Jj b2L>2L*J! ^-sbljSfl y» ybj ^ 1 o^yJ! L&Jjtjj 

, g 0 . r > J I N t bU.3 X*-> lylSw J-^M SjLx-S b_)b<>JLc- Ajo.1^ Ay>yj ^j- 1 

Oj- s^Lyj <. y ^3-1 cjlbbo y J-lil y> i-c-j-o-^- by>-Sb£ 

^t_«b~odl ^y-) t y'jJb bycuy LS^Iy^ (t-kjbyf-b (J-i 0 W^° 

S-w0*>L*>^[l ob Lg-buj tLS’y C^j 15 iijyb'l J-g-C- y_J .(lyji 

y^^rJ^aAJ ya <Uj>oJ lb j\zS~a b>Oyi-j ^J-iC c lilAjl ^bij_*^Jl ib^-Nl 


JuJbSjJJ j_ib>dl yy^oJl L y°'?k^y\ ^Ib*Jl \y*pj3 

(^JJi 0_.JL>^jJl (J-^-b 1 bbS lil b> lit> bbl bobl j -( > *>b-^blj 

oljJJl ^ (_5Ju^ NbU b_^Sb^-“ b! jU^UtJl AjjJb>t^ iSjjibl Ap^yb! 


i jg c- obi lybi c OoN ob-OllI ob_Ai bl .A^-brtb.1 O-jI^ 

.yj^JLxJl O y]l i A~~aj iSjyb'l 


^ cJb jbl> (Jl t t (3 jiaj (jl y- 0 -b \j 

yo (3 i_ r iJl J,l A-*il j-it ybbil ^yUiJl aL^-NI 'iSy- J-* i. Ja-^jSlI 


Hobsbawm, r/ie Age of Empire, :y (*-~ J b' ‘J'-b' (3) 

1875-1914. 


26 



0] 


-J .aJ jd>- Loj 


c 43^Lv2lL> c l^l J c o^A^JLa 4_JwO C->LpL?)* ^_v2_j cJ 15* 4J2J2J.il 

iSy-A *> — oL>- ^>3 j jJl c^^L>cil ^3 Ij^S *>U>-Ju 

t( OL^I M aAUI J) Ls 1 4«JLp O-PjJu 

a 

|»w2j Cl^LS" ^^jJl 4 _jJj>JJ o j_i-v2 Jl ^jJl 4_L^-*> jJl ^A 


•A^j>-^Jl J_iJl ^a oLlJ ol5 Lojjjj .^JLoLjAJI 4jjl>txJl ^^_^J*tjJl 

4_g_>-jJ! l j-* l-L>- aj>^>-LS 0j_j^_S' ilJ_c-L) 6jljol j_^-La (_gjJl So . . . j M I 

oLl'ijJl (J,l . CjljljsJl l — ibtS^ ^1 l_jL<ijj»Jl _l_g_*Jl J> 4jjl_^23 v yi 

<• 1880 ^L*Jl JjjljJi j <. jJls- £_^Ul j jJjJl ^ ijLxe-l 

= <yP (*-*-4 ('-fc^- £ ' JS-^i JO L°j .1892 j>L«Jl t 'y> LiLjil Lip 3 

4-~« jJLlI CJjJj t tLaJajdl oj_* / 4_ W ~2')AJ| LSO j_«l " 2]i 

y P y-^ 1 4_*_dLi-| jjJjJl C 4^_) ^_*J| 

Jjl cOJ v?.V *Xij cjU N { J-AJ (Jy^JLvJ.1 

— A*j L k j^J 1 I2 1 I o^jJs.9 t 1 ^ c l^oJL*J I j> 15^>JJ t j^sVl 

~U^> ‘UjULa oJjl tAJliJlj (J,jVl y-jOJl ^J-S 4^2 jjjJl 

. S — - — ■ I ^3 L^_<0oL*lj TJ_P . L^llaO-S A3j .4 (_£ jjijl 

01 j-^p- t4_j5'ljjL^0Jl jLSoO/l 0 j-OM oluLw«Jlj 

.^UlS! OlJuil J jl2 1 1914 ^UJl JJ 4 l5 ^ j J1 


Oj^Jl ol jjJaj LgJL4_L>- ^1 jliOll 01 £j laX-^J k_ys O 

(jjjOJ ( _ J? >^ol jO/I jjl! ^^“>0^0/! jl 1*01 £^lxil 

XLo i2iJ0O ^jOjj (.4^*2 jOJl Ojj^Jl (^4J 4 jLc- la .*’j')l\ 

jj_«J Jij .^rC-J-LOl J'>y ojj 3 _j5 dUi Jiij -drJ-l dJJi 

tS^j tiljjJ-l 4 ^pSJw^<2JI ioOL^is'AJ 5jj0 ^il JajQJl dyL jj-Ol IJla 


Elie Safa, L’ Emigration libanaise, preface du president Alfred Naccache (4) 
(These, universite Saint - Joseph - Beyrouth, faculte de droit et des sciences 
economiques, 1960). 


27 



<l<kjwLaJI d->L>j j^1s*I ^~«N l jL^I ^1 a^Ls^^I-j 4 cii-ta 

Jul yL* LA^Jij l V^J c5 >>, ^ A 'i Cfti '^j-^'y cJ-i c tj> 

U d-JL-^ ^iJl 4 aj JLxjdl a^jjjj^I I j <. y* 


tjjji j-* ^ j}\ j lp-j ^ o-* 


■Si 


C J 


L>- 


Ji'ifl Jllgjl jilxJl 4-~J-pl L)li 

j^Lil d)l £-* t ^jjj_JL*JI j jJjJl ujj-*-^ <JL^~ 

(jjlJaj jj>~ j)| L°1 d-oiS" 4 AddJi 4^J>-j^jl 4 AiwAdws 

4_^j>- ^j- a ^ . L^-^XS* ^1 4 jJ^S' dji ^L sj 

Jyj s jSLLl <Jb>- jil cLUj J*>L>- 0 jig; - -" jl jU t(_5jg-l 

sljj'yi) L)LSL-j-j 4j jilS" 4_«o ^o_La jljl 4jl 2ij--> ^ Aj.^1 -, <-? -3*if 1 

0 LSj . 0 jJl>J. 1 jv-^-aLSlj- 4 _^jL«_i (_gjJl *_»_iiJl Ij-f- (.(_^JgU.I dlL 


‘f 


lo^L 


j ( ^>‘)L~o'Vl jjjjJl ‘tl_oL*_a Jl j jA^oj <j j^_ijJ<Jl j»lixA-l 
pLiu»L j . 1^.3 ‘LiLuJl ^-j jJl pliojj aX^u & <L>wglj-" aj jji 

Oi> Lj> t j^iLit <_£ jSLwxJl jjjJl j 2 -«) ‘W’liM i_ij jiaJl (_jA 2 -^-; 
JLs j 4 4_a^-j«_ s i’ C— iLi (_ i-ojLal jjljJ-l oli t(j-j|jJ|-l 
j j_Jal L^J jl»_> 4_ww-l_wwJi cjLLs'yi jj-*s 1 )j ' . ^ i__a_aj>- 

4 yy~*^ A-o ^Liii L)L 4 JgL«/ 2 -il 4 — j«-— i-i 

^3 JaAj C-oi-S" C~j Jj£- 4^_j (Ar^ ^ i -^ 0 ^ 

^LA-^I j t — w-^xSi J_3j CgL-^w 

jjuj JJJ^\ -]g j^-A-vg jv-JgL*-)_5 t 4_ijj_lgl j_~gNl J— /2_P ^j-9 J_ilj_j 

L * i 1 ')' 4_)jjJgl 4-waLlgM 4 -^jNIj t jL^— *JL^^ I 

^pjJl Ji jLfljui'^lj 1 4ja_aL>iil ^-j j-i oj_--c t 4_lg- jil 

o_i -L^- oLco 1 4-pj^Jl JgL^jl ^3 

oUIs'ill 1 JL>- ^jiJl (J.^ (JlSColjJl I oLpjJ 

.JuJLiAlj 4X-*Xjd.l 4-3^3 0 jj y* &J O-glS^ L 5 ^ 

L^jc^J ( _ 5 xJl io j_*Jl oL>-jJjj-ijl jl 433 I , A \ (j-^ 

jibJl Lai jJ6 I 4 J ^~vg'l t (J-pl 1 _^JLs 3> jij 4 0 ^“^UaJl 


28 



j+s* Jaji La j^j l> i*j oLs^ LoJo L L ^%^y\ 

0 J 0 i j— a j .(jpLv2__x_3Nl ^_i_i_j>t-jLJl /^>3 ^JlJoJJ CALLS' 

f-lwLv^l l$J OolS ^jJQ ^Jl Co jS* C^-v-P j)l 4oLwJ3 0>Lo>- 

^1 t (<oLx*_L*Jl j^oNl ^3 l j-Jl 


ole oljLcJl o Jjt. oJjeol jSj ’j -^ 3 ^ 3 ^ La-L L)L^J l 

.4-v-^ij jJl ojjiJl ^y* oU- ^Ovll CoL> jJ jjJu'yi JuJj>~ 

^-o jL> ^jjJoO- j^sss^ Oj L) j-5Jl ci>ol jJj 

olojjl?| jL^I * L^ 1 ^iL*Jl 

L)lj-A ^JL j .j_v2J>cJ| ( j_a J_>J-o-j oJj’-Nl 4-<>-L~J.I ^U_>JJ 4__L_^J( 


toj^ill j^frS' ■ ij'iViJl oLaJ jll oJ_^J (jUajJl ^jli- 2)1 j_ya JLxJl 

•i-ll*Jl <— > e~' £^02l X-f-j .Sjj^bl j •,<? f' j <■ (Jill |j^lj j s<a & j 
• oUxJJ jjj jaUs> d)l oljjis j ^ c 1914 |»Ip 




2006 j-UJ 


29 






j-Aj 1 1848 1789 ^1L*J! j y£- ^LiS-lil IJla 

oj ^jJl (^1 11 A_>-j3jil HjjjJl " Ujfc 4_^_x>wvvJ L« ^ (J 

t ^ \3 * ^ l_li2j 1 ) a^p* IwA >/ ? ,,! I o^^-J I 1789 ^ ^-p a^— ! 

.(iUil jl Ljjj'b/ L^jl7 t a^AjxJJ ^j^iL <.w_iJ^il lj_& jU 

J— tl— J (_£-j-Jl J-J — Jl t O^—jLp 0 j J_^ g.j (jjj) C.OjL-Jo^/1 Cl-Jj)Lj>“ J_3 j 

<1)1-5 taj L^l .o ciLL <J*)AJ>- oJ_a o j j-bl cjLipLvi^ 

( Vj^o .aJ| j- 1 J_A3 C (JL> iilJjl jJJ| ^Jp 

^ jLUl ( j_p ^ j_p iLwj- vpIxSUI Uufc A>c-uvo t Ila 

LS^j (> jPj ^ Ij jL*_L j^p 1 jJLj Lc J^S\ ( j r £> I jJL^jj 

y* 

jl ^xJl jl-xlJl ol ^.UL dU^ ^ 3 

015 5Jj . l^-Jp cli-L ^y* A^l jl ojU! c_iJjil |j_A l$J 

^Lflil ^3 _ L_wU j3 ^3^1 oj *■ >l_X3v_5 1 I-L& j j_ia_Lo 

^3 (J jj>cX3L J_>4 J3 t ^|p Oj I ^^5 bj-^- jl t iUJl cl)lA3 L iij^ I 

wLo . A^-vvJ ^3 Ju c ol j-plj (J"’* j2j ® dJJu 

A-A-L*^j J}^JL**a ClJl5 (J^ ^_>-l <OJ>< olpjw^ j-* ^ jiM LjI 

*JI I j_& ^->cj>- J,! ciU^ 3 j_*~> *)l j .cpIjlSCJ! Ij_a ^3 '^K^/zJu 
^>jlj oJj>cj U y>zj ^-p) IjI-v2-a 11 oJjk (1)1 (bi (J^ 1 
(_£ j_>-l olJ-L^* ^^3 A^2^->aJL >^>3 0^^_^/2_) C^-i- j-P J-3 ( A^Svj V I 0 wL>tjd. I 


31 



— 1789 — Oj^Jl j’*/3 P dLv^O/lj t J-**— 4l~Hl ol* ^3 4jL?-0! 
i (Age of Capital 1789 - 1848) 1875-1848 Jill j ^ til* 1848 

j c (Age of Empire 1875 - 1914) 1914 -1875 1 jjll ^^ll r -a-f- j 
. ( Age of Extremes 1914 - 799/) 1991 _ 1914 O ^Ul 


(J,| ( J_ i t v2-1j 31 t— >Lx_Sl!l 11.* >_sA_f- 01 j 

^ e- . 

(Haute ^1 jJl jv-wo^cJlj j y ~~. j ysJl 4 -_»-~j k> 3 <• J-tj'-'-'L? 

o _kl ^il j_a t ^ ^HJl ^ <■ <JH LS jkL)l J ■ vulgarisation) 
t <*— — ^-^U .1 43 ^*1 1 j ) * 1 3 ^ 1*1 3 | ^ cj^ll t _^*lll 

tOOM 4-le- j_* L> (J-P jiLxJl ^cwjI t-15 01 4 j jj ^Ul J-> 

i_q_; ^ 2 -Ji 3 I- 0 y ijj j i tH 4 _<»j (j-i <. 1 * 

0 yiJl dA_gA — 2 j_ 5 A.ll oLxl jAJI 4~v2JA«j 

_pL/ 2 il J,| IgA * jJ jy5A aISo (jli t^loOM 11 * (J^j .jvUl 

■XJl^l 1 ! (J .1 tOL^Oll (jl-*-; 1 t^lijSllj C4 L~aai_<>JJ 4^jLjtll 

.I/ 5 I- ajyj2-> 4JA*aJ 1 jl ijA>0J 0 ^Oil Jl j3*H If- (jjj^ll 


^jjl 03U.I ijl C_3L/2J^M t dli ^ 

j 1 . o^L^jl 3 A^j^j 43 Hj l — j Lj j f^lll * — 1 OH 1 I .A* 1 ^SO y 

■ tj f>-\ 0 js (y^r 1^1 ‘ iS “ jlv j>) 0 >1' 

. 0^- 0 0 _) ^-s42J 1 ^ A^i. A. 01 t 'w_^wv_ 4^—/^ *—3 0/ 1—9" lO* - t ^ ^ 1 Aj f J 

1789 o^Ul 0r° o^UL J-v^eu U .^1^1 0 rf~jj-* <-!L»-pI 

(_^1 4j ^»HNl 0! cjIp j-lll y JiL* ^5 <=-ljl L—aiI a^j 1848j 

^1 oUlL aIp ol IjaD 01^ Olj y >■ c 1 <3^ ^ _/ 
liA^ 0/) JU-I 4^— Jaj OjAiA N Ol’-'jj^) ^01j-ll j) -l-f; t_-A5 

.(JI^Nl ^^-1 J oUJJl ^ Sui 

jLuj S 3 L 0 jj& 1 jIaUI ll* ^ I j*~S LjL?- Oli t^iLvO/l 11* 

jU'.t 01 y* l _y'^ a t itlliJl jl ljUl S^dJ L^ol-bOA-*.! 

4 I jjf\ Lg~l (^l j j-dsJl (_yS-l y yO^i J* J <■ y&*> 


32 



ULo k — - 1 USU 1 1-L& yjs.*-** ^ .v fijjjjj I-L& L^J Vi <2_^Lwwu L<>_Ll>3 

•a*»U^jJ1 \^y^ Jj^^q—U L^-U | f' yy ~ ^ 

J 2 yy>- ^\ L^_$\_^Ss_JlJ J £_JjLJl A^U— Jt ,Ji_^~i_J jJ-*-U*l t Jj- Ji <1)1 £_*J) 
^wUaJ7 i^jj j Si y* jli l j^o J_j i)j2 y° O ^r^ 5 ^Uv^la-L^ 

cJ jL>- Jij .aJ_*^ ^y>\ <up ji ^»L-vjl J-p-l jJl jli 
olj ^laJl (J,l A^lp 0 jj_s^2_j (Jj^l (3 j-l^^J • j & (J>i l — - , U5\Ji 

Jp^JaJ-l (jbJl p— w**-<2-il ^ o^JijlJl OL l^g ^,.*,.u ^^ Ul A^_*,*i U>> I 

(1)1 j-^' -A^-^^^ll AJL>xlJL) 1 ^jJl ^c»«JL>cl.l A-*-^ UaJ A-i/2-> ^_*_li 

J^-C jJ^Jo Cwj>u CpIp jil ^o 3 j-*^ajlll JJ>*laUl J ^-oLjJlS Up jJp->- 

Nt Uv5\jT dOb jJ-*j t AjjJajJl A^j>-jJi ya ^1>- /^.P l^_v2-*-> 

. Lli^.aJi ojjb (JjUj ^3 j^}\j aJ ^_ ai 

^jjjJl ( ya JjJw*AJ oUj^aNl ^j-P ^o«jUl 'Vj *)} J 


ta ^_a.t ^j_p i ^_*_U pI ji <. v ^UlS\Ji iu_jb ^ ^ 


5lJ 


u<>_p AU^j^aj o_^U-^»>cJLi ^ ^ 3 ■+/3"$ ^/2-*a ^jJij 

£ ( j-S'l^ ( ^<*>Lpjpj ^ JUjj .5 ^yy jSl\j ^ pLUj>-! AL3jJLsl 

,o . JJ ‘ y> .£- ._#> j ‘ J5L-U jij ‘ y~j> 

jL5s3*)\J j_JlSsJU ^j^pL>- ci^" 

AjjU j5w» oApL^o V iJlj .t j A-wjN I O-o jj Jli j O-^ojJ L^>- jjp 

ajL^- ^^3 y^ ^<k_>tj .i a^j^i aJp-ui cu^is l aS 

.^USUl 

^jL^yt, liLjJ 


33 




«U»JucuJl 


L k3j J-pI <Jp t l oloJJxJl ^ 5 jJ^jJ 

J?i LL-P^L_>- 1 C^Los-lS ^v2j ^3 t<jLxll ^Jw^wo J_P t JbjJjj .J$b j^Jl 

Ujii L^JL-Uj aiuJI 3 jJi*Jl o lv*>L>>l ojjjjbl l^Jl^o Ow^vjb"! 

^ 4_pI_L_v2_1I . JJL/j CjI— ^ _ i — S Cj L_> r. Iba-A/ai 1 o J__ft .^-jLjlSvJI 

^ " aJUk-^I jJl 11 j ^ <lLoI*J| AjlAo. Jl " j ^ " ^J^all " j <: 11 ^ pi : ./-? l l 11 j 
t " <J*\ ^JbL-jSn 11 : Jjl. oLOb dbb Jl bU . (l :L5I 1 11 j 
$ Jl ^J_Jl 0 - ' 0 c^l^v^-x-jj c 11 ^wL_)J_J>-l bSL^Jl 11 j 

\'j ^UJl" dUJi^j r , i_jJ r l ,l J ‘.']LiL*l\'j 
- J^=-j U5 .(^b/?:eVl) 11 Iaj)1 \" j L ‘ " i,S jbJ jj-Jl ” J 

c aJl>wLJ~1 ^ ^_b*JJ o U_> wLp <Zj L>Jl J ia-v2-4 ^ c c- l ./o I 1 j} ^ ^_jo2jJl 
oL<k-LS LgJj? ^_ftj * 11 b->- jJ j-iJ-i'S/l " j (. 43L>c_^2.J| ’ {J? J-^J 

(_5 y >- I c-j L>J J a -o jLi LjiLi L >JiJu c_Jjlp _jl cuj^-j 

."^y\ B j t 'v»M" ^ ^ 

^3 (J L»_*^wu^/ 1 J^3 t Li i j^. ^ J 11 j^-^b ^L>iJJa-vgli qJl* ( 1 ) 

Lsl^vaJl j 4-J>1 1 J^° oLodi .oUJLlI ^3 ^l,L*Jl pL>tjl 

" LjJ_ijJ-l 45bJi " ^cJ.. ]a _, /?- a ^Lc-^ol L>-1 o t XsJt-yaJl jJ-P IJla ^J_P 

Lj L~>- Lj^d y aLL *U- jl ^ Li ^Ll (Iron Road) 

.(Railway) " jL^jJL SJl^J.1 JjJJ' 11 j Jlj 


35 



jj^jfl (^1) <c^L<>AjxJ! o A _a ojwL) ^ILxJl LwL^- b^j 

^xll oj jAl t ^^S' LSJ^l t ( Cj L v^-wJ. I o_La L^Jaxj ^)Al ^*~wAbill j 
Ju» aj^LlJI ^cj jIj ^3 ^Jap^yi J j^>d! I o-Ai«j 1848j 1789 jwoL*Jl 
£_La/2>j tA_p|j^Jl L^3 ^xJl ^4-5Jl ^3 A3 ^xil j^_v2_x Jl 

Sj^jJl 0 wLa cLLaj ^aJLs .aJ^jJIj c o-JJ j t a_)Li5U!j tA^_j,A-xil cjlj^j/l 


Jj>- IcLp <jl jyS- .LAb J*-4 j cJlj bj t<jL>- Jl <JL>- o j-^L ^LxJl 
^Jl ^ ^ A^ ^ wL_xJl >-XL I ^ ^ P 1 ,^.?*X-} Li-J ^ ^-O Aj IwS-^-} <jl La ^ 3 Jalj 

^_j^) jp j)l t a»^<^Lw<wa) A-<»JiX>3 J t ^pLc>-I jUal ^\ ^3 La j^2s>- ( /^Sn woj ^ 


L<>~ojLL| 0 ^Sbil aJj>- J lj t A_^J>~ /^o JjjjJl wLwXvdl J-P 3jl J.lj (_£jJj-iJ 

^JLp ^^LaC>-l ^3 jj Lipj UaLjjl ^Jl t ojjjJl o-LJ 

"ipLvaJl" J JL^Ll jSL" ^ L«JLxJI 1848-1789 Ijji <jl .SJli 

Jj l Lo y^S* ol jL^llj Aj jJ>cJJ M J ^ aJLo-wo! }\ A_pLLv2_U Jj t L^b Jj>t-j 


■slyg.lsV 1 " j/j ^ Jl ^.JJl " jl^>-jjJl " £<CL>e_<>JJj ^Ja^jJl <jLJaJJ 
aJLLjwo ^3 JjjJlj obUajLsjAJ Jp t 11 aJjjJ-I aJjjJI " jl " cj jJ~I 
LSvj j-o\ ( j^a ^»Ls~3lj bjjjl ^bxJl ^a AC_x~o A^l^.*-^- 

! Lo* l^JC^bLCo ^JijjL>CLo JjJj3 ^3 JJLoJu lAjb j_o jlS t(LJL>_LJl 

1789 ^LxJl I j-i 5 l) oLS - JJLl .L^o j-^j LJLlajjj 

^jji C^LUaJ! ^1 j-Jl A -,h ^jJJ to jJ&jj>- ^3 t 1848 ^LxJlj 

.bj j-o-xil p-U- jl twjLLjs^ ^3 cj t jjjJUl ^jAa 

^x_j UaJ 1 Cjb) a_^jL_llJI b^^-lJ! 0 wLa Jl j - laJo L)l Lcx_a» j_j L)l 'y I 
1^1 LajLcpL M (LoLiaj ^3 ^pL^^aJ J t LwJj 3 ^3 L^A^<>j>t^>j ^^Lwi-vJl 
Ljp ic>**w£ > i j o j ^iii oAa lj jj jLo (^J-xXj 

*» e ^ 

^y^Nl .LsUaj ^Laa»j! jl5 jJ A_Aj3 Jj t L^Lp 

t <-3*>Lii*~l ( j-o Lo J_p t LJtiiJj-jj L^j^ 3 ^3 0L5 j-JA ^jjslj-A.1 

^jj^o o Leo 1 U <jl jS> .^LcA^yi jZ , j N I j^l jl As^Lv^ 

^yS' t-_AJjL^- LjjIj tcJbll J^-ca> Jp t 3 , ^Lw<>JJ 3000 ^LJl ^3 Lo 

ji j^Jl ^JIa <jl jA t ^3 1 j\ ^ — z\ jA L^JwO <*iLL 


36 



^3 j Ljjjl _ jLo-Jo jJJj jl A_*JjJl 0 JJS 1 .^3 LLali 

J>-\ j^S^ 3 ij>\ ^3 iJlJjl IjJj£ jl IjJJLj ^j5\j t jl>c-Jl *\ jj L>^3 

>* f. p p 

( ^-jLa> L>l jl iL^ s AJ jl l jjJjJL l ^ ^ 11 l yjo j .^IL*J| i y J o 
aJL<*-*^I^JI jL/ ? .ol cLLl_> ^3 L^Svjt .Sj ^1 jj^Jl 

« a^J I I _ aj jl ^ I 

o^^xJij ‘L-o- ^ 3 ^5jo»j ^ lj»^- jl jL^Jl i^S*^ 3 

c Sj-^L-o AxiL^ ^^Jl ^j-i*Jl J^3 Uj 1 1789 ^l*Jl l» 

‘U jl ^P t (Ji^l I ^Jp jjjJl (J,l 0 jiz^-> <jp“) t £-J-v=> Jj j-*J 

t^j^JJl JUjJI ^ILxJl ^Jl (Ancien regimes) Lo-iJjJl LJajSlI 

j*Ip ‘ >L z-'Hj- a<i ^\ ® jj-iJl Li _^~ xpI -4-^-j.ijll oj^il jl jJ^-s 

_jl 1 4^J^ r aJ|j ioLkj^Jl •cu-oM ^ jAjLr Ipj/jJl 1776 

*^~- 3 L° 1 ^p 1 Ljjip- 1 1 ^ 1 j.wuLwJ y3^j>- ^\ ^_jhXj 

j»L*Jlj 1760 ^LxJl 4jjU,aJ3 v yi ol^JwAiJlj oLJJLJlj 4_>^jjL^_lll 
ioNU-1 ^^1 ^ t j-> LJ cjI jjJajJl t>i_A jLa 1 1 789 

M j}vil ^i-j/l jjA* Lj>-U=> (jj-LUl li~J ydlj iLwLil aj*~Jz 

Ni ljL^J! ij_* i ^s J-LxJ.1 {_j-£~j -Lo-^J) c-ol 1 <u^iL*j/l i >L^>j|| 

^ *^ij aL^* c?A^ ^^i^^LJl ^^..Ll kAjwL^jL? *Lwvs^jj 

^L^y\ *S y>- j\ t jJUs- ^LJl j jJiJl Ja^oljl 'Js 0 J^i-!l 

jj.Ljjjj.sDi (j*>Lxj^'yij (j)JJjVl (_> j^L^xJl oLilJjj 

ijLL^ J,| j\ <• ^^L~Jl j jJiJl J^ijl ^ ^UJl jU.xJu^'y 

IjT j-iSLj JjxjI (jliT J,j Ui^Ji™o J-«-xll JJj>clJl jV i tiU jj 
.1 — lj-^J 

olj^Vlj t iiUii'yij a-pLj^-'^I ^ yiM jl L* jl Lip 

lllijl oLfoj o-iw O-ilS tj_pcjl ILa J,) LpUI LiUillj j^L—Jl 
^LpjI ^ ojjjJl jl ^ x_ . 1 a~..^ i C~w*tj f^Lvjjh >5 4jilaJ^<i ^2 

j j-4-b c-LvaJL^uL L-w-fljl ^j_x»wo j/ jl LLp^j I ojLjjJl 


37 



^UaJLil ^y-S 4_a_Jp jjj-; jl i4_J,L*Jl (3j— 5' 

aJ ^ 3 j ^^Js> _)1 4,4 slS ^Jp ^rbaluJl ^jj-ibll A-oLvSl^'lll O’Lp^^aLI! 


A-s^lb-l o^XjLaJI 1)1 Ipibjpa 4A*b3 ^Lfr^l ^P OjISIp (l^lL>o| ^2) 

j * lo i ^^xxj (1)1 ^ * 1 1 . i S L* >-l^ O - ^ .‘eo^-SLl-l A^L^^b ^L^l y^ 

jU^N! L^Jlp (_j j L.j I ( _ 5 Jl Lp>- jJ ^ jJ.j'ill jl ooJ-xJl is jjJ.1 j\ <. isLixil 

^^loJl oJla $ yy y jIopI LjSLo-j^ .^jUJL (j'iUL.J! t ^LoJ_*Jl c^ljs^iJ! 

N Lbl (J-p IjJLp ^LiJl ( 1 ) j^iJl o>lolLb ^ <o> Lpjj^Li I jjil Lg_LS 

C ^aJI ^j_0 ( slS ^P A--olS 1 fcD- J l-j^^li'l Oki_A 0 1 jP^A J (1)1 ^~ . ‘ - ‘ -V-J 

?*-j 1 b (3 Lap 1 . I) I c ( L-b y~° ^j-'-'-Sl-*-) 1 i ^-P ^ bb— P y • 1^ 

jl t ^^-jliLl (j; ^_ aI l a , 1 1 Lj-Lal a_~-~~j 4_>-j3jil ojjjJl oi-ft ojJb 

(Robespierre) y jLu 1)1 y* IJSy* 5 jy~^-> <b yb Lo 31 opI> 


cA3l>b>~i ' ^Lpj y* A_f l)Lo_oo LllS c (Saint-Just) <y^>yy l)b^ 

1 )IS U-p obbb-N I Jb libi a 15 j-Sb ^ <.( 5 ^^Jl pl^>Sf 1 ^ v> Uj 
(Jeremy ^Lbu i _^A J y> r jlj t 11 J-Iil ^LlajJl " olljJUo ^ L<jLi 
UUajjj oiUik; ys> I j^jC L^%A?y\ ojljl ollS (_5 JJl (.Bentham) 
j£- (_g3Jl obi J-A t jJ^S- £-»^LJl (1) jJLll oU-Jb^j' ^ b jlj-^~ Jj-Jl 
jJtS! 1)1 j L^jj (_£j~blJl ^jjJlS' Lpli jlSls'l/l ojjsi 

a^p LjI l ■ *> ^Jl AA^laAJ t LwwJ 1 a 1. */ ? 3^3 1 \jz j ' y > oa'I/^JiLI 

.jJl p j ^bJl j ji)l ^ (jU^. _^Jl objjJJl ,j— Lf (^s c-Uip! 


oJus “’y-y y yz~*~ a ~ J eJ jy^. ^ LwLpLb d)li t ( ^>jb^ v lll 13 -a ^p-9 
j . . ., a * ^3 yS j^-j ^J-j c /^-j a_J^- 1 1 ^3 j_*/9l_^_*_Jl 

L^Jl^ (Jb\->- ^ a!aJl>- cS-jJl ^J_ol]| ^ * y 

l)Lwj ^ J-> tilLL^Jl by j-aJl ^ ‘U.'jLS' ^Upj yy 
aJL_<>_*J1 caI^JoJI 1)1 Ub-p 1)1 Lo-S* .^/w^eL-l i y.* A > > bb ^c_*-«lbUl 

\y\y ^j-^>bl I oils’ ^^Jl oIjJoJI j_y^liil jUoj'il |j_A ( _ s i!l 

|»Lol L^-jy jLyg . a ^j-P ‘Ol_J-;l OO jlLp ^j-o (_JjJ>-l e-L?- jlj t Lf- Ij^uL-s 

jljO ^5 o—w ^1 cSjUJl tSwOoL-l oy^idl jliMl 


38 



JJ-^I OjJLflJl dlL ^3 £c_jjLj ^jS- I jj— /? i jLlS 

. " 5 >UiJl 


‘bjjj' ir^ 3 4-?-lj "j-^r ^ c^Li e^-j-vjl ojjJlSI jl c~~y~j 
OjSj jl ^ ^^aLo *>li i La yt>Uio (J^~l ,_b “j-^LAl LajUl ei C-jili>- j 
4-viL«Jl 5j Jill jl Lojj .AjUaj ^3 JlUJ. 1 lj_a aJjLxj (jjjJi ^cjjLJI 

b ol5 t L^j^ij t j'jujLLLll ^jj'La j.o c^lLkil ^Jl 

LJj i|lL«Jl aJLJ jj^j _y J jl jSt-Zj L)l (j-« Jj 

^Ldl ^.jl^U a~~JL i^jLvaJl I^LpIjj 3 jjl i *j| jJl c oiii 

(-b^Jl .JJ 3 ( — ota*- ^yi ^UJl jj 

t OjL>tjJl J_yO .£_jjUl ^3 aJ J_2Lo b (J-C- ( L^jLla-Jj-J L-<i— ~ ^ 

d- 0 ijolJiJl _ jLSb'^l dJJjSj _ ^il _JI j t j_a_«Jlj (,ajjL>c_J| caLS 

ca!j_j j_ 9 ^UJl ^3 aJL^aJI ,.^1 j o4j l . A- L-i ( ~ , 3 ‘L ^ j^jjl 

j»-SL>- Lp jbl ( J_p aaJpIJLo Je^Jl cjJjL j>| t ^>1 j^JIj 

JjjJl (_jLj-o lLL~£ oLjj/l C-ulSj l C->La~ jlvaJl J (jUaj^J lSj^I 

uy * 2 Jl j-r°i L)l Jj .olj-i-U as>- jSjLa LJL i_j!jjI j (. <L_ojA—.^n 


La3jj_>- ^^-3 (J-^- 1842 ^L«Jlj 1839 j»L*_!l i y^> c— »_pjl A_o_Ja_*Jl 
^ < — aJL Lo iuj ^jSj ^ 1 1848 j»L*Jl J j-L>uj JjAJtjeojAJ 

jl Oj-jjJJl cjLa-pbl JL>-jj CAlo^SLel caljjl aaJL 4j 3I jjjjl 

aJL-^o (JL>_^IjJ| £jj-Sll ^LLu jLSj ,L^Jt>Ll>-l 

.jJ- M cJj 


oJ jj>- (_j^l c5 (■ Lv 2 -jI oLS b- 1 t4jJL^-l (_jjl y>rj 

. 1848 ^>L*Jl J_*_j oLojJl ^j-a J^>-lj o ji JjLi^ ^Lo^bl (Jl jjJl 

J J-L»^J t e-Lis’ ( J^_4l*«il is jiaJ-l J^l J_) (jl dili (J,l > .y 1 


j3l jjT USL^ jjSL; ji el .Lo Jj>- (Jl oLaJJ 0 jjsLii 1 1848 ^»L*Jl 

^ jIIaJI oL>^ji ^jLLis^ ^ ( — ■* j-*Jl J-d 5 C— *JjJl ^yil! olj^ilL ^^Sell 


39 


^ll iUJl ^3 <. jlj il) ^JiJl ia-^lj! 

1 J*0 j*-> d^jj-lJtii lS^ O^r*" 0i ^-^ cij^^ 

oLIJU ^3 oljJ Lo dlhj ^ o y>x-) (J,J aJ~S lj^ <uJL*»lj k. — >^-*Jl *IjI 
^a cjl^*>ljLJl ^3 <lS jJi ajj^Jp! iS" y>- 
^Lo-^il ^Jp o jX3 ^3 clLta <• £-^itll! o ja}\ 

jjj -j <• <Lw»iij cj j^JI <. ^4_4^> • j^ 2 ^ 3 <^5^ 4-b^ll 

j^LliJl wL>jJ^I ^<>j^j>cilj cUjLS” ^xJl jLSo^tj ^ jJiJi 

L>j)j^l ^p 4 _p s-LaJ .4*Jp l_^2jjj *AJ 

.4_^jlj ^l_xj| ^5 <CwO 6^ ^L? <S ^ * 1^48 fL*Jl (J J-L>CJ 

(JLj>- <• I jj>-Lp cLUj> j_^_j <lLj 0w\_» ^c_^sxJi IwLa -xJiJj 

a j j_ ^_j ljjli\ 4JJUU ^£_L)l ^j-*Jl jll*Jl ^3 ‘W^’Lp- t^LwJ-Vl 

^3 ^1L*JI LJ jj>- U j ]aL-i tal l LoLi c i^lLta ^_p ^J| ^Jpj *^-£j 

jjwU! JdJajJI L ;• ■>->. i ^ o ^JLlI 

oJ5j Lfc>jl_Jplj OjJj ^Jl 4^P 4^1 4 jj yJl 4-^>- j^J ^ jJj'^IJ 
L^-^JjjJuVl oj_&> o>j_>-j J-3 j .i^lLLi <L>-jj5jii ojjiJl ^Jp ( J^*- 3 

(Jjl e-LLo olJu 4_^J^-jljJl o ^JLdJli . 1848 j»Lp 4-^s-^wJa^ 

oj jiJLij t LoUaj^j ^ ^ ^ll«Jl ^J3 ^jLvail ijjo 

c 4jw\jtaX^^*l qj c 1 789 ^Ip 

. ^s-sXJl jUl 


40 



djM 


CjI jj lauJl 




djh 

jjIlC. (j-oloJl QjJail i^Lj-fiLo-i ^oJLsJl 


Le dix-huitieme siecle doit etre mis au Pantheon. Saint - Just. 
pLJit ^ilXo] o _^LJl jJis- O j2i\ £-<J > jj d)l 

Cl— _ (jLwO 


\ 

OjA^\ y° CalCoLdtH jiLp 4 jJlL>-bta jJC 4 La Jj| 

olS Uilp- ( v r o S 15 T ^_cSJ tU^ < 1 )T c olS 

Jio tii Lip- ^Vl l _ 5 x^- c^U! jSf iit yjL iLj-Ul ^w>! 

(Alexander von Humboldt) oaJ j ji SJL>- J\ ^UJl 

jJ=Lll ^ iM ^4 VI iJlJUT 6 jj yy. I jJ jiL jl <. ( 1859 - 1769 ) 

Ijldeulj L4 p (JjVl oIpLJL (_gjJ " a ij ^jJ. 1 ^ll j_*Jl " LI) .LL jS 


Louis-Antoine-Leon Saint-Just, Oeuvres completes de Saint- Just, 2 vols., (1) 

•’elite de la revolution; I, avec une introd. et des notes par Charles Vellay (Paris: 
E. l ast] nolle. 1908), vol. 11: Rapports cl ecrits divers (mai 1793 - thermidor an 11), 
p. 514. 


43 



( j ^-*ol coils' Ljil Jj *>Vi ^j-* 2 - 3 - 1 aoIS t-iU-j jj-® 

1^-3 I ^ |**^aI l — J dp oJaIoj Lf-J l_<~~ t '-4i-!.S 

dlSj .(jv-^L^- Lojjj JdVj ^ Oj-p jljllj jj^^i d_p-d^-iJl 

Jj>- jLS" J .^liJl ojjfc f-ljj Lo Jj_^>J.' ^%d>d~ <_y3 8 Jd 
J A a . _Lj| ^iS-l <J Cowl yy ^jiJLxSl J-3 t Ig-lS df jj-Sdlj <• C->Lk-w>d.l 

<JLol l j_/> jjus* ^j-oIdJl (j jJjJI j-3-dda U j-gJsl OC-Ltf-SsJl 

0 JU 2 jL>*-Jl dL*— a-> dl—->dM kijjt-Q <jl l ^y a j»-pj-ll (_^" ^ ii^S' 

4-w^uJ jJl iLnil O-il-Sj . ( j_j ^-0*J I <j j-JL]l Ja_^ljl ^yO- 1-0- A. 

,aLiJl 4-I Lr ^liilj 4 JL 33 i y& ^ o[j <■ 5ij jj-d-l ^_J-p ! j ol jULU 
^a5” jJJL j <ij j-*-« LjjjI L^LpLIj < jL_i-l o-ilSj 

t A . A al C- OJ y^ 3 J 43 y jjx-o 4_J—)dUl LSd j-«l ^y3 cOj_>-^ll dJ_Lj t A3dJl ^a 

LoLc Sl j ^ L^lL*-4 odd? JJLs <. LJL ^il L°l .ajjJjui a-—! L--aI <_s-®J 

Jb ^ jJ*S\ jl^dl I I~)lp L-ij .(a-L-p y^dl L _ r ii>\ l l JL^- aIO-aL) 

Jjy-piljdLjl j_4 AJ-jid- dM 4_3j j-*~a (j-Sdi 1 ^;jL^ d^3 (. (_A O " J d ■ ■ ■$-! I 
o-i_2* AO 1 j L— a-i ^Hl A3 ^j-*-a ^^P 

Ol )li 


aLuji ^jIj_p 


j’ j 


Udl 


Sjlp ^ aLLaSI jipljll dlld ^jU>- Ij-Lv^j jlj .Ajlkbil ^ jl^dll 

J[\_*_J| 4 W t ^_>- ibboLS^J ^ ^-^dl d - ^ 3 A_^A*JLJl l)I“^°I A_^_s^ 2_J dxj 

l^SdL^j jl5 ^yJl tjj . kJl oU*>Ip l^J-Uo' oUlw ^ djidd 

Lg_*_/?' Ajdoil ol» jijtll oj-ft Ay) •d_jjO^SOvllj jUJl 

ob-l™il 0^3 t Adlj ^sl j-4 ^^3 dj-o-^d-l d jJ j aJIp-jJI LiiLiol _»l 
aW> ^ idl d-LL o ^.^.. Ig j Lc jd5d ^4jl j-4^1 a^I^ ^y3 ojIS^ ^a2^JI 


olJud J-J t < — " OjjA*il jldJl " (J-P jJwiJl j-OlJ |1 j 
bljud' d^ O j-i-Jl JL?d-l ^ oNU-l ^yi ^^oljJl jlUJl 
ol jjJii jj d^ tijjd/l dJ-L ^y3 aJ-q^JI ^ 2 >l^pdd jl dl^dJl 

1 . . ^ ~ y^ b)l ^ ‘ i ^ l^ ll <d^ dl * 4**b J*Ti ■*. 1 I - 1, — * — -■ — ^ ^ ol— ^d*^*-)l 

dl A—O Ljj C^jJI LlLp d!5L- ^ dll dJl jjT o^4-hj ji l _^>yi\ 

J^P IJl>” oJLotJ dl^jldj yiS'dll O-J dw4->t-J I •* - i -l 1 1 


44 



j-S\ jlLxJl jlSw. LJLJIj y JtS jJLs n_j | j .U I 

187 yo 1800 ^Vs- hjjJ JIS— jlS'j ,pj| JU-I y Lc U J| 
(J-t- a_o?L>- e jj-^2-j dUj (_5 J_v2_;j J 600 J_jLL°) LJ J_a> 
^ jr^. V~i ‘■^ J y L«~y ^ uj-^ J>Uj y^l 

jl tUU Sjj-a; tJ^iJl ^SJoj .ijJ>-S M jJaJil y JU-I <uU cJlS 
iJ^-ljj it*-! y JUy 1800 ^U I JlS yLJl y SJ**} J5 y yj| 
\x^)jj cLiyl y - ar Ls- JS y LbU jj tLjjjl y a_~>- JS y 
o-U jl aJ Jl~* J/ Uj .L^LsSfl J UL. yl y jJ*>C j aj*>J JS y 
^rj J-p ccli-Ui S JJjA j i cJLS JlSUJl y aJLUJI ycJ| 


jUyJlj iAjLUIII iUjjL yc" oo^ aLIs ^IJL *l±c,l Ujj iaL^JI 
'-jjjJj ^ny-M jwaJl y <4y-l Jc° JLJI t _g J _ A/ 2j~| 

,oj_& IcU y aJp ys, U y jUj jlsLJl ia J5 cJlS jy>- <. . .. Jl 

^ JUill jUyc,*^| a^-L^j Jli l aXJ-s JISJJI yC cJlS lil « 

A-wJaJiJl J-laLlI yi j UaC C^ I yCa- OJ-JiJ JjJ .UUi I g '. c. J 5 7 
aJ^ ^ U >A*J Sajy JLSI ColS Ujj yj|) Jyldl oijJiJL 
Calls' U^- Jj»Jl JS £>J_ou Cols’ Jailj ^JoJl CjtyCo) Jl £0 t^»jJ| 
1300 fUJl y "yw>Sl I JJU-I y cjI ySJl jy JjlC aJlp 

J-Xo> tACUjJcJ.1 y> lyS/l jLlC.1 y^l UU .(Lo^-S7 1700 j>UJlj 
yj-^ o-Aj-Lp (3-^^° y jUaCC-'yi yj jU-| I Lj*>\ll 
°jj^2-> Nl ybJl L^UayCo |lj C-J lyU-lj_^. cJ-b yjl 

yj ioljo JISL-I jLLol (_gjl _Ls j . jJis- £_^UI JyJl J*>U- a_oojJu 
tcclll y-j t-x^vaJl l§c>jJix> ^ j cjUajU'^I 

^s- i_jlcUjjcJ.I Jy> J| t(L>jjjl y) y jSM ^jl^. ^jj| 

J-aUc. y AijJlil J_*lj_jJ| yj .Uyl J jyo- JJoj iaULS jULcj 
j^u aJU- cjI^Uo. : jUj J l y, J\ Jic UU j y Jl JuT yJUl 


lAylil JUJai y a,CPj tUj*5Ul l$U ycj J t JU-laVl u yoo Ly 
Jl Jlli Jl tcUij .(JJaJl ^Iks y-*j ylJU- SLi Jic Ujjj 


45 


f. 0 f> 

t C-JlS 03^11 jJJ-S -LLo ol-Xj ,_^Jl y* ^j^r 1 Lo^" 

fr ^ P *■ t 

jl oL>Lp jl t oLil La ^o_*j oL*Ji^U^o ji cl jjj Lv^jl <■ “JJJ' c_5^ c?^" 

S y>j ^\ J » 


olSJ ,L<*j>c^ JlAjl 0 -jLS^ c axJU' j 

Ljjj ■ a l ^lj <LoLs ^--v^-3 1 i j»^-Jl <lJ_£- p— * L° (J-^ ^ O^A-Jjjj'll I 

oUU^>- s il jj-s dUS (J-^ *Ai* -(“j-*-*-^ J-f- ‘jj-* 3 - ’. 

oJlA 1_£J^> C2w2-JdoJ ,^-51 ol_»j-Lxllj J-jJJvrjJ.1 j>L~J j-C- OjijJ.1 
^ ^1 Jji? 015 tbjyJ Je=-U ^ cjUtUil ,5^1 ^ 
jJOj t j r c- JJLj 1.1792 ^>L*Jlj 1779 |>L*Jl dll ^ 72 

jl ^_*_i dUS ij^H ■ (dr~3> J-!J i^A^' i_pl) j-dl 

^ ^_L>s3 .LL-o A-JoI_JL-A ^JlSI I jJl 5 j-i-f- j-^Ul ^ 

J^>oJ! Jp ^*-r>^ ^ ' y^ J jUaiJl A^JjiJl Sjjlil 

015 J .ol j-o-jOLaJ.! JL^- (_5-^ *3j* Oj-*>U<a j (jg-d-Jj 

Jl jJsj L_is JJ Oj^ jy 1 <■ dd- J-»lSJi i ^JdJA ,_^*d-> ^ L^l-i 
^LJI aL^-I ol f-lj-Ai M <51 j~y (_5-* 'idy oy^- 1 J-^^v 
^j tojj-/? (J^-1 ^ i dUi (Jy^.J ‘■(*0^ oci^y tL -^^ 

( ^U-di jll" J if ji jj Ojjj 5J~«J1 iolSJlj J^lll ol5 iJLJl illSJl 


^a- ^_ 4-l J^La^oI 4_a5^jJ 1 .— ^-»d5 ooo*^~ v:2 -y. 


. j o5ai^A11^5 


ijjjtA/? ol^ t iw>-U (jAO ji51 it*s>^~ j*-^>\ iilAjl jiUl Jl5 1^1 j 
4 Jlp jjs> If IpLjI jisl AiLt>- Ji _jl cj’S L^2j')i I 

•woliil o jj-l! ol5 JJlJ .i_A-p-U<2ll o-Lft oLj ^ 4 JJLU ijl ^ j 
L jjLf- ^aoLJI O j^Jl jl L _^ 3 ^ M y > \ lO^-^y (.Oji^ljl ^ 


Abel Hovelacque, “La Taillc dans un canton ligure," Revue mensuelle de (2) 
I’eeole d anthropology, [vol. 6] (1896). 


46 



jl J> oML^j'yij \ j>- |j 

es"^” - ^Atyil djLoJji-lj <.i_}jjl-\ V& j£- yj| CjL y*Jlj o (3 J 2 JI Jp I Ja 
(jjj CjL^uJI _y-ljl y~J <U<-slyJl iiypjjl yia .4jJjjJ~! iSLJl oyy JJs 
<ii 0-^ jA~J\ t j yiil till 3 JJ j yip y^LJl j jiil 

U-S" .ipLj uy^j u^>l J>j by> jJLp yJl jl j»L)I o jJLp y> jj^^p 
y^lill jyill y> jbJl >— ivaJl y yjJl X yJl oli y ^UaJ jl 

J VjAjUI '-yj jxri £~>tj j->L Jp j-iiil Ji yLp 
jrri Ajr^ i 0 '^- cJlS’j) yyeJl ipyJl ibLj Jp j^a^aj ^ j t AjjjjJ-l 
cs^l J-! j ty'Mj ( j jJcu^i 1833 j»I_p £j yyl yu* j ^jL 

yJyj jl j-y- .^liaJLj'y! £_jLL 4_k-jj'S/l jJLLj J_p 
(i-5 ■ “'-a-LxJl Jby bj 3 ^ ( *-b~Jl J^ LoJjU tiojwLi jtS yjyL^<JJ 
J-^~*-‘J Jy s j-S'-=M jL<k_pj|l i_j|_> t _ v: a'j yj O^AwaJl ^JaJLj 

^JJa^ y> 4-JUy jylo yjj-lp Ji (jUaj yJl ~LyJI ji Jl ol y_aiJI 
li-A (^j-eLs AJj) (Napoleon Bonaparte) o ylJ y jyJbL; ^ ^>jyL| 

t - •'■'^ (J-’^’j-^ bj -(ol yj yjp IgJ-Uj yJl 5 yoaJl yly J_lp j.Jl*J| 

0j~~£ I JySy. ji yj-iil jibJl jlSC^*. yo ^yjajdl JJp'AJ oJuLaJl i^Ap 
•<-Sj-=~b iij— y-> <j ^ bi «. JLdl yLJl jl5 j tSf-l Jill 
Lw> <iLJ.l jydaaj <. jL>-S/| y-Lp I y tpyli i y f^Njas JiJ Li 13! J 

^}~ k2 - A LS? LS^ 4 C-J-4J yJl 4yiaJl oLy*JI jyljil^J jl ^IjJ'jII 
jr^ (_P^ A-^«J^JJl ^jjAJl ( yilA^I t j-JLp ^_^IjJ| j yjJl 

iLyL CjliL^i jyJjJL JjL-y!l yUL- jlS'j ,^yj| ^ tAy, yj^Lp 

U^° J- 4 ^ 1 t_yil jS- jj^yi) jy)3yJ-|j pbV 

jl ijlyabl f-\ y>- jt_yoLkp ^-vi^vix J LSIj yip yj| _y>>j 

jlSj tyjJJ-l ^yajlylL 5y^. «LyJl e-IIS’ 131 jLiiJlj l _jj,jJ| jljjJL 
y~JL t^jJl JJLJl j! y .a-p>LL| j>-yLjp y iikll jyPj J njLJl 

^»X]| 4j j-*Ji j tlL^Jl O^n-wo aj J^S *!>U 

ySo ji tpjjJaJl £jJ& JL y .JiJl ji jLs^aJ-l yJly J) ^JJ-I .JLij 


47 



U) AP^~» Jbl 015 Jj u-~*. 4-015 Jilj J~»i _/5l J"^' 

JLij ^bjl J^i c^ 1 °^ U “ 1 

J^U ^ iJlkiOII <cb-j Job- (Goethe) aJp y^UJl Jbbl 

j, dJui Nj .JI jJl Jp fUl a£*Jj fbl W ‘4iL» ^ Ui 
^o ^iOll jJ-L 01 ^1 jl j-5 jj50 dj^ 5 ! “b^ 9 c ^O J - <> -^- A ’ bi5 “01 
y *JI y\ yl <S\ *J >\ >1 Jb-\ Jl Jj-^. j3l 0l5j .>JI pdil b-ljl 
^jjua JJ uy 1 i 0J5U ^ ji~\ l _ 5 ^d.'-; ‘ 04d CjV 5 SI * jlUJl oLxp 
t Jliji jjJ bGali* JJOdSdj-; y tbpbJl id! W-*-* bjj 0->j-«J-) 

(.[jJ jJl jJu] JI Lf^ jj^l^ *-r j y' ‘bW-’l C - J '^4 

ciiSj .oi^j^ ^ V^ laJ ' ^akAi Ji ^ W* 1 -: <ii vy' 

t ^JJajQllj ^1*-Jl y Ji»^J t5 j r >c -dl Jbdl ‘‘^T’ J y' y^y jJI 4-JL*J! 
pi C 1820 ^bJl cOolS Jj. OaJ y> x>jJ\ o*>U> 

^ oJl^I j i y JliJ-Jlj J_.,j^JI JJj ttw— >ci £j-^0ll 

jl diO 01 ^Sdj .j4^dl <_d o_y> SJ^d.1 oLOI^I JJj i^yy^\ 

£_a tjlLo tijliiL (J-JjOj JJj\ ASjOp (J-P bjl5 lijjjjJj y^y 
Ji Sl$— 015 Uju J Libj5 bb JJI ^ jjU JU A3“>U 

015 SI) A*~*lSJ1 oUa-^0.1 y- ilAplj CjLabo ^OJlj ^UbJl 
J*>Vi 150^.1 JI SJUiJl IxJ y\ *J,\ y y y*^ 44.000 y>J Ji 
Jjb>- gjJto JI cJNT a_~> Ji y J 4 —I (1769-1774) ol_^ 

J-^J cy bL5 t(Jl~rl ajOG 

I? jJL*. jLil cJ U^J 4i» .Jjp-I^Jl J-L-ll A^ijJl jjsbib j»-^ljpdl 

jj^ SjJu JI J-si ji U^; ibjj jip J0*i J| 
illi JOu Oil J^ij> 133 Lr" P X y*-k ^’ LJ| ^ ^ N ^Z 31 

• bjj y.r~ £ '3 

J5 L^U L-J OlSOJl cJLpSI 1789 ^ dl5 t LA> ^ 

jbb ji 0| (.SjJlJI ^ dyyyj 0 y^y-i ^ddl 0l5j t^L— lOM 
jp 1,- jui olik^-a j»^lpp oilb IS) 0!) tlfci Ij4Jj ,jd' tv^^od' 


48 



^UJI jj* Js, , u Lj r I ji Jl* cUjL~» 

j->ljjJl J-/*l {y* 05 *-^ (j^bJl jLLp-1 a_*_v»j jJiS\ old 1 1 86 1 
1UJI p-UJl U .1 fci IjjJj ^Ll 5 _yl jJI J> L)jJx>u Li i 

<=* ** ** p- - 

.oLiLli! \s- y^> yij LijdU- 1 ^ j^LLJl old ^ cLlSo t(j; ji-Vt 
• LL*Jlj laJl aL! i ^yi a_LJ_s aIaJ *^| j .., ^_|j 

L^jjj ( _ s .a LI ( j_* Lijl Joll £t_~oJl ^j_p j^SL ji 1 1814 j»Lpj 

oaI^aJI ^S' aJL~LLI a~_Lp-VI ^dd t aj>c_^J 5000 jjl>Oj 
^jjiLJ.1 J^j-b ^ ^Ul i^-LpI J,l JwaJ jld-Vl coildj .JL^ LI 
JLjJIj j^ll^l jLoJl : ^ oldLJl ^ id ^oll oLUlj 

£*-s\ f")ljjb diSj .dj -^ jil aL-LLIj (jj_y>-Lgil ^4-LvaJlj d y > jLil 
(3^° oy*-dLodl^ jt-L-) _a a_LL_^- L*_L ^ 

.iSj-j-Ll i _ 5 ^_pMj ^ j_vaJJlj J ^LxJ-lj jJaJl (jL> jJl 

^JaJlj i_lUJ_d JJLoO jLL'dl cJl5 j 
I L-S” ,^__LvJl oojj ^ i — > ^-d-l 00 - 9^9 ^Ul o j_kJ LL 

LjjJl A^wo^j jJl ol^Jjjl ^c-^l? ^ jl~UO> cLld jLLdM 

o->L^.jil ( ^ r L>LJl jiS\ j! ^J> .<4 L~od3l j 

f-\ .,d 3 

I j_>[S j 

<l)ldj .<joI^_<>_><o_L.I £tjL~j — * I j»-f ; LiJ_j>- 

Lulxio cjL_^i J,jJ L^T^il L^SdL I ^_JL- jyj jJl jj-Ll 

old aJjoJI ( _ 5 id>j^ -Jo^ LljJai- lOj Ji ^Jli^l 

< w 5 ^ lOij jv-Lj N j jJJjjJO ol oJ_>-j A-_ 0 -SUl jJ jl L?,l .Ail ^yo 

<j-° aJ-LLxJ' “yi ^ijil ciUi A^Xs^j ^jXy j Mj ^AOoo jlSL 

aLLI^ j^-o-4-1 

II 

ol ,^Ja^L jJj i^jUaJl ^UJ t oil c Lu^ ^ 1789 old 
W^JO olwlL .Lytjji-I iLiJ-l oJla L~p ^ o-.l lil Nl 4^v ^ > 


49 



Lo jl S icj L gy cud As jAll y5d ji ^ySl jlalJlj dliAddl^ 

aJUJI oil jJUl ^ u yj -ddu jldJl y* 91 j 90 £\J_ri 
j* J\ <j y>d! dd 0:15 - ^ °^' sr 11 - 

0 J j_vSU 4_Jlp ~ i ji yi! Olj-lJJiJl 1 (J^^l °^" > " (_5^ ^^Ijj-^J 
^ dll 80 Jl id! 72 j 4 Lj>jL_«j_jJ ^ id! ^ 85 : dd 

y> dip j-dcjj .did j^J d^jNld ys dll ^ 90 y* Jdlj tiiA^J! 
djddl j\ dpddl J-Wldl y* Jdi pap £j1d -Ad jl ^JljJl 
yo <jlSd yo dd J5 jV djl jjd ^ l>d ^ “.T 40 ^ 

jl 4 Lg—du 1 ydj yA- 4jd?J~l jlSdJl Jaw jl J-J -4— JjJi J-*l 
~y f U d jl . 1851 d-* Nl j/j/l 0 ^-<JJ i—djJl olSd Ja*-o 

ijdJl jdujjjj/1 ido-dl L^ J- Q '-'d’. y*-? 0 ^^ d 2- ^ 

jlAd aL yJl 4 jAJ d 40 j-vfUi! d^lid yyjrr* 1789 ^>Ip dlS 
j^d dd yd UdaJL jlS yJl ‘dd Ojd-^ lyld. 

4_iil <d Jp lyLSd pap AjJj yy-l idLlp Jl iildNL; 

£_ijl djj 4 dill y> jljjj - 1 jdjlj 4 day d jdj-Ao . d-d 

y& JsL^o jd! ysujSh ydl <_yy- 0^> dtp) UUaJ y> l _y ? 'J 4 LjL^il 

I yj> Jd SApjjJ 4 d-oj J 1)1aAjA»J 4(jA-oJJ L^AdjLj! -AJI 

Ld y j IAaLj j-5dlj IAaJ j_i1j 4d-^>_Jl_9 IAa!j_Aj IAjJj-jj JlAjj-Ji 

oIaLJ! ^ 4±Ua 5 CA-U-A if-j-o-^dl 0 j_A jl Nl .djjjjM 

oIaUI t jAil jlSd < — dp! lydusj jld ^yJl o^-AwaJI 
^yd! dAid! d-d yo jl Jjd 1^3 o^ll jld ^1 

19 Jl (J— ^1 y- 0 j • (J jJjJ-l oLdd o-Lg-p-jJl dl_*Jl jldl Lj- -dd - 


Luigi Dal Pane, Scoria del lavoro in Italia dagli inizi del secolo XVIII al (3) 

1815 (Milan [n. pb.], 1958), p. 135, et R. S, Eckers, “The North-South Differential 
in Italian Economic Development,” Journal of Economic History , vol. XXI (1961), 
p. 290. 


50 



OjJLaJl y>-\j\ jdil lj_Jilp i yS <ui| 

^Ji y J> Oj^. ^Ijl 5J^J j& 0l5 t (1834) l^A-Uj 
£jLrd CjIjJj <_/ _pb j ‘—ill (jjjJLf- l^tSb. ^Jp 

^bp ob t_5^^ cbdbJl oj_A^ .* — s'yl jyjl L^-bwi j>jp 

jUa3 j/!j b«_> j-9 j*— g-®lj-b f-bjl l.^ < < j j-bil b jbil 

oLx'yi j^^bl j^2s>^l*»\ ^xJl <.'& jj\~>A.\ 

Oj-5JI ,_^3 C-ob Lab L&j_»_^i \ 4P,}|jj! 4_ot_baJl JUklJLU 


f'j-4^ <u-Lj b Jl bb~“>bl jj _^_5J| ^ iLbJl l^J jl J.J c jJLs> 
L^_3j_s c^_»_jl_>j! . o_j_Ul (jLa^-g-S isL ~-> J_p s^jL_dl 

ij^jjJiJl Oj-^pLlJ! jj^Jl jlSJ 2 4JL&LiJl 4_JL_^j|! oLjIjJGLSCJI 
'H s - s ‘ j' (_f* (*-rbli~b- j»L>l j-J J-Jlj ipUaJl Uap j jJlL j jj>Jibjd! 
l^jlbb t J-4-Jbb.l La-*-a0 j/ J C jj/ 1 bl .4 .. . io ' 1 

l$Jl Jij 1 _ 5 xJl i __ 5 aj ': ( _ r u^obJl i^Jjil! 4_iL$jJ| JaliJl j j ^Sb 
L5 -8 l 'T^' l!) i jC_*J 1 ld_A l _ ? bl <Jj-Pj)_P 4_P>- ^_9 ^L*J| 
i-Sj-Sbu^j j^ilAil AdJ.! <UjI jj ^ t LgJboj ttLdp'S/l ^ j_aj 

.‘LpUj>-NI <GtSb> Lj- jypJ ,_yjll /»JiM ?-b_b j_g _yuLJ 

^-j_oJa c j—a->iCL* i_pL_d l _ r bl l-£~b-i ^j3> oloUl oJLa jl 

jr" 0 J~^r^~~!JJ J-is • Louis' _jl Oh^I jl «^~. ■/»■! 

(Gracchus Babeuf) p-GpL ^jbl ^pj <■ 


Jl? ^JliS/l 5 jcil jJl oljJUl oJu> jl JlIj 

di ^wPjL) dj jibj \y\S cjXJl Jjisi jl -L^-qp^- jk^> 

cT^rfb-floj) , ( Jj!sl>-| jJ-Jl 1 _ sr *Jl (_>_^jjJl (J,l jj-kjJ I ^_ 5 jL*_jI Ojjij i_ 4 j^J| 
• “H jbruJj Lo i — AjjJl k_j|jial 4_«j|j)Jl ^j-Ssj ^1 C jjO^Lbi ^Ul 

jr° “C^iLiJl 4 _)jP»c^JLj ^c_iia_) C^15 jolihll 4-ww*_jJl ol_jJi_^o jbJli 

Sa -M^ Ulr! ^bl J bb- J-p>bj| Jai-I jl5j .( * ^J^Jl oIJlLJI " 

^j-labil Lg_bbLj bj <s„lLJ| ^3 l jy (_g j_?-S/b jl t v__4_i^Jlj 


51 


Z.tj ./all aJ (j j LL? (.oIjJJI y° j~S ,_y j 

.Lf^i J_^2-«-L! LslS jj^Jl Lli-> jl t*uL>J.i ^LJl (_|p 

a lA_«jJxJ-l C~aLi! (. LyJj-J ^ L<Oi t j_g o>NbLl 

a_^1j l> (J-^ ijLf ^Lp 

1 ^xJl oNU-l ^ ( Jr^ 3 ‘L’.y 2 -^ 4ja_J^jMl ^LJl (J-vAjjJI 

Ojjlxoj ojUl JjssI oLS t 1 — -Lv^xLl L^ iSjJz o^- 


Lg_J Jui ( _ y xJl ij<— -I jJl .yy^LiJl j-p boLa 

:\j . ^ 1 aJLL-iIj 4_Oj_f-J ijlil jj-P" Oj-OO-il t4_ ; _SjyJl LjjjjI 

yjJ' <.sj_LJl J-a 1 ji J-j •v'-mu o' j' y- 3 ^ 

Oj j-flaj I j2lS Lloj o-b~'j jv-§Jy- l _^-“>LflJ! 

OSi ^ ciiky ^:*>y OjJSy. 'yLS • — ' u ^' 

j oUouil Ojjwzj uy°LKil jlSL~Jl tbp L«) i_jNU-I 

Lalil jOSI J 4jJgi jiS’l I jjlS LkJJJ . Lalji Jj-iiji LyjJ lA_<>Ls Jj-Ll 

^.1 .Jl~5"Li!L) aj jj I jjLS’ L> dU-ij _ ajIoSLJIj of-lyLlL 

a*aJI £jli~ jj-b Uj J^i-I tj* a^wL jJJLSI (Jp 'y^S 

. AgJuea A a lo a t Aj IS v d-o IS" ^xi I L^S 0 ^ 


( SyL jJI ^-od^ilj .xL/ixsNt (J.I LaLal (_5^ob jvJLs^l cpIoL ^_J_L 
L^J-Lsaj^j L^aLooil j-aj tL^JjAp- O^-'^LaJI J-fr=r y Vji -L<d-~j 
Lg_J ^lo .a jJl AjLJgJi jI jilj jjy^Ll oLS j .aJJ-5 cjLLSx^I ^ a^a>LL| 
ol>ojil i _ $ *Lj2j>j 1 iJililj 0 j-LL i yrLdl c->LUp- ^ 0_^S*j 

oLpLLil o jj-i OjJjOj ^JlII Jj-uJI ^USJlj OyL^ilj tA^pljjJl 


y*^ J^SI ij-ull ^ I (Brussels) JSjy. S-Xl Jjal jb it* o° ^ 
iOj .(Louvain) jU_^) Jjal y> ‘(>-c aL~>J.I ^jUUaLI ja 

^.Ul O jill JI - 1 j-b Lf.1 iSJL-il oJja J aj^SL~>JI oLLas-^ll jy 
L. Manouvrier, “Sur la taille des parisiens,” Bulletin de la societe : y . Ja— ■! . j— L _p 
d’ anthropologic de Paris , 3eme serie, vol. 11 (1888), p. 171. 


52 



J oIpUJ-L, iiUdl 4Lp>lyil yjUJl oUl y I J\ ^jUJl 

yU LU i lyLp i — a( ^U^/l Jyj i i.hxS- yj| jl 
olyzUUlj t <y>jJl y ^-Lil j J jUIl yUv’l ^ J^UJl j jj y, 
“o4^ ^J-waJl ol5j .A-^ySUlj t cab j j-Ulj t U jUJ-l ( Ji_c y UU j]\ 
- oXLJl JaIj oy^UJl y yf! y- y jy Jjj lg_j C~JI jJ-l 4 _j U^pI J 

^L/ij! O^L Jjj .^LrlyL _ jyjbjJl Oy>- y j yLuj yJUl 

jjyil yljl y y*oJl Uoy y Up oJlS Up ^Jlftl y oULJl 
t iljjJl Uoil jl " o Uoil " ^u > jj £io£ cJ IS" Uli j <. ( _ s U u jJl 

UU^. y Uaji jl t £yjl tiy CiU-lyl 0~J IjiT y JU*J 

<_^ bUp JS\ lyU>j| jyJJ' 0y COp-r_ylj lUiUJl 0 jbyJl 
U-olaJl 0-o> lyp ^lijJJ oJ-vaj'j t Lgil yV JpUI L*jlSU>-L 
jUj yUiJl OyJLSU J>( Ly yU* yJl tUoJi^M ipjjl CjJuJL^I j 
• oIa ^LsjJI i5y UU .yUj| jail 

la^ <Jp bUipl LjjjI yjy y pjUJl Lily ]j ^Ly j}\ yLp j 
oLaJJl y Ualyjy]! Sjy'S/l cJjj" tUUl yj .jvyjly yl” y 

1 °ji~> £jL>* jr* _r^' jr^" (i yJ' <• Lajw 2> *yA! (_s^^ c5 y-AiJl 
. jyUJl yJ^l^il jyMJJl y 4j<yi (^JJl ^ ^JL olaLJl j jyJj s jbl 
yJl ojyJL, tyCp ^ybjl j yJl yljl y yJliSfl caloL j yib' O ij 
Ly ycu_> t Uj U a> Sy^y aUs^ oUy t AyjJl oL>- ^JJl L» J g U * 

j-kjl jjp- 4_| yxJ-l UajVl 

yJl U jJl oUjJJl y jJJi Jpy>j t JyJl 

y 9 * 0 — jU jUjj'yi la_A £_>Uo jl .LjjjjI i— j j-P ^ly-l ( y UiLJl 

.«Uj ji\ jJpL.ll 

III 

<_s^ A_yiJl yss t ji| tiy| jjJ| UiUIl Ul5 

Jjl olpi y*ll j«-frAi jl ilUl oOa y ULp Jy^ij . 1789 


53 



JJb jl (ii to yb\ O y ^>\ AaiUosl 
^UaJ Oy-jJI U" t^jSl' jWrjj <- L y>./^' O' iOlib' 

o jy-JuL ^y> <jy <_s* (j 1 ^- V-'j^' il5 ^' J*yr o'Sj ■ J^-oJl 

o j^oOo <y J\ -c5>“^ y yo t4 ^ t>° 0^0^' 

■ '-ry-yr ^ yj i -' [ -fjy 

jl t Ljj^' o' 'ooSJy 1 Ayl jJ-'' ooli33-p coy- y * j 
J,' 1 L 1 ^jJl Ljjjj' y “3-S^ y £-y c5^J' yaL/aisN' i_Sy~'^'-! 

oJu>oll oLM jJ' y» aJL»_oJ' aJLlaoil frLl^Ljj ,'i^jjS- ajMj 

LjlIa yyijyJ' yU' o'o il/l Jil •Oo—> V';) ^JJ ^y^' 
Jjup ajL^^j j-ttjo L>Oj j 1 ) ioy*~Jl> yil 0 ) y 2 -; (J^*^ 

(J,' La jl Jj_^2a-cll y 15 jUo> jl t iy-bu~a Lf-jly) tojiU 0^J-/2J i j' 
j j-Pj'jil ySo jl 4yy tiu^l -O-fJ' jyr ol y-*o_~^> yj . JJS 
<jl5 to^U-l ^ jIj U ^ Nl S j-i'-r* yj^' ‘jy'yr ‘ 
y> ji y JOooo y> jSl' (J-* 2 - O Jj-'y-—-'-' 4 -^'o'-V. 

J^o Jp tiljj^Jl jj^-' y yJ' o' J-i'y 5 ' 1 y 

a g ->-j 'i y» ia_jio y^J-l y '-yy i ( j'-^ ‘■i jy-' °o'y -!0 •J'oil 
<uo jy j iy tSaUJl y tOiLuj iy>jSl' olS'j .yL~Jl 

,_UjJ' l$J ap _ y j! (UU>1 yJjj j' ^jy) 

^UOjj LjIJu OIS" laoUii' 6' ijP-UaiNl A-J> °j-k yOLy>- yj 

aLwoJliNl oL-Lkoll yJjJ Jl y-S!' £y5 ^ L^^^SJs (.(jlaJl f-liy'il; 

^yjl iOJ-jJ.' tja>la>Ooil jj_v^0 L5oj-a' COoLS J_ii_3 t 

ijp'jjJ' oL>oail JaL*j N L^aSJj tayv-^Jl oy>t*J' JL^p 

y^JI j^r y 3 ‘^' ^j'y U .Lg^i 

t(Jjj'^Jl Jlo-O Loy-ai ^j) iyyoJl LSJ j-'JJ aJL«-oJ' j_yj 

J . ,^1 L }\ss liJL5o toJj*odl oLMjJJ JojO-i-l J_^lj—J'j 

J,j j i jJL J l l^Ooj <■ y ^waJ-' <^ 0 "-; Ay^'S/' A^Jip t aLIs 

ojjOJ' OOy yJaJjJ' aJlS’ dJJi jj-fl j*-*S/'j i^LwaJlj (, < j^J'j ^-oJ' J 3 ^ 


54 



I I ^ I L ^ Cx° JSj .4^c-L w^aJl 

oi_* ^jjU'j . t _JL> J i s > ! l .iUaxSNl \*y>? tO-^jJl 5 jUi J“>G- ^ j 

jiwJl j-A£XxJ C^Lu'^l ^3 (. jjt> IgJ-lxj ^ll| SjIjjJl ^_9 4jLklil 

.^jJajljl 3 jjk^j 

*• J.J ‘- 7 J j-^ (j-® J} l _ s - c -l L? j^xJl <JLlaJw<j ^JLj j 

4 i_S^i J"T Ja-i-l <j j_JL)l Jl JjJ_>cjJLj 

lH 11 1 ^ ^ I * 9 ^--jl“l 

^j-a 4 4jjJajJ. I <lj_A C-<— i i\Sj .Lj^.jJ_>- ^jS- L—jjJl jI—awO ^9 

II 4_JjjJ--l Jj LJliljj p-AA 4 4 _g-^-jj| 

pLxlx^L) LJlJjixSL-l J^JLj' ^1 L^-xSU j 1 . 1 . i l . . .4 , 

^j-C ^tjj\ J_P ^\ jJ>~\ |j._A J-o-X-^1 J_9^ ,(*J_j y^A\ 4 J 

O y>jl jll * I jl yA 4 ^LxAJl i^Ul 4 ^ jtxe I ^^SCoj 

oL^-Ij Lx_9j_L>, ^_i oJjLal! AJLkxll jj ^JLxdl ijllS/l j jjJ 3 jJL>Jil 
^I^LSsJ! aj jj>c-va-!l 3jJ-i-l Lj JL a_1jl_~J.I JjLJLIIj <. l ; Ij j l| 
(<-6-7 jL !^’ A ^ ^j-jjUJ.1 _ J.^'^Lajl JjLi J 4 L ^Jj aaLia 
jj-LSwJ 4 4_^J J CU9 J ( _ s ^ 4 IjjIS’ jjj jj! JljjJiJlj JjJjLJl Jyl 
JJU-s^Jlj 4jUl j\ illjSlj L J>Jj<Jl J_v2-«Jl is jJai- 

jl t objjJJl j\ aJjoJI (JjIjjoj ^3 Ij_ij_S\_i ^i jl ^>-^/t j ^|j ^J| 

Utt 3 OjJjO' ^1 i^LLlI c->LUJI ^ 0 jAiyxj ^Ul Alclj] 

Jj 4 J^- \y>- t j-Sy. jl ^-JA-aJ I jl yS- ( jUij J_P 

L^4l_9^j5> ° I olJs5j 4ji^_^- «- oLS" 

^^-> 3 ! 4j^_*J_j J_ij 4 j-Lp OjJiJl JjIjIj yJ^jA ^j^woLjl-l o jJaJl 

sjl^^U 4 CxLU jl 44^15 j^xJ! oULLJl ^ 

■^-4-*-^ i_)-^ ,>i ^^ ^UajJl j! ^_o J-f-j . 0 j_jil_J.I A^S^xJl 

jjJiS- o!^L>-J Jl ty* JiUxll 4^^1119^1 J^9 U ^ ^xll 

^ 3 c - 5^'^-' 33 ol^" 4 aj jj ® ^jVI ^-jj!j>iJ.! Xj>-1 JS” 

LoJj ijjjJl e-Nj-A 1)19 4 OjS'Svil A^_p\jj (XjLc-UajI J| 


55 



Lo Jp Sl_p^NL p-ri J-: L^Lb 

(_«l lo j Jyj ^P^jljJl A*3ljjl OLlLJl jUail el^- j>- IV--JI 

Lpljj £-**LJl (jjjjiJl ^ 

.ojb j^> apIjJ hbLLo oli blJ-L N t j-AjaJi 4 jIp ^ jib jlj t L^Lb 

AJL*J? yi A-J jjLjJl A_^J>- jJl Jjo Aj ybL) b-b-> Q^LflJl jib ji <• bUS 

tji^l jJp t Ala Lo aJuk-aJI b^LJl y \y- b>-^\i jib ^1 Lb tLx^j 

.^bjSlI J jLlo ^ 

4 jJjJl j» iJis-l j ( _ 5 ?-i jb t bsJadl *L*Ll aJL ^ j 

^ Ajbl Jp <_£i-5l J-o-*-U £yyS\ J-* ^_>L>-1 

Aj ja Ajb y>- ijlbj c ^-1 i^IaLoIjJI j^ aJ^L*j ll jl o^Lw^> 

t aLoJ^L ijj j^- 3 jl Lj-^L-j j->.jJl ^ 

A*-o j£Lj jib b~~~ IxJ^j J-* <4 y \j L--JJ j> JLLl CUjb 

: 1801 aj^> Gazette de Moscou ^ ^bb o5be4 Jj-Lj .y? Ji\ jp 
jL^w? dJJJb J <.aSL)J! (Jji J*j \Jy j^j-^ b'LL <• 

j_g_lal L) L>- ^J wo Jb j-o 5j-bp a^oLLIj S jbp boLLl ^ 

aJ_^o (*aLJI (_$b!j .(_5 j_uJI J-o-*JI ^-jj-4 ^-LLLi ^ “j-^-Lj j-“*-b' 
(_^Jl^1 La y-f- £-Lj L k/^J 1 CjLajL^2_xi j_o jL^jl Lb-4 

iff ^s- cJj_j<JI jJLJ j tijLbLilj oaIjJLII L ~ .~j jjj-Lpj 

^jib 1 — A...a,./?. ll iJLJl oLbJl ^tbvaj j aJjJjJ-l oU^o LAyy^y> 

y JUJuJl jl5j) c " js> JS\j _^LJl (Jp to^LJlj olb^Jl 

jyj idl bvb~ j^lbjj tiJ^ll oLojb-L JLkP 

/ 5> ( 1851 j»Ip L-xjj ^ <i JU p 


Henri See, Esquisse dune histoire du regime agraire en Europe mix (5) 
XVIlIe et XIXe siecles ([Paris: M. Giard, 1921]), p. 184, et Jerome Blum, Lord and 
Peasant in Russia, from the Ninth to the Nineteenth Century (Princeton, N. J.: 
Princeton University Press, 1961), pp. 455-460. 


56 



ojL>Jl yj _ jJaLJl y . J l jjLd.1 jisbil Jj-b y J 

JjjJJ 5 _ / ^Jl Is- 1 jJ CJIS _ iojJJl LjjjI £-* yy jJl 

i— -^ aJIj jLSCJlj ojjJ! : J^a oL^xdl y ba_p >_j ^jJI s^j yujj 

• j-LJl ipL^s y LaLaI ^xJl cjLUJI oLw j 

4 f tw ^ J i -^->b" ( _ s x5l i^JiNl (jj^Jl Jp ^51 (_j JL jsLI 

4ljJJiLo A-^U^/2j o jjJ CjI.} A_o oJj>-| j} Li c ^3^ i ^P 
41 -V; -^sj® LwsLJlj Lj j_™Swi iJju j j L- ^ 

£-bc3l Ij_j tijj'b/l dlL .LLLL^a jiff ‘U.c-ljjJl jiLlI oJu*. y 

j-^2J>tl^S I ^^JLvwwO >A_>l^_JJ) ^_J^a 

L5® f'j^' LT^' J ' jL “j4Jl l — ; l J-^La J^L-lb t I jJatL l «— a 

C ' wS J <_j (jLij^Jt -Sb^l ^3 ^OaxJl pjj l cJJs> jjl t Lajj 

<_r“L-Vl 14 a (J-c- (j-Sbo jj .4-^jjJl 4_w>-jliL| 5 jL>^J| jLoaA i JaM 
f“44l Ljlj LJ-p^U ^jui! "^LJl -sL-aisNI" yy}\ ojAt—Jl jLzpI 
• jL>tJl frljj b CjI^uu-j Jb> IJ5 a t iujJl LjjjI 4a I ,/al 

LoLa-aI ^/zjLva^ LjL_A-|j ULkjl ^s o Jl jJaLi c-JLS’ 

.4aIx^. O-ilS’ 4 jLS 4 iJjjUJl <_JljJb jl y ^_p J| Jp 

L^_SLL«_i a_*_aa)Ij oLpUajJ *-Lu t 4 aLc- s j j_^2_j tjJabll oJla dLLS" 
P*>LJ| y ljJ-^4 aX 3 Lb/jA oh <ixj jjL jl Jj*_Xa1| y t _ r J j .^LgA-JI 

jyj^ LjIa JUa Jl j* Jap J _^£ ^JLJI ^Ijiill jlojjl 

j^Uaji ^UjjLJlj olijjJl y y? j | jl5j .jtLlI l11L“ y 

y <uiL^> c-ul^j) ojjJl ^bJl yj ti-iUl ja j^^JLi-IjA Jp 

U-" L> Jj? jaj (.(aUa-j jjA j jj_« J jJ_^ a jJ| f,| ^ a| 

. jrwjUl jp-'AiJl 

LLl 5 ^! <>4 a dJ_Lj_i L^aa-j t jil l 5jjL_-Jl oLpUail LJJL jL5 
coJa oyL--Jl jLJpl LUo jA LI .l^li^j jl L^aJuL j| L^l jJ| 
4" LtHj-4^ Lg-iLs^aJ-i- (_5 j-LLl ^ Jits’ o~At^j j_is '£y~ ^ J 


57 



UjLp c-JLSj t o Jl JU_p li-li uy^j Oyyj' Cci qjLt-J 

t IjcJ jj_\ ^ivaJ cbW b ilr 0 cr° 

~ 0j P o-H-5 j (.Lilj-^jl y olii uy^-* dLL >- 1 i _jSjJj-> olSj 

((Haydn) jJbU jlL^- ^<JJ ^JpIj cblS ^0 ajjUO ^jU^I 
H .•; ^xJ| c-jjyi cJlS j .o'l» Jj%« 4-*-^ ^ f y- 

, (6) .j|jJ LuU \ j*\ <y kJNSn ob 

oJl5 Juis tiU-U -p iolJb iU^ OolS oU-UaiNl el*, jl £*j 

^ L~jlJl jLUSll 0I4J y> Jlj J 

J5 (^JJI jlbJI JL-U* y (4 W’J'V" ^--V 

jijdl s j*~. o& (i ^ ~'~ ■ <7) "^ ^'j^ 1 Jj^r ^ 

.(^jUajyi U‘>LJl] obj^-bil jf (.(5-AiiJl 

aJjUdl <-y}\ <y C>^' ^ tP t/ 

J Oolbj 1 j^-^l ioU^Nl l^\s^\ J 

c^L- cjUb toJlSj 1I4J v-^ N Sj^ blAiJl 

oljUd ^ ^ ^3 U ^ J 5 Lb ^1 W* tf- u ^- ^ 

j b: M i_kjd bj bjU^ bgbjj-t- t^U^r'j 
|jd_^j LjUlft y iLkll oi-ft <L~J C^jjjl J3J -J-^' J~° 1 
j jL SI 4jlf J> LdL-j. J* j^yi til-5 ‘ blbbJl ^Jkp Ji 


J5 i=-L~» Jb_y; Lw> ^UJ ,y p\ 1918 J.U L5U_,L-_jSLij- ^ fiy* (6) 

J±[* ^ jUi ^11 il— > oUlLil l+trf lOlai ^11 25 Jj> 

ijJ ^ jljj U>S\ *X^>Jj t(Schwarzenbergs) (Schocnborns) djj^P 

t (Kin sky s) iiiU ^ olai OJt Ca*~*j c(L.echtensteins) 

Theodor Habich, Deutsche Latifundien: Berkht und Mahnung, 3. Aufl. \ j t il 

(Stuttgart: W. Kohlhammer, 1947), pp. 27 ff. 

Albert Goodwin, ed., The European Nobility in the Eighteenth Century: (7) 
Studies of the Nobilities of the Major European States in the Pre-Reform Era 
(London: A. and C. Black, 1953), p. 52. 


58 


4 -M 3 Cr* y 3 y>^ J.I 1 1827 ^>Lp t J\ t yup y>liJ! 

■{Sj > ~\ y 3 ‘2-Ui y 1 (Jil c-jLS’j t Ljjjl y 


IV 

ij-^ 1 ^ 1 y A^Laj^s-'yi <L^ljJl y 4_ilK <L_p|j^Jl iLiJ! ySG ^1 
^ ol ^*>UJI j] y>L*JJ y^JL dJi j c (_$ y-Vl L jjjl 

4_ykJl y “>L~j j\ lyy- J l)jJx_> (1)1 yo J_j V 4-jyp kILLuj 


J_Lo oJ-gJ? 4_pllajl cilJjGk-i ^ yo ^JLoJu ji "V yL*_o y5(j jij .A^S’U-I 
t ypLojyl oljl_y>l <yil ^y_c yi-ll) iJyil 

y 3 ^ -(iJjjJI y j}\ y^>Ldl J,l Jj-vfjJJ J_y- jJl J^^Jl 


IJ-A yip yjJal; yiJl y-lks^/l jtf tijyJl Ljjjl y jlki'^l 

Cr° <> y ly Jljj Lo yXiJl yo 4 j jJua,V! 

f- ~ . *> 

^ ^ .^pLv2_^s'yi 4^>-UJ| ^TyJ LJlj 0 Jy 1 JJL-a 0jj_y2_j -^z-y^P | 4_j I 

Jio J^_>- ^iJl ^Uai^U ^L^xS^I 
a^I^ax^jVI j*3s Ji t oLLiJlj ^Liijl Jjp LoLi q > j ./-? * 

C^jIj ^^xJl oJwy>-jJl <U_jlxjl ^^LvaJLs'yi 

t Ila yo .aJLSHI j Jjy.1 i jlypl ^Jp a-oJLoJI c-djLjLo'yi ^ys ^ ( 1 g 1 

y 3 (_|-p ojLijJl pLsuI *_y ^y o*)AyJl i ,i C ^ 

LP 1 * -3 ■ jTUa ( y £c-Jj-U Ojjll y-v’LJ.I yo ^ydyll J_XpJJ yji 

j»Lp ill ^ 66 y« ‘uUl L*7/yj yJ! > — wslxll <y~_i c— I Jj 

. w 1780 j*Lp i_dl 23 Jl (1700 ^Lp 5_dt 42 j) 1719 


Lewis Bernstein Namier, 7S4#.- The Revolution of the Intellectuals (8) 
(London: G. Cumberlege, [1944]), and Jaime Vicens Vives, Historia social y 
economica tie Espaha y America, 4 vols. (Barcelona: Editorial Teide, [1957-1959]). 

Stcn Carl Oscar Carlsson, Standssamhdlle Och Standspersoner , 1700- (9) 

1865: Stiulier Rorande det Svenska Standssamhallets Upplosning (Lund: C. W. K. 
Gleerup, [1949]). 


59 



'ojjjjL J_w>a-j«oJl Jl li_* "^UaJNl V es-^-s' lL -iy 

ioSU-l bLiaJl blSb j olplksNl oSllo ^j~i boll jl j-P . 4^~Jiyii\ 
jLb oils’ jlj [ _ s Xj- tJux-j La-J LjJj Ljj J-> ‘Ojj O-Up 

a*)bjJl Os Jl j>La ./? J*y 1 jlS b-a>- t L~J ^3 O-jIS lab biLLg-ll) 
oils’ t liUaj jj ^ ^ol ° j j • /? ; j 1 -J*)b 

jLS l»_g- ojjJl Jp ^ I A_blLoj iobl J-O blSbl 

.bbSlSl 03 lap ilullp jjSli jl Lbij-*- 4 Ig-^y 

,4_olvOsNl 0_>~b3l .\° L-bl£- jib (jij-*Jl ( _5^.J^I ^aOall jl ^~P 

I y>^*j> “)blp ojLlpli OwPJ Lib- ^p-Sj^>-Jl ^bAjjJla 

jjj Jp j La-Si I oJbl Ji Jhsb- bl *-» jJI jj^apJl _>Lljl L5® 
Jl5 jJLSJb OP l la sN I bjj*JI O-ilSj .OjjjlijJl OxoJl OOJ (j-' 1 j-j^-S 
( ^J r J~J 3 y* O^-opIj t^lool £j j-bl jLSLS If^lip OJbi 
j\ a-il i jJ-l Q>UJI jlbj .,_5 jj-^sll oKil J-b-l-^ilj oljl^Nl 
jLS blj tibLxJl ^Ml j^j-4 ibi-ll J-* Ja-^jjil 

liLli jislo ^ tjl) jlL-jll :>0 ~j bis t (_g j-LL jl °jj-o> l^>-L^~» 
jJ lall jilolL jO jlS blj .(jJ’jNl HJb Jl (Jj-OpL.1 0^>- 

j j^S N Jii jillil olb ip jO obljJL loib jjSL Jj bb i. j ') b 
*2Zj l(j-LHil (jl iijjJl JL- jl Jb°) ojjj-vbJL bJ-b jl iJL 

J^>_*J| jj-P ^j-mOjJI { j^ 2 - x -{J l 4_~0_SL1J jlopj/lj t b-Jj-O-ll 

oUJall Aj ^UiJu (jJJl ^j^-vL'l aUpjfl ^ Lgj-S oAa JjILjj t^yilp-jNl 
lib- jls to*-L«Jl -SjoJl °Li& opj^jI bl jjSJj .^JpLII bpbo-jM 
J < _ 5 xJl ^S> j ‘ b^-'AiJl ip I Jjii blko o jIopL j .J-*— LjjjI ^ 

s is jj-jt-^-j Oi-^jlj- 0 ell Ly° ‘b^- 8 ^ 

^jp-^LiJl bi jJlSI 1 Lbb b^-b-J- 1 (jj^JI (J.I Jj-o-pbl 

^jill ,y>jS ll JML ^ (jlJdl albSNl o L> ^ ^io-^l jl jliwsJl 


, v bSil IJu ^ oJUJI I jLl (10) 


60 



J_*t_*Jl Jl j^g j * h *,<? I t — 4j_*^U| 4_1_3 yA 1^-jLS bj Nl t l_Aj 

'J>\ja j\ ^jljl y j>-\ Jp Jj-^xiJ yyr ^Ij-l; 

Ji M-klvul i — — jJs>Lil y *>Ui bJip jl 

blbta -b^ t 4_*p| j^Jl bJLow~U ^Jl ol^L 4 _b»- _o 

0 - 42^1 Jl o^S ja Ig-i y> j'S/ I <uSX> oJlS J-aa t Jt>J3 Ula y "a jla_^aJl 
JjU?" l^4>-to^« _ LpjIj_o cbt*Jl tots’ £-*}bjJl j| j~e- t ijoJ-| 

J^otj j-®> t — US t_0^4>- to jl j~P .jj J_^?-Lo <JL«_P 4_*_o J^_xj LLl^o y_a 

j-z^ -£jl_}^ ls? ^j-y^.J bj-L*-*j ^ UJl Oj~l j^UJlj jbUllI jUw’ <bi 
^>bJl ys oJO-oll OjOaJI (J'itb) oljbjLo'Sj! jJULj y f-VjJfc jto y~ jl 
Ji Jl ib^%Ul iplj^Jl JJ^> Jl l%i Jl (Lja 1830 fUJl Jl 1760 
J^'jj ‘•Oi- c 'j'J'j <.j\^-plj>Jl jrJj-sJil 4 JlA? j_<J 

0-)tS ^UJa jlatoo ^y tj^-3 ^JLow^olj CjLpJ_j tbi-lbb" tOj ^0 4 . r> I J c, 

C0_)LS L<>_Li-o t 4.P Jjl y> t UoJjIj ct — tg^3 4jjt>tjJl OOl jtoJO^N I 
'•—'-’US <_5^Ul ^Ui-Jl (_s^ J I 1 1 Utkjl (Jta_o 4-ljj>-l ^3 JIU-I 
Ji«j jlS bib jl jJ*- . Ja . /?-> oJl ijjUodl J^vabJj 

'■—'••*-'*7 1 ^U I 4^^t^_Ul o^j^J-| t lO^J^jl , ,-3 ^4>-l atjLO^I 4_<t_j jlS J . oOptaJl 

•aUa^Nl y ^JI^JjJ UjjjI y LLUodl jJsLil tSjL—o y 

bj-frb; ‘tJjU^I ^Lg^-jJl <jy> bb~ oolStp l^bi t LoJiiJ JSS/I 
jr° j-^^7 “I J-p t (_^tJ_a_ v aJl j jt—flsal JSJ 

.4iiAL CjIjUI jv-fejlj^l (jP ^jSil (J 

tO^V f-t± 0 ^t ‘iojjjJl ipljjJl tOJlS tioaJl ip-Ul 

4-^"0-3 J| D^LaSvJl ^_a jjJOa ^jO_a^w 0 J-PO 4-J-J-4-) t 4_aJ„ajd.l J_L>lji.! 

J • (_s*AjStUl ^jjJl yo UJtp Lpt>iOOo cojISJ t aJUfcjO) 

' — '-’l-S' (_sJ! tf-bj^Jl aJaoi-l UjjjI yj ‘ jlij^lJlj 

tr° U^L^jloi £A j-plllj j»jJjlj t jULJ ! lj t^LU ( _^iLv U s )/l s-IjuJI 

iJpj ^O^oJlj tjUbilj 4^StiSl y oL^Sj jjJai\j jLJVl 


61 



(JL-A-i £_Ls^2 J oLiSClIj Jjl* j»LcLi ^i^ii 

Ljjjl ^3 f-luAjtJl 0^5”j . J,l (► 4_?tji-i ^ ^y2_A^J»j 

0^JL*Jl (^JK 0 d-ol^3 C ^^9 *^'^'£'^1 


Ju 


^ & 1 ^LS” L^j ^ ^S^vJl p-I^Jlil^Ij c cpLJL^-^JI -’b ^3 ^J-^" 

^3 4_j j*^hs>- L ' ^ JL9^ ^Lol jlLu'f*)! I (j3_i?ljA.I ^y° o3 ^yX^Al «Lul.-X-*Jl 3l^li 

JlLH ^j) 1 yd->o J #( jLjNI pjLili ojl ^il 

iJu jLj 14 3 (5 yi-wvJl oLS* c (LjJJL j-lSSl I 

S >-\ yll 3 yiU 1 (JuX^o . jZ+S* Q yS\ ^j- 4 C3L^~*l)l 

3jUc^j M jlS tl jJlLpxjJ ^ t ° jj-^ cS^***-^ tlr 0 

^ Oy^jl 

o4jlAil^ (y-JL$s_j ^-> 3 ^ 1 O^y-X^Al o»A_jwL_i-l t->d i C!-a_->1_^ 

4^_> jJ_i-| L>J}J ^1 ^yJ-9 • Lojjj'i C5" 5 Z3 

^3 O^-^-a-^ 1^ J_9 (<L>J^Jl) ojjJl 1 0^-4-^-^ J 

^jlSI L f -*^\ jSfl £-l2_9 oLJiJl ( jJ.-A^^I 

t LJllajI (.JLo-^i ^5 ^.jJLJI ^y2^j j j> c oL&LJ! ^9 ^ ^ 

Lo IjlSsX^I jL^S/l l^JpI dJJi jlSj toUtU* o^Xp ^ £fJI 

^ *cj JlJ^-I ^S"Aj ^ISCj aS 1 ol <• wXv^jLj 

^t.y?-X>>-) ^ I LL> 1790 ^Ip (_j^L»JI OlS^ ■^-43 

ib io y C-ulS j .j-g-^Jl y yJl ^ iTuijJ iv2jjt J^Lxj U 

jj 01 L^5 .^jjj\ y^r jr° ‘ l *7^ 

ojliSl AjI jJai“ (Jjl 1 j^<Jcj |jb Ji t UslkJl jjij (. oJj J ji-I J-^UAl 

OlJLS y lisliaJl L^3 O-jLS’ ( __ ? Jl <■ ^-tJJJ^^ 

ij yi^ J_p ^LJl Or 4 ^yil J-p- jJj'S'l y J^-lj 

I j~^~ ~^ J l aI^LxJI L^_1_a^- L_c ^ 1 — 3l_4_SvJl 

wLi IJlP L») jjjPl A-pIjj O-jIS t <L^aA>tJ.! 

rjl LaiJu>- J iLo jO_)ljJI ^ ^ — ^*-1j 

.^SLJI ^ ~- -,/? 1 iJl 


62 



■ d L) c ^j_So ^1 ^-L_p j^oliJl {_) ^JiJl oi 

‘ ,^>^1 J-* bL^ ° bb idLUS ^o cr Sij Jl 

*4l1.Xj j-0 *'^ J I j ojL^sjJl^ c~LjI^ji1I t^c , i j j H ^ 

4j*4j 0^)-Jl 4 — Jd ^j-° (^LiJl e~bv2jJl lX^_--*j^ . 4jGj42j ^J_) C j j la '.* 1 1 

|1U-U oJ--«l! < j^LvsJ-\ ^y> j-*j) ol2x~Jl iJ-J 3 jJail ^lijj'yi 

(_j-rr^ 1 784 j»L*Jlj 1755 ^L*Jl ( y :r i Sjj_J.I i ^jjJl ^ (eb— > jJJ 

44 JJj<_oj (l$L->J_j ^i) <lJj ^J| jU <sJLkx.« jJw ibjl cjlidl 

^j-ijj! t ( j_j J_. J_^Jl ^c-ljjJl ^jjJajJl oLpo ^jJLaoI L* jl j~y£- , ( n, bd! 


‘'-^->'-*"‘-*-'1 jt - f - 1 j j-™~o j t (*~*-^ 

t_X' J-; (*- 


cr-.. p 


.^_xJail! I^xa Jj ^ 1? ^x*j 


JLwI^Jl ^IkiJl L*jj 4 0*>LJIj iplj^Ji jllp jl5 

A^ULxJI aJsz^aJ ^ I jj 4 ^LflxJlj) 4 ^x_*X-s*2jJ I j) 4 0 ^L>cJlI1 iGj l-C> l \o Q t - 1 15 j .4_3 
ObLil^JaJ! CX-jLS" LoJw^o 4 ^|_P 4 4_P ^J|j 4 4 JLl1L> 


4_*j2XXU 


.i<*jJ-*Jl 4 jj^ 3 iblixo 4 J 2 JD CjLpLkjill oJlA 

c _^iJi i5 ^4-1 pIj! jl VI j_v^L*ll 

d , ^- j ‘XjloI J_jLs . V I cJ*A_*_x»«-« V Li LiLo^ U^Lo^l 

cu^Jlj L^>«^>- J^Ujj 4 Aj^> c JI AjjUxjJl <3 jJaJl ^ ^jVl 

Ljjjl ^ iijUxJl oUUJ-l J,l G^> c^" ^ jj i L^ljJi 

J iJLj^J^SllI ii j„ ] a „ , J | jL>tJl |»JbxJL_4j I GG-b 

<_ii £_L~Jl Lo aJsj^xJI x^Jl jy>- 


Pierre Lebrun [et. al.], “La Rivoluzione industriale in Belgio,” Studi (11) 
Storici, vol. II, nos. 3-4 (1961), pp. 564-565. 

= lj_>LS" (j^dJl ^vaj'yi t Li >\j>- ctJLM 01^ L.UJlS'j (12) 


63 



«• p p 

j_5 J-o-nJUvj 0-~»- ^-iJJJ^ 

^3 £— pjUJI i J-S-S I ^'jljil oLS ^^3 ^Uo-^J-l ^-w-J«Ji 

j_SL«Jl ^_)JLpULi 1 _AjjJj |» j-dJ ‘L^$L>j^>')1 \ ^jljil 0->lS j • cjOSLjjP^II 

ur ~J-bS\ jjil (J,| jlj oLX; bJJ.3 (Jl U>j ^j-k-aJlj 

jSI ^ C(_j^iJl oUiLi LgjujjJ o^Lc-J (J,l jLv2j o~>- cJL«-uJl yyj 
Ljl_£ 1^- J^bcJl (_ Sy£ i bol-dJl £~:'-'S > bl 

. U& j^s* ^ ■ JiU) c?j-bSl 

Li jjjl Lai . " j^JaUl " i j» (jLi jbSUlj t i_jLiL~^n j ti_jj-J-l d~jlSj 

Lr" L)IS c_5 jJ') oL^Lit j <■< — jLLS-SMj ! J-pjj O 0 IS 3 <■ iS> 

^_a 3 j| ^Jl Ju JbLlj C-wLdJlj <• (<Lbl^JUaNl ^-LsLi.1 (J,l 4j>tjji.l CUlj^Lv^Jl 

4iliS ^jtSl o^L>cJl ^Sb^a c3^>*-~-^ ? 'l ^ .1-L& <jbJl culj_o~*Ua~il 

i, ^ . 3^1 t cJ-w ^.ul! ^ ^-waLJl Lj^j^I cubLv^-^l 

*ujliaj^Jl cul j^-*ju~A.I Jd>LucJ! oJ_jljill ^yx^\ l jfC*. cuIpL^* 
^L*J1 _txj <Lv5o ^pSH oO*cAl oLlN J-!l (JLa-Ui (_y^) ISLl^al SJLo-Sjl 

.(1783 

^1 ojjJ ^tab- cul 3^*-> ^ dU^jl cS^ ^ L)lSj 

jL i- ^y> tLjjjl j*-Jlil ^Js A_o_g_i3 1 Ojls^i\ JL ^|p (_r^' J 

jjj culls’ ^1 3 ji-liJl (J^yiJj Ly'v ^ ‘-’O^'-Lj 

jJliJl cu^-w^l 0 ^LiJl bJJi J'AS- Lfcjlu OpI j\ o-o 

dUiS bri^l jJl obi ^ jl5_j .j^ijJl dUi ^ i _yuSi-l 
Lj jJlSI oLaJj>- i yj> IjJ-oJU^l jjjSJl ^^Jjj^J.1 jbS 

5 ^jli " L . ^> a ci jlS ^ jJl ^vi*Jl Juc a!^- ^ l! oAa jl ^ilii i b*ojil 

aj.lo e-^J jjb ^1 cil -, i j *(^5^ oL*A_a^J (J*^LL» ^3 ^j^Jl 

4_*_i-l ^_iLvJ-a > l CjIjLLxJI (_JjjU-«J t^waL>J.I ^j-a 

liljP-LlI ^ U;'j3a Jp Ljj-ka jK Ld »^PJ 1 _ 5 0=*J' ‘cfiOJt 

.ejb>rjJl JjUb ^ CiJ jill ^jUs» ^y> J-U jLLJlj <J*}lJi^l jl -^JJJ^I 


64 



jiLp ^3 A-*_valjJL/» OJ I j*-* j-^J jW'-^J * ^~L>*il J j-x*ii-lj 

c-^L>rw^i *-f-U wXS" e-Njj-A ^o l)1^j .AjoL& A.la-^^vo S.L>- I j-JjLp j (. iplj^Jl 

o'i jJl J-*3 .P-l ^JLlJ! < Jjli^l A_o jJi O jJjL3^ 1 ^jjXll ^jLvsll 

l ^jjjl ^J-jl C?^ £*~i> c-olS ^Lvaxllj /^jjbcJl j5I ^ 

(l)IJa--~j yds 4 dj jJlS\ IjjjjI ^ySjNl dUl* ^^Lki'yi j 4 ^>-bJl 

• JjS/l j»liil ^vsjl J*- 

<jl5 ^-~~£ jJl J5lxJl ol Jl dLta i jjkj j 

^L)U-i j->-LiJl 1)15 ^jjJl ^xil j\ Ja><J.I Lo ^2 ( JJl«_Xj 

'•{Jf 'yr ^lj~^ ac-JJI ^ drA' 0 ^’'-^ i/_j J-l c_>l>tXo A^d>- ^_od 

® oAjfe .Aj ^ i)\S J .£_a*>^S/I (^1 ^3 °JJ)Aj 

iJL<jw«-»jt^ r Jl oLlwb j jJajJ A-JjIwL) Jaj^ju ^J_l_>- (J>| (ji ^j«xj 

J^jLsJI 4-_5j La JI ajl>XLa £y^j (_g jj| J-l J j_>X> La-i Ji .a^plXaiJl 

_y>-LJl cOjJj Uj^p 4_s^L>-) 4_*_L2jaJ I 1 oj^>-l ^dldj ^jJLII 

.(^-LiNl Ol-A_*^J 0 j>-JJ LaJjJ 4 aU-I 


(Jp-Ul £-L~-Jl ^Jb ^_*xJlj ^ ^j2j (1)15 7*-*)Ajl]| rj ' ^3 J 

oLJ_a_*J! ^3 (_£^J- J La_jjj ■ ( ^a’j'^i 4_*JaJ a-daLLo-j 

(jjl ad (JLajJl jJd- jl 4_a-)X*tJ I is ^J-l JI aL J LiVl j 

j\ j»_jJ_aJl jv-Lxil - jd - 1 J j->d> .(jja>-^-aJl J»L-u ji 

j! (jisLJl JjlXa {jA ^JJ JI a-Ua_^jJl jl jJ~\ ^y> 4-^>Ld 

(JldLjol J_P ^Jl ^Ja^-il j_A JJaj ^LJI jl Vl .J_o_*_il 1 jLjjI 

<Sjd - Jl jLa-P t j~j JijjJL) j»j_4 j L^jJl J-*J 4 oX* ^aj-^ Jl ^IxjNl 

Oj-j-^LdazJl O^J .aJbJl (_jl a_dJ_i-l ^jl j_dJ I jl a » ’i l ./•> l l 

^ — g— ~^aa_i I (j4->sjuil cJjd_s(3 ^0 g-J j£-\ J_p | I jl l_^~ J- d^AJl 

A-ip IjXaJXj ^1 (jjj (_5^ 4ljL>W? ( jJXXl 4dL>- Jl (l)jJw4_*J 

l J -.L ? »j | ^g-2 1 — -j — - — -n ^ 4 ad.^1-3 ( I a La^_^ — ^ai I j (_) l .l^_a*jLs_a 1.^1 a ■ P * I 

Jldal 4 jLSj 4 j_i jJ-l ^- , Lva_a 4 — >L»<w?I (1)15 j .a-aP-LxaJl 


65 



(J-P n jSuj JL ijytyLZZ- 2L>-j Mjj-^-^j 

ji j) t _£3l*Jl ^plwsJl (1)1 jJ> ^lr° ^ 

V J I li wJLo /tJ-I ijJJ^ . . li? ( J-XJ P 0^1 Ai ^UaLv^ll ' 


^ L>- j t .sj)^-^*-^-^ 

_ _. <^_ . f-r^~~‘ 1 

'il ! jJwj lijJLo lAUi ( Ji> (Axj £-_^xi-l ‘AS ^c-Uavail l*XA 

.Splwall tjJaLvl ^ |jj>4j 

i^ibixi-l ( _^P t iplLv^Jlj OjL>t-Xjl iladdl d)i X ^ol jj^o (j^V. 
cuA<b>- ^xJl ^yis j tlJlkjjj oJlSj .bj^JLa Ijl/ojl olp t L^-ylj-o 
^JU t j-Jls- ^j-oLxJ! o _^-ii-5l <_£-* a-jjjj^I JjaJI jj^o ^-WdJi 

ci-jlS" t o ^JiJl bi-b ddbobbJl (J^-L>cjj . (_£ x> b^-d bM L^>dJLJ L&x^-do 
j^jJl ( *^xdJ ^ iojjjS/l L^LxL^ ^ J-o-xj <UjLxxil oUjSbU £~j?- 

^*p0 d^blX-S ddb^^d—l dl^ t A-A-f* I 4_*_^,_dJ I Lo— A-AAJ X (^ib^-dbl 

di ii jja-d! i r *-olS’Sll ( jSi> ji ^^.xj! <.j»_jJ_-Jl Ol L'j-S' -£-b>dJl 

HJio_& <_5 J >-\ j t Hblj ” bibd’ " j9 (J,l jLs> ^1x3! Oj^Jt L§xu^d 
cdlxoL^Kj ^ y .^-blbl cdbbbxdo ^>- 1^-AAAjiJ dddi— I t did 

t. L~lJj 2 j t dojis' ^x)l pl^^SsJl (JL^- ^9 (j(bb ^ j-^bil JJixJl db^ d^iiJl 
^jxJ 1^ 1 pi . 1 U> •. * L^JLpL*Xwo j <L^-Ld / aJ' ddb^ jba_o_> Ll^Lojl 
(Diderot) jjd-jx> L^-x-d’j ^yX-Jl l5 j-x-^-^ (i^^— j^IO Lj-Lo j_LSv-^«j^! I 
^Udd>-Ml j-SLaJJ H_JI j x. jdf (D’Alembert) Jr _~_^>'^ 1 x>ji 

dl bi-b .^-oJ-xJl^ ^btxJl ^JJlX-U bb>x_<Ai dd-)lb ^j-J C ^>sdJLjl 

l ioLvi^sfl Hi jjd.1 ^>J-5 Xj jJLp (j-alxJl 0 ^1 d £y~jj “0}-dj dUkJ^I 

(_$) ^ 4_»-p..L? ll ij j) Ja_ ; _™Jlj (.iJdilj (.ojjdJljj t^bLa-xJl ^-gdiljj 
^ ^ ^ . /? 1 ^-3l ^*dil-vJl 1 l_aa)L-v>j| 4_J^3 d l^ 1 l-0~) ) C ^J^-X-d 1 

dlS" ^jXll ApJudlj HjiLAXi^l t ojUdJlj t^lxj^ll oNLs- 

a_>-LaaaJ 1 dLww jji db^j *{_s^~^~' y-**-* ci^ ■ LL ^r > j-‘ d_AX_xll 

^JuxJl ]p\ jjAj liUdl jiSVl oUJaJl f-ldl jv-ft JUJkI IAa ^ 
^_j_dJdJkl i _ r d>!j s ill Dj jUdJl oLpI^- :j_a,<2jxJI dUx ^ ^Li-1 

HiJaJlj i D^'^-ddfND ^jjjdilj t jjJj-^tilj cLiXiL^aXdl 

c-Nj^ d!5 dUd>l J tdJjtlll 


66 



Jj_a L y2-J^JL-I ^jL>t-P^ll J_i JL>- y}\ 

jjLil t^yUwaJl (.i^Jail t (Benjamin Franklin) 

j-aj <! JjSU-l Jlo-p'S/l j liljjJl t ‘LjLsxXil oLc-jj-ilL 

*N jj* |.li t ly-Udl . j-^yd.1 ( yjl_ s <2-*Jl -la-djJl yid ji 

_j~y^ Aj j j-a Oj a 1 0JL9 'y 1 j A>- 1 j_j ^Sj_j ^1 y_j ij 1 t (_J L?»- j J I 

oljlai- l_£la oilkjl L^Jil CjLj^ JJnOJo c^^Jils'S’l 

(Lunar Society) "L^iJl ois .^LJlj y^bwaJl j 

^r^-j <.(Josiah Wedgwood) *j y~bj L~> y i_ilyM ^y 

y a -S oj-dij t (James Watt) olj cy~J~l cSjl^Ji iiyd.1 

^Lwa-^LJl ^LxJlj t (Matthew Boulton) o j^J j_j 
jj-kJl oLjJaJ OjI j 4^>- jJl ^y>- j^Jl ^lUJlj t (Priestley) L p~~*± j-> 
<■ ( <>>jjb s> jL^ ^r) (Erasmus Darwin) j_>jjb ^ 


(J-l l)L5v^ J-5” i 

^ ^ J ? *. b - l I 1 ^ b-i-i- - i l ^,*3 *2-0 1 


->Lj.lXOa 


* A^-y-fl o j^uJl o^^oool 


l J 


LIS" L^-jJjjwb'bll oi^J jJl yyil 01 -la^-’SL ol ,.y ^U jj-aj 
LajlSisI of £-a tLoLka^jj L~j y yi ti>-jjjll SjjjJl ,3*>Uaj| ^^Sy 
<L~J yJl L^w jllxJl ,_y JjlooJl Jy co->^ r vsi yVl ^Jlj ^y 

(J-P O jiy* j .(AdUaj y jl SiiS ILO y 4jk^J i y£ oils' jJ j yO~) 

J,) i-i-V tiLaJJij aJSULp LJUJlp Loy ipji “jyjd!" ^SlaJl 
J-F^r' -tJUJ y jy>oJ I J,lj iLo jiJl c-L5 ^1 J^Ip^I 

oijjO ^aj tjlLjJl (J-p l4J*)U3 ( _ s a1j oo_Ui j jJl j j j-SJl o^L 

laLLJS t(" jl " ( _ 5 * t Jail" ^jJl { jfii\u J ^1) ^LSdl 

Ui jl Lip L^s y*A jjSb iol y j*_^ipjjj ^Ul ydl 

LfiljL*^i c~ il5 j .LfJ ojj (_$ j.p-1 j_uLn_a jl jJ jil oIjLjlpI 

j .iiliT ^Ut yj f-U-^ll (JLJLj toljLvilj LyL| ^y JeuoJ 
< 3 ^ .A™JyJl o Jjil l yjy yJl OO^jJl ^a oljUdJl oiji 


67 



01 jdiCoxj .SJjliJl AxxxiaP ^axLj <LOj-«Jl “Ljj-^I (_M “■ 2 ^-~‘’ 

^ (. P 

Zj j ,n . iii^jsJl i ^asljll ^tdLoj i LgJa c^*>Li jl Jj t ^xLdJI ol» j^j! 

^SLill ^jJ yUJl oUj)H jlS J-aJ . JrC S3Lil jILp ^ iaJJa 5 

t 3x j/ 1 ^ j_*l! ^3 j^Jaj.1 -XjI^JI ^P l^-%^_*_> ^>0^x>wJl j^xXx~il 

taJ La J 5 ^ L^LL£ jlaLLj jl5 SjLpJ-Ij oLs Ji\j oj _^JI 

. jlSsil yn Aj>- jLa ' J 4j jl^ l_ii (3^ Laj^XJ L)l AXxX^J jL> 

dU.3 ^JJa_a ^3 ^-xxlj t^Liu j_j-P Li^->- ylj^ ol^->-L^»Jl O-iLS AJjJ 

L *C_>Lp ^3 L*~<xdJl 4Xjj3jM JiLa *■ C^La^SL^j O-xlS^ t O^iJ^ 

. ^ jl i ^jL-xaajl ^-jL^sjJl aLXjI ^.3 t — oAx_jl ai3j, la A3 

COILS' ^Jl <L^sLJ| J--3I j-*JI Jlj-j La-U-f- jjwadJ ol LlX2x_»_>J 

. i~~jJx!l j ^Uai jU aJljJl ^JLxail Jla ^AijJl y& y * j 

" jj [jdill " jLJis ^Jp jilaj jl iasjJI bA >- y U lil <.L) jfj 
J-a ^jjjl 3 jp - J y« jv-P jJl <■ J-^' 4 -‘M a -^ ‘L^jJ^jJjI jv-al 

I yj? ys>\ y£ _ “UxxLxJl 4^J>-jJl j»-*xU-l (_$ljJl jLSj _ y_jyA\ 
. <l3) 'ULwb L*x>J^£ d yy jl yyy _y ~ I jl ^LaJj y^ <J^ 

OjJj Jx t LgAa C-JlLlajlj .jJLJl ji j£- (J,l y° y '-'^ij^- s tl ~ 2 xjLSj 

Jlj .A^jL^jjM j 4_o*^Lj*Jlj <u_aAJjJl I cL^Lji^j 

I jJlfT jjyii\ >ua^J-3 aJJ c^p 3 (_^3Jl S j-*->*^l ^ y~ a-LkP j jl 
3Jl3-l L>t-JaSl I ^1 ^ ^odj>dl ^3 Ja-X jJl ^jlj-jJl ya ^^.aJl aUx jUil 
'_. , .. •. 11 . jj ^jjT jf tojIJxA-l j sjJLail i_jL>w31 y» jAj^Li^Jl 


,_$! jl LvzJl UjxJL»-; ojL>tJI a J—X O^ij-ax " ! (TurgOt) j_PjjJ J j-ij (13) 
t(JL>-jJI ^x y& j] yj lAjL** 3J1 j ) tApLxAll jl clip t ^J^v-a 

dL!3 .aji3- JxXx Jjj ^^-1 I O^A-oxj cllx-xjl j , . . ^ZjVe-jyW a_xL>t-xal 

^yy>y JlxxJlj t'Lfr ^ J-axJ! a-xljj Cxlpjj-dll ^xl^txaal yu ^xaU 1 

Anne-Robert-Jacques : y^\ t " aL-l^/l ix— Ja J-& (^L» j-®j -t5 3 -^' cr^ 

Turgot, Oeuvres de Turgot, vol. 5, p. 244. 


68 



01 ^ g ' la . . .. 1 1 ys- j*_a-ldl ^^pLo-X^-Vl ^»l l a ; U J_j V jl5 J . 

• LJLk-xljj " L j\y>-y_ " Loliij j ^So 

^ p, P 

jiJ^^ *£ j?~ ol c- A ja/s}\j A3jJi ^1 ^ J 

L^JUaji cl >-jj (^JJl ^L~Jl JIJXpNIj t i j jj 

*• 0j-aJ 1 oLwuL>jJl t l^->L5* ^j£ ojLflJt 

OolS 6jllX^4>'Vli ,3 ‘LaJUail 4_J>Uilj 0 jS-Aj j 
^< b- Ojjj^ "U-jl jiS'l ^ jjLJI ( _ 5 _^,L_J| ( _ 5 j>l_w>-'yi oLkJl 

* f. ** ** p ^ 

J-a_S .Lc-jJa L^a~p_> t _ 5 -*-Lj jl " 4-»_j JjiJl 4_oJa_jVl" L*_a jJ^j 

00? <j-° i'j’ jj*-* ‘•dili y> ^SOJl ^Jp <. Lijj US <.cJlS 

^OUJl cd isj ,UJ_idl ioUadVlj UpLjl>-VI ,_£^jiJ| o^d. yJ^aA] 
dda ^OLjj o — i-j>^ — 1. 1 ^dlaS/l^ c Lil la ij-) jlS»~) 4_<da_jVl oJl^J <U ■ . ^ -l ~\ 
j^Jjxdl oj^yjS . I jlS ^dl i >— -’Lddll Lg_*a OoLp y j s>-\ 


•Lgdp |t-gJla| jjJlUj 


VI 

£_jUJ| j^SJl ^y Lp jjy o^La -Xa c^-jLS" ^dl t UIUj jj f-lxiu-wL) 
LfX-U-a (»-^ 4ilkil oLSOlil cUlS t Ujj Jil (_$ jj-! jlaL j t jUp 
L g-«-SUx ^1 ^ill jlJ_LJl U ojlaJl ^a 4-LpliJl J jjJl ( Jp 

‘U^J cauv’l j l^j c-pLi Jia i IoJjj Js* ioLSLLil 0 j_a 

<Ul JJa Lf-Plj O j~pl ( _ 5 dt Ajjj^il ^ydl C^jyj ■UjLi 

‘•(jdjVl d*>0i <=-*Udl {yt jjb oL^I y Jp i y>J)}\ (Jp 

^-t7 -^-^J tjj^jLLSdl Lg-p-JJ ( _ f dl i^w2-*Jlj t . la id I eliJa 

j wXJw^ , Xa I yo 4^dal_3CLo 4 _^_aXo 

xLLaiLc jJp Jilid-I (J,l ia>-U-l jl ^j| jJl J . jJJu p-Sdl-l A_<JaJl 
cil djlil Cjia Ji SaU-l «d.L)Jl oLH jil o^^p y L^^LiS ’ j i! jjJl 

^_j|p>x_valj c.*>LjJI JsLaij] ^a <^>jj-i ^j-dl A_;j_vi>j_jaJl olpjjJl 


j\A-jJ_« jr^d la yj> ol, 


■pH- 


-VI i^ilJUl 


^C-Jl -s^il 


69 



jli t diiS J.P- ij'ite-j .lljjJl ^ £-lkx~ll jJi l ^Jb\yL^J 

iJlo-^ljJl o jj oljL>- (_giJl £wiljJ! ^UJl qL>=jJIj t4_?-U-l oj_* 
j!) ij jJJ.1 j_a ^iSl Ui.s Ji t ^lill i ^lll ^ AbUaj^Jl 

lol^is'Sl 1 oLJ-l iljL^- (J.J ^j^SL 

jl_*_i frl c^L^I tilli l _y3 .IbUiiJIj Ajjb^fl j <u_pIqJX>- v >M j 
£3 j lojxp t ilibr j t Ixoll ^ oU jSUl lob 1 

I jj-o tl) 1-9 <. tilibb LojLiI cjli-l ,^A lobj . Ja_Ja0-iOJl jl*-^’ 

^bli jlj .A^jl<J.Li lg_£^_JaxJ JJujJl Nl I j-L*-Aj ^1 l^Jaj OOljl*-bJt oj-A 

^x^jj i«l*Jl Uu<Jl JioJJ bj-f-l -_^o-*-ll j*-slj-ll ^y 1 1 

Ju t o JlA ( " la . la >^xJ| ” jl) " ^jjJoJI ” oNjls^ LgJLal^ Jl 

t_~Jl^Nl tiaOa-l <ulo~*Jl o J-ilaJl ^2 ,■» g ^ olb 


.a] aJl^j ojj.jj x^j ^y> A~Lp jj-Ls<a^7 I 3 aSpL 


4_oJL*jJ.Ij oli -Ja J l OO-jL? (. tiLli 

^ jJLil jit <j;jbNl jlgaLl J,! 0 |»jjoJL> OjOojil Oj-® joiilj 

-* *^0 AJLJa ^J,| a^- 1 >c_) bib j-il .^-g-ll°l a^SHowLI 

^J\ jJI r-lx^X aJux../}\\ ^la.* jJl AjlJaj! CblSj t 4xJj.S CUjO>oJ la jlSbl 
A~j jj ‘ - g lb A_bai 1 ^tJlsAii.! l^~0_o j < 7 ^ tO -*-4 a 

.^Jlixll 4j>~ J ^9 A>t_^l jJl 

A_j 1 ^Xj>" 4_) ^ wwo -i-9 li > — P^_i! ^ A-iJ—lail A-vSlUl 1)1 J~tr^ 

t ^tS' v >lil “uil y . 1 l^lalojl tils tui>l j j^Nl j*llj jjbl> ^i t jlSlalj 
^•. .:~ J tl^Jl ^«JUJ t >-! tCJli 1 _ ? xJl liJaJ l (^gi ‘ aMjJI 
ol Ml .ijiJ-l J .1 l^-ll— > (J^ -LaXxJj tlfili ^ (Jjtij If ®^ 3 

txJtia t t-li-j lo jl 0 y>- t Ij t C 0 ->lS" j^xJl 4 * 3 1 lal l 4_btlil 

t^Uas^/l o^jjj_^xxl 1 ^JJI ^ILaJI (^1 1 4**ijltAl ti-t?- t 

. JL*J l»_J 4_wvi yjJl ojjiil 4 J C^->-jjj AXplil (_$Ul ^l la tillij 

y 'jjd (J^“l ^jl ^loboo-t'y oO-^jo^wo A-^SUll oojIS^ 


70 



Lr y t y yjl ydl y I^joj L^kL.' 

iipUJl <_£yJl Jjx t _ s xJl oLkJl ^_so J,l dlk ,_pl ^Jj ya- tlaojJu- 

kyk C-jISj l ^qJcsxli y aJLtUyS 

ol Ml ■ o y*-u ^ISMl j AyLoyMl oLkiaJl j ollkil <_jy> 

jlj _ yllaJ ji yi i l^jJLkjj c 1 yLk t oJui- cklk l^iliT 

c^ki! ^(aLSLII ^J-^LlJI ^.^Lva-^Ml — ^JLd- ol *kL 

.oj^-Uyi AyLy-Ml £tjl yJl aJ| cucoj ^Lva^sMl ^J-5 j 4^>jhok 

f- * ** e 

4 J-J 3 4_1_9 l)1 L dU^ ^ IjLo -AJ»-LxJ ji 

(J,J i^-lA-L Ij Jj>~ dJ5CdJ cJl? t 

4^pLk-9^f| 4-o^-jJl { jj? jj£ OJLS” 4 ^ 3 LJl 3^~JL]lj Jj^Jl pUJI 
cJIj-a'S/I 4_xJi ^3 oLj j-5i jJL! 

l*JliS/l y y>l ^1 oIjOj jlj . ^Ly <_sl Ifi-j-L J,l yy 
u-^ ‘ <J! Jy^ j-°j <jkw Jl Ojj-u y ojjoJ.1 

I-Oj COjIS ( _yll t i_j\s>~y\ji ] I _xt.j^~ OaL j>~ ol j*£* .^l^I ^kl oO_A 

® ojkJl Jj-y cS^I OyJl £-jj <J">L>- y>- Ij oJj yj LJl_jw_Jl klaJL-wJl 
k jUkjIwUl Jy Sjy s _y_vA> Jy y yMl ^Sl j y cJJe>- t yJ yJl 
JjIa>-j . yjk-Ml f-lyMl yiyJ Ayla-cjJl olpUaiMl yj t (_$jiL ^ J 
oik y>- y> s_y lj jv_pj L^ojJl dLLo (Joseph II) (jllJl <Ju_ j y>- 
A^-^k*^Jl A^j^Lijil ^»L«I CO-I — ^9 Ljil *• 1V81 dJu^ oj_*k\Jl j> 

^ (J.) z j £ j A_^lik| aJ| jj| ^JLvail l^jjl ^xJ| 

. A-^J y~" ^ odA C-JiaS C J-9 

y J-*-aJL; A^pLUiMl A^pljjJl oli^UJl ^yJl La ol 
Jh 1 *y~Jy-ll Ajyll oik Ja^^Jlj L^yJl LjjjI aL>lI 
.1848 |»L*Jl oj_jj jd t^LuiMl jl J^xll jl yiLlI 

c£y^ Ly tii Jjy k oLf-j^-" t y Ik ^Ijj do oik 

/jkL jij .OjOjLI jlja^-jjkl ^_ojyil aojjk-l (_^jJjJlj A^uJLaJl 


71 



lil Ml MoJijMl jU=>J yj-^^ LiMr 

Juljj J ij .Lilkj^j JJU ^UjsJIj ^t 'J'y’ry. J j-s ^-MaJl-; 

4j*>Vj L^J jjCj cxJlS (_^Jt b I “WlajMl olfc 

i. l .^: ll SJuljxil Ox^i IjJl iLojliil jj-aj ^j-iil ( j^> . oL*b£l 

,i JL>-Ml jv~sLJ.I y* j t ‘Uj.laJl ^JUi2 il oLpL^ l^Jjl 

ijjil jJl iojLall lg_3 ^yixlj 4iaJjlUj ill JaLa) j^jI CullPj 
ajUI oI^^jcuJ. 1 j j^JlsSll ^ iJ^U^Ml ol5 jJ-l ^ (_gl ‘ao_.J-aJIj 
oU-“>L^Ml jti l-XJxA_j .“LojLn^ Ojl^*- L^-Ap OjJa_™Jl 0 y-Xj i ^xJl jl 
ohJLjJl o ^1 <J7>L>- (jliil <Jij jy>- L^-Ap (»^1 

ljlj^3 (jMl L5 ^M>xXj) IaA^a pXjaIj) y^S' o^aJI 


j ^AJl 3j jjAl aJULLj l 1 789 


Ip 


_<wv 2 j! Ajj y> aS y- J 

A>L~a j\ \o > ■ .-11 jLJLXjI jA-M Lpj----^’ _-XJs M l ii^J&LlaJl O-jLS'j 

jjj A^_jjjjMI cJ^wXjl Cxi ^3 ^2-s-Jl (_^-XA? j-X_~Al CxLpU?^ 
c-oJ_cJ ^^xJl aj jA jil oLiL/ y* j-aAxJi .iLo jlj t jb>xJl 

tj/CSvjjaMl (-[yj\ • jt—xAjxAl ij-tLvai CjI^o-*XU« 1I ^Lvi?-1 ^3 

<, IjcJ j 4 jUA5 j <. S-JLLa-j ^-Jl jl 4-~~ j ^i-!l ji aJL^MI Lgj-a *1 

*jj j ■ X? U i .JjLC M Aa-lajM cjM-ACaML) i — JUoj ylb y~\\ <1 j\S y>- C^-jLA 

P w 

Jiij .a_oL/ 2C3M1 4_^_>-jJl ^ A-ijM ^11 *-vaIj-*-J 1 a~sJJL> jlS 1 
o^j ■ . .o • ■ La 1 l (_JM-*Lw-aM 1 j 3 A-o 1 Cpl ^j-o-^Xa-aLI Aj 1 

^ L»M ojjjJl ,Jj jJ? l j-P jl t ! J jJ^jI J-la CUa_^Jl 

t ^^LsAjiiMl . a_wSMj M 1 SJ_>xjdl oLiMjJl 

" ^jJJail J.I 1 “ ^*>Ls3 1 cuislj ol^j^xJlj t J_g jU*-xX*aM 1 
oLi— Jl ^ oLpIjjJI owLa I 4-3 Liwo oL-^Lll aapLas.^ J ,1 

. jLs- o jii I cxlXjLaMlj 

jl5 Juki ^Ajli Lx-jT ol jvJli'Ml ,jli^Jl y£->_ jlj 
jl L»_^ J 1 ® j! aJL^-jJ! cxLSLJll ^-^y. 


72 



|I t As-yAi JjVl ( _ r ® j <■ 1 . i l U i j j 

{*-** C-JJsj 4 ‘Uj-liiJl A^Jaj'yi s-l y>- j . A rT 

a_LLs iSLja o-iLS’j .‘uSj^Vl ojjjJl ^>Li y* 

l_S"^ Ajj4-!l A_™iLil Ol j~£- .4Ja_L™U LjJb*. j_s£. 4j_MjJl 

• Ajajb jJ| jJl Oj<ii 

Jp JjjJl Jjlj» c^b>j jS (^_j _J-I ^1) ij jjJ| iLJbil ol ^iUi 
oW'-H (_J iSj-iJl LoOipj •(_jji>-l oLjji ajI jl U5 tlL>J.I 

oi-jfc yJ^-\ OOjJa^i J jj .JaJL^j jl t ^XviXj J JJLji l^li 4 4J^>J.I oJi_As 

1 __ r <Jij»Jl <bJ-l iJj-iJl aj^LJI ^Jp oLbbil 

CjIjJLs J*Ai- L^s jjj>J.I C-Jjs-Oj 4 ^Jlp ^yoloJl (j jJiJl ^ 

4 1763.1756 4 1748.1740 4 1713.1689 : S^oCdl L.L.JI V ^J-I 
Ji 1792 j»l*Jl ya Soioll ^J| ojiiJl ^ coii-lJjj 4 1783.1776 
‘L^yj (jri i ^JOaJl oJj*. ojJ: j .1815 ^>UJl 

4 LJy ol blJi .OjOJ-Ij ^JJill J^UaJl yu U-l^ 4 jUil V 4 ^-*-^ 

45jL>«_JI l_g_L>l_*Lj LoLia_)j_j 4 j_p ojLol~ 4 ^xJl 

jOSSfl I ^ jt bi-lib oJlb 4 ajjLj-jco^N I LgO->jj_Llj_ ; _/>jj 

^Jsl^&o^jVl ( _ y SC ; -^'5lSC]| j^Oj^oJl 4(_5^J^I ojL*j ^1 ibjjjjj 
Lr° 40 s - ’o - ^ Cjy. ^Jj-v 2 Jl (^UAj Lj ^ljjLJI (j-Jj .AJLLkll 

jr^-^i y~\ (Jp ^Lo^-I j>Uaj Jj (_5^-l aJLlc 4b-^ 

(^ 3 7 ‘(p^^l Cy 3 OoU-j-L 4b^->Ua-!jJl jlvabl y ?)} | 

-bH-^-' (*^-5 Ji 44U3 ^-A- 3 4 Lg- 1 - 0 l- 1 ^ Lo jJ-l 

A-5bll Lol ,<U^J ...j 4 LJj j-Cj 4 1 — )Jjb-l oJLft , ■ la '■ T I 

b-° u-A J-*- 3 ‘lS j-^I A_g^>- 4 4^0 ^_aJl 

A^l 4 oJ 15 I ol^ 4 4-bLoJ.I La^jI j^o j^Sbs_> 4 ULSboj 4 IpLvJI 

~Jl 0>lj_^— Jl ^_3 L_gO_o_jJ_A 1 — jLa_pi 1 _ 5 -4J-9 .1— ^J_P 0 1 U j 

xS sy] 4^jj}\ AjZjySj I olj^jc^i.1 5 jjJ LJ 40p>-IjI 4(1763.1756) 
t .Aw=>jbJl oj_a Lv-j^i C— <OOpI oij 4 j js>Ji J) I^jI-LpI 


73 



t £jj| jjl 3 jA LjUajj-J CU~Ca t jiJS -L*_J 

J . .v.l l i yi£-j ‘<ubljy>Vl ,ja ■cu 6 i j^TNl Obibj 

iii-SGl j! ^p .oJbUi-l oJj>«jdl oIjNjJI i— aJ->- o>i r /’l t _^Jl 


j^p. iu^J jji!l b> jbU-l CU$^-lj oLjJwaJl t AJiftL CU>lb 

^jjjJl J,l ioIjIj cu~* -L*-> ‘•(_5^l (_giJl Jl ^jUl jr* 

.iw^J ^ill 


VII 

ojjjJl 4 ^Lp bjjj^ J.I lx* iilb <_3 t LAp 

t <_J3l ojjwaj ijl) bjjjl fjzl '— ■ <l*^-*Jl j^p 3j_la_i t _yiL' jl t 4j>- j^^il 
3>^5L~*Jlj iuw^Jl ol .^UJ' ('hjjj' ‘-r ’ > * 

iilf tjU»Jl f-\jj t^bl-bulj) jjjjl ^UJI (J-f- ^1 iblbjl 

OjjjJl JS-O-X J 4_L ; _vSL?- CUjlb L»->| ((j /3 ;- Jl (_^ui2jU~J.I oUa!?MJ 
^jiJl J-0 iJLP J-P jib t j-UP jr°^' j l/*-? 

jUtJlj _^j>-bJl 4 j>-Ijj jl bojjj^il oljLjsJjj 

t ^WjJl bj^Ul^oli .ol jLAl f Ji <jp jl> _^aJ' i _ib H^l^ 0 

t( j ^ r lj) jJjb o J^.1 Jtbo- cub Igulpli bb (_/ i]|jji KuJixJl 
OJlb c bib ^yA cr bbJl Jpj .jy«-«llaJ! Jjluu JP oJ^<_> CUj15 

iu ^J jl (J,l <j j-bbl (j-* j-^->Jl bi-lb ^ 4_JI_tiJl oljLuJl 

1 bLLlbJ.1 3jl.,<3 j-l oj_* ^Ijjj-Sl jj_o_L*-^-> j_^HJJJ^I ‘cj^'>lijlj 

, g 1 1 «. pi L gi jjJjU-lj j Jr^~\j j jjIuaJI jib L»-Uj (. 4_jIjJ| ( jbUj 

ljLp-j!l <wJlpI ^ t L5 -^ii^l tijbJl CjIpj-P_^> 

c il ^-1 . ~ ^Nl i_^oljcJ ( " ^jU-^aJl 11 (Jb_o) oJ_jUjM L^L>tCC_o jjJj_*_i_5 
cu^—^l UJlLo ^bJcl cv2-^> <L»‘>L^Nl JjjJl jjbj jlj .‘Ljjjjjll 
yj cblb t L5 y Ju« 1 1^.1 ja ^s* j Jl <■ j-bp ^-Ul jylll 

Jj^>) ioj jjjJl JjjJl j-* l-rljl^r bjbb^-xJl ojuJI Ljl~-I “ci^b 
(_5^bb~* Jl Jl yb^l ^ bi jil cuiiij tL~<cJl 


74 



OLS’ L ^JLaJI c-ls>- jJ\ ^y,\ j aJL-v^ jjILlo tlobUoL j ■i^jjjj''. i/I 

AjjUtiJl aJI ^.1 y Oj yz~l\ 
ojUxjJJ jtJaLoll ^-jLodl ol 

ij* - l _5-t»LJ.I oj-gj j»UaJl I y? y J j yjjjVl 

(Jy-J l 4_4yil -L-o*j! ojboJ 4ij^J,| AsllSUl y, 

^^rvS^xJl yj t HLJ.I 4 jjL»_aOo'^I (_£yj| Jj<iju y f- (_gJ^Jl 

^ L)lSj .<^£~*Jl £-ljJij SjUoJl yo Ja^jShj 

1-9 J L)LS JjUdll Jaj Lo ^1,1 Aa_1^j oj y*2-j J ' lju 

jylyoilj i yis- yoL~Jl j yj| Ao, yJLb’ jlyVl Cyb y-Jj 
dj^Lkj^Jl <-)ISj ■j~* s ' £-fL“Jl Oj-flJl y OjJLo-JLlI j _j^S\-> j-a'S/l ^. A . . I I 
'j-^V <jl -Laj JUJ.I lift oJyj 111 J_K | jaU yJJl p_ft 
c(JLaJ_J| Ai_kd_o L>_^ Nj) JOgJl y> f-y>- Sj^iLil iyJlj^M 
jjjJaJl IjH-l owLa aJj .JjAll Ij-woI Ljyj' Ijo^lllj 

ey"! AJlA^aJl L)lSj -Lf^y-bj -U^Jl ^ y»S- j»l5b- 1 yy^aj) yjUajjJiJ 

<_jlJLJl (_jj_Ul O-y-lj LjJJwP j-y cj|jLyJ-l < jL^jI ^JJl 

ULp b ^Sb^li yp " o Lo <jU .UiyLo \ y\ ^yJl ^ _^L~oJl j 

0-° i?y> *•*-;_) ' -^-i i j-^aiJl v jlp ^jLL J_p illJUT dJLi jl 
*1 ‘biJJj'^l aJLo^.I^JI ojij A-jjjjVI JjjJl yo ob^ lg_J L~.p lb:.., | 

(J^ t 413 y> u^oU-l LoU ylocoo tools’ (j|j t iLolS o ^Ja-^o , A at 
^yJl yo Jo^d o! O-Jjjil SjyJl 0 I 4 J jji Oij .^IbJl fb>bi ( ^y- 
|^L*JJ oyj ly I yo ^jJl ^Lp t^jLl^ M I ^1 I 

(J-SLaII Aoj*>Ul oJaJIj ojj jJaJl 


75 




♦♦ 

4-jlC.I juual 1 Bj 

4 ^ cioL5 Lk^) t (Jlo-p'iJl ojus ^ jU\", 

£jbJl jl™j^/l I j_* t L^J ^a>- Y jl5 | ji ^s> 

.jJkaB\ ^Ul <cSl UjljI SjIjJLI L pj>^ r M ,jjj| 

oj^LJlj ^_fJ~lj J-~5dlj i sYl_«*>Ul jLp fScj* I j^kJcs j| jvSLJlp 

(•"frrrf cJl>o IjikL* ( _ 5 xJl (jjJaJl ^Ul 1^- ^xll 

-Up ,^-j.JaJl ^-JJ cASj t 

J-^J I l 3-®“'- 1 ’ (_li J-lijI .^t~>w2jl J_» 4j^JjLJlj' Lj ll)l | J^i jj jl tiiJi 
f-\j>r <_|r~-" es~* ^ dhAAj A&Al ci^-laJlj jl jjC-*J >\ j 

JJ (Brindley) J-U^ : JcU jUj <u ^li ^jJl J^J| 
oL«j 1 J-* - (Arkwright) c*d Jj (Harrison) jj^jUj 
“4 jj J -*-! ^-]L°( ^1 oLJ-l 

("ol J A£- j^-\ <_jiJ| 

ir^JJ LrMl : (Arthur Young) ^ ^ jj\ 


Arthur Young, Tours in England and Wales , Series of Reprints of Scarce (1) 

= Tracts in Economic and Political Science; no. 14, Selected from the Annals of 


77 



J-pLviJJ ^ la..pSll £-jJl £7jj-r Ci-*JI LpjJLJI oi_» ^ 

e__4>jj| jiJCL; jliJl » — 5 jwail I ~L® (j-«J 1 ‘lL^S'L ^Lx-Sl 

^£>lii3 Ia jSS) j La J^ kj J^l C» 1 _— xSvjj .^aJlii-l 

jLJNl L«_i ^UtJl ioJll 

■> g 1 1 ^L>d,l 4 _«Lo L« o,u»-d.l 

f>U y- ^ JL o ^ (A. de Tocqueville) J ^jh jP 

. <2) 1835 


I 

ILkJij jJlJ -Tij .LjUajjj ^y> ij,\ L T^pL-s^JI ojjdJl ( j-» |j_jJ_S 
oJLA oLidJu jl dlli )J,jSH 4-w2jL*_d. ojj J oi-A li'AJa-.Nl 

LjUajjj ^jLi>-j - 0 r~J N J-?"^ ^ 

iUk. J_J N t v — >Lx^LJi |j_as l^ji-U_i or® - < -M_p-^ 

JlAJLil IjUj ji S! .LajoC yl 1840 <u_~. J-3 N Lojjj iXdrbJl) 1830 
j jJjJl ^ oLd“>LlJl ^ 'LJl J,U_^1 jj j^>, ‘-.o'SlI 

i^pLkX^-Nl iajlj jil “Lr® i_S^ |IL*J1 OJ.Aj i j^s- ^-.kibJl 

t j-« L^Jlp Loj “LAj ^Jl ^AojJIj k_^-A dJl -bdjj ^Ld^L) 

Jl ^r.' j ■ (SjLjJI oIa ^ JlAcu»I ^ Jjl y* (Carlyle) JjNjISj) 
(Honore de d]lj_L) ji LS ^-> j-4_)l e_— -CbCl dOi 

y/'il ^y^Jj ^ j t (Comedie hit main e) Lx^jidl Balzac) 

j\ 1840 j>L c- Nl jLiAxJL; tJ_J ^lj .<lL»-j 1I dLL jj-v^j qSd-Jl J-aLaJI 


Agriculture ([London: The London School of Economics and Political Science, 
1932]), p. 269. 

Alexis de Tocqueville, Journeys to England and Ireland, Translated by (2) 
George Lawrence and K. P. Mayer; Edited by J. P. Mayer (New Haven: Yale 
University Press, 1958), pp. 107 - 108. 


78 



jLjN! I y& jJl j ■L r<> _^ jj\ cjLoVI c->ijlj o jj>tj 
^'- v3 ^)’ i "tjjjJl t_-i£Jl* JUp^JI oIa .Sj^JU 

(L. R. Villerme) v^M Vdj - <S jJ ■iUxD/l iJ yj <. I J 


«. ji_«_*_lj 4-j j -i— « iij i_oiii ji S jj_v9 

JUpIj t ^ SLsUJt <wJJl ^Lpjl ^ (Frederick Engels) jJddj 

jp 1 ik-iJlj tlSC^J.; ^ (Ducpetiaux) y^Sjs 
(_s"'~ > " ‘'^^-" 0 oLj'lijJlj L_iL—l L_>lil C)-* la g j ^ '1 jl 


ojjiJl saJj .ysj tUjLJjjJl J>s ii j^s. ^bJl j ^JiJl ^ oL^j/Vl 
£y^J ‘ ill jjj cJaGj! ^yJl ip j t jp L .^> 1 1 

Ojjlll jv— ’I jl .Ljjjjl j-P L $1S jA IjJaJl flip l) j^dLlI jL_Jl 

tp® -Ajjj' ^ La jljT i _ r Sja ili 0>o ipL^Jl 

: jlj - 1 — g— o — —I riJ j_j jl J^J L_il h-jj-j 

iy ‘- ;j Lxj^ r kjJl ")/l j*— "*bM I -La i l^J (JjL^i N ipbf j»-Aj <• j jAJlj 


015 U 


kJJ^ ^3 I^j15 l 

• *3 _3 A^aiL^vJI 0 ) ajLil ‘^j o 




£-^Ul 0 jJi } i 


Lfil j-a Jj'yi . (ju«» J Sfjl 4 _p SjjjJl bJ! <Jp 

L^-p N Li I jjs jbJl j ‘ Jji^Ul |>U>iXsl JJ> " " 

i_~La ^yJl i r ^>tJi')Lll cjIjLj ^ g ai jl 

jjlydl j-p t—^S’jil ^Li.j/1 j\ u jJJj oIjlp-VIj 

.^kjjbdJ 

^ <_5'-* J W~i ^ ‘UpL^sJI ejjjJl o_*JaJI " ojLp liL» ( - iS y 

tP® C~iii^ 4 ^llll jjpJl vIjjjLiJ ya Lo cus j ^ 


Anna Bezanson, "The Early Uses of the Term Industrial Revolution,” (3) 
Quarterly Journal of Economics, vol. XXXVI, no. 2 (February 1922), p. 343, and 
George Norman Clark, The Idea of the Industrial Revolution , Glasgow University 
Publications; 95 (Glasgow: Jackson Son and Co, 1953), 


79 



a jill obis' o' — J V' 

*_jLp!_J! j t^Ul (J-^ i-jj^j ojilS cu^-^l 

N i^oU-l oijJt ‘•£dy^ i * J^ 0 

y (j^U’.Nl 11 _j :>Ua3Nl *UAp l>L^j\ ^ '-Sj-xj ^-b 
t_ii-Jl jl J^L- lJ ^-*4 (l M • " ^ f'-^^ 

JjU^j ^jJlp j t4^plos> - J^s a^Loyl *Lj ^-loNl ,J-t- Aoiji cJ-^ 
( -^x J ^ j .o jll j apUJ.Ij (_gyjb-H L_isyJi ^ ^iUi ^-rd ‘•°yO’li 
^Ul (_^J' ytljJiJl U j>-\j ^Ja-!L; (j^VJaj^l l-U 

^SU! l^yto ol ^5^. it Jj^>" “lb br~ J* 

JJ c o>U-l Ai>Ji-s^j qjjII (Jy 1 i_b ‘ '-iJJj' i_J <J-r ><L -~b 

S jjjJl " »_JiJ £y~ol 09 y -tiLSSJ-^ ij^-i ^ <^1 b.-^'bb ci-5*^' 
aJ jl^j oi I^SIS j Js cols' jA^iU <£y^\ " a^pL^lI' 

OjbJlj t jL* ^jUIj Jcp cJlb &jd\ J ^'yb^' -M 
obis’ t /y>li!l 0 j-«Jl ia-^ljt oo> j • y-OP byb\ ^ yb'b 

^aljJi J ^ o>- Jl oLxJJ i>wilj J^Uab^ll c/ £j^' b-^ 
o^Jl <jl N| 1 1760 fUJl Jl ypl-^J' SjjpJld Sa^jJI Jl 
O yb\ ,y° cplo*y~Jl N olobUill ylci~L p ' yb' J! cMl 

_>jO to jiiM oJl» O-lp Jbb ObjJl IajL^pL _Jbp Jy>Wl 

►yy-Lill iUi-l ^LAjj^Li 4i“>L»J\ ijpli ‘LoLs«2t?-Nl tijIj-Jojil id^ tL-^J-p 

5 jLjo j . 11 pJ -! Jl 5 • Wi °J J-^ 2 -! 

Ay* 'iyjZ £yj\ Jti 3 U 23 N! jU t(5^l 

1 -j - w . . . ’. a ' nV>\ a I jfi | ^Jl J 4_^pld^2il ajy~''d 0^i_A ‘Ua^aJ 

pj ob \yr ^ ^ ^ 

ti^llil jvy^biil A^pylj-a y> t_^y Ujj tUi^yj J^>1 (J^ 

j j V> " U 11 ^y- 1 ^y-^ 1 A_^_slj tdl- 3 Ip>c_L1^v2_o t — U-} ^j-a ^ Oyp’^-^dL^j a> j 

lL<Jp>- (^151 jyrLflll l5 t y^d (i '^b ■ " {J^~- 
A_<JlS^J| jbi t ( JjolJl_> 0 Jyj L*yP»o jl y-b^-P 0__ r «Jl CjU-jL^j ^ 


80 



lA£s>- l y>S 1 y ji ^pLsaJI SjjjJli ^jAP jJliJ 

L -^- 3 lij Lo—p (JjLw^jlU ^vJj .‘LiLjij a_jIJ-j oli 

lSj j-^' J-*^ ijl Jl ib> yy- <y <• ^i-V l/V H " cJ-oj^I " 

j-* 4Jb~> jl ^Jai^ L> J5 j .UjJ ^yLc JljJ Lo y>j tjjLJl jL_*il 

ilv2l3l A»li! y CU>Jil Ji Aj.sL^i'Vl CjM y^ll! cull5 lil U 

^y °J-y b> ^bjl Jp tioi5UJ yuyJl y«J.L tyli <.<u-.Lb y 

ylw> iUa3l " C^yjJl y*llj tyl ‘4^-bdl JjL-jJl ijjp- 
J_9*^l y^ 0 yJl ob-fls Jajl t^ILxjl ^y JbJb^ c Lollaj ; ^ j 

1 t ybSsJl LL& L^JjLy yill 0 bj yj bob* 5j j ■ /? . l ” . j i l U" 
u-aliJl byJl y ybJl J-a^Jl y "^3\i^/l" C~3^j o>|Ju Ji C-Jli !i| 
ic-Lw) *Ljj iyuJ-l 4Sb~Jl iaUL cybl ly| J yJl ySb»-> bli <. *bp 
ij^^i cr^J ■ j^is- ^.^bJl oyJl cjlyjjl ^y Ljlk _> y y bLJb 

y^ jJJL i 4_b>-y yl t L(i_~oij o jjiU ( y_»jJl jLbNl J_>JU£ 

yl ^ 1800 j»Ul JJ 1780 ^L*Jl yo EyaJl ( y g\x*-J?j bl bijJl 

.cbyy ji y5b b J *■ yJl oj o^_v^>l_*_a cJl5 lyl 

^-ij'-Jl y ^-*^1 jJ> Jij-^S/I y ojJ-I lip jl5 U-jj 

a l >- y^~i j Aplj^jl pi ^iLOl 

t- * f, 

<liwLv? L^v^^-P jV^-i (jl j . JUJ.I ^3 

^ 4^pL * ,* /?J | d)t£* 1,^1 ^ , 4 

^jjUxJI O^UJ.1 6I> LjJJ j! .Jb >-| j 

iJjjJl ^yipyj ^ ^pLwsJI j 

J-SC! Oj J-^*l O j->5A_4_) ^j- 1 ^ i.sLva^j'y! y yy^oJ-l fL^iVl 

jl5j .L^jj JI JU:__^Jl y, tLjjjl y Sy^J.1 yj| y yy 
Jytf- Jp coi_a L.U y yAi^dl yyoil jL5 JJ lyjy >^j_* 
t _5l JjT (_^y^2j| j^JliS/lj JjjJI yAJ yjJl " 

^1 *• Jl y^ 3 yyL~~^ t J^ 8 

t jl Cyo J>tll jSyjJlj j-^-vaJl y C-JlS a.pb .,/?!! lyLx^j^- 


81 



01 l)I ji- ^ iS <-^ 

ZZ-A-~^a j iJju Us>l j_Jtl C~*Jai Ji u jj5_!l (J-^9 l _ ? -- ;> " ‘ O-ilS LjUajjj 

JL?-I jjl 2 jjjJi <W2J>- (Jj-*-« C~q>- jjjo 

4_»_JL)J ^Ul.la.j ^_Jl o'^J-jJ.I ^o “Lijl-ail-j i oLp-jJ-J.1 


^1 l^-li tjjUajjJl ^JJLJl L$J) <Sj*-t i_5^^ 1 — jL-»VI c_Jl5 L*_g_aj 
tJy>Jjc£-e j _ r i5l 015 J-ii ‘(jLixJlj (jr oJj<Jl <jjj-Ul J,) ^J-XJ 

ojjjJS o^JLj> Jii j ■A-ot-A-.-LJl ^ j_L*Jl Jlf ^ Ljliajj-i ,J_c- ~u5LJL) 

Lo_~_^i Nj ^_v2j— *J! Ij-® (J- 4 ' -U ; -S'LxJI A_ ; _^jj_aJl 

j jJl ol5 LJ> t LJy ^ j-UJ! cux^J. j t pL j^Jlj oLsiL ^Jl 


^ J_L«J| ^-9 t yLp>- t 0h5j ,\j~-A->c . jl ^-9 h^-*- 33 

^ ( J-*_->- ^-iJl i)jz ** I 

^3 a . cd 1 .-? 1 1 ol p * 1 jjL) 9 ^ 1 

(_pU2XsNl ^UJl (1)1 .£jL« oUj-5>jil i^Alo ^ IqUajjj 

(Adam a^zS l-o 1 jkj_ ol5 ^j-sLxJl OjJLi! cjIj-jLo-i ys 

y, yS\ oJuli jjJLsi '-^JJ 1 1 jAi ■ ; '-—5j cusjJl (_s* 1)15 *51 t Smith) 
JJ^-Ul Jyj*>\j3j-j'j -. wiJl c->L^lji 

4 (Dupont de Nemours) jj-o-J ji 0 j->jij <• j-pjjjj i(Quesnay) 


uij .ULkjl j -4 d^j' Jl ^' J <• (Lavoisier) 4 _^Jt jiNj 

0 I 3 I (1804) jl5L>- ^)JLo taJLv^l 

f, X* f- 

L^S” t (LJLiaj jj ^5 

" f. " * {■ * 

1 y° O^jIS 1-4-5" ,D-t5-J 1 L 0 L 4 


D i«5 jl 4 j^Jl (Bergakademie) t ^ 1 _ ! 3l5U - ^ Jl« 4 
JLxill JUyill tiJJi k-*J yjl C— w. »ij .LlUajjJ ^ L^aLAj 


yyl>JH\ jvJux^Jt oL5 j .(Ecole polytechnique) J j£L>l 

4 -ajl . , /? i i y ^Jj_Ji (jl * — 4 1— 5(-J>c - A .-° Lj>-3^_4 — 3 


Jdi 4_c-iJl5iJl iJcJb ^5Lul ^ aJs1jA«-i jJl oiJ-Axll oU*U-I 


r'J 


82 



j) t, — U 19 ,*d9 j J^2jjj| ^^ol y>~ ^_P t. Z. ■ -A ^-P 
U"4^ j»-LaxJI ,^a£- (J,} <jppL~ 1I (jp^UxJl jjJpUI U*jj“}\j| *_jIUJ| ^ 
(Thomas Telford) :>j yA y 3 olj ^ : JU.I y, , t ...iS j 

■ (James Mill) J_* (Loudon McAdam) toLSU j.ijJ j 

i U *y~A s I t jULw>-jJI jU> 1 jU*_aU--l C-JL S' j 

L^UJlj Ajjjlill ^jloll y JU-I jlS" dUi5 ySJi}\ .UlUxJl jUl*J 
"o^AJLdl" l*~J ^1 ’oU^I" pLuU t U. UU 
Cj*>UUJ| jl ^5-^- A^LxJjtj'y I) ^^^UjdJl ^LUJl 4_UjdJl ^^0 
J -* j: -*- J SAJIS' Lfildl ^ <*_U CUU 4_U>I y £^ jSfl 

^1 blU* ij^-i. .4_iX1*Aj ^S b^jH djU^Uj jl 1 (2^-^jjJ.I 

Q'^-*-jj') ^ j_S(J I jl ^jlajLjj/l ^_U*jlU pi L « 

yA UpUT-I £j_kdll d>jU- y> Lp jj ( j jJlSLLiJ Ml cyAA^ 

U ^*-4*— ^ ^Uaj 44 1-^ <. yis- ^pa/jDI j ^-hll ^LLl-q y> 4-oljlXj'yi 

<ir^i ^ ‘A jil-l jl US ,<UjUaJl oIpI^JL ji*j Lo yp 

.p| yiiJl (Jp 

° J~^ ibsbij J dj^ 3 C->'Ajju (Jbol L IJJ^U ^1 t JiT-l y~i~ 

( A i UvLi-w I j-Lp^*3- d — i LS^ aJLl . up L- wyc? Il ^jb I t. "jl. i 


r~W" > ' cJi - *-' 0 (j- 4 * L)_^-Lu~j ^.L>t_>V! i£ j* jl i A_d>-U t ^cLl Lc 11 (4) 

^JJi ^laJi 2J ^loiJ ^U*>l Ji J^ ^ dilij ^4-^viLvJl 

f-L«jJiJl JIjiLj ij j La \j+xS oLL^Jl ^5 p^pLJa_>“ ol j *. il oJL& aj o 

. ^ •. ^ . ^ i-g- UjU tCjLiJjuLl ^9 jLtil <w^L^g| jlLa oUxjLolt oJjsj oJLS^ j .^-r l - , ^ : ' 

f~* Cr^J t^J-vsaJl *U3 oyi^l IjAj AaIuJ jl /^.o jU t ^ ji>-l iL>-U 

jl Lo Lawbi ^1 ^J,j Ad>-LL-! 

^uajII ^aj . jLo^JJ j^l a.> ji t--^L_uU ^c_&Uil ^ oLp j_s£> ^ il oj_& Jjlo 

^ p-;l*jJl 4_J,J QjyCjlj JU- j i£^ jUtuNI j! Uiljl ‘UvwAj jUaJL 

Wilhelm Wachsmuth, Europdischc Sittengeschichte : ^1 t ^ 

vom Ursprunge volksthumlicher Gestaltungen bis auf unsere Zeit (Leipzig: F. C. W. 

Vogel, [n. d.]), vol. V, 1-2: /te Zeitalter des Kirchenstreits , 1839, p. 736. 


83 



O j yf: I jJLS pL^SSll (jUaJ jij t ( w>lyJl 

c^jUoJl 2»LJI oljJ-ill j\ 4 (r ^lpLL* <y c_jjUaJI 
,J,M1 JjJiilj tJjJJl tjjUaJl iljSKl : 4(_rp>-ljJ2Jl 

(_ 5 jLp^J| il jj>dl _^-*j <. A^J-xJl 4_^_?-jJl j-a LojJL L^aMI jaMI 
LU Ml cJLko ^ (l 4 (1784) ol j Lr ~*~ r <cp j±\ 
t j jjJl tiJJS ^y> j-SMM j ig •-. " J \jb c-jIS ^jAJl ir° 

o^ilj Ml i ijjU-^Jl sajMMI Jj^ ijjlijJl ol dllS 

jUl Aj ^P j-Lp £-^jIa 1I (jjlll oljjd-P ^jS > — l)j 4 (_UjJI S^S, ; 1 ; 
4 -JL^-xll tAjl^lA-STjA^M 1 AjJ_*Jl ^yo (j^Hl (Carnot) ^jjIS 

caI jLSljMl i)\ (Jj-ill -jp-^Hl t_^S l<k-^ Mj c ijjlix-Jl oM *> U 

1 g ...ai «^ . , /at 4 4^111 ujj^izJl jS y JAP 4 O-jIS <UplAbill ojjill 4-AlJl 
IjI dll.) M y ) li^Lo-dUl 4 _p1a^/ 2J1 ^LiA-ooL) L^-jj 

. 5 aJukjJI IaAjI jAj jt ^ ^luJl (jvoA^o I^jjSvj jl ^jc^plwill 


^lll Lj llaj ^3 <ul>- 4>cd>l j illljl (AAulS A^wlll ( — jj^laJl 1)1 J-o 

t 4 _o1Jlp)j (illll 4^ML>c^>4 4(l)l>jJl l^ 3 1) ^ (J“C*^ 4 (_^-*^~ll 1^-3 ^11 

jjb 4j)Lv2AiMl I^aaJIj L y&\-i~\ ( *-SaJ1j ^-fr 3 

Jb j all ll ^jUajjJl ( JpM (1)1 lo~S .“Uj^SU-I ( _ 5 ^"’Ml piA-frll 

il*)A_4 1)^° ^ ■ a *> - (1)1 )1 ) *b^pl^)^Jl llSs-ill 4 4_l_(i_P ( — aC-~°M 4^-y-l A3 

^aJ| jJ-p !j) jhxal^. 1 Ai Ij-lS 4_ijl>t_Jl 4jJL*Jl (_^j) ( _5-^lj'^l 

jlawa jl Jt~§l M iy> ^IaStA-xI Oj ^>-Ia™ 11 _ j^Pjl^ll S)l) 


A. E. Musson and E. Robinson, “Science and Industry in the Late (5) 
Eighteenth Century,” The Economic History Review, 2nd Series, vol. XIII 
(December 1960); Robert E. Schofield; “The Industrial Orientation of Science in 
the Lunar Society of Birmingham,” Isis: vol. 47 (March 1956), and vol. 48 
(December 1957), and “Membership of the Lunar Society of Birmingham ! "Annals 
of Science, vol. 12, no. 2 (June 1956). 


84 



^iSj-Jl 1 _ s ^ ( _ 5 -p1o-4M ^yi 4_bl_Jl 4_JtJl L>| .J*>lll 

Ul jJ. .i^U-l oMcUilj (1830-1760) "^*^>[1 jJl y" l e r^...r<l 
£jl ^ " Jb-’^j-^l tlrr~“>UJl j-i ” 5 yJl dJJj ^L<Jj N 

Ljlilj [^jj2 ( y (_^-*>Ia]I yp A»j Owb>ijj ^jJl ^_*iL lAjLaijl 

J-ilj- 0 a^j-aUL)! -Las ^ ^3^>aa_U 1_— oLa>)I 4 - ■? a , /? b ojjfc oils' JlaJ .L— a> 

ApljjJl OjISj ,4-plla3^fl j~P 4-Ajjjl ^JaLil y -J-xj yoj '^° 

“'-JL>- A-_-« 1_-a) V ! 4_la_J^j*yi .j_a £4 j_jI 4j*}IL> j»LJLU 1 . 4 -_4-l A ’ — ' !_, — ftj _<_? 

JaA_*U 4-ol-LiJl d- > L>-Lj^>- v y l . J 4 _->-Lo^/ 1^ o^Lij i o_la •. . ^ U 

O' 0 i-pl-v20o (_y2-jls j-a3jS J ‘Jo-pl J_pl (jLSC-Jl ya -Lilyll 

lOlplUaJl oljJ-Jl ^y ^IaAJoo>*>U y^^iyll JLo-jJI 
^IpUaiS J ^JJI ^1 y]| Jill ^\j CjyL iUSjl olj^l 

4— aaAJ JaA_J| ^p ^1 IakJJ i)ly>-| JLLLIj 4 _aj -1 j) ,0aJi 4>O— a 4 A 4 . s>~* \ 

OL^Ca—J 44. LiSC I 4—3 LoJ t j^S ^^—*1 ^J_4— . la^ (, L 4 LI 24 jj ^3 4_—9^ 'yi ^jjO 

j-i J-^zsJJ ^2_ili 1 5.sLp ^-UaJJl p_a j t 4— pljjJl jJsljil 

^ iSl-Lj) ji jJ Ji jl5 j .( 4 JL 4 — 4 ! j]\ ojIj J j}\ y_als (J-p -Jl p t ... j 

i<=L«Jl OaIxJI y>j - y^Ly-Nl (^jb^l Jill ^1 j y, 4 j yt 

iy^^l C-> s i\£- y lw Nj ij»laMl Jl 4-4'>b-j ^L^xs'li/I ^aJLaJ 4jilSvll 

J •‘Polil L -~ J l J r < ^lj? ( y-'4>4_Jl^ C ^jl^il Jj-^l j-AJ t 

oL11ll4 c.-^>-Ij Lojjj .^Jjil ,JJL^ Jjj^- Ji ^j-aiL^JI JaLbJl 
Li-S’j • ‘U4>U-I ^Jlw2il jj-a bajLia J l_4_pSf I Jb»-J ^ 41 a_*_4 

J--sI^jJ| ji-T Ijl-b Ji j _^p| jjJl jli I JJ-N c-ij (_J jj — 4 

IjIjSJ i»4 jl j-i- . 1846 ^»UJlj 1795 ^»UJl ^ bpplwJl iilp^ 
t V_-AA*4>ti ^Aj^ai >-14 j .,4? I p_lilxj 'b/ Jill 0 I 4 OjJoJl IaLUj ^3 LajLp 
I jJ^^-^aJ ^ISJl Jill (J-P Jj-a4aJ-I 'yi br^-pl^aJl J^p ^Ij 

. £4<kA>iil IsLaaAjI ^ P_gj 

* Jill ^y* ^JIaI ' a-aaaSnJ 4 I-— a. AJ ^3 t AaILaJj *Aj t JUlA-P^I (j IS 

jUjJ'VI ^ 5 jlS ^-Lp i^Ul j j^l ^ j-SV I ^k4Jl 


85 



j j_v<i 1 ) yLJiJ-l i_^ (.S’ 5 ^ 2 -'- 9 '^ 

ol (J j^Jl j-Lij u jjiSaIj (Voltaire) j-oJjj t_-Jl5\jlj ^5s>Al 

t JlUI t yt-vitSl t — y SJ-pI-^^oj tots’ 

y ylo*2jl JJi lo .sUaoiNl yJl ya_Jl J,1 t^T ^1 ‘>U-Lp 
LjL>- ol .juA-I IJl* 1 JJ 1 4ly~j ^jSvj 1 4lStoJu ol . ( ^f-L-^ 2 j| ^Lv 2 -^Nl 

Jp ^IjJl y isjj ^ yp yUJl o yl' y ^b-vaJI yO' y 
pUij " (j.) (_$1 i o jjS (J| 1 jjii-il JyO^J.1 jl jy-H 

^y23bo!l Ajkj j^> AjliSso O^do-S” 0 j_?-L (J>yJ 

^ *• 

(3 Jl <j-L>- Jp- lyli jwXi-j Jj 4yiiaJl Jp 3 O-y^ 

^ j - 2 > 4 -^ > “ (_j>I t OoCaaajI 4 (Jbxii ^j-*-*~*-* J ^ A-v^bib-l 

y]| SyLyiSl oJuJuJl CjIpL^sJI j 1 ! *LJl AP-lw? c^^lkyJl 

^1 ^yddl (Jjbxll ^y i^O?OOvil <Uj._L*AI ^_La-vJ| ^7-y- 3 < *”'' / “ J ^' 

oJl>-!j) o-jIS Lg-xSsJj> c o yi Jl dik ^y 4 b^Jl Uj oL/ ? .,tf, U j 

ebbs* br yd* I 1850 ^»bp OobS* b*yj 4_k^j! y* 

yb ^i j .L»Ld iwJbJl yJL-SM ^JdoO’ oik Jii 4 1750 ^*Ip a^o^ 

^-bJNl yo Ip jj oblJ 4 4 _p j-j obd Lo-^° ^-yyJl j-& '-pji-kil 

y N ^uOjU j \ J,1 c5^' 

^y CJ>i> oJdl ^1 A^P> bw2_J i O^ijjpbl bb 4 biJ^ 3>i ^-®b_vi3^!b 

^1 oljl ^1 ^kb^ ^ joJi aJ ^jk 

^3 ^jj j«<>-iJOvil^ *Ujb>oJi O^bp^j-Aiil ^3 ^Jj-^bii { jyJi wbJ^Jl LAwL^-I 

dUi JjSn w>jJ! ^ U jlSj .^yliLl ^bkl!l 

c*V J-gi .La^ApI ^y ^wJlj jy 

i . k 1 1 ^y 'b! !_ c)^ ^ b)i lyid^^bj <l)i 

\ g /> ■>* vi ^ c- l'.^l l oJl& (3^*" l-° o| 

y> ojjLaJi jo c _y- oOjO y oi5 ck - 

.I^Jlp ^ydoi-1 t^d-LaJl oj-b^n oj-Xa]| coijOJl 


86 



) isjJiii Sjji>cJi a ] *y l ^LaJi j^j t <LpIl^ ©j^j 

^J-SL) ji Lj j) ?(^m L>c^j jis\ 

_^p ^1 l ^j2j£^>i A-P-Lw^Jl (1)1 ^o lilJjT Oj ^-'Vl 

a_^^U>jl>~'V I oXpULJI ol jLjlp^Ij UjJ>-I Us Ujj ^--g j-> 

J*>U» I jiL>Ut o-*li Ji cJl5 ipLs^ Sj iw^LoS/l 


■ iy~y^ lII a^~i>cj i^jIS oU c^up jysUJi (i) jiii ^s o 

(_*? t t . ' l. ■» /? - ! ^Uaaai! oULSUs yj 4 fil.y^/3 t- -tv g 1 JJ I *1 

AJa^wj O-’ijSU^s ^Jj) c5^ > ' 4->~Ujj Ot ^--JaXvvo 

<J>Lp Ju-oLxJl Lot ^ Lo Ju>- A-i_LSUJl aJlJlS 

(7)"" * 

. L^L^l 0wL>-! j> aJ^^ Ia 


<_y jl-dJl ^y-i jjJl ^y oljtyp'V! b±a 

l^_;3 -UpLoJ-l I ^jL/iJl jjCvK JbJ-l JJb .L^i-Lxj yjl 3 j" fl'l 

y ojj^zj £^~dJl JL^ <_y J - ^yP-Ls-aJl j-dJl ^y SjlJUaJl (jlS^> U-y- 
t »~j ci-oLS ^-l^J I o*Li ^JJil o'b! — 4j j^3j>~ 

oJ_fli Jl d->LJL5v^| o ^Sjj_i (JLo^pS/1 l)^>~j (l)tS * ^ 

slj jJl <=H j -AaJ .LaJ^j LJlkj y. (_^p 4 (_$ y-l iylj (j--> toljLxp'yi 


l»Aj o j L^*3 ytS”^! Al ^jA oJp 0 i l . Il d jj . c- 1 1 . /? 1 i 

^.yJl JjIjjI) ^udJL yy-^/l dj jJl o di-l ( _y>- LJlkjjj ^y ( xy M axJl 


dii^j ^w_-> -Lol^dJl ojd-iJI - --’■ — L-_' ^ .,/j ' *y 1 c ... 1 1 ^ (7) 

y ^l^j^/Lj oii^i -SjL>icJi -Ls-yyii ^^yjij c^^yji 

^LyJJ ?t-~a j g Li.>. tJi i» : _>> Jlj~Jl jlSj tJI_p-Vl J5 

^ — j j^J ^ jj— Jl •!« dl5 yp jilj dpUJ.| 

Kenneth Berrill, “International Trade and the : 1 " ^U^l J> y^A\ ^^-Jl 

Rate of Economic Growth,” The Economic History Review, vol. 12, no. 3 
(1960), p. 358. 

Walther G. Hoffmann, The Growth of Industrial Economies , Translated (8) 
from the German by W. O. Henderson and W. H. Chaloner ([Manchester, Eng.]: 
Manchester University Press, [1958]), p. 68. 


87 



tilta (J,i aLdu .oJjl jJl <Lp a<2jl ojjxJl A^yA>- 

t o d_& l^JLaJdnJAd (_$jA_^- CL~j 1 dl 

(Jill ajd^U tioliajj-Jl i — ,dd^dM Sis'Ll ‘USoT 

t ‘LC-Lw? C~»A-il_j .^j^liaj^Jl 

UL^-I j t jJi\ oj^ij\ Lo 1 ^7 a^a- oljlidjl 

ojdiiJd dT-*-^ l^jlS jl d<a t ^*i_>t_j| ISLwo 

oJlPj l5dw>Ju p-gJ ^ilj-« I j-*~^J\ aJjLc- Jj-« tiojjjVl 

. ' i\j . 4-1 c— jia 1 1848 ^>l_*_!lj 1789 ^L*_)l ■ 7 h ^ ' {j-* dj-^ 1 ^— ■— 4 

AS ILlUajjJl CjI jd«±AodM j ^bol oljj«-oj t iijU^Jl olS y>*^\j 

. Ixj y*\j ujj^l CU9 ^Pi 

4 _^>-\J , d^A 1 dl I . Aj l^dJl o A-j- a— A tjAT— -> '*7—^ t d^ — vJLj d—i 1^3 ’ j-J d 3 1 

' c A Iv . .. 1 i, " . ' o ^jjj| U 6 da-Aj IaU^aI di-d^. o->a t (_5 

< - . . /~. > ^ji *. j j jai ^da o^ 3 da da .^w^iiii oy2_^Jl 

jijjji ^ s^y-Sii a^y j±i ‘ i8i5 r Laij 1793 f iai ^ 

y £o?" (J-^ ^dddjJl c Oj-aJl dlJi y jdJl - ( S 

ojddp j .d A^- aaAJI SJj>a.l cAdd/ jil c ^jdll 

^js 0 j j-s^-i -d..- / ? a aiyy da ti — 

(_^^Ls^ai £-~P33 taLo_^ij y> y 4 _^i^v3 °jj 4J oiijjji j-j.y 
jJ j£S\ jJij a* 

II 

^ \^y a 1 1 t ** J dp Ijws^ 3 d d>J d^- d^J t l d -,: ^v-d 1 /j l j >3— 1 1 4_P d^-s^ 5 C7--J dS" 

d« o^)d>t7Ld! d^od>- d>tJU^o ajdjLP-dj *^d*/^ 1 Libido Jd 
^y> ojp-i j jiSii (_y ji) iijii dr^ u ca>aj! t jd>yi 

t (diaaij ^ da dM ya-' 

d jj.'-.^ 11 d _?d^ ^aIS (3j_«Jl CL*p>^-«Aai l5 aJ 1 ijlLfll 4_jJaJiJl a_~Ji 
(Jjl 1 jiid- jlj .ailajjJl i — Jd^TlJ j^-A-Udali Ly-f- d^JJjjdll 


88 



t 4JL jSzj i I j*_p j]\ t ys j -**)! I 

^ — JIj “4^ JL=M oJl5 br ySl «c-iiU ^J! ^sL^aJl ^bJl Sj>IpI 

I jJl b^jJJiJl io'liJl ^JUail j| N|l .^vaJl biJjJl ^JLJJ 

d* _r^“' Jj-'f .1^? > bl t -ki“ I t Cl~plkxd v 9 l l Ojl>sjJ 

X-gJl aS'jJl! ivi^J.1 AjjUxJI ^JUkJ C^*-^ j^I) bJj^Jl ri_,''ka.ll ( *J^ V J| 
(JbJb cu^>^<»-3 t <uSbr “U-ok jv->w=>Ij -ii^Jl ^ lA^_>Xv2_j Jl iJ> ^dJt 
A_pb_*^> <■ — ^ .(A-_b>til lg tf jt bpl-LsA? ^ j_a-1 4_S*2 

^ jl L^j t^jJa-iJl JaJj>- j 

Aj-lill 01 ^ o_LjL> LgjjJb j 

-jUxJ! f -\ jj Lo jj-obvj C-olk (^ujUaj^-JJ 

ipL_s<a OjJj l ^> k AjjkaCU^'yi aJLJjJj^sJI ojbxbl <jl 
i_s-® j^s- t j- a bJl (j jjiS\ OwoJ Xsj .L^jliLpj o> ^oJL^Ij 

^_s iJLJjJj_Sbl! A_l_>-j_< k _L) f^ji jii ^_o <uLd|jJl 

O^a-Lojj j~Sbl jS^i! t JjjjkJ <W?L>- OJJ^ZJJ t y^'jvs- j 

ibL~jJ‘>U! A-j-A j-o 4_U-^> J_fT L^J_p LdT .JlwJL 

>* 

cii oI^«j 1^)15 j (JjL^- ol ^iljJlj .j^jJ! ipjLvjdl 

iS jiiVi jl^*ji b\ dib ^ 4 -oj I jjJl o Jjfc l^-Ja^ j ^1 c^JLajl 

Uj^p jJxJj .ia^i 4 tr diAli ^Lll ^o j cji^l ^Jp tills’ 

jl oL5"^j>- jl ^LsAJl dilij Juj jj 

OoLS" ,<u_Li>l ( JJ>“jj Ol j_j oL? t l^J ^>- Lo 

ir° I J^-l ^^iJl io^JJi 

4j>x-^vJ| 'Vju I oLS"j <. i^Lla_}^_J! <lp!_i.^ 1 j 

OjIS” <, ^Jw^3j .S^x*_o oL^5L A-jJajsJl j^w-*LjLo 

(J>1 l *-^j-^’ ^ A-jJaJiJl jJu^j^jLo olj^L^ iJLl^Jl c->Lw<>-5L]l 4 ^ > . j 

wii j . ix-oJL^- £ ui> j^Sn v i 


Alfred P. Wadsworth and Julia de Lacy Mann, The Cotton Trade and (9) 


89 



cjiy jJl J> o' bib -(*-r -kLbp-Nl J~*b l^j^o 

o-obj j ujw y oi ebb jJup ^bJl b p*^ <Ir® o.jLjc~aJ 1 ^ ‘L>_^J r l 
j i ( j^JLi‘ M ( _ s l5l ‘ujs’bdl ^->U<a-« o^L-Lbl* J-x-AJ 

.alji-1 ybilJ' O-^bobo L&.^y ^p'^L' OAolb 


^Lj J*jL ijp' pbJ' 3^LkJ15 ykiJl 4 pL^> doJil 'Jib. 
cblb ^1 ijM ^3 tL §pH l5^' 

j^jjjLll ( *pbbj c <u y-gbbii ybbo M <• <b bib i3jjj 1 £3 p** 1 
4_gpp'ji 4_> jjLiail bjj-Sjl iw~JL^Nl L _ r Oo (J-P 4 -jjL^JI olpJj-bJ.L 

yjaJLl l ol cuapUa; 1 1769 fU-'lj 1750 ^UJl .^jaJI 
y>-bJi olslbb ^JlO t oJ _$ 5 ^Lbj' ^ J .o'y> J-AP jyj pbl ijLkj^J' 

bjJO>- ^LoJ-<w2-" j-IaaJI cjLaA-^2_i Jbo y-* Jj' bjbb l$A-" 

U (jlj-^1 ol J^S- .AAuOj 0 ^ J?l _/>bN'j OjJsUJ.' Jb^O~J -uSlls 
J, t H ^ojJL) oAp-N' 11 4Ab>tAi' o^-OLa!' Jj-bbl' ^ 3 t bpj 

J,1 4jjjL^ J_. u^>=i y^h oujj ^ j-jill J-p 

oJu» y-o LjL>- U Oi-4 lij lb' ^ bbL N J ,.}j_b»tl' jJ> ^oJl^Al £^ty}\ 
j^jlaiLi 0 jy-P j-OX~o Ljils t lg-lj>- b-*' *3 03^ “J J-^! i3j-*“-" 

LgJ i-iixj-til 11 b»JJbil b~ib_o colj a5j t<upl~M2Jl 

jl ^UaL^l oi bJ-bi' obts^iNl J->-' o' bi bil jy .1*^*-^ 

oNL>Ap-' jb 'jr° bilS °-b> WW j' <Jj-~^' “b® J-^ 

1 - . -» - y- \ b jjb Ja^vi"-' Oi-bj i jJ> t U » Lob tjuAb ( JbLub.l 

3_o jbbi-i ^yi 4 _L_JLj SApL^U t AjUA^- v'-W. J-^' ipbwvi’ 

j jJajl oljbLoJ ( jA 4 -LJ-aJI o'j-A-Ji Lj-b-^il b> lilp .bjUaj^-Jl 


jb— ii 




\^a <Lfix spJl ' Av2j o' bbbjj t JAMS' y-obJl 


Industrial Lancashire, 1600-1780, Publications of the University of Manchester, 
Economic History Series; no. VII ([Manchester]: Manchester University Press, 
1931), Chapter VII. 


90 



1 1814 ^UJI jj i j ,,r? v ll (_j jL« 2 JLiI LjiLi 

4^jJajij| A^-c^jVl Cjbjb ^jl biUaj jj iZjjJuj? 

J-S J->L<L<i ojJ^c- 1850 j»LJl <.LLst JlLLgjL^b objL 

iJLjjJj5^Jl ebb t o jj>> 4j*~ell jjjLv2x]| (jlj^ul j /''"jLoj 

Jl ol jiUaJl oiL* %ji? Loj cJlS < _yj| dJblJ jbJ| 4_^ij 

' — >j _^-i-l <_J ~>V_>- L^jwJsi li^A .^v£2-Jl t^jULl 

Jlr^ ci! <lL*aJ| 0^-*Jsuaj| LoJlIp t 4-u jJjbJi 

t_5^ > “ lHr A ~ j2j ■-bbb' ea^eeb (_jl j-^^y 1 o^L& ^Sd3 .jLv2-^-! jl ^ » 

- l-iJjJ e-ojjjeb 1 1 820 ^U-j .. — >j jJ-l fL^-ij! jl*_j 
dr” b^J-* 128 _pb _ idlkj^Jl olj^lw 2 _U i>- oS/l 1 ^-Ijj! 

to~b»eil OLV ^Jl ^jb~ bbj_a|j t idllajjJl l •' j 1 .•. U s l l 

200 t. 1840 ^»L*_A e-o d) 1 . Lj jJu 80 

dr” l-’jJ-” 529 ea-lbedl 11 (J-bbil c-J<_Lj Lo-Uj c.Ojb> j_jJu> 

.objUl 


clj* i_f* L^jLSd^-l C^j idlkjjJl jl Jl jib 

ci-^J l C t_->j_3<_^Jl CjIjj_i J_Pj II-JjJ-I ^bj J_P jJsLil 

'■—•-‘bl jl <__5 b^«J I l-l_as ^ L, jJ^j . (_g jL«^>Cl~j'y I (_£j I Lg_<bd>- 

O s> “ ^ 

bib bbeLt-l LSd^j_ol ea-J-o-Xpl _Ld$ .4_^U- o^) a . /? ' j * " a b ^ J| 

oijj dll 4 -*jj •‘b>jJ-;bj| ’j^J-l J*5b>- iblLu^Jl objl ji\ Jp bj yij 

O-*. • ■ '? > - c (JLi_ij_Jlj bJb_^J dr - !-? blJj jjl 4 « . L , a 1 1 

^-^b-wJl 4_*^ilj 0^9^J| ^5 t 4_oUaj^j! 4j^b/i3*yi 

1820 j»UJl -bjjjl ^jS bjJ_oJ>J.! bjUaj jj j^JLa <UijbtJ (_gJJl 

L” £jj J-^ 4ijj L< ij jS^J o jJut . Jl A^'^AJI 4_bb ^S/l 5 jUJl oJLb 


Francois Crouzet, V Economic britannique et le blocus continental, 1806- (10) 
1813, 2 vols. (Paris; Presses universitaires de France, 1958), p. 63. 

14a y 442-441 j 222-220 ^ JC\ (U) 


91 



4^jJl oJUb (JUxjjJji A-xkail ^-jjAil Ljjj^ Oijj^-j" 

tio ^jJl JU^JI jjp>- C-J15 j .ijjjjNl Cjlj^UaJl J^Uj L° <J1 

“S P 

(jjU.5 LaJlpL*~j t 4_jJajjJI ^Lyi~U jJ-vall 1 _^- & t LjIj 

^Lv^lpi-I ^j^pL^s-ll <u_Lp jl 

(1 . r. g 1 1 ^JLvail JLL-aL) i-S p Jl -U4JJ ijjU^Jl ^JLvail C-~»-pjl 

» ]eC^ > y>rj (J-P ^Jwv2-Jl jr^ cJ"*' 

<uji jlSj 4 -J-LaJ I pP - iN oLpLu/aJ lij-^> La jjAj c*p>*w>I 
|Jl-a ^_4_jjIj 1 1820 ^Lp -laJLa cOjLj j^J- 0 11 ^ ojLH-ll 

^ ilJLLol ^ • j£- jJJi cr*H (^J -ij jL j_jJ-* 145 J,l 1840 ^»Lp 
.Mis .^J.L*Jl ^jjUI ^jA L~Jj Lq-L*» oLJ J-Ls .^~4»5 LjN ^Ij-^ji 
Lf p\ i} p>\ ^ p\ ^ 'p>^» j j^p A^> cJlS LjjjI ol 

jj Lo plijJ s — 4 ^jJl J-45L11 (Jl aj>-L>tlj ^ i3j-~Jl >j*^ ■ t '-*-^ J 

jl .dJUi J,! Loj ysiljpLlj jJaJiJlj jLiSLil IzJ-^j jij^~\j J-;'_^ jr° 
LJj t <_Jl5 ju> ^LpL-^JI oj^iJl Ax^jl (5-Jl pua}\ jU^^Jl ^Loi 
jJj'-A’ <bjl^la (j«L-l (jiJj O-U2 ,_^Jl isjAjJl oJj*> t L_~ip (Jp 
O jJaib»JJ j .iw» j^aJJl JL-pIj 0 jXvail (—-A-Lll ^iLL^ ^ 

(_j jj«Jl “uj> jju Lo ^~ol (j p 2 * ji ljJ4= j^JJl jv-A-^^j jt-A L4l.i 
jL>iljJ| <wi-j»-l5’l jl (Jl t (— - 1 j->Jl L^J-P i _ 5 -^-Jl C->liLva_jNl jl 

1 LjjjiJl <uj«j^il o-XpL~^»j <• 1842 ^UJl j 1815 ^Ul l y^> j^-j^iJl 
i _ F e> J 'll I - (3 J-4JI (Jl X^Jl jj-o t 4j^J-L l La^j Jw2j jj 5 L 0 J Jjl4« 

. (j ^-*3^ 1 

pI L gJ •^j‘^ :> ' ^ LiLsI L .-4-. i l ^jLd 
4, 4_-_^ ^ * yg 3 1 ojjjJl 

t, j (. Jii-I t jf-^J oU A3j fc>“Lio 

^jJl o-L)Jui-l oLpI . ( ^yp\jS’')l\ oj_A 

tJjAJl lg A l l ipLw^ ^JJ-’ 

oJlS^ 1 43U2JL) ^jJl 4 


92 



j o-ijb o* ' j c-oa~oj i iiliill iLU ik^^j Lgi5 
JL>- j t A«_la3 A*ki (. L^jJ 61 ojj ^ viJl Xp ( j5Cojj .ie>-Lj^l (_£ jX^< 
61 cllJ.3 <W ZjZjLa lL*> l ^ . '. >- 4_J_o_*_]| I^IJLj 

^yj^i ^ T^ iA 5 ^ O^iil ^ j»-dL*j| »J jdl jt-51 y (J-P I ^JJl 
61 O^'ai ^pLv-s^JI £*» jdli .iplpdl ^3 iblk ^Jka jkJLxl ^\,\ 
< X2J^*Jl ^I^a^VI , — -AA,lSio yj ^<id-1 6*^ V a] i^)l44 ^--L^ V 1 a] y£ 

6JJj> , _yj •^Ljj'iM ( j-« SJLi>- c->'yjj<_a jj jL*aa,6U 3 ^Lll ^ 4 , .Ari l j 

‘ aVaJ 1_A>~a3 C ^S*Xj (• ( ^ ^dptj) , c*^ 1 ^-*Al 6 Jj.jj 

^iYlj id I ^ cjld. Ju cidl ^ 5 jJlp jl id I i~_oJ- i^xi 

p p p 

lx, (Robert Owen) ^jjl cj^jjj Jjx i- — Jl y>- L" XpL^> 61 . 11 id I 
1809 ^»l*Jl Jj- 61 Uj . j^Jx, jL> ^ ax>- 4X, ^y>\ j^[j 1789 ^>Ip aLp 
1 1 xi Lg_*j;s ax>- (will 84 ^L_«_> 4 j1 £ jJ* ^<0 ,<->^ ^ ^Ji| Ji 615 

61 jSjji: 61 6j iv^j AolSi>- 00 IS j 

Vcpo 1800 j»lp C~>15 LjLLjjj ^3 o*djL*Jl y* id I 15 ya 
jr ^ I <Jp 6j-Lv2-4 1^15 e-^ljj* g j 61 j t axJI ^3 LgXj>- 50 (Jp Xijj 

. <12) ixJl ^ a^p- 200 ^ 

cJLS" JiJ ji~l XI ji <Jp (_g ^ixj cuil5 j^JaiJl apIx^ 61 j*y 
I^IjIxjJ yj ju b56r 6 15 j t^jld-l /j-o ^li, LgJ iojbVJl ^Li-I ^1 ^il 
Jjx t olj^jcudl L yy')l\ Jjj- ^_U 4^-ldl iijJuM cjI«- 

iLo-lpMl ya 6/wLj A^biiD 5J_iJ_>- ^tX3 J (J-Jj jJl JoJ<_6J 

^JL^il ^^5-1 ij •ijjjj'Vl iplj^Jl i^>Jj-^ud.l itda^Jl A_dLA,*yi 

W-,L_A^_wdl X*X . !_A^a*A, 1 - , b > C_S^6f Aa^ 9 lii I 

P. K. O'Brien, “Britisch Incomes and Property in the Early Nineteenth (12) 
Century,” The Economic History Review, 2nd Series, vol. XII (August 1959), p. 267. 
<p_a 5I1 ioAjLo t tJLill 6^ t X^-sXl jl_>c_JI e-1 jj L« oJ LL> (13) 

/^allll o^il^ LA e^L-.x.^JI ( y 5I| La-g_a *>OIp ?T - ..< ? , ) j t L^_1A Lg6-X, ^5*1^ ® ^Xll OtAP 


93 



ioLN jJl J! odjj£ <• j-^£' y° 

o j j^Jl JlOOJ O-U^j c oSd y>Vl eA^oll OjLN jJl Jy* oJjJji-l 
Cwv^ j_*_> ^ c5 _/ J> '^ y# o^LooJl ^-*-- j3 

^y2JL> ^3 oJjL£ <Lo t (JjJ*Ji jLf ^3 Low-^> Nj t ^_^-v2_xJl oLo_P 

J,J J jJ>cjJl J,J L&JlLp C-> «/?li jJl ftj-i^Jl 4 _LjLxJ| ^AjSM 

(l)Lx^3l ^JJL-o ^-p-Ls-v^ •J— '~*-d! (^wVil ^^3 o^ j j^/2^i j} 1 ojjxli 

t JLjyJySdl ^ydl ^ ^iaiU ^ ^ 4 y*^l Jjl toii 

^3 ^jjjJdJ.1 ^>p jJl r-LoNi Lf- ^j-Sdkj ^dl *ly>- 

t djjjl ^3 4_^aU>-) c L^3 O’ ^-&Oj! ^ L^r ^ I ^J-LjIJwO 

U j-v^Sdw ^3 ^pLwvaJi oj .(IaiIjjI ^3 i — U j 

Xwwij o^H (1 4 Cr°dJl j j-*3\ ^ t ^-X-L> tJJj c^JJLjjjJj 

11 ^>*11 11 ^ijjjJlj "jLLijNI" j»UaJ Lo ^.J-*-* ^ (J^ 

3/o-*!A 3 ji uy* y~ c5^ ^dJl JL>-xJJ ^-L»l (^dJl 

t O-Al /%-^yl! ^3 ^ilSdl 0-3 jJl J^j^d dsJJ-P tUL^-i ^LdJO*-^ 

j}! ^ddi ^I-LpxJOoIj ^»Lii-l .^lyll ^t_o-%/a_> 

^_3 1 j_>LS jL>cjd! <J,| L5^d^ dyll c5^-^ 4 j-^r 1 — j 

l)I £-9 1 jJlj / J-^ ^djl (J,J 

15>-^' (iL^I LjOj-! t>* J 5 J> l/ y 

. £ ■ ‘ • /^ " ^ aJ_>“ ^yll t ^-3 ^ ySJf I Lj.^l_»,£iJ3l 4_^3^\JijA,! 

^IJla^oI Juu J-S CjUaP jU t ^^iajjJl 4 _pL_^j 

4j.ixl! iJbdJ AjjJlJI Jljj^l dy>JJ>T^j cJ\J> y*£- 

OPUS’ J^S\ obi olS ^jSIjlJI iSj ^ Jl Jj^Jl jl '^-~f > - c AuSUil JjUil oIjj 


£_j, ^vi i jju^ j jy y iJjSii i^uSii ii^-jii j_*j t" 1 _ s x ; Ji ^UiJr 1 ( 14 ) 

yj^~ M SJuJkP SllSLil ciLJJ-1 ApLviH iL— jj« J.I ^ ji-\ j\ ^lAj^ll y LjJUilj 

i_jLj1 y- ys- j-alill <3 jii I y 3aa>i^j Ujapj .^Uoil (*Ui> ^ '-r’ ‘ 

. 3j Jl>*u]L) <U1*j U j-*> ctliji t o!j 1JI ^y* (^1 ^ , U/g:;) l 


94 



o^ 5 t ^-*^bJ.lj^) i -»*y ^yo 

\ (_£ k -^*^ J ^-V^-lJ ^Jj*' (1)^.5 ^-oJo^ i, 4_^j j£ j_^P xXisLjLto 

• C l^-p L° ( y^ pl^ivAt'yi 4£>b-v2il *~-^ J j bil ?x*j t <Jl 


III 

t ‘U^lX-v^Jl OJ jjJ! ^tjjU A_^ljjJ (jJjJjLlJ! jjJajl! jli t. bjt? yt 
tills’ Jjw - £y > ^’ jjiaX" tjj^l ^lill ^ l jiiij| «U-ll*» ^y? li*>Uaj| 
le-Uai J-S?^j <jl y~ ) waJl 4 cS jjij y}\ (J.j'^l 4 -plx^ 2 -!l jA jjiaiil 
J>i a^’'-^' ^UaiJl y ijjU^xJl c->Lpj ^-S ib? ^jjiLil iy^- ^i>-T 
^llll tl)yL]| jy> oLJ')liJl j_& jS-lx* COj (^5^“ cyiaJljl tills’ .ojjSJl 


jl ^xX^ail j»|jS-<Ll^i! L^y .sL^ ^xJl oJ_^~ jj! iSliaj^JI iplXs^aJl j_fl? 1 ys- 
‘U-p-L^vaJl J-y L? oLSxil ^yo -xij) " J-a-J.1 " 

xbSLJl O'N'yi yy^^j yy^ y& L^LS^xj ^j-^_t o^-tlS ^yJl jl-Sjo^i/! 
JjSJl JU y Lui (1815 - 1780) y^\ Jjl dJJ^ Ijuj t(oUJL. 

y^ ^jI^xJL jS -1 ^_j l c._AjL**A 1 d-tdXo-^ yo It? . x. ^ "li jj 

^ jmS' dylsll oy}\ y*^*- ^ * 1815 >L*Jl .Axj ^c_*_*^xJl tjl^- 

5. j >v^ JbjJLl 11 £jUail O. yli a l*JL-J ^1 " J^lxi! " cJlS 


d)lS j 


.tliLw'-'il t J_pI ^y l ^jJa-ii-U lx_4 j t Lv^-t? dj 


tjyjJl dUS oLvxjjI JJi c-JaJL yy y y JwoUll ^bjj 

^JJl tJl iS^>?J.li .(_$ jS-Ml ^Xstaxli jSl y? ^ jSJu .5IS0 *y <ut Jj 


ji 4 1815 j»Lp J_^_L>!_j (5 jJ>-\ oJ_)J_p oLc-Lxv 5 J_i ulS 

(-&) olS jv^-Ldl ^y V | 0 j^_v 2 _j 

( _ ? x*ilj t"^Xvflil"j “ xpLxvsJI " UiiJ a -s g . ?? olS 1 1830 ^*Lpj .4j_Jt^U 
<y dP 2 -^' ( 3 -^L^ J-p xJ^j-U I^v 2_>- oLjjs^l^j tiLJSSLl tdojJ-! 

.S_b>tdt! aSv-LSI 


jlSdxiNt y C-wi-g-A>l (_5jSJl jji Lv^Liiil diJj> 

ioIpL^ ^ *^J ‘ ’^S'^k^^i I o’^bf y yl^zi I 


95 



aJjjJJ OjiMj jL>c_j2JIj oL j j oiiMlj t 

ijjll ^jLv^il ^ -U-L*) -Abj 

: yS I J j\ JLwJI y* iLli hlJtpl cJlS oi-A jl Nl 

^ lo a l l 4-pijL */ 3 ^^3 o ^- sajLaI .1 ijij L p l-^-vsJ I O’ 

^y£ jl ^Jl^I^JI tl) j-JJJ v M Jj IjjJwa J-o-AAj 1833 j>Lp O-jIS 

^jL^zil o*A_a ojJ_3 Os-jLS <.{£y>-\ yji . j*»_£j-P OjJ—<*JL*_j 

(1)15 ^JJl l)| ^ lJ->- Jjjj>xjJl ^P oLplwaJlj 

(. <LL<o<Jl J <LjJiJl 4^_>- jJl ^j-o |j^>- llLSofj LsJJLLo <U-^lj-> l — J- pI 

^1 ^~p iijii |i t Jj ji=> cus jj yb-aS] (J^s ° jjio <43 cui'Jp - j 

^*^cp 4^>- y^~ dUa .4.]^-?- 4j^L^2^3 v yi 

Jjjjl ^.Jj) (j-^- 5 (_y* l _y2-> il • lA^' 5 l_A 

i „ . 1 U 1 1 (j[ / AjLdJ aJlP 0\£ LoALo ^Ltol J-*-) (^>d.l 

IpLijJlj *L_Jl ^ Jj^ll Jd» - ^jJsujJl ipLw 2 -; 4j_vaJ.l oLfL^Nl 
-» , ■*. U J tA^pb^ail 04-L^^lj lO^Nlj t oJjJ-i-l ‘U_pI^_v£ 2-!I ^Ji>ljJ.I 

4 oLp- l dili Sor-3 t L^si-S* J15 - 4 Ig ■,«_>*)/ i j-Jl5CJ1^5 

j jJjJl ^y* C^b-o^A^Jl (_5^ ^.5 L« / 2j t3*)f ' j-o-Jl 

tiaU-wiJl ipL'-s^’ *-~»j4jl jlS’ t 4jdlj <L>-U tj-^J ■ J^' 

oJla O C~~>=-i A-j>-jUM LJUa-ijj ojL^ “*-ij JJ 

.aL^L ol5 (_A 


^■'. ^ -' ' 1 y5\ y> 1^5 >4lJa-iu jljJ-Jl 4pU_s^ o^ia^ (15) 

io-J ^ iiLI J* 74 JJLi (1800) L-JL-. ^ oJl5 il ‘j^l Jl ^.JwaJI ^I^Sl 
Hoffmann, The Growth of Industrial Economies, p. 73. :_^ijl tLjlS' 4jw!il oU^xJ.1 


Edward Baines, History of the Cotton Manufacture in Great Britain; (16) 
with a Notice of its Early History in the East, and in all the Quarters of the Globe 
(London: H. Fisher, R. Fisher and P. Jackson, [1835]), p. 431. 

Peter Mathias, The Brewing Industry in England, 1700-1830 (17) 

(Cambridge: University Press, 1959). 


96 



wXJjLj O 11 Ja LoLLzj^j (J,l 4^-oS CU-*-fiJjlj 

40 ^L*JL)I g-LJjj 1850 ^Lp L^JL- 588 Jl 1785 ^Ip [JJ*j] 
50 j 40 ( j-u Lo v?,ll ^jJajiJl 2.025 JJ ojL> o jJLo 

/*L*Jl jy LJlIijj-J 4jJ-*i! aJLs^VI ojI j.sl.v?]l 1 l<k3 ja <dl 

jUojl ^ykJLil jUojl ol^j . 1848 ^ LJlj 1816 

„ «* e* 

^wAj^- ^xjl ^a <5” OolS" U5 t LoLv23l j5j JjL<*j 0 ^ jSjj 

N I 4j jJS ^jJajlJl c j_$o ^1j .SJ jjJJ ^jUclJl (jlj-JI 

.^>-1 ^JL> oJ_>-l coils’ ^>-*^1 ^a <. ijl ^00 1 4pijjJl 

^Lv2J3NI j /JajJl IpLv? ^ ^ jjJl j! ^ ^-P^Jl J-Pj 
jl LjT jZS\ <1)IS ojy£- jjJa-gJl (jLS" ^JJl ^pLx ^. li 

oJ-A ^jJL> d)l Nl t (Jl j-^Vl (j> ,a ■■ ^ jJl (Jl—i-l ojj_s^aJo 

JjJIj c^lLo'5^Jl w\_a 3 ^ <u-o ")A-wvJ L> ^ A-p L a ^. j I 

^j-p lLL-aL) u j^jJI jJls* (j jJiJl ^*^5 c^L^xjj'yi 

^UajjJI ^*^0 s ^3 4jI LfJ J2U N l5jj^I J^-I^jJI Ja aJIp^ 

JLw*! Jl ^L/axsVl J™*» ^xpI (^Jl Jj^l 0 ji^Jl cJiLc wbj . J>~bdl 

^JJl £>-l jl 11 Jj C j-o-lJl ^5 ^_L?LjJl ^5 ^pljw^Ji 

oJ_a ol ° j2l*iJI dLli_) (J*5VJ>- ^jl , W ) j_Jl 

j Loliaj jj ojy^tSJLo 0 jj& [I p ^ 4_JL^_^«! ^Jl 

Jjb ‘ ^pLoJis-^/l i jLA-I ^ io^Vi ojj& oLvf-luJ Jkz>-\ c^Lf- JJiJ 

L^j t. ^^3 4_JL>- ^1 ^ l ./? v 9 *^ I cJlJijLf'yi 


Michael G. Mulhall, The Dictionary of Statistics (London; New York: (18) 

G. Routledge and Sons, 1892), p. 158, 

Baines, History of the Cotton Manufacture in Great Britain ; with a (19) 
Notice of its Early History in the East, and in all the Quarters of the Globe , p. 112. 
Phyllis Deane, “Estimates of the British National Income,” The (20) 
Economic History Review (April 1956) and (April 1957). 


97 



^p \ J3j) . 4_^P 1 _oJL>- N I oj^xJl I j-v2_XP 

d i ...^.._= Li jjj^bil ^3 ?•! _ / JLaJI JssL^jl ^^3 4 _*_jIJLL> oLv^Li-idl 4 _l*_a 
aS y>- j <, 4_o^ I ojULlI 1848 ^L*Jl yS C 4^3^ Lv-v^-H^ 

jJ Jj c Jj^>olS\Jl 4-1 jJLdJl ^Jp' y)wil!l ^ij .iJlJaj^j ^9 cJ^LAl 

coJuJtJL ^Lb> ^o L_jLSbJl ^1 t(jL-pVl (Jb- j jLw? 

LUwb ^ Lv^lL oLpUs^j <. 

bb^jii ^.9 jl5 j . L^l-LpLvLa^ 4 _a_pL_v2J1 oj^JlII 

l^l ! oMNl ^lw\3^l! JjjJb ^liajJl jJ-P jLod! 

yja \ j^S LpQa3 (ji i jj-PAj b?j) ,^v_^_pIjL« ^ Li^jp-b.1 

JLo-xJl 4,L,LL4 Laws_^-p LLUL*-j (^*^->1 cJ ^ — o — p-'y 1 JL >- j 

LU^ /ya 1 ./? 1 1 g ^ _fl_) I |j ^UaJjJl I.-L& 4 -LjI 0^ - Oij_A 4 _OjjJJ| 

^JJl d)J .^j^oLVI y° v ^ 4 - ^l 4 b^'^ 

-jf- ^Sbo^ (, cbbibLJl ^ yi ^> s (J,j c3 ^ — o— «_3 1 ^jJ>0 ^yzjXs>~ 

jttl JL3 jj jbtlll ‘UaUj ^p^SLlll Jj-£ 

jbxJLii j\~x~*jP ^IJ^Jl ‘-L yi LoJ} b^LL^^Jl 4-lj-P 


y > j t (J,l 4-1 ^JLaJl y* y > jJbl cr* <'- r bW 

4_pLj«b-i ^ t jbb L<*_jj^ . 1 ^1 — 1 

jUw? y> uy*J 4*l>ell oXsA’j^I LS JzJ 3> y* <uyy2]\ 
i?L »j\ l y Cj^j j^~° L/ jZS I j^J JU-pMI (Jl ^“ j 

^ *>\ J .'/* l i ^ya ^woji-1 <U9Jj 0^ i) y^\j£*} 4-^1 yjb <1)IS Axi .(JL<k-*J| 

j ji yj I yi^J , (20 ^U5L y* yoi\ ^ 8 J^L*J L^> ^1 

Lo 4-1 jl t ^ ^ - & >- ojIjN ^A5sj L» o1^L<>-xpNIj (JIj^j'^H ^p 

^JJI pL^j^L! A^jJL jj L« ^P C-olS^ Jjll . jy? y° <3^~ 

l iJlil obl^JLP^I ( ya La ( J_p ljJ> » /? ^ oLS" 


I L./?.j I jJa-il t k_jU53l IJl® j-» ^jIjJI Jwa-aJl 1 " v_J jJ-l " _! ij^Li-l Jr^ (21) 

O’Brien, “Britisch Incomes and Property in the Early Nineteenth Century,” p. 267. 


98 



^ 1 \j ^j/3 *\-A-^!> 1 4.^wL^a> jAj ^ 

olS* (_^jJl j~$-2> Ja^-^Jl LpUJl (jL^^il Loi .io jJ^ljJl ljj jJ“i c-^LapI 
l) jJjJl O^U-lj jIjJLJI *^j5^ ^ t^JLiiJj c Jw<^->«JL» j! aJlP 

(22) 

0 ^ iA_*i»_^i. I ^ Loj I j} 0 ! i_*j ! 3 L-^wuP" Lj 4 ^-^cLxJl 

^ iajJi^J! LLbo bj ^ j-UJ jLjwaJl 0_^J >1 j-?-jj-J1 j JL_*JI bl5j 
i-lb- ^3 c a tl^bjbbs i. Li^Aj o^-SLLl^j 5J ^JJl ^jj^_* 1! cj 3jj>- 
I iS" ^ jv-*j-L^31j 45- t J_«J_<sbJl 


bl5 ^J| ''i_J,!^_,jJl" J " iJlSbol ^Jl " IL^UJ-I 

b j_ a — ! S " j j-jjj ^ -o. -Jl " j t L_jl_L_ij_> ^-2 " 0 jJLSL-i^ljJl " 

fUJl j 1815 (»UJ| b-° b L^-L oLp^) ^i5l b ^5J b ^-o ~5bbi j 

. 1848 


ob b^" ^ ciJLo~i*i! jJl j]kj ‘L^-j \y> (. Obi-X^til oJlA bl j--£- 

^e-Jaj bl u ~Aj 4ot>- Jooij td~c-llzl^il 15 bM ^Lv^^b/I 4_^xj 2> i 

^Jp l i_ob^253Nl C-jIS i (_5 y>-\ <U^Lj f)-°J .^^pLoJ^-Nl »llbJl 

JjbM 3J_j^ ^bl < ^b»-|jJl c-jj-x-bJl b-blj-» b-" .5J.P b-“ (_jbb 4 j~Uj L° 

j-i I Jj-*-a bli .^-> ^Jl j-*j bl I c. ^UitJJ ^^obvbll 

JL»_*Jl b- 5 J-*-*-; (5“bJl iLv^^-sbll (J-P bLi 4 j-iJwsJl Jill ,_rbjJ 

^ f- f, 

d)^-^ L-5^ jAS~Kr +*. J *^*1-9 UpLvJ 0^ ^cj^J 1 

t d-.^s»g-3l k, “--'' j 15 , <23 Ajj>*3j2o l)j_J^Ls^2_X3^I 


jb^j Ojpjljll tb *3-i 15 bl 1 2 j j 5l b^b-j (22) 

S_?4jlJ j^j Lo yi LjQaj^j ^41 Ssj->I ts-ySl i^y 
Ijj 15 AiJ aJU.! c^L-uL^^blj p-^blba Jyj- ^ya 1 4-5b ^- o5/1 oJ^5I c->U5! 

. " 4l«vbb li " 

Joseph Alois Schumpeter, History of Economic Analysis, Edited from (23) 
Manuscript by Elizabeth Boody Schumpeter (New York: Oxford University Press, 
1954), pp. 570-571, and John Stuart Mill, Principles of Political Economy, Book 
= IV, Chapter IV: 


99 



( _ 5 Jl) oljUJ^i*>\J 4^-Ldl ^ jJJl iii ^ tJsj— gJl (J,l 

iljLj jlkj l Jteb- oli (Jj^M 4JaJLj| |ij .(d. '->2-> j-oNl 

l^pdj ^ UjP- OjUpl J y VI J*Ls jj-o Jjl Ij->15 ^JJl aJLwIjJI 

t " j! . rt q l '■ t L^-3 La (J-C- "^ObJ A*JL^_^IjJI 4_oLv2JL9^M aJ-^j*J| 


oJlS ^Jl ajjjJlJI LoLv2dsNl oL°jLlL> ^c-Lp ij-^ - L)L5 

.Vjk^yj d->Nl^J l^-LuNl ^^LtLol J,Jj tSjlkJl J,l ^yP-!U 

\s-\ j 3 o>jl j 5 Jl ^LJl o j-JI ,_/ y»l _^=J' °Aa J^ 1 cJlSj 


^ LpljjJl ^1*3 JJ=>j (.(ciUi (J,J L>j JJ5a Jd») ^j^Jl (_)-£• 
ajL^- jLLLMI jLLSLU JjLM i — ~JI j~^-i ojlaJl 

i •• j 1 c. 1 L a ^3 d^LajL/l d^pLL L5 *L$JjLjl> ^Jl o^LaJl 

^3j . 1973 ^L*Jl Jd> LoUajjj ! y ^Jp C 0 j~ k . /? I l LJllIj dd-vdJl 

o^jd.1 jL^-Nlj jL&ijNl oNIp- C— >15 liJjJjLJl <-Jjji-\ yj\lf-\ 


(V jCpdJ 1 1 848.1 846 j «. 1 846_1 842 cl 837.1836 cl 826.1 825 olyiiJl 

J -j^L» Ljlp- ^ jJL ij^LvadsMl oLJ-l y LpwM j ijj-^2-> 


4 4_L» <1)1 k>7 ..." Ij-c^5 LiL/? Li_>c_v^ Lo aJ j 3 I^ii-ix Lo JJLP 

o_d 4 (Jill ^xlj (_i| Aj t cJJi 

jL>- 1 . 0 j^j jJl cJ-J-*- 0 0^ aJj).aJ 1 i^Xi-i t^- j-w<>-X3wwo t <LLj^Jp 

4^j iJLi-l (_^UL> aJ^-AJI ^ c «st£ 2 jJ 4 0^L*Jl ^3 LjwiJl a^jOp*- ^ 

3 y~ jU c Jill 41*1 jlif (^ • • • • 

JuJ^-i (,^0 ^./J l l ^cj j}\ (JAjca ( y2^.A.>0 J aXJ^ oj_k 

_ ajJuJL^-I a5^J1 L^jJ j ajj-o-xiJ! _ ijjLil ol • ( L 5 j - i *^^ 

.(jl-JtU oJl^- ji c>jlS 

4 (Simonde de Sismondi) ^oJ> ^ AJ J' uL5 (24) 

IJl* ^ ^ r ^ ->- | jj>- j]p y_A Jjl co ^Kj ojyoy Ji3L>iJ.I c (Malthus) ^^jJLoj 
i _y}\ 4-*j)l\ - aj ^ iaJ I jdj»_>- J Jii 4 j J-.5I Ul . 1825 ^l*Jl i yo>- <. jJJajil 

.aJU^I JS y> yA 


100 



4_^Vl (_^l) j_dp j j-aJl f y* OjIdjjliJl j ^-\ jl 

c-iUj^l ojjh jlj yx^ Jp jS jiVl iS yr (c-^Jl JlJ 5 ^xlll ^ 

■ ~ (JUlj ojUxJl jilc- t i«-liO> 4 jjj^ ^IjJi JjLC 

jliJl Jio t U> UajL- o>os 1 ^ j j <oL*Jt ^ I jJlS JLp'Vi JU- j j| 

0>LL>P y ^ys-jULi J-i^-OU j| toSj^j/l ^p ijjUiil 

<J-P jlJ-5 j-~*-> Cr^" <-5^ 0^ • ‘'-—1— Jl JU— *1 jJ! .sL/Os'^l 


. 4 _^wJ 2 j 


^UaJl i jJs^p- OjLj^-^3 


^w=j' cS^' jjl^U L y2i«J <_^i j3dJl ILL* jJo ^»\|| ^ ^ j 
y> _y>Ml Jjl ie-Lodl oi Js Oolil J-fiJ .jjai.ll iplOp’ ^ J^Soj 
ills’ Ow ais- ^1) O^-Lo^ll ^jd*pa OJj^)P ddSlili ) d?" io—lap ^*3 Ida 

(J.J JJ^-'yi ioJdo O-i IS l _ J Jl 4j_aljj| t_g-b*yi l — ol>- ya (<L>dJ.I oJj>- jjl 


(26) 


<y-lj . JLU^'yij pLoJI yj> jLS L^_JLp 1 0} cx~->- i L . 2 ? . o i?-j 3 
2000 jLS 1 1833 ^»Lp j-*— »“>Lp ^3 ^jJa-aJl £_jL* 2 -/j ( y ^Jolp 12.000 
<_$* 2>L -»-*-* 131 .LJ_d 12 (_|p -L>^j' lj_^>-| 0 j-^Loj 1 — — J^lp 
AjJj jr^J ‘ Llio 1 2 ^^p JJL jjs^i 1 Ja^. jOo jis t jO-oJLo 


John Wade, History oj the Middle and Working Classes', Samuel Jones (25) 

Loyd, Reflections Suggested by a Perusal of Mr. J. Horsley Palmer’s Pamphlet: On 
the Causes and Consequences of the Pressure on the Money Market (London: P. 
Richardson, 1837), and James Wilson, Fluctuations of Currency, Commerce and 
Manufactures; Referable to the Corn Laws ([London: n. pb., 1840]). 

I j^All jjjill J^-i) (A. Blanqui) .1 JUtl J, Idy J> Lid old US’" 

t dl—i dj-o idLU_S_j <. 1 840 j>Lp (M. Briaune) Oj-jj-j .?j 1 1 837 j>Lp 

JL~ y eS-O j>=r^ll Jjo. (E. Baines) yy .1 jis 1 1835 j*UJl y (26) 

®-L* ^-p <l!_Llp ^-jL-c3-1 ^-o y oiLJLi lj .;. «_■ JjJiJl j 1 1 

^3 *33! 1—3 — - dy ~ Jl la-— jjJL« o(5 i 40-Jl ^3 op « I 


101 



^UJ.1 j\d Ud . (27) L^ J Jb-lj ^ 4 l)S 

L»j «. o'yl 410 i -p ; frLj Idd olS 1 1846 ^L*Jl ^a» $ L~~o 

} 28) yy>- /jujb 11.000 JjUj iilSL toLldlj ^d/Vl iiJd dlii 

j 5 t ” . 4 S (^UM oilll did (_^0 ajildJl ol AS did y° 

** <* ^ 

j-kil'l ipl jj ,_y ^j—Jl £—» yJ' J-d-aj Ld>Li^dl c^d-d>d 
£v_Li l _fy.J (Jd <->t 4-*-> c *4-N! J"* 1 ^ oAe>J.I oLj^jJI y>ycy 

OyC^j I y\S ^jblil jWJl 4 JJi> J 1 tddl lilj ■ 1793 ^>Ip ykill 

^|_p jLx-^Ml ^J— y-a ^1) ^-Ljj'SJt jv- 3 *wi-) ys- 4^7 Li dydd SXjLd) 

^yjl SJuU! y° yS\ <j yyy, Ijjd Ujj^p ^LijjNl J,! 


->ld 


y^\ 1 — jL-^SM Id Is 


(L^_*Jws^ Jss* L^-J-p Oj4-v2^7 


' j** 1 37 c-l y>- ^ ^IjII ^yrsUdL w\j! jdll od» oJd-1 1 1815 ^Ip Jju 
idddllj d-pludl ojjiJl ‘ yMl tP 1 -; cr^ lA 01 -* 

^dlLScJl ^y *)/ cS^aUM oL>wi.l jL*-d (_y ^-d jd* d’lJp-N 

jl*_> dj^-l cdld t dill fy 3 - ^Ixj^AJ yy>-')}\ oJ_iJ_*j! 

oAdl tc LjMl ol J\ M ^Udd^L ^ 1815 f Ull 

t J-P _LpLd (_5 y>~\ J -AyS* jj-y <jl jj-i <■ --y d-jS Jl 


Baines, History of the Cotton Manufacture in Great Britain; with a (27) 
Notice of its Early History in the East, and in all the Quarters of the Globe , p. 441, 
and Andrew Ure and Peter Lund Simmonds, The Cotton Manufacture of Great 
Britain Investigated and Illustrated, 2 vols. (London: H. G. Bohn, 1861), pp. 390 ft. 

George White, A Practical Treatise on Weaving, Intended as a Text (28) 

Book for Manufacturers by Hand and Power Looms and Power Loom Engineers 
(Glasgow: J. Niven, 1846), p. 272. 

M. Blaug, “The Productivity of Capital in the Lancashire Cotton (29) 
Industry during the Nineteenth Century,” The Economic History Review, vol. 13 
(April 1961). 


102 



I 1 J CUL1^> 10 Ip yo (J^j j-x^* d)l-S" <jr->- ( yL9 '■ t * J 

cr fi ' L r. ii>l) L$J <uj*>Ul iJjVl .si _jil <ulS cullS t 1784 j»lf- Lcj 
■ccldj U-^ 11 j-*^Jl (jl5"_5 l(Luo 11 j otuLu 8 ojjJ 

1)15" l 1822 f-j LL* yualgJij) cuLuo 6 j IJj^-Ij U_u <olll 


. 1835 j»Lp 4_a_>JL4-I LoL>- j ^ Ip' ^ ijjLy- 




^ cC>lJ— »> 7 Sslil cilSj i ^U-Jl £jjj IcLu 11 

'-'1™^ 4 ^L-Vl li_* l \j* i^jJ>Sl\ ^JJLSldJ yuol^Jl jlS j 

(Jj <■ C-5^ IJU yS\J ^ ^ i PJiS 

.u du ' J^l ( — uS Uy . cpIi . /? U L jL-U c co-ddl (J^jJl 

j! 

(_^jJ Jlil ^1^-1 ft-S' 

( _5^ >- 4^-L/jj i cul^-dJ JLH p_LL«7 . u ’ ” y-^cuil 

i>-U-l CUjIS" Uj J-Sj .^c-j^J! cJ^Xx-n lg-3 cudldLi yJl culijVl ^y 
^ ( — H s ^v-^^-li cl^4 • 4— ^U-S cu li 1 --wj>ilj ^_<cUvl.l 1 cJl ^S'AL 

‘ J^l ij^ jl ^i-olj-A ^y-Udl Ljj olS 

jli tt_SJl5cJ! ( *^y- yj yaj .^_iJlScJl ^f/OLAp-z. > Ml luSoT (dlli ySd 
j»li-l sljil 4ilS ^JU-vSl lu*>lj JsLkJj lyl 1]jJjSLc jUi yj| 


iyLS oJlj L» c u;vi 

(31 )„ . 


,^h^>cl JJ As^Jj yll CLolS <.41~J| ^ 


JUj*JI (J I Ij^ t L^J^o ^4Jal3 S yL JaJcs3 LSor <i)\S 

t — o J> 

^ i s *^A — — i i o 1 

old>lcc LgJJl y>-H \ ia-^yu (yzJ-ci J.1 Ida j (cuNSfl 

iu-i IJ-^i 14 j 1 1795 4U_u lcL» 33 ya 1) yJj-; cl _^*Jl ^4 l_ lo 


Thomas Ellison, The Cotton Trade of Great Britain: Including a History (30) 
of the Liverpool Cotton Market and of the Liverpool Cotton Brokers’ Association 
(London: E. Wilson, 1886), p. 61 

Baines, History of the Cotton Manufacture in Great Britain: with a (31) 
Notice of its Early History in the East, and in all the Quarters of the Globe , p. 356. 


103 



6ji,AjLo ^ c-jL^o cjLi-»>» 5 (J,]_ 1 1815 

. (32) 1834 ^l*Jl j 1829 ^UJl cr yj oLi-i ^hj' 

JL*J U i!U^ ^ll (J*Ap- O 0JJ-V2J JuJUljb A-Jli.1 

Nl t ij>- jJ y'j£> C-olS olpUa^Nl oj> ijl .iJ^AjlJl 

4_JlP (jLi-l CUJLS^ Lq-S^ t Lp j-J>- I Jjj-A /g ! o (1)1 JU_*Jl 

jlj >c 5jjJl J jjJl Jp uj^L-jJi ^j- 4 o^J^ 1 (^2_v2_j ^>c-J ^u-a^JLj 
<A iS vJl^w2^2->cjl 1^1 mi jij-i Ula j ji to <j,i 
4i ^-Lu 4— )L»-*il 4_ilM *jj L° 0| (J-->l4iJl (J>lj-^ 4-Sj 

, ji -Ll . ,-> jj 1 LoJl 4- ^v^IjMl jI-5cj>-M 1 oLS^ 4^c-LJa^l 

ii*>U.| jli ji 1 _ J xJl aJoaLJI 4jLqJ-I is J^*- 3 -! *w?jJl j»-siij L«J> 
ji j t « >j j-il o J^S J_«J L> ipljjjl Lp Ijij-Wj 

oUl yry\ viJUa I^JlP ^1 iJ yy I J-aj -5 J^ijl 

tali . «Uj l jaj ^*-11 tJlj! j^l_^2_U ^-^ta-^Ml ^i_Jl d~-4ta l-tal 
t 4 _^p!jjJI ^j-o J_*j ^>.- /g U ^-*-p l j- /> 

Ulkjjj ^ \a~A*o ^^xil ^jtataMl ^j-oj -S*-)-*-^ <1)1 

io jLioJJ 1^5 iolviisMl aIj-IjI O^lw^I t tXA Jy> ^LaJjjJj 

ojJlJI £ Vp*jl 3 t Lo^p ^-v^IjMl 

i ■ /o a I :>i 4_1oj1j 11 J (_^^jjjiJl 'Cj •X fi-j i ‘W’li- 

SjjJt ^ I ji ijl j^p . 1846 ^UJlj 1838 j>UJl ^ ojjJl 

ILL-jiil ii-L5 L y2-^ J,l Sjj ji Lkf-UJl ol 1 1846 j»Lp Ml ^-L ^ 
ajUl^JI ^l jil jI ^^ 1 oL iUxpMi Jl yf-^_ U i*j tj-^j •‘V.jy 

^jJl { js}.a> *^}\ lij*> J-L“ i_5- s jb-'" ( - ) ^' *4-?^ (j~^ 

4_I_jl_>& Ip j^S>j <LP L ^ s «a .) 1 O^i-5” c < — ^ o3_& <_5^ 

^Lv^JLsNl (J-j ^ j-P A-iJ-SUl J,J (^0 


.489 c \ Jk2j\ (32) 


104 


Uj 4 y J ,\j (.(iUUl 

O'* ioldl o^JwJl -AjI^JI ( *-yf- J*>\i- ^ jLa\y]\ yAJf ye- y? yu 

J -“- 9 tjLwill li_A oL>ji cljoLJj .dj-ld! sj^-j Jd 

tdJJiS j_pU^j i^U Uuijl olijjL^o 0U4J 

^1 dUi j&- oJL5 ^J! ^1 ^ ddO.1 d815 ^UJl Jl~ 

tdJJi jj£|j Jb~ Lw Mj 4 4AAi>Jr 4-^-Jj J | 4j J) Ju 

'y t 4 j™>J.I jl o^^-jil oMNl j»loir^1 Jp _^Jl JdLi i4_^,L„| 
l^yjLo ojj_^2j -bj-diJl O-Jildj ,4-v^Jl Sj^Jl l^Ld dllj 
c~L>^ 1 1820 ^LJlj 1800 ^l*Jl yy oljlScj'yi ( _ s ^iJ 

Lr* *-! J- s ‘ 2 -'-3 L°J ij h a J l JjP Jbf £-j y>-\ c>f-\ jj j jj“>C j 

4 oLijJlp ^ S 1 Jadul 

(33) , t h . . . “ „ 

4J_« CjLxjj)l y Oj_^J*-j J 4j_aj lCjLj*>Ul 

OJ<_L) jfi odj'^jJl Jj_L>tj C^-jLS" ijUaj^Jl la s ll 4 p ! •. . ,-> j| . c, 

^ Cr° L iSj^ <j^ -(jLixJl j! yd^l iU- y> 

|1 LfiLi 4 iJ j^LJl Jjo U ij ^_<aJl ^ cotajl ji jl>-| jJ| J^>L>J| 
i_y ^i '-^’■^4 (tJ- 3 4 oLLo^iJ (_gjJ-| £jL~J| Lol -^jy tajJb- 

• j J)\ dUS jj. jlsJl 

L« J-*J c Jlil y\j jJ-P oJjUl Jj_*_a jjp JjLsT Jadd> <-Od c)tS* 
oJ-* y jJaJl o! j-d . C Jyyi £-* 4 £.s (Jp o^sUll oL^JaJl 
c '^4 l_T®J - ‘'^d^Jl ia^UJl ^il J,l Li ^ -,/j a ■ ... 4JLJ.I 

aJu^^i ^ji 

IV 

^ ^ cy^'^ 5 -^u^l (jl ol ^W>l jJl y> 


Ure and Simmonds, The Cotton Manufacture of Great Britain (33) 
Investigated and Illustrated, vol. 1, pp. 317 ff. 


105 



Il^jj ,4-^bi! Jill yh ^ W ° iAji “ [ ^ L> 

jjJ oUlS^Nl '^y3 j <-^ ‘V-?"“^ 

.'_. 1 vail j Jujj~l y 4^-kJ V»^ J* J 1 ^. t0 ^* ^-' t/ 

iJLftLJl JU_J jJl jUJo-Vl <i!5 J-^ ol L*J £-^'j-il y o 5 ^ 

LjU^jJI oU j .j-ill J-t ^ toodl y yj3j-^ 

J jJai!l ^waJ <JI Oil JxJl lg—Al oL^^U ^oT OjSj i iv»UM 
ft jL*J jl U3l* ioUr 6 <y •lS>’' ^ 

oljiVl OjLkjCOo j\ oL^olt dj^y lT 1 ^' 'C^' 

J> to iiSloll y^Jj .UlAiJl j 
I <d VI .U&\ JLo-Vl JUj Jjho J U^' v U-> 

ololpjJI Jo iJuiJl AjJbjJ-1 oloJJ tjliil J* <-ii 

jop V) oo Sjjj c3V- ^ el * ^ ^-V^' 

( _p~ I^JlLj ^uJw> ol jUiol y 3yyy. y L*l -0-^50 

i jUJJ ojj^t JJ ^ 

jLo_pSn Jl>-j y o^iJ-'j 0 -^ L^i' j '■^jUiii J! o^il (»-fj 

y (jjjjUail y"^'o\ 

Jl E ys}\ j gjj .^1 ^ oiSU t <34) jjJ><^ oLJl f-*J tLJ y 

.JuoVl ilu jb ‘uiw’ ol jL»£o! i_Aio ^JoJl 

Vj t^jJbcJl (Jlif y k^>\s>~ “JJO-; °0 ilJ 3 '^ 1 (J^-5 

^ JJiS iAp Jwiij JM' ' ^ 5 OiliJ 3ii .OOM U^>- 
^lill j jii\ oloitJ- ol jSU\j yJ-\ Jo oljlSoNl 

ul .L^-J U-^l jO Jji Lfci^ ti. V-^' i - ) ' L r-* 
Ji^LJ i>0 4 jU 5^JI V Uj UJ^vi ul? Aii L-JJaJl 

l^JL^ Ui£ jl ^1 1815 ^USIj 1756 (>UJI y 


. ^jhSGl lJu» y 446-445 j 333-332 y> (34) 


106 


J ^ ^—>0 ^ L^l Ml .j] j rl J iSJ*jO JUj Ml 

1 7 JO ^»Lp- c^ysj jSj .JjJj>JJ a^j^MI j,— J ip IjjL L>oUjo Lj Uaj y \y 
C^i ^ ‘ 1800 f-j .Jais villi J2U jl id I y U^Ji A~Oj I j jS 

(.^Ls cU^l iujjjSfl SjUJl y ^-klMl JlH Jibo t^bJl 

Lr* lA ^jJ - 0 O -" 1 V y^~ Uk j tiJb-'dJl ol yUl 

L_J y 2 ^^ 2 XjJ-j>JJ ^LLxJl ^LiMl yj LjUaj y <L/2->- o|Ju j .JuJ_i-l 

.iJbJl 3 jjL*J| 


j^>-Ldl ^J-P tJaJ-| Jsu-*^j Sj>~ JJ c dUi J>JLv2-jj 

J-^ (* J>e - 4 ^ '— -’'k^ j-^ 2 ^ - <J_a M/ 1 j»Uil y jv^jUI j%-^-L* J^oJ 

‘U-j'L-.'Ml aL^.jJ| jlS aJI Jj (.LpLvaJl jLf y iiUal] ( _^™5^J| jjLs^ail 
j-oj o;J Jij .Ljlkjjj y oLUll ^j-oJl yiiJl *-ly»- <.Jyil i ji jJJ 
(0 *-aJI ft-^-Uv.o Js>LL> ^y ^ Jl t j jjJ Lj_^ M j t jjd.| 
LIS' yiLJl jj-Dl ^JJa.o JjJ^jj .yo ^^LJl oyJl y>-\j\ 


j»Jj>uij«j cujIM lyj Jj t Lo! o_Jl aJooU-I olpLwvaJl yo ,v_>-Lil y_>_L*j 
^lylool .y S-f-Liwo y’lj-JM o-<>-oil) LjjL-LjJI olky-dl JjIjI 
• pU.1 (iJjjjjjS y Mj C*-P-lill yo AjJjOJ-I jJz- O-iLxil 
“Jy 1 y J yko ySL |i oli t La y> 

Ji '~r’J^ oIjLSMjMI oils’ j .ylxSUl Ik* t-Jjbo yJl e yUl JM-L- 
L^ljJi ol y <.£-bJMl Oj-wL y oMyoll Jl lgjo> olo_>oJ| 
|»l-p o>oi Ljlkjjj jjSL oij .iJUJl ^j^jUiilj LjSLli tiisL* ckl5 
yj. iA\ ^ 90 y^j j\ y, yL Jy^ U J 1800 

ij^ 5 Jk *• L^jy lyyMl lyUv^Ljj C-jjOjI LoJju t^JUUl ^LlMl 

' -i)° 


i-t-j^JL £-^,yj ySU ^ Ljil yj |»-LjJ| tojLi-l Lc-LjjaJl ok* 

J| OOjIS” c<CL)0_kl ^jjjsjLaiL ^jUaUl ^ ' ,^> ~: ’ 4joJ'dJl 

o-Ui Ol aJ jOi ^JJI jJl ^| yj-Ml jjLL ^L 5 J. 


107 



yo ji yLlU .yyM 

y <. iJUJi i yJ' ois y iyJ' ooa y-i' y J* 

^li ^ y^l y ilSl*Jl oL^Ji J^J i$Z J^J >yrj C^>1^1 

ay ji yyi' yb y ^y 1 - J^ r t4 -^ ^ r^ 11 

joJ ‘ayLd! jJ-t ''ytyU aLJr ji "s>^' _J~y -y^ 1 

UjJ ^ j <.\jyv>\y>\ oolS yi' ^(-y! oyujl OIL y 6^ 

yo ais j! ySli y' y La y ^ uJ ' 
y ^.uii JsC ^ iiy jl>~ J| <j '“h lM-l ^lyJ' 

^.y' l (Jjdl Jp olfc JsLy o' *Ji>-'jJ! JyL' 

y Jojl Jail- 1 dL J • J >' oliy y JD3 ^-LjHJ y~ O' 

d yLoJ> -o^y) J-LJ' Ji f'b y V-^' y ^ 

ayJ! yrji yj .ay 5 -' LyoJ-l ■>* (1825 

jiy y j,y u~- Nj c^ai sjJj yyLi ^—5' y~ 

(George Stephenson) j j_~yy (roy '"^ ^ J 
ijUJi ol >U1' ySL- JS! Jtj yLyL y yL- V 

.ojb ap cj! y J-JSll y y 1 ^' <y Oyboy 


4_< ... It J_Lo JLJ-1 yli jtiy' y-Luyi Sjj-Dl y i>^b ji 
y JJ\ yp £>ti\ (yJl y w 2^.1 ^ ^ •^•^ l 

.<y^ jo- Jp SySlI ooUaJ'j yJl jy y ‘L.Uyl y 
*bJl jj) I yLai y LyJ' Uljyj iyll ^y^ yi 01 Uj 
y| y cy j Ju> UaiU alS y- (by 1^30 1825 

oily .alp aj-y y L_ u -4^ 01 £* yy 1 ' ^ 


yj y 4 (1827) SJb>ai oLJ yi y JjMl 

.(1837) l _ ■ ■■ jj y y j t (1835) liLw^-Jj W^b 4 ( 1835j 1828) 

1 ^ ySn 4 ^Lp byl! y U oi y OJJS y 4_^Jl o' y OLi Mj 

^ jjyi 1 y ay JboJr' y-*J' ^y 0L~3>U 

yJl Sjylil yj' ^yjl y yisdl !o* yj y oj^Jj tojU)M 


108 


iiJUl t OjjJ-l XX) o j5il\ ^IjjVl 

oLj-^l j LUr a^j air Xl5 c Jlill Jp" XXI j 

U ^i x>u)i ^ xs j* \jjs 5> - ^ t ^ ^xi o>Ji ^ 

jXX LLaj^ (xj s^Js-UJl cJlS jJL! . jxy oJ j Js 1 1 1 . ; .*. j 
XXl aijjjSlI lXjJI XJt X15 SI i^LiJl oLj)/| 
Xj coljliUlj jlJJJl ^p ^J\ ip^_ l«i> jju 
s^' olk>J.lj j^Xlj j-Xlj oLXlj iXjSfl l^wJU- J pj L^si 
r U JXx ^Jl XUJl jlil ^ XX JXJU 

• jvXJl oX> tijUj^l oLil ol^Jj toU <jiH\ 


Xr>H ir* tc^Li' 4 jX| iXXJ XaLJI XlXJl jl ^il^llj 

jUa5 ’ t3 ’^ 1 <> XX ‘jl X Xi .W5 J 1 (iiUi'yi 
s^Jl 5XJIj <JXJ| XT ^Xj! ^ iJX ^UJI Jl^J ^ iJ J>a 
v-XX- cJl5 tl^j ^UkJlj ^Ul JX ^J~\j ap^XI ^j 
Jil cX t^iUaxsVl <l^LJ| ^ cl^l jJe- .JLXl J* XJL 


X J XOjXI XJl l?j-X XJ UIX^ ^-jX : 1848 j»Ip X*| 
X J^l ‘V'Xr ‘XlS - JXl oXJL, oV Llk,^ 

4~_JL,j . <35) i J _ > > H iiX l^J jX; ^ ^| jljUUl 
j x>jXJ sxaXl XXI XXI XgX jli i^LX^Jl 
cJXl^Jl jUjxMJj ciLUl 15-LjbUj tXiJl oIjlXUj 1 1 -» . jJJ j 
(X-Xl XJaJl o^ij Xi .X*l j5£\ iX ^il XL; ^j 1^15 ■•.;!< 
U JX aJLw-IjJI ^LJl oUX J> j^p J yZ 6li>) pXJl 
X — Jl ^_p ^ ^JjVl ^-.oXJl JX j XXp. ^ c,Jl> 

XJi 680 ^ o^Xl ^ UUaj^ ^X'jl C (1830_1850) XX I 


’X •X’ 70 X UXjH X j J X l ^ (;! JU-j" N (35) 

> jl XI c> X “X -XL ^LJI OX^X 1 i^ui 


109 


aj^Aj July All )yk iil uy^J uy^J lU o* 

.UjJuo 49 Jt yk Oyl- 15 y (*^JI <r^l ^ly u-apUiJ U5 

tJjSn y-jjJk yJujJ-l iSkJl -kyki~ (J! yjll ^LaJjMI '"4* 
jl JyjJ-1 y> yk 300 yJ-ky aSLJ! y a^lj Jy ^ l '-~^ 
^ .klyjJ ^JaJL U^y6\ ijJUll y sHIp C-Juj . (36) J^3 ol^kJl 
.bSkr lyl 4 >jJ-I tS^ 1 f^' 

Lo t y yU 4 ^->^1' <■ ly-l^ll ^yJl I y>Ly ' i> g -^ J 
(JU-pSH JLy j yL/4 I^JJI <JMlL*-)I j-wP ^yUJ-l °J>* y3 jO-y 
^1 (.1830 ^L*Jl yii .-kyki-l y 3jjil A-olil (J.I yyk2L~ilj 

1UJI y ydbjJ-l iSkJl .kyki~ y JlySn y LLlyp- Ml A-<^j ySk 

11^ £&j\ j .y~Ju4j> Jyykl y oij^ ^.r 5 ' Jj ^' 

, 1850 (»UJI Jyk>y Jy 23,500 Jlj (.1840 Jy 4,500 Jl 
OjUail y oljji U> y <i J— 31 <> J^ykk-' 

^UJlj 1835 ^U)l y "^-kA^I ^V" ‘toy^il 

.1* p\ ^Jlj .1847 fbJlj 1844 ^UJl y X^- Sjyyj tl837 

ol J-J^j cuU ux-fij tjkkjjy ‘■d^yy (-S'-*— 'y k>j_kJ-l 

bjLP uM ‘aJ'AXp o4-#> oljji CUjIMj . Ay^^ 

y -n , Uoj j^i ^sijJi y ajOjoJ-i i^-Ji ^ ^ 
Ukjl U y£l yJy- Jij -iS y' hJ^ y 


lohn Harold Claphara, An Economic History of Modern Britain , 3 vols. (36) 
(Cambridge: The University Press, 1926-38), pp. 427 ff; Mulhall, The Dictionary of 
Statistics , p. 121 and 132, and Michael Robbins, The Railway Age (London: 
Routledge and Paul, [1962]), pp. 30-31. 

U-ujuU iSLJI i>> y y^~0 Jli' ^43' 3(5 <■ 1^48 f UJl J> (37) 
Rondo Emmett Cameron, France and the Economic : j-i =-3 . 113Lk-j_H ‘ 1 rr~~- i j-*-1I 
Development of Europe 1800-1914; Conquests of Peace and Seeds of War 
(Princeton, N. J.: Princeton University Press, 196), p. 77. 


110 


(*UJl yb J ^ 5Xs> jid ^lj <.4*^j>\j^c 

y y-i^-J.1 Jill y ! jJ l^jJL i y J lI Jj_^o jl? 1 1855 
^jUlj eyj^l j! y yj \ lj .^xlL 3.7 a jz iJLkj^Jl 4 jJl,jJ_| 

J jn^ *■ 4_Lsli» y-lSJ dUi y I _y- jj yyj UsU*J;!j 

28 yd yl^-l ^ cdlli y ^J\ J*j .'Ukd jtf <yUJ! ydjj 
1850 lyj 240 yJj 1 1840 f LJl J ^ j^ 

• ( ) (^' J*' J* 


(jJ-J-l <J'5l>“ LJlkjy jy JLllI 4 _>_wuLwoS/I 4JL_«J-I j! ('ISllj 

c^'sS 8jy-J.I byJl cjUJJI j! y iyldJl SjyJl y yJjVl 
i^Lll o'VL-^j/l JudjJl y JU SJ_^ jl ajJl 

jj^-U 60 y yyL JjUJI yJlAJl jl 5) jUdUo'Vlj ^UijU 

jl? <bl y dL», j/j . ( y*p ^,bJ| j y] | lolyjjl y jj j j /y>- 

Jill y y5Ul 3Jd' jl iJsl y^>, jS/lj iylki j/l obuJ.1 ,_, 

( 4 o) . t t , " " ' C 

j>y~5n 4ylw2_^Yl jjlilj t^ilJl 

(Duke Of y^L^Jl o y ^JU- cUUyy y y^j 

{ —^ L> . ty^ J-2-.-L; y4; jl? (_$JJI 4 Devonshire) 

yjlyslj p^y L&3d^.j) yLP Jl j yj| _Jj jl y 4_Uj>- jj-Lo 

Ij-SjU CJ L«-jJrl <j-° bylil 4_JaJ j j^J, 
J° _rr“^ ^IkiJl j! c ( (JUl Juki yl JL p j iJl J .< > _p 


Mulhall, The Dictionary of Statistics, p. 497 and 501. (38) 

Leland Hamilton Jenks, The Migration of British Capital to 1875 (New (39) 
York and London: A. A. Knopf, 1927), p. 126. 

jp o«L5UL y V ydl jS^ij ‘• ( *J=JL y£ jLLVl IAa Jl. jj (40) 

y±t Jl 5/ JiJJ 

David Spring, “The English Landed Estate in the Age of Coal and (41) 
Iron: 1830-1880,” The Journal of Economic History, vol. 1 1, no. 1 (1951). 


Ill 



I j\s Cj^ J 5 CjU c kJ ' 

ol k<J ol p* <• jlioMI <ii Oj- L^*jj jL^o-Ml j-c- jjJ-L*_> 
ps jj^JUj 1 1840 ^LJl Jjky y 'p^ pr^ iii 

^ j^l Ji L-r-c) o^l j o^-Ml JU j JUlMl J* U.J 
i! jJlJI J yj\ j oU~UJl <yj-j 4l 4*-> " A-Cy ykJ J^- 
ii yiil jJJj ^y lyL*Js> o-ic-Ui^ yJl c -~?^c J ')^ ^ 

y-UJi jl Ja}\ jij y^> p^j^-; 4jl;>,i -^' oj^JwJi ^LxSMi 
ply ajU^ yjJl y^LJr' 4^1 Ojii^r b^' pri lA • 4 ^' C 5 ^ 1 
jA\ i*~JJl yil yUkMlj oLjUlJI ;Sly ,y 

yjl — 1 pk-' j' 3' A 2 - 5 ' 

. (42) 4k*Ul lysis' jlypl oLjJJI y~jy 

9-jj-j t iLijJ-l oli jJl obuy jl pJsly-^Nl cjl_*-a.yJ.I y*J 
^yl j_pM t piLi jjj y i d_<y-c_yJl oLk-SlyJl °3o> y* y-^ 
Jj .l^Lo yll S >]1 J U i U*~~* 035 dU3 jl > .iyt^rl 
y sU~> cJlS yJl <• J^jJl ^y^l tplj’Ml ^ Sk 

^1 yll jl5 j .ybJl y £_Mr' y* 

^1 UJ*Jl *lyl ol Lyj J £yM J^- l -r jL ^' 1Xfc y* 

Jp jl aJj^sJI yjlyM y pr'p-4- 0 jyj~ u^j'p 1 'pJ^- (^ *^3* 
^lyl jUi^M oMU lj-i£ j! (tyif- jlM Jjii tL*J jjtJ j£y 
^Jp tliljjl ‘ujLaJl c->lf-lw2Jl jl ^j-Ui ylj '^Hy ° j ^ ^ ' 

^Uyl yp Byrlp c^Jl5 lyl y>o ^iKSl S4yj oils' c Jliil J^y 
jl lyjysl _^3 c _y-j .jUix-jU pUil y^Ull y -ky y->k- 

li^Ull jQI J~y jr~!> y4!l bfi I yJLi' cJ-^\j yll okl / (42 ^ 

jU .u.0 pB (1 y ^ s -4-^ > 

James Clegg, /I Chronological History of : Jb,\ . 1848j 1847 yUJI J-J 
Bolton ([n, p.: n. pb., 1876]). 


112 


jJ-c- 5 jili jS- JJiuw SJL>_^ol ji\ AjilSJI jli 


L 


l j]suv\ 


oLS”j} Owi-A y^ Jlj&j p y>- I 

aIo^L ^yjjliJl ^y? Lv^l ^j.p oj^li yo 


cjljJj OolSj .4l5L*i! O^I^JJ y* \jo-\j ^yv-'yi (1)15 

oIa i OjJj£ ^Jji Jp J Zi\y <J y>S\ ^UJI 

d-oLS^ ^yJl jJiJl cjLo ySL^M OIjJlJI 

\& CI^JLfily ^y3i o^A_jiJji-|^ c <L_>yJjLJ! i > j yL| 

• t ♦ . * 

^ • C? l-X_*JLv*wO ^y&2wL*vJ«.l oLS'ji .o^wL5~ 

£-^Ul 0 j2i\ oLjj-Lp oJj^-Ij cbld ^^xJ! 4 ~ij4j>-I *u5sj { _y y j ^JLl! 

cL?*^ LjdjJap- C-Jab- ^yXjl iJL«_^Jl 4-Jxj j-a'ih j ^JLlI j t j_JLp 

t(ijj (J^ ij-~- c jUs-Vl e_J.pl y <.cJl5 j yill cjLj*)U 

«* f> ^ ^ 

yy d^*-o L%^^So>- Lvs?y yj^2xpj) y^ ^ A^sjjJl 4 _Lo^4 

1^31 (*^ ^y 5 jyLll oSjb y« ^-w^l c 1831 ^*L*Jlj 1818 ^»L*JI 

j^Lj 42 jIj^^II aJJLJI Lgjuy l^_y Ly) <j j^J M oJl^U Li j_o 
Ly £jLt* ^ c ^ ^ c y^jyJl y^ ^iiwJ.1 o!5 j .(yy~ 

w 4 p p . ^ p 

“•jy-j jr* yl p _y j I y t _? (_y p ^bUi. ji <jl y p id I ^j. i*^j j 

c JLo5U i~y£ c_Jj Lftljl od_* JlLol C-JlS J .idl a jJ~J> ^J-A JL >-| jj 

id! ^s d^«ji-l ob djb jJ! ( _y j j _yJl o! jLyc-Nlj Lidi-'l bj j . * p >- 
ls* L?^)/! Jp L^P JJl U y y ; 1825 j 1824 OyUJl J> 
Jlil Op>c^j jl ^j-o dls t Lla ^ . < ' 44 ' > 0 jbJl oLu-. 

Cf^.J 1 1825 y bjUbil oljj3 ^jld-1 jJ,l LjUajy ( j J o Jiodl 

.! y Jii 1837 yJlj 1835 


0 34 jkjJl _ J»UJlj cujlill _ Jill ^Ij JIH J j] jS to jji (43) 

. 1845 ^»Ip p^jd^ p 1833 ^»Ip 
A lbert H. Iralah, “British Balance of Payments and Capital Export of (44) 
1816-1913,” The Economic History Review, 2nd Series, vol. V (1952), p. 24. 


113 



.tj- „ 

ii jJ l j_liJ (John Francis) > o^r 

^b" 3^' i|j^' ckb' ‘ 1851 f U ^J 1 -^ 1 ' 

iobJl iLdL^Nl JsUjI jjhr^d 4 -r-~“b 

- V l * 

(_5jJl Jill <_$lj dJt} .AjLp>L* ^LpS 4 -4 -LLc^I t>~^' ^ 

LoJ-Lp c JJ 4 - j! ^3 A J' y^-A ‘-A-A z}^-° J* 

l»l Juki^-I j i (3 b 2 ^' cP J ‘ '-Sj^ <_s* 1 

uLS’j .ajjL^cJI JLo_pSI! £-^>j4 (_s-*j ‘‘cJ-oUJl 

(_5 JJi jJJl ^ IA> Ud 4LP C^ Jill aSLJI ) 

[y> 3r ^\ 3 JL-d^Sfl ^LAl ^ JU-I aJ_p c^ld li Li^j -4b 

^,J_p jjjd j! ^ ^'-F 0 ^' U*JJJ ^ t‘U^->-Sfl 

, (45) "i^JI 

^ jA\ SlSbil <Jt dlL; AiJlS lit U_p JjL^Jlj 

Jljj Lo j tAjjij aJL~w<> ^ L _rb thlla f-UJlS jU-CU-Nl 

i^LJi jaS i £3ij ^ j ^ j-^ s-** ^y ] 

jJu ^Ldb/I IJlj-j <p ^~J 1 o-if- UjLl> AjJL*-° t jiv. (1 
Ja-uoljl j Lo-^OJ *)!j t L^-wS s-^vdij Jb-dj ^L-jIS L ^Jl Jl_^>h!l 
isoL^-* <J a* ^UhJ! ilai! cdl5 j .j-dp j^ill j-* kLiL^jj 

J^- ^ iSJo-lj i*i5 tcuiSir 4.‘-4 J ^ aALJI j! dUA 5o.Lc*^> 


John Francis, A History of the English Railway, Its Social Relations and (45) 
Revelations, 1820-1845 (London: Longman, Brown, Green and Longmans, 1851), 
vol. 2, p. 136; Henry Tuck, The Railway Shareholder’s Manual , 7th Ed. (London: 
E. Wilson, 1846), Preface, and Thomas Tooke, A History of Prices and of the 
State of the Circulation, from 1793 to 1837, vol. II, pp. 275 and 333-334. 

. L-CJeU iSdJt J* J ~dS2'l y L<dl _yJ! i_b' y 


114 


V 


p 1 . s 3 ^ 

Ul .£-jy\ oL_y y> I Os- 1 j LJU- Jjy ^JwvaJl £jJ jl 

oiLpjj 4_oLv2-J-9 j|| ijlji! J—b^- pl_vaJLl_^l j j ^ i L-bbbl 

bbbtllj (ybUa/O bib jjbUl £-oJytll^ ibbjy l l ^ a'. 1 -U~ . j 

.JjoJ-I jbbl ^p 


jl5 (^JjI t jizi-Sl] U-jjj idjVl Jp>L*Jl y> J-obl tS y> cblb 

^_£pb— ^2_Jl jb^2_3j/i_9 . I JbiUU._M I OjLpl^ 0_Ubj>- */2. 1 ' yj3 

(_j!) obwJl y y-ljjJl ^LkaJl p->*^- <Lj t_^Lj 'd bU- Lblbbl 
-b;ly c?') Ljr^hjl' 1 jn^ ^Lk^il y bl>- Iplbjlj t(y_yJl ^LkiJl 
y blui-l ys Ub) byi ij_by ojjw2j c y.y Lob c((_gj-b-i-t ^UaJLlI 
. jlSbJl jJp y> Ip jbjio bit- buljj (b^ljjJl oJl* 1 ^ . b » " ( yJl 5 y jjJl 
tf-UjJl yy y aL>- ^lii'jl J! yjj jl bib jtb y jU (. JL'JLj 


0 Jj-j " y-LkjJj yVl jl (_$l iy^Lb 


1 Jj_v2_) 


4~UwwJ I 


,3-0 j 
(46) „ - . . 

VUJ 


blbjjj ( _y ypljjJl ^p ‘juibyubl j 0 - , IwLLJJ yuJl jl 

tbc-ljjJl oblbj .5 _pIj 3_!I j-ib- y t il_i j_L> sjij c ( *_JaJL .yb Jb 
jl y- ^ypb^/bl Lq jLSbo”^ I i y> "opLabjl ioJcu> , So 3 - I 
l yl/l yy t_s^J^ yu c-3AjI Jju 4<Jy j iLli oL»b 

b^lj .Jj Jl tL^_<wJiy £jljll t J_y>L>J.! yjjjj 

-bj . <J 'i/ j~b Ujjy ^-Ibb 4_LbS Cblb c 5 Jj Jj>- J_^bi 

3b 1 Jj^' Jyhdl sly j tbpLvaJl SyJl y-lyJ! ycJl lb* 

^jljil jl ^ tUjj 4_plibl y jb-jJl ycbj ,^-jLcd! jlbLJl July 


£yjLl! ^jtjA |__^l L AjjU-x-Jl 4bAvJij <jSlLwJl j-^2S- (46) 

c i^_iJi ^°_3 ioibxJl i bo->s_vi’ O , ^wo5 ^1 j^~^>\ >oLJl5Col CbolS c <. ^ VbSvJ 1 UlA 

,<baLt- oj j >/ ? . ) plbi-U UiLvs? 1^ 0y^-5l ^y° d- 1 Ibo LoiJ I bb« L U Jo i jj tbw>^y/3l 


115 



4 _a 1 SUI t_Jlp! .sbdsJl J-*aj os ijUajj—Ji 

tlilJuT o j y- ^xJl c. jl^Jcil o^d Lojjj -djdbJl o j^d-S 4J2-ALJI 
^xs»- i o>- (J,l d-dljo t JddjJl jdoo^lj bibixJl “d-b (j-° 

ol J jaJI t j£- y ^jdl ojxiJl 1 j"**' ^ 

iblijilj Ab~y> l^-S 0-*-L> bi O-oO^Jlj Aoljjl j»^L*Jl 

j jk Jl dJS y> oldtAd Ji ioUajjJl OJbb> *• £^1 Jll id 

L»_p ol jl yyy -J bddJ oj-r^ j” idl; 98 j-ky y° 
jl jj Jd-o o' W o^d / <. <47) j-^ ^bJ! b Jill -^dj' d “b^ 'jd 
Uilii ojUjI ^iJI -^obil i_y-y d jj-»l tj- 0 bbS" Jdj-p ^Lo-vj 
.4>-jJliil jjisLlI ^s £~*>^xJlj t O jdj t jOf- jyjlxll O^aII (d oOO>- 

•^p- ! 40A) ^ A*pbiO>-l iO*)!^b J^Aj to j^Oj t Alb i— 1-b ^>tjl -bj) 

oJlii ^1 t^Ja— jJl Oj J^l J/ 0 8 J /^ll “bpld-l d~bbill <uiv2j' Jij 5 * 
4_p|jjJlj t ( " tji^kkH I ~i£ y^" yS) £-bdl L y-\J*.\j djOill d^JbLL) 

j.c. luJuLiill i aaljilj tjjlJJl olidd <_^bbd Oy , -'kki\ L^>jL»j d^ 

yj y}\ yy_ J \^ 2 s- (^jJl eS'b^-dl jjiaJl J-OAjj . { y>j)l\ y> bjbdl 
l_)jju>- *d>- o Sj>- o-ljjJl AibbiO bb t jOp d^bbj j_op ^*obdl 
bop |t - s AJ iob dJ-L LjUajjj oOpj tt_.wpbll jOs Jib t\Jjji 
^^-Loil ys-j\^.\ y> Moo* bopj t ( _^ r dj v )!l iSSb> jLb y> bbJj 
oOjo OJ->d Oij ,yjjy>-W.\ JdwxJl ya d-bt-d bOPj t(j>djb>i-Jl 
ol jbi ^Jp- jOO' ji ( _ s oJl ii jbxil <w> jLxil t_ialj-o j*-p toljj-boll 

^Ual" jl .oJlidb t^tiodl OJ^Jl oL^-j do Jj tbyddl Oj^I 

bjlbJu o j y^L! obbdl j o!_gj>-jJl obj ol^AjiJl Ojd Oj^^bl-^O^ 

j^-T jOol Os t LasOjuj 1795 j>L p ApUxil o Jo oL*J=>Lao oOp y 
. < 48 ) (_ 50 dl Ji^dl J5IJ y> j*jOIJI ^<od.l bbJ- 4daO iljd 


Mulhall, The Dictionary of Statistics, p. 14. 


(47) 


116 



'-r cs-^ bp'jj-l' cJjb- ^yJl "SjjJl yjjj" cJlSj 

i.oLva^s'Vl yo jb'jJl Jp (.1815 j»l*Jl J_*_> Lo iojl yo ipljjJl 

4_pIjjJI £_* J_x>L<jJ| Jl ^jjj , Jl j_j> Lib ilfj i_JL> ib<_jd.| 

£,J\ jAxj* j ij Lfcie- bb-l ySb_> U jLxpL 

i_s^ ^bbp- cblS" c->LS” yL| oj_* jl 2 U .*. ~. jf | yo 

J^b-I ^ <UjLp Ojj^Aj iJLo-b ji\ (J jj>0 <uiliL| 
<uJaJl b-y Abb yjJl yjii-l fjjjjl flat bjJgJl ySlI J ~ T 
C 1834 ^Lp JoJ^I "yLLJl jjjlj" Jx^j 1830 fbJl jy ^| 

. 1846 fU iijjJl yj ji pLxJJj 

JyjJl IJ_* JJb- cipUabVl AylxVl ip>-L; y 

jIj (jl yVl <jl JJb tiJboj/l oUUil iijlj yo Lol ,| ^aLi L>-L>j 
1 1815 ^UJl Jjo ^ypljjJI JbiJl v Ut (_5-Ul ^LvjJl lyj j y 
oLc-jJl yo IXs-lj j| Jj .ebyji e -\ yi Jp y Ulj yjj I 
y^lj^JL, ylxJl J5 yb Jj l£yj yjT jA l y! jjjl j»JiJ| j JjbpjU 
Jap 5Jy IjUT Jy J ybl IJLa jl VI . (49) j ybl IXJ byLyVl 
cbl^ yJl iUUJl y-AjSlI Jl ^^4 (_^pl-w2jl iLxiVli ‘ ^ysdl iJup 
l_P® jlSbJl jlSj . JjL-JI yL, aJl ^p p i la 5 l l y * ^4 

jjlvail j*j 4 b»li>- ojj^zj IxJyl yo jjy-ljl jjJLil yj| j\ tjj-ljji 
<4yLi!l jyAlSUlj Jyull jUw? yui Jl AiLjVlj tiLoUJl y yjj 


jl 


t*J bjjbl AXp (^jJl pi-Ai' ji> y 4 4 iJJ UUo jiUiJl IJu* JiSj (48) 


jffi 5^)6 oLj Jl >*Vl y-T (jp! -ol jj lU yJI ^oVl Jjl 


%X» OIS - |»llaljl 
.*\ jAA Jl 


^/ 2 Kfl /.9 of Agriculture, vol. XXXVI, p. 214. ( 49 ) 

SJkjll SaLJ! J cjaUjl ojj, jb v 5L.UJI (|Jo5m jl O Jj ^ ioo* (50) 

t( yli^Jl AUaaMt yj 44 oi* >JI jl ^4 .jisjju iPjUdl 

.V-xll Jp J J^l' «y J ->l~bSil Jp 5jU-I SajJI j^zSC v jl 

= ^Alo^l jU U5 ^yJI y 04- 1 y & y.4J! »L~Jij J4 4' j! ^Ui 


117 


Jp P j\ y ~b N J> <• JU- yil yX^~ ^ Cf 

tOj^yju j yN I Jjl oli yll o-Ia xj> apUIL) Oja^ii s_U.3 

NS ^ oJeJ y Jy^' > >^f ^ 

O-iSNj ‘ aJlpIs J5NI I Jill oJb bybo-^lj bylvaXsNl ^LpS/ 1 jl 

6jjJ-l yts 5jJ_Jl oly- Lfc jij-J yll btjJ-l A^~L-~oj b*_hjjl jj^-Sl 
^yl^ib; y> y> <JW jJ' jij^- cii 4 -.r p b~-l' c5j-^' c - J tSj> .aJ_^-SoJI 
ibaJco£ c_jL~/N tL^-J bby_b> ill-til Jljb L° J-pby-Nl aJ?jI?JI 
jlj .yo £-bJl oyll y <jbl' ‘-ooJl y ^ u -! 

yJl S^jJ.1 lijl jitll Jjob Nl ol b^lji! “y*-^ 'j'-'-'b brNt 

y >b cobo yll IaJjj 1 y bplyJ.1 Ji* 1850 ^L*il Jj*j b«jLi 
y> j jJil V''-°- 1 ' by b_?Jtl 

^PjJl Jp j . 1850 1835 ^UJl y-> °y«-$-ll J} 

1 . .. ; y y aJip oils br lilby y yy 1 (_syJ' c - J tS tbili 
^9 i " .> J' L5 S . i l So i j j A-pb-/2Jl ooJl o> — S-b 
jUw3 j by JJl iab-j' y cV J ^' J s^h ^~->y 

. (52) Ajikil bloUil gjJuSn yLo-l y apLwJI b t byi'yyl' 

yljyl y iLwa & 1 JSI Jiaj JUjJI y bilS ^IJpI yl-lyl ol y 
o yjs by bJ yjj .boj^i ol o^UjlU £JO“ bib Jo Sy 


y,l y OjJJI ol Jl JJJ? yU y l« <j l5>-' J! 'o^- 
.Ji_p- 5 is ( y y ^ yii y JjjJ .1 aJp oi? u y oi?j jisbJi yy Jjj^ 

j\ ,j \ yyy yiiol oApI (.1 t yioJu oyijii oisbJi U c Jibi y 

.JbJyJU 

Wilbert Ellis Moore, Industrialization and Labor. Social Aspects of (51) 
Economic Development, Studies of the Institute of World Affairs (Ithaca; New 
York: Cornell University Press, 1951). 

S ,yi Jp tSA>oll oH5l jJl Ji* Oi ol teiUi y SlOj ilHlkiy Jp ol? (52) 
.yjeJyNI i yAS Jp toy- CO-UOPI Ul hoy ol 


118 


,J-P <j! .i; itajl 4i d yU ilSdil oJl* Jj>- jl y yLjJl 

^ 4_pL^ 2J1 ^J^>~*JI oLS” lyj^o jl c yVl <J j! t JUjJI 

J-®-^ j-^ L*^ *— i-l^r c5-iJ I J-z’lj^l! j*-ia-idl y jJl J^«Jl pIa 4 <_£l 

jr“ ‘-iijl! J-dll yyU J^p jl t dj LjtJdiJ Jj 

k *-^ J j)b*c_Jl o ! cJLo»^-ll ol .4_*JaJijLo <j^LAdo *\ y>~\ 

( J_p Oj-SCdj illJuT j^oUaj jA\ ^jLjI <i)[S jJL! .iJlil yi jJ^\ 

cr* ^ jkj ^ ^*1 ^ jJl 

*-^J (_5-^-^-d lyH I^w^Lajljj I^J_<*_*_j jl Jl ^ 1 , a yo j\ JL<»_*J| 
^T3 .J^oJl oj_*_j OjSyj -L^lj £y~>J 0 X 0 yp-*il ^ylp-Ld^l 

pU^ ^ik y UsCxii oyJ iJlJuT OyxXdJ.1 

O^UiJ! ^!XX_d*>lj ^oli^-1 _ X«v%*Jl 4_2>*^P X£"ljj) l djUl ^*Jl J_P Jddd) 
c_5^ ciJJ^ ya (_5j-^ 4-^jL^ 4 ( Jw«w*J! 

Jljk j-ddJ.1 j L > /? .j d^-w>cj J-aL*JJ <,yS\_*l L*Jd>- (. JJl 3 y»-| 

J-oUil yj , (53) J^.jJ| y y/j/l jj~l J-_vd y jSdJ £j-_Xl 

yLjl Jj>-j tU-U-J jiS I J_«jJl y JpL r A] s ill dCilo lg_j c_JliT yJl 

JiVl <LpIjJp jiSS'l JliJ^S/lj nidi ^*|jj^d jl J^dl 

^dll tjcri “iljd? 0 ^ jdJl < y yJjiL*Jl jj>u jlS’ JjtS . <LoJl 5’ 
(j-® c_£^2_j ^tS*!j t jJl (Jl>-^J1 ^yo 1847 J>UJ| J 1834 

(jlo_i yp jt-AjL^I Jjj; y-Dl Jlii3'S , l y> jjiUlj (.oLiillj nidi 
Cily^l ‘^-’l^jl ^ t ^_n_*_Jl JpI^_*^2_jI jL^_vsJj . ^ Oj_JLp 

“d^-P jr® I j-nJJ ljd.1 ^LkJlj j-j-daJl j*_>*ji-l ( jdj>o 
yfs jjaIII J_ol*Jl jLjlpI j^l iylalJl 

y j-w>-Ul d;-; jlS’j t ^y_vdl 


.^1541 14* ^ yUJl J^ill !. 373-371 ^ _^1 (53) 
Blaug, “The Productivity of Capital in the Lancashire Cotton Industry (54) 
during the Nineteenth Century,” p. 368. 

ieJUl Oj-i ys (JLil'ill iTn jn ,sL>~ 1 1 tvLLl^ ^s . ^Jl jp 

. j^Lp o jaJI ^ 


119 



Jp i^JaJLlI S^-Jl jr^ JL«j<-U J-o-*ll ‘-r’J 

jj_Lo_j<^ toLi-Jl 2uJjj oMjjll ( _ J J-l- j J- 2 ’^-’ j^ t JLill 

,J_JM <U3l J. Lf ( jJ-*-'~ll Oj-J C-^- 

Jill ^iU-l jlSj t £->1^11 j*-- *>jl 0 JJ^ 2 ^ CJ^U-jlj 

0 jJuutj ^ Jp ills Jl JuJl 2J Jl l~U ^ ji3l j» Jj>vJUvJ.I £3Jo iS JJl jA 
..jv-gLwP ^ ^J-l _J' (jej p4~i Ailj-l| C^ 

a 3 [S' ilJU^I 4 ojJ-j j\ < — jj jj ^ J^^l l)1^ 

n_S ^J-l jl jj-° jp-^Jl J-^J ■^ 3 J 0 ^rJl JJ*-*ll i>° 

4_J jl ^1 (.aJujJI ij^LJl (j-J j-^> jj- 2 (j-° 1 11 j^l J-~° 

.iiijJ-l i&LwiJl 4_olj oJlS 4_^p j_v2Jl J^j j> oljLjl 4-J- 9 

i - Jl. ■ .. l _^Jl j J jA-ll j-y l-jl JajjJ (_£ Ul ' — ..II ijp^lj 

(.^L^bll (OjLJI y» Ojji*- j*-^! J J>i ‘-^"1 1 1 789 ^JJl 

tjUiJl tc-w^I I^Sj^j .f-lj—Jl J-f' jiL*ll aJ-L*-°j £^-~»Jl ^ I <_J 

jjis t jiUil J-j-JI JaIjcJI Oyi^i jjj.Hl Jj’HJI u^_r^l jr° >®J 
U_^j| A-L,*_) jtS U "\ jJSj ‘‘Jjjj'H °jljJl j_<r ^-’jljfl ^jj-H 4 — ii-™3l 
"^Jiljl" jl iilNl JjHl lla Jj>' -iii ‘•'JI^Oa cr '-°' • ^ 

jj, jiJ jl j .(Lf^-jlj-j ^*-^-1-^1 J^' 2 jy. <_sHl) HVl i_r , “ L ~^ j' 

.jjj_*jJl Jj>Ip y° J-S' Ja- j-Uaj " H HoLH. 1 J^r 9 

Ji l ]_ r i_J_ixJI j^LoL^Jl jiS I jlSj .JaJaJ-J.! j t j^-o-^ailj t^-*>lll 

aJNi ^^p-l _yJi ^ o j^il (Ji-^ Jl ^ i^. ^ !J*-Ii •^j'lji 

JloJLpI jUajjJl ( *^w2xll jl ^iljJlj .(^^1 J-f- jjX»JL*J ^j-ll 
^i J Ig.la^- j! ilJP 1*^-® ^®^AlLl oljLjl 

JjL^JI JU a ')M L° j-Uij ‘ ^jliJl i jJ-li 

-l ^N CUS J ^ Anils’ (_jiJl jJJl I j-* ^ l _^jllj ^L*Jl 

4_i_5j!La ^ ^ A_LoLrJI J^jjjll (j-uojj djll^AI C-jj^Sl-«j-l 

JjjJI JU-I aJ-P- jl5 U. li*>L^J .A-o-f-a aJL^> Jill ,_^lj uy’j’ 


120 



JjliJl J_aU-l Jill ylj y Lj2_d_> y-ljj Ljlkj ySl j ^ ciojjj'yi 
(J-p Ij j-k~- y Jl y La i^L-SlI UsLllI cJtii ai j ,jLaa^5AJ 
JSl> jv-Aj <. jJus- y>LJl JyJl l y Jlj-^Vl yi-pl 

c J-^ (»-* yj OjJj^jIIj t y>taJl yL* >_jI>w?Ij tjLxlJlj 

t |j-o jL±a»Vl JISj .oyaJ-l oLpLs^JI y jL±a*<Vl J y*> ^SJ IjJ 15 
y o^JwaJl y>jyJl jl oly-ail cJlyS/l <-AsA y 

tJ^-Ll Jill ylj y 2 Aj 4 _™~jj -t-LjSII J-iLo oilpl y yp 

** Ut 0 0 p 

4 L<»wy-o 4 iyV^P U y?J 1 ^Jj| 

IwL* (j! j*£s ^ Lv^y^j JzS\ o ^LoUJ! 1 _Lp^ <. 1^1 

C> ^ jL>JU^aj'V| ^y^U ^ J^ jl5 

3 ! I J-^' Oy-^Jl C-Llyj! (1)1^ 4 (_£ j2>-i .0jy_v2-3 

Lv^y 4 ^-p^v2-JJ oJ^Jlo ‘Cuo*^ 4jjI^- <2j>\S' j j^a ^3 ^v-^1 

4 ( j_i^j| y*J Cr^^y^J ^JjL*) JJL-Slj 

(S* W^Uj 0-* olS' ^1 y^-Lilj 4(Jj J JaJlj 


.l^jbl (»-* iy y jl jJj 


y i. Jjj-o-JIj 5jL>c_Jl IjLuI ^y caljj_K_ v ^ lyj ySL ^lj 
(^jJ rfjjJlll jj_o'^| ya JlSj a^~ yp j.L*J| J ^y>lii-| ypUaiJl 
t (_^jLx-Jl JjIyJl aaj/l y j 4 4_^9j^Jl 4_L_*JJ 4-ilyJl ^uLlI 
pIjj L y yjLxLl J^LalJ yLJl o'A-waiJlj tj*^3Sllj t^LLJl 
ij-^ yia-^LJl yo .Jj^wjJl j t 4 _L»J-Lj jLxLI 

JL 4 i_Lb yp oj*>Lpj .lyUly-J j\ <Jaaaj\l ol_as yaLtaJl 
^-p Jaj 4 jJ^S' yoLJl J^_Jl Lly J^Jj>=_) 4 cajLS" ^La^SU-l <jaL>>L-^ 
.yjLall J^*!! b>bJl ajjJjML yll-l ^lylNl 
JL>«JI ylo oil ai ( ^y Lo>- J / 1 Jj_ili jJ^) oLoL^Jl olyi 

1813 ^»LJl y saaJ .1 5 yJl y yVl y-T oLJl Jl Jl a^ yj aa« 
i^^Jl yj LfrL J^o" yJl Jly-Vl y VI 4 1835 ^LJlj 

aaLvw^^lJ yol^yJJ Sy^oll d_^_^J| j_& caJIya ll JLS” 4 J j la * I I 


121 



^ 4 o l yajJ Nl b-oJjJl bis Ip N ,^-5' V i '-^ J .^' 

Jj_*=>l yjjyiJt y. o-L^r t JliU Jp <.lyl bib ‘Uyj-kJ 
L^J Juy ly> Jb uli^J! ybU- y biKJl ilbfcb " b^lb- be'y " 

4 .... ; yjl OjyJl O-ojJj .b^b^a ib y (Jr ^ r J'u ybJl t>° ^- p ^‘ 
ybl OUT tiajjjSM SjUJi bb i/ <y ‘bb-bybJ 

Jui bL-jUil b-U y bl .yl >Sll «I* ,-bb b^bj 
1 ji yj j^.1 Jj 5 ^ <i* oylb-yJl 

,(JL>Jtl Iaa y yy-jb ojj^/2j 

, U.U^II JI ybb y]l UpUpNI by^l by-Vi oA* Ji* y 
L> jwi ji oLSj t y-bj lJ'^’ -si— ^2— »! Jjl 

oJui y>- LiUaj y y b*b>lj b y^b-l Jlj bj t4lijJ-l 

^y ijl_p jJ_^j bb 1 1848 ^>bJl bj-b> bl 5-*l .bjNl 

c-^li yJl jjil oi ^b-bbL yb^NI jJy *S\ £j> ibbw^Jl 

y5L_^ y y& br Sfb>- I J— 'I i-UUJl bbJoJlj i^yjl CUjIS 4_^bJ 

JJjdl jJ-b by! jjJLy_> lylb yb^l JjjJl jl bb • " <~£y~^ 

J y-cbi io-LbJl ybil _yb cbl5 (_5-i3l ijb-jJL £yil tyLbdL 

,jl ./»->- OjAa oji jlWl yLvdl .ibb^l lij» (1)1 jy -lUij by y 

b^o Jp Jby b Jp ly* br^' (>* <rb^ Cj '- 9 ‘ b* 
y__> yb y9_)Sll y* ^ybjL^lj l bill J'ySM y° byL> _ r b-P 

jyb> yjy j Si* Jibu U i jy-l jl <• Cr" i)° l'^- a 

jlS" b yjwi blUaj jJl 0 jb>=J5 < y^ s> ~ '^‘3 ■‘^‘ ^jUbll y> “Syr 
C~aJ-b Ji ^bDb LjUajy cbl5j t ybyJl lyX*~3b-« ^J-! <Jp 
i5*A4^l yb> y-Li^Jl y> IbUajy l5*>ly^l Obj c 1 870 ^>Ip L-uy 


U oil5 UjUaj jj iLoUJl ^JLkJl <1)1 (55) 

Henri See,: jiaj\ c 1848j 1830 jjy»UJl (_$■* ci^ 

Histoire economique de la France , vol. 2, p. 189 n. 


122 



4 <_s— • ^j_aJl oooil olj'y jJl 

^JJLd! ^lUJ! ooj t5-Ul o-bJ-l ^_a_*£u yj> yS\ LjlLjjj o^oilj 
4 -L>j<j^I U ^uil l-i-» ^y> (jlkj^Jl p yjJl J^coIj t LjLaxsI 

oL^-v^i j t yyi^A Lg_Jj L51 ^>tJj o jJaj 

-k^ujJ.1 oUol A*jjI ^yo j£Slj 4*uSsjj^oSll oOoil oLV jJl JjU»il 

<j-* 4 ^r w ^“ < -^^-° ^ ol LoJs .LvJ 

loJodl! oLN_jJl ^ Lg-*jj jlSj _ AjUaj^JI <L)Lw>l jJl ol jU^oNl 
i j-^ oLJJaJlj oIJjUJI oJl>- Ji> _ 40 o"!>UI ISC ^ol 1 g .. . j-- y >*_ j j 

• " jiljJl J->iOo " t (3^*=-; tLjUaj^j oJl5 JlaI / 56 ^l*Jl *[^S\ 

fl ^ *- 1 1 1 cl I t_l I— x>— t — ) L f"l ■' . ,- J->- jjo t^lLjiJlj L_il L..j ^_j o_iLSj 
cil -c ( _j- £: - 4 jjJ^I i-tLLi oJj-LLJl ^Ji oploaJl 

L^j_^lJ oLS’j ^yjj lioUoJI oL t-jj-Jo ^ SjJjL^J.1 

10 s ^JHt- 9 Oj- 5 (_jlj_»x'^l i j/ 2 ->~j\ ( j_o fl^yjl J_A 

<j^i. fj 4 J>i <J^ yo OJ15 ^1 ^JS tlA^jbl 

r-LawlJjJl — l^_li.l^ Oj JjjJl I d-JtXS* wl_A3 • ly 4_1_9 l^“ • -• j Lka 4 _-j_j 

1.^ O^Sflj JLo-f-'yi <JL>-j j»Lol <JjJ=> jV^J (J y>- 'y 

. Jj Jci~l 


Mulhall, The Dictionary of Statistics, and Imlah, “British Balance of (56) 
Payments and Capital Export of 1816-1913,” pp. 228-229. 

.1854 fU t Uj J. 


123 







4 J l<> J jjljl 


Ll^c-lj U 1 M c5-iJl jl" 

tjiUl L*J_^< ^ill tulj^iJl pjjsl ^ sj^Ij jNl <ui (_j (_$JJl 

>*j ‘•^Lr^'dj ^i-g-^g-a-lU ^jp j j£L> jl jj> ~b 'y 

U jl j— ^ jLT AjuI ir° 

t *_]! A_LjaXil o.A_& ^_3 A_^sjlil *Ljj\_i_]| ^LjVI tj5Lj- j ->- 

. " -kkj 4 J ^Jp V Aiyl La jl jJp J^L^a j 

/ jji 21) (The Morning Post) c~~a £Jj_^a 2 0 .-^ 
.(J~-Ul J^ / 1 789 /*)_* 


^jAJI Jl o ol 11 

1j_A_iL*J tpl J _>cwaJl J! i]j_ii! .oS/1 ^L>~ 


4_* > - la ll 


i. 3 J -^J 


1 — Ls^a_J ^jJl 4 _jjI_*^2_J1 


(_5^ (_p*^ L-jlllP . L~J^3 JJ^aO Jj_>- .0~0^>- _ jLa) 

.1793 JaJ/jLaJ 24 


125 



I 


JbLb -Ai j-JLp j^bi! ^L ^ ^LoXiNl jb bl 

4 _^l_^~Jl jbs <■ <L_jl Ja j j-Jl 4-j-f- bo^J I is ;j-iJl j-j-jLj i — ( _ j-'- A, Ld 

C-^oJli JjjJ . j^“~> jii\ jj-o ^L Ji bib ^ J 

ioHl jjb^j ^JJJl ^-jL^ailj JjjJ-l “bbLJ L>-ij-oj jibJl l-A^J LjUajjj 
LpL-vaJlj bib^auN! Oj-Xtjoil b^L^-oNl 

^bl ^ lb y jl ^-p .“OpI j.^ Jp ^jj/bl ^p jibJl ^ bbJ_aiil 
jJuJ! jl tUjlSoL I 4 t jjbJl LlSS olj_^ olJ-> 
bbbSl JbL ^ jJl bjlLa-j 1 4_lbo> jib L«-(p> l jlj-fUl 

i j^o (^ibJl J-;) bjjjl (_5® ‘b'pb^Jl ba^Hl Ojjxij .oJ-pLvxll 

1789 ^pbi ^bil JLbJl Jl 1917 fbJb, 1789 ^bJl 

co >- )? JbJ . 1793 p 0 jdil oljjJaJl dy>- J~>- _jl gpbd! jl 

blbbol ^Jlj 4_Jlj_b_]l 4 — — • — OL) 4_v ? bb| Li b 4_J ' J Cjbjbil b~_)^_9 

Jjjll , ■ U> « 11 Jlidl O-^- Lb l^bbl J^hb*-a |»b>i" A-^IjJLj-j-LII 
j^UJl JjjJl jiS^ Lb ji co^Ji Lb .obybj Lj_^_L 
, t 5ydl L^biJl ^UaJj t^bbllj i _ r <J-Ll jv-JLoll 
0 -.JJ-I ^LJt Lj^jJ^jJb! oi jbb <. t _ r ~L ^LJ! j-bUJl JTLL 
jL5bs\ll pUL iu J-l Lbli ^ ccblb ^1 LwjJLJI oljUbU 
Sjjbl bib- ^JJl jUbNl y> AS Lib jlSj .LjjjjSM 

obaj'bH j-va-P i bjlj Lb t jLf ^j-abJl j^_aJl j-bljl Cbb 


.0; yti\ olj-ibll j iJlkijJl oljjbil j-j Jjill |b»b ^ JUO N L bb (1) 

JS' ulbj JaUJJ iJP jl-V r^- l bT^y* c>“ V ^1 

i _ f Abl L.jop J iHJi £-*_> .jPLJ L~jLji M "bo-SL ijji i54jj ^-L ^ 

jlbl j tibl jO> Jj-Ij C_rt-b (Jp b -J-^J jZS'll cjj^Kj jlijbJI 

^aLPI ^y> ai >L 5 lll IJL* oli tU-j-L jjJ-LJ' ^ I 3 -* b^p 


126 



C^LSj) I L^-x>Jg.j j A-^OwAJLH ^_S\jM 4_oJaJ*^ 

4^^L^-vtJl lJ 1_J) ^J^JwOwJl d^LS" ^ j>o A-L^Lp*- cl) ^JlJ! dU^ Cr* 5^S/I 
^s J'^LiLUa*)/ U 2j Ual I cij[S js>x^}[jj o js y*\s>- LiL^~! c-ojLi ^^iJl 
klUi j^oCAj ji j l i_}L v :2Aj N s(1j iJllail J^~ ULa-I C-J<- Jb Jij i o!^.o-»C-~ll 

IjuJ^I U«J J_*_2i J_, t (1783_1 776) SJ-^J.1 oLjVjJI J_* 
t (1787-1783) I J_Jj_aj c (1790-1787) j LS^JLj, (1784J782) 


olS’j .(1779) I j^L>ol t o“>LIj>rJl ^ijo J jJU W5 t j s-i-JJr-j 

Lw—J ' ^ja^Lo-Jl cULS^>- 4— S &\ oj*A fyy- 1 ^La^jJ. 1 ^)jLoj)l ^^B 

5JJ-JJI ^L_p" (j— 1 P *— *_>J_i-l (_i| 2 a— ( jil_>-jjll £_J 9,5 

(j-a-p'Sf I CALLS' j)j c L*l J j-I 4^-*J jjjJl oj jjJl ClJlS" ^Ji 11 A-tl jJloj jJI 

. <2) ! y i jbuSii t Uj 

0(b t o^aLI? 5y5^ ^1 — > — V— 1 4^>. L 1 ) ^7 ■ 4^ijl t_) ! 

I j_& ^ JjJL (1)1 ^jjSLa-ij ,4j>w2j| Jyj jji ( J_P ^ j_Luj oUi>- > >lil oJLa 
iljliT iilSLa L^x^l ^ CUlx?-l Jij) 1917 |»Lp 4— a j jJl oj jilt u| (jllaJ.1 

‘^-"'■('-a Cjt7, J ( ~fo-£-')l \j t OjIj| jiSS I ^A Cjl5 L ( O jaJI ( _jB 

t 1917 ^LxJ! J-j t cJ liJ-LiS’ t4_Ljdl <zj\SjJ~\ 

Oj5o N di <U~J yiJl oj ^ ii j->- ^Ja-dJ JJb>dJl lJub Jju 

J-a 5 jij | y\j ULa-P yCS"yt ^As OJlS L^l C 4jja*J-a s jA>U:> 

lilj) <Jj^ iSj^ (_s® t cC^*J-kjl Jab .L^J olS' ^i-l 

O^Ls-aJ O^^aj^AlS l)(S* ^ UlSLa La j^S\^ t(l— La 


R. R. Palmer, Age of Democratic Revolution: A Political History of : ^1 (2) 
Europe and America, 1760-1800 (Princeton: Princeton University Press, 1959), and 
Jacques Godechot, La Grande nation: L’Expansion revolutionnaire de la France 
dans le monde, 1789 - 1799, 2 vols., collection historique (Paris: Editions 
montaigne, 1956), vol. 1, chapitre 1. 


127 



J yJl ojjiJl cJlS' y-l y-l3 yj obw y idl y 

5 j^ tLylU j\ LyyLA> J Ly 2 -y yJl oljjjJl y L^j-y 
yj Jp J ‘i 5 y~' ^r y ^U-^" ^ jfi'J ty-Uyl iy*^ 
(jujjiJl jl XLuil Jy y .jjX i5X l 5 ® y 

LvJ ji (J.I Ijy-Lfc yi-H " iJUJl “ yjUajj-Jlj 
^ jj 015 Jus .L~J ji y y }jo*~» (H-“ a ^ 'j-^J 
^jL y £yj\ <ul y i L J>j LJlki ^ y U>i* (Tom Paine) y 
■ -../•)■> ,£ yJl ^bjJl culls’ j .yjJJjyi-t IsL-jl y NIjjpI j-~^I 

JiluJ-l y JjjJl 7 ! j^U^I 1 ^»j-<xj«JI Jp y oljyJl L^-~ p 

a y ysXjJl -U-) jJxJ J t lg_vS <Uoli 0-215 yJl Ju 

. jjJUyJlj ijLuSlIj cOytL>jJl tylp tyjU^ *X i_r^ 

11 " iil jL y 11 J jJy oJX t y~2 yJl ®j yS' ^ 

• " cSjty (*X 


Lgj ay-Uil o>lyJl y y~2yjl 5j_jJl cJl5 <. aX Ay- yj 

i;jj J>4 y tjiabxu- cuillajl Jus aJL»j oX?- yll Iaj^j 

Jus tiXy^l SjyJl lol .dlls Jud y Ujl5ol oXsl jij ijli-Jl 
y. Ia()|jj XLd ^i j cyJy'SlI ^cjjUI (jjUaj y (j y 1 " U.^ ‘XA> 
jl cJa-J jl yJl jlxUl ^LuX) jLWNl IX* XJs j'X 

^ 2 ~ y LXLauj LXp y~Jy)l 5 jjlil OJ15 J2 sJ .(°y.L;_o A(- Cj^jU' 
y aL?- l^LplJJ i aXjjXH 0 jjjJl Ii'^hj>-J .jlJ-LJl 

t 1808 j»bJl JL^ yy">yi IX. y I y_jJ- Ji O-y^I yJl 

LgJw* iSJJ jL*y Jj tJXj-Jl ,_y>- LajLjI 

** c- «• 4 

ajJC^JI y jX JjI J l rOjXlj iS'y Jjl (j-“y^ °r^ 

yjo Jp y^d <jl (J-^ y 3 ^ 1 1830 ^>Lp I yX)l jlj U-Upj) X-Xl 

SjyJl cjJ( 5 .(y^J yJl 5 jyll ti jL A j-6-^ X—’j- 3 

jXj Jj^l iojXl AfT jJ-l " y t A*_Aj 0 ;X; cij>j IX t Ay yjl 


128 





< 3 )„ 


1 Jj\ O^S " jJ ^jl ^Lojjjj'yi <Ll>s-ww*AI 

t j-JL-P ^o-*»LxJl j ^JLll Iz-»a\j\ c_5“^ .1 (1) _^SL> ^LSsj 

O^J-I «AJUi aJLo_*jl™ 1I (Vatan) " j /jJai" LS yJl J^JlSCII 


>]! 


o j I j*j L CL^- ^ _ 


. AOjUJ j I a ^ll <0*^j ijlSLa i g.^tl 

t Sj jJ-I £t-LL_v2-a Lai J jjJai jll / /j-! 51 jJl j-A l ^->-1 CS^ - * -0 (J-^ 

Li jjii I j~**j ojL^-L ^u^Lwol o j j-^- 1 1800 j»l*Jl jlS’ i_gJJl 

J^S- [jMjJU Lai .^y^aLwoJ o j-a. .,.? a 4 J I J_L J_*Ls t *Lo j_a*Jlj (_J ^Jl aJuLL 

SjjjJlJI olS jA~ 1 ^_wa^L cuj>- j-W L^l jl t LaLc LALp jL5Ls t^-JaLAl 
jU?l l _ s i (LtjjLaajI A Uij) LjiUipj Lg_^jj.3 oiL-ol j iaJL>-L>L]I 

i r *-> — 1 kA^L 1 I 3 1^,^^ 1 


(4) 


4-j'lj 3 J jj-a a j 'll t ^_v 2 _xJl 5j j_j C-JL-k 4_w*v_J ^_jj| B j j-l-!l jj 
>-j J jAaJl J*>L>- <jJ> M Lg_a_gi J,! j! tjL-J ^ys LJ_Pj 

ol -L~J j3 y <OJ_>tJ.I ^'L/Sj'hfl (_jL~^ Jj tLjjjl ^y 3 Lal*Jl 

(Jl jJa L~J ji C-LtS" Jjlj .(J,j^> J jAi^a (J"}L>- ya o^all Lg_£-L>La L .1 0 A < » -w>.aiO 
iJjjJl <L?~LvJl ^3 jJl ^^jjLI! ^_2Lp c j-«Ll!I j j-aJl 

^5 £^jl Oo^Lv 2 j ^l!| 4^j>- jliM L^jLi- Jj-LaJl dJjUlj . Loliaj ^-J 

J,LJjJ^5sJI L^Uaj olSj c 1780 ^L>Jl j 1720 ^L«Jl 0 yiai\ 

jl -Uj . ^jlisL} jJ| ^UajJl ^jA J6\ (io jjJl wU-^Jl jy>~ 

^jL<s^Lw*» j / 1 ^xjJl ^cJl^al t _^Jl t Loliajjj o j3 ^5 ^ Lowo^i 

4 J jjjl O-a— >L-5" w\_i_3 . L^-i ^ L ww»j c Lj c jl 

oL^JuJJ JJLI <. 4-a_?-U jJlS* I ^3 t 4_1 jl<>2.I 


Bernard Lewis, “The Impact of the French Revolution on Turkey,” (3) 
Journal of World History , vol. I (1953), p. 105. 

^3 c lLLi> i LL^_o_g_wa«l ojjJLII j-JIj Ls<^L5ll 5I ciJU^ 'if (4) 

11 iLwb UL>-lj Lv^Llo c^>- Cj^-ws’l c LjlI U5 - J J^ 5 * - 

OajlS IjlI ^1 ijjj . A-jLo *>13 1 lS\jj>sl ^ cJjjJi o jjill *uJi3 

.AjIS'jil jl C-<15 j>c JJ |*ljl 


129 



j • ^ (jlS ^>-1 ApjJall A-o-jaJjJl A-^lal^JCP^ J*)! 1 

(_£ j all j i a_£j>- ^ j*_jJjiJI j»llijJJ A-v^sli-l ^JUailj jUaNl <j-J 

1_jT LJ jj oJu=- jiS\ A_gj>- ^y> d_*JUaJl oJjJ-i-t A-pLcPd-Nl 

.Lollaj^j 4 ~Lp d)lS 


^iL*Jl oj .ap j_*il “J-d y oJ_jjJ^l <_g^-<LJl O-iLS' JJL) 

oj^Loj J (J*)\Jcp^ 1 J,[ Uo jPjjj 

^P^oljjil oJ^j-o oj-iS” ojIp! (jjj tojU>cx]|j cplpj^-ii.1 o'ML^- ^ S^p- 
^ILikil ^ CPia^-APll aL*J1 i}?\_9 ^ a^«j1j>cP 3 oP^l^ 4 cJp^ 4^J1 J ^uLxll^ 

A-_j 7A-(2_x_i I ^1 j C 4— P-La^-^1 Pjl^il A— P) (3_^-*— 3 CP— >L£* t tp— ' 1 4_— £-l_Q_Pp“*y 1 

1_U pfU J-Jsu ji- jJ iijl#i j! Nl .A^psJlj ojlp)ll ^ i-iUaiNlj 
1776 ^L*j!jt 1774 ^L*Jl yj ^-pp ^oL~J1 yjj) cJj^ ajl*/?jj 

^p /?1 d)l • * — 4 ^p^ ^ J (_J^^d 

Lo tal 1 4 » - . . . - .' Lo j\ 4jiUail c^lil £-*> ^i5jLcp ^51 j ^1 t aASLpJI oA^ 
ol>%t 1 dLLj <1)1 CP-p>*-3 .4-*— CP)Lp^->o “UL-Jaj ^3 
cp-jIS* tlpjlj US c L^-U t L&jjl -Up t UHp yo ,^U>UJl ^Jp aP*->1S 
jl J— p . " ^^_PPP-~ll oL*_kJl " Jal—jl k _ ? 3 iilijT jLpPPjNI A_*_Uj 
cpJIS " Ojjup-J.1 oLiiaJl 11 Lg-J j*-SU- (_r^^ <Jj4Jl c_*1pI ^ cp l^ “A- p 3 ^1 1 
^Jp oj^li ^—p t4j^-J4P cpij^i "* t i)d^ aA ^ cLli j*s- U1 
^3 CpJpP3 1^1 j\ (. l-g-3 C-pl^CPp^l^ V-W 1 ^L«Jl ^lisjl 
cPiLpli t t _5j3- s )ll 4-p>Lii-l cJp>J,l ^JLpilIj cpLJsIj-cp^jVI 4_»jLL« 
o j_& PP-j^ 3 JL5 j .L^Ip ii_iL«jl aJj-LU c>cJLp« 4JL0-P 3 aS^Ji ^1 p*A-J! 


jI-LL Lf-lp-t-v^l y* ‘‘jy^ 2 - 1 . L— j^i cp1p^*>\--p , ^I 

IJla ^Ip> ol Nl .cJLpli jiS 1 I4J 0415 L^\J~\ ^JLvall ijN i(_5 J>-\ 

^c, 1)1 t C^vj C*SsJ-<s-U 4^— 4^j jlS" CPj^ 

pjjtJ' j! -^jj LfPj J jaP I Jp- 5 jjlll ^ cpJtL ai cpJLS 4jJ1_^>-jjJ1 

gUL J jj>cdl ^ cp^iJpI c jd aJI-^ (_5j-44^' 

. " ico'lll H ^1 C— ^-pJl (_^1 a ^-PP- wll A-SOil ^Jp l|- (JjP-*Jl 


130 



j ^-xJ ! iw-j 'y I ^ ^ ^ I I taL-& ci^^ 0 ^ ^ 

t * S' * — $. 

|j_a L^iU^- jl c l-b-b£ O-S jJI oj^iJl cUl*_JIi1 

,_5-»— U> y > I ^ (1)1 J-vajb/l ^y> jli l dJJiJ .OJkJ—o (_$JUl 

^JjM 1 Jr^N oj! j-UJl JjulILi cUili>l ^^lll " ‘Lplla3^!l ^jl 11 

.LJy J 

c_iJl ‘C^j^.jjI i__jjLi4j Lo Js>L»jl L*jUL jjSL ^~j/l o LS" 
j-° jHj-~~- p J ‘^bLj J-vd (j-» t iLS^ ^-LJl ^^LL^Ubll ( yj> 

(_5^ bL> " 1 -- r UijJl UUtl " jl t abUjJl ULia j jJlSLUj (. jji.-.-U^UJl 

4->-J 4jLLy.| ULaJ-lj ^1 L^i jt_£> ^Jl ( J_P lUoVl 

L-^j j JU-d dJlS" U^U t !i j_ij Jjl ^ oULJp ^li ^jJl 

c uLi ob otjL^-oL; U~j j2 4_UijJl oJla cjc s jJU .<_£ N-l jl-LL j 

UdP <JU>- <LI ji (_5-J0 1 — -jIj-UlII -b-l*jl ^j-a e-Lippis' 

i^-^j 1 (Lo-kiiij J-vi-sb/l jj-j-iJl (Jl_>-j a_j >- Ur 
JjI 4^>-jJl tCjlb ‘tUxUI oJ_® ^LUjI ijl jS' .UpUas'^l 

‘UpUaal Jj L L^a^jj <uis>! jJUkkjl C-Jbs L^l £-a t 4_alLil ObUsllli ^ Ub^j 
■ U.kv-ll 4-J^^-wi.l^ jbUL— a j/ 1 j^-a a-bU-Jl iS~J2 -is (. La jjb r S s 

(J?l) 4_*k_)jJLll aj-Jla-Ul ^v- ^)U*-*aJj-a Jj_a L-jU>~ jLSLaNl J-lS w--* L '3l J 

i]jl-Ha 4jtsljj| 4jjUij-l isJ^S O-LUj t(" jlijUl" aUa^Ij oJ-^k)dl CjUaJl 

Noblesse de) k_i ^UJl ^bLl LU j LUS iJ?| ^ie»./'yi ollLil J^L-j ' J 
U_^ j/j t i _ 5 xU ^1 j-pV ^.s il jJdl L^pJjLiI ^j-xJl (robe 

^jJa^ajJl 4jiUaj| ^j-a NU-j d~a-U j tojbj/lj UJlil oj/Lsi- ^ 

J-S" J-P (l^Ja->-Ua Ujj-SUL-I jrUii J-^ *-g_U_p f-l^ J-uJl »_fJ-p 

!»**(# P 

jb/j .(_g ^^b/l olUJl j sUAillj 

^ 0^* IjjU Lf J^S\ ^jJjLUi c xJlibJlj jJ jil j»_SL>tj I jjlS” abUJl 

Uo^Aij Ij^o y>- jl -las t 4jJsL v a)3'yi abUJl 1_9 jl £- J_*Ur. U5jr (j^vj 

1 'j —* l_5^-akJLp!^ t 4-l_^_a j\ Ojl_^. 4_-a^jl C ^Vj_o 


131 



5Ji^l jl jil diiU (J-XJ jj-o IjjIS lilj p-ylplkl 

ojAil*!! f*-r^ <. 1*1JI ^ jl 

L>\-A_gJl 'j.aj (,^51^11 ^ J-»-*-!l jr* -^LaiJI fjaoj ‘■'^ij^^ 
0-iL5 oJL* J— Jl 4-J y= (J-^ 4-5aiL>d.l dlls’ ol .HLxJl 
jj^Ju jLS U I jjU JV-/V i-lpUaJl; Sill 4_l*l> 

(J.1^ JLj ,^1 1 ill jl Lo-S ,jA_*_s lajjII J3 Ij-jLS lil 1-1* <■ (’-r^Jj- 1 

Jl* (. olll ^j P - d 

ij_ajJl jJLv2_« f.“>LjJl ol 5-5 Li- 1 o-La j)L5j 

oy I (_yJl ISL-kJl oljL^Nl jJ»j '■ |*-$-! L _^->. 1-5-51 -*-r^>5l 
jljdJl ^ JuJuJl ^ U-S Ll ji <• j-lc- jj-oLJl OjJjJl Jlj-ij 
^ylil lo-^-^l ^.iQi^Jl ^Jp coijia^ ojj^su cjj-llj l_y-lj ‘l^^l 

^lo .- . jjl HiaJl jj-a Jbrj LflU-t (jl J-1 jLj ‘LaJJal! d_Jx_lll C-jLS 

j) ^jjjl j ^y° c-’L-oLo-LII (J^X^-jj .L-^jLw^ (jj_)^_dL«j Lj-s a\JiS\j 

i yp jJ j <. (_w?Lil o -i-*> JlxJ ^jLyJl jf* Uj~- ^jjl c-olS i. jJlc- ^LJl 

j (_ s dLSj ,^L-wL-I ^3 >j>L o g ( — d*LSLj ^Lyyl Jj-j 

t^-w^Lll ^ j—SMl ^jliL IjjSLlI J-; ^ 

jlj t L-*> .^UJl ll-jlil t (uSLIll ojl^^fl 5*1^51 

jlp yp Laol ^j| jS- H-o ojLj|_ 5 ^ia_^>jj! < La .. I a5 l pI~L*JL-1j lj_aJl5jj ^1 

dj jjJl a_~ oL^. -j l^_sd9^_9 J-j c 5 _^jL«JI ( — ^^Lil ,-v 4--^~ I jp ^L^ t ---5l 

^jj y5^il 5 jl- 5 ^! ‘-^Lo.^-a J.j^-5 J-jI ji-l Lf — <ij 

^ . U ^ ^ 1 p| ^_5jiJl pL^-^-jJI L<iw^ Nj tpjlj-A (JjL>- t JiiLj 

(j^Laj^Jl ^ Ij-^i^xj jl <-(Sj > ~ I AA 3 -^jlj- 0 f*-$-5 Cr*-t ^ 

^LpUaiNl ! g9 ‘WjLvildl ljj^-. la" .~J L> (_y- j23 l ^/3Lv2-^)L) 
o* (5 t -j N il >- (jidL*-A-i-l^5^ c dj—ol_S^ ^-*/?l_5-X-( o^_--X-^5»l 

IjiSLp ,jd-L5l " Ob^Lplkij/l 11 jwi5 ils •0y>-‘>^5' 

. JU-I ^ jp ^11 jvJidCLS ^yJl 11 a aJLJI dlypJl (jj-ill dLp-l 

^ y J j jJ U-pj ^^51 tL$-i j^Vl j-s^l olij 


132 



(jUjL \jJcSL jl oU tU , 1796 dojJ-l ^cjjlxJl ^ 

Jl ti-Ui IjjjL?^ J-j t Lgjl yjL^\j aJL kJl 



4 ill ^3 80 j 3 >o 4 -/ 2 J ^_*J| 4 jLiaJl oJUb <jl 

I j\y >- 1 t ^LoLp- ojj-v^-; t I j-ilS JjJ .d j— Jl Jl jil jL 5 <. j j i-ll 

t ^J^osJl j*_SsJl <»Lww>- jyi j .oLw’-Vl e_J_fj t J*_aJLj 

cj^^_SCJI > — LL^j i a'^LjJI ol^ 


O LS" 1 1 aSL_&^ . Li V I . ^-3 cE> Lg Lj <dtL 1 ^3 6 >*_) dJUct-<>-) 

‘ 1 _5-a , I j^I j^ 0 *^1 ,__j^ 40 JJ 38 a^J_o ja <Lij3 ^3 j ^3>~ v )\jaJl 


Ji 3 Od-^l ‘16 Jl 15 *}UI j «, 19 Jl 18 ^ byj j^jjJ\j 

c^L5 t J J')1\ ^i!j ^ j . (6) UU Lc-L La ( _ ?r j>l JS/I jlS Uao i4 

■iSLlc coils' U ol jl ^Ul ^y> ^oJkjJl 4 ^JlpV| 

i (, — fl_Ljx_J I ^l^oJL**>l J 0 1 1 l.-l_& <ol>j ^3 -Y- ^ . ■-’ I wL3^ . i 3 1 *7 

J-*- 4 -) 4^-Lva7 -li jj/l SjLj- ^L*J| ^jj-l ol t aJjjdl 

v 5 ' ‘ J^*-~ c -'Sllj toL^litaj/l (Jljlij>cJ^vwo C^JlS j .jlSL-Jl 3 Jl p 


Ji ijPji jW><waJl j!5 J i £- jAiJl {jA J^-Lvadl jS ')! I la~JiJl . g'-'l" 

0^iv3 4 J 3 I jM jl*^ Vl ^Lfljjl ^ya .^sUl _Lt™jlJl i<j^3 ^j/3Jlj>- 

L^f ,(3_^^Jl ^_^_LI jL5 ^j_jjJl ^^^'jLiJl 

p >~~ J f' a_ n 3>U^jj t jiAj jl J-S^-4o j j-viJl jj- J_aj j jiUl 

^L^3jl (jl ^^3 <iL~J 'y J .ol_f-l>d.l jU_^.| (3j_^Jl 3 J-»~J J t J^_sA>L>sil 

®j^4jI ( — ■JL^i cj! j_La^JI (J*^l_>- o^-iLc_) J_3 (jA3>-*^LjiJl 

. I g . ».Ai i — jL*^*>LJ 


Henri See, Esquisse d’une histoire du regime agraire en Europe aux (5) 
XVIIIe et XIXe siecles ([Paris: M. Giard, 1921]), pp. 16-17. 

Albert Soboul, Les Campagnes montpellieraines a la fin de Vancien (6) 
regime: Propriete et cultures d’apres les compoi.x (Paris: Presses universitaires de 
France, 1958). 


133 



Jl jJl Jl l _ s 5Llil ^LloJJ LJU.I >- r *-pLdl o J Jjj 
,~jl »i JJS j UL 4_SLLa-a-lJ iJlilj <L>jLN! 4_oJl O-i 1-5 J_flj -jL>0_>Nl 
^L*Jl ( j—i oL^^L^NL JJjLl li-A ^J>LvJ 5J jLs^- l ^- j I-5 L»-5 iLjaIjI 
ojLLc ^L>l A-a-jj-^JL coj t JoiJL Of-L Ji 1776 ^L*Jlj 1774 
o ^ LvJ ji o5jLi jvj . " oLlijJi " l^JU-py ioLLl ^JL^ail 
4_JL>- Jl LjUaj j-> Jp jLo^-jL/ 1 ^-515 Lg-il-ojij toSL^-aL/1 (J*}LiLoNl 
t_~— Jl oLl5 L(il jl 4-jLy.Nl ojjlJ j&hj 
^ l^l t Lp _^ o ip j-~o g-Jy l -^-*-J , _9J .o-JyJl ojjJlU ^JiLil 

j jSj yJ JUJ1 0 I 0 U 23 NI jl j Lj .y^Lo Joj> £-L>L ji 
Jp idl ^ y-yJo JLLNI o J-iJj jjj £-» J-aLoJl jlj 
L-*J 4— ^L-»l ^jAol L-L«-*-j Nj ^ jr^Ny J- p J-^'J 

^jp J l J_*i ^ i-j j-vi-U L*-L>LLl Sj-oll oLJLLI olj-LJl 
(jLajl jli t ^L-j ji y LL.>LJI J. 5 LII Jl tSy- 1 jl 

Lo 1 1788 j»Ip aJL?-NI oLLUl y “Lil J? 6 jjLo> ^ -L“>LJl 
iJL?-Nl ^yj “O-iLiji-) jJlj (. ijy^Jlj t ‘-3 J J"l 0-5lL^0il 

i— ■> jJ~ I j <, j j_jjJl j <_ j jJ4 o jiLojj .i— Lo-Jl _y«-> iaJlJLlI jj_>-\Jl 


• l _ s 53Il ^UiJl yb jtw^ol tL ry~^J 


Nl 


. " oLli^Jl " j iJsl j-ioj jU io yJl oj 5 LLl iajl Ocj -LJ 
^1 01I3L0.NI o-*-Lj LI Nl ^ijJl ooij olpL<Jj a -L a jl ^-p 
(jJJall j»-5LLl Lg-y- (_p JjNl jjljO-Nl 00 - -iij .L,- ^L»o oJu5 

^jAio t Si j-0> L^iSsJj t iloj olio al^-?-jJl ^ o^li L-Up 

Ujc-p i. j»— oLLl t jliil til jO-N 1 vLjO-j .iajiLLl t_JLk.o oii 
4 —*_aji-l jjb J t " oUJl oLokJl oLj *J-P-L 4^"^ 

L jio JJi jl Jju iUjLNl Jl o*>Ul j> iwwLllI i-plkiNl i-aj^Jl 

( jU- iJjLst LajLopLi j^l oj^yll ol J_i j_aJ . 1614 ^L*_ll -lo 

iljLJ.1 oJla jl Oj .iSjjJl y j»-5LL| ^Lsj Jp oblJLojNl 

o^i ^ oJJj LjaI (_ji JjMl JLp ; Oy-r^ 0LL0-I ^j-LL OaL>.i 


134 


JJ>oll oL5-ll (. “ illbJl AjjJaJl '' L gJ-P Oo^pl ^^l aIaO-II LljJl 

l a^*o 5LJI <JL>- jj a 3L—-3 J) 1 j— *J ^jjor ^ » jl5 ^JUl 

£-^J L)L5LJl 1 -La Jp OolS <_5^ (_?^ ^J^-'--' j-^ AjjJaJl ( j^}j 

4-j^ l . , . -? 1 3^1 0-_1 _aLJ 4_Ja! aJ jUJ. 1 (jl 1 /■) 5 ,^o*yi 

-A--^L-~J| Lg-JUa-a L^-3 40>- jb ^xll J j*Jl AjL-o^J| 4— pL<03~Nlj 


4.»jU <5^ jl ^-jj^>- <_sJ->j J_p ji L-J ^JJl Sj j_l!| jl 

^U^-j X-oJ jjJjJ) JL?-j L^-o-pjjli jlj tioJ_SUJ o-jjJ~l ( _ s o<iL 
aAp IOojP- (jjiJl ^jJl ij-“ " '— J ^L5 " £j^ a -‘ ^ Ji .j*-laJw« 

- 1 - ) j^!^ J5° ^.jy Xj L* o-> L j^~- ^y_ jO*Jl j jiJl cjIjjj 

<_J ^ji-A-Lo ^Ls^-I ^ 0>L*JI p-lj'yi 0-3 *Aj -AJLa 4 dU 3 ^s - Jl L js j 

aJL^ 3 °o>-j o— a— 3 I * — L-oLoJl ^jA j—5 Jp* a^pLo— > j as Jj l— oj I 


(J*-^ OiJ t _ s -* 4_C-^_o_>ti! oj_A O— jL5j) .Ajjj-LJl a5 j-J-I J-p 

*aj L>5 a— SL— y'^LSsJl a-JI^-JlJ 1 jL-X-l ^3 LajISoI * •• . c . 
c_^c-Lij i jJ^-Nl o^-jj^lll L» j-Ajj t " jj-oL/osNl 11 j t " ajL^'AAII " 
— ! j! ^-—*11 lj_p ^j55o_)j ,4_— <j— a Jl ^--P Oj 1— *— o-^L- 1 Js>L-oJ ^3 

( j-a 0-000 *> O-iLS LJ .Sj jJl 4-J jj_— a J^xj M A-a—a'^LaJl " 

^ c ^ 2 -^ ~ (j-^° cJLSjL) 3/I J) 1 j_c-jL^ J j^* c 


f 


JijJl 


• JjJ^ ^Uio ASj^j aJ|J_JU>j 1 Jl 


t ^-jLlaJl a-j j_^Lo t jv-pVI LajUaj ^ 1 1789 a^>- jJ jj-AjI 0-115 

lj-;jl ( _ s -9 OC-I j-Jlj j3A_i-l ^J-S A_jI_P Lg_-vv-jJ Ij— ;-*-J OjJLj-jj 

4 (Magic Flute) (1791) 11 ^j^^-^Jl ^loJl " (Mozart) OjljJ^ 
^3 jl ( — -L>~3 j’, t2 P ^3 A^_Ji*Jl AjjlpjJl AOill (jLa-£-3n Jjl jl o-Ls-lj 

40-*-ai5 J C IOjO^ j_l5l J_Pj .A-jLp-tJl aI-Lp ^3 A— OjjJl Aj|jL>i^jl 

o3A-pI" 1789 j»Lf- aj jl j_>-jj-J! (_JUai oO ; Jl ^-«3Ail 
aJLj jj| 6 -La OJ15j .Aojl dlls ^ j^L-aJI " J-Jal jil j 0L-J3/I 

4 o>! jLoa'bll ^^L-Jl ^-03- ooL-w a— jl j^Jl 0-3 ol— > aLo 


135 



it ‘el jLJ.1 o > o^-i l 
J_ii \ jtj^-t jj-S^-X-jJ ^UJl -k-Jj-j • (J>J*^ 

dlls' lit" i Cit^jLojJl i_^r j (J-f- l _/ 2 - J IfA • l - ) j-’^^ 

l ^yuJULA L d^~ A-s^l^t A*S\_L1 J 4 |*UJl £-4jJ AoajS- 4 — Ui 

<\S>- yLtLa dj-Jt J t j jjlill ^Lal d)j^4~~e ^ollJlj 4 aSL^CjI ^Ss^j N 

IgJuJ j-e JjLuJI IJL. Ii| .oljL_11 ^»Ji J-f- i_j>ljlt ^-«Jr 

JaS- Jl I^_1 _oAj dJ <_j\JjjL~d! dll jljh\ 0 IS A_jli 4 CloLdi-P dlji 

*_S4U J\ *MjJI j3 ‘cui’j U-a JoliJ o'^s>y\ ^ -L*» Jl^JI 

‘ '' OjjtiJl £-J*j Jf- jjlxJl ^J> jj4 ^jcls\j\.\ £^oJ- ul 

aJoJUjJI A-oa-oJ-l ot La-S . j»_^JjLf dr" J Lei 

LUccI ojj A_o>cue ^ “U^LJl a_~_& aJLo^JI tf-Ljl 

4 ILSJdl ^jdL leUij aJp Oj-Lol (_gj-!l Ji4L| |*Uia drA. 1 14^ 
j-^xjj (.Si*A^Sfl (_$ ji dr" JSjliJjt J-f- 4 <C>IaSI 4>J_^UoUJl ‘uSllili 

iju jl y>- j_^Jl d^A _^A^ isLujl ,_J CUilS 4 JjC 1 _ r ~Lr J*^* - dr* ^•“ olJ 
J^jcdl ^ OJlS Ujj j^Jt C^lyLojJl Ajjj^-eJ-l dr* i_s^°' 

J[ I j-pjL* dr-* 4e-> LI dr 4 ci^ tAjjiiJl dr^ i_A^ a -'^ 

j»Lp ^jL^^dSUl Jl^^-Lll ^jlj-^-jj-Jl Ol ^ -UaJ lU-L Sj-aUx- 11 
Jo t LJpI jJLo-o ^j-o_*JI J-p- dAA ^ ‘•(1^48 ^Lc- (Jl^-JJtj) 1789 

0101^-^ J 4-0^11 CliL) j -^~ t ^ Cj ‘UjUj-Lp (. AjjjJUo jJIj 

, :L>K_sOal J k olj^Jl d^ 1 C-i5llj ILajSloijJ (.4_v?lji-t olc-J^-di.1 

.ibuSli 

i jjUcu^. I i-fS d)U <• y>! jj> d AA 

J jji (^jJt <. "^_*uJl SiJI" d^ Cj.S.L?.)! aJ-L^ dr^ 

j JJJiLI Ju*j ^lj . " 1L~J __JJt Ao.’S/t " Jl (aJNjJI iiL^ iilk^ll t _ s i) 

* " jliLJlj L™J ji dJ_L>" j\ 4 11 4)1 ^SIUI 11 jl t 1 " 

. " d^-^dj-A-St 4 SLL 1 4aJjJ-U lJjjJUoJJI d)j-lt-A-!tj 1 4)1 J-vi-AJ 
.“ 401^11 LoL^I dr^A U-Lo-SL oiL^Jl jj-vaoa " 0 } jMp-Nl Jj-Ajj 


136 


Js> t (Abbe Sieyes) yS/l J ji Jp iaLSM J& 'Ij 

W-b-’lj-* j jl UjjLL; J-JLJ jl jJLxj y>j*yi 

•tb^r 5 "^ j-^ j\ j-“"Jl (j- LgJ_a j-WiJ La c L^*» 11 j 1 

^ I y*^l cJ jl bSj-Aj ji t Lb-N 1^-jJjLaj t <L«jjjjJl aLS/I jl ■ M . 7. ^Jj 
(J^ 1 ‘-""’L) J-J <■ iSy^ ^cJUi2^1J 0 ->jLsLl7j Ji l^j- lya^ O 

yy-jJl (Jl y-~b *£ y>- y jl tyijj LjiT jJJS y 

jc! (JL^-I CJ15 Lab) j|j_LJI yj A~jldl jl J*S- . jLjJaJl yo Lo yiS- 
JCS- jila 1 ±jj^ Lab) yJ»jJl ^Ljb-^llj t(jwJ yJl jLaP-j/l JU-j 

C--_jIS (^.^Ja^jl Aajll ^JL/ai ojj_>jl jl Aj ^_L*11 J jjjl ^JUlo pLjtb-1 

^-^^A-^Jl L*S^~_*_) 1789 A^j\y>-jy Lg 7 lg p | (^j| A_~a yjj| d ", ' 7~> ': n 
_/3Slj 1 Lyba aLS/Ij y ysLajdl jib jlSJ .J yvi 

“LL-^I O-aJi yJl aJI ^~JJ| AjjIj_>-jj_J| ^-‘’Ij-Jl y° 
.y~b>- I’i L^-bL~> Cblb AjLujJl oJlAs jl 

jl jywalya jw>l lylb ol yjjl jpolbJl j jy^jljll jl dAy^j 

610 a_o»~jI -Ub l Sj^uL^o ^p ylbAoj/l aJ^pj iLoiL^* ^p 

p-^7Ujpl Colbj t ‘L-iLJl Ajibijl JbajJ lIjIX&JI ojjt> *^a ^_gjp| jl>-j 

J^J jlbj iLJjj (vJlil y U-g» LsLajl ljj:> Ijii yij| y,UJ.| y 
(_S^ a ~*’_^l AjjjaJl 0-b>L~ Jij •jLoP-'yi i_)b>~j j\ aJLojiI jjl l j J o ^ gj^o AXo 
Aj C-il5 La J^Laj J_^_C A--**J C-^" d Aj>c^-L o jj aS " jjtuQ 

L^j^Ja jJJ^ t ijrc^Mx^- a-^ 75LII ^jLjJl L iij? 

fj" 'j^LSj .A^^JLlI jy. Aill ^ 95 lU-jj tjl£ APj^J, 

ALoJ^-til iSa\j^2^\ y3 ^ ^ ^JL>- (3Lb>-N (JjLt 

j-jj_j! ^Ij-®^l y , l^-^-LJ A^jLp 4_-_j^_^- (J| LoL*Jl t-"jl 0 ■ b I t OjL^_3 ■ 1_<^ 
C— >15 AjjJ_iJl A*pUaJ^/l A_b_gJl jl y> t y>«jj| IJla ^Jp j j7 j . ^ , 
^_j>jj| j_aj c " ylji “ y. oLlbj' La O y j ^I^Jl J jlJUJ 

olyjl (Jp lyji^ jl L»Jb aJ y^Jl JL>-jj *“>LJl ^ y. jib ^JJl 

• AjoijjJl oj_A <JyS/l (_gjjjJl i_jljjjb*yi 0-b>- JlS j .AtJliJl J b . H i 


137 



“ iabJi oIaJ^u ^ ^ ' Xj ^ 
4jj jj~W> b ji JjjJ-l f4^r~ i>° 44 -““^' 

I ^15 jy> J5 Jl IjW’J 4 4 ^-' V-^ jr* L ^' 

ijbS’ Jloo jl IJ J*~ " ^-*-“7 " 4 L> ( v ^ ld3 '-^ 

i^JlS ,_J jv_gJCLa £-J>j Ji ojjil! aSjL* aJjI^ ft: c^i^j .jjA~,aJI 

jJjJ 4 -l 2 -~ J l (_j U-^.lj jL5 U> 

J^aJI t (Mirabeau) y\j^ I-h-^J t(j-Uail 

oJu* ^ L iS'^y‘" • til 

. (7),, La oi^l jJJ J4 Nj tv^Jj 

jllil LalJbl ^^Jl oA^Adl iajLail 4-£?-l y> Ailllll AjLUI c 

aJSI Ja3 ol^-j Jji J-^ (l '-r^ -^L^' oljL^Nl jjij 

5 ji J-Sl <_g ji J-JU Jl <-LL33 cjJ_*J> J-j 4 jJ— Oyo-L^i-' 0-* 

^jUJIj 4 j-jjIj l«_~- Nj t jAil J> Ajjub\ <jpol£Jl :b>^j 

J| iljAjZ 5J jU JJ>- U jl5j -Lai (o S p&) OyjJjl 

^o aaaoIJ i«lxJl c^UJaJl olii ^r-~'^ s r o_^p^ jl Jaaj °j>’ 

, * .c . jyillSl j Jill objLj cJlS J lil .iiL^p ijpU^I ioUaial i*jl 
A ^rS Nl jj ,_J oLjjwiJlj 4_LdL^- t a^JLaaII ^y> 4 -l~«-i- 

... j_a j J_>- oA_J>- C-Otajlj A-aj'ill oj_a C-wa-jLi-1 j-jj .4_3lj> 

cJJl ^ .J^wsJl J5 ,lAij t(l789j) 1788 f U J^UUl 
j| j^All jL 53 CA^IjI Aii • A 4X;^Jl 

^jJuUJl JU- Jl iJipi Jzvii' Ai Lao (.oIpUJ-I jU— L 
jl t^-f-AjL U y>jj jJl 5. jA-li IjAS’L jl Jl aJIS^ jS- 

iUaJ-l C~JL^ jJI Ua j«as- tjU-vJl oA^- ^L-JaJl Ij^AAo 

* I jiillj j-i’l cilli jl ^j>1jl hj* ~ Ji^ /j^' 4 ^'- ) 


Albert Goodwin, T/ze Arenc/i Revolution , Grey Arrow; no. G16 (London: (7) 
Arrows Books, 1959), p. 70. 


138 


^ <La1S CI^ooIjjI 4 ij . /3*i -| jS'l^l ^5 

(j^ 3 j»-t7 ^dli-l Lo»S” t jL*_^Vl c^-^Lv2_j'j >. ^-feplJLp 

J~o^*Ji c3>^ < VH jJl J-ULdl ^ j ^*Jl jJl^A Lo jj^p jj-v^Jl 

j..i a„ * ,+Atj .^Lv? ^La^S" OjJj>- ^_3 c — L jT t ^^u>cJLxLl j»Lo! 
*\ (J^L) l-jLpL/2_jj t(3^kJl jLxjol £_* JwoJujJIj 

4jLL5” 4-^3 0-^j2_» j\ ^ JJl Cl-3^Jl ^3 C^-^JaJLl La._XXP j^2j^-\ 

JLo^pI ^P ^ C<LpLxp| ei J JJp 

djlpjJl <.45lUil ^ L <r~?> j^\ ol .iojJK *L*p 

■^i * (^_5“^ d-*'** 4 ^-vljLJ| ^Ul ^pLaXa^j 03 4 4^L>Ood/l^ 

d^L^jl ^^3 iJl^JJl £-o_4-Jl J^a/ 3 ojL*j>- 4_LjL& o j_5o cJ_>o! 

.AxJlxJl AjldsJl k, — ^I^J ^ *d>- (^j\^plOxll CO Ip L?* C , - . 43^ t cA^ ^»- ^J| 

.dl*i dv^Ldo! J,l dilS” dsi>ldol oLidl oj^Jl cJ^ 

3jJL!L t Lj ol5 ^jOJLJI ^UixJl o\ ^3 dLo. 

4»iLxJJ I jJL^ 2 ~a 4-Lx^_$*Lj aX_*>j ^1 bl t Oj^^-vsJi Ji_xp 4 o>rJi_ A dl 

dl 0 ^-^jjOj l^-jld ^jdJl AO_>~j) ^ua_3l3|^J| ^aP bjj-ibdl^) 


^jP~ > ~ di-L J,l <UaJJ <u^j^JL JaJL ^ jJxp ^^LJl 

4-?-|j-^. JJI ol Lrjjj <.<l1_p jiff l_C 4 _aLL^j JLJ> JJI jiff jJ 
(J.I blJ^*_i_^l J_s! yA oLS’^ tiJjj_^vi.Lj L^jL«w>-| jlS\j 

j-y *L^~ oLp o^Lvall oj^JiJl ol -(^A ^ a - Jjl 

0 I aJ_*-V2-^-I O-wjIS^ (. 0 J-&2” c^ll & 4_Ajlj^-| C 


(_gjj| aJj^JI j-*j t J-JLvoLJI ^J_p oJu a g ~ t ■ aj 

(J-p Jj_s^ 2J-I jj-LoL jj_jjj-Dl oLS” cu_^ 1 4_k_LJJ Ij^oj JJLa_> 

f- v >LjL^'yi ol .'ojjiJl C — >j isLL^I <J^Laj X/j .^-*>LJl 

t L^j^iJ I-I^p I ij-" ^-;l^ll (J-^-^ - cS 1 -^! JwCLvuUl 

( Jy*- AjIOj jIUJI frU-jl ^ j-ps> lj toL^tlaJl \s yi^M ( j^> 

cS^Jl (.(Immanuel Kant) cJl5 Jj^JUjI (_,Llidl ^Jj-JLaJl jl JUJ 

^ ^ I y A ^1 °C o^lLj ^l_&l _)~‘ 


139 



jlS Lo_ijj xi jiL*j| j>-i-Sl £j-~^ Cy* UoL^ ol > — LSj_> 

.v-Aj ^J l J p-Jli'^l i)Xa ^ 5 jX~> \zyi^ jl ‘ — Ui 

'i IgjJxJ j !>Vap i JSCoJl 4 _»jJ_p jj5\j (_fa>-7A-aJI olj_^j jl 

J,! J.) jAP’-'baJl J^-Lc jj-o oj^i Jja>- L» jlSj .j»jUj 

^pLoJ-I jS - JJl t jj> 4 ->- j»j (_^s olJlJl ojLj>lAi>l °" > J 

j5*>LJl *L >-J\ ou^-* L^_x5Jj i-vi^Lp 5 j_^-v 2 -; j-boo> iS-bll 

Jiljlj /j^i y~\j\ J> J>y> U y»j 

opUas^I oils' i <J 3 ■ ! 789 ^Ja-^p-I /t— ->! 

4_JLjl OJ J OS o5\Ail b~J^3 ^3 iJ^Oll iJlj Oil J\ A^»X>jA Jl 

( ^SLa_i N i _ s oJl ( j^> o ^jlo<J 4_P y*-£- (J,j. i!jJ-!l aJa!^ ^y> oiLJl 

ol jbl ys ilJLpI j . M j Lf! Jjp~ N ob=j : bjSjJl 

ijjljJ>-jjj Ojl-b-j ^Jli^l jl OljJ-Jl ^ O-oli! ^jia^jJl AaJaJI 
0~0>jl U-Opj .j-djb ^ L> j\ji> <_}p 1 <_^ ijJl jr 0 

1 ~* . . w 1 1 i j ° ^ Oj b-> cJ ^--- aJI ^p A_A--1aJ| 

Ljr «j J oJo*ob Lfi! ^ jvi-jJl Jp L^w J ijpUai)!' £^7 

^Lt- Nl 1 -jLjA ^UajNI ji-b jij ^-boul jl o*_) Jijslj 

: L _ r ^ jl I L^L-> oj yJl coJ <• t _ r J2^J;| / t—»T oLf J j-bt->j . 1793 
tbiill jlS t^f-SUil oL^NI ^ j ■ " jjbljilj jL^Nl ijj-b- 07 A.p1 

2 s . U 1 1 jljj oLpLL.s Ojbi-lj tb>jLfll! J_olj-i 

jl y-a (j-bb t c r p bb-l ob^iaOi j^OPji! JjjJl 

.LjAljl (j! AjLa3 L>TiXl c^L^L^-N I 

4_w*J ^iJi oL^L-«JJ ^jr^ir 3 t>\ o| JyJl J j 

0 Jl& ^y>^Uoj oSjj Ji 

oLp^ t i>J^lJLll jLw^Sll ^S' Oj-A^l! A_v2_ijJl 

jl 4y * jLiit J-«/^ ^ ■ ‘ * 1 ^ ‘UiJajl 



(■ 

i-ilojbl jjUuu L> Jl ycj y y^ J (, oLjdl 5 J _^lj| 

<. 4^> U-| kpLu^l L^l jjj Jl *y j ^Jj_i*J.| 

Jl J J-^ j» - ' S 3 - — 1 4_JajLsT. <LpL?- tl_Lj'S/l tlLLj 

i_s!j_a 1 t_y-y-> J-^ o— 42_« ^ jk~-t £-Lu?-j <. - ^Jl 

O^U- jij y^ t^Ui-l y iJ^L^j _Uj JkuJ ^ ^J| ^Jukl 

A ^- s ^ <_s® jljkll j^p i dlJl j^> laSkj .Lgjp o j-k™Jl jlaJLL 

kkjl (jliLJjji I _ jL~Jl Jl _ 4 j 1 4ju*cJl _ ixsjLall 
U~° lj_^lj jj-ds\ jl Jl t(J— »Jl Jl J j_>*_iJ|j _ ^jJjULjdl 

j\ i. -iiil^tll ^Sjx»j»il (Jl Jax^jJl AiJaJl <uJ.pl J jl UU ! jjjLwi 
oljjiJl u~IpI .<upLaU?-'yi oj^lll j>Lo| <u>_ij^JL ys 
y \j\2zj j\ (.\ya r \y i jl ^Ju^il (jJl^JJl Jp jU t iJUl 
y*£- jyiil y pjh L)J Jj . jrJisbJ.1 i_i y_^ Jj Lb»- i JXpi 

i_?*iJ= , ^l J-p- °j_jJl t>j_, (Jl (jJLxa ^ (Ljlil y L>_^ j! j ) 

Ij-J-l -/? : J jl jiJi £_<> Ijj-i'Tj t 4_JJ_W_><J| I g ^1 '■• 

LiU- jl y ojjJl (_J <UjJl A^-j jlSj .iki JlUx/jjM j 

J! ^Uj^J IJjCU^o jU iJl^JJl jJl 4jUaJl y 

j»-a t -')}} -Aj t ij jlj^-j^JJ 4_oUil SjyJl JjUul. J-; t,*-Lj jl 

4jjJJ-I JJlSJo! Jl Ij jjJl " J [kl 


y [iy 

kUil 


\y> p_^<w.l y 


JJl 


sUJl" 


. jl5C> J5 y 

jl k-J^JJl '■Lj\yjj_J\ jl y t<Uj kl> y tL_™Jl ?IJllj 
0 jij ^ y ^ yij La t jrk-'jiil jrJI^JJl Jiio l U^l jj c ^Sj 

iJUJl ^lk jl jl t 1794 t_jlip| yti .kxJ y]\ oj^jlU 

<uL»_Uii- l_c yS L j>Loj/i (J| ojjjJl uu*> !_>=_*_. jj 

e/"-*-''’ ^ ‘'-J kS tJ-kuJ.1 y j 

ui^ *4' Jl-® l iJy-\ 5 j-° J jl " 1793 

ipjJl I^Lk jl tyyl ly y tkiUJl jj j| UJ .yj\yjy_ 

d* ‘-p^ y ^L® Ji (>5J 1 31 iiJLSJjl ^Jl 


141 



' >•- jl N iiJaJl ol» Jbb LpUi^-I 

4(3^1 “JJ—' 2 -! ‘■j' 1 ^jbJ_?j-JI £° ‘‘lyb-vaJl (3W-^ t5® 

t yUbJl bLiJl y5b' (lj .Lf^ ol5^S-lj> ^W^jJ^SlI 

^jU>. y>-L yLoUJl y Sy-<^r 3 t^iLbj) 

jja yM dlb o^-J Ai U^ipSlI > <j'-V 

y .IjxJb.- Ujjj tbyldj iyl> y' -V 5 *' tP 
i j^jtiJl Ul yjbJj^ ‘■by) 'yJ y'-r^ C P"' 

W>jj U-~p~ <. jjl^iJ <■ >b ‘-Jb b' P W-b- Oy>^i 'H 
oU <Jcb jl <.lyj>Ul» jPd SyS U y~~ dl Jp OjiiiU toL^bil 
Owr- ^J^JbMl yplhi' yj dybP blj -illy by y L^LSb<. y 
t ^y&LJd ^jJI y bjy4 bb- y*Jl f-y®'-b ypJl yA-^bilj 
" jjjjyuMll " b^ly y bjiyyJl iJliylJJ py 5 ' Ji-M bb 
21^ ;by c^lbSn Jp cO^Jli^ yjJl I (Sansculottes) 

j tSyil ^LuaJIj ^yyy 1 -' A^y ^'yi)l y^^lbJJ 
y .., Nj cyJy jib .^1 yj jy^ 1 olyyll 

bjLyJl ojJil! 1 j-ibj iyL>J.! y^b-bl ^ilyJlj y^jb y 

J^J .yjbil Si y cyyUlIj, yy Ikdl Syy b' rSjyJJ ^1 
t yJ^ ybbbj 4 (Hebert) ~y (Marat) l> Jl* yyL^ Jbld 

i lull y-*u jib y Uy-i gj yi UbJj- y-sj i-L- ' y^j 

jjuJij ys^jwJi) yyii ysbi' f'p~' y ^ 
yyjj yUyNl jbwiJlj jySllj ‘b/il «1& ylll J-^'j 
^iljJlj .y^J-lj sljU.1 Jp ^y Syly yUj 43_J^ ^P'yyj 
jlS yjbl ^bbl (V-Jl oL ^^' y* b-y 'y'b ybj^bbli! jl 

"yjiUJl ^bJl" jy bvb^Jl y 

0 U £• t LjbJ jjJI. j juj y jjJ' : 

jl L^j .yiJl j >Sbv. b-y ' y 15 rr V ^ LiJ ' ^ 

JL.) ij^sil oUN jJl y r bJl 11 a J y>l oljlJ iS^-bb 


142 



jl S' U-l iJpl^i^jJlJlj 

uwJljjL-i'yij ” OHJ_H-»-Jr! " ^i^l) L~J^j j tCiJLC^I^Jl) 
J tjUl 11 a <Q> jJUj oloJo J,j tCjJxJtl J jJL£o| J\ 

cJ; ,jJl J^-IJ.1 J, J ji t jdJMi 
l-UL aldpMl ^Ld ^ SiJaJi iJjJ J, ^LJj _^_L| 

c^j <, tjL^Jl U>j^? ^ «J <4o_p| 4_oJ- oL , 1 5 1 | 

jl "j^l^iMl e^Oi!" j\ "Jill idU." ju* ^^Jdj toUjSfl 
2Sy>- j| ^ . "iyiJ I Jp cJLU (_ 5 JJl ^aJUI t ..ly 
^Ul Jliil £i>dJl jl dll;> JjJU f-Jb J> dills' cdLld f 

^ oi^' V^ 1 ' jld^Jlj Jvj^ jJl ^lll JJu^j t bo ,jijj jiS 
jl^j «, J^JI ^ ^ ijJiUij J>Jl uU jJL £, 

jl (*-f *~>>f jl^ U J^-j .^Ull oUMl J* il ^jjUl 

jl j-* - 1794j 1 793 jybJl ^ 0 jj>S\ L» dJJj j _ oj_l*d_, 
Sf~ J a J ^l (jpL*aliMl _j^J| JU-I U dUij t^cjjjJl Jj Jb ^j J^il^jJl 
Ajj — ^^l *Sjr~ jl ll^\j .jMl 4 _ 5 xp~ U-jjj cJjJI dJUi> i_o 
U~J 1 a^*-! ^ Jl c zyj l^wl jl j^. j^Jl ^ y 5 y.LU cdlS 
jrt^l vM <«!>■ UjLxp-L Ml j| j\ d •„ 

.iJliil <u^J| 

II 

Jox^i! ^JIj^j^JI o^l c!791j 1789 j^LJl ^ 5 ^OJl j 
xd^l U^p. t "v-^txJl v^Jd" jMl ^J\ b> J*>ld ^ tS^UiJl 
dlL' Jl .Ld^ ^ LgJl d IS ^1 TLidlgJl C X^MI j 
L^dld U-3 Uj tSjjiL ddl^Jl i_.J.| oljUdMl t_JLp| a jxJii\ 
jiA S:>Lj dJ ‘d>l fUiJl ola^Ldj t 5y»Ul dJjjJl 
^ ^ i>U JI^J v^>JJ 

^Llil ^LJI ^i;Ml J*>UI j^Md Jl old ojd^" 


143 



*_P 5lA*Jl UJJI o Uj £fr^J 

pLvaJlj jUoJl CjLU: *UJl y S^JwaJl h>J~\ “4j ‘ 4^ 

yJU *Liu-L ^J^iil J4^' J^i y^' ^ yV 4 •(*-rW x ^‘J 


«. 1790 (yy'-^' O^LJ' yilj' di!j5j) lyy 4^iS^ll y^'j' 

jiyJj aUl- >-iUyl :y 4'y 4j'y ^ ol5 ^ 

••• < ^j_^. j ipJuSlI y olpjyll yL>^-4 <=jjJ 

1791 jy-o Jyj -lSjj-^' p-S-kUO o^ J* y^ 3 ' 3 ->V* 0^^' 


Lju y 5-U-li yi J* f . y tioy- 3 „4- U f 1 ^ 1 

J^jil y jlSj .iSujJdl ii^Sh l5j 3 "o^oJl u 4'4" y 
i^SI^JI y (i dUi o' y- -4-' '-4 44 0j4e o' 

yLLJI uy.jjZl ' y ky ^4 oNI UjJLJ oai jd\ uSUM 


t X/ is'jUl jlS JiiJ .JOJbM fL^' ooUJ*^ £44 l ‘4^' 

iyU-l f>'yJ' yj 4111 ^ y* 4' y lJl "4 1 4-J 
jl c^yl y 44' 44' tL ~y 4L* tdU: 

iit i}j\* yj <. ( 1 790) oyiOJ J-xll jy4l <4j -4' ^ 


^jJ jllail <jUj4' y-4 4 t,u “4Jl ^ 

ji yLiii yoJ j tiyjbJ.' 4 h 4 J| jyMj y4' y^' 

y ^yi <1M y -4' y' ‘^ot, 

o^i t ( 1 791 y /o'yy) y.4 4 *4 y-4' 4^ • 3 4 Ji 
y O jJjy yJJl iJ jiU o' 4Ji * 4. y 4 4 4y4-' ^4' 

j 4 ^y' 4 yj -4 44 4 4y4 M 

y l_JloJ 1 y y ouLoIl y^-' tj 4-' (_4 4^' 4 J ^' ■ 5Lv2::j ' 
J ,1 yijl J^lwojl J oJb- y 3 'jj ‘O 1 ^^ 1 ol ^.y^ 

y-j^ -4-1 j-x-^ j j •y.j'-! <y 4 tA_y/2-y y'4' 


tejl 4-1 o'y* Nl 4yUy ^ yijL; y " 

oil y *As ,iwU-l 44' °4' 4 4' yo'i y4 ou>^ylj 
^5011 o yoNl y Ji o'jJ^' ^4' 44' 4^' ^ 4 


144 


4-JliJl JJ (_^l i 4Ja_<ij Jl i — i jJ~\ j_ju ^yilj 

^ J| ^ I y*“ J t *y l-~JI I ^y 4_^3 L«_J! <j j j g ^ c 1 792 ^»Lp 

Ji y^y^' ojjlJl ^jjU cJj^ l_j yL I jli ^i4 ojLj^j .j j-Lli 

•k JJJ ^ 

dr^J' ' <■ i«Lp y y- y^y- Jl LJ J ^3 Jp jlJJ cJu-p 

£*5\-yJJj t e-LLoJJ .(Jjjl*J,I jl™Jl ^ cjjJaiil 

O ji.! ^3 ^o_^o cj J_>- l ytl! oJjlyll 4_J $\ yiz^tj^ I j c ju* J y l| 

^IkJl SjIp)/ S-ly-j^l iL^p Jl y Ji-jJl jl iJli\M 

jIjJLl^uNIj t(J,jjJl £w?jl oLlJL*_> jlypjlLi l_ij_>-l IjiJj } j j. al| 

JJ^jjJl 14 a Ji<= ^ .. b: i jl USjJ i^y-Sll JjjJl y 

Lvajl ^-yljJl jlS - aJ| , j _ ; _™J| ^_oVL j^-SLi ^ 

4 Ja.Lv £ol_*_iy j! ^ 5 yJ y^Ul y yjl 4-o-*-G y^U-l j 
r 1 ^ Jl y=UiJ! Jp JJj. SyZ ^ ^4p 

(_gj-iJl iolj-j l llA y* ,L™J y yj ojjljJl jLSo'yi jLjjljl J_j> jjijll 

•£\;bM y £-op^I U2 y jy} A^fclxil 
Nj t j (j ^Jl j^JJl jlS (, 4_~ojj CJ jJ| ( _ ? 3j 

Jjjy>- Syl.1 y> ylyll (Jy- yJllj>J.I j-y»iL~»Jl <olp 
lii £y <yy~ 5 jj 7 JS" 01 JI l Jy- ^iUi ^ i)jLs^ s j jJi»j 

c A^Jli .LgjUl y Ao^Slwv-o j (jl 


C. Bloch, : _ r !iJl ^ill 300 ^UL U d795j 1789 0 ^ (8) 

L Emigration IranQaise au XIX sieclc," Etudes d’histoire moderne et 
con tempo, -aine, vol. 1 (1947), p, 137, et Donald Greer, The Incidence of the 
Emigration during the French Revolution (Cambridge: Harvard University Press, 
1951). 


145 



^LxJl jL/iU)Nl ^ JjMl a_L^-J| j-A jij^- 4 (T-J^l i_J 
^y> jL iLolpML £j r ~"')Jl J| i— isjii tiiii <JpJ ■ 

CU4- y-jj culls' ^1 i_Jj^-SJl jiji- J_v jl oljjill J V^J 
Js’LojjI iojlp A -ijJ Aj jOO AalULp “Uj CUjIS .ijl-^JaJlj ^auJl 


./> b i ys> t <b _^J-l ipLi^/ (jOjJaJ-lj ^^Juxi! j Jjui! 

, •• j 1 ^ jJ~\ JS cuujj .L^_L<kSS 0wU*juS.I aj^sJI ^p A^~jjSJl o^l 


^U>- (. IJj Jutli O-ali jl t o jjb JaJl A_v J t^V^lj ‘Ojjull AjJ_JI 

Ljjjl Jl V 1 ' Jl -kda^U o^-o'-? -JS^I c> 1 848 ^L-ol 
1L~J ji ialpjj jjt-SJl If- aSjULo <ui>Liiilj Laj 1848 j»L*Jl i_J^~ 
^L*J| Jlju y>uJlj yyb Jl ol jjill cJLoj -iojjj^H •J*a>-JI o-UpJ 
aJL^j JuL ila^pNl Jl tloJ^jj UUaj! <_J oo- U-lo 1 1830 

.AjJ-I ^»Ujj iSL^^/l v° ^jJll dj^ Ji l-V 3 -^ Jl_v4 


Jj| 5 _JiJ LgJl U _JiJ Lc lil to jJ~\ jls t ij M-^r jr"J 
i±Li J j .aJS-IjJI o^lSoil v 1 4 -> 4 *Jl Jj- upLuo iaJUu 
J l JuJL^-l ^UaJl LgJlxj jV^II oL>j-*-v 2 - 1 I ^j-*-> jl (jSj<ll iV ‘*■’1 
ILoJicJl jU-luO jvJi J_V 1 ^ v’^'^l oUJaJlj olvlj - 0 

j^Ss-o-j ^ aJLj tA_^lS- 0 j j.*/? > (. JU-pMl v — >L> tl_s^I ^oj U9^ .<u^*ulJI 
Jolii oJuji lil NJ. t 5 J-^l o*>lSjSilj A-LoJl UJ 


jjjj (.aMJ-A jLSj .^jU-l JS-Uull 

jjis ^jUazuSNI Jj-icJl jl t(jUajjJI Ja>'-~JI auWU^ OjJsu J*>lj- 

oli jj!l v j-Sp ^IcJl j jA . Jl jSj jl j) v>^>ll aSIoJI O.L-JI -Jj 
1 _jl .y 1 ,(|»t>LwJl V" v jv^^l jLojll vl J>t ol l-v 3 

t jL~^^II 0 SJ j t Jl 2"-"" *4 *j L<v jj~u Lo vJ~l jl 1 — I"!" 1 Ji 

t- lu>- aLSoLi ioJjJJ-I <L-*j j-SJ I ojo>J-I aj^S'^I oUS-i t LJ^ 
• >_a y>JJ 0 y>jS\ t (_$ jI*~j ^J=rj 4 J 4 ^ 

t j-j oj_JI oljji- cuv-ol t UaJ V ^^' 1 

.^^LvJl aLJJIj tJ*>ljOiNlj 


146 


i_s^ - 1 792 Id ^ <ji-\ cuApI 

c>i ** 4-^SClll tJL<*_p|^ 4 JL 0 M (J,j t <LJ ^Jj_*J,1 jjuLi i ( » .^4 ! 

CU^Ja! / J^J_>I J <j-Ja-~pi /t_4 <J*>\j>- ^ij .iJlSLol ^Jl 

i_5^ J '' n & t 4_S3~jL»JLa 4_)jj^_?- t ‘LvSs-lil 

C?Jy^^ f*-T > ._?-^-~'' b~° cJo*^' 4_^«J| ^-s_JaJo pJ_J| ^_>o 4_j^OoJl ^c_)jl_j 
Cx^ -9 y o^woLi ^JJl ^ 4 _L>Loj 
0 _y^ i_y cJo^A"^' ;J^U_iO ~^4 L & j^ 2 S* 4 -^JjjiJi o^^jljl CjIJ_j J_ 5 j) .^jL 
(_gjJl _ yJ^ji] ji^l c_>l_>LAijlj t L^JJ c^o-il 

iajUil J,) <ij-PjJlj _ (jll j_J| ( J_<u<j| y> J ^ V - ! ’ *-o->oJI j jixj ji 

'^y-° ^ jj-’ , -Jl <-Jl5j\j t oJJli i y>^ij ,jjj<JJ <LbUJl 

• y i^lijllj is jAja 


c jjjjJj^J r l jL5j .^ULl L^lk^ yC ajjjJJ! t — 1 j jJ~l ol 
t Ji-ljJl ^ JIJjlpVI lj->-jij ^-jUU (_y> ioj^ a-p^J lj jjJJi 
b* ^y^r Cy Oy^y \y\5j <■ A.-^' yrjil ^ y^\ o^Il^ 

Ai J '- : ^ I -~-' ' cJ^-^3/1 0^_JjL^_)j t^^olA-Vl ^A-*— e-U^iatiM 
1 ® ^jLaj 4JIS\_o_j l)j-*JL<i-Xjj tjy.JLs'yi 4_> jlj_p-jj_J|j t iij_^_S3Jl 
(> ^jP o' tilJS *U5 aL>^_o ~xL- L^ oJli'j 

Oj'^^O"'' -^2_ii_>- (_J- C ' 0 J^UJl AoJaJ-o 4_J 0 J-2-J (O J JLP 

pL^JI ‘d_*_aj" oJl 5 lo OjJij) IXPlaJl j jyd J | J c _J yb\ jr-SC^J.! 

(ij .((Jane Austen) y^j] 0 ^ obljj ^ ^ JU- J\j 

* — U-U ‘ 4_a_li^_o oijj L(^Oj ^j-Svj jl 1 _ja1 LoA t oJj J_S^- 4_Lo^>tj ojjJlJl 
Oj^JLU jLv2_~j^sh lj_A c i " ■ -^ ?~j' " 

°oj-~^' o^-jL-S' ^.xJl ^JL^LaaJ! i \^o aALjJI 

or^rV' cr° Lj^y '-° j-*j '- a ' ^y>- y* o^Lviil 

jy yljyji A/ ■^'■i y.-^r jy Al^lAll jwO-p 0 LS 0 t^-iJuJl 
jlj .f-IUp^U ^Jx>\j to J~rj a Jjxj (j^J OHOJ^^r' o^UJl 

t is J-^^J AjjjJ t_«JLa| ^I_^XjLj Vl V_J jA-l oIa JjLa t_ v *^S’ bjxjT 


147 



ji j C^~\ i_J~-*-i. x~ A ^' 

coJ -* lyjl JjUo y °Aa ci^ j*-’ 

ioS/1 £c^ x4^ (^1 ‘iLLiJl <_j^J~I ‘■r^pyi-l jl <u~«jjiJl ojjlll 
. > 1 /V.'q jM Jp- 4-ojU-l o Ja^Jl A-~“ jLfj t (jyJlJlj <JjAi>- y> 

CT^ •(L- ; ^ _ '- ? ^ r' jnrf *\j^\j 

.iJijbJl ILaA-I oJ la y jll ^LlxSjll 1.1 a Lgiii- yJl oLp1~uJI <Jy 

cAjSbt^l iJU cJA> 1794j 1792 y^UJl y ij/ll ^>1 Al 

, •• > j .s!~ \\ j t IaIl*a \yi^aj 1 jLs- jyJl y <^XeA <jLi 

JL^Jl ylji y C^~~J p-i) lyJl ^ ^LlJI 
oJ^-xJl jlj io!jj-iJl Jl cpjH '-r’jj-^ - ' Al ^j-^' J-^ 

U ~. /, i j> c oAa L_oL> 1 ^3 jH Lc*_«o j! ^ p^-*~- k - j 

tlLJLxJl y-*-* | * g A,j jl t ^-^L jJ. 1 J_«LiJ! ^j-prdl 

. 1794 j 1793 yUJl y "yl*j>M"j 

M t Ajjjj i_J y 4^_^5j>o J y 4 ^ yyA ^ 

^ j ^, •• . ,i ^a IaJlj>-^ Jjj^^Jl oj-A jl t ^ ^ 3 j3 l^- 5 !-^ 

yj| J4L^J1 oJla jSl Jj ty^SlI J4-J^]lj o^Uiil 

*yj.o , > js\ 4_^pL>y-jM aJIJ_*J1 cuL *->-j ti_— *-4Jl oxJLa- Iajatl^-jI 

»<4jJLj jl JL*_aJl aJ_;X4-1 <_j j-J-I jl f-Nj-* t _ 5 -^l-' •“> -*-*j) 

jl^j jL^jyy. yJl XyLil 5 jj 5 yjUl Ay jJaJl 
i^Ul 4^>l_w«Jl ol*_y!l jyy^y. t L5y > 'l 4 -&^ _ jr“ 

.JUjJI L^yJlisi jyUl y^J-1 j oj^l y> jy 

y j I y3^->, j ij <■ jL^J' £-* U-<JJ y L^» ^ 

11 yU-l " 1 jjS'I jj jl (*-4^ ^ ‘ 4 - a '' Xc 'i j' i^5Ui 

^jjJl ^ cjjjJujyU jl (.aJUJU .t5j_yll yL»J-' jyj ‘•(iiUJl) 
jj^A-ljjj ijjyll Aj»Lp AjA-jJjjJ-iI a_U^ Jl k_J^J-l 

y lydil JL5_o .ULkjjj '. j^jll (^iLvaujll ( _ybll ^>Ljl (_^Jp»xJIj 
2^_A-&\ i_j jJ-l y’ji^ L~-iji cyiy 1 1793 ^jJl y Al IAa 


148 


ivPj-iJl <_$ JJ!) ,_^OVl jt-viSl oLL-p jOj cjIju U5 cL jjj \ 

o L^j^i j^-s^ulii is^-Ovi ijjS/i ^ ojp>cjl^.i (_ 5 jJi Lai 

Lsc^i ^j-aS/L jjj tt-jjj-i jj oi vi X''a«_aaji 

j^UJl oOp-j y, jib j^JJl jLJl Os ^ jj caJlp ojL ^JJI 

t ojjLil 4_v2ji ljj-»d>- j| J_*_j ^-1 jJ j .1 J ^4-1 

t^iJi jOJi j_p LiU- ji t ^Vi jj-T ti j-f^ji oi (Ji 

^ i_5^J ^v-JLj'yi 4_o,.la,. > w o °JJH |j_) J_i C OjJ J_i 4 jib 

<u Ij^lil ^VJbb j j^jlcVJI fli (.1793 /j| ^ 

.aJUJI J^p- JJolj 4 jubj^J-l 

III 

Jjl jU (.OJyjJl y ^Lcil <_pUJl ^SOi Ujup 

Ljjj- 6^ <• 1789 f.UJl OjO ^ Jbojo J,l ^ L> 

jzrr^.jj ■ ‘bW - j tiL-ai io (_5® jj^j • 11 aiiii aOU aiai 
^jyJl _ oLj (. ^pIjJI j*— -O- l (Danton) j jjbbj t jJLdl 

bj^lll OiOilj t A-oOJl ia^LJl aOj tJaiJl IjUj t (3-bS/ 1 (^JuOl 

^»!ApSM y jCS y? yL > I aij .bOai J 
biUJlj 4^ ^ O-rfUVj y\^ ya iiL-ll (-O;. J> 1789 J.U 

j >tJL— j j .(l)j-?*- J^il VI |1_9 4 A_^_>- 

0-4^ pO CjIjOp-V U-jjj ApL?- ^jOpL ^Jbj^JLl 

^ij_a t ^^i^ai (_jijjji oL™uLoj^ji c-L-ji (__™«j j taa 

. (Charlotte Corday) ^bj IJH b ^jJjLj jl c (Mme Roland) jVjj 
‘■Jrr’j ^ 1 1 J-^ij-i ■ J-b> ^ai (— SjJ tJ ol d J-Ol jb Jb-V 
4 4 _jL&jVI J OJb OjOsOil jli- JuiJ A-O J_p 

Jpj b^lj-a loJj^ f-baJl dLLJ ^Ikaij t CjjjJbbjJlj 

l~—j Ajtb>l_yb jld bljjl ^^jpLO-I JbiJl ioLOp jU cOJi ^_p jJl 
oO^Oil ( _ 5 b- jl j ^iJl ^Luj c— a L bl 


149 



j»Lp " y> jS " J-*j oy- JJU <. jy-by-jH ijj ii! 

(J“)Vi- y>_^ jJl flJLP^I oNb- y bill yb> oi-i -1 Aia . 1871 

l ^XjiJl oJuu y Iw t jlyll j-r-^'j • J-*"^ “by I 

yCu ^ j .olj jj y U CUo-gJl Ajyy 

,<lol*Jl 4j oLw^- 1 ^ul*C*W 4_L>- jil oJjk \Jl& 

^Jl <uJl^ 2-11 AjjJaJJ 4 ^^wJ1j (jl yS' ‘ — 

4j JJ Nj A^/3^o iJU- ybo ji toji Jbo "yUjNl" A jj bolyl s_bj 
AJaiUt^JJ jL«_aJl XyjJl v—>jJ-^ v il tJj^ll ^bll <y jib jJj 1 4-bJj^o 
Ijbyj jJJjL. oJLb»b tbiUJl Zjjj+f? 4uL*i L° I by .y»z%> <J-* 
yjLj J~/?l y Oy» cuilb 1 1973 yy / jlyy - .<bL*b! iijls 

j yS/l yjy- cullbj tyjjb ■d-u’ -5 y b)L- y b~->y °yb 
j yJC) jjbUa-ij-Jl jib Lo-~a 1 (Jjbcll J cJLo-jJI y> L~Jji jy jlljl 
,y*>li^l J yJl (jb*J bbLJl CU>lbj tyyJlj yybl y ^1^ 
5 ^lyj ( *-s^ Lgib Lb y cblb y- \ y-b yjl cybbl jl U j 
tlbyb Jbbu-I yb yJl J^Jr\ As\j «. SljJJl y jl y -wbji 
Syubl ybb-jbl oljU^bNl y SJjJy bb-y <J-^ bbijlj 

1794 yjb /jb T y . La Ip y^b-P y Oji b> by~° byJl 

<u!p jib L»-p oly j-’bb i — ip-Ljij (_5j.ll tybb 'Ibj Ojlb 

1 1973 ^ojbo /jbl 4_jjb^Jl djLb-bbl ^ cJ^b«_j t^j_y 
ob^— >i^!l i_jljjl t (_5 yjjb <.jl) y^«bj_aJl iJ-o-xJl bo-y Oj_b_oj|j 
HI y JU -1 aJlp jib 11 Ublb 1 (IfJbt cub- yJl (Assignats) 
jb, jyU- UJ^r j bl jil yy Mj . Jbbi.1 y cbo I bj 
jbj t^y! (_5JJI bbJl b'bJl bb y yj-yll ybbl tyjbl 
<. c^Lob j_jJub o^bj jr° bi^lj ‘■bj^’ljjl b;j_H-^r' “Upy 


Donald Greer, The Incidence of the Terror during the French Revolution: (9) 
A Statistical Interpretation (Cambridge: Harvard University Press, 1935). 


150 



c L^ j jj ^J,j nljjjL . 17 '. ' 

l 5® l * * 4 ~~-^ SiJ_H^ o^*Jil j_sJ .1813j 1812 j^oUJl yj ^I^Jl 

' (J^ J oUjl ^a J-obcJl 

(jjJl ^^bjJl ^jil ^L^f-I J-j t JL>- jS\ e-^y^] IL^jJU 
yj 1 L?-.,.-j jLii-| jl5 t o jIaII o-La (Jl jib 4j ^ l^. . „ N} ^ a , 

“M-^J 0-* 0-“ ^ Uli : U-^J cJlL N ^ ^>1 

tA-ijJl aJjJJI 4_Jj silb^-’J _^JJ j! t ^yla—ojJl LiLkJl ^JaJ 

NjJj .L^_L>_SL 2*>LJI ^Laxj^I i I jjJjj ^s i2jJ_>- Lo ^><-j ^J_p cLo -> jj 

<J-^ L>Ua-i jj-LviAj <jj^-i5L!l jlsL! t L— i ji La_SL>ti-Jil L*j*yi 

ti! -bj-4^ c5^J .0 j k .-.JJ Ip j-bb- Jil taUaxSI j iL-bJuv 

.1797 ^>Lp ^^lLjJI oMpI J,l j*J J-pL^j J,l yS\ 

4_>LJaJl J-^-A^-a Oli t (J-wil 4_ijl J ^j-a £_*» jJl J.I U jJij jJ j 
5-U-^a Lajb^a «-Lp ;>jr-j oL5 ^iJl Jku * jJl 

<■ La's/! j-g-Aa Lo^aj clJLL^ ^^il! s jjbJl oU t Jl^- Sj| ( J_pj .Lj ji 

u -p O^ -1 ^ ^*^Lla_^“>U i-i-jj_i-l ^ijulL, 11 ^lIpjJI <^L«jJ'yi"j 

. 1 ! La'S/ 1 " j^-Aa 

-X2p>- aa>Ip LJsUJ! ^Uk, Lajj^-1 ^y]\ J,jS/l La_^il cblS 
AiisLpLilj t<_r2Lijil p-Jli'^l f-[^_>-jj xjs j^pjJl 


l jJ}i\ iajSb- l^j. .. . I LjJ JiP- ^1) i» jSi i-l 0 J-4 " (10) 

^ > IjAjLpj tii-iJ-i yij^xi 1 ijjjji i j^A-\ oU-aJi Lgjj 4 _jl*ji 

jL> U-up oULi y>j\ ^ijXji ^jp Ij^Dj tiLo jJl j . «l a<J| 

^.111 JU-^I |Pa *7jj» .oMjl-dl Jj: -bjll aly-)/ J g^., 

Jp dLiy Ulj t(*Ull II* J, Mj .SoLJl Lei Ij^I j CA-Jj .LJ y Ijliil 

Jean .-^1x5 ^ 4 _aJu l jljpp'Vl J5 -fJJJL ^lp! j! 'Vl tJ ^L.|^.Vl oUoj J 
Savant, i,p.s Prefets de. Napoleon ([Paris]: Hachette, [1958]), pp. 1 1 1-112. 


151 



^jJl j jJj £00 I 0 -'A'-~11 

Ju/> ^jIaj^/Ljj c^UJi <J\ - <j5j£> o,_f~ ^-- J ^ 

^ .. j j 1 j_a O-iLoO _ jL^^U jt_SL>J.I 3^— oJlj <• 

j^oo ir^J .4-jjjw ? jSSl oJlS [jy>Sl\ ^»_^_Jlia-» oli ^ toiLuJl 

iU; ^J! oi^J U ijj ,a^'As>1 1 jW j! o j~r' j^ _r^' 

J^lS3l coj-uaJl J^- iw-oi!l j*o> <. 1 _yol' wolSI cols' jlj 
t<dS tiJJi iAJIpNI j\ tJ-x^Jlj o^-oJl <• J-alcJl 

(. ^o^JJ OiU-vJl J- 05 L-iJ-fc (jl ^ O^IpN! 

l^ojlc Jj i^-bu jjS3 N o' i y^i ^bJl Sy^- j'j 

4 JO)' ^1 jAojj jjoo Jjl AiJ >S' °3-* colSj .aAs-Uj iLOj 

^ jJLJi aOLJI 4oL*Jl ( _j-*Jl t ^SSl oj^-v2-ij aJjj 

jUjI jj^OOvil ^ j hjJ^J jj^ o° (ijoL' 

t J-*j 1 1 jjjl UkS <• oj ^^Ijl ^IojN 

^-LiSUl jjCjiji jL- ^ ^rrOoJ A-~~jj-AJl ol^xoJ.1 

; 1 . . . oWI ^r)/l 0 S 4 J jlSj .jJ-sONS Jo> 
oli AliO-a 4 j jy 0 >IpJ Jjl Jl^j} ^ COo-^—l 1 . lSj_y>l ^AS • (5^ 
Aoo-^ odi LO ji co~~jj . (n) jjJjj>jJ - oL*jJ J> jLi 
i j-gil ^lO/dl jljo^J J tijja- ^y-»J ijU_v=> t iiSlil Or^^>bjU 
Jp J (t-cbol tcojjJ-l 

Joo i*AJl ^ t-Ai _4I _^A jilij i 4 jj_^->JJj OjjiiJ JjOLlI 

(.0 ^ . » ./»H ApIjjJJ J_^>cJl lolo Jij -ui^j JJ-i 

coA^-j _^o]J JsjO. ! l y*j 


O-oJ io ^Jl y io-t j oiUx^.1 ^ 0_j-L;bJI LOy JO 615 (11) 

ULy.jJ "OJ.1 cXN jl! oj ^1 OOll JiJySll J^>15 

, : J jl (SJ.y.1 J> OjOJl Ojjl jLoM OloNl gSOJl jr« ois lUS^Aj .(1803) 

.\^U5U Ojli (_£~U jjp oji 


152 



i y[£jj i e-lxJl c . ^4 -1 

olS^JLJl JS .LjLuJj J _Jl SjjdJl j>jJLxJ| ytiUio 

Uj?"J i Lj ji ^ <uLsl o^jssUi JJaJ jl iJl^jJl iS’ jJ-\ j (Sj -^- Jl 

-iSU.1 t ^jlj-iJl Uj j o^LLJ! y^_i Lj. 


(12) 


l _ y *Lall j 


«i_ ; _sL>«J| ( y^j LjJLd 


S L '^S _1__>-| 

coUl ^ j-U- <, jL~Jl J,l jJj>cj i. jJ j j 
4JUJI <~>JA U jlp^ ^Jt oUJl io*Ul dJ- 

‘■jj-'-'^I l c 5 j-^l 1 Sjj^\ tjjXilj <Cj>jj| oJjji jjj . Ld^i 
s^-ftUi Id 'yijJU>l J _LS' v yi OjJ_A-l _d*J jJI k_jjj»sji| L .1 ..,1 a l| 

i 4 ^>JJ| ^S-Uj t (a-SCLo ds ^ l^jjj jlSj) 
‘-’d^jjJ-l jr -' 5 ‘-'ij -lij-ij L^jLds-e-'l ^^idTI c5 JDl jj 

|jjt> t AdtljJl *y df-j-^jjj cl jl Oy>J\sl 


jl <u~d iJJ j, xt^j ^jj| ^ rWl J.| ^_LkJ| jjVl 

A-«_id*Jlj l_->LAj^/I t jjjJl J-* dV l 4_JLp 1 -1 » j j, 

/ >*J <■ ^ >* jl is y^ u^h. ^ u^Jl V^l ^~Jl 

jl5 dl jj/| jjJ_d>J ^jJ-Ul l_5^J - JL>" dl (J-* N jdlo l y2jj j ^Sd 

*4 Cr^ 1 - ‘■^ t 5 "^l ^■‘^-ll j^viLj jJl jl ^jjjJl iJifr j j t 

'^y~J Cr^i j^J - jL*> i_jLxJ| 4^J3jL w ^,'VI jSi\ ^jmX^a 

C/ -V'jJl ^1 ^ •j'^-^l t_JLp! jiS/l CLJl Jj tUJdp 
c-l j/ 1 aJLa 4_) C-Jsb-lj c(jjJ_)U lj_p) ojjJlJI jv-f-'j j_jl 
‘•(J’.j^-I ^ “Lj-JL i jSj> jl iJUJl ajjj^- j! dllj .j-j^xJl j 

4_!Ij_*J| oiL>_j>i i LJLdo 1 _>-j> j~o~j J^ t „ > ^L| 


O ^il O LoAlP t 4-oJi-P 


jLa 




• <^->lx5Gl l-Lfc jyj ^ulxJl i J^aji}\ J&\ (12) 


153 


\juy> Ajj .DjiM (OjlLz-a 0jy3ilyj t<L«SM (_5^ “Lyly^ 

j_aj l 13 ’(Jean- Jacques Rousseau) 0L>- j-» °y-H <0-° 

j\ t j a>j y LSL oUsii^ ajA) ySl jij ‘ <cc<w2ju oaUxpI 

La*>L»*Jl 4A-i- <_> y-l-P y> jLSl (j-^-i ^ A-j^ 1 y^Li- ‘“T'A-Slo ,_>>- 

toj^il aLoLSOI ySLl jl 0)j ‘•lSjaLM aa>JJI tL>l*Jl 

4_,l_»jl 015 j t dr 0 ~ ‘y^*-'"-^ y 0 ^ £ '-’> s ccJLa j 

.UaSLv (_5 J-® (.ylOl AlP Ji£ loAAPj 

Ja Ly-P y 5 LIS’ L-fl gA iiU-Jl Ajjj 4^-J _yy“)4A oLxU JywSo 
^yly-j ^ia-^i jJ! aJLUI ^ yj iiJLsC ^UajJl jL S AJO .j*-PAJI IAj^ 

( v r P ^./il «"'l AjU l ^Ja-^iyJl AoJaJl LJ)l*J A~~~Jl) Lol -oy°L>Ll 

(_sLoaJ| jj-o Ajy CA-ota Lo OyJjj-~CAo'lJl (jAJI ‘ — '^jLC'-' 0 '^ 

aJUj OlS j c i)SU.I y >1 gi a^pJI 0 jP f UiJl Jy- LjJ 

Jl AiUy ,i_aJL>cJl 11 a JjUaJ <y J-oUJl ^ (jr^-yp' aaJII 

iLwijl j IJcaJI Jp ao ySL>- JS o-o-pjl A-j^J-l aaL>-La^I 01 OJJi 

S^OLil OUil 5 yU a>! JUjAJI ^L~p~ Jpj i A» SjyPq lyjj 
t 2 . ,n J » ll La yia xJt oL-lJ-ll g-9 J OLjAJL- 11 gj 

I j : , (j;A_A_*_> OLS ( _ j aJI CaI_L_sL1Lj A_Lal_J~' Oj-J-I oLjLSx-AjNIj 
Jp yyPylJl t_ASj-" cAjjp yJI LLw«Jl 01 ,0yij^-AA>*Ul 

^ 1939 j 1936 Oy^' yy v l r-*'V' J AA’.y-^r^' 

^L~-p J-p aJLLoIj - 01^ gljl j-* aJL*JI yol 

Lo ySLM dl5 1 1794 ^»L*JI Jyl =yj -yxdi a'— ■ ^ tlr 11 
t a, L 1 ... I l ^ys aSO-^LoJAi SAj^Ij a! sS J) cJy Ai Lw-oL-ll aL^jS/Ij 
y» C jJjll jl AAyJJl yp Oj yAly> Oj-JjAAo L^J-P piyLi.J La 
■y.c a o a a ilA_pl Jl LaLyOILi <.ioJ_£- oL-p Lyj-^-y 1 <-)*1 p- 
,LL>ll L_ij-ll caLo-HI OjLaJL (.LOLxJl JoL^aJl 


jbS^JI lJu> y 457-445 y> <. y* cJUl Jvoill >31 03) 


154 



ij.sL^jLs'Vl oL>-Lj^- s il jli tlj_J^S j 

~^ , : , * /J tlr* ‘XXjIj.LJIj jjil ^*aL»^L| c-olix^l jjj .a^jLJI SjJLJ.1 

(_>3Jl JJ -^-S/l J_wo_j£ d)l j-^P . d/-)-i!-xJ I j jL^^oVl 

Ji <L.ipjU ^^jil ^o^J| jU t<uij^Jl ^jHjJ.1 ^3 LI .^UL 

•u^jbill JpL^jI ^ ^pLLj jCI 


O'* ‘^J-'H cii j\ (JJ 0_*-j>-I jJ t Ijbbfcj 

ji^il j^ 2 - 1 ^ ^ujLL^- j_*_j 1 4^v?lj<j| o ^jLi-l d_LuLl 

tf-IL'yi (J-L oLJj (lr;j^b»<Lxll Li j-v^ j^jfc j 

^Jjjx*1I ^JjUiI j_)jil 1 ^ ^jbJl t o 

jlSj .LLjUil ^ jjLb ^jJl ^jSfl ^-LJb J_p o_xL ^yJl 

C(jj_^JL (_^_p-lyLil i v | _a j_j.a_*JJ Lptv-Lo jJj _ij JjLLjJ.! J b I 1 Ula 

t ‘-^-' J ^' (_5^l j-v^L*Jl ^o pb^vJl JiJiljj t^j^jjLbilj 

IJ-A jr-iLij j Jj .JIj_oj/l ^jjj Ljc'-^ (pblyd (_^® <■ L“ob~s <*-^j 

aJ aL/? j/ bib^J^i L^-^j aS y. Lo« ^9 (j ^ xjL -LH Ljjp ^Jl 

cJ-~^ ij-ri ^ (jLL^/l 4 _i^p-j i — LL l ^e- jJL; ttjjlb-j/ L 

t <^e-L<0->-')l I JjS/l ( J^l^il ^_oj/l Jjl CjLsL^'yi ojjs 

(_5^ OjXob Jlboi 1)1 .(A-lajU-J.! i-> j-f-kxJl 4-PJjJiJ 4-JjJl :> ,j_*J (1)1 J! 

(j^pjj jl) (Jllol (_£bjl bajj^Jb j^XoJ LajUI 

(1)1 AjiiLb.1 jJlbJl (l)Sl jJb>. jjJui ^ 

jib blj olJ-l dibs y^-»J Lj JJi^. 

i_ 5 ^ ijlb - X>L~- 4 -j| j_J-P bS ! t (J ^JLC Jj 

d^J i>XlJ_Lll i^LlJl (jb _ I Jlj_gp»xil AjpJL/ 21 (Jl y>- j/l 

LpILj jli Jj^Llj .jL.pj/1 J L-j >_j jli ojCI Jii ^^bl!l 

j-^ I olj^Jlj t\ jji>*>U j/L jib (_gl jJi ^ 


^Ls*- (_~™j) Lj>^J.| ^jbxsl Cjjbs^ JjLa to blij' ^ bljljLdl 
“b LS“b^ XiJ-4-l (j-jjJlj ‘ (j^Jj-“~o 

dJJi (jlbj .oj/lilp-lj ^ ylb \y> Ajjil Jj L J t ll ( _ r o_^,S|| ^LlbUl " 


155 



Jji j iJU- d)l=r ^ J-* 3 Si J 

g ■ a j! -L aXs^jAI 

L_aJ ai jL~Jlj uy^\ 0^ <.1794 J-^l /o L~-> .^yyl^- 

t<L^>L~J' ilyJl O^jUj jUall IJjj <. Alv2-ail U-^c-^v^ 

/01 j-^-ljl (_ji j .<_-» jJ-l , - r -^-~-; p-fH*- 3 ^ a-* 'j-^4 

\j*o O-^J ojuai-l 4 j 1 ^y 1 yy^ Loja^-j 1 1794 jj 

caJlS t ISL^Ju J^-j <_?^ y^~^J ^ry'^-^’j 

ij j yi\ ^jh^I JJ-^y j? o* a?J .<-->1^1 

jj* |»Jlp! «. Jldl pJl .^^JJ jtp c ^' ‘(1794 1 27 ^) 
<L*_w-^ aJiJls ^»L>I J_^_> aJ ./ ? all (_^l jv-f 7 i_j-^“ J ‘ l 4j~ l ji-S'j 

4jj^> _ j5" jl y y* \yAf- OyVoj J 


IV 

: ojjill ^ jbtoSM ^ aJLH iJjLJl 4L>-^1! aiU- j-* 

ol_*-JL)l c~^LiNl t ^Jj^ja>‘>Ul 

oIjLj«JI a_L>- ^ ) jjlSj ty_yJji (*-* (»-^-^ 1j ^ cii dd* -1 lA 1 .-^ 
Lyon") ^ o^J" : jli JjNl L*_> /d'-d tAJlaiaJl a_^LJI 

£j?- Lp^ ui (^Jlp .SLU-! yj. <_iNl SjJLp" «, ( " n’est plus 

Ojtjjjl J,l JjLJ l_Asj-»-L~j'j ^ £yy r *\j^’ ^ jSi 

aJl^ y> oJl* j^Svi Z* 4 ^ 11 jjJl y* o j_J>L*Jl if-L-Jl ioL«Jl 

■ > J, [S\j <■ Lp j->- OjjyJzy \yl\S <JL>- j-lt 1 — J-f4 <1)*^ ‘ 

J jl J-i^ Lw^LS aJj^> « j^Ui o4lS l^SlSj ^jjL~j 


Louis-Antoine-Leon Saint-Just, Oeuvres completes de Saint-Just , 2 (14) 
vols., l’elite de la revolution; 1, avec une introd. et des notes par Charles Vellay 
(Paris: E. Fasquelle, 1908), vol. II: Rapports et ecrits divers (mai 1793-thennidor an 
II), p. 147. 


156 



iiUaJl CUilSj • J'ljSJl Ails' oljU-o L&J^J Cj J^iu J 1(_£_9 jJ 

AS 3 4_ojJSJI ‘LoJaj'S/I <jAjy>- ^-U-lSV Anils' L^JLap L^iiial ( _ ? xJl 

•£L^' 4/ LjL 


asL ^ L AaJaJI 0^>-lj ^1 ilS-lil cJji 

jl^Nl J-iU iUbT J> c (1799.1794) S^yjl s ^UJL Li tijAj 'uT 
oil iy> ti^Uajl ^.sUsLliVl ^»jJLj|j 

AliJi j±A Jaj USLiil oIa J>- ^ jSUjS jl J .1791 j 1789 OyLJi 

jlSjiS'I Lpl l y J c ^-i-ji\ ^s- 4jVl ( _ s ^~p~ 


ibl*-. 1870 ^UJ! Juo 


as 3 k — (_5* jL~~Vl 1 Jlc-I A— Lo-p 


‘ (1804-1799) 4 (1799-1795) SjbVl , a . U ; Sn 

<.(1830-1815) oUxUl jy JJh Jl USjUj, <. ( 1 814_1 804) Uj.UU-a) 1 ! 
‘ (1851.1848) (. (1848-1830) ojjJl-jJI i^xJUlj 

J* oVjlst LgiS" cJlS t (3 870_1 852) i^l^Vlj, 

4-JLaJ| iS^ jj-Jl 

j>UaJ|j t jJi 


L^ 1 "^ c5 4.1a.dj 

(.p^-sJ ^»L«xll £jj a_jLp ^ UlJiSj (.^L-v ^J5 Jl ^jUxil 

(y -b-L 4 ~^-j jj-j ijju>-j jls j 

^ ^JjLJl _ UsUJI j jSs J 4 A g ->- 

Ijjiol 4 1795 |»Lpj .iJli 4_g_>- yA Ja jJLa J_p j 

4 Iaa^JS AjI <LiL»aA- -lajjJlj J a-vS l l Oj^-I y* jL/2AA \ j yL-O 

jj-LaJI jjIyJl J_p aJasIpJ.! Jl I jL^jj U_ «j ajjjsJI cjIS ^j>cJl ]1 4 ^j^ 1 j 
wUilP ^ji 4 _-aU jjLpLI ( J^- ^LaIpNI J! 1 jJa-Sl jiaJl jl Vl 4 U 4 A 

^USjV y>J Lf-LLo £-S>jJl |jla jlS j ,A-S>jUil 

•<Jl jr^r A -*^'j~t (T-So- : aLjUt J,| Ail US’ 4 jl*j U-i axjI ^J l 
CaLVIajVI cr° (jS"! j-^-V (jSyl-l (J-^- O-LALpI ojbVl jl -L-i 


157 


^.L, 1. 1795 |.Ip oNjU SOp U 4 O 5 ) KjjoJI 

jJU OS) (1799 J Ljisj c 1798 JLjyli c 1798 jjOoSjy ‘1796 
JU-.l l SjiJ SOo-yil KLoJl L»® KyUl <J-p ojJ-aJl j^Jl olS” 
^x]l yJl j ejiUll £J0 ol jj- Cf^*- ^ 

ilSUiil oJufc J^ jl J^\ £}kol oi J .^iojl KLkll ^K 

^ ^25^ I j ,40) LilS £33j tljP 03 j-gi ‘OOO jOJ OjK ^1 

LjJcwi ySU jij . 4 ^ y 5 U>JJ UU Upo coOS ■O'ljj-pj 4 .<JUp ol dili 

jLxj jy Ji to j-jUj-. tij'oxilj JlSU ^UJJ ^ 

.y\>- jo ^Ukj yp UK ^jUcoj jl t j5Uw ^iyU' o' 


JlS j t UiUiJl Ajj^oJr jUJJ oJjJI >* Kj-J-ll JoJJ Ioj» oK 
^ 5 Jl " Levee en masse " jpjjyJl Oy^' Cr° crrrr L y 
1793 OyUJt ^ Joi- Sj-p 3 KJ ySU' -u^^Oxll 

iJui-l L J JpI _J j*>U ojil j\ Jp J l y^oJ ySU jl (j-» jl U5 . 1798j 
o-OSlj AjjjJl ^yjU^iUU JKJU JiK^-U .41^1, JLeUl jr* 
LJyJuUJl i-kJJ-l j-LK'j ‘LvpU-I ^JLvaiUj 4 _LLo1I oU- J l 

JlOol 43 J~~J= 43 yio 4 j JU~P ojS Sj_jJI 400. OiJ ,4oO_yJl 

SlJML oil oyill o-U cjj .J‘>Uol ^ oLjJl c,/y; jyLU 
ja JJloSl ^Ijl*. jl >M I jjOoJ.1 oJu o toKKU iLUll 

Oyjuo 4 p-j3 4.J l j& jij .aJIp £-jy OjjOOj ^jj-l 

LLoKoo 3 joU j-p Oii ‘ jv-rl <_J JioJl JpLo-j Nl y-o 


SjljJ-l ^yU-l Jp 4-3 JX II OjjK 4-fllk* ojyOJ y^J-P jJ’J t JUrJl 

^4 A la ot^o i-yl _y (. ■ jJLj Jl (^3 1 K t ( ii jUKI _)yk-Jl tj^^ 

LSLvoj ^ jL 4iS jJJi Jl oUiy .oUj>oJI l ju_ / 5UoJI 

3jljl! yp J*>Uo'il JA Krji ^>^1 JoJr' ^ ^ tlyjijj, *uy 
JU3 f»Uki t y$U j*_U* -U^J-P 0-0-1 LoJjjJI ^yyj-l t-)U tjJ' 


•tijj^l yyUl es® >L--I <0 (15) 


158 



Ij-’bS (*-p^ by^-ooJlj 

■ i J'-^“^ (_J < _?~ > ' t £V>h~Jl AP LLv=> y° i_4j 3 j ygJ ySo |lj .1^ j_L>-J_> 

^jUi! y>yji oJl5 olyJl cIa ol y LjjJl 

J^LflU *Vl Lg-*-o ^-llsO ( j^-> ji AAjli AP^ao 4(j;y-l y\ b0i>-! j 4 1_£aaaaS\j j 

A»w>iij<Jl ^-^jj^JI JoJ-l aIT ojL^ i 1806 |»L*Jl ^ ^JLaaJI yo 
oNlj-pi-! olS .^-sJ_a aaU? 1,400 yi JSI (J-Uaj ^1 yo_=~ a>-j 
t>° O^ J^ 3 (J^J ‘ (* JP^' lj 3 LgJ J jOp~ N ApU^j. Jp I j_Jil y (jl 

^xJ! 4 — aJ^jAj ol ^3 i — L a, N J Iw-S^-AaA 5 ^3 oj^Ll! J 

l yji aLj jj-ijlj !j_p Ly 3 .aJ (J, l 3 j^j y^J-l (Jut L^jLx_i oLS 
jSl ik-jbwaJL jlxi aL oLS’jMlj otaLJLlI oJlS 4 y y~J| ioLiLS! 
j! OjIj jjbw i J-4»Sh y (.015 OjJjII J^pr y JLlijlil j\ J| yL| 

*)! 4 AoLiJl 4 ApLx_aa» ^yL*,! Jp A*3 jZS\ cjlj LIJULaj AaaOS h,l . Q > 

jM 4 JkJl (Marshal Ncy) J jLLjlil bJ - Jaj .451 5j> yL»1 Jp 
Ajili ol jS> tlljUil y y 2 X 0 > OjJJ lots’ JLaJ .lOjjjJ L-iyJ 4 nLjJI 
c ? 5 “h^tS ^J-J-l ^y ilwOiVl aSL-au cujLSj t ly S jjLS yDl 
tUlkjl jUoij tlSL>Jj J±a ygol! y> yi' cLlS yJl ajJJI jloUl 
t_5^ oWr’^^o *• — tSLLJL, i— - jLsa2j U oIpj-aai 4y L-S 4 LJ jp .LILJ 

ooL»03- apLaP 4 ^ 3 ! o_9^ - 1^-^000 c 5 ^ aj^_aajI^J| P-I 3 j-^l ^_h>loll 

Ori tp-* 3 ^A3 j_Aa,^ oL.L^)ll Aipl_vi_* Jl 4_oUJl 4 j>w2J| 

30 olSj) 03 j 0 a>- ^ id\ ^ 40 OjJljL; 1 1815 j 1800 Oy*UJl 
98 j id I 90 Lo ol J~f> ‘(A^ai -1 ^y. yojl^Jl y> Aill y 

J-i <• JloJiJl y IjJ-L ^ y. i_dl y 

aOoIS olyJl oOp ijlj 4 jL/AO-Ijj .3^J|j 4 y? ^ilj 4 £-j y 1-1 

ois aiS[ Jj 4LiU3 Jp Ijjli ois A)V N IJuS’L LjjjJ ^woSI Li^ 

.dUJJ I j)a^/3,A 

4_ia_«^ 1 Aj'yi iJLaXi L^-L^pi i 4jwLL^i CI^-jLS" t ^ 4-w*-Lj ( > j^° 

[>-jlAs 0 Lj-^pO i jLvwO C OjjiJl 


159 



j\ y &~ oNl y <W=>li>- A-i Ij^frUJ jL~il tJU) IjiCLx ^1 

ipyJl y p-pjJl Jp- ‘■ c rrrr' J-*^ ti^ 

ljjJuw«yL!t J_*j Lo A->ji>bL IJJwwuj Ijl-o-f- t A«3 aL/J^II 4-oj-ix-Jl 
s-Juj Ajjly>-j^Jl ojjlJl L-^IX-O Cj^jUjj o-IjU 

yjjl tA^ij Oylly OjJ-iLi jib jjllj •cSjlyrjJ-i y^ (*^ 
t ly Ji J t _yj) yb>- jJI ISL^. jj5 Syy Hirrj y® ^ 


.1769 flp jJ_ 


JLas .£yJl II* y aJ' _ r^' y^-' y 




y^yU y j-*j tiyti-dl y*>L» y s-_ky aJL^ 

Jji yj ,(_j ypiS\ oIjj ydl y L^y yiJl of-USCll c_olS yJl aLLJI 
coJULvll Ji - UwbLo yJl iiUJI aj jy\£> f-lxil y i0 J^ 

- (J^ (_y^ _y a-^ 1 '-* yJ ol (JJ <■ Jai-LJl yydaJl OyJ-;Lj Li-> 

4^3 t_3 y> J t 4jb-L™Jl tjbjjj! Cjlyy>- (j5*-^>-l y 5 - y° J 

auJI y Jl yr J,| y jj y-*'y IS IapI j L.-^- 

."jN \ /-il l y_oJu AjjwLS AjXpL^ij J_y^J 1 AoUJl 

i^p yJl ^yjplj t A~y2j*Jl a]os>A!i\ oi-A J-*j ^ ,_yjl-; y 

JjSM <uj+Jr\ yJ^r Ad~- yJl 1796 j.U Ulk,J Jp ilJ-1 
jij .iJAll ikLJl y LjyJ aLa^~~a ° J_y 2 j *• ^J- 5 j* 

!> O 

l jU- 1 ^L>y liL™oNL> ajj-y _y> ^l-9j t aJoI^JI y> L»y-o LJL?- 

t Sjb>l yr^ yp 1799 i-y^Sll oljyJl U^p 

y J-AaXflll .AXP y^-<p; N Ail a! y-yj 

oL) UlJul oy>t_)tll a^Lj Lkj Ayy jL5 j . jj-t! j-w»Nl y l5^ 

toly^ oJlp o yJ^s- ^yi aL 19 O-U- y^sjCuJ.! ojbNl aISLLj 

y j^Jsl Jj £-a aJ-Lv2-j OAapj t (JX» jjjli L^jyJ ^y 5 ! 

.yjlyj^Jl jlyu-^U ojjM' Aib Lby 

Ajjjia^l jlUJl 

ftj j W A A>1 t <_3 y-^-XJw-*) J 

Ls^j ^.., ^ 1 aJIlc J- t iiljjl c-olb Lo-5 OjJjb 


160 



^ ixAi jJl Aji^laJl c->Lo j^>~ < ISOs 

^ — aJ^H Aj2_vi3^_> ^j_> t L)L*^u>| O^L»^LpIj 

j\ Aj j\ ^Cj \ ^j-*>l~*/l ^J-£* L-*-^ljwO \ j^skAj o j j)l?.^*y 1 C JlA 
vi-L^U Jbf N UL^Ji jLS" JiJ .1^3 <^lys N axj yLp j\ i> jlpjJl aiII 

<.4JLi^ s^i jl ajLS'S ^ j\ ^JtjJ-l ^yjj c^jydl 

^ ji J • " ojUjJl " aJ»£- 0-is3l <ia_L^Jl jl ^jjo ^ ^J| ^J_p 

4 J ^ a -^ 2 -^- 0^5” 4_)! L*-S" t L) luAjli 4 . & i ■ /■> \ \^a 

Ojl^JI yA b>- (J-^j i L-A-jbj l ijJUAj i L~jjjj t L^bb*- t oc-LiiSvJ I yy 
4^15 jX j jlS” iZjdSj .oj^aijj ya Aj j lo p-^jJj jl aJ C^>-IjI ^JlaiJl 

t i — Lb J-^ j ‘jA jl j^s- . ■j - , ]g *JLj aJ ^_>- ^yuj j ^aX 

4_lj_l_P jl -A_*_) (_gl t, Ojji | __ ? J J~®J °_jbjl L«J| t AJ yS- JjLo 

t A_*jja_*_Jl ^Jlj b y ,,* L ? P t ji_jj jj9 t jl_5" Jjj . njj] lo . .> jl | 

oj_^-v^ Jj Lo_bj» t Aj j y-X Jl O ^3 jAX j ^jy_L*jd.l ^LJI J L - - ^ J 

aL^2-p»-j t^JwaJl A^>c^>tj t jj^ail ^cjjLJI j_*_o <• J_*j U>_3 jr'^-J 

t aijj_u^> Aj-*b ^9 ^1 0-^.j '•‘^frr aJj^J.1 0 

jj^il ^9 j o .I j jj p^A jA Xa\j t^L AXjjLio *. 9l>o>-*biM ^yo 


J J L° Ji-ijj A_s-*^2J>i^j I Aj^jlwlj>- ^-Aj j/ j ^jjLj OJ j b . n I jl 

lJ_j ^liJ .Lg_Pj_j ^yA iXjjJ ^j-Aj tA-J^ll aJLj>*_j iJUajdl jjLiJ-l (J| 


jXiwi^ I JjLa LSj-La ^ jILJl bj-A t jJ'-L!l jjjj J-*II fLJijJl 

jl ^ . (Julius Caesar) ^ 1 Jto ojdl aLoI ja J\ <. jS^\ 
o^jlj ^_5b>cJ ^bJl ^_A_i_v2-ll ^y^j^LjJl ^-A jLS" j ^J_iLj 


j^ 1 1 — A-vA’jJl I -La ^jL^jJl o^j-kai? jl j^s- t A_j^aJ| 


x\-^3s> k_u5j oL_^3 ^ t^iSLJl ji-^-xJl t jj-Jjlj 1. — ojc-a \ )LjJ 

** — bb*J AA»-^_4-W ^-Lo jl t S^b^Jl ^yi>- ^AJJ ^aaS' J t AXj 2j dAljl^^J^ 

^-Jaj jlj tjUJl JJlS’L bULsi JjS'l a^^,I ei ^>-1 , 5 ^ jlj t^u_jl 
jl "Jill j^LL" j_^5j jl Jl tjliil J™-- (Jp tJU_pSn Jj5~j ^jx>- 


161 



a o . p j3lJul ^ 1 p oO_>yi3l ^yLul A-o L p yo~sl wLflJ .^pLws^Jl 

oL>=_o3l I jJi^lJ IjoJj y* (i l~^- ‘uJa.dl y> £-1 j jv-g-^ 3 lJ->-lj 

(^JJl OU3j3l ^ U-j 1 ^-j-oJaJl jjJ-jli £-~^lj -j»_«>jLliol 

.y^UaJl ^>Lal jftO-o jlL»Jl i_jL> £t-Olj' k>-jlj ll oj^lll <J, C-JL> 
jJls- yaLlil o yi3l oL~~jN 1_>oj_o-j oLS* • eilta ^_y° L)LS **-11 j~^ 
aJl*-^- La 02>-i ^o3l t ^ _ — -.^A. 1 i <uJ l a l l i ^^LiL^Ll c il)-X-o-Al 

Jj>- J\ j «.ojy3l oL~Jl olS .j-Ip ^bJl oyll ^ (^J^J k AL^)ll 

^Jl 4 _w2aAoJ 1 j-* Oj-LU (jlS : oOp-!j 0 jLajj .jIjJc^jNI (_yj-^- OjAJI 
,(_^j_Jjij jja 1 ^ ^f- £■ jlj- <l)L~-3 JS l^- ijlS 

Juij i 0JJ.3 ya Al-.A I y>l jJ^V. LyAaL (jl-A (. <U*~JLjj 

^3 SJyf COljL/aAl -'-Si b-bfo jOSLJl ^-S'lA -1 OLA 

<Lw^j jAJl col—~~ajil jv-jLpj) JJ>-Ij 3I ji jl cr - *"^ J • 

^J_A- 1 jJl 3 ^ o_$ oj yJl ol j y3l l_^_9^-«-) Lo_A 

^1 I 4 L 0 - ^JJl y* ( _ 5 -^ 3 L^JJl 4 ^ 14^1 ol Mj. t^k jiA ^ 0 } tojlSCil 
jjb Lai ^ijJL 4i*A~al yLAI J-A .LkL~jj CA-Jljjj tAJiiLs^ 

O yLaAl (J-jLjj jt-Azj (_£ A3I jv-AAaJl _k“"^ (*-kl.l L)l . J-oO~3l (J >j-> JLLs 

jibJl 0 l- 0 >- L>oyx>_) i ^AJI 1 40Lj^o_»^ o^jLi-A^i^ 

L»A .sLojJij i J_sA , '^l L)!^ <-*-~ A j J . (Jj-a'Awi^Lij'y I 

^joii a^jj t LojwU 4_*^^ ^31 a^ajI^AI j (_$A3I o^AjL; ol 

C-Jlj L«J .^Jjloil J OA L^ a L>t_3— J J t Sl_>*~<»— L3^ ^ L?0^ L-a_3 

cijoii LoJOLlj (.LaLuJl SLwM 4_a_Ji_*JI (jk' 

jl^jLUaNl -Lii3j -<J_k-i^^ L^xjUaj -Luil^- tOj-iLiJlj tj^Jjodlj 

ji ^JJl ^ jjJLl ^ o jJiil '-^ L^ 0 >^— jjAJl jLjojMSj 

^tO-a 4 _lSsJj i l4_s^U=- (^-^l '*?’. Aa>-1_^ l y-A j^_ao*}Lj (Jl I jZj-*-t 

jv^-l o jOioti I y\S l - > ' ( ALA N j .SjjJlj ^>J.I ^f-Lyi 

aLp I jj\S jJUciNl i_Jlp! o! yS- .oLjAJ 4 ^- J ^j, ijy}~\ ^ 0j-*3l0-! 

04 ^ yUl 0 lA U 40 1 1800 r U aJlp lyis U SfU- I yaaij ^il 1815 


162 



4 jj| |j_P La 4 L <^5 t J^-i (_5^ ■JUS'Ulj 0 j->L^*_1 

4_oL^2_j'yi olj_J.I yo Lu_oa 1 cy.jy-U.1 Jlo_*Jl ya rtJ_JLvj> 
lS^ ^r 1 _r?^ J-?-^ cJ_L> ij! ji} *>Ls .5 jjjLJl yJl <L»_^il 

t Ltv -*-*•» J C waL^aJl ^_^jP ^jlJ| <L^>- J ^ 

1 85 1 (_^«L*Jl (J^'y 1 y^ oU' L) jJLU o^Aj Lo ^ <Lb j L-' 

.1870 j 

(%-!->■ <■ V>L*JI s j jJ jj» ^ Ll^I j lyi y,i j^JuU o! -iu 

*LLLi-l ojj^iJl yLt-I (_5-Ul t ijjJ-lj 4 SljLJ.! 

• <j J^-!^ ojjii^l ya I yl (5 jil jv-U-1 jlS _LaJ .jlJLy^Ml 

4JL»-g_LL-^l yj-Jl J-A 4 4_L> jJL-a J_*_j O^J_)Lj y *y 4jr_U-l jl tlUi 
• O^^L) , ^ t ^*S*~ 4 ^CaiLlJj (_) ^j_iijl . ” J ' \ ^j 


163 






t Li j^_s> j_* Lo J 5 jXLj tjLSLo'bll j>LI 

^Ll l S'i ‘LJ t_^,Lo jJ* ( _ # SClil ^ I ^1 jjJuj 

4 lf-1 jl " /? *— O^S L| 4-I.Xpl 0 J g yj 

J-p-lj I_l^_« ( J_p j>ljjJl CALLS’ tL r j 

L^j; -jj-* L-i^M LI ... . jJ-c- j 4 _jl^»- j 

^ 1 - 1 ^ Lr^ LLLl^ L^_L lj i L Li 4 4_^?LL| 

L> 4_~~~j L^p L—L yjJl LoVl cuJlS' lil : Lil .lgj|j_p| 

C^J?..*. *.*^ ' i t Lp IjjiApI L15 li!^ 4 *4 a"L^* 4j ^ 'i "“' 

Ly>L Ll LalliJ Lis tjSLcJij L&LLJI ^ 

• " ^ L^j p>\ 

L»5L~Jl <uaL j »— jiyoU i > ji jjy£ a o-^ _ LL" 
Ld j r'*° 10) 4 -jLJ! <u~LJ Jl Lr" j-Lp ^**»LJl ^s 4 L 0 LLI 

.(1793 ^1 /JjSn 

LI ^r-Jj ‘cs-^i 1 Sj4- v. <jl L>t~>^p> jj-J 11 

L-“ ( 4 -^lj L»^ f— j^pLI L - * - ^ 4i)l LI .j»jJiJ aJuLuc^i ^yij^l 

• ” ‘-r p J cs* 4: ji Lr°J 1 


165 



-bnilj c (Alfred de Vigny) yy jP a,yJl 

. ( Servitude et grandeur militaires ) 

I 

4jdaJi^o yS- i) yO> y> C-> yOOj\ l 1815j 1792 6y6Jl 

^j, : ^-jli-l ^ (5 yj y>- ca~°\y j\ tLjjjl ^ 

jLt- ^oUl 6 yJl jy oly*-~dl ,_y ~^Jlj Jy^h ‘Vrfy*^ “^*4^ 
ay- Cy. (S jf- ^ oLUjJI <■ jdao J^'A? 

SJl^jJ. 1 oL>N jJl tdUi £jU-l ^ 

oJla ^ ^Ij-^Jl jl oljUaJd^ 616 j .181 4 j 1812 O^UJI 
0 „u J> J&a, 61 i6i) <.6J^ -(16JI ^>.y- ^ jn*- '-A ‘■■‘^H-* 

, _ k£ : £Ui~ SJ6Ju* J> jkJ 61 6 Ap 61 ^ <■ y^' <Jj' yyy^' 
oLLkJ<Jlj t-uLoiJl yy6l oyy*-” (v'-'-' 

'fl^Jp c~J y iyLaJNl j v-W" y)A 

yjjL»cdl y> 6Uy y-j-1 6yj t_yJ' t 6^ J -^' Cy-^ 

L6 J> i)L$i .ioJilSllj tjjd 1 duy y J6 6Ui^ 

t l^iiU (_$ y-l N y (i ilL^- jl) y-l y oUlkillj ^JU^ll oli iaJjJJI 

Jl ^Ul yH yJl Sjydl ‘c5y* a-* 

ikiUJ.1 yyJl L^ojUi lyy 5 -' 6UA^>-lj 6LdJaJl ‘^'-M 

Jd <JyJl y yjU.1 61 y 616 Nj X*y )\ J 

L.j .AjjjlJl >_jy6l y J,j6H 6dyJl ^jyjJl oly~Jl J6V>- df-\~au 

JLyNl J6U^^1 j jyJl tjA 3 i_y 1 cs^' 

Jy jl tU IjJu 6^6 yil cJiy tjjy^Jl ci^ 

liUadl JJl Lfcjj^- yjy^l ^c_w2ja -l^Ji jl yr^ljl 

Lr i6Jl Jp .(oJl>- Jp 5Jji JJ aJj>J.1j) aJjjJ' aJaS/I 
66 jISxpNI Jp Ji o j jJJ ajjU. 1 e5_y^l 66 ti— Ui 6r“ 

OOP jvJ t6dy y “JJ^I 6^ £J-Lr-^ ^ 


166 



j £-*) ^y > jbdU oJjCLv^o 

Cr* ‘'-M-* -* j h ‘ Lfi Jj .oLJJiJl j jjJI yj l^JjLo y y*4j 

LgJ LjU^o Ly-V L^jji oLp^/ La^Sj^UajI 4_o_jyfc 

ti*_>Jii -| j oUJUtjJIj toUJU^I y* iJuLaJl i^JLJl 

(jtri bbLii*)\_*Jl |t ^ ^ S ^yJl ^ ’ y£-l^ . 1 1 . i ^ ■ ~ 1 1 j 

y->y>JJ 4>-ji jll “tJt-JaJl O-Ui t dUS y« J^j .<_£ y ^iJ| 

‘“■- 3 3^ (_s* Ay-Ujy-! ‘U.LjI y-jj tJj-5 yo IpIj-^ l jj t l^JU- ( J^- 

ijjL>sjdl (jJ^JiJl yo d^iJl y5\J t 4_y-l_<>JL>-'yi 4_^_>-jJl y_a 

4 ““- J (d^ 1 A 4 L~j^i e-Ldb^Lj ^J-p ijjL^JLo 

(J-C— ^ ,: *-?-^r! j-' 0 ^ o~b>t_xl! Ojj Cbl-i SwLj^I j 

cjUMpI £* L^iisUjj y,j yjl LgjLpyj jtX>o Ld J! L^- jJjjjul 
(_5^ y-oLi-1 o-d>t^il oLV yjl d-JL« 3jy . (_5 yd*- 11 

<* P 

b>“ (J>j. by»~ ^ g_Aj>-I^ (. ^oVl £lS|j) 

ol yP* ^wA_P wA-v^ 3 L>cX) L> y^o ^1 (jij) Lwwj ^3 

L^IJw^ ySb> |^j 1 0-3 I v — J-p| ^LJ-I ^J-p d-oi9 j Sju>c^li oLV jJI 

l^LL]L>e_J| ^jL^u ySb> Jj | »ol AjI l h^ -J I 

bn 3 ^ <— >ij->-! b-^j j-<iJ 4 -sj>- ^j 

J^° l J5 oli i 4^_lSblJ L ykj ^j^Jl 

to L<»JL>~ 4^-iis?L>0 Jj ^_JJLvv-XJ 

Jl (Beethoven) JUaj ^ j) ySO U Jl UU j t iJUJi 

i y^r b«A^p vi jjJjU j,i 11 isoj^jI " <j ji^Ji ij jji^w^ji ajIjlaj ^iajj 

u^bJlj A-oJli ajjLoj ,(\jjb\j^o\ *^Jl> y ^j^Vl 

^_f~o-£0 IjAjI yT iLLc a_<vjLaj yVl tJjl ojjjJi IjJJLoj yJJl 
^ tlr^ tlr° b-o Vib I a^»L^*jVI a^^ j_^>f 1 1 


167 




dJLL j (Wordsworth) '• c—wa 

(Robert Burns) y. (Coleridge) (Blake) 

aJlpj aLJw*JI jjx j t (Southey) ^^y^j 

yy- Ls^Jlj ly-JUchj l/ " f-Uic-Sn 

y j (Wilkinson) 0 y~jSLLj j_.jJ-I ap-L-^ yJsj Ji-« 

.lo y^s- aj^p ‘ JaiU>J.l 11 kjj " ^y*- 

(Herder) : A-A-^bLUl J_p Ljlll ^ 

jl±~2,j (Hegel) (Schelling) (Fichte) 

j (Wieland) aJbLJ j (Hoelderlin) jJjJ-L y» j (Schiller) 
Ut^ \jr~- _ ^ . .1 ^_yj «. ^^-3 j g il-) jLa— _^ilj (Klopstock) 
t(Lavater) ^ Ul jILpj c(Pestalozzi) 

dj*)l ^nJjLdl (Fuessli) y*-~A^-3 

^v_pjJ! \jy CuJip- -ti ojj-lll 01 y* f-t'j-t' 1 (J-^J 

OJJjLpI ^yjj JvjyAj . I ^vi-lsbcdl LiijjJ-J O-o^J 
tJiCol (1)1-3 - A_*-~-d ^jiJl A-3^-*X«Jl Ajdd^ll l)b l_£_oL-_a 

. aj jl a^*»L^o Aj^j®! jt-f-1-3 -X>o (j^A ^ j^. y’y^y. 


iji yn J_P LlLo jl oaLa>- A^_jJL*_> A-^Lw^j oLp y C—L^- J-iJj 
cj j j-t 1 g ; 3 oaL~ai L»J jA J ojjL^- a^-*-^ (JJ^Llo ^ 
a ,!■> j-t , ‘A 1 ^d’lj'^l ! Jju) Lgju a^jIa A-iUL c-'lsbkp j\ a-LiIaT a-pL>Xa>-4 


l _ r -Aj y ^ ‘-hJij ‘ 1— Iji JS yl— > aa>Ij (j-o—r dl C) 

• ojJlj 

t t ^Ixoj c ^ j 

^ j»LJj i ((3j-^ (jwiAbll ^y* 

gy. jJl : — JJ i (Jill y U~’J^ ‘ ‘ ‘ j t tAtkj^j 

tljuJyo y jL> Ji yjlSjjSj ttJLkjj y Jt^yj iUJjA y jS^yjjSj <.\_ r ~ i j~- 

i j£j ij .5Ju>iill obMjJl y jiy Jj yrj yt f^yj <-bj*~i^j 


168 


l LJUajI J> dUiSj I JDtAol^Jlj 

ir° ol IjjjL j jlSj .IjjJjjj IjJ^I ^ t j, jj 

ls^ 4 V^-Vlh i_s^ cjIS 5 i jJLi j 

(jjJ! jc^^iJl _w> ^ 5 -UlijJl j~_cJL, |»jJa_^j ^ jj t “ ^Ujj/I" 
^Ijjsj'b/I ^-Ll^ Cob-Lj>j t<c_*cJl bjJ^jj/l iab^Jl do OjJaj! 
C ~ J '- S J | ) °jLaJl J^S/ oL-Ul jjJlkjjJl jl5 ^cJl 

■ 5 '> p ^ jVjjf* £c^ dUaj^Jl 4 jjjJ15LjL 5CJ| fj-~-j-Jl 

ab^* -3 4 “'°^ (^s"^ jU_*Jl >. — Q-2>yA jib (J,j olw2J . b j l a j | 

ja_dl" ccJLb Lpl ^ iLLL^J "^JJJ 11 jJL_xJl 11 


VI 


iy° ^ f ‘LiUajjJl iojjLd! 


ob 


(3) 


1 1-X-wLj 


cV 4 ° J-lV ^bd! jl iUUJl CubJl ^jA£- o ysslli l^LoS/l tojlb 

ojUcoj.1 Cols' Ujjj .J*bJl (j-UJ-l d y CJ^~o>jl jl Oju tji^l 

V' jd <-bLUJl dJaJJ ilicd! i^Ldl oL^ojil Jj! "dIUl 

jl — :)fl <5^d- eld ^jJ I ^SJI ^CO. bj^a OJ^-J 

jj^Lo 4 _c» Coco jJ j j_Sji jl Joed ^jJl) ( Rights of Man) 


l VL>^l) ^djJl ^ ^dJl ^jJI ^ jibs' 



(_V Ijplb j»-f*l b*j* .C.O L<C->- jM 


jV-^-olSjij j»-plj jJ C-^-^o cd^Ail J_j> 4 j l ./-> -L I , 

‘^-’b jJ-l aJU; ^o ^LsJlU jI 

.^jlidl jjj^b boyi £-* j*'sb^ lolil jjCdj tiJLkj^Jl jJjii! 
jib iJlkj^Jl d_^adJ (J _lJj-l LobwiJl jU t jib ^ ^j> J)\ J _&j 
c' £-L_~JL c^Lo ^j, Lolj j!5 <_$wVj| J jJaVSfl iJLk<. ^3 Jlco 
• i^UaaMl cJlko UU^ jrwJ jjjJl A ^>-\ jl 

4 ^ard 1 a jif > r os® '-V “V ^1 j 

tcJ^jJl J ^Ja_^jJ\ Ljlilj (ly^^oU Oj-JSl Ujli-I j»JU^I 
c_jl_»_jJl (_y 20*0 coJjlj-I jJj tL_ojjj jULLJlj t LcUacbLolj 


.bjj; y5l Sy C.cjjilo'y I CojiAjI ipjjl 6 jf iio aJJU 0 j3c Ji (3) 


169 



JJo° y-T yjj b J -pj t yuyJ.1 yb^' J ‘ 
y ^Ujjj LjUaj* (Ignatius Martinovics) yi^j-yoy» 
4JUiL- (jjA-Jl jL/iJl £-JjL y 3 ojIXs^Jl jisb. I^-Lab y* (.objJl 
^aJl ^Lp bl NI .yLy-Nlj yLj-i' Jy^o-S pAl-tL 

ilyU tUUJlj ^Ja-^jJl cAiJaJI Lb.j1 y y-' 13 ^ 
jJ y- yy*Jl JyJl y Jy Lb*^' o^ 

Jy ^ys-ai ol y b N olbj .L^JI y b^A^- Lb tybAJ oU- 

2 . .f . y> 2_jl ~»Nl iJij—JJi 2JI_boJl aJLjoJI Lbo ol (Jy 

1792 yLLl y yi^' 0yy4' Lb J * “r*- 21 

. 1795j 


l^xy jJ jjJblj tcyly-l ^jU-l y byJ! LyJl ol ^'>"j 
Jbu t 2yL~Jl If ji O-UApU t ( _ 5 k^jJlj 2_J-*jll oliJaJI toyLU 

ojjjJl cbo^-l tbyj t ( *-4A-~’b?- lS-^ j' tL ^ 

2 . .-. r Sll o yUl y> Lb y oblbj .iJjJy y IL^p lyl" ybyJl 

^ikii jy ^ lfj_;L~-o J-p JLSll jy-bJjJl jIp yJ' oJy-jJl 

I J_<y Ji I y lb yJJl 4. Cjh jL^oil J <■ yj^'j ‘ jyjjr^ 25ybl1 
Lb .jv-fbi Ly lyUbL u*>LJI y oLLw 

£_y y«Ji y JJl J~*-*Jl J-L'bJl y>y-)L U-ij-w L™jy 
yJyM ^l_y y yj>L Lb- J-p yUJl b>jJl LI y„bJyJl 
l/U jh Ji 1791 fbJJ ” y>L^Nl jy-o" ol oil j> ^ -^y 
yj| SJbjJ-l yL-jJl Jj' olbj (.ybyll SjyJb LpIj by bJL 
y C *>UNI olpi y ^Ly jJlj **>LJl oLj . yLJl ILa Ly (J- 2 ^ 
^lyJl olb L> iIjjUja y LI .iyil I “byb Oyoooo loJy 


"L_y Ujy ju Ljy b-b c^i5 uy l >\ b (4) 

.4:UJl y NJl; jib 3JP L Obi -uISAI ybbl ylt. 


170 



J^J.1 cbUi^l SU^ jLi^ ■ . t.l - M 
L,-V ‘ili^l *LJl> jyy^ c~JU? 31) i^jlail oL^Jio ^Lja'LJ i*)Ul 

^ Lr^-Loll jli t(j_^jj 4-*_yS>j t^JJl ^UjL^-'yi OijJlj ^jLcJ 
WILIS’ 4 La jj> .L^l L jJ ~ b I 

J-L^Ll ls aS\ <. UlI IjJ^jI <_yj .Llpli Jil j 
Vj— ^ykpl l£ j-Ll 5 ^-!jL*Jl 

ol j_LvaJl cu^slj . oj_> t jd! IjjJ^jI" AU_pj L^-L-y ^yJl o j ^L.1 
jLj_jM a_>_SsJj_iLSCJI ^3 ^jLil j_LJI I La ^pjLJ cL j_pjJI j 

cjIjJLJL) L~-y jv_^.jil lj^3 o| Jj .^jJa-JII jwL yjJl 

ck 1 A^-r-"-? J J jjLLljCa N tjvAijjL; ij^i yxs L 13) <LL yjJl 

j_^Jl t LLL ,__5®j .pAj^? c-LiL- j-Lxj^M j ja ^S1j j*y.V 

<_5^ cL_Ls 4 aLLSjj LSU I j jJLaJl L^Lc. s j k.~Ll p_^Laj 

■■^ 2 ^ oL*)/! o I jA 4 ^jLL l^J |>jj 

• 4—LpVI ^)p L~j j> 4jld c ^x^-'y Lita ^c-aj 1 IL^ 

t jLD l jJLo IxJ^j) IjjJ^j ( jLo ^1 

0 1a cLy ajj .LLL jCl jJ>. I4L 4 _iiie (I ijjili JaLJI ^lyj| 
HL L^LLIj LaL^-^I otLSLill l^J ajLl; oILL ^ jlL^I 
C-jL OIjLj . (_r™9 (J,! oJa f+^jChj .Lu ji ^ylJl 

tip eSj^J 1 <l=-LJl ^jLJ aJjL^a <ua yjj L^J LLa^I 
J,l y^j Ji^! (*L»Vl J.I Lois jySl\ L^i 

LliJl ^j, (7j^ 4 1 j^j j^, ^ e-\y>-\j tALiLLdl jlaLJl J,j*yi 

J-i (LjLa.<ijJI IjjJja) LSLaJj cLLSj .LJUajI ^3 jLL j 3 jt LLj^ 
(Camille j c )^5 j! t _ 5 _J L I j .1789 S^yL ,-.-.l4 
(Les jLljjj L-^ijJ 4 ^jIjj_) p_^,| xiL^w^ ( Ja y_Lbl Desmoulins) 
jLj . Revolutions de France et de Brabant) 
'Ll 4 4_L*-Ll (ojy^~5Lj_i Jl j»aj) _yil LL> jl 

ojJL 1 ! yA ol5 ajI .UjjJl jLSL yLL^ojdl yJaiLLl ^ 4 LL 5 


171 



.Ai I jilS Lo dJJij L Jji jj-ii Ljy LoP.> '-yr-^ 

^_<> i^_oJL><jJIj Oj-JLLj y-Ul " jtS *■ <yj 

ji ^ y> J\ J* <-°jj^ tjyyv IjitS ojiJl y LJy 

jjil^j I jits' .Ay-jtS- SJplw OjJ y Lp-UJ y y-lSt^ IjijSo 

t C->- 4 g ? -l y (J,l <l)j y>-\ £-S-Xilj L ^Ja^u j!l A. a . ig l l y° Ljjjl 

yj .jjdl y jLyJl lyip yJl AXo-w^il A-SjUcJj'SlI oLi-s^l 

oUyJLStJl y-y y cSjt—~J' c~iLS 

tyjj jtS (.Laj .ajiJl y ^~S jSi jJ-P Ayh^j^l 

** - g. ** * p 

^ jjj ( j-» a_> ^jJL> oLS" jlS\ LLw^SsJ 1 

,aJL>A1 a>-L~]I 


<LiL*Jl iyj Jjb .UUajJj Lilil ‘ — ’ y ^ lSUSS' y^l jS\j 

jl j^s- .^y* Jl ejyi-lj jy y t^>_y Nj jJJJLj oil'll 

jpl aS j / ”*ax 4 jStJ- i ptd.1 5jCI ^Jp i-LLijl Ail f-lpil ^1 |j-p"l 

y oj jlll Awj<-S ^LSjjI J,l UUaj| y iJy 111 j aj jjyxJl ^--j^l jLxj-jI 
iSUjT y Nl ajj 5 ^v^Sti / L*jj aA^J.1 aojJLuJI ijl .y-o-L*il ■S’L.ojI 
y (a™JS\U yJiL*il) yy^uJ.1 “-i-^l ( _^ p ‘- J j^ a c" 1 , 2y>- ‘■Jy^ 

i - ^\ j t " c . y^ yj ( ply^- jJl aJL-W ya < — ol_>-j ^li^jJl AA-iaJl i^l>-*ijl 
CJIp tfl Jy .Utisjl uj> ^ly-l y Ajl^il 1sj_\jJ\j oL«-<Jr-l y 

cuJipli tApLy-Nl ojjill JL^jNI y ^»bJl t-f-tAs y SiL* 

|> JlaJ yp J,l yS f-Li'Sl I cujIS Ly3 clyti y aj j j-pf aJ ypy 

yiy ^1 oyJl ti _ji Lpp-L^l L° jlpy» AjjjpJ^I jl yp -,_rw-iyJl 
^jp O j 5 1 lo i (J,jjli (J,LaI j yp*>\_aJ! ol ^ cli-lil j ^t_Jl AjIj t ~—^- 

. " Aj yjl ^t^J k. — Sli (. y; t 


ji' y yi i»lsl y y- oy-^y]' Jp 3 (5) 


172 



iJljii bjL^jJl i^-bj| OJLS toil tbal_P S 

JU-j-! Jbcj ‘t_s-^o-^l j >*-U LbL~o JjJUJU 

o| .^^Uil jtHl ^ L-L- ^1 o^Sjl ^JUI JbVl 

J>i ^ 5 b* ±=ry J^Lil Jj J l 4^ cblS" bJl 

.b^JJl Lo^ LbJ Jl l^_o_J> pj (j^>j tb-ob" oLj^p 

^ t/ LiL ' L loJ jjh o^w.i j 1 1795 LSJ^L c ■ >1 

<i-viJl c-w’ Lb .J_*_, Lo_J o^Ujj bUbr ^o^-lj 1 g ... b 

- txi VJ^I> Ji*> *~1=JI OjJb Jj^ Jb ^1 Jl 

Jl j-bLil (V-bJl JO»lj (UIaU^jj bLLf j _ iJU-l yfcjJ| in U • - 
1798 f U Lbb \j~*iy* .bill ^ y jJ| jUbll 

• M'-M ^Lj^^oJ-l b Jio* to^_J)lj ,_bo Lb ou^-J ^5 

t (1798) b>jjj t (1 797) LjjJJj t(1797) Uft\ ^ 
l^Jf-l J> Lb" Jjji L fSiij t lsjr>- Lb J Lb jl to^^l ^Jl (1798) 

<5vLrj t Ulkjj TSLLc) 

<w~aJ Lob tbj_Sb^*Jl AbVl { y2 -*-. j •U-Ow>-'Vl L_>jJL*Jl , - - - r 

1 Lon—il^^Vl ( ^-b , j t_j U-^-o Jji t_JU-Vl JibJl 

‘jj^ 1 - 1 JIjjI t> (H-* jj^ ^xJl Jx^JLJl IpLoJI U .... 

CjUbl jb^ ^ j ^bjl b^b* ^ JlLuJI o^L^ 

J\ oob c^lb J! j\ <ul JjiJl jSL^j V JbJj iLJUaul ^ 

^LLI JaUJI ojb ol IbJJ iJl_^> sob \j 2S ^ ^ y _ blSj 
£7^’ -^od^ 1 *Sj-\ ^ j Vi tS/Ui Sf'sUi-l toJococI Jl J 

1797 Oy>L*-Sl bb '-*nr- Vj t^j-bjbJl jjJJlj Jj.J^JI SjjbJl 

(_j L^jJ xb -b^jl J7U1I ci JsJl ^ LJLkj oJL5 L>jxj> 1798j 

jl jJ> .j>*5LJl Jl ^^^Jl Jp Ulk ,jj ob tjLull 

cblbj tb^Jl bib oblb ^^1 ^ JaII jjbJl 

LtbLixjMlj .illJjVlj ^i^xJL p„o; bJJj Jj> Jjj*AJ Lb J 


173 



SAJL^>_> r* -> 1 AX r* 1798 

oLL^JJ cJiJl c^Uia-NI ^ *> oil *ki> Nj .i*-lj 

t^ylii-l ^ Ajj^JI j _ji3l oAJL~o-> IjjCX As jj^yill jLS lilj 

ol*^ ^ ajI dlii ‘ J5U ^a, dUI5 1 ^ o^ 

L^U jik ^ t _ ? ~J ^iJl jjAJl aA> 4^*aJI <u.jliJJ aJUUI oLS^cJl 
As UjUA I j jjaJI o j^jljil oLS jJj ^ (.a^pU^-NI ajj^JI 
br_j .AkiU>J.I 4_^cSLSl _ aAnUI UUJI jr° LsjLk>l l-4-~ p \jj-y 

j ^aJl ^ C-J jZi I (^Jl Aj^SLv. *- 5l kkiM (1)1 CC.<M J| ojLaNI i_ 5 *-A -2 

ijUaSII cjLS ^ jl oLUajJij ‘-r’k"'-! ^ 

.L^yU Ajjbil Liij 1815j 1792 jyL<<Jl Jy. 

^ r~ cj^jk <J^. c! k Ol j-aJ'j caA ajIS y^ aAIS <• I 4 — ^ 

.1802 pUJl j>- t^kixll yAy £* <- 1973 fUJl ac> <u5X. oLU^p 
SASl jJl ^ L)lk>l caLI^JI cdlS L^y t J U 

1 1799j 1798 jyUJl yo LAyiJ AsUll cycJl oLL^J' y>y~ J? 

^LjAJI A_«Lpy J j ^aJ I Jjx! ky>J_« qW-a. W—J 1 -" 

1 1808 f U jL^Nl dUS ^ ^Sllj .1809 f U (Andreas Hofer) 
jl olijUil ■ 1799 j 1798 ^ 0-* A^ Jl 

C .;K l,„; ji aIapS! i-cJd ajjjII' olkkAdi sAgJ aj^SL-jJI k 
jjjJJ aj^L^jJI lu>Ml j 4 A-5bJL ^ASk j-51 a^aJL 

LkJ- 4_J UJJ SJly> I— j _r® 

JJ tldL^lj cJj^aJI 1)1 Nl ^IjJiil v-aU^II a^ oAp-I j 

i jwA ^all c^-lj tUUaj! y> y^r k Aj- 

,_..... U J t g a^UAJI A^J jSs A*j l _ s -sAo CUSj (jl j^ 0 

i v r 5j ^i UA-s-j .A-^jVs 015 js- I4IS oAa CoLS Alls : k^ Oils ^ 
L^u-i jli ijo-jUJl ACL csUll A^Ajiil olSyxcll 


174 



olSyU oUli- -UJ .Jl oli ^ J^.-.Jl 
o^-i cr^J -1814j 1813 loLJl ^ iJll! " yyi- oyU 1 
y* It-y, Jis tO^-JyJl j_y UjlU J| LajlSC; J (V 5J>^ t ly| 

t^Ul oli cUL^I . <6) ^jjJl JLJ-I 
^.jJjixJl u ijyL\ oli c Lilli J> U .jwJ j^J! -jo; J l^plUol 

" <K * 

• Uli iiXldj" iiijlaj io-yjl ^ C-lJ-l 

j-* ‘ u >! ui oil LJL5 lil oL^odl Vj 

Lmj-U- yiUil ^>\jy\j ^ jjx; oolS c^Uj^N/I 

t A,oAi3l s^aJl o15Mp Jp LlJj -c 5>1 y* ^UJl ULj ,1^ 

olS U ^I^Uli ‘UJU; js\ oJlS ^LUl U jhy jU 

I ^jJ-ll oli^UJl Jp J->Ui oij t LlL^j U y 
t^Uaj^Jl JiJl A^-J J* ‘y=^1 ol5j .o ysJl dJJi y» ^5^1 *yL| 
yfoU. Jp *UU3l o jjUaj _^Jl Jljl JlSs ‘US ipUUI al l,.,. 
jlj-a^l Jp LLKJI yjUJl U^yJl i 

y»j «. jUUl *\jj L ol^oll J J| i^Sfl Jp i*Ul 5 >_JL 
o* cPi ^ ^ ‘r’r^ (»-rl £*' jJlj .jUJl J,Lp1 Jp C( U 

Ljjjl ^ tlr w^_ <>SU (I -Ua_gJl I Jo o\ i! ‘ olJi 
U^l oli ibjOi UlU Jp s>_J| *yj ^1 tu ^Vl Jp ^Lo*>U 

Jji tS-M pilj.1 Ua U^JU ^j_p oLy j] JJJ^i J, 

<Ujli <Oj~J lL Ujli OJlSo ‘ UUajy UL LI .Jaj-I JO Jl hji 
ciJJij ‘ Op LOy lyoiU. UUI y y^Vl J IjjUl L^i ^ .U...“ 
UUjJ^J! oJJ, I^VI | oo^Jl J^ tyoo 

Jl 0 ^l_^>-l /tUj 


Wolfgang von Oroote, ed., Die Entstehung des Nationalbewusstseins in (6) 
Nordwextdeutschland, 1790-1830, Gottinger Bausteine zur Geschichtswissenchaft; 
Bd. 22 (Gottingen: Musterschmidt-Verlag, [1952]). 


175 



t e-laLM y_*~> L-J i j» yi5 y oIa coils' 

LgJi yj ojis yyyy ^jMb ^ 

J.I J\ (1)15 gpL*J' yy 01 J-l -y^'^ Or* 

LiUajjj y> <1)1 y .«r O'y y J~\ cr*j OSl ■ :i '^“' 

s y <, 4*51 yi y Ui ^ i u yy y>0' y~J' f y ^ d\ 
^ iLpIj-^ y-l j* dl y^ ^ yO*y y y' 0-oy oj;L^ 
oiyNs y oy.5 y yo yi jiy- i o^y o^sy oi j,| yb <_^ 
jl t ^L*yi y yy ^ yJ' yi cji 5j .iso6 ^uji ^yuii 

L^-^i l j^> jl i2~^j J-^b W-~H 0*y JOv^-j^I ^liaJL! y> 

1812 y°oO' y yy' - y^i ^ ^ y -y-^ ^ 

111* 4-^>- y CUil5 1814j 

oi y tU jo- j,i 1jy*j yi LiUa^ oiy oa*ji oi5 

yik, cjLki.yi (-iijll Jjb U5 t(_iijil y 1)15 (^jJl y^O' 

o-Jl- yJi Sj yii ^ y ykp 4-y <JI jy ^ " yoki 
<. ^UajJjl lyy^ oli yLi «, oJl5 4~0y yj'yr jjh <ii ‘ LkL - J ' 
jp t yy oi5 yyy y oi y ^ ^ 

t | yj y L^Jlp Juw-J o2l5 yJl yAkjjJl SjU^Jl <• J-®^' 

jyyi y l>juf ykuyi ojj Jj>y-U i^sii u^yjjj 

- jU^lj ‘ jUao^l - ^ Oy'y^ 5 ' Uti y 1 ^ 1 ^ Oll5j) 
yyjl ydy cuJlS yUl OUil y aL‘U yr^y 1 

tUy^ y5Sn yijii oNu y> .(jy ji yy^s 
Uj jUau^ji jyi yy y yy' yyy' 

\iy* jj y^ oi y i y y ^y ^ 
^i^yi y oi y^i jii* y^'j .y— y ^y 

y y y y y y y ^i^J'j i ^y ^j> - 

jii y* u d\ ‘ y^' (/ 1 ^y yy 1 1>* ^ y- ^ -y 

^i ^ ^lSm y: y yu i y ou^ oy iy y' y- 5 ' 


176 



o o . . .. Ao I j) .oAj& LoLI ^9 L*jLj 
^ 9ljj .L^Ip AkiUll jp ^jJUl o J^p (1803.1802) 

^ i_sAJl j-* bJ^-j (_g^Swo< Jl jl < 0 ^goil oL>- jil 0 Jla 

o 1A t ^2 *_p ^j^LaJ 1 o^AJl 09 L>a^_*^JvJ I ^p>-l^ I ^^>19 ^ 9 I A] U~ 

fAoiil jj> j^jp-lp I jJl5 j^JLkj^Jl jl U^i>| j 
4 JU 9 Sjj^j l$o> jiM ^jp-Ip j jiJl jlS - Lit* <. jUi ^ 

• Lvii'l 

p * " . 

ajLooI JjI *y l *s > ' L*u jJi J Aj^Lxll ^p-A'I ^ jJjJl oJlS 

'-7 j A~p»- (_j- f> N jA\Jj t 0~3 jAJl oj jlll 4 p~UpJ ^9 £_oJaj L^JjJj . Lj_p j 
jl 1795 j 1792 jy>UJl i Jp- J5ou jO <01 ^^p .i^L^Jl l^Ulku 
jiSSlI OJIS A) j jJlj -L-xiljJl (Jl jJa Lldj OJIS ^LAl oJpa JO 

■^-O J (J-? <^3 OJ> jLij <• <Uj JO~ a 0 j y*a-> L*J jjt J *1 J_P 

tjriJ O 3 j;J JajljjJl OjjxJ ^1 iL~ojJl iLj ji 

j^Jpj.0^ 09 LSsJjL^i^jJ ^^ol—ll L~u j3 Aj-L^ ^J^*_<2_> j ^ jj J l 0^-s»l 

AjjL*9> L^jj oJISj .Ulil ^>jJLdl L*jA y*j c Ulk>l ^9 0 jL*oJl 

j^r! a JOoll ol ^X aJI ^9 A/ 1 O -jpi-| ( Jp» J _j ^.j t A*JaJOi oj jO-> L~«j jjJ 

jlio cL^j,^ Lol .1812 j»Lpj C 1807.1805 1 1800.1795 

t 0 j^iJJ 9 1 . /gl l 1 — oli-l i — aJpLujJl ^Vo oLpO-Hj y^Jl 1 ^ p jl •. ~. . 

^^jJl LoAlj IoJjp osU-l L^_xpjLlap>j tL^oJl LjIjJ ^ jioJlj 
** t - 
"U-j* ULj>-I jJ-l dJJJJ J .4_^J ^iJl OJ^LIL Co<-il5l 

c~J>s*3 Loj^p) 1807.1806 c 1795-1792 aIj^p^I ^ cili^ 

^Jl (J j^aJI .1813 ( Aj a g 2 1 1 

^A-v^ Oo2_9^ 4 jJ^L*Jl! Oj I kJ L> tJl] ! ^9 J) Cj^*" O - .% 

0-oLS c 0-*> L^-wJ I ojO^- L<kS^ c ^ 

(1)1 (J^-XJi o-i_Ai 4j>r_i_A^a^o ^lj) 4 L^jkLs^2^o ^ljLo ^ 

OjjlkJi LwO^- 9 l^wwo 4 LwvO j3 ^yA (OoljJl f-lj-JtJl 4-_<23 yA i^JLAj 


‘^.JJJ^^ olp'y , I 


lT^ 1 ' 




177 



<uJ|jl!I L^pLL<2-a^ a_— xL j$-L aII a— j^j^L/I t-Jjji-ll (-zaLx-LL-j jl L^A 

(_gl jl dJJi ‘LSLJ.I oli)L>ti3l {j* :>Ap -LL*J L~jJJ J~JI oLa 
31 U 4 J 9 ol^L*-o jl L-^ Aj^IJJ jj jz}\ Lo^— .» OIaLJ ^-»L 

jl5 j .SJ jjJl diU ^pLxll JlLJI £-a (_aLL*jJI Jp (_5jJaAj jl jj A 
JyjJl jlx_v2-Sl jllVl 4 jJ/l J*-A ‘-dljo^l di-Ll i y^ <1-011] olpj-o JA3M 

^jb_A>l toiUJl J La j» £-» ' — aJL^JL 4 j*_gjO-Xj j«-J-La* C-lXS L 

tlj^i'ill jl tjt-Jli'i/lj oLx-LLill J_p (L™-»jJI (_jl) -a|Jl 4_la_L^ 

e-^yt, -jh'ill j • L*^ jj-; »ji ^Lr*" J _r-^' pr 3^~ 3*0' 
^ ^xJl t L ijLIj^ y^ j^L • a^j ^* x]l Ll a— ill'll cJ_jaJI A^ol jv-A 

<.(1806) OjJljL <o>Lil (_5-i-Jl "j-AjJl jIO" ol_^J caj JA 

^ " . i IA jl Jj \y~*s>*-y ^ j>-jAoJl L— ^-^L- 4 c Lj^^LL*(^ 

t Loj->- t Oj— L> dJJij 4 aJ £-31 j La JlAIj j J-jL oLhJ.^ J*- 1 


^-L-i*>LS La-Xji_x _>3 I3A y* L^o^A j4-AL>ti-j ^ LpLl ^ a_oLv^— s 3 / 1 L ^A- L^o— « 


.(JjJLbJl " ,_5 jUJI ^UiJl " cu*AAl 4 ^waxJlj 

jL~.*ll ( _ J i LcdLaJl c->L>L~Aij3I I jLjlpLII L-Ldl J ^jAp-j 
I aaI y jl j)\-w-vo j-iU jjjLj-j ^ill LLA>jl caLoJLx-JI j 4 L^jjjiJ (_£9L*ll 
JJj| J_p Jj Jl J.P 4 i-zAlA Lavj JJ aJjLLI oLLSL>cjJl jli 4 LJ_p 


Jj'Nl Jp-I Jl J J-o^L ^Jl dlL jdSL ^jil 4^11: 

LLLL^j j^A Jli A^-lu (_jj^>JJ (5_J L^xJl JjLSl jl _J- .Ji3ll C J 

^Jl JjJ i jUp! ( Ja .LLajII aLLLLI oJLaXiNl y* l-rij-’ 

L-aIj^II L-^-Nl 4 ^jL->«-JLj 4 SiLjdl 4j->j.l ojjllL jj^^jj-iJl LjJ-l 


Lis j A J]l 1^9 ' 03j o J— v23 0 ^9 A-OJ 4^-olS 4(1794-1793) l^-x-“ 

(jllJl 4_AJL> t iJl ^Jiil LoJlAp 1799 ^Ip dUi jlAj 4 1 j-Li~ L-pL^ 
L i yAs~ Jjl o-iLAL ojljJ-l <Lw^_$ Jl JJL>J-I J_l^>- 

LolJuil lljLxiJ t-io^Li-oLl jl Lj^SL— xJl 

Ij-s^J 4 aJl»jJI Jxiljl Lw^-LJl yA 4 -dLd 1812j 1794 jyLxJl yu 

e> * 

L^_pL^uw<| ol ^.3 Lwij j£ ^3 ^ J ^*^0^ 


178 



^ I ^3 t Ll)1j Lo- 5” t { c jljL ' t/ .y W 51 

‘4-*- : i'j-^ JjXll iajlJLa 6y c-JL>- ly! ^_ty 61 to^U-l 

6y-H L-T 5 UwlJjll!l 6 _?-6l 61 -Lo .4_i yi-l ^»yj lyJp>- yjiJl y^J j a 1 1 
Jy- 1 4 ^s56iScJ|j 4y»c : j|ya6/| aj^56whJ! Lgij.Ja>- y y55 ^ j-5p yoUJl 
JLaI j *_L! _y6/1 6Ljj_yi 6! J_j : wijJ-i y yj.dl 4_5jL5a J_p 
61 61 t a-ajL^-o 4, J lp i^-v 3 ^-p- yj 6J1 c 4_! pl_^5 ^6/1 yj jj 

{ ~ J ® j j-6 I 6 1 j-y . If- (jws^L^jd I (jo . — j yL 1 y| I yTyu 

\ ojj) - ^ * 6yyJL} j 4 y.AJ Lg_6L^>I^ i — j y£-| j g 0 * 

y° t 4-<k->J_aJi yiywL-l C— j15j .<La_>JJl!! ^*5561 <La.lg.il , ,a yj>- yldj 

Lg-j 615 yJl <^6/U>ll yj .Uoi . , /} i lj LjJJ Jwis! i4_j_iJl 


6y~"- , yil 615 c <Lyx-Jl iSjUi! ^Jia i ^»_g_a yiLyL-l yjlgJ 

i~yj6j c y.j6-£ (Oy-'jiz^ Ijj15 jjl! ‘^_iL>x6! y 6JU- y-y 6jjl*j 

jt-j-l 6/1 i i-jyl j y LUa ^p- ,XaJi*j yJl Aid?lj6| oljUJl ^y 

‘i>H>^' S j6y/1 y ol5 3.L*J pJfcjlaxil y_P yjjacJl ly*Jai*»j ^ 

Lyy-I yll <6511 j*-*j i*-li56/! Lyy^l JsLyJl ya tGJJi y j 
6yJjU>jjjJl f-MyJl UJ? y tjJl5 laol yl 65' ilylyvsl y iij yJl 
£j-j^ £y >; 6rN; j-J -y^Z-La-U y!l_ji! 6y 

^r‘^ s ~ij-t Crtrl yl«jj t. o j-^-5 Ajyu ol5Li6>l <cLa j ^ ^ ' 

yL-^r- 5yLp JL>-^J| ya 6y—5 yJl yl*^_>- oJlS tL^J yj 

. la .61 C-JL5 yJl c->6/U~! ( y Lai . i l la . ll 

4-y-xil jJ'j ^L^J! j>yyj| c a 15 diJis tijij tiyjdj <.55 yM j 
C^lyil qJAj ,fy6a 6 j 3 yo c_jl3ji.l io6a 1 yL5 y J| 6^3 c 46661 

( ^J- : f 1 c~— Jl 66/ ^ yj56^a6l 6jy6_*Jl *X-^JL>ta ySsa ^1 

61 La5 t lyyio y56 ^1 6 jJj 6 (J ,yj 61 Jy y™vu yiJ y yL^oJl 


Michael Lewis, A ,SV;c/o/ History of the Navy, 1793- IS 15 (London: G. (7) 
Allen and Unwin, 1960), pp. 370 and 373. 


179 


y> Ol . Lo I ^ ^yy^\ <J-i-*JJ yy-~^> 

^JUJl ^f- t L^> i JL>- y ioxupI oj oljJ-l o-i* 0 j£-> ol (j^«ll 

.ojjj 5jSI i^L^SlI gjlxJl oj-G-J tiUjj t^jliMj Ji-ljJl y j-il^SOl 
J^J -; I y S/I -y- 142 J-v^l ^jo o yyj oLS” 1 1806 ^UJl t ^As 

• jj jlS OU-iSj t y> Ijoj^ 4a ojJaJl ^pLaJl 

^jJl) (jjJuU jli c ^»L*JI tJjLilljj . c-^jlxSol <oU 
\ r ol oLS' (^Jl 51) (Murat) \jyj (j-.j_4-.xJl j 4-*-<l jJl y j-^j ji^- 
s^—^J-ll (_1 ,jj ^JJO {JJ t ( JJj- 4*-*-/I_3 4— *oL— Jl ^2 'kjJy^^S' 63 y. j 
j_j l_ x_-_s** I y\S - (Davout) t a_x_j 1_ -Jl ^3 a— >ij 

(j\j I Axjl— Jl^ JJj2*aJ|j) A— -oL— 31 


yj t Jill Oi jaJI jiL-jJl £-U>Jl ol 

l_o 0 J. LtfJl .AjjJl i_ 3 j4- I CjI-LwaJ i-LslOi AjI Jf- 


oj jOJI jJ-P J»Li_i-l ( j-» o j-^™- i j-^l O-"^ - *' 1 1794 j 1793 ys^u yj 
ci^oJ-1 ^l/Vl 1^1 1 1795 fUJlj 1794 f UJl j-^j 

.(Ljj-*Jj) isy'^j 4 1 j-yj-^j *■ iy ^ j 4 
ULkjl Sjj_4_oII aJUijNI OjJoU a-Ls*- 1 1796 j*L*Jl y j 

jjJuLj cj^kz~ Ul .L.J ji J~J> |»li i—aJOi Jjl co-^Ja ?- j <■ L^-La-S’L 
Aj y ^ JI iyd\ JJ^JJ L_pl Oii (1799-1797) {->,jyj I . j-a^j tUaJLo 
ol I -i S .Li jjjl ^ Lg_a*)Ua.)l jlpI jJ ^ L^NLv 2 jI J,! ioUaj^-Jl 
1 .1 1 Ij i l ya (jy— j-^l *s jl 5 ^ a_jL-_p c ^jloJl t-,jj..lL>t— JI 

^wLi i<^3^ 2^ J! ( r ^ <>wP J^ 

jLc- ol Uj .jjjJl y L»j ji iLiil (1799 t^-j^jj a5 y^) I jyy y 


Gordon A. Craig, The Politics of the Prussian Army, 1640-1945 (Oxford: (8) 
Clarendon Press, 1955), p. 26. 


180 



Ojji ol5 <■ IkLJl ^Ju^J j j^JulJ 
dr“ i_s^i U - * i-^ \j+0j2 ji jtS’ 1 1801 j»UJl J jJl>oj 

r u <‘ 2 t j .jjj ^ ' sjUJi jujuj.i 

j\ kjJuil jkLJ.1 Jt jiJl (3 ^iJ| Jk t kU •> .1802 

-£j^ dj> 1798 j 1794 ^UJI ^ 5 >_U 

1805 cnr*. ^ 5 .r^Jl (_r® Ohr— 1 <J-* v_j jJ-\ SJu~Lp U jUi 

•^JU Ji ^ > Jl i -> 1^1 ^ o l^l ^p <, 1807 j 
‘■-'■‘‘-^J t LsIjjj) ^ IS y u, 1805 »lp L^jJI c~oj_&j 

4-Uju^ ojj^aj c-JjJ-I c— L>o ^yill i L-^j j-; Ul .j»*>UJL> J j-JL)I Jp 

1 806 »Lp oj_jLwo ^.jIj Lo c _^5 ^x_c ^ L^lji o^Jo J_ii <, 5 .^Ll, 
L5® (j"* (j-^j .villi Aj*j LgJLv^jl QjJa Sj J 

^ iJC j-Aj <.(1807) j_L,T ^ o j j] 

SJjssL^. LgiL>lp Jij .l, SL~*]\ I fy Jp cJiiU- jS± t ( 1807) 

1^-^' ^-*-**->^9 4_L<>_^A c~k ji Up- t o jjy L> dJ j»l (1807) ,-.... : ••• 
jliUlj ijl_> jkUv^/l A^ la’ .ll f-LiU^I wL»j tiojjj'^l ojliJl 

' — '~^~\j v — J p-^1 <. 1809 ^»Ip j ^till L^jJl cJ jL>- U~up j 

0 L^)M 3jjj ul ii jL*^> ^ Lj. 

LSlLo t OjJjU c v_ij j j_?- ^y> ji xs> 1808 ^Lc- 

■V~“ i_s^ UsLio oIJjj c ( 2 ^-JLLaj ^-Jl ^Ul v 1 jUUj>Jl! LiIj^ 

LJT- 1 ^ j\ 0*VL>cj y\y i VAj^jVI o 

.(1810 ^Ullj 1809 r UJl ^ :St*) OjJlL^Jl L^ 

O^U; cJjJl dJJi J> 1 y[S 2rwJ jjjJl jls V j^Ji\ y> Ul 
Jj-*- 1 . ^ o^J-o v (1805) ^pS| I v_i jiaJl iS^ jj«^o jjtU .Iap-Uu 

f-ljj L>_! 4 J 2 JUJ.U Jj t SLiJl ^_p- Lo Ua-i y 

L ^'^' ( r° ‘4^ ‘il^j lol ^jSS jl j . jU«_Jl 

^jp aJUj ojj^ 2 j aXSc^: OjJjlj J jlp U jJJi J ^ (jpL/aUs'yi U . A l l 
ip'-ll oUj^aJI o^l jJj .(1806) ^jULJI ^>Lla_Jl 3 * j b 


181 


£_jLL> jJLi jL^2j>JJ (JL*-aJI L Sjr 0 -^ 

t£* y J1j ^ LgJl J-X’jX-!' p 3 l5^' o.y~^\ (_ji jlyix^NI 

S^o i^L-Sfl ^iliuoNl ilaii Jix cJl5 ^1 L»-jj £-* 

^ys j^Jl>\ oI jij -'-^ ■ 4 ->j?~^‘j 

aj j^olLo cx> 153 t iULc <~jj jii ^ Oj^j^j f-\JsA yS\ 

l>Lol A^oij j j~Llj J-=r - jj ji <1)1 c~LlS xi 

0 XX 5 I iilw> jj-i <j-J a^~jxL« y 3 r*~ 0^3^ ■ il^-J^*" 

SJjlS' ^jjLjJ-I jl£ j .v_>>«— ^ <!>' Mj ilfci j^i\ (J^- 

dJJi ilxjj U5 ysJl v_JlJ cults’ xiJ .AJli ^ 

is US’ ol: j <. iiUSJl yi U-; ixp jlslio ^ 

U of .^jSM aa>cc 2 U ^Lp y» ->jxM (j^x *Jtp 

oUlj^-Nl oX* jjjJsli oxgx ^til jl t <_?* 

L*_iji ISlto-l jjij-l <■ ( _ 5 it^jjl Ijj^jI X^Sj 4 ,i_*JL^'^Ij 

j^Julj Xs j .aIo-UJI ipjlxll i«— UJI l ~-° 333 IXcJjj CjIaL^Xs 

ilXoi ^S 4iLii-l l ~J jJj t aLlDJI Oj^S lyy~J N “UajJ^JLi 

^_p jjx—o j^o i — yu» 1 Xij -CCij-Cj o j^f -3 

jjJJI (JU-^I ^ oMT 3 ^xXp j J-^i j-*i -^Mr' J rr°' ) - 1 ' 

Alo j>o Nl Lg-^Plj ijXi-l yS- X>U |i t ^ Jj CjIj> iv^jj^Jl ijjj-l \ 3 j-y 

.1 aJl 


jl Ow~J jjjJI Jwi ^aJUxJI jU tcij^fiaJl oX> J-b 

a ./Q -j-l Jj ^ Uiyx ^aJ l j f-l-A-p'Sl! j»-^J 

J,| I j_o_^3 liI y> J>-\ (^jsLai tiLL« jlS'j jjSli il)l 

t ^ r o a_JLp! JuXjj yyrT c ( 1813 ) (_^J .^-aJU^jJI 

^ (.LXji «_j j-v^ S-sIja* LJji f-Li-U-1 

ya L«J ^s 0 j-olig^j-Jt L»^ c <jjc^-;^ Wr aX*A 1! c->ljjUil 


^iLJl ^ jj jjWI ij^J ‘cT^J^ CUllP-lj .ii^jSl! AjJji-l 

tl 815 j=Ip aJ 2 -L- iwCw ol JjLj^ xS j .1814 ^>Lp JjjjI /oL-^j (j-* 


182 



.iwiUail bly oJl5 (1815 yy /jlyy~) jJy Sj 55 jl y- 

III 

t_5^ ^ jjA-\ -LpI 1 aiLL i > yL- I ^ yip j jA5- 

tcu-«bj c~b yJl ol J! y jiJb La y^SLoj .5 y ji*j 5 y 

Lu ja Jju b5li oJ-L> j t y y-L jl aj j ./t 

a_^L_wJ| ba_>y>JJ |»L*Jl iy yJl olj-JcJl 0 Jl* yj ya j|_5 
l<U~aL^Jl Lilyjbl “O-lj y>-9 .LJLlajJj Llll ^y La—~» jfj tiojjj'yi 
5jjjJl jl ^^ioajJl JJ_ V 2_X_U lo~ <U_-J yij| OjyJl 0-*_j > J 

‘Uj-L^.o y* i jjji 5 j_p yp o jj-Lj yJl c iij jJ-l 5— j-O-Jl 
(.jlUil 5bw-lj oli> ol jJ?)H 5Jj_^j_a t 5 < ... 1 0 - a 

LL I y ^^aLwl (_yj (jij <.5jL-a ob o.O-l j aLLj 1 g 0 < C ^. 

• * *" ** f. 

jl b5y_iLa £t-w?l t5--abyj| ajj-LlI J-La J ,5b yliJlj bijli'yi 
_ bljjJl jl j-;p) OwU>-lj 5_>jjJ 5_Pj_a_£- j| " 5_al " Ljul yjLa-J 5-JjjJl 
.(cj^JI , -J-b y ^rooJl ILa yp yaJOo y5j ^ ioL-Jl ol , y./'yi 
jay o5l5 a-jjjjSM LoJjbJl 5yLkij|l bJjjJl jl ya y-^Jl J _pj 
(, ola^ajyJl lyLuj y iJLil yp i JU-I oJl5 LaL t HJJL5 
<J"p ^Lal c—alij c— b--o lyV 1 j-^Vl 1 -La j»j_LoJ' y5b> lyli 
t3y oLpLLsI" ^jUa-ol jl L>_5j . "byljjJl 5_oLki^l y>jjH" 
5-O-j jl LJai iJjLaj/l 0 -La jl SjjybJL y_*_, y5L i 

6- t- ** ' 

aLLp jl j I toyLa (-rjb| (J,yj y-LJl j_a l_y>JLa jl y iS-o-lj 
j\ ilyL oljlyjllj -tjyJl Jp yj jL? LyU ol^yj/l 
-UO-J ^ ioj-bll LjjjI y bpUai)/l iljjJl jli tytUl y Uyl* 
lyLy J-aLoJI ySCa-i jl (_5-^ ‘—’I jr° 5JJL*_a 45ol5oo ba jJao 
oLa ya ^Loa jjL>I <La_> jL5 1 1789 ^>Ij«J| j j-L>a-i j .j»jJl 

jl b*5j y bjy_a ( g ... a , oy- j| I uj5-l o-L* oJ ->-jj .ol-L-boll 
L>-5 .La_>y y bj-)LJl jyyl b-j-La J-La t JjjJl yJO-| ya y y-| 


183 


i_jL J jJll iS^~\ J oJ ^rj 

<.'.•£- (, AJLid-l CgL>d Is -i ^U $ *• (.J ^ ^*"1 A-Ij 

(.LS^^J-I Js^l J-l JlX ^Jl "ijjj-l" CLlSj . (9) i>-jJy> LlLl oL^. 

4j^j ^L?I^wq| l ~* , /> . /? ,*x^-1^Jl dll t ^3 ^distil os l^L 111 1 j^' 

^ Jp c_«-SI J ( _ 5 JI <wsU-l d-pldl ^dil (jL^j Jl J 

(jl Jj .J_o—^xJl jl 0 C 2 - Jl cS^l J)\-£- LjlJs-) jl o J - 1 Lj Jill 

^Xs- A-wiljN 4_»SL>~ ( a_v2J As-lj 1 — d aJ jj jl 4 SIIII o^d 

tdlx#^ Jp <i]ddl jdjj od~«j JpI -J— ’ 4^>j jjL jlj ■ 1804 |>L*J! 

jl (_^!l) d-j^ J 1 * '-r^ d JJ Jd id Qj'd i_J' pJ^' 
oL^j^sf Jl did- oldldj <.(1807 j»L*Jl l5 xs- ~b-_J 

^ jdJl " j! I j I od j_s " jl Lo-S’ . JjjJl _ j j 11 ^j-a 

JUo> , g 1 jj jl 1 iuil dd; t jd-'il 1 >-d-pl 1 Jjd-° 

tLjiLi iLJLS <j j j-v2_i dd j olpldj oi_*> JS 0^15 lilj .JpI 

J,\ j_*Lp ^tJjLJ 4-d2_^- jSl JLstoojNIj oJ_S-j! Jl jJISJLi t l^sjjC 

£_djJ1 o.}Lp1j oLo^-ddlj lolj-dl ^LiaJLsNl CsLL o-p J-* Joj-L 
y^a ^5 (. .lillll (l)lo*J-1 ^9 As— J) ^Jo ji^ .(\Ajl*Jl J 

tiloaliNl djd-pl jjs> (jj-SUl 1 — d Jl (. iJjjJl dijd ^P CjjJ-l 
is- l-l Id -5 j Js- J Jl Jd jll ojillj l Ls-JjJ-b^1j djbNlj 

^jlll oljLxp'lM - j*Jx>4 ^dJ-J (jlSwJl jW>o>-j ^ysj'lll 

I J-/2P- "^lo 1 ^lXCC>cJ <Jj-^ (jL>t^JCi'lfl y* < (\3^‘. lij^o 

'll j tj > 1^'l!l oldJj c*>l. jjJl (C^jISIj t 1 j_a ,oAj>t_J.1 j^— oSli 

■ iJUajJ Lilli 1°^-" 


Cll c ^la. — 1 (l °4 ft jdr® 0 ^“^' 414 (9) 

.A^wJ jk Jl C-oL>- 

t L<)-J^ i^JIL« j) c Ij jLstiA viJiLo j t Lt^oojJl t t do) 

.^Jl OcjS j 


184 



i oLaLiril ojjis ya \j~~S IjJx- aJL^‘)\J| L_JJ ji~\ J Sj yj| C-jJl JLflJ 

J j-~J (j^LoJ-l ( J_*_«_> L^Jwo i JL>- jjJuli 

JjOJ! <_iLLSj| >1 <. L^Ji J^iaJl 

‘ (_£ Lf^ jW- ^LU- j j-SCdl ^La-owaJl iy . » l l 

J^ 5 tjj-v2^- JljJ^ eLJ-l aJ <Jp c^aj caULS caiaMj 
- <jJllj <• jail _ J jJJl 4_> jlS\j t L-JUU iJL> j jJ| 
<■ 1806 ^lp L^LLI jS >- T l •• . lj j 1 « 

-iJ-p <■ >— jyM ijLfi ^>j .1797 ^»L*Jl J jliojjLaJl iJaaJ! j 

oULSCll y* ipyf 4_*jj Jl 5 yL| iJllVl uall 

■ J-j~~)l I 4 a c-vSCLaj 1 ALiaJ.! ioyySjl (JjjJl j l a . U .. j nil 

jajdj-^J y^tyj y^j OjijSj i~iySf I caUJaUil lya * j 
o^l Lc? .1870 |»L>Jl ^aa*- UUajj Ja ..^j ijj_)LJl JjjJl . ■ . a , j 
JjU- ol^ijilj cal 4*1*^ caUUp 

1 1798-1797) o j j^2j iJliMl aIu yL-| JaCJLJ <olp| l^- 

iJUj J\ ajjjJ^I axjUI *JliVl d>4p Jl (1803 
1 i _yj •iay < -;jf (J) 234 ^y> <. jly^Vl jjJal^yj/l jL» J |y_j L*j 

A-J-Jl JJ AjIyJLxJl i — Jj yL| y_a (JL_>-1 Oil ■ " . y - 

Calls’ I Iyk-*JJ UUajJ JLwp <^-3 jS ycJl (J! 0>%jaJl 
<u5(JII JjjJl yi^j Colsl ol j-JcJl o4a jl O-yxi .o jUIj 5Jl^ Jj| 

-Lx-j |1 31 i LajIj-oJU^I cu-o_^.I jj jj-LU io-iy* jli iaA^I ^J| 

1 — ^-^asl jj c-jIS - LpV • A-sJaJl Ajjjy^- oLxjl^L ^Sjjj L^jJl 

{yj- 1 .}- 1 ^ o ■* 0 y *-* -J y |1 L^l U-S" t a-^vJ _ yjJl 

• AiCJylSJl iL^saj jxl y^N/l y^ULo ySj ly| (1803 aLp ty_ c 


tyyi-l A-w<i-J-3Vl C-j|j-^*jJl jli i ^yL>- Loi 

p_v2_j LjUajy Lj- c^-flli ( _ s aJl A-y-Lxk^-l oLI^-xJJ a 1 . . ^ > . «^, U l l , 
i_5^^ jLa-aJUv^I jy>cJl olS - J^-J tyjy'-Nl CaI j o « ~ . ,._n 
jl tjL>ell l^J jl t jU 4 jJ> 1^) j_^yjj| 5jyJ| 


185 


JjUJI j5l y> I yf- CaI CUSjil (JL^aAjNI il 4r*^J* 

^S- 1 . .’i l \c i j i <Lo-J*s CO~<w^ Hj XaJLLjJI J aLL*aNI i_s® 

cLtsi >Aj-^ iCjI^^JoJI cl* js\ y- £=r' J jL>«Jl 

. , g I ^XvaLl (jji (_j* ^1 '-^^•“^ (_^ C-*j-^>- Ji 

LgjOOoA CaI^-LAI COaL ^y* A-~Aij jOaJIaj 

^s t LL ^ oAlS JuU . 0 ^.oLai j-L- AAjjAzj jl oj-^La 

JLLi i*il jJl Llil 1 5J jOA y aJa*L i|r5^£ ^-jl 

( OAa a-J ISjOu _0-oAl LaIII (jLo-^aJ C I JjJj-Aj t LS^A>J->J t 

^ j >- ^ jjj jo^'il >_a jl LJUajIj t Lj jjJtJj (.o-j^-a^j <-(jSjiL^j 
J^as-AoJ Lj-Of- LLajIJj (j-A oJJLoii L^J-iNl jt-JliSflj tJ,j-;Lj 3jX^ 

o'AjLp L§a>~SL£ ^xJl ji 4 j<_iLxJI caLjj-LI j oAJLA.1 o-iLSj -L^IAa 

J t LlLL^j _ 0j*>L^ AJL j C lAUajJ A-JLj t LLA Jaju A-^J^B 
LA^Jul f-Llll~aL) Lsjj) p-Jli^l oi_® .IjjJjj jjAS \ yyl 

iO^-AjLJl ijjj-L’Ij-woNlj ojj-iJl oL^y 1 OjIS c(^»ajI_j 

ojiiNi Ajjii^- i?-oj-»-> j^-*-> ji (. a_jLaL aj j-/2j (j-^Aa-Ji y y 

<. jaJI JjoJI |»Uiiilj j _^Ull c J ^-IasNI ( _yi-]'i_5 ,aA>J.1 

1 jl Lr i^jl j_*_jI j ^Ji->l oaI oA_k coaI-A^ .* — LJlj^ IjAAaj 
, Id y* cjjSiJ Is- j\ (<j-Ll OjAaA Oj->li J t jJ-i 

(L^a J y_ J,l yS- X«J Lj y-) ^Jl J i ISL^Jj ,_^S iJjjUJl 

N LiLf aUJ')M IJu L ys i^LksNl ol Uj .UUs-;!. ^ j 

.iCS- A A->-J 

^j_i. A_a_)J_gJl jv-f- jJ-1 Lo jl l*^)j-S aIXC-AI ^c_vOjI -LaJ 

^IgjLil ^ g b! g^l t^JAVl 1 o^Ail j_tj-A-l ( _j-^'A^Jl I-^-aIAAj 

( _ S «J yJl jjAJl ^ ol^^JcAl jU (.Las 3^1 aAjJj Jw. 

'yS l ys (C-*a <ALa>-1 j\ i oa! j| Ja»_aJI i js t 
jl ( Oj-A_jL ^j-wj^La-jAI ol LaO-a*- Lj-S ( ^A_^v ~~A! 


186 



°j-°j or* f-L<,_pjJlj i<»4> ^ i^uJ jJiii 

4j.xst iJL^,i iJjjs ^Li ^ L*.LJ <jji»i I ijjl5 J>-\ i^>- jj> Lj yjj 

p-ir* 2 -*- 1 . <3^1 ojjiil I^i^jLI ^xJl ^%^y\ J^, OlL~J 

(_£j->- 1 i-lL>- oj_a> { j_JL£ Oj JA Jj3~ Lo _3 LJJ.i 

lt* ‘■J- J *- A -^ *— ij-ij-b (j-f- ^*>Ls^3/l o^/U- j_a L >- j jJSl 

/j j*Lail ^ Oy>-U^ oL— Sfl j^Jl^JJl olS jjj> .L^J^ 

'^ s c 'j* i_3 ^ iiiL*ai! J~3 ^j-a Nl LL yii tlopl I jj ^5L 

j^>Lp jt-vij oLj>- jt-lijj ^ JSLl. 

oU'iUI oliJj t j_LJ| js> ^LjjUU j| Sj^U 
jW-' jU'3ll J^U- ^yi ijjj^j'j tipU<aXs|j 

V ^Olj lOlwjjjlj l ~i J~> J> dXi j Jj j3 U*L, yjJUl 

•33^. ( jc J ^- a> {y> >— yLiodJ c <ui ^*3 

i^ljJl L^il JjjJl ^ 01 lOJUl Jj, JJLL J^j J 

£\r^ / ^ LiLaoSLO iLSJlj L~ajj 

l^L^j-a jjL: j! jy jj, j_,j_Lp o ^^juol ^yjl y j jJ~\ jjt 

■Sijjdl J,jjU aSCLt ol Jj .Uixla; oo'ifjbi J\ yJl ojji}\ jLLiiL 
oUJl ol Jjj jjJUJl c y>Lks)/l ^LkJl oLooJ J j\JL ^ Oaj>- jJI ^ 


.O^^vJ ^iJl 


^ ljJ,\^a\\j jl Jlj 

4_->j j 3-I L^oLU- ^yJl jliS/l jj, L.JIL _pL oJjj J La tal LoO. 

UXj*J .A^LOl <S-Jl jjp ljs> (_$JJ| Jjj>oJl j Vl i iijjill 

^JoJli ‘jjL |»jj LjjjI oUj30 tOo^iJl SjjjJl , - . . .■•. ; 

OjN^L^JI y\j t oLoLajo^/l ^VjJIj tooL^w^jil ~~[ al| 

j»LSLL Lpli jj>o J^Loj ^1 t l ^j\xe-\ j <. i] jJLil JLO>l j t i5L!lll 

l^Jl lylS'j t jj^Vl ol& Jp Ij^LpI ^jjJl t ^lp jaLJl o >jj ) I 

f~^ JtS J- a (j-^j L Ljlji J^> ol^jij La ^-JL L~^-L Jj, 


187 


jjjj t (Vergennes) dyt-i j 

^51 ^-O^jll jl t jt-j J-flJl J-£-*Jl ^ 

Ju L) ISsj y*\ ^ Oj-5 ^-okl t I^L^c-i^l p-^A-o-p |v-*> ^a^>~ ijj* 

oL^- jl . J-' 0 '^! 4_Lj^JaJl isIwLs^aJl 

. (n) " SJ jjJl ^ Ji C^UJI U^olk. jb ^>Ji 

(, o j^jJl ol_^- 1815 ^L*JI (J jj~i jli L^Lc IjjJjl^- \j2-^> j jl 

.<Uj (£ ^ill A^a»L«-*) ^Jp j k «.. „ »»j| 

o y*lk J,l J Ji Jc^l j JlL ^ oj jiil jl kl J jT Uj j-*-* ^r^ 5 ' 

Ji Jj OjjJj j-p Ji LfJl j-^ ^1 i'j c bHJJj' 

^3 ‘L^woL-wvJl ‘wlaj'Sl 1 ^P ol^*Jl ^»jJI Lo tal 

^bu jl j tiioT 4^pUj^>-b/l ojjiJl jl klJ-iT tsj IJ p .SjUJI 

^p UL5 * -> jl L^_Llo t aJ^jJI a-Jo 1-1 j-5^ 

js jlS j .<L*iU~l oUL-kJl ( jp L)Lk *1 j -ii-LJ ji j t^lSU-l 

oJl^ i_J ^iJl BjjjJI 1 jl 1796 aIp Ji (De Bonald) jJli ^ 
ojjJlJI c~jlS” JLii i ^LlLyi-a SjL-f- ®j-* o' j^-t- • " ^-ij'o-Si Ojji 

Oj-wmJ jj. J' ^ j .l_AJui> 4jl.^aj- iSji aj ' (_^oJ jjSCi jlj t aL>Lj ULp 

<, y» ( _ 5 3>- jj-o o>o.3>' o->*>LPl jjj-iJ' 

JlLo ijjJ-P Aj' ' < ' ■,^’ J i A-*-Aj j|OJL«' J l Ljj j-^> (J,[ O - ' 0 -? 

4j o ji 4 jI C-Jlv5j If JuS'ULi A ala^oj t (J jJ<ll Ot>Lo > ' 

I ji'J •J jJ - ' O' J_^A> - J>“'l Xj> ^JJj' ^5* iljJLA 

* " 

t La jJj?~ |_giLil cJlSj <. If-' J-r^> ^ 

(J,| UL-j>| jjjo tOjJjLi ^ > _ 5 ;; - :,_ 1 '-Aj-Laj cjL~jj1Ij 

,i, i J » -T. ' 1 <UL9 3 ^ OoLo A3 Lo cLL 3^_5 t A_L»L*jj Aa1\_P C 

Albert Sorel, L'Europe et la revolution frcmpaise , 8 vols. ([Paris: E. Plon, (11) 
nourrit et cie, 1922-1927]), vol. 1, p. 66. 

Considerations sur la France, chapitre IV. ( 12) 


188 



(jUjJl 4j_odl cjLLva_*Jl <Jls jil Ijl* jo j . c. jjjj 

oj^lil jl " laJjJL (Kolokotrones) 

dr^j (i Jj-aJI 0| .|1L>JI j_^o Ji tUjJuU JUolj 

^ <> ^ iijiil j! oj^oJl oJ15j .jJUi JJ 

-x? y 6 jl iijlil aJjij L JL jl Ij^J jl ^jUl Jo 

lAi> \y>\ ^Ul ^ (V-LLo'l CjLo- Ji jj/l J^£. ^1 ol jJdl j! 


(13) „ 


Aj 




IV 

jr“ oij^ (_jJI jliS/l jJmsLj, j_l! 

(J-^ jjUoJI L. t jLJj .LjjjI L^L^Jl LjJI 

olc-ly^ j/lj ij^sL^Jl oLL_*Jj jjjL-|j caJLaII o jJ - I i-j!jj j _... 

?l^uip| jJl i^La^N/l j L^iUJl 

Lay^ULi <J>-I CjJjj jCjM ojji jl olijUil jj 
L^oj L~j ji c-LioL t 4 jL^oj ^jI *Lj_!I LLo jlL ( jj| 
yV~J~\j oLLo'Vl j* i~L Jol JuLUL oj_Lj ^J| 
s?* J U-^Jl ^JlL j-~^ jj jlSJ .JjjJl jj L ^o LlJ B jLlil 

: VJj ^ 1 L 0 ./> 1 (*-r' J ^j>Jl S j^Jl 

jLj oils jUJl jLL-^il L*j <: al* bjjj ^j, j ^io ^LJI j yjJl 

JL (ijjj J^J Jo Jo J«j I y\ £^2jj l^O> y_ J jlj O jjL L_g_J 

1792 jyLJl c~oj ^1 ojjL-I j^j .J_Jo)l Jo Bjjj 
oLUjJI l$_J ojoI ^_Jl S^jJL-l <u_L ^ 1 1815j 

JLI ijlijjfl oLLjjJIj a^^juLJI Ljliil l^iLoj J ^Ll B ji i, ^SLoJl 
c ^ i y u L-jj jLjJJ oo jj<-i <u]ao jj>j *y lju t jj 0 . 1^0 


Leften Stavros Stavrianos, “Antecedents to the Balkan Revolutions of (13) 
the Nineteenth Century,” Journal of Modern History, vol. 29, no. 4 (1957), p. 344. 


189 


<. b_~a jbjbJl v P® P-P ir° P -P 
JjI j! y iJbyj -bj^Jlj t jAp £jb-Jl j yll <y aJLq^JI yjyb j 
i_j yl-l jl <— j yM y jiL*Jl y> b-aal j ^Lb jt l jJlj> y>LiJl Oj-iJl 
yJl aJu jJaJ! jpLax3 N )li y~a>^Hl °yj jl •jrdj-b*Jl Hyll (_y® 
yJUJl oLjjJIj jylkJlj tipUxil jl y*7 CURLS' 1789 j»bJl C-JL-^ 

Jj Lull (Jl yts| ya J_L> jil 0 j-& AJLjLp La (Jl j-jSjl i. — Q-*j2-> 1 C LaLj>-Lu5 

y ^SJl apL>J.I 4_b~- y> jl) 1811 ^l*Jl y ,J^L/I lP cjLL»-c-j 

cbLSj i(1817j 1816 Oy=LJl y c~Jj yJl yjyM -by 

A 1 " o •:! 1 LL>IJuxilj io.iU- AjilslL- ij^e-Si 4jj5L~jJ| O'bJ-l 


U jJiJ Lo IS! y>JuJl J_p SjJi Jil L~J byi-l bydl b*jail y 

Lujj .4juLi j{^2 J~1 oU-o-f- (j^° ^ J t b jJ-I ^*-oLflil ^y WP 

.£-bjNl Jjl_ ySbJl ySb! <J-P j-laJ-l JjX jlj-yJl cbL> 

jlS Lk5 t aJ ^jljilj ® _ i ^*-*aJl L - f b; °®Lp| jpH.1 j r" <j^_5 
y ySO I JJ> U jlvsdil y j-bo <j 5 .Ul <yU-l jL°-HI 

bi J UjpJ (jybb-4 yHl j yyjJlj HSlaJl hpj tywjj-l oLli- 
,JL>- ajI (Jp olj jHl oAa y <yj <Uj <jP jlj ‘•P.p 

( ) yjl ya yjJuiP yp AybJI ybdbl jl _?-bu t ya 

ya j^p jil (Jp bLiJSj l4*py b-y <J| aIiaL c b jJ~l ty^J 

bi-alp JJij ojJ-I olyXiiM t Lj-b»p>- Jjb^ jl oLa^pi-l jl 

aUJ oNb j j bj y Lya U frbiUaL c (jybdl ^jJp- y> by 

0 y_nJl y i_j yH| <J-bs ya j^J_a y>u jjUL> jl bJw5b-jj .4 _v^LJ>- 

4 _jjU>cJ .1 jJl i si j_L>Vl ya LAJ>yLa-) Sjji 4jl yb~biJ t pb 


Gaston Bodart and Vernon Lyman Kellogg, Losses oj Life in Modern (14) 

Wars; Austria-Hungary; France; Military Selection and Race Deterioration , Edited 
by Harald Westergaard (Oxford: Clarendon Press; London: New York; H. 
Milford, 1916), p. 133. 


190 


^ ^ ^ jA-\ ^q 4^wJi i — a~v£ 2 -j^ ( *~' , 1 (*“ J -^ tjl 

•1865j 1861 ^L*Jl iJxj yN\ SJUSfl <-> j^~\ ^J> J^xi v ajT <u -_,- 

^>tlj OJJL^I ^xj| v-^^i-l JM>- JwJ3 (Jj-Lj Js> jJLw L_v? jXil jJ j 
^3 L)kJ_>“I Lo t <LJJ L*Jl_y> l^jkiJL) (Jj)-5\j dlJ^ (jL^ i AJu^a» * ^_^P 
oU-UJ .1 L^_*_9 •« — ^xJl jU'yi 1 4_*y>lj>~ o j^_v 2 _j c^Ljxp^i 

IjJJj I^J^SGl pLj LL>w? ( 1)1 ^ jjjUj *uJj .^LVl d-lb ^ aXj jVl j 
Lo-Jj 4 jJ_j y L* jl ^il^Jlj (l ' ) 1865 |»Ip LiL_w*l y 236,744 
‘ — ^ y y <Lwo^«J_a 5 j>Lj j jJ i L«j jj f-Lli^uL) 

.o yiJ I 

,j-S^j ji iAjjL>tdl oljiJl ^Lix^L tLjjjl OlSw c_JU>Sl a™jJLj 
lijjs cAoUJl a LA- 1 £lil y c^y jy-L jL> ^-UaiDI y ysi y*j >_j y~l 
uy ^WJjj y o*>lsUJl jl J\ y*j cJl 5 IS! 

jJj .^yL jl L~^ jlS L^Lw>- yjli c~iU yu*ij! 
J^NI t (Fritz Reuter) yjj yj, ^ jlS" <_gjj| 
^r-*^ Lo^trp^ .ioL-jl LA y yS*! 0 ^-~*2as c->LASL>- L&jLxpL 
<_J-~^ 1 jr^ C-JlS yll) Ly^S'L* y ax! jjiis C->Lyi y*J_e - jS 

jt-Sl>o JjUilj yi^j>cA} ajSLA-1 jj-JI y° say j t Lo^L-a jJj ISAj>J_i 

aJ-LiJ| £->L^jM y-L yLSI AJli (Ajjji y ylyA-l j ^^yJl l j 
J\ l_g_;3 j-y*-> yj-wA -1 coils’ yJ! 

^ c^-jLs^ oLlajJl i*lLL> ^3 3 |j_p| jl j 

.aJuJ_A-1 ^j^oLaIL a^jLj^u>j 1 Oots* yi ^4 c a^jL-*j ( jj j>- ^ L*jL 4> olS" 

y A 4 y° y ^Lp-euxl y*j ^jSo' jy>yi c->jy 61 y^ 
Jlji> w-oJi L^jy y jj 3 o y AjiLy jl .^jLJl Jp yyUJl 

jr 4 y 3,15 ,_^i t j_>- j * — aJ 1 x^>-\ jj^t . j oy_>ij 


Jaime Vicens Vives, Historia social y economica de Espana y America, 4 (15) 
vols. (Barcelona: Editorial Teide, [1957-1959]), vol. IV, ii, p. 15. 


191 


1800 j^Ldl o Jl j .tall aLoJ'Xi jt-ao^p *JLJl L^15 w 
21 JAi. tidl ^ 7 ^ ^5! LJy jK- JUd ^ ^ (l 1 1815_j 
oJl a jl jll . (16) j ./g.il 5 yd Ca>b J.j'l/I LJ.L.JI aa jd-l ^ illlLi 
J-yU- XljcJI j JLjJ-l .aJLIMI ^15 jNL Ll>- <LH.p JXL ^_^xJI 

Jl>- J\ ^y> LaJl jbjbj aU3>i J^>j oi> Laj 1794j 1793 jyLJl 

jlbj . ( CaJ 1 j^-Lo 39 <_S jJ*-> J>Wi J-3?! j 

c (_£ji_b>- iwjJi aLo-xjjl jj>j j*_v<aj 1805 j»Lp ^_bJl d*)b>- jj-LiU 

L~o JJ ^J_P Aj-L?~ j ^ ~ ... J ^3 oli (_jXJl jt-Jap')/ I jLS b»_Lo 

Lo t ( ju«*j j-all ^~p ^Jar j 41 — dl 43 k^-^ 

L— - Nj i^jjjj ')! I ojlaJl *L>- jl aj-bLl lj-p 

^J5l bvj ^aJ LoL*ll djjJl l^tdpl ^Jl ‘3-*-Jl a1^zs>- O-ilbj .LoLa^I 
(JlxaJl /^odo Jail j ^jbL ^ 0 3* jl 43 >Ip~ t i bXb 

^3>L y J l jl ^1,1 A^da^L c (a^jlia^jl a-il^JlJl o-Ld3ob) A^>_ib 

IbU I Jljpb I a,Lo_P jj_s lb L> I ^-3b 4-wo_ja%-J I Cp L ^-*-saJ I j aJ ll I 

t- 

Ju3tl> L~o_JJ 1809 a Ip io ^J.1 ^*>dJl oJ_aL«_o 3a9 . 4_iLL« ybl 

jl .b--' jl L(-l ^P t 1 9 1 3 |>Lp Ja>-j e-aJl jy~d-j aL* Ujlij Lo 
(. j ^oQai ^Jl Ul . LsJl Cx° b. jX-~P A-L^*’ AjN 

' (. . f- 

SJb^ ij^Ll j_o 4_j_*Juo LJLp 3j_pI J-p I jJaiL^ c j-Ll a_^j>- 

ojji ^3 I^JSsJJlp ^Jo ^Ul •XljbLaxJl 43 >cJ| 

t^UaJl jjL JL-I aJJl ii-oL'di tl814j 1813 jy’LJl ja ojy4 

1 Ji jj jl J_*_> t A_. J _> t -Jlj J _ J Ja-^ v il oljj J-O LaJl jr>-*-;jlj a3oj 
jj_w~J ^_aJl aLo-s^- Lr ^JtSL ( Jbjl aLpI I^-o-sL^- Jj idjlSLl 5J_3jjfL 

/* j4-l ( _ 5 ^~" 


Geoffrey Bruun, Europe and the French Imperium, 1799-1814, The Rise (16) 
of Modern Europe (New York; London: Harper and Brothers, 1938), p. 72. 

JU-jJI jli idL^rJ! lays! 4 _ s all Ja CdlY j*UjSll o -L*> jl L-; (17) 

= Jules Leverrier, La Naissance de'. jlaJl . b Xs> Jil 35131; IjJLS ^31 


192 



‘V- 1 iy rM t_k <• 

^ 7 jl id! ^ 60 ! .^L^l oJj* laid ^p ( jd\ iijjbLl ^^jUIL v±Jl5 JlS' 
1793 ^UJ! ^%-j ! j_i_i3 Lla-j I ojU>c_J! o-^>ti 4_d! 


t> 

ljhs>- ( J5»_> jJ-x-^JI JbuJl aj-L* o^il 0L5j .^-Lxi id. I ^y 8 jjtJo 

id I ^y 8 Lojjj t joJ j\ ^y ol_iL/=>0M ^ id! ^y 2 0 } 31 5 "^Lli 

Ul . J-x-nJO jlJ_dl ^y (Jxdl J5i 0-115 jS y\ j id.! ^3 9 j\ 

f-j^j 1 5jl-LiJlj tijLu® 1 ^/! j-&3 ijoM 015 (_$-Lil i_— p^il jlsj^-\ 

^xJl <U>wdl oLjJ-LlAd.L) tA-Jad oLoJji-1 (JSy j (.jv-daoJt 

ijjJd Jl^Sfl tOpr-Ldlj JU-^' lii 

•W-A* ‘‘d^idl tii t ! ]s jdj- j5o) OAvld! 


JoJL* ^j-P Cj JL i 4_J 


CjL-Lo—xJI ijl r! 0/ 


C-i y>3j l yiL« j^c- j I j-lU ^>0 ^p t 

JaoJl £-li>OI ii-L>- ili ^p (j,j Lo-^-dd l jcJU-! ^y 3 jj |I ; Udj L>5 <■ lp-1 
i-oL/O-sOll oLJ-kd.1 jl -Ui ,i*>LJ! <_y ^.oJ ! j oLJ-l ^y ^pLjLp'yi 


.(_5-dl oXxj ijlil CU5 y jS l ioL/aXsOM 1 1 y>Aij iu yx\i 


t j-Op Oj-d! ^v-oLi^-i t A—i^djldl^ Ajj^d! < ij^d-l oJl5 

O-L^d idlil l^oil5 0! ^Xp- *tO o j-^P y>*-> ^J_P AjjJ-SsJl 4_lgJhlj 

^UiJi 015 oi! .^dJl ^-1 jjl ^yi 14^515 Lc ^i5l ^jj^Uil 

oJ^- ^51 -u5ldlj jJ^ilj ^-JIpI ^jJ! J^-Jd ^ i_j ^>0LJ idlil fLpVl 
'—Jjjd-l a5I5 0! oljj-lidl l _y5x-i ^ ^jj .ij^LJl Ajji5dl ^0>Ijj 50I jj-o 


Varmee natiortle, 1789-1794, collection "problemes" (Paris: Editions sociales 
internationales, 1939), p. 139; Georges Lefebvre, Napoleon, peuples et civilisations. 
Histoire generale; XIV (Paris: F. Alcan, [1936]), p. 198 et 527; Lewis, A Social 
History of the Navy, 1793-1815, p. 119, and Parliamentary Papers , vol. XVII 
(1859), p. 15. 


193 


^9 o t ^9 c ^ 1850 j 1821 ^j-o cu*3j 

jjuil jlj c 1820 j 1790 0>-UJl ^ LjJaUj U_p ioJl oil 

<jlS Id oil jOp j 00 - jj>o Jil JJS o j^-\ LU>w2-1 

dlls' JiJjJ ^djiiSdl! oJL* ,*iJOo i a-S ( j^j • aJLL-o Allld o jti aJp 

jlO/ol (_^l) ^*_>ooJl l y~j ^jll Jp oo*-; oj-L^jll 

J_4-lj i i jJ>j jJL]\j <.(o>j_SU“! (jj-O a_Lo_p 

i _pLdl j (j-'Ul ida-Je^ jyj CUjLS oJl j-vi Jl jS/ i 4-stfU-l ■L-ij-viJl 

oUiall d)l j~p .((— ~>oJl obi jl 11 olllijJl " l_^>oc LdOp) o»L^Jl 
oj_*> JwS o_J-i JlS o j-J-I LgcoS ji t _ ? xJl ^Lojjllj AoLdcojM a-JHI 

.oJIp Jp L»l j oLLaJ-I 


< ' l 9 ^os j) jJl Jp jlUJl cui jS> As c ajIo c Jij JaJl oi_®> d)l 

^_j A-j J lajJ! (jljjjll ode* £_Ja aJ o-jLSj .Jjjj>oJJ A_LlJjJl 

OoLS j .AOajlJLa ^jdX-o jl 1 j-&\ ( 4_( oLaIjcJI Co jliJl 

olo js yi C y>j|l J jl (1789) oJ^iJl ("Assignats") "oLdo'SlI" 

I j 1 lo " 1 1 CUo-ow^AO c Adll ^S <Li LflsjAlLo oJjls J<(jd AaaaaaI^JJI AUjitl 

(_j oJ AS^ .Am l^dl ^^a/oJI Aa-aaJ Aj>c^ — 1 JaAICaaII . ^-3 cj^olll 

oLaq-Sj L^Sw? Jl aa^-^AxU iJlil olojjfl Oil 1 aUp J| a_*ol> 


A^zito d-US Jp JpLaij c <ol>- 0 j j-oj tfOo ^jdaai*- J|j coJpL»o> 
jaOj c ■ A^j p 'll JcS IjUaJ oils CO jJ-l OjOj ^aOJ >( j»bJl (_$jJ Aliijl 

aJsL*-JI Jailo- Ji j .1793 /o\jjy>- cdil ^ 40 

aLjcj Jia! Cs-^ c^iloOsNl O'AA-l'yi ^c-a-aIp (jl jwP .LfPlvSjl (J-P 

Jp IUpIj (_ 5 jL _2 jl Ool ls 3- J) If- (_5_J-* 


Michael G. Mulhall, The Dictionary of Statistics (London; New York: (18) 

G. Routledge and Sons, 1 892). 

LsCLJi A~3jJi ALa-dl y* Lt^t ^ 1 2^°^^ (jjAll (jo^ (19) 

JCP AaCsaII j\ 1 a_a*U 1 CIjLaaa) ij I A.a 7 aA Yl aLIo OajI? S- 1 ^aX , LaaaaaJ 


194 



j»Lc- ojl iJjjJl ol Jj L^o—3 ^yo 40>j"}\J 

(_$l ySJj Jl CJiSi 4jJ_iJl 4 jIS\J-I oj-gj 4_C li»- 1797 

ySo Ij . jLojJl yO j Jj y-o t — J y3j La 4 _j 1 yls 4— 9j yll 4jJJjJl 4_l_o_*Jl y_o 

Jy 0 4—4 j jJjjJL 4-1-3 (jJ jj-Vl oIjJlJ! y3 4— Sjyll 0*)\_«_*J| o y— o 

fl*Jl <Jj-L>y CO-IIS' 4-^j ^J| 4_L«-*Jl jl y_o yll J_p c Ojl j -£ Jl 

c 4_j_o — oj/l L^Oo-— s t j_« 4jd! 20 JjiU-i Lo Jl o_vi_aj>J J_i c 1812 


J> 10 Jl (1815 j 1810 ^5 ( j t J y> CU-*/2 JIP- ^yJl) ijjLvwojJl j 

1 IwLa lyooL>Co cl) 1 j yull^o j— II cjlo-ol y .4)11 
J^Loll jylloO Vj 43 yll jp- 4-3j jJl ILuJl Oji jju t ylSj C C—J yl-l 
t _^oJ l 4j>-j.3jil JayOjdl 4-ojli-a ^JaC— -> ^1 I ^.LyJl dly jl j— p .ly 

(Ji J^j C5^' _ 4-a j£J~\ oLikdl L^-ajJLoJ 


o 1-j L -i . — — — 1 1 ^ ^ — o l— j— j i j 1 1 1 


Ol) y*_OJ ySj y* ‘JOA J-P- 


^Ldl yb ,4 pL>J.I O yti yjl ypH-l ^UaiJl oLiJaOj c j» JJl 
Op>c— pi J Cypll-I ^Ua-flJl y3 4*>I_»_*U l— *jj| oLo3 Cl— 43 j I c l 797 

4-J J 1— J I 4_1 — -> — ^_J I ^_A C J*_dL) C J_)y>dD 4—1 — j 1—^_1 1 y_P 4_— S^jyJl 4 _L^_x_J| 

ij .^JlldJl oj-A 0>-lyll J_yl_Jl / 4 ol— I 43 jj 0 - 1 LS j c (Jy*_4il 

yOl ^Jj j C 4jjlil!l 0*>Ujjl Jo c^O- yi-i 43- (_^l JJ jJl J_j jl—ll jUj 
Gy* 5 /*—*«—' J j C 4— I— C 5 j/ 1 4 — <k— 3 4—1 1 ^3 7 1 4— — j 1817 j»lp 4 j — o 

l/ yiSo Jjlfl S-U JU-I oj-A Jp yCOl 4 j| j/| .idl 98 J| ji^l 
.1821 |.Ip VI iJUlS 4 - 1 -OiJl oUi Jell )l -0 i OjLOj c 4 J L)c3 j^a jlS 


jLaj" jVl jl J-P- .c — Jlj_vi_U jS^Vl J_iJ_JI j-«Jl oJlS 

Jp 0>Vl JjjJaJl JiAlJl (_ 5 1 — a_i Js / 1 yp j*_>-b_Jl c^UJl yJ-LlI J-A -111 
jr^ 1 L°-La_ij l\ jjj IjLaoj! j^SVl j|j_LJl >■ jjil c <_ j jJ-I 
I JjjJp y_P Ci— JjJ-l J_jj_C olj_l— -L*-— 3 .4-JHl 

P Oj-L^- jLiM Jp 4»P ys L^— o 4— iUajjJI 4-0 jSll-l CjOj cl—ol— ol 


C I — Jl J--2 !_l! y ^_U y_P . — J yl“l ol_4_lj ^-3 J-j 

5 Jy 1 CuUy j .(1816.1799) ^ yJl IjyJ Jj-Jcll Jp 



c ySHJ 


195 



itSot 1 _j (. LoLi Si yL*_4 I y I 5 jJaji-l oAa yo 4_»_1 >L*a 1I S*)VJl 

y^bil t_JtyaJl Cws y .y®l Jl Ja*-aJ! y 't j a^ oLii; 4 J 2 JJ 
Jl 1793 fU Ju _,L jjJL. 228 yo ykjJl yoJl £<^,1 11 tUjJl J> 
^Lp Jl> jU 10 yo 4jy~Jl ^ jjl 4 J j ^ s-j 1 1816 ^»Lp Li yl~o 876 

(iUll Jlyi y. y£; p\ J\) 1815 flp bjJL. 30 J) 1792 

0 A 4 J ‘L-pLiCy-'^l i_^l yJl C-JLS’j .('— • ■> yA-l J-y oj-y'^'l £L ~~Jl y 
oJ y£ sUi ajIJUj t ^ilj y tcJl5 Ljx'i t iiUJJ 4 ^^- iJjjjil 
lo y_P jlSl-Jl lySAj yJl io ^viJl y> A^J^IjCA CbLoS y 5 

jl5 y>jJl jv-®j t " Jl ySM l _^ ) ajli " yo 8 y-y*-^* y j~r JJ. 

^>LJ ^ Jjto t <JLo-p^M ^h*-sA^ <4 jJLaJl O^JLl>LxJl 

a_^ ^^4-1 cajISJ . 4_j^L^J1 caLo~> x .,.^ m1 I cca-o^S” 

1 ^ » 1 8 1 •>— ^ c-\ 4—^*) L mai . I — P A — ■ — * — : {_y^ J A^_o CAa~ ^S . ^--—1 1 C 4^—iHij^--— ll 

y? yd! IJl^J O yj As j .4j>-jliM y>j yd! j>Aaj ydl ya t yjJ>s™*Jl 

0 j_K_ixji.l jlS j . 1 804 j 1794 yoL*Jl yu 5 ydJl ^y AjjLj OjJ-o 80 

4 . t l lo \ j . j| t iLdjiA_il odlil CA ^1 *— sL_>t— *4^1 p — ® l2Us y_o 0 *-4 l_d. 1 
t_)l_jS ^— j Lwd-S" ^ld I c A_l_^AVk4 ^ AA — 1 1 j _y ~*^ ' ^ 7 

A3^) CA^A— oL_* 1 | oA_ 8 i ^JA_4 -i- 2 — ^ — ’ 4 -J I 

Jl OjjiSJl J> y oUU 4 A>I (Meyer Amschel Rothschild) AlyJjj 

y]j^<d.l ^yt'AJl yjjJl IAj Asj .(1798 ^»Lp y>yJl li_J OAxJ 

^ ^a!| 4 ~v. .X? 1 1 I ^_1 j 2_S(_) hoAAP c 4— s^-^“l A^_j ^vjhxdl 

1 1 s 0 ^^ Cy ^ ‘ A I— *aI' I t Lp 4_4jAaJI 4^12jI cAp - !^^^ caaa^ja^I 

yjl I j! Ao .Ly^jitJ jlj_LA4 V il J-Jax J_p oAjAsLI ‘uJa^'S/lj 

Jill ; 1Lp L-gJlAolj (Barings) aLaJjj 4 A<y L^a- o^>ls 

>LpS CA^4jl i iS-~^ X^-4 4j( As»-I ^ ^ A -y^i ^ y>^ Ja- 

.1 — J __J-I 


y^l ya 4_ w <i a l Jsl Jlij (_^)yi-l Jjj-ojJJ 4y_<lJl i_^jlyh| (j| 
^lAiaCL^Nl oAj>-j yo SjlJ.1 Jj^AX 4-Jl ^ ., 4*s l yjJl ^>L*Jl (_$sl . 4? X S*li I 


196 



*<oLp ^ I J-joIj 1^5 J,| 4-oJo*Jl 

Li*-^ .sl * /3 .,« J} ')j \ ^J_P Lx^P 4 -L-o-^Ij *A_£jL-I jUlpI 4_?»oL<2J| 

cJL^-^Jl ^ L^j (Jj[ t J_3 4_>x_L^vi,l o->l ^JjJl cjl^ . 4 jL^»j>- 

^ 1 J} Jj>“ ^9 ^-v^ 5 1 p-^ 5 ^ I ^ j) I t aJ UaJ I La ^*_> o j-’L^j 

^ l -^-4-J L)l t ^w\i.i ^3 C. ^JjaJL*^*_> 4-o j_i-l 4 c-l 1 .x? 1| ^ . 4_l_>-jl,! 

^JjJI Ol jLxpN jJaJL JLj^^U C-w^ j-*J oljjiajJ ^il jil 
JU-^!I Jj^ t _ / - r ^iJl (.soil tl^l ^ Js> tjJLJl cJ. J 
t w 5 - ^ 1 _*_jL^> Lo alJi^ .A-w)^xIl / y cala -*!,! ^ 

(u^-^ 3 a ^ \uz jf- U^) /^-Sn_i jl L _ s Jl jAi\j J_:jJ-l aaLpLo? 

c<U-JajlJl ‘U^t^jVl ^"Lisi La ^flsLv 2 -> jj C-^i-JlSLaLj /, v" 

L_~Jl 5 Jjj ,!_j J-J-Ij 4_aj_SLJ-l j_sl J_P t| 0 ’ J_a lOJ_o- 2 Lpli 
d7AJ>- " : J^^JL 1 83 1 ^»L c- (Dionysius Lardner) yi^i lJ *j : --' j:.' 
• £9|jil Lo^jlj 13.^1 UjtaX^“l .' 1 . . ..' ^yr ■ .-~1 I t ^ j*\i)\ 0 jii\ 

SJLwI^Jl ^jl_^il Jjj^- y° _r~*j jl ^LaVl la.* ^ LuSjo_>j 

jL^aa-j/l j^A^S' ya \ j*/3 . p cuj c-jLalajtjaol ya 

^y L)L Sj .D^— ^aJl j-j j lg ~ Jlj 4-JI_a— ^- 1 ^Jl ^_i_«Jl a-jL-e-lav? ^3 
j5wi iplo^ 4 jjj±)I i_jj jiL -1 L^jJj ^Jl I oljLSLxj'yi 

jj~r ^y* -^j^a«il *.- * «i /? ^ i l ^5s_*^J '^L-aj) o^L^Jl jajax_aJl 

4 _>ww_j ajjjj ^aJl) 4 _J_^ll 4 _ja_C' % yi <L£-Uws 3 ^ t yd 1 a: ^ 1 1 

j 14 (J-^ LgJi-a^ <a3iaxJl il^il Dy“^aJ iJLkj^Jl aj^>^J 1 

(J £-3J t idXJi ^_P^jJl (J_Pj .(iJjLJaJLa CjI ^ a _5 

cs~*-’ < 1)1 ,j3 aj N uk 3 (^1 jU t jl~^j-Lj oljlap'yi 

^^aLaJl t (Jilali jl ^^ -1 ia-jNL>- ^5 aij cijl^oJJ Laj>c_sa 


^ iijJadl S j-=»4-il <ulf- tojia jl i^ail ^ yM ^L-Sll yi uili jia (20) 
•ij — dj— ja jisoL 4ia3.i iaai ,j]=>ij.i ^ Jj_ ; soji ja«uji 

Dionysius Lardner, Cabinet Cyclopaedia, 133 vols. ([London: n. pb., (21) 
1830- 1849]), vol. l,pp. 55-56. 


197 



i jl jll (J-P ^jJ-l iL/auNl ^^pLk-S t j c -J 


jl IJ^J a>*^J’\j}\ ^jbiil ^yt -b^lj 

t j_ojJ! <CL..la, Jl jLx-^S' I oLpjJ^J. (_jL— Jl -laiLl C— *Jj J-3 ^jJ~l °y^ 
t<ub Ju>c_j tdJUij ‘ jljJ-Jl J* J-^-l iii “j>v^ 
pjJJi aAs- (_$ jliL; Lj t JJ>-jJl o^U-| ^ Lo \jdi ^r^v. jl 

LUjo j ijliil (_|- £ ' JW'J Aj>A^A i«LoL*fl-sl gjJj , jr° 

jU~.Sll ^ JU jM) ^>0 tjJ-^'j J'- <> -*- ) ' 

^LijjL) jj' j*-£^P pJj-^ 4j>Jwalj i(o.}l*Jl ,_yi 

oUjll .(jAjftliil jryx^all £tJU* 2-« (j-P- l4^w*j (p^j^-I jU^>jll 

\^a A-<Jw J 4 _Li5 j ^xll j-i-l ajL^- <1)L® t 

L^J Lo-> <.^*>LJl olijl (ilj— ' J>i L^JULp ^ 

Lo-S" l \ g * a o-Jl>* Jl 5 tu jji-l 0-3 j OoLS" ^Jl 4j w ol_>Jl 

* ij*U^ L>tvg|j ^ liu .< <u5^Jij ^-Lo o^L>- t 

jj><J (J^Lxj L>-> 0 -V 2 J 3 J 1 1818j 1814 ^jyjUl 

p p . p 

c o^. ./.I «ll 4_wi_L» jL£_-> jj- 0 jj-JI (^1 ‘ cj4^j>- i — 150 

^jLiJl a ./? > j O' LJl*>> 108 ( jf^t jL*^J ^ jJL~~pi ^j /) A> olj 

t y>J j .1815 |>Lp ,jJLJjl ,jj> « j-U ^ Oi^b l^Li 64 (J,lj 1813 |»Lp 

( J_Li>- Jij t > ^j-l J_*_i La 4_L?- jJ3 (J jL>- 1 — 4-w^-Jl (jl £-^lj-d 

i - . 0 oi l j " j t LjjjjI pl_>c_jl t_5“^ 

^ryiLuJl ^ J^w^UJ.1 ,_^Jl OjIjSsJl J-x-PJ CJ^bjlj 

.1817 j 1816 

J,| : ^j^Jp JS\ UU- S/lj— p ^jial jl ^Liil 1 4-* ^ LuIp jl Nl 

. <s \-.k- ij^U^ijll i~oJ^Jl tUaji jl tijlji! J (3^pI 4j- (_$' 
L«j J-Pjj (,4 _v?L>- AjLv 2-> t Jlj— Jl IJ-A jl ^t-v^lj-ll (j-8 *1 jljJ_Jl 

f-L^pj/l LlLo-J- jv^JJl Is ^Jl (JaJIjjLvS^s'JI 1 


198 



t-» J -i-l ^-jLj {y> ^ _JJl f-i— -*Jl ijr^-i .4_aw— J-l “LoL/aJtiJI 

Jl t Lj— 43 j I^jLJISL t JaAJ C— >->_*/> i— > ji~\ ojjfc jj 1 5 ^j>- Jl L^Jl»-I y> 

(j-aj-aA-l O-L^l ^yJl ijjJ^il 4_-tLc>-Jl I — )J_*JL!| i— >1— o- Jp iJ—*_) Jb>- 

JUJ j-4 j- 0 (J*' t—ol^-jJl jl t W-Vr J L^w’ljl 4 jjL*J1 

jJS LJUajj ^3 i-Jj-ziJl J^P ^>-Ul ^JjJl i — j| .(Jl j-alj Cj|jL*-a _j 
J-au |1 Lojjj 1 8 1 2 j 1805 jreaLxJl Jywj JJl >■ . ...^i ^•y 1 

t2~>LS aL-pJl i2J_Li jl ^c-^l_jJl y* o I Jl i J-J-l I j » 4 . i j .a l l 

j_J 4jp Oj^> jl LjT “tils' Jil t 4 j J-iJlj “uJLiJ-l jL*— ujL 
<j-* J-*LS ^ Jl 3 Lp j-ill 3l S 4j^»'yi ^L^l j_ 5 JJl JJJ-I jl .jA 
J| ^ JL—Il J-— — — a Jp" ^ t243l Jl 42 ^_il J ( 4— !_& Jl 4— J C Oj jjJl 
l2jJ_o 41 ( jl jj) j^j J _aj| _ ^L^aJl jSI J 3j3 Jl 

J^oLp i — ill 86 J| Li! I 246 yn 4_LaL*Jl y JLil y j3_— aj i Li ^J_a 15 Jl 
ojb>till o jL^S- jJJi JJ t. i_-jj jl .1795j 1790 ^jy-abJl oC j 

4( — ,_*Jl Lai .jL>c-Jl JLpI Jp LjUaj^j o j^y a 4_— 4 4-4 — jL4--1 

Jj t t_™ (_4 J-l 3*JJ| J_£>- Jp j~0ZJLt ^1 ^1 JiJl iilS J| 3 
3-t*Jj ijjjjJl SjLisJl aLilpaJJ ^-lill ,j;jJiiJl ^_pjJ| ^y=rj cJL»_j 

4( — —*J I C <4 J-2-Jl J LilL (. j j^Uaj J I J— a-P- .43^ • i 4 J I J^-kJ I ^-a 

i*jJ lj iiJS ^^-4 ^jljAa La ^J-l J»_^tii5 Jjj ‘ L_J jJ-l Jl Ja J-Sjl 

. j jJ]| o-LSo La i sLw^l 

■t^jJL) j_^jI JJi-J ol_^- Ja L^jJl ^»L*Jl Jlj-^Jl ^j-P ijl_^-JI j 
t JL> i _ 5 -j yill 31-4213 Jl jl jJJi ^ t TtO I W ) ^yji 4 _— _t‘ L (_5^ v^tLI 

“ — ' — i 4 4 - ( 4—4 J 0 I J ^ . { ^ — ^ — - — 1 1 3 J-S I I — * — I . jl —a j 


Evgeny Viktorovitch Tarle, Le Blocus continental et le royaume d’ltalie: (22) 

La Situation economique de I’ltalie sous Napoleon ler, d’apres des documents inedits 
(Paris: F. Alcan, 1928), pp. 3-4 et 25-31; Henri See, Histoire economique de la 
France, vol. II, p. 52, et Mulhall, The Dictionary of Statistics. 


199 



yc jJl j .£ij ~ Jl _jJl lAjj* 5 jbpdJlj AplwJl 

^1 4jl j! 1 t j jJ_jl2 ^9 b-~^l-*-b l^-<v-> (_9-U>- 5lw2_3j|l jl 

^o 0>b^*~«*Jl ^ j ^£>jbbJl Abb- ^bj^x-Jl 

oV ( r- jb- J^l Ajb-jM jb t ^wLLij ^JJ 4_^wJlj Lol . jJ^S- ^y^bl! j^^bM 
J_& : jjs> jl^»- jJl Jlj-~Jlj .e-jl^-bJlS’ bb~ Cs > ^~ J> 

OJ J_yZ2_> ^AJbJl A_>jll b bbS 

. (23) jlb i jJL>TL^M jib <u! A jJl |»L*Jl Jj_jjL ( *JL<w ._jjJl Ajb>-bl_J 

yt ll ?'l_s^J S i/! y> *U^a®d (_j^^ 1 ’1^3-1 j^bl^Ai t. (^^a-bll jl-A-LjJ A~-~JLi^ 

Jlb-l d^jlb b>b u — JJb-Sl *■ b . 1 b -~s bl I ^_*i-bl l-£-^9 

(_^obsJ! jj')l I jj-Sb LoJ-LP jl AjJjjs>l^_aat ^-bjfl A-^jUpl 

.Lw»o Tbb ijtji-\ 

.JIj^Jl ( Js- jbbb t ^JaJl) t Jbc bjj-i-l obj-bll o_U> JjLo jl 
lfwbL>- ^1 biUAiujfl *— ^ ^y> -fju ^^Sb ^1 Ail Jj 

L^lJb jbojbll s — J-^- jl jJiS’ j^-olijlj jJ^S' ^x_abJl yjj2}\ LjUajjj 

aJlp J 'yu (_$JJl y j^J I jlbj t-sL/zbM! jilj3-l *Jbb~ jr° j' 
(31 J-~b ^3^ « jb-.vJlj jwibil (J> ^LbS-fiJl jjj-b (j^ 1 biJi jbi^J 
t jjJi J,1 Lo J 3jl ^11 J-tj-£ J t J-bU " Ails " jl .oAj J_>- 

l _ 5 ~~Jl ^-sbjJl Ji ^j^bbcJ Cblb “ oASli “ y° Uf-ljj Jb>^ U-j ^IbJ 

i. j^»~ 1 jl j ^bJl ^5b»-j 4 j~oLall ob-^ (3^-9-^ 

^ya j^bb ybl 0-«i^ Ji tl815j 1793 jy>LxJl y>, c^A^l ^1 

Arthur D. Gayer, W. W, Rostow [and] Anna Jacobson Schwartz, The (23) 
Growth and Fluctuation of the British Economy, 1790-1850: A 11 Historical, 
Statistical, and Theoretical Study of Britain's Economic Development , 2 vols., with 
the Assistance of Isaiah Frank (Oxford: Clarendon Press, 1953), pp. 646-649, and 
Francois Crouzet, L’Economie britannique et le blocus continental, 1806-1813, 2 
vols. (Paris: Presses universitaires de France, 1958), pp. 868 ff. 


200 



jlS c^aJl _ j jtu J,uui .1^ 

(J^- t U- l cUiiJl ^ Ljlkj ^ c-odLc _ JU. J_p 

7UJI JLL" J-*-aJl> ^ ^>0 ,lj jsS\ l^uJL* 

cijUJlj ^LpL-aJI oljJljll ^JL Uij tUlLu^ oJldj 

f-Li^L Ujj) t5^Vl uIjJJ! ^ Jp sjl^, \±,\jJ,\ ^ajh: 
p-UiiJl 61 L^p! lilj .1789 f lp a, OJL5 L. Jp LlJ (sjLdl 
tol^c-J.1 J>j ‘U^JI Jl^Sfl jlSoodj Jp oJjil 

1 ^^*0-1 ij £d-^l aLp-i^I a!™Ii i y* yM is j _^jj| y, L^i5 ,-.-,i< 
f U ^w’ljJl jl Ids lilj .Ldl i>u jju dJUi jy^d yodl jU 

'“*-’ jP ^L^aVl (jjdxJl JdSd lH dlJuT Li IS - old 1789 

^ ^2 (I U1£JI 61 dJJod Oio6 jl lod^. t iL > v > 

4^l;il CfU L SaU^-V ^yJl >id xd ^yc]\ IJla yp ^UaU 
. 4j 1 j) d^L-Jl JjUjJI yp i^Uad'yi 


201 




(j*is[pd) Ju ai)) 


obi ILKJI ^jaJl JJU-; (^^ill Jjkl I^JI jl" 

• ■ ' • ^J - 5 JS' ^ J-aJju ( _ j xJ| iijjjJl olj jbJl 

o^JwaJl ols“>bLl ^J_P £3jLiO\ 4_JLJbM iu_SbU oLviJLo ^yjj 

L^JjLo-; < _ s -^Jl (_<pLil A jj Llj-Ij LLv 3 ^bJLij t 4 _oL*Ji 

• " UU- ^IDl ^LVtfl 

. (l) (Castlereagh) <5 

J~>- jJl (jJJail j^bb-l jjt L^,J j j j_U I j-^o] bli t iJLLUl! o Q 1 . A | " 
(j,| o jj-o IjLjlpI Lib ■» 4 _La!j_) (_gjj| 

u^j-^ o?. '■ c^. ‘v ij^b (J^ <bl .(j; 

. " <il5 bjjjl 

- ''l 81 8 jliT /^jU 24 t (Gentz) 


Castlereagh, Correspondence , Third Scries, XI, p. 105. (1) 

Friedrich Gentz, Depechcs inedites du chevalier de Gentz aux hospodars de (2) 
Valachie, pour servir d Vhistoire politique europeenne (1813-1828), 3 vols., publiees 
par le comte Prokesch-Osten fils (Paris: E. Plon, 1876-1877), vol. 1 , p. 371. 


203 



p 

tojjjJlj <L!j_o_jil A^Ji Oj-J-I j-» A-Oo jr* 

o. ./•> , a 1 .o il ojljjjil 0-1 jJ a yUaH A_o-jJjjil 0>_k_i! CjSS 1 

. A^vjjj CJ < y 8 ^Jap-j i~o> Cj 315\-0° 1 ajailaxilj 

,_gj_a J-p- c~o-S) Ijj yJl ^LHjShj (•LS’jJI A_jJio c-o-I jJt jr* il)L5 

dJJS y> j jr 0 £djy 5 ^b i>* a^ a ^ c ' 

Jalo ^U_~Jl V Ail r-LSiSlI aJj-LII JL=rj ^<ajl Ji aJI 

A_Oa Sjj-O-J t jj^ - <_y *T' , 4"~“d 

( J_P j .OjJlaJI L^L^Jl AuiaJbLS ljlo J,ULj i.o~b-b>- oj^i t s -tSy> 
4 _$Llil t p t LSL^_L> J— *L p (Leopold) ~hJj_ ;jJ > — L1L j_w_*-j -L^*- 
-p oJu- J> <■ ,yL~ J-J.I (Victoria) L; y$y 

t jS/1 LjjjI A> jUJ ^jJl y^Uo-Nl ^ c/“ ; a^^ Aajl 

J,l i_j yM oIa jLa ol . • • a- 0 ^ V y>~ j-^ jj5L^- 

iAj^sJl\ IJ Ufc jl LjjjL) jj-8 -biX-pl (j) £"j j-O 

ySj ^ 0) "iUol5 lyyb ^.Jb ljUll oJL^j iojUJI j£j 
jl c aJlp I jJl5 l_£ o-So- yLSI aJj-UI JL^-j Nj 

■ i oj Lwj^ Si jlis 

0~jddl yJl 0 yjjl ,_yM .Silp yS lOvoii 'j->^ (*-r' ^ 
ol j-O-^ ojl — j OJO_4 ^ycJl o _y~_? j A-8-dj-* 1 LrH 

yl ^ij tLjjji i»U <_j y ^il_^l <y ^ ^ t ( 1 856_1 854) 
LJ 'jgj 1 Jo .JLill jlJua J» jl iyS jj y aJ cJoUL" ^IjOJ 
Joj 15 j y (_5 Jco jJp t j» jjil uy ahLoi-i t SdjSi (lylj-5 y 1 Jj'i (jri 
I jjJUj jl yo^yjJl j y)l yil j*j y^r3 -191 4 j 1815 Oy>UJl yj 
JL^iil jl Lay- ISI jLrjNl I-A-* V 1 *' J-* 1 

c-’LojNL tjl ^ioajllj ajJ^Jl yp J-5 jl-^ (Jj-tJl 


Joanna Richardson, My Dearest Uncle: A Life of Leopold, First King of (3) 
the Belgians (London: Jonathan Cape, 1961), p. 165. 


204 



/ 9^ Jjj 0^,Vl JJ olS Jj ool JLii .4^Uy*aJ|j 

j>Jl olUVb ^ .<JjoJl b~Ul J S^J oL^ VI JUcu 
OULJ l J>j il^>\j>- ijj^aj LjjjI 

oyj t(lSL>Jj Vj) Ljjj! ji> J> 1830 ^UJl Sj^j 

4/^ - jLfl aij .1848 Ijy LLp iJU 

Lo^— Vj t4_™eld| ij^UCJl JjjJl ^>Ua^j Ji-|jJl uLSOOJl Goa^a 
<> e 1 ^ 1 ^ - i—y> Jil jy ( U^ 

J-c- I oj^; jJLi ‘ L jbu L-~U j L™, 11 Li ^jJ| 4 it ...1| " 
^iy*>0Jl c^Jlp ^bdl jjJl ob^ ^ jUjJl ^ c^jju 
OyUJl j-j L?G ijys aj jU- o*j oLu ai J! ^ 

cJL5j LLli tUo^p- J.LG teJJi Jl VI tl841j 1839 

J^aja L_J JVb- \yj ^ L^jjj UUaj y jy cjLsVUJI 

^ ,i J •W-i’ c> 0 Aj>I^>I a- c'^l ^ /VI j ^/Vl 
• 1815 r UJI JJ Lfix^ oJli jdi Lll; ^ Luly jJ! LLJJw jJd 
cjJjJLI! c^L? toU,JjJ|j _JaU.il .U JU j_o ^jJJl J_pj 
0-* “iJ-l c/> i*—lj ol>U ^oj j L^UJjjiJ! 


‘U-L'V! -uj.1 ^ U.ji Ulibl jL 4 ^JLH t LL>- Jp jU oiJ 

J! O' <• VjJ-I ls- j, '- :>xJL !J <• L~- L> jJLjJL i 1 ./» ij | 

{ flr^ 1848 J 1815 OyUJI oL ^jJl ^Atail j LjUI 
LUyOl L>-jUU 4^UJ! Jj ^JJl 4 (Talleyrand) 01 '_JU 01 . 4 i“>UI 
^ V-O^LUJ UlL Uo ^ Jib 4 1835j 1814 UJl ^ 

4 (George Canning) yjJ ^j^rj 4^^^ jl UJ .lju 
Ojjj IjJLS (j-jOJl (Viscount Palmerston) Oj^^yu taL^ULUJlj 


.^-UJl la* y ^:L)I J^iJI j t0 J sap ( 4 ) 


205 



1822 _ 1812 2 jr-^ ^ <j-* ^ ^ 

^ (jjvksUJ.1) ^ c - jL A^~' <• 1 827_1 822 j 

iliUp a-pU~ *dL2^ aJ_^ l_^~x£l <• 1852 L _ 5 i^ 1830 

!_,. ,-3 l ^ J ijSH _^ 3 jJl (. (Metternich) 

(.1848 ^>Ip <u~il y* a^UJ OjJj13 i*j>* y> S4Xoil °/-a)' Jl 

c jl yi^Ml Jp Jiih>- cS-33' °J l r LC ''-; fJ^' 

,1^ N Idli tdUi .otf j ^J! JIOM jA*JI <^>y ^ 

jjc^y 1 - 4 >- J J-jj Vr.A >h}j J sy ^>' : ^ ^ 

(Nicholas I) JjSlI N^_4j 1 (1825 . 1801) (Alexander 1) J/Ml 
.l^J-Ul ^1 5 yJl ^ L~d 4^11 ^p y>J <■ (1855-1 825) 

.jUU y° t _ 5r Xj*_o_; Uj^-J. U toLi.'AJ (1)1 J^iJ 

, 0j J- J* p\ c^o ySJ (l VjhA^' ^ j'y^ s 4) 

y» ^ilJuol jUxp) sib Uii4 131 bjl Ml .J^SlIj J-^' oU^. 

i^yJJ j V'j-^- 51 >ULi ^ iUi ' ‘ 

J U 1 ".., N lUjLsi 4^j ySj (*-^ L^lj jA^-* ^ 1 (^dJj-^l 

lyjj^l ^ Jlp Jp 0w2j. 7^ (hr^r' 4^ CS^' ^ yM' 

pjJ .1 jJUl ijJL^ J Jij <ri>M J-* e j> 

jl 4 1789 (.bp- Alt (jL5 t-“ uS H J-^' £-^4 4 T® 

A ^ : p ~y \ olj-flJl Jjb^-I oL5 L«y tila-Al; jjd ^ aJUI oUscjj-*-J' 
LJ J o^bc^l C 1818 ^bJl J^Ipoj .A-Sll j-Ai v->3' sr^ 1 ^ 

M jij) “0'jjjl\ Jj' y"" ^ J> 'j^ 

.(LJj l^j _^1 oIa cJiyi <• 1 81 5 (>Ip ALiUll ci / 

LfrJlP jl 0 ^ 0l5 All Ml Jl Oy.jy}\ oJ y-' 

^ o^jJl UpJI t-Vj’jxJ'l oMjdJl t>Av fAi: jl 

; 1835j 1834 j^UJI ^ il sap a^i . Jl »a> o' 1 5 > 

. 1846 7 1841 


206 



tojjjJl kjjJl ckJkxJL J^jJl .sjk-l oLp^JI 

o^Ip J! £. ^J| J tkcJLil sbVj 

-iUil 'ij^y k^ Jilj' LilV UjLxpL JLupV! sjj, 

•_r~ £ ' tj~i jJ ojUJI Jllail 

c^Uiko fLxk J\ *IOjI Oj^ ^ Jjjj! ikj- ^ jlp| Jk 

kri LSjX\ jjl y Jp ikiUiL r u^l ^ -CJ t 

^y.j J-jj : v>i k* Oj^ ^1 j jaJl 

^ux, jdl ^ JjVl kkiJl JjoJl oJlSJ .l^jyj L^Jlj 

^J\ Jp iSjliJl ^ kUil ^Lko bj Ulk^J -k £ j| .k^S/L 
O* tS* -J j' 2 Ja^JL ktk^Nl Ik CJ15 J! ^ 

jjJlj LkJU_, cJikL^U .^jjUkl jl k^Jl kkVl ob Jiljl 

o^Lk.! oooUxkj t Uik> Jp klijl o^Jkj toJVyJLAj kjJ/l 

° J _ J U Jl ^LklaJl ^ ^J| JikJl kwilj 

" Ul ck Uk -jJkJl ^ Jp Sj^ ^ 5j U..- 

C^ J ^jJl <■ (LSjL*, kjL^Jl kkkkl ^IjS/l) LSk^Lj 

SJjj ^o, ^ oooJkJ ! j ^1 J| 

^ jUi ‘ cJ JkiJL k^pj.1 jjjbLl J-jlpL. bl U >j-Ak 

^J^'J Oj^fJJl jbj .ISkJJ k^i! Lk J jkk 

k'kr^ j-kj t L_Jk kk' jJl ^jJla 

“k'-kj k~^J cjLijk wjUpI t j_^ Lj Ja^| kj .1830 
U ' xk ‘k 1 ^' jJ kkj 50, lit k5b 5 iSO^, 

k 51 2>kJl j! c^L kjp CJ15 Ijjj] Ulk^ 

CV- ck ^ ^ jUJl JLpI Jp iJlk ^1 b^J| 

^ v i ^ J J-^JJ JLL.^1 jJLJl r JLS| J 

^ k>kj ^jui j\ okkik oJk ckjji Juki 

^ 4 ^ LJ ' 1 ^ v^jJ' j-^ju jA\ 


207 



^ l/Uu oj—jJI iiJajil Jp JljP |i 

V ^Iko- ijUau^Jl ^JUi! (1 ^JJj' <>J - 1815 ^ 1814 <> UJ1 

.L^-Ip iiLa^JJ 0 ji 


<.;L~>Ul Jp A.w-U -1 V~J ®J-^' ijr*J ‘•W^-'JJ c ' Jl -^'' 

Jp) LjIjU?Ijj Jp) '.obi f-V W ^ 1 

^ IjjJ o^>o» IjjJjj ^y* j-^sSfl L r l '^* J> " 

L^,jj ^ oJUjJI Jwai flj^Jl Jp t)lS V J*>Uo,Vl 

1830 ^UJ' c*ri 5 j-*-^' •*-*-* J6tio.Vl 6r* '•*-* 

_ iojil *6006 iL~oJlj L^j^j lJjjy*> j%— t(1831j 
4 . ...•■ U . Lol .1846 4 l 6 >LbJl £-<■ o»_>V' 

i_Uj ^p tillAi Soo* ojLw oJuSI L—jj Ola <-<_sJ^' JjAil 
Jp 14 .^^ £* tL J>} SiiUl oJUVlj oULUll ^?r Jp 

L-aJlo UU- j-u5w.)M ^jj •°jj^'-; ^ i/' 

Owiij LjUajjJ 61 _^P ‘V-JjdJ c ^-^ L ’'j ‘^' '“^ 

bjjjl 6 r° J* V"J. 16 ^" (* -V 

^iljJJ LlSJ-ll cJlS VI jJ> colk^Jl j ^ 1 a* ^ 

^ t^jj. J LJ jjU ^U-JL VI Vj^ a^i ^4 <• 

(_J^ iilS <G jXio J ^l-tiM UjIJpI Ji l£ jS\ ojj-ill 

5 ji Ujlopt L 6 V ^y^y. £V^' ^ ^ •'i rj^i ^ °4jJj>- 

.jl JiVl U*> <u!p c 5 _J=h. ^ <jt- x * x ~* \yj^i ^ (*-r' yf L <Ss? 


J_V ^y> j£3j ‘• l V-^L; JwJip jyy ^yjy.J 

i ViJ -,^l' jUxpVI j-a ^±AJi 61 ji ‘^~^i ^L-VJ'j 

1 j' oLi ^ L ^ J1 *^ wSj 

(jjJjjJl 0 V^-® J -?- 5 ^ -1806 ftp L-^jj jt^V 

^ k,-~ oils' to V»jj o<jtcol Jij -t jjjl V jljiol J^Ip Uf_jS 

Ulk,l ^ oiJoJl ^1 J JI iiU>VL ciJuL'Vfl oUtCil 6T* 


208 



y LiLi JiSfl oUJsUl! y- <_£ y>-\ b L^-oL^** Lo-S” .LwvAili,^^ 

Oj-^l f\^ji\ Qj-l a -w^ O-^- jl5 ^dl cL^ia^jj UUsljI JLowJ< 

\ Ajy y^ /S^~ ^Il««_*-ijol ^_J| L*t-*-0 *~ Jp 0 *-^-*— > £ L*JI)L*a> Lj ) 

_J oLS” Jl*_aJl j^>-U~l c^Ijlj^ 


^ 1 I 1)L9 



1 pUaJl " 

^ ^2^_Lj L^>iJ^ 2-X) C-JlfT 11 j jjJ> 

Wt^i L)j-^^ll ^-^L^l J-is i *JLISLaxJIj La^wL^jo 01 Lo y 

c-J !^_la_-s^ S y ^ 4 _pL^a»^| A_j| lA_v^ 1_q«jI^ ol—a! ^L-Owv^ - ^ yj 

Oj^li Ojj ^y->-y LjUa _> jj <U-Pj Lwwuj jj Cj^Lu_~o! JlS j .ojLaJl 
(JJ L } t ^ l^U-laLlo C-JlS ^lll 4J2 Jadl ^A j ttolil (J'ji* ^J> iJ ji^o 
^ LxJs— I Lj-I L^5 c ^_d_! I ,^, ,1,, 1 -9 ^ ^ L«-»*—> ^3 

^-0 ? 3 j ^^Jl ^->z_v2Jl <LoL/aJ3^l ^jljilj oLjL$ 0)^/I ota JJ^LjI jJl 


^ya Oi-J^LS c L^~ ?-L<*^mJ 1 A-Jal 4-ww*>La 

O’ f> 

JJ LlUa-ijj ‘■^ILS Lo J y>- L-jjjj LjUaj jj ( j~j jjljJl 

oL^jLill <jjJL*_« iJL/jJl a 1 . ./»-L l oJl5 j .IjlJ jj y LJUJ> 


Jj-bLdl jjP L^jjJ LJLkjjj o-Lx lil i—ajJ-L olJjj_^Jl t^JUj^ ^xJl 

'— <Lv2 j L^-» ^Jj C-Jiljj lAjJjJjJl l$j 4 _*_> Lj OjIS ^Jl 

oJl5 (. aj^U^xa'yij a^J^Nl ip-Ul jjj j .a_JjJl a.ol~ ..^l l Ljj_^Lj 


cJ j ^ -cJlJ Lx Lw_^J 1815 ^L«Jl a_j j-«w) ^j_a L^j j j_j l , .^1 ^ o 
iojjjl aJji JjSlI S Jr <JJ t JJ.SM ^i!j y t l^l Jj ,(_5 jj-SlI 

^ elUa <jl *-& ca^iJLi-l ijljil cr° 


^ t L^^Jl yj> c->15j . ^A»bJl (1) Ja Jl ^y* oljwJiwJl 

J,jjJl La jjp 0L5 J-iVl ioli'yi JjjJl jJ>A ^Jlpj 

ijjiJL LjjjjI ^ <5LJLU j~v*SM ^jy yS jjj 

Lvwo-Jl <1)1 ^^->11^1 ^Jj>-1^ o yJ*^\ y\^j (_£ ^1 ^Ja)J 

ojlwL*/aJl ^3 ^0 oJJa 

td-olS" ^^kUl ^IwXll o^-^-a^ 2 Jl cJ^*-^ll ^L»ol 4_JljwL(2j jiLU 


209 



oJla <l)Li oLpjjJI ^ jJl J_pj .ao jjAJ (.LjJJu 

.aJ jJuUl jJl <^r° <1^^ ^ 

^ J ol I c^j>cj <_^5sJ-l 1815 ^»Lp aJjJJI JL>“ j jl5 

(ji l \ 1 ^ ./n"\ (jUb^M A?-j3 OA_L t Aj^-wvJ Aj I 

j Jp IjjISCp t lift ^ .o^*lil uijjIaJlj tJjAJl A^-Ijl j»jUj 
_ jji o*^Soil J>o ^1 _ **)LJl Jp ilaiUtlL aLAS 3I oySfi 

oljl ^Jlll <jl ^_JaJL) L* d)lSj .4_xJijuil ol^PJjil A-AP Jj^Js ^j-P 
^yA 1^3 ./?il Iaj*>^) ^x»-L?-xJ 1 ^ ^Jlil — -^ aSJ^ao ol-~^l Ia.^* Ao^^Li-l 

^Uiv2JJ J_A^ - jil^Jl jl_? -(ojXaII cll-lj 0>l j^C^A 

Jl > ^3 1 jL5 Jlj toAj>xiil /»->»'yi A*Ji_d ULLk«o _ aLs^-JI ciLL 

i^JalJ.1 Ol j-Cj^lt o Ajb d)l j*£> .JjA_!t ^/jVI ^,J-^-*Jl 

LJ Ai oJupI ^aJI 1818 ^l*Jl ^ ol jO J*^*" ^1 aJLxj jl 

.1822 fUJl ^ c " JsljJl" Jl 

ol jojl 1 *J jl ^jJoNl jJaO jl AjV £ ol j-Cjil ^Uoj jLjAI Aij 

0*i j ^xll ApL>dl 0 > jIj I LoJAp t Aoj*^' v — J J j^l OjipI Jj ^ I 

c *LjL^>- ojli^ tAj^LvaoNl oL^SoJl tl817j 1816 (jy>L*Jl ^s> 

^3 Lo_> t (l)LSCa JS ^3 AO-LoO>-NI OjjAJI (.Oj^yJ ^P OoL$* l)|j 
A ^3 J3j>- l‘-^- J ^ 1820 j»Lp J^AO^I Oj^P A-^3 .Loliaj^j kJJ^ 

LoJoo J jaJI ^tJLv^il ( jv^jL^-i ^j-p 1815 j»L^Jl 

<. 1 822 j 1820 i^yil^JI ^j-o 3 ^ojJj J^>J_oJI Jj^l aj>“ JJ 0-^->“l j 

o^) - si j c^lS" ^J-l oA_a 3L^*L> ^A^?lJiJl loi.L> LaAj>-^ L^w<>-J| o^5C*ot 

.(ajjL^oJI ls J*\ j$\ ^^pLcO-MI is>rJ^A aJUL' ajj^3 

Ulil ^ 11 ^oJLdll t ilUoll 11 J5sO ^^1 oLSUil (2 JJa Jp o^ilj Aij 

^ jli ^yJl o jJ-V I jl ^ jO Jl tLJ j3 l^-Jj tLJLs^lj LJUajI j 

/I <* Jj^l JJ~* 0823) aS jl_Ai.Lj 

A^*>Lo ^_ ijjJl l^jdgQjl jAj 1^3 Lol jA3 Ujj^I ^3 jlj-ioNlj 

^iS"l o-^w^j Oww>- L)lk.lj ISv^xJjj UL^I V j caj^SI^aJIj 


210 



-’j-’V.j Us _y> tULkjjj U! . (6) d^lS/l I^IjUj^I 


tS J C— ( Jj£ jji! <21 "J-*J 4 ejU-i 

UUsil j»5^l did J, ^Ldl ^y^y\ jl o^l Ip! Jl 4(1822) 

i j! Lo_S” . jUj ^1 ^U-Lp a_cs Ju j/ 

c^cJ 2-1 jl i2-Ujs J| i— slvij ,(_j2iail 4 — ibUcJL Oj jjcdCi I jj jZkj 

Jl ^ U«j U_^* i jj 4 A^dLil cjdl Jd.jJiA’ jd dJ,A_ll a)p I JL w^ 

diUsLLsS o 4 LuIj U-S (.CUilS djwJ*>Ul tSj jj>] 

U~U« 4 LSCi^ol (_J.i j*)A_dd j j yy*~ 

j-kj 1 1823 ^Lp jjj^o A_JJ^ojh i>~u>d.l oLi'y jjl oJLkj 

. Jjdvwi! J| Ij^aaO I^^a»J$_« jl^ Jj 4 Ad^P 4 a^a3 aJ ^S\j ^ jU> 

ijj^Jl ( _ s _^s <Lu:*>Ul ISJ J^d-d i-ib- cJ jJ o ji <l<jJ c^JlS” blj 
• Obj^^Jl cJj^j>“ uXjlwo yS\ ^ ^_aJ| j^ji ijjoLSb) .4^ > 1 L? i ^ a 1| 


*— « cjol_4jd«-o! t O- 5 ! j^_JlLJ 1 — g — a 1 j^> ^|_ p 1 1-^ j j-2 
owIpL^ ^J_p ^L*S/I ^ bbjLpI t i]i jjV) <-_A-*_vJ (_5 jj I jJljVl 

0aA_aLr_<^_j _ia_o^j cioLS' jli 4 dlJp Jj asL^JL) 
lS^ -Lsj • ( l _ r ddj_jj'n I ;jw>t_™i.l \ r s- LpLs.j Lijj ,_ji JJ^JjJl ^ >- 
4 uLjj-U 5JI jll -lgj_>i .,/? Il ,j-«j 4 j (_5^L>-I ( J_i-A,Lj' i_sjjl-l 

t jSCoj Nj 5J Lsi *y tijT US’ y i2ISUj jl jUjpjll j 4 4_oL^2X9jl I TtJLv^ilj 
'-Ui J^> Jj-^' J.I 4A^>-jJ l j C-lj/U-l jj— ^1 ^ Jj AjOj 

■ jll^JJ Jl^il ^c- ^Ji>-wUj! (_^l ^U-l ^y> t ^-JUaj^Jl 

a* ^ j^pJb (1829) jUjJl cJU 4^L.^1 |j_& 

a^-LaaJI ^3 — ia_ajv- jr jL5 j .L i l 1c i Uaajjj 4 olj>- 

f-l 5 Jj>-I j L^i ^>Uj J^> aSHc J.I c^} jJ- aJ jjJ! 


Rondo Emmett Cameron, France and the Economic Development of (6) 
Europe 1800-1914; Conquests of Peace and Seeds of War (Princeton, N. J.: 
Princeton University Press, 1961), p. 85. 


211 



y bjl j! jS- £jb dLS" J,l *y t jU-^aJl jliSlI 

xblS l olj jill ^»-s I J-~<=j i xjI <.1815 ^l*Jl 

. yy lb I d-J Xi l^AS 


o%jjJl ^a jl lyiSl IfX yo j i 1830 j»UJl oljjj jl 

jjsbll ixxp^xl xbi .LX jj ^_a LAjI bij-> ^ J-j (.x~~x»xi 

^xil x-^J yJl d->LLv*Jl Laj yj ^Jl y- <_^y L^iljJl ‘LjjjjVI 

t " LJs yLil LibJ.1 " ex! y>- t bJJ i j j-Xp <_^j - ( _j^-'-iil i_i!L>dJl 
Ib^L*’ j yJlj jUJUl t y>*il LS y <J*>L>cj 1 Llbbxs ^1 

dbxj XaJ . LjUaj jjj l g »j j ^Pj ^ (Jjbil (Jbxa^AJ 

jjjjdJ o da JXyJl y^ j^ i (jjyiil bl LJsj-dJl LiL«il 

0 ^Ja™Jl (J,l t olijl dJlJjl c vjX^J CX>15 t _ ? xJ 1 Lyjj 1 — as y > 

J,l IflbXi Jbbljj (jJyLxbl Lyl J bjjjl y> J-X2XJ (_5^l ^yLvii! <J^ 
^,v*jL«ybx]l yjX*Jb yL*X ysVl lx* . -Ix^yil [ ybvj/l y>*^Jl 

i LJljSj'SII > — J yb-l daljjlva yw X*j Jj t ^^ib-dlj 


JjL^i j_i ojbxJlb <L» j ^ gl l i Ljlla.; y O-iL Sj .dpbLo bjjbvaXsl 4 ■ ./ ? ? 


(JjjJl yo oX>-ijJ yjxM 4^-jlJl y« ybiJl aaIs i X^Jl (J.J. <J yJ’yil 
y jXv 2 .il IX{- L^XoL^u d~LiX X9j .Lx> i jyy LajXjX yJl (jJj^SsJl 

L)IS”^) t LJlSdJl dvlS ^ 

^xJl t^_Jj_xJl ^yJ ‘XjQij^Jl ojl_>iXjl yy-j ‘XjLv’l oXjli XiJjJ 



4 ^iLj jl d5 ^xil Ljj^Jsl^^vj^lli .iaJ-l (■ yJi Lr^^ LLli jjSL 

L^-Ul ^ t J j!? *y J 4J J y>- N t JljJ-Lyi ye Jb- 

ojjli LfiNU cbl 5 Jv .JiSM Jx Lj^L^JI 

y> jLS ( _ 5 xJl) LJl>-Ix]I j jvdJl oLS y~ X-b LijLkxi b> j51^p oLLvp 

L^jh^o jiLvix j^x-il bw^wjj 0 1 Lg^lx 

^^SsJ bv^ .(ajc. laXX ^jbb ^1 b> bAJjj) LJI y* y*f- LJj-5 ^bbjl 

< +S. j]\ i^JJj j ‘ XJJU oXXXvi jl t vXjX^- ^S* iil JjT 0 jjli 


212 



(jljJl J-^_p ^3 oIj_j Jj cULS dS_jJ_p^cJl jal j_j jl j_a 

Oj-lil ya oLUVcJl ^ (1839-1809) (Mahmoud II) 

4jlj-xll (_j— 'Jj-Jl - > _?- i! -^--^ j - 0 (j^-i <• Lla ya 

jl *)/! t 4P_Upxil L fr . p tla oUs>J C — £■ UU y jU^il jj .5 J 

4j 4^-JI (j ? 0 j^-aUil Ll Uaj y 

Jp jUUjU idjli jsy I wdiJl ^ "ij jZ]\ DLJ.I " U dilij 

jij .U>Ip y> y>- (J,l (jpy Jjj v — >jj^~\ j_*j iJjjJl ip-UJl 

(1)1 -1-J ,1856j 1854 jryjL*Jl yo 0 yU| y JaxalJlj dJJS £_S J 

LjUa_ijj -i-/5 LJj.} U-ajj -uUJ jJ-^-^Jl ^yj| 

(j^L^ Lg_alal jL5j .iJ-Lvallj Uy-cJl <^1 *>L-a j£\ L oJl*^- 

J’^U^Nl L^iS jd j LSy y>o UU : i_jj_gJ| 1 jLtts jJUcJ 

ij- 4 " ‘L’.LaJ-l C_Uj La jl iJpUlilj 4 ■ '. . la '. 1? ....ill ^Jp LaJl*_i 

jH"*-* ci - *' aLaj^ll Jl ya jlSj .4 _*jL>- Ajiyt^> 4 - 5 ” y 

j * 0 1 1 ^ 4--^ l a. la ■ .... 4 . 1 1 jti t i^C | y>4 o^jl— j(_j J 

£-**^l djlll j>~a C->Uj^ r j-*_)l jU jJl < — j y~ C-vjLS c IcSLa j , . . 5 
Lr° ^ W-^JJ Ul •J*>Lu^ N jllj jv^JcJl ^-^Lj ^jp 
.4JL-1^ ^ o^Jll Ur j_yll ayLvcSI LdJ l 4_j yp y cUl5 U> 

ioljCal 4-Iwii; J_>-| ya y , jLidl Jp dJJS ya V Ju C-lSUi 

L^a L^,J jUj cU 15 ^1 L5y £A (1833) jLSUl ^ 

1 — UaLcc-Uj cJ^ 1 ‘-^UUi-l Uj-S j*L>- (_JI 4_aalil Lg " >-U- iljjuj 

/**P ^-allll (jjlll ya C->Uj^U*J| C-J-LgCi Ju 3_9 i 1 h . C -J L wip Ljliajjj 
0 jj-a 43 4CP oaJjJ udJl ^^pLo-il " L-^, J J ya cj jj-l 11 ^y, y, 5^*y J 
Ja^jL-/2-Jl 4_^J>-lj_a yj . LjLka^^J iul JJ 0 jJ_P l_ ^ . .i J_J U_— a J 
dili ya oLa*jjS/l Ij^lpj tp-AjjJj yjji I y^a-Ul t iJlkj^Jl 

^ L-tr^ 5 ( JalSUl ftwlajl j - olir>Ui C— (7) 

•Vj4jUI v_j j ji-\ _Uj Vj i y3L Lc ^1 j t ^.Sf! ^1 j 


213 



.LS jj (Jj). 4^ol 4-43^5 O^^l 

j*3\j ^ ji c3 j-4JI ^ 4_^jjJl v'J 2 -ij-^* Ol 

^3 1 o ■ .' ^^) \ g ~ C- ^C.bti.1 4_j_)^-^jbl M 4^oL>c_v/2J ^ ^-b-A-iJl 4_^jl_o-i.l 

LJ ji ^iL>cjl ^ '- J ^ y*~ J^ 3 ‘ 4JJ3 (J-f- oj*^pj .(LjUaj^j 

\ 11 Ojl— £- jl ^*-3 1 • (JI_2' J>- '-‘^ oJ-Jk "c-L>- 0 

jLS" ^xll <j j>jLx]| 4 L?. ~~j' jl 1 j»_3 ^bl 

aI ^J- l (_5® lxi5sJ 0^jj-—Jl f-jL»_*Jlj Oj^>=L*il If- ^ j^-i 

j~>- ‘L^'ljll ob_& f-\y>-\ tjr' - ^ 

N ^jJl jL-1! jJ*> Jj<_aJlj \ j-bjy ( *_j>jJl li-» J^r b 3 b)l •jf-r*-’ 
i l_J> j-j j jj>cs}\ olSjj>- “Cis-L— > <_$jJl “'-; j-6-bJl 

t J jjJI «j_A ij^riJ -<S JjjJl Lj- ^j-4-> CUjLS ^-Jl Ojl3~~LlJlj 
4 j j j&\ j~a\ ^.SCJ c aJI^IL) ll? jj>h_La L~L* LoLoJla! b-*^)-Jl 4~>lfT 

^j| 1 ^ . .. rt ' t. j j^_*-*xbl dj\S y— l_£OU-^- t bJ 4_1_>I d-jLwO^JLl! o3lA_*JL*> 

t jlii-Jl jr^jL-Jl JlIa cLiT^j' <_yS j' j-^-^Nl jt-jL-£>3 cr^y^ C ~ J ^' 

JJ_i jiaJl J_£.a 4-jl £~° t Lx-^ij ilr^i ^ bl 

jL_« ^51 Lvj O olSj .(J,jj!l iAL*Jl i—j^J-l (j-^N *— ~3 j ^ 

(3 j4Jl ^ jLjJI jj’bJl (lr° ^ ^ 

[ ^£- O^JuU dji^- JCjij ,4^-JaAjj Aj^L^L^I C o y* Aaj by* <• 

jl5 ^^xll 3*A-Jl di-b’ ^ A^>\j>- o JJ^2-> bji ij^Jl OLS” 

5_pj-pj Ij^Li <. L_j j_i-j JwaJL-^ll — S^LJ— 1 i LiL; ^3 _P J-a-s^- bgJlj 
jl jJj ,<>LLj 1^5 JiLiJ-l jl 4_JT jjJl ijjjislj^iNl jL^LijJl 

1833.1831) ^bil 0/!l j» oLJ'jbJl J, iiyJl ilUil oUj! 
Jla^- cJd'^ki- LgJ O-vi obijl i. [j&jAy>- ^3 t CUjLS (l 841-1 839 j 
^ 3 O-o-sLii jj j c 4^-,b ■ la .'Jill /(Jj-jJa--vl t _^3 I oJ-^ (_^P 

^3 4 _s^-lj L— ^ ^ 3 i-? *^* 1^1 oJJI-aAI o^xaII 

5j3l3 j^Sb ji b~j ji jls c A-i. lg' .l a -^aJl ^3^ I ^y 1 y y~ i_r^ 

CL)Jb4 1 4 jI Jlj ,A-->.UjJu 3 oUjl O-llSj .yi A^plj jl j-Ui 


214 



. ^ybll j yJl Jl jia cusj <_$! <y LS^j i^_^j «, > j y- 

dil 1 0-^| i o yuJl < — LLj xJ^xli xjLp-I j 1 I jLj y*o ’ 

ajLLSDI ■lj L»_) iy^-axo ySj jl iJjjJl ol_s*)L*J! .y <ijL^.Ix!I 5 j> LL\ 
cK'J^U u^jjLa^^JI dlls' t (_$j^-Sd Jl cJj^l <drri_? .x~Xj 1 — 1 r*~ Jl*-~“N 

^ jjX I ^ l j~~ • .Ojb\^i\\ oXj~ j»L2j| d )^*.«JaX.^.i j/ i^Xyo ^yo 

1815 ^L*Jl Jj_L>tj Ijj y-l xis ,£_j> jJL dr-v s>lj jyjls I jJlSdi 
^ xjyj t SjjAJI ^ijU' y 4jjjdsi jl <_5 J>~\ 4 J 4j jf yx ^ ^j.15 
^y-lXvaJl SLxLS^I L-g...ja. ./? j_j L~2 y £_* i_) yL| yo Ax-o yydx 
^IkyJl xyyJl ol jJJS t “EXy^ll" Jl SyUlj t "x^Jl" 
^ll^-ll ^J-^-^l^l jr-^^l cJ^I-*-j l^ 3 (j-^-^-ll j"° p j/? ’ 1840 ^»Lp cxlS 
i «l> jL»xXi j/ 1 *uJ I 0 Jill >- " - 1 1 S I .-. S *, 

X«L^w*JJ ‘U-K-^iyJl j^jLxil { J-y*>-£- jj^ t, oJL) Lo 4_<kJ y_S\_j .^ydjNl 

l X-)lS"^ .(_/ ujUa_)j-j! Sjl>tXll ^_j j t 4 . i l l? . li 

I ij <• o 3 j^.Lsi XylsJ t <u~il jXjJL xj>l j ySdj’ ji yJl 1 1^, j 

jl ^1 (, aAjj$_ 1? oyis L^oXiL) jl l _4 dllxb ySj 

J j-ri ^ jr^ (1 ‘J-*^l (J-^J .iilxll jJUxS jXJ 
4 op-Lxsil aJjxII L&x>~j L^j y x-alS'j xIp 0 j 1 ? -> - *l^p-Lxj>~I 
cj^' fl '-r' j^- ^IkJl ,_y jl y£^i\ ipj-pj 5 jXill l^xij 

Xjj^Jl oliliaJJ ly^LicxI j-* wL^-lj j Jx Nl jJU^ ^_. Ur . ." 
jl JjJi • (Tj'-^-l ^ "V’jSillj xll j^UI £-j jJlj tL-d ji J^l' 3 
1 — ^-xl X cxl 5 1. i_5j-^Sd Jl (JjXll yj 4_>xJudl xjlxil jiaXj t L™j y 

^l_^l (_y C— jIS LjjLo t X»j ^i j t 4 -lj'ls AjLxI 

tJjXll ya j 4 SI jl jXjI | » . /? j LiJLsd 1 — 1 jL^ jl tojjXll »LI j\ j_jx- 

. 4 jj>j.l 1 * 3 jIj^jj LplSwi iLxt-jjL tSljU.1 j»Jii ^ 

J,l Uxjj jXl J^lx jjrXliaj ^Jl J,l jv~J yJl A™J odlS" <. 1780 ^UJl 
^»UJl yj - jxl J.I dr° J 5 ' ci! 1830 ^»Ip o lyl yd ii>-l j 
yjjJl jl j-~X ly jJl iXp dyd yjJl 3 Xp jL 5 t 1780 


215 



^LLl jl 4 jUS jJ,} ejlyaj .1830 |»Ip jooo ysJl 4_ioaj jjliU_> 

4 loliaLJjJ ^3 4jl j IS J ^P *djT 0jjo2-> ^ ^~Oj2jl ^.iLoSd'tl I j-^-Jl 

.Lilli ^jS 4 Jju U~9j 4 4LxiyiNI od>dll oLjNjJIj 


a . ...I Js do j5o>- ‘LN dll’ N iiis ^j^wio dots’ dOjJLxJl jl Nl 
lojdp c 1848 j»L*J! I _ f s ^~> 1 1830 ^l*Jl ^as .iJjjJI IpLdld) b_»j lj- 

y>$ jl jlkll ^SOll j*-SU-l j^l_5 4 (vStill |»UdJl LJ ji do-Ual 

jl5j .(_$ ^^5131 Jjsll 0 >^l y djJjo' jl 4(_$ ^1 ^Ui ^ Lol,i 
j^JdJ-l ^ 1 c 1831 j 1830 Oo*UJl ^ .ojSll oi^ dJ^dS jl 

^J- O ^dLo-U Idols odolj L*_«-0’l I j_*_SjJ j^ ( joJ_*Jdo’ j j-w^o^-iiil 


^^^Jlj-JJI JfLo jl ^ 4_iial>Co ^UJl (JjljJl jtS ^Ul cld-CJ^Jl 

Sllj^ d-olsN ^j^oodll ^.dkJl d>-j Sij .l*-o^ od-“^yt5 1 

•Outdo ^JJl to VaL * do (_£-ijl to IMjJ jOj " 1 1830 ^>lp jjdo^- 11 ) (J,l 
j! L~J jj jjdiLoo jtS’j . 11 ^ " : >- r J !jJj jl ^. j ■ " ^L$-t>-l jr° 


£_o?- <lLo\o jl5 Lo 4 lUij 4dojjjMl Ol jjjJl ijl j-oo U*0 jl j_o J^-*o 

d^Lo jSot-l ^ yAj do IS" 4j j-tl 4^} 4ojJl jXL> djLipLvdo jl ^~p - jo^j~3l 
4ol j ^Ij . ^>0-0 ^do C_^P ^-> 4 jLS* Lo— L-” dlddll dll^-*j-ll ’doOj^Jl 
^>L*Jl 1848j 1815 (jooL*Jl l y*j doS^i d>j^j>- 

.d^lii-l L^oJdzl dAS- 

Lo 4 j^-JaJL 4 do jjSo jots <-(JJJj'^ I jjljdJl cjttj ^jls>- Ul 

jl £-jl jJl j -ioj-i-l djLlo-xJlj ^-ojdll J-o-o ijlLf- o 4 Aj 

• OijJL^- dolS 4 Lgdol>u_o? (Jp' 4 cy O?lj'^l (jdo Jl (JjwlJl djL^dLioo 


Alfred Chlapowski, La Fayette et la Pologne, 1830-1834: Centenaire de (8) 
la mort du general La Fayette celebre d la bibliotheque polonaise de Paris, le 28 mai 
1934, [catalogue de l’exposition par M. Czeslaw Chowaniec; allocution de M. 
Alfred de Chlapowski; conference de M. Felix Ponteil; textes de La Fayette] 
(Paris: Bibliotheque polonaise; societe generale d’imprimerie et d’edition,1934). 


216 



<Uaxll £?! jil J*>Lk j jJlkjJl ^ykSI J3j 

Li/'i yj J-l k>Jl Jk. t UUJ! kjUJl t( IU3l Jp 

t^Ul) 

4^ £jAj l(cJJJl HjS J> C~~J ^1) Sj^L^oJ 

^ J 5 V- 11 ^ ^ Jjl jJl J* iJUJ-l 
ST 11 klk^Jl ^ ^1^)1 1 ^JULI olJJ^j Ulkj^, J^b 
> J^J-I ^ bilk j^Jlk^Jl . J.UJI UjlSu»l o j ^ 

c> J^-I^-JI bjuk J-p f jj 

f 1- *' jl t( »_p J j^L j f.L^,| ^ i \ J \ J t 

ob,Lo1 ^ ^ j-* ^.U^J iJlk^Jl SjUkl 

ckJLSbJl ^ f.Lbc^'yi jj^p tikKJl JJi kkok jjbk* kil*^ 


Jwa-ij Lo J5j oj^JI jlsL tp_£il Lot . J">b^“>U kjbVl 

<.<uKJl cu.15 U^ a^JL kLkVl t^ljJl ^ jlSj .1^1 p s J L,.ji_, 
.^j!^ UJj^ jU^kJ jj^ULl iJ-\ SjUJl <Sj > ! L jJUk, 

U IS! j^-kJl If. Jk_^j <. ( ^ukLb* Lb* L L^JI^I 0 -.K^ 

JIj ‘• 1 _ s ^2jS?I J^JJI ajIjJ ^-Ikll ^ oJl5 Lb .L^UJ oj^Jl ck j 
^ V-ki k 1 ' *>hJ-\ *kkVl ^ Lib a, L i L Jl j toljJuUl Ijj. 

V 1 ^ >-^J -Oj^jjjS I JUpMi JUj 

SjUjJI r ^j r * ^ .i 842j I839 ^ 0 ^, 


d849j 1814 jyLJl ^ ku^Jl Sj UJl <ub ^jdj J^bJ LLk^Jl 
(ku^jjJlj jJLLj obljLJI jLb> ^Jjy > JJ 4-^, .-;, 
cr^' <5kjjl c^Jl Lb .^—Jlj JaJL^Jlj jLiVlj 

• k^jS/l cJ^xJl <4k^ L^iUxJl iljjlj tJL^Jl Jl JiJaJL 

1840 ^>LJ| jj^ AbL_bJl oJuss t -. )J 
■LTi^- Jj Ji <J> (bjkl JDJ kb- Lajj^ ^xll tolk^UJ 


. v l^J! II® ^ 92-89 ^ t jlill J^ill Jz\ (9) 


217 



, ...?•; oils' \S- r ivL^iJl lyljyp dA ; 4_w*_^j-xJl U-ApyJ 

pUJ p-J> y o yAJl AA J> y^' ^ 

ji»Uii y^j tJijjSM yy dyyd' u^ ^ UL| ^ LLjl 

cy ~5 (.(_$ y -1 yj .jUiyJl y L§Ap £d^' J:ui ’' ^M-' 

o .jijjjl yyr yyJ' 5J ^' ^^y 5 ' 

t ji j.. ■ ’. j a" U>l .^JUail 4JU~J1 -U’ i—J^^lj Ay-Jl d 'iy~ y 

UjjJu U J> yJl ylyM Jp y-ydl y 23 J! IjjWl aA 

oiy* ^ Jp W!^' 'jJj^-j 4 1830 f^- *&*■ 
.1847 |»U- Nl I 4 J iojlill iSy Jp <^Uidl y lySly 

yj| I? j ydl y Aj>4jj <■ S_L^i^> 5j j-y <■ y.yJl y° ^ 

xdj .SAUJl jJ ) 1 0 j\y yj ^1 <-dJj-d' fdAJ! *dyy 

A...a\ oi jJi y iod^J <• ajlji <ijy- aUaJ apIaJi yi~dSn i^jis 
s.USd ySd (i a$ US iU y 'y' a^ c JJ' fUu OlS 
SyAJl *Ju» IjjJ^ ydJ! o yU*yJl tsb ‘Ul!S J^ -^ U 
yUJl y> SAAoll il>- jil iU=As' < 1)1 1<3J' d-i-!)! JjjJl y I '- 4 -U' 
^Ul Jp t yp yldl oyil y yUU iwu <j^ (1 1848 j 1815 
jyJl pUJ)M (3 y^U Ai j .ykaJl ^LJL 5 y^.' J^ Jh ‘ 

Aij ,(U~J i^iJl 5jyd' L^>^a5I j&\ ij> ^|) d>^' ddj iijtt 

U N j t L^Ap IjJa— J t>d' ^ jj^Uaj^l AU-'I 

IjlJu A oLp^ ^1 yx jvAjd' (j-^ 1 1834 ^Lp <• - U 4 J| A>^r 

^ J^Jl! t L~d ye i>\jJ>^\ 2 _yp djP jy JU-=d' 1 -^lAy.l 

(_£ ^yl i jfi Lw j A 5 d<Jl Jp dj^-4 yJl f Ai jij -yld' “UJ^viJl ^jljll 
Jy \ ^0 j ^1 oL5 1848 yj -1848 Sj^ ^All A^ Nl 
.(Ap ydl y) jJ ^1 ijiy Uijl ^ oy^lj t^Ul' y 


218 



Jusi3) 


lP Oj^u ( _ r U- ! t L^L| ol" 

US* f-*P ^ J-* • • • J^o-e pi ^ jj^kL, JiULI 

^ u-°J ^L*->-v 5 jl L^l J-p-l ^ ^-LiSjJl ^ (_gl 
lP 1 jP-P •<>L*-i 5 til L> lil t-LJip j jJj_SL, jj icLj^l 

Tolls' 'i/I |»J_p (. — al ya l . — QAi (jl .Ajj jj 

. ( > 183 1 iyJjJ /LLi 14 (.(Ludwig Boerne) j JjH ^io^J 

‘•£jkil J 1 ^" ‘^jly oJLli ^1 toLoj^LLl jl" 
t ^>(11 ^ ^Jh^jj}\ <uLkJl ol>- t\j>- jiJl ^8 Ja-jJl J 
idiiLl jU-j^> o^-S^s t Li^Jlj iL^il ^ 4_L OU^-J ^1 

. ( — -*^Lj| C~_v2Xp| j 


( 2 ) 


1820 ( ^^jdl a ya ( jLk>- 


Ludwig Boerne, Gesammelte Schriften, vol. Ill, pp. 130-131. (1) 

Clemens Lothar Wenzel Metternich - Winneburg, Memoirs of Prince (2) 
Metternich , vol. Ill, p. 468. 


219 



I 


jL~° y-p J4 L» 

^oji- ( _ i ^'S/! ciJijJl <1)15 Ji3 .1815 ^l*Jl -1*-; l* Jyr J> W* 

a~~1 jj}\ o j iji)U iyyJl (3l^)f tjij~^ jr° t L ^'^' 

ja U dj jju- J\ tUjI J> 11 ~ a jy dj* J jjl' >* Jj* 

dUi Jju v2jj .IfJlu 11* Ijjj' ly VjI 2 d>' 

i_*y- jJl Uaj)M £-a <jysi»ljC>> lyjSo ji yll Uir’^ij^' 

L^JlP jl C-Sji\j tljjjjl aU>Jl ^y y l^kLa C-old yJI ajLlkil 
cJ ijJl y tdlS lyiO .oLiUcJ j\ ^L^y\ J^-y o* ^ ^ 
i,| ^ ijlit If ySl i^y^dl - 1~2 yJl yJl ^Lol L A -~~^ 

Ji la i Cj.JL£ ^ l dll (j-a Jpj -liy' Ij^ olj^kj 

C-JlS jl t J > \ jlSLa ^1 y lyl Nl d>J-4 pjU' 

yP jldCiNl OUj— ljJ-1 '1® Ji ilaLi adLj Ij^Jl 

1815 3^aUJl yoj .alyl' UH' ll*H jl iJliLJl 
; ....^ j oU-j-a 2*1 ^ ^yJl (HaJI y ojjjJl cjocc.1 «.1848j 
jjljl jji tyJ-l dll HI lyjy'j 11 
<. "^l; ^y"j "^a^Jl jtyJ'" ,_yj ‘ii J* cSy^' 
l yu (JjVl i?-jil oal^-j . jd*s- ^-oUl dyj' y 1 ol~odil y Nl 

^y~ t>° L5* 1*3^'. y ‘1 824 J 1820 jy 1 ^' 

jUjJl J C (1820) J^Uj t (1820) ULol J ^>Jl 

.jUjJl al2c^,l> ^laJl y oljyjl S 1* OJ>l Aij .(1821) 

yjl icJjUl ISoy' y j y^' ^S. y L y'-*- i l til 0 J-^' 0:, ' J 

ULaN j jlU jy cypl iJjl iljls^ y iaj^fi j 14 1-olS 
J, oLUpoJIj jyr*H' y JJj cyjl lyUj ‘1808 ^ 
i*Uy Jlc-oNl jM iHyJr 1 l^y' J>J -V^ jr 5 ^ 

jLa j (Simon Bolivar) jliJy 0 >w • ^lH' IjU' yyJ' 

<, (Bernardo O’Higgins) yJy jl jOjli yj (San Martin) yjla 


220 



yu-t oLj^^Ll yJl) "jyJJl Lj jJ 11 y (JlyJl 

U^laJl ^jS/l Iup Lo ui^-jSlIj ^.Jjij W«jV 

-rf oJju -^ V*Lr^ ^lji>ljL jS/l y*j yj| 

'aJL y jyoliJl jj_ J| 3Lpj u-jjU- tc^JL jj. 

dy>J ‘c^4-“'^b ‘0b4jLr-^J OyJJ-jSll *W> (uS/l (^Ij-pjjj!) 

oj^-L^j (_y~_>l Jj/j y iJL^)/l iLLJI J^U_« yyi yjL jLo 


jlkj^Jl JlSj-iljJl JjjJl 0 Syu jl5 J-Ul JyjJl J J U .., 'Vl 
•(_^i 'US -- C5-® JJ-W J JJ- jtl yjLi(-U A-L^jj/t y & j 

1822 j»UJl JJyj .(ji y«Jl I j_a J^£ yJl (C. S. Forester ) y-^jji 


>*J ‘JO 1 -* oL- Jiyj Ji aJI_-)M iojjJLl UJy,! cJLS 

jLLij_J toliJl jLSLl Jp ji 2 JLLoj JlijJl J-.*-; 
aJ J-^-J (>« '-'JJj' (_si yJ— -lj ‘ <jj-j jj-g_*_>dJj 

W^d y ' yjy* <jjiy i_j aLJ (O’Higgins) yky j\ 

^j-'-^T^ jr—vi—il (*Lj_>S/l dLU LS -Jj .jJ_>s_j^/l jy-ijll 

(jy^'jUll olLap y> yy y Jbi! J-^jl yiJl ( (Iturhide) JujjjJ 
J*>Ux-*l jlc-l j ojjJl jjfc j^i yLp> JI (JJL^Jil y 

o* p J JL r. Jij'^' s^LviiJl (1822 j»Lpj .1821 j»l p ^jlaJl dL^SlI 
^ A^5U-I cyS/l AiSy ^JJl yyJl Jp y>j>Jl JJ y JlkjJl 

-OjJ-jli J-fP y L _ s i-dl y UjjjI JI lyy -u_, JUj^JI 


<- A^JUaJl SjjjJ-l Jjjjl \j ji iijodd ol ,y Ji 

Aiia2.l IjiJi Ji yJl OLS” j .l^o AjjlJ oLJLjjl j»l yj oJ»- jj jl 

^~“Wl 0 jiJl y oldjj^L*Jl J JUu 

1829 ^jyoljJl y, 5yjjj| y ^jjjJl jil yj AJllSl a?-J.I Otl>-j 
ojli Jpj L^JJ JJ LjjjI ( *y- Jp U jlil cuS' y J ( 1834j 

JJ-bl jyyjl Jyp y y>L^JI yip jLxpI y-yj .aJU- 1J| IJjyl 

0-^ ji aj! ((1837.1829) (Andrew Jackson) d j ... < 1 r 

1— >yi^ (Ijjjjl (_jj I A Jr ‘■AjJJJjS 1 ! y> j-fJl ol5 y»w 3 ^-J^LwO 


221 



LSL>JL> c~)L> J-ii .ap y— oL-aILxjI °J-p y y j yjyll aa~UaJ 
ju<_> (183L1830) iJ-Jy c^J j ilJxly y L*J}Ux-l (1830) 
Ulil y *ly-l S-Lp y Ji*5UJl o j-)1 j <• A_o_y> aj cjLL>_p 

iJljuT cxSlS yJl - 1j— ~dj— ^ ci _c ' *s^ ‘“-’j-^-rr^J 1 ^^-ilj 

ya 5 yi (JLijjJlj LoLyi y olJj L»Xc - oNl aJp ( y> Lf 

ji Lg— — L UlUajj-i jt Jj .a~~x>JI JL>- jj <y <uLaVI yy^-l 

tljjJjjl y> j lylSy jL^ajIj t Jj-Lyll J-*-aj <• OjjU 

c-D— SaIp! cj-y — j t ( 1 829) 11 yxJy'lSLlI J;Ix*jNI > — Jlo^~ yJl 
/jy£ ij y £y 1832 ^Lp £JA-x>JM OyLi jj J-a’ iylyj 
ex— <jyi 0 r-dJ^-! y “^jlj-^ ^LJVl o) L 1830 ^Ip L ~-y y jJjj 
y.jJ-1 Jylxll y »Jy cp® 5 r-^ a ^ A ^*-! JJ -“j'-^i ci^ 

jU li jly JSlxX jyj (LLLiy y Aj— ’W"^l cX>l-b>- v )!l Ly LJjLs yJl 
(_5jjj £yj ^Li A^S ij-*XX— jjSci |i Jp- (J,1 IAjJJJ^' ojUll y l5jdX 
^ J5 A, eSJJl yixll i 1 1832j 1831 yUJl y iJU 
( jp yiiiL>J,lj ji y-Vl L>y- -^j yj-UO cSjjxlij £-dj-^l ciy - 
I4J (jjL^sj yJl yp £--1x11 j yJ 1 y sj-^jJI syiJl y>j t(<J,lyJl 
1 yl 1 0^1 (.1830 ^bJJ ijjjjJl <u>-ji1 OjLS .oIj.p'AJ I-)-® 

( Jp ^J^Uill J-JjJl dJapI -Lis .1820 ^Lp y jr^. Ay 8 ^ J~^ 

bjjjl y AJslyx— jNIj <Lj1y-jjJ1 l5j-^ 1 L^xii-I y)1 f-I^SsJl AyyJl 
y> 4_is-l>Ul AX— (jc— -*iM J v >Lp A-O-S’U-I AxJaJl jj-S (x^wj .i-yJl 
tJ-plXciJl jLS’j tilyJl c-jl>w^ ,j- Alj^il Ajjlyj_^J1 11 

if] cXsAJjl aJ^I yx- j! AxJa ^ cxii Ji j .aJjjJI yt y jL5 Ulylj 

1 yxll A_ijl _yj j-Jl oL— L— L— 1 £7jy ^1 ji l^jj^ jl-X— 

■ j . 1 (5 ly! £—> k jL>xx'in CALS' y>- ‘-IAJa yx>- 1 ^- yrl j- 1 

Jl^r j y y y jxll olX9 Lj- £ yJ OolS y)1 y-ixJl JUkp)i y>yX 
olS ji-\ yS\ yj 0 ycvaJl Ajjly- jyJl y ji ijv-AjISwa y ji JUpMI 
t LSw>t-L j i 1—vJy j t LJliajy y y L^*J1 Ly Uij jLSj .aJ 1 —c*J 1 


222 


O^'lajil jjL 4JI ! 0 jJ» y>- ^Js L^-lSda 

a^SCU JJS t pUUlj dlLUl J^o SaS^LJI U^i y ^k , jj ^J| 

0*° _r^ ‘tjvJ^Ul f-)JjA ^y> l«J__^ ^ jij) ajjjXoj^ 

i-U-^i! ^ jjj U a_LLc dots' oL^ojll oS_* 01 I jJlj .(LaJl 168 

ojjjJt SMjjlpI jlSH I Jj^l Sjl jjs- jjJ| 
4^l_ r dox!l do.JJS JJLi tSa^dil oLNjJi ^ L>l , ( 3 ) 179 l j»UJ| 

U>^a : dJJi Jp <5 ^S-l Uj:> iSj^vSU-l 
ill ill j^J\ cJiSp- ^xJl olS^sM ^ Ujj^ Jili ^1 UlyUaJl jJt- 
U*»U«Jl Us> I I j»LjI oLpIUI oj_& j t io j-*-l! LjjjjI ^3 

4 3jjJ-l jjp OJaJ^il djlj^l 4-kLJl J,! L^dL?- ^1 j^s- 

Lf-lJdl i_JJi jlSj ,j-]sLLl ^2 f.|^JLaJl j cSro^'itiJl jUw’j 

Ojj£-a ~ a U/I_p ddoljjlj 4_ s ^o> c _i: ^j-P UStp jJ J .LtjSsJoJ 

^ Sr 1 ^ x^uj_i jl IjS" jS Oj-wolj 0 0 jJlj-J 

J- 5 jj-;l 0^ .*>U-Ip j»l ^U-T U 4_oj 

{Democracy in America) lSCy.1 ^ Us I ^UjJ| <utS ^ ^Id ^jJi 
IjlSdl j^_S US' 1 1830 fUJl ol ^p .Uli ^SU J| (1835) 

UUJl UkJl jjjj jAj t^LJl JsLUl JU J> aJISUIj JS] 

or® oS__p- j 4 Lojij LoUaj^j ^ UUJl 1^:15 dpi j Udwo 

olJUtJl ^0 jS 3 Jlp 

or® ‘U^tol cjI j-SS U^j^Jl cjI jUUl cJla t \ jj ^ US' 

U^-U-ol Slj . t _^Udd>-Vlj ^^LwadJ'yi 
.U oU Ulk*J! Uil JUj 1830 |>L*j| jl d>do Uls 4UUd>-Nl 
Uh tdUoUll ^ Usl j dJJi jJoxdj 

4-^jjlj, J* jjrt ^ US . 1 848 j 1789 


JU-I aJ_p jlS Lf b_Ld jiJI coj-viJl ^J-> jjp oloiJ dais dajUAl; (3) 

. 1791 fU 


223 



£Ojlj j i>U>cdl i^JJJ^l ajLaJl (_J 

Ojj-iJl i_y®J t <Lil y<J-lj <upL»JL>- v il <L>j- 2 cJi 

AjIJu U yS- ioydl IdJJjJ (_J J^~”i ^ ' J 

oljy ^Hjr: c — fr^l J-j-i-i-l ^^>>11 ^ <u^uJl *j> jl ^ 

.1851 ^»UJl JI*j ioL^SiJl SjiiJlj 1848 


c l^J <L>^u. i 1848 ^»Lp iiJUJl ^jjjJlSI iyjil c^lLSj 

^ ('ciy>) CJj^C . jlj L> J£> Jo-Ij CUS J ^ Zjy}\ Cudj -11 J 4 b .iaj'J 

<o j y&\ y^\ yi yS'i/l *-jJ-lj 1 ‘'Jl^l J^Jlj ‘ £r"7j ^ 

j J^ t o Jo- Jil bjj-^ 2-1 lCjj Jl Lpl .( 1847 ) ly^j-^j 
tlJuJj_jl J_p o, l a . J Lua ojj-v 2 _jj t J j l-^jjj i. ii jLa-jl jJIj (.U-jL-xI 


ilUJl SjyJl ? Jl jA U U ySS ^j •ULk.jjj tOlljJlj 

yjl iobJl 4 ->jjL*JI OjI^ISuJI oi_& yo jjjjj-iJl Lj- 0(5" 

3 ,y£ 1789 (»U)I jlS Ui .y>US3l Ua lyi-bo ^yll ^-Jl ^ cu<uxUl 

SjLaJI ^3 . Jj_*_U-il £yj 4-jLSj (jNl Ij-J 4_>-lj y— *-"' 1 4_v25l_4jLjl 

• A^J J) J _9 J 1 


II 

cJlS i. jLs- y>li)l 0 ylll y-ljl ,_J ,yJl oljjiU Li‘ > >li^ 

U . k? t ~ 11 SJU>- Jj t oy J-o o syjzJu* iJyljbJI o y_iJl J-*j L“ cc) j_y 

ya ia jiiwO ^9 Jiuy jlS L§^wflj U~2 yi)l ojyli Jjl$Jl ^Jjjl jl 4)Ji 
jljill l^JlScuJ SjjjJI l^ulil ^jP AJ Aslo-J/lj ^olojJl 

1815 jyil-*Jl yo AjiiljJl SyuJl oljy jl jAJS (_<r-*-d ^7 .jLS^-» 
^ypUJ-L; 0 ys^>y_ !jJl5 yjT aLIs ip-j-o-f C~>15 1848j 

O yJ.1 jJJl JL>- jj 4^ <_r^' i_rJ^L™Jl 

x^pi ( _yJ\ LyL^Jl JLjSM iS'i xis ,^_£jL*jj Jl l-rj-^jd 
ljuly» Uy-p Uaislu iyL™!l k_s j Jill y4SL; culls' Ujjj' Jp- 
ytlli-o ijS j tiojjj'i/l ojlill 1 j^*^l ^\s>-y ( _J 


224 



ojJ-l tjji OJIS 

ojjj L^xJiLp- ^ill ^^ul^vJi 0iUJl <jl j*s> . <up wL^- 'y I d^L v pLiXj'V I 
^ Jo>c_~Jl (. — 3 J_Ai o^^AL> o*.*3.5 1789 

^ y *- LjjjI ia_»j J1 iiUi ^ p-*Vlj tojji Jl 

L^_jL»/2_j ^L>^M oAj& <l*_1_j »w^-a-vwjVI o\A U-j jj .oJlp-Ij 

L^v-> j2 j^f- L^lfT 0 wL<jJXs^ 3 l^x! ^a L OwLp ‘Ui.j c*j IS" 

U-3 ^3 I ^ Lj^-i. I J JjU* 3 ^ J . 1797 j 1789 jy>Lll 

oL_JaJl t t ^_c-L«_xj>- s i/l ( _ j _l.’<1Lj tj\) Jjjl*!! (J.lj-jJJl ; 1815 ^L*JI 

- Oj— —i’lj-JLo-j jJlj i(oj— J»l j-ajl^ ij ')! I 0 ^Jl ^_LJl_j LL*Jl ^ la —■ j_Jl 
<w~lL-j (. Li -Ul (_sL^ jJl ‘UjJaJl <. ^^yC-Lj^-Nl ^^Lxilj t jl) j jJlSCo! jJl 

i(ji-lip-LH f-L^_>-jJlj jLJLiilj t j^_^U_v2-JI j^>cjuil ^-lia-3 
jl " j_^oliiJl j^JLLl " i^Lj^-'yi t _ ; j^*lL t jl) jj-LljjiL'yij 
cjIjLLI oL*> jU tLsliLJi'yi iL^bJl .(o-b-iLl 4,^1; .^11 oULkJl 
(J,l 11 ^J_L_v 2_<L i 4_L- ^il oJ-^J ^LLxJl ^_>liaJl j. —JLi" L^_*_^- 

- (J^L^ " cs^'^rL' " J tjUaj^ " JlSLlj " j t J-^S/1 jL-l - ^ 

‘ *Cwo ( — Jb>- J^'bM ( _ 5 ™i ji " Jisbi " L ./} a jl LL • l _ s ^i ji 

LilLj^j ^ L^L™JI jjjjjJl ,J-7 j-!I -LI ^ill J-Ji 

- » - g- 1" .~o JjjH d— >lSjj . j y\i ' 5 j^s <J*iL- LjjjS/I ojLiJlj 

4LsJ->3 ^pVI -jLLI 1 1791-1789 

4_™i i5L«jdl -dill (_jli jj ^LL LaJLo t^Uaj^Ll jl j Is ll 

flLJt jA l LI j LS i j^jJI |j_*i jJ j .1791 j^u»o 4jj>-il Lj 

1_SL_>J_j I i L-i lia- i j-ij t 1 _™j jj jjLJl (_^j _^ i_^jJI 

Sj^j t (jLJl Lo! .1832.1830 

Ljj-g-o-^l j-o-j (j-^-i-s^ c 1793-1792 

oLi 4-j|j-P 4_Pj_! t " oLijJl <Jji " (J.I 1— >jJ\ jj^jj 4-Jfl jJLo-j-lJl 
L-L« j^SsJ j .1793 ^Lp (_j^_L>LI jjju^-\Jl L (j-iLLi pL ^_j *5/ 1 


225 



aJLIxoI aJp! yUjJiJL <*_JLL> C-olST I CpLLJL OjL 

<* 

AjL^p k_- m ./? \\ ^jjo ijL (.^L>t^vO^/l IjO^-wwJ ^ A_*^wJlL« 4_Pj-o3^- 

<, uW? (jlS* U j-s^llP J-AS .^^aJ jjjJl (_£ JjAi 

t j\ ^Jjjj^>- jl l aJL 1 1 793 j 1792 t j^o 

Lai . A_*_9 OjjLJl <U»wwvJl CLL? 1793 ^L*Jl 4 *-JjJL*-J j] ( y*o ^_P ^Jl ^J_P 

J_*j Lo oL^Liolj Ajlill Al^vJl 5 j JJ ( j-« U*ljl C~uLb C aADI 

A-3L*Jl ^ J-C ^jJbj t ^jjL*JU>JJ «w3jjL o cJ^-^ ; 

axjwL^-1 a^p * x3lJLx3l ^Dl Jl (jvSj-LAi 


j j_-w*jLa*)b)l i5 j-P“ -lJj ^ 1 b_& oLSj .a_^I^w*^J1 ^3 
ApLAL (^j-' 0 *A_<>JLa^vo ^i A_;! 2)^° ci^ 1 ^ l^” 4 ^ 

^y*j .AJj<Jl AiaLaJlj) ^Jl A a . bal l A^jb\j£ l_lP b> t J^LaJl N 1 

dAUbl talAial ^s^jLJI oL t a^oLwwJI a_^j>-jJI 


obi ^SLdJ A^vjJL olS* jA-l oLa C-olS* t JjJJail /%-Sbbl A_oJajl ^9 

^LajJljj j\ cJtA-P“^l! (_J>| v^_9,*X^~j5 l A-m*Ai ^.AjlJLj Aa^Jj^ L^-LS" 
^S\ L g_Lb*jj t j-Al ApIAN ^lj JJ>Lu A^*Lj ^ jS" t ^bJi 

j^LLo L^LgJj ^ jS yo CJl5 l^JU-^3 <1 )M L^-Lljo s 

^iA £->bJl ^j^i\ ( j^J^Jl J,jl t La .aIaLM LwbJ.1 ^aLA-I 

o I i_ -^>_il^_] I *.) ^ b<>3wA I 0"** 3 L^_ >c.. *, <p I ^ hX3 o *y 1 LJ ^ b o 

oj A_a 1 L 4jSl i (1834) ( Paroles d’un croyant) j-«J-<> oLs-LS” 
4_)l_P-^iJl ^ ^ ^ jj Jp 'j/ Lvlll 0^ 4 j ^1 c a_^^Lw-*) 

t «51 ^Jl t ‘ui>jU<il cjIS^ j^- ^-o-^ ol 'll) • (^£^ 2)1 sA>Jll 

t.1815 j>Lp oJuL» cullS L _ ? Jl jv-SU-1 j^JajJ LkjUL^lj j_& 

J_vi ( ^j! jjJl j t jLw^*y! iJ_>o ^-o (5wb>-!j iS jpj^ d -4-y : r ^ 

0 JCL 0 J.I o^ziJl Ij ^JjLo_i^ . 1 \j t A_^A^SiJl^ c 4 ^ 1 L?.L ' sL^SiDl 


Vienna, Verwaltungsarchiv: Polizeihofstelle H 136/ 1824, Passim. (4) 


226 



jJl 5 cJaP c ( 1 83 0_1 815) isSslU S^IpJ o j& <J*>lb- 

( Jit <3j Cj^IS' A-fUJl Igj^Ui Cblllj i jrbLbdl 

^jji jr^ 1 jujj^^A-lj jvo^jlijJl 

oLs-i-1 L^b 4_*_Sl ^JLbl jl bj j_j <J_al_p 4b_ja dJLb 

‘ " v jbcJl " aJJxo C-jb j y_ Jbi .Ljliaj ^ ^ ^ll I IL^L^Jl 
^ jJ _y _ Jjjj cS jbJj jj jbd ‘ jHJ^ ° j-;j j 

^^-vbl ^pbba *» — b_p| d-ol Sj . jJiS' ^bJl j ^JLil ^y* bab_>*}bJl 

‘bV. L a^_Aj 1_U ^3 CblS jl <. L~oL~v Ij j-o_vbo LoUa.) jj ^“jlb- 

b A_x_a J-o-b- jl (b JJI -Aj jJj £_w>ci! !.ib_) la-b-clab j t 4™2*S j 

• t ^-ya a! I ^ j J j— A_y 




<r 

dJUS 


tijjLaJl a^^L^JI 4_vs>jL>J,i c-^lb l Ll*v 

jlS’j l A-oJjdl 4 -AaJI 0 jbva, Jl olbjJI ^ j t iLls outbid 
J jbbj " ^ £-^a1I aJ> j-° ^ . A-AAwtjJ > i ( _ # -iJ 

jr 0 t a^Ij-^JI obill Jj_4 t 4_JJa.j| bJLi jib c " di^iSjJjj 

^S> LobJl ^_jlj_jj| (J'^lb- */ 3 1 1 Aj j|^_a-j ?-b_)l 

A-d.1 A_j*}bj j-lbl ^3 4_obU 4_<o*Ajd| ^_dja j_a j 


,LJI 


L_4_33 


;>* 


Oy£-\j^\ f -\ jJLaJl jlSj . " 4-~_*_JiJl L~j l a . U l l " 


j-* 


Jaii a 


^^-*1.1j ^ 1 la 1 1 (_j ^--9 ^J^al 

‘biJii t _yAa~ Ijalb j^_gjbsJj t JjJLxil ^_*1L V ^ial^jLo_j jJl _ (J.lSb.jl ^J| 
^ilj^Jl jlS’j .^C-Ljc5--'yi ^jLL (_}£• jjJlSjj jr\J-l 

(b ^’■1 «/ >1 ^-bajl jjJlkj^Jl j ja^LSbl aJ ja- (b-^' 

. ^ — *_bJl ^liba ^9 A^_«Jl 3 jAjl AAP j ^- 1 Us— L oll ba*“^>b£?l 


d'^A’- - 2 t JJJLAJ o-jj-vabl 1 d' _L»Lajbl oJu> (5) 

_ 5 t oli^jl 9- oUj^t 4 - 4 t ajjL^aJAo *L-iLj>tJLjl jb^- 0 - 3 c Jj ' •. ^ 

• i^J-LojJla -6 t 4 j J-wj CbUU 


LaU-J " i«J jjL*-JI " Q& I <• o {_*? 1 £?~‘ , tjjJl ii-* 1 O^i ^ J 

^yJl o l ^ — ■ !■ I 4-w^aj L*_i»vJ 1 aJLSI-oI^JI LoLi ^t— ^ 

fS' ji\ J j>) Ju« y~-^T j* j-^ aaJaJ' 14 ^ 40 ! 

JjAj>- _Lp^jJI t3j^Jl jtSj .(L^ljJ <LpIjJI iLoUJl AjLJaJL I^IsLojI y 

j J 1 .,/9 a I l jits' (jJLSLol ^Jt (jvp>oLSUl (jl o^Lp! ij^i 

i Lpj_o44) ^xll 4 j*JJ1_) i)yX>y_ I j->tS (Jt>-jJl y> L^pLj^i 

(Orator Hunt) oi* jj^jjI SitxJaJl ol jLjJL <jjl 

r Uj V j_L^Sll ^LJl ^Sll c-JrtXJ! jl t(1835_1773) 


orH r> j <. ^__Ja_Jl j cjl c (1835-1762) (William Cobbett) c^-,j_S 


iJL_U! I 4 JLL oLUai-l Jbti^ ^ M c( 1809J737) 

( y 4^1? jJl N j a^pLoJL^-NI ojIjjLojJI ^1 c^j—L^ojM lj_A ^Jp 

jljU-; N ‘CjLjLo Ol (Jl <W> jt*i! OjJLflJl oi-A 

oL'y jJlj LjUajjj LJl>* L^w?j o jj^2j y>-2 1 ( jS' 

^^U-wvJl JaLJoSl ^y* ^ ol^ o^j>tAl 

A^_) 4jjLJJ L> LoUaj^j ‘ul.P j) 

^^oLwwvJl 0 I 3 t ( jJ^S' ^jA o^ 1 j>j I ^x^>~ 

. 4-j ( jlJ_LJl < W =3 jb-i^ S 3 I 3 (_£*xJ L^-LJ^JLo iuAj>-l^ d)tS^ 

^ ^ 1 ^L 3 idols' 0-3 I ol cJjli 

.^LJl ^- % >L^ , )Jl y UjjjI pU>J1 < r S&\ ^ jlMl 


— (■« f- • 

^ JjJUju (Jw>iJiJl jl jp-Vl {j* 0 ji*-^ L ^- 1 OHJj-j' 

** * ^ ^ . P 

. yJJUflil “JL^i-l 4_«tp ^jA oJj?-tp <W 2 jj^- 0 ^ 4 ^- JaL-jl 

L*i ji^ (j 5 o jl <ul ^p c 1 jxl* 5 tlgl jllp ojjilL iaLuJl p-Nj-a «, — Jij 

jUJJl (_^j^ L*->— > *^j) l ji ^5 *1^1 ^l.-tP'Nl ^ji IjS jtio t)l jv -^ 1 

ya (, Ju=-1 J J J-P JUi> ^4^ (1) yjs jv^il L)j ji t(Jlj^ V il y 

j j ./?’ {. llA y> j .al l 4iii^ \Z~£ (jliail (jpp’jll *•! il^-l 

s j_aUS (jji t J“4*7 N J-P oJ_>4j iXz-j ajjiJl tjl A^JjJk 


228 



<JLaj <• j \ A^Jg jJI J ^>tdl ^ ^ ip Ao jjjl 

^^Xg- ji t ^jjjJl ^^J! Jj>-Ij £jj ^-J J! 

• A> 3 C^Lj^jS 1 ^ Cg Lj^l ^_A j (. A^JLi 


Jj£J oLS^j t a\s >- jil y>-\j\ ^3 oUy^l ojjfc oLU 

LJ I ^jP ^*- Jp-wX/* ^ 1 0 vwO A^wO I y ^ L (1) i ^ I 0 3 wLuJLf ^yJ yP 1-gl.a 
^♦-*-11 *-Lxl 11 t A~it*Jl Lp iwc^vo Lo-jj t La jLSj . Ao 

oL<JaJ^j ljjj_5^- " jl t ” Oj-i-LvaJl 

Jg L . v?J 1 i j r # AS'yc^- L^> ji ^3 ^-Jo A^-LJLa cglpL?* ^1 io 

Lg_lSv_Jo CjLpLoJ^I oJjb >Sjjj£-\j .LJUajI ^3 0 j-JL>bJ jyjLjJ.t 


(^ y >- 1 oLpL^- 


,1806 j»LJ! ULLljI 


Oj .1815 j»L*Jl J-jrj Ja— jxil ^g>~ ^3 tMUJi 

t Lg-P j j- 3 jl L^*>LJLxj j\ ioLpL^J-I oJl_A 

jjl " CglpLs^* L^Jj C-^wgjl C A^ j ^J l 


JjL I jJl 


a-^U~ 5 jj-^2j o jJisj\j i 1825 ^Lp j jJl ^jjLJI ^ 3 

1820 <JyjL*Jl ^3 Lfj>-ji ajjU jjjLSLII aJl^ ^ il oJJuj . jU ^Jl 
.1823 j»L*Jl eg j-o ji oJl5 oL^p-Vl ^x51 ol t 1821 j 

^^X^iL) AjjUjjjISsJI aS” C g l JLlta £oj 
l ^ ^ -^LAi-| ^3 ^ .*>1 Ukjjj .Ajj^iJl A«<JajJ.I 

^ ^*C***^' C * ^ ^ A^jLj^JI A_S^^-^“ Lw^-J 1 ^ ^Cj 1 P3 

i^> La] I fcA-P c 1830 ^l_*_j| 7 — 1 ^ j ^ 1 

.^^>■1 ^Ub La Jp UUajij IjJ ^ 


4 a-j>-jJ^j J j'y I a^j>~^JI t L^JLl/slj oL5 j^>- coils' 

oL$”^ .A^_*-^“^_LJ aS'^^mmI.1 A»<wA I ^.^Jl L^^vo c L^-P oJLp UaJl>“ 
OjjjLvwJI <j^3^lJl aJL^JI i y<y i jJI 

toijjj>“'yi 0 wLa ^3 L<jgL*jLo i j-y Li Qj^yj (. Lowwo^*/2jj A^ojj-p 

^ 3^jLJ ^Jujl ^*>LJl (3 ^j ^ jj ^-J^3 oLy^ .A>t_va!^ i. >L^*) % y 


229 





.^jJ ^>-^1 Co J-<>-P P-l^l 


Lv^j 


j wy-l j 

oJL^o Jji jj jLSCJl Cj 15 lil U ^jiUxll b^j Joj> JJiij 

b » ^JJ O^^ls- ^15 ^S'jil ^-P ^ S^>-lj *03j ^3 4-J.l-P 0 Jd" 1 S-J^i 

4_wo1^jlo aj y>\s 4-J.Lp iLo-Ji-o> ^s> 4_j^^J! kob^^^l yy. 

Oils’ Lo^/jj ..JiVl L$i*>Uajl -bLiij ( J^I toljJ^'^l 

j| jJaJl jJ-p oLoLoJNl ^j-o 4 _L^_L^j iO*J>j J_a_5 i^l 

Uoji LiU^l oiLS^I J-Sj . 1821j 1820 t ]_^ r al_xJl ( jjj ^jlijjjlSUl 
dl dd ^ lo ~‘ . . . i ^ 0^)^-i-U 1 — w^3 4-*^J 4_o— ) ^ySb) ^1 dd— a3*~ 

^5- ^jS 3 ^odll ioLS ojilSil o-dj- jil iJl-x-ill ^il_jjJlj Ij^SSdj 

iiljuT j-iJl dlS J_aJ .JaS~L~Jl ^yoi-1 <.<---—*10 

j5L olS Ail (_^1 ‘ SJjil bojj-l ^ IpJj>- <■ ^SLp £~oLJI o j-iil d*>b>-j 

L>-L>ilj dj-^ ^-odll _L3d .L^-Pj-) dlS Lo-g-0 4 -wo-*a>jJ| 4_o^S\d-l y>l jb 
iLiL^I ^j> diJ is J ciJUaj^n JjdJl {jA 3-Ip ^ t03j^> 4^s3j tloli 
.,_5 ^Sb^jJl c iJipli Ail ji\ JS\ " t ybJl " -5 j-Cl 5SSI o->- 

■ ” jl j ^S^l ^3 ^ ^ - a 1 1 1 j_*Ja_> ^jSjl (1) j-Jl j-~JJi Ot)b-> ^dsJl A_>-j j-ls 

j*>Lpl ^ p_a> J i->- ljj-^4 '~ r -jld5LII JaL-sS (J,l J»-* j-^ljl Aj 

A^*jij ^ISiJl 0 si 1 ^ l^i-^jl3 c 3^*dJl 

^ ^ I ^_L^~3 ^ pl_P ^ 1 A_xjldil bl^^A) 

ol) j->-l iOo I >_lL!o joj .(oL^-'^I 1wL*> c _ s -v2il 

tdLw-’SlI ^_J_pI LHj-J jj>o J oilS ^l^Jr-1 JsL-S 

o»L™Jl .LaIOoJJ 4-o ISr’ . l l ^iUil jyj t (_g jSS^jJI j-oMI )_jj_L»Ij 

SjSjil ^ iJUl o-LoJl oLoSlI t AO"“>Ul ISo y> lj 
(jlil 0^03 5-L>-dbl dl (_j,| dJ-Ji .Ajjlij-jjlSSl OjOaU 

v Ja^-*)!-) dl LdSl-o — ij , ^_^wS?l 1 *^— aI—^S-U ( ^3 1 1 ^|_o-*-il 

JjLo ia_)j_~JI oLijS-'ill o-La a_i jJ Li OjIS Lo dl t °j-;i- c ' ° jj-^ 2 -; 
( jS-S-l Jl?-j (_5 j-^S-ool si t jSl?j y Cy 1 oLji_oJ^I 


230 


jj -£■ t jLw-^l aUsaJI Lol .1° J-^JLO l 

.1823 ^Ip iojjjVl 4~*>~ j]\ SJjLwoj ^^3 ^ 

Nl 1822j 1820 6-L-JI ^ ^ ^ 

iii ^ <.i2lJi zyuj . (6) 1821 j»U lj^S\ 

^L2>jV! JJ t j-M ^_JU- tLJLJb- aJlJI 

j’W^i jLljJl jj-oj .<Lj| _^il 4 _^iUj jJLjJI 

lLoJi^> oj_iL«^i ^J-p <• 1 <lpjjJ| <j| l .HLxJl 

* t> p ** 

^AjLc Lj^I t ^^P^Ja-J.1 ^_xj ^Low2_>Ij t 

4 Oj-aJI ^jUU ^UM >~LjL>- 

cU"^ p-^Ul ^ ^xil L^wjaj <\JL ji? H < 


(1) ^i]| ^ ohJtAxll ^ 

US t oJlS Jtii .US I^JS £j, jS I 1830 ^ UJl oIjjj o ^ 

L*/2_^3 ^l Jl i‘-^> - 4^/2-j'jS' o ^JLilJ CIjIj>bJLx1I oj^SLj 

uUi cU lj .^jLUl ^-Jcdlj jUjo'yi ^ol jJl ^U>^| 

4_*_*>>LwUl A \s »**_} Vl d)| C-JcLC c oLj y>- i (j l *; , v _ J« j jUt^j 

o^o cOw 5 ! 1789 ^t*JI i jl^i- (_^p Aj^aUJ-I Sj^iJlj <LpL>J-I 

4jj~Jl oL)ji»-Vl l4pj t ^^JLaxJI 44SoT t (_g !^i>-l 

^j' tj-* £d>" J-d^ 2^ i_riJ^ u? ^j-;jj-J' “^J -»jj J i' 


j-^ 1 _s-r*-~’ cJ-^-^ J 1 i '^3sJll ib j-p X*_; oLaL^JI 

Cr^ 1^30 ^>Lp j-Jjj / jj-i (J-jjL; oa^xjlj .(_gj l . &:* ')/ 1 ^L^Slil 
^IxpI L^9 c^pLaJ*-I y> x_*Jl f-\^j>-\ 

4JL»-N jl olijl jjSjli jl j^J J_p ^J| jil ^ JoJljJI 

11a J^j| ol ^>j .SjjJlU \y> j 1830 ^L p ^v 3 ' (_^' ijill j! £i1 ijJl i j) 
ol^ t ( J3'^I ^p 1588 ^UJl (_^l ( j~ujLJ (_5jjJl!| ^-djbJl ^3 ya ^J| 
.(1794 j 1789 OyLJl U-p i~>l JJL ^jJ ^1 i^iil 


.i_jUS3I 14a ^LJl J^iaJl ^ijJl told jJJ i JL (6) 


231 



t 11 f-1 jAaJI 11 j 11 * — 11 <jl ioliJl ojL5j 

. 11 ajl JaJl " _J^ LjbiJjj-JJ <. 

,4j^j a*SI aS j>~ ^J,| j js-i l Lxa 

Js>LxjJI 1830 ol jjj ol>ol 

jJl J j^JwLodl Uai*- 0->w?j .(JijLwJl ^L^xJJ 

(J.J Jj t AaIi^- ^p N aS^-A-I ^5 CjIj^JI 

C->I 

JJ LjjjI oljj-LI oj_a. C^-4-J< 1 J-^-x-vzJl (J-C- j 

Jjfcl5 5Jj>tdl _pl lS jjill Lj_3 t JjSM Jl t c^*i j Jjis ■ jr^"J j 
i L~L ji y aJjjl*!! iJl j-JJ I o jr v2jjlj .jjjl^Jl ajkJIjJI ajLLjJ. 1 
Lol_c j** zsjJi jl (aJLSLoIj JiSVl) aJI ^~JJ l jl ^-p .ISL>Jjj i LjUajjjj 

oJ_>-l J jJj} C~A-3_J vLww>- t A_l J-—-J V I OjjJ-i-l A-^-jj lj— ^j-3 

a_>- aJI^-JlJI ap^LJ aj^LI J oJ-ijil a_lLJ^_jL^JI ^Ll 
^3 aILAj ^3 j ■ ^x>j^Vl ^iax*-*u ^ ^»-Liil *^jJL>cjl jl V I t(_£^>-Vl 

aJlaVI 1 > J ji~ I tj jL-j .jjjl Jl (j J*J2 j jl? L» ^>o Jp ji’bil eLft 

^ j i^ll c ^JLp ^^.LSl j Jill ^ oLLVill ^ iJL-»Vl aJI*j ^Jl 

(_$ jiJl jl ^ i ol5 oJla jiiail o j^Lilj aJjj^II iJl j^JJI 

jJajdl ^ * i ^-3 l_*b j_p ,LL? l_j^_) ^j_i-S^I O-— >I-V 4j|^_--JJl 

iJL*xVl ic-jjJl Jp 4j*)Ui-; ( _ 5 -SJl Lf t< Jl>-Vl j_Jl_Sjol Jl jlw2-i'Vlj 

JLo-pI ^yi AjwolSsJl LLj.ia.ll jl V| . j jjJl oLJjL ^ opLL ^jjl 

I jJlvsjI 0^^ ^rrtr^^ L»L<»jla1 ^Jj>o^iII 1 c tJL_^l ^9 (7) 

^3 | <L^SvJ ^.15^11 4_oLxil iuliiaj <LP C-Ol La>-5^ . j^fS' 

yr »— }} cS y kiUj ~L w-^j .Jjl£ iJi-L»-U Lf- C-o^jjr SjJiJ-l 

j (Bible in Spain) L_iL~-J ^ ^-L-aII c-jLjl-OI (George Borrow) jj^-j 
.(Handbook of Spain) UL *- \ ^bS* (Murray) ^\jy 


232 



jjljn" jij- & <J! jUaJ oloJJl oi_A cd J doll 0 JUs> 

'■^ h j ‘ j\J J jij£ Oj* y cd ' j Ip! Lid ( _yjj * iJbJJ (5 yUl 
( 1 843_1 840 c 1837_1833) JI^JUl ^d| ^ ^ olyi y cJLkl 

.^Jisbsxll 


fUJ! JJ -uU ols' U Jp oy Ui y <*y>jJ! JJ t y I Jl Jyij, 
iJliVl ol5y • Lf^>j loJyJl JLii .1830 

t ojjiJlj L^x, dJd j\ IajjL* y]| iJlkyij 

<Jp -L— jj y Sjjiai-j dM ydd ^ yj! oL S y - j 

<3^ jd^'s/l y dkd.1 dlL" y dJjj! iiSdll t - y ^-.„ | 

jl L.I Jy y yy y y«_jJl gj*. cJd a Jj ,U_^J 

a^SJu> Jy y f-Lju>] 1 _qjLs?j_, t-ly^ (, yd? jJl yLil Ji j Lb>- ij~S 
c3 j! t(ladjsj t LJUajjj t LjU.]) oUJlLo J,j ddlo 

j-ilp jl (Id^j t^y™^LA) ^lyj-l Sjjijcu oLjjJlyl 

dyj-Ldj-yjl_j L— dJ JJi_»Xwi j| . Lo. ^ . •;... d y_d_v2Jl 

<ii (“^ J^-d j^L^' y ‘I 


l-%-^-*-vU 4 _joL& oL^>- 


t jlkll l^i ^ jd\ 




J 1 “A^ V ! ^ ^A»>j ^-J ii»- 


.OddLd.! y y ° ^ yd ,*_*! _p- db-& cy_, 

dr° (*~*L^ ci^ i_d d^_*J JJl 1848 >jal jjj jl LJJi 

j* - a la~' .. l l ^.s C->jj - 1 i LJ-J.5 .^_9l jil OjLaJ 

' ydlj^o yp IdL^djj LJliijjj odijj <, , > ^jJl t^jjdl 

J3I wU- (_^jj tjLi-i^Jlj LJL^I cdsyrul tj*L>J! ^jjdl 

cd V^j! ^1 doy. aJjs! oLpI^^ ^ 

i_y 1^ (JLJ-! caJlS L>d) ii^UdL ^| y yd yS’Lol 

yo oiL^ oLjLiJ LjjjI Jja yd, .(1847 »Ip !j— j_^o 

cLl5’ y y>j <( _pLaJ-l 0 yldl ydd! lILj c iiddl 11 Lj yj| 11 J jjJl 


233 



o^ISLLo-; Lib Ll_LL_o IbjJ ; Jl 

^jLi^JL dUiSj t (^jjL«^jJl jJ^) ‘ 0h*^_^ 

J> Jl lo »-* Jij'ul J> ■> jd (i t^ljjJl Jp 

LJ> tj£->. ^>-lj t ^ j j-il LI .(_5^i-Sn Li^LJl j! i_JMl 

( J^> I ol ill jS^\ £-~>j-j L-Uj L Oj-d-^J j-Jl (p-$-^-*-"*tl ^ 

.jUUl (_/ Li*>LJl >Uil ^ ^Lij'lfl 

t j j U" j | ^-liijl ^9 CjL-jjUlLI LjISooI oi_» OjLLJl 4>-jl C-ol^ 

Sjj^u _^k> LU3 U» Jij .oIjJlJI J> LpLc^II ^j 

oJuljj' j i j-Lp j^bJl 0 yiJl ^ cjLwxjj^Ij oLo*lll!l ^ oX>l^ 
SLJ-I pULI jIp ^Jtid.1 jLi t La ^ .^^LLl JLLl ^ A "-' ,a l 

^ LL- y> jLL Sjlill LJ_p 1 ^->'b S~>- t/^ 3 L5 3 

Ulk.^ c^L 1 1848 j 1846 ^ S ^ 5aU-l LpLu^NI oLjSl! 
lilj . (8) ( 1842.1 841) ^L-vaJl :>l~5Ul j_* “>LLc *>L4 j L-Lj jLi 

(j ^bL~p i pjij Jp’IS l-jLLJI ^y> oIpL?- <Ui -’ culls' 

LLL J 1830 ^Ull LA> L5 L~-jj J L/M jULl 
Lp L^L~Jlj LpLcur-^l i-ij^bJl ^ ^ySS\ L-ji (JL> ob tL -~jj9j 
. JLu>-Nl Jlj<j \ ja\ J j>LI lb* JL cJjt>- Si LL^I ^ <c1p cu>IS 

i. 1 g p j - * t ojjLJI o^LS-Ll C— ilS 1 1 — Lb j-« jt-pjJl <__ i-^J 

J-j y jUll JL»ly Jl CUbtil SI ‘i-P^Jlj OjLJI ^ AjjILlo 
jj> jjJjcuLl jjJl^Ul ^j>^LI .^JlSLiljJlj 

Lo .j£J~\ j\ Lo j£J-\ ^Ip J,l tLSUil SjIpL LJlkil LS yuiil LLjUll 
;^o i j-LJl ( _ r Lj<_) Ijj y>-\ j! -C*j (*-rP tLllS (J-P oj'Lp-j .LLuu-cll 

_ (J ^jjldl frl jj Ijdj^ Ld^' (p-* (p-r^ - 
LL 6 'Sll ^SSs' y > I ^-o J^LLJ Jl^- LJ t ^Sl |i j Ijj-L^- L jlp^ 


.L^USlI IJl» jfO J-^aaJl vilis ( 8 ) 


234 



(Guizot) jjy Jy> efJJi y j .Ayyi-I j\ 2 J &\ yUjjJl Ji« ^JaiLlj 
M* J i-SOl! f Lj JI^JJI y jUli 

o'iyUJ ciJyl* yy j) t y y, LJ JUj 1" : jy j y J^_ 

2)1? L° <jj. .A^IyUjjJl Aj\j C-~£- O- jia liLL yjl i^_ii]jl|j 

- ^LryaJl OJjb j ‘y’yJl y o^l Ja-y y>lil y 

^.j y I £j ^ kil y> - a~*j a^p J,j JJiu*. j 

y 5^ai Sy a*J> (diis y J| y\|| j_^ j 
C r° ajj^JJ y j yiJl J,) UjXwco j ^Jl i3-l t lL*l«J~t j 

.iUUJl 4jLkJ| j\y U_^ Nj tJLSC^I^Jl jL~J| j jJCoJLlJ I 

O^JlGlIj # UVI ^Sfl " f UJl aUMl* ylj tUlky y_, 

0 jL^ 2 ->I y j~&h £-y^?y\ OjJli y jU» y JG yU- y 
yJl G^Sk^Jl ayJ I yT i^ijabo' 1 1839 j»Ipj .1835 j 1834 y>L*J| 
c5® y Aj ^ v=, j-! y j^aS" yillll jy ca5 yi 

Ul .jvJ&a^- Xp jyujl tdUi y (vP^i! Jp i<d iy jJl 4 JU 2 J! 

rfkij jk 1834 ^Lp AyUai^l £_<J> jls t. Lj y y 

Jyj O'" JGjJI y <c~o l$J y!l AxJli ‘iwU-1 

iUi| L yl* ^yJjUi X»j Ij^Sy-j ( " JijJjJ *l_iy 11 _, 1 jiy yjj| 
y iUUJl <uJaJ! ASy Jp j.y^J| iiljj JlC cJl£ typ lyll jL-xi! 

‘ ayjy-ok-lj tUjJLSLiljJl J_Ui tl_LA y .Ulky 
y (.O^ay.1 (jlSj .yJl^JJl ^yiJLsi y SJbjJU AjjLJj ,^J l 
y !y jyyyj tA_si>jL*il ^ jJl^> y 
oljL^ y oyws>! yJl ll yly)!l /iLf! yX^/l iJs! y^_.jJl 

.jLvJl 


Francois Pierre Guillaume Guizot, Of Democracy in Modern Societies (9) 
(London: [Henry Hooper], 1938), p. 32. 


235 



p p p 1 t I 

JLi-U'sM jj-j aij .(i ° j y a ^ j- 32 ^ (-3 

^ s jujJO I Ohu>~-^ jby j-6-bj Oy^'-^'-d-^j-^-? 0^“ i '~'*^ 

^j ^L^xjJl oLiLSbO JJ-b-j a_^_>j.$JI v-jL-^I ( j-'° <_^IJLpI 

, g K1 ,t 3 JlPj Oj-iajU-d.1 j*-* J <■ jjl4d«ll £-s< 9JJ -jadAl 

0 L 0 jibbl <_$jJ ^ ^ (v-f^T t ( _ s Ja— jjl AiJaJl jlyi ^ 

toJjjJ-l iJlj-JJl jj j-iJJ ( _ s ^.Uj_L.aJI t ybil a^LLl 

^3 ^ j °i 1 ■ .» - " _ 1 lo JLil5 .oj^Lj ^jbJl dpLa^.^jb-1 Ool-Sj) 

(_gjj| JJlLxII j,_PjJl jpo jLj (jj iijJjLe caJI^-JJI £A Ajiis’LjC^ UUajJ 

n " ..1 1 ^3 (JUajJ JL ^>- yJ ^^P Owl_pL~^(i—U A-Jl^ A^dLj jl b . 1 doLS 

d_i j£* is jjfclii t g - « ’y -3> ^jOJI t <j r° aOf j 

j^yy JuJubl LjLJI JJi " iJlj-^l Ajj-jLJI " X^S'I Dj^zi 
2 . .. .-.P i o y& J_d>o aOip U*>b-I t ( 1 846) (Pope Pius IX) ^^bJl 
ioL*^ Ljlil oli JjjJl el->l Sj .A^jtj y^j2*i\ 

pi y£ b-LP Jil (_yaj«-» aJ:> £^>-d (Ij -V'^rr^ 

p JwddJ dJlS ^1 cii ^-^aJl cr° l VJ^ Vrj^' 

3^^ jl jl t ( 1 834) jllSlI i^U ^1 J-* ‘J^' J* 

ll~>- tijJjj ^ .^jOii a ^ auJi ^ ^y 3 ' 

^ld>- i >\izs\ a'l Oj^Ol (JdjJ.1 J-*j jl 

jj’-jj 0 j-Lob mJLo^ii a^ ijap 

s ^aii (3*>Us>Ni (jp asi j oiUijJi a ^ j 

.1848 j 1830 Oy 3 ^' ^ iau]l 

(jlii^l 4Ad ^j^^l A-^a*- jdiJlj 0_^l-^-pai 

SjjlJl" a5jl (^jJl J-^- 5 cj® Oh— 'j 3 ^' 

a« j0Ji a jJ-i j ui* oj j-> ajj^Ji Oj-aiij 

JuJubl illj^Nlj *■ l) j-J~-& ^_^.LJl OjOJl ^ oL r j*>OJl ^ -dJaLddl 


.d^>li^3l Ij-A {j* i y~&j&\ Ja->\ (10) 


236 


(Jaxd l$is oyLaJ Si ijSlj Jl, ^ Sjjiil ley J| oli^2~*>U 

ALSS J| ^Jaj jib ^Ul ju^ll ^yr^i oU'V! 
^ tl ^ U c> S^l^r-Vl Jlij/I cJJij .S^UxJ.1 LSOi! 
ULkjjj Uujj t ixx~ iojijo L2 ^ ^ 

^ J^— 11 LajL^L; t ((Marx) ^jU jtS U5) jJlbj.il , 

• u^i (1 Lr-JJ °Jjh ^Vojl j»b U <.4J^ 

^/Vl ^ >J1 o^i l^jJ obj oj^ c dUi ^o ^ _pi 

o Jjt oJlbj .LjUjjjLSG! 5 ljr iiJl jMi- Lj^j ^ ;; 1 U-l | 
^ jJJaa* j j]\ i*yj\ ^ j^- w,..- „ 

^ C^oii ^1 di)j ^.jl ^ j^bJl jylll a>2 .1830 

^ ^_L*_« t (Filippo Buonarroti) JjjU^j 

Cr-^' -^' 0872.1805) (Joseph Mazzini) ^JL ^S jyr j 

jS^^i yy Jij .iLjL;_^jliC!l xj> j/Vl a^IjJI ^JUI Sjtb^j/I 
4 ‘’''^ ^^'"j 4 "sLxiJl ULkjl" : J_j.) 3 j_,j_p lyS,j 

*Mj J u**x ^JJ U.^JI "sbbJl IjlJ^-j 
^*‘ s ^ lSy*X J tbjb^jUl IJa jlSj .(Young Europe) 

LXjS 1848 r U J joJl j| jJUi i jUil ^ 

jLS" Jjj .JA k- D-iS I y£j ^ Ljil jS. .4X>\y_a l jjljLlj <. 4 lSr... n 

0* jw2>J! fU^-l isSj tjj^ail xJ\jA\ jibM 

• oOplvaJl JjjJl olfc jLfj J,l j ij^J.1 jji *b| 

‘ (*-rl» 4 ^ (*l j jJLSbil jJl jl5l *\j~>j 

^Ij-obU OjJjJodi U^j] ^1 UiJl ^juJj iJu~t ^1 

0j2b j! j| ^.Vl yi]\j 


J> (Marx) ^jU o)IU. J «I^J UiU (n) 

. 1 848 |.U ojjj A^ei/e Reinische Zeitung 

. >_jIx5J| IJa jji jXe. ^l_jl jS\ (12) 


237 



jjs j .L^p 4jL> i-a-^il j) \SsA jSl • W—- 4 ^ 

t oJjJl dlii ^ ySl yuiNl i,jU j^Jl oLS>! L^j 

lJu jl5 J .^Lil J^jJIj JT^ '^ j: ir^~ ^ ^ 

tjl y>^\ j*y*: ^ L-»Ld ^jUjjjLSCSI jljiaJl J-p di!i5 L^Li ^*-£^ 1 ' 

HUi ^JLoSl! 0 Jla y>d ,lj U^y* c> ^ uJ r' c -^ ^ 

y> <s jiL- jy^ (>H ^ ^ ^ £* t ' Jir 

Oj^JcJjJl jjJol I4JI. yil S^juJ. 1 Soli-I oVjUIIj 

f.UJl Lu_y Ju*-; U-^'-*- , i j' jUaJNl yy (J- 41 

_y]| jj^ ^ (*L»j Jy ( , y^‘ 2J 1 - ) ' ^ ’^31 

ijjLS' J-y •|»-£- 3 j-^ 2 ’ (_y y-^ IsLaJ-jI jJj Ly-f- ji Ay^>ijJi 

^dpUy-Vl SjjiJI yL~p Jp dUi jy yp y.y-^ j' 0 

IV 

cAjVjJI ^ VI J5 ^ IjJL. Lfrli Jtj J' ^ 

^Ul dyJ \j \ y y-yy j' diy o' -k?4 ^yy J -y. ^ °y 1 0 j^J.! 
. ( 13 ) dJJi> cJUi jl jky iJj-™5Url jV -Ly^y Oy 5 ^' 

(Workingmen’s Party) yy~ jyf^ y 0^-? 

^ olplki J*L,jl y yJdl jJJUlj t (1829.1828) i^\ oLVjJl 
y£j (i jl j-laJl Jp ypLoy-' °jy ^Li aJL—« jU t jlSLJI 

lj_a jl Lo-J .^LvJiVl oJ_jlyil i^^ljJl d-LL y y-y- y-jsj 
^ 2 yy ‘ iyj^Jl L5oy I y yLdoJJ lyy ^Sj ^ JI_yJl 
jj^Jl ido jv-Ld <■ dJy~S(il ^bdu^L U->j a^-LJI y e_s^Ja 

JLwj-Vl y-jJlj <. (dypljjJl dfi) 

jjsbil t\ jJu^\j cjA-y jJ-'j jry-'>l-pJl y-y-f-'' 

<. jjjjJl Ljjj' ,_y L*l .4 _pj 2 jlS - L^-o L_3J_a> < 5 ! <^ljj (.(dij-JiJ-l 


L_^jj^-i Ju^p pLi^»Lj (13) 


238 



^ LJL^ SlUj^l ^Uj^-N/I SjyJl ^ 

oli I V'jj hjl ^ tiUl a^M yjjjSfl f l>M t ^Jj-I 

iU)/l ^bll > ^ jl ^ ols- lit U* Jlj II 

.a^'xJ- ^ j HI, jiff jj^jj 


<•/ 1 ^Lr^' <d jiiJl U__, Vj t *1 JLUI jU 

^ ^ ^r^ool 4JI Jj .jlSL. JS ^ Lw-I j IHjJi L JJJ | 
i-WI -tL-jl ^ i*jULl! ^iSIJJ ^ i u> l,|^.)f| L^J 


-l ^ 1 ^ 1 t/ a ^ JI £jMl ^ 0 j > jj 

,l^\ CJj ]\ ^ [^ l^j^l oL^Jd c^- i iJ^LJl o \jA\ 
J_ ’ L ^-> J ^iUJl 

Jf- dll ^ s_Jl£Jl t (Ferdinand Raimund) aJ^j 

^1 »*JJl Jl JjJ-lj <■ Ujj-I J tiil J~\ oLISJ-L ^J .1 ljjj> - pj^ 
^ ac* -^U-Jjl jJe. iojidl iL^I oHLJLl IgJl J s-j; y-, „. J 
(Johann cJj)^~J uU^ j-* 1815 ^Ul J_*_, L^Jlp J_ .. U 
-J^iiJlj t«u_^L~Jlj ^U^l o^Ji ^ ^ ^jj| Nestroy) 

.1848 |»Lp cr*-<^ -*- 0 iJJJ- 1 ' til <• c'-^-g-J' -C«lJIj t Jl ^jJ-| 

tL ^ ^ ^ ^ (> ^ Uj villi jl^j 

‘ ' 5 '^' ^ '“^- 4 '-H J J OjJ> jJJo v ylgJl 

<>^j-* cjwI (_^Jl oJ^J.1 oLN _JI J| ^ 

*\ jAO - I (LvAJL 


(14) 




c^L5j v^j^jJl ^_i _k^_J| jL5 

lo^i <jdJl O^jaJI J c ^>jM JS Wlj L5I ijUj^Jl 


Marcus Lee Hansen, The Atlantic Migration, 1607-1860: A History of (14) 
the Continuing Settlement of the United States , Edited with a Foreword by Arthur 

M. Schlesinger, Third Printing (Cambridge (Massachusetts): Harvard University 
Press, 1945), p. 147. 


239 



y kS jJ~\ eJLA ^ J • <15> '— ^ ij-t C>J^ 

ky J j> ajUJJ U-yD jA-SLi cj!£\j <.cyA j\ 1830 ^U> 

yJjJUl j ykiUJ.1 ljy^-1 y 33 ' *' ^y 

lyljUJl jJ\ cuiiij pIJ-*-' jjyyjlj 

kjuy Jl (People’s Charter) " yv*-2Jl vj 

j_p , ■• , b j l ^ LySJj .1842j 1839 jy>L*Jl y Jyrjl o_i_L vy 3 ' 

•SJjbdr jl J5I yiNl a 5>1 Jl Nl .1848 r USl U Jl Uiy 

j<y JSJy olJu JJii .vJl*_JJI y yy J-^ iJUaj^l 

; a . k 11 y ^!l ^JJM 1834j 1829 JyU 3 ' y 

J5lj| I^o oyyl yJD IfSaLai (i| p-fJL^Ij 14^ Jl iL>L*Jl 
^U3l j «. (S yil JUJI j yjJ-' t/ '- il3 - > Cr“ ^^y* 3 ' 

jl j, .iLoUJl JLkl) "i*U> oLUl" oli> ^y 3 * 

. _ . ., ! •■• 1 oN C~°li 4 yjl vUj-jjj - y 333 iSjJ-l 0 4-* 

JjjL ^ Joo U^NI jlSj .yJU-J Jl y Jyy Jj^" f u iU2j;il 
Jl JJUJl IS JA y J^i\ yUJ e? A J 1832 f U C^^ 1 
jrujjjil Jr* cj o:> J^' (*-‘*’3-’ 

4_^ji yj ^j>jj tajiyii oi jy •j*-«-r^’ y 1 -? yJy^ 

j t . u ^Lji i_oi> y j*-*xy yjyii o^yj-ij ^ JJJ JyJy 

1834 y*ui y 5 y^ 1 J> ^ 

jy oUU- Jl yjl yJ^I J! ^ ^ ^3 - 1836 3 

ai \jj Jl jl 4 JLwJ' J jj>yJ J' (TJ^ - 3 y >c - L ’ 

jjjj . jj j»Ji JjUj" yy J* yyiyi' yjiyyi 
5jji jl SJjujdl 5i jUll o2l5 <.L^ j-^ .1844 ^*U 
^ j-i (.uikijj y j^jiyji AyuAi Ajjyii yy^yj-' yj-' 

iS jJ-l ^ LoJty Jil <.yrJ_^.4j^' y-=rj' y 1 


.^jbSOI IJl» y yp jalj-l J^l villas' Jail (15) 


240 



(. cujLS' L^l i, 1834 j 1829 ^ru*L*Jl o.la JLj 

1*7 C-N-U-4 a«<^j LfT^- jl cLi-ta o\ j+s* . L>t^/2j jJlS^ t V-' 1' 

i_r^J J^P ^1 (jP jj-*4a!|j 

0 ^*0153.1 ol5 -Lis .LJ ^s ^ ilibr IS y>- iJLa jSS ^ 

j_yS 1848j 1830 Oy>L*Jl 4— — i j-iJl " aI_oL*J| 4_a_JaJl iS 


^ 31 j 1 4-o j Li I JL»-Pj S^ 3 tS* |»-g-Ju-l 

‘LpI_w2_1I ~jS I j-o j^-LoLkJIj t aj-wk^o 5jL^_o <»j_Li— j ^^lJI oO/L>3.1 

ix° Ohjj~ 3 jb3 ^j) (^5® ipllv? jJjLa <ui->iil aj-Ulixll 

,(^,t%-»-L«ll jLi-/ 3 J,l i — > ji I IjjIS Jj O/Lo-c- 2 

" AjjLjisJl " 4_S I ^LJi^>U 4_ili>J.l I si jia^l ^jjT Ols l OlJ.5 jJp SjOVpj 

t (Saint-Simon) j j_o_— jl— > ^L—Jl L_<-_-_— . *)/ j <, S-L^X-i-l 
1 j-Lj«_j ^1 ip_* j--pj (Cabet) 4- ; lS'_j t (Fourier) 4_— >jjij> 
3 / ^ l 0^-— Jl ^ Lj-L—Jwo^ ^ (jl ^ ^ t t ui— — .Jl 
Ol-SLjjJ SljjJl t ^-oOll £-ii|j ^yS 4>l 14—1 J ji ^Ljl Lo— O 
.1848 o j^-) | j£ t aJ-^L^JI A d « lg ll 

i>° J ji jL? t ^ j-^l i-^-U 

<.(1881-1805) (Auguste Blanqui) ^-5% c~~p jl j 15 j .1830 ^UJl 

* ^ 6 1 1 t ^ wL*_x*wL) 


Lx a ^^SOjaxjl J^iSl tLil-b*-! ^ *yi 4-Ssj*>iJl . ^ .-j' ^1 

^_|-p -t—S^LOl I-Lp Lo t pO—l^-V i j— ^J— L?^ jlJ 1 >-Lj 

Al JU-JI LjbJ^ jU 4jJsliil 4ia>- > )\ilj t 4-SI 

(UjJI Of) jJl ii-kJlj t L^J jJl 0 j-SO— - 

— ° (s l ^ — . l o . 4 1^ 4— oL— Jl 4 — j 1 ^0/ 1 - _ ..->• O^ 0 -^ * i b— ^ 0/ 1 jlp 

C— ->o t 4jj-aIxJl i^Jl oUji-O'l ^yAj t 4 j jOUxJl AjjjlJl SljOll l_i— $0 j 


241 



j^S l V-*-^ 
i^JL^Vl ^ JjJJiSj 4 oL*i*J.I ^LSUil s ji* J*Ai>- oJ-jLx oJ 15 
^0 4j^J jit 4 j jjjlxS^jJlj 5 J^lllj to ^ iu^AxJl 

^yi 4jbhX^“l 4j^jjjiJl 4*S\ 4^ l*»**«**J*Sl wA-9^ ,(jL<i^Jl <Lws^2_3 

o 

(jL> ^UllpNl t tCw^> - l)L^* 

ciJlJ^ Jl xj <tJ-> j c O L~J| ikJdJl jjp «^'>Ll^'yi j ^Sj (1)1 Lj-X^Jl 

.(dJxjjA-i Jj-d>l (J,J ^c-Ua-vail li-* Sj-x-ij) IjjL^Jj-JI 

2 ....'. j all IloUJi AjiJgjl I ^Jut^p jJb 4 Alx I Jlc>- ^yj 4 dSsjjLJl 

oLi IfiLl 4 dSjjUl cJLb 4 iju jC- h 15 y~ y[J> yj 

y Lf t ^1 ji ^yi 5j j-iD JaJa^ 4-S" jj>- t LijLj jjjLS^JI 

.1839 j»UJl i^Uil ^ 6i> U5 4 jL^S/l _/*! ^ Ifil^l 


Aj ^ ■ S *1 - 1 o^j 1 jj I 4 aAx LaJ 1 A.( J . lg 1 1 0 1 4 jx j! l 1 ,tj& (_^^* 4 

(*-^ c-^ Ujjjl y <LaJb>- IjUag-l Jic dJl5 4 ‘LS'l^xd j/lj 

Jju ixiJLidl A^pld/dl JjjJl ,_yi> d;U jy>Jg)ddJ.I oUi jl y» 


4^kj ,dj j> aJ o L j Lg-Jl ^.. Ig .-j 4d->l^ 

4 Agdo- ^ j j . .g > 4 4 9^_>xd-i d^j LS^ dol Ig ^ y-j 1 A_£j^Sj4-l jl 

La 4 j^sUull 15 j>- 4-1 j^- j^j/lj ^iljJl jl ,j55>j ^yJl ^JgU-J.1 

y> . 06) ;>UM y 4_il^jlj 4 ^—JsdJ A-J-XJ 4 ^»LJLiIj 4diL>w=> y» \^i 
4_jJj _^l IdwOJ ^j-v^aI-I jlSj^jl ^^_Aj ^ 4 ^^g*“l A^J?“ 

( 1 7 . a I lg ) I LoJdP ^j-^1 (d^*^ iuUajjJl 4j*j5i^-\ 4d-^w?l J-5 J . LSU— 1 
A . c- j. ./g ll dgjljll 4 j^-JlJl ya 1^-y > 4 1830 ^LxJl jj-ljl 


ILj ^ di-l p-ljg^jM y ^s- y> j.1 (_^-jpl jjJl JUjJI y; 4d>jd^j| lx jLf-^x 
j j ^y3 4d-*3 ^ („5^^ A^j Oj^lJl ^ ^*2 j jlS"j .I^aL>oI yo 4tjyjjl^ 

t *y5J j 4 jLldijll Ajt^xl jJl 5-JLlbJl ojjjJl ojjfc ^yi U>wilj 1830 


F. C. Mather, “The Government and the Chartists,” in: Asa Briggs, (16) 
Chartist Studies (London: Macmillan; New York: St. Martin’s Press, 1959). 


242 



ijjXaJi dJij y " iJlo-C- S J JJ y~ T“ jZS-\ ^Jl t^Lilaj'il dju^Ul 

I cJ L*.^ I 4 j br ^ , . S 1 o^_*^_i 2 j o^^Jl i * * . ^ * 43 ^ 

j^SS/l J-U jSM Jl JaJL L*-S _ 5 -^= LllS els' j . j jJsbJ .1 If. ^li ^J| 

jli i dJJj £-dJ .O-iUuJj djUll O jXi Jbb"~ U^UJl Uj~Lj| y J | J' jJ 

( j -' 3 I^Ja^- Jil (JlSUl Jl L> oVs- j^i ^^pljjjl ( J<>_L»jl 1 I 

* f “ 

*■ dbLv^b C LoU^I d_d_Lhll J_bLll ^jLa. ^3 Lol . d . . u I . . ., 1 | d ^ -a - ^J| 

^ “ ** p 

J Ur^ jj “ jjS t—>j--4j ^- s j-^-* (j-Sj |»— Ls <• U> 4d=- Jl Lblil 

d-V^L*- d- 0 ^lj>- tjldb (_jO^)^S)l l — *)/ dj^j */3 *b I 0 h . 1 1 C l_A^J j . /~i ' 

OjjjJ-l ^bbi^L) Ujdl bjjjl * 1 >J ^.j . t ^u>-'>\_aJJ 

iSj_y ~^j-^~ dUd^ 4 ^44JjjI (_J “ jjbJl oj_*> Jjlo 


UUj JjIa jl oL*d|' dj O-o-^-Uj t dJj—< did Jaj 4_oUib ^ J^l 
jl Ml .(Whiteboys) Jj^jIjj (Ribbonmen) y^yj : Jb* jLlbMl 
*■ — LU^- ^.Lp Jj t L-^U^j UpU_id»-l t cujIS IjjJ j _>\ 

• l^l 


bAJl5b.5lJI y LU C-Jili- d^pUds-Ml SjjiJl iwki jli t La y 
ij!>LJl JUpMI (JL-j oLpLsy .LUj y (J ^ . . . J| & 5 . L 1 1 

i— is_j_d Oj-iLj 1830 p_g_^ij| IjJ_>-j jj-jj-LNlj t J^ryiiillj 
O— <k_™J 4 LoLLlj j_) l _ ? -d3 .dJdJL^il djl v-JJl oLo j_SLi-| -,_« d_vijL*il 
Jj OjI~oj y : ^jjLj Jl " ( _ 5 Ja^.jJl dJiJaJl i?L»jl y (jJLSbpI Jl " 
jl y OOj- US') jv-4jU> ^ U J Jl jl t^ULJI SJuL^d 

U J^r j 4 - < ‘- p j-~; (jj-ii " J-dLxJI J jjJsNl ^LL| " y 
LUlj" oULc-I Jju) ojyu yj t ((Joseph Sturge) y^ ^jy 
• t^y^luij dJ?l^j_Ai*>> j^l y*> JS" J-£" ( ojLJl OjjUJ t __^U ? jUll 


Parliamentary Papers , vol. XXXIV (1834). : ijl ( 17 ) 

1830 y JU_ol wjL^.1) 53 l y& oLL-^l 

.(1 831 j 


243 



t ^ _yVl J>-\ A-J-P J Jij 

LLpjJI C->Lo_liJwi> aJ_pLLj 1 aJjQj ^JL_o_j L*jJLa_il ( _ 5 -bl 

^J> o jjl bbjL*H jb t L~j ji ^ Ul .Iaj^ISI O^ApNIj 

^aLs^ lyi^l .^-J! S_pLJ ! j c (Louis Philippe) yJ-b ^j-! 

J,l5Lol ijJl y^LxJ! J j-Lj .y>~l oL^-l Jj 1 

1 • . •». . ,J jj U " ; 1848 y)j^ /-bb-b ijy ^ (Bcranger) Ay^Jby 

J jiLl cJ J ^ jvJ 4i JLUi jl5 U-JJJ ...(_$ y-l 5 y> 

ji Lil JjJL>- ohly>-l SL£I J-bul c^5 j . . ■ ^j-L> If 
y5b ^ij cb£l LoJ_>- Nj t (_j jJLil IJ.iJLj>- Nj ca_pI~JI 

Nl OJb( jl i-j jiaJ.1 jb~Jl A^LiaJl ^^JLSbolj (JLLLjM 


Jjxj 


n j . AjjI j^JJ 4_*-^wwJL> A^wJJj ^.AaIIj Oi-XJix^ A_LSs-AiA.I 

^j\_p ^ I ^1, 1 ^ (. j^-^”l Lj>x_ v^ I J) 4 ^l— > , ,- s 4 2 . J I p — s^2_> d^oLS" ^JsJl 0^_/a«J_Xll 

l_2jIxS* j^i) j>j o j^li cJLk-xJl IjjLS^ ^jjJl 

oij-l^ 4jj ^ g, a «/?y m 4 j*-fi Ljjjjl ^ 

cil^U.1 jLw? ^ ^jLxpLj t p-Lxp^M p-I yiAJl Ijii^Uj 

^v2J>l ^ ,g 413 1 ^5 CUl^xJt jl Nj .P-ljJLaJl J-s^ P-Ulp'yi £>> 
^_jNj} ^3 ^-a>>LawI j-^-J <23lJ_?*4 i. — L^Jlj (J,| 

4 (j\J^) 4 A^sL^jl I^J>-j Uajj>- 4 ^>“1 4 !j) 3^3 4 ^^LwwvJl 

lj^L5 ^-^*1 p-Pj-H J 

4 (Jl ^^*“*^1 4-5^ I-XjLj I ^ /2 - X P Ij-^LS” o\JLs 4 C^L^-J^-I 

.^JjiulJlj ^-^^“1 jj J-^ l.* ^g ll l-g-3 ^J,^U>>I ^_^Jl 


4 4_>jjjJl P” 1 >cjI o jjlas>-j AjJj>- jX^I aASwAI OolS^ 


Jean Dautry, 1848 et la II ieme republique ([n. p: n. pb., 1849]), p. 80. (18) 


244 



“Ij- 1 Oj-iSLlj jj j jjiiiilj k_ij ^Jl j jl5 cu~>- 

jj-' 1 Cc-J-C-Vl ^P l <l)j4jjj jr-*J l j»Jfc (1 )jj>-^Va]| jlSj 

OjLw»j <y c^laJJl l^Jl ^\ dUj 

p . t P ’ 

2 1 yi-^l oLS" t\ys>-\ ^3 o c IjjJ 


* N r^“ l 5^ (Hr^ 
.jLw>-Vl iw^ipl 


^1 ^jjT i. of-LflS” J^_bi J 

c/ y 5 ^' y L^k; jiSSM j^a t Ji-jJl ^ 


C A^^L^vJl 4^kJ|j ^y 43jlp O-jLS* ysJ>-*)\j3Jl 4»^J_p| <jl 

^ dJJi jl jJ- l <u^JL 4^L> iwii ji ij jiJJ jl j 

^Jji\ oj-fi jl Lojf -4-~~-PjJl ^d-^j-d® 1 \^a l j£-> |1 oj jl!l iJLvwO (jl 

oLwkjjI Lc-jj^i^j ( j-»\ t y£j jl jp~“>LsJl ^$jJ 4 _dJi_dJl 

1846 j»Ip LJLJIp ^3 jL2i*yi 4_j>l_iij| e-IIS' JJji $ ^jlp ^dLill 


• 1 789 ^ Lp w\Jw*3 <u>-^3 0^ 


C-olS lyl Nl <. 4^ *, ^4 1 1 oJjh ^y 0 j-^UaJl ojJji-1 y<> j*_p ^J| j 
c <iL>cAl j^l?U.I cujJj£ otS” 4 ^j>- jJI y>3 . L« Ju>- ^J,J klla?- 

Jjjjfc Jil Jp jl t^y-ljjJi £-}L^I fj-k-~j t ij* U 3j~<2J>- 

tijjL-eJl L*jLi Jii <_^jJl (j jJl f-LiJl 

JsLd-jl JsLlJI j-slj-; cuJLS' ti^L^Jl i^LJl j .1L5 jjJl j 
^ |t ~ ^ J I-L lo 4»»^_U Ld ^J_dP- jj ^ *ul_) loSj^i IjlUjI 
^ 1-JjJ-l Ojjjjti\ LfcS ^JS> li>- ^xJl jljJ_Jl 

jjjjJl j*_& o La t yL^> ,_JJ 1 — >Ijx^-I c-Njjti ^L;..,i 

^u^iSsJl JL>- jj d)j-dP^-^Jl 0 >L-yij ii j_lil Ol-S^ j .lUUj ^3 (j j -w - w*. . . ., 

^J-^d ^ ^”C <4>^d. ij- 5 ^" I 01 Odl^j 0 jjw>Jo 

J-p i]j_Ul jl5j .^UlJ)IIj Jj^JI jj_*_3jjoj <. ±J*>U.I oLJL 

' — -L*-S jJj .Sjj j-^iJ! JJdP c-L^_>-jJl ^J_p > JbJ |»Ij 3 lJ_*jLdul 

j»Lpj .1799 ^>Lp J,jjLJ 4_s2 LJj 3 diii j jjjj_J| Sj^l 

'^-’jil •• . ^ySwjpdilj : jjji jLj> jJJl j jj>-*>UJI 1 _ixA 1 1848 


245 



ojjjJl ^p- j ^ a-1 (_5jUw»uJl pHyt-L Lw^j-j t ! ii^i.1 oiUJJ 

ola-LJl <_y i^JlSlyl j-S' p^ cp-j j-ki! u- 5 ^ 1 ’ (^J . <19) ‘'-~J*_ ? JI 
IJl* yjt^ i_j? Jj t £_« pUSUuJI (J.I jl j^lUJ.1 

.sUlUcJ! 


: yyui Jl jljJ_JI oi_A j _^JlSLol ^Jl j»_^j_;! t U_& (y> 

L^iii culls’ ydl) Jjhll AliJl cu y I _? .pi Jaull jUJIj ‘ SaJ^I j-U-ijJl 
(Kossuth) Sj j— _y ^Islj t luuJy& y ii JuijJl yp«pl-l 

cJUuU J) c>-L4-Ij (IJU^jI ( y ( ypjU jL/ 2 jIj c J jUua ^y 
USUll (j J-U~ J ^Jl *L*-5l pjp^t (j-^ ‘ojj-lll <Up2-9 yg-jyJlj 

yo j jJoL, I ylS ^*yl J~t^ Jv J U ^ UUP pAP J Jl 1 

£_o <. CpUasNl ly yU- yP pJ*Uo c-jUJl yo cUt yj ^^ppUJI yoUJl 
yjsl JU pUJI jl Nl .CUt jJl J^~yuL>\ Cytj idUS yP pULU^S Jj 


j\ yjjjJl £-jU» JJ yj-aUo £_oUy C?' p^UU IP' pP Ij-lufLU 

U~oL~Jl cUlyUjjJl Jl Ojp-uilj |»l_nJl iipjJlj lyiuSlj (, j^P-LoU^-Nl 

^ ^uJl £-Lj ( kLj jl LoJup JjUJL; oJp>- U dJJij ‘ i _^utjJl jy»uJlj 

LgJocu-j jl y> pj jJ-l tyy upLp3U_i jl j 1 jl - /? pNI yUpp y^-jUJl 

.(Ullajl p_Jpl y U~b~ US) f\jfiH I 


y> y^Uj-l Jtri Ul^v? cSj_^' piLsSull y pj J adl jUJl jlS 

I jU> J ij .y y-l cy>- y p/J^dl yJUudlj ^ISSMj 1 c^>- 

yp <—>l yjll Jl yjj-UaJI jjUJl y pryLocy-Nl j^juJl 

l * : 'j" yJl icjL_*_uJ 1 ^jia— ijJl ci-JaJ lj o j Ji ^y j^-SjSU< 

4J ^ujl) ^~Ul p^P" t. p^ jUjCUo'b/ 1 ^Sst-U U_*j l>>^ Cpalltl L^t-Ua^ 

I y>U> p)is y y>j .pu-iUp>cJIj J'>Uuu s >!l (Jp^t pJp UuJ--i 


St. Kiniewicz, “La Pologne et l’ltalie a l’epoque du printemps des (19) 
peoples,” dans: La Pologne an Xe congres international des sciences historiques a 
Rome (Warszawa: [Panstw. Wydaw. Naukowe], 1955), p. 245. 


246 



jJLSl <u>- U. .<_j jJ<J! ( _ s i SAJ jJl a_JTI jJlLL/L jJLJI jy 

i j\yi IjjLS’ JJb t <u^y jLl U ^il ^ " y^jli _jJaJ! " a±S \ I 
<• La ^ • !-*-* LI ^ y^pLkir*-! LLLij ^y^L^ 
tu^-LLaJl (J_p <Ljjjdl f-L_pVl tLiJj 1848 j»L p ^_o_*Jl . ./? a I I 

j45L/I ^-LJL J-pLLo " yiiLi jrJiJ *- 1 L ^JLiJl oJlp jj 

.Li jjL LSL“Aj Li-L ) jj LJUajj i > j^>- ^ ( _£jL jjjLSUI ^>- LojJL 

<* D " " " 

'^3 ^ (J jSLa3\ jLsjJl lA-ft d)Li (. IwXjJ 

( J_SLXo l *, h 7 olS" 4_J c^la c5^Jl (jLi>-^/l oS jJL> ^j^-l\. :7 

t A-JJaJlj- t^jljil pLjI 

(jr° J 4ol*Jl jl P-L^y>-jJ| Cjlji J,} ^3 J > jju 


(_£ ^)l~v23 oJ«-Xj ^JlAJ| 4 O- 1 Lp Lo-^- I 0w\_A Jl3^ 

." ^^UaJix^'y J^jLl 


^ j^Lil ^ o jJlSCol ^Jl ^l t^Lo'yi IJla ^J.p 

(_i). ** — ^ 3^~t3 aJLj^Jaj lj^_l_^- d)l 

c^w^Ldl o3jJl ^ <L^L^a oVjljJ ij) ^jJJU ( jS' JjJlp 

*( w ^ >_ 'lA-i!l (3^ J I k — ^L p Jl ^>4 ^ al>- 

k — ^jJl <J,La 1 LJUaj} 1848 ^UJl c-j y>- Jlxs 

4-p^_^j 1846 ^Lp 3j_oJl)1 l) j~£- Ow^-) IwDJ^_j ^3 Lol 

Lfi C 4-o^Svji“l ^jj3 ^y>x-S*IL) i f-Lg_>- ^Jl wLv<^ 

oj_ 1 LolJj^j ^3 1 1848 ^»Lp (^'^Uss'yi °3 J~* 

^ oAj3j C^^5-L/3 olil 

--X3 l l_^w\_4_j ^_LS" I 4 


<L^XjjL<>_1 J <^»1 _JlL| (l)ti C J^oi L^-g-a (20) 

t ILpI^Ij Jla t (J J_v2>til j\ I j\ C 0 A^pljjJl A-3Q1I 1 g lL*_pUj 

^ JjJLju) jji L^lkiu*.! ^ C-J>t>o ji t UH! ^ J^>- ^y> p.jji>-ij 

. 0 j_kj^o 1848 ^»Ip 


247 


(jisldl ylpl yj .ylsj ‘t' J ^ cAj*~ 0 -)J^ 3J . 

.syA-l (_$3 IjJujI yiJl tiLyi*>L~Jl jy ol^ tiy y 

. yjytilj d)lLNt jljiil J-«/? 4jL>ciJl £-o-a?I j»-* 4 (J? ^ 

VI 

1830 3 ^- 0 ^-*-^ yj ajj^JI cjISjJ-I o!3 c aIS till.} y> j*_c-jJ! 
l^U^I jv-pj tly> L>_i aS yL* oiUIk^ Jp JaiLsi cJJi 1848j 
U5 t c_yL Jjii . 4 „, a . W 11 j i a~1pJ.I eijj-iiJl y p AyljJl 

y tal yl iJljj JLp J,l tyij aJjI oLJi^i t JjNl |>Uil y <• Ljlj 

j\ (. yijJ.1 0 Ajl^-laJl 

oIp jl5 tc->ljyJl o-*J-Ljl LoJjp-j) L^~> iy 

1 1848 ^L*J! AyLiijI yi3 -Lgy iSj^ oIlXLJI (J,) Oj-jL> ^■LJI 
il ji I j\ yu^ta^l aJJsJI y <>yp yxJ yy 1 *-^~' 5 350 laa .* 

jlS L»j-o ol yl 74 yy oLS' l<4i aSvJU.1 o'AjUI 

Iky jjjjji Jl y-t A^>- y / ^JL-xJlj yyyl-l y OyUl 

Jj U j A^SkxSoJl j i^yil y.^1 jlSlsMlj c ^yp b^*21 23 l S 

i j^j <. L^-jI jjj 1789 ^LxJl ojjh Xjyf- y* AS di-ta \ j-A_-<^jl*>>Ij 

.<uiUJl oAj >~ ^Jlj ^yjbvk>“l 

oJu>^dl oLN jJI \aj> L^wuii .J jS/l J-*L*Jl aJ ^>°j 

^3 bbo ^1 t bj5bA^^b*>l^ i.AjJjpk^ bo-J_}J) t LoUaj^J^ 

\f. y^>- L^jLjIpLj ^ 1 ^3 wLJI-4j 

LJliajjj JLJltflll ojjfc JiJ. v_3j^Ji5l j2j*-> ^ b>5" c4^U^Xp-NI ^bi-l 

d\ yA (l)LSbo J>\ JJW 2^J ji N (*Ji .oJ^lil ob^fjJlj 


D. Cantimori, in: Ferenc Fejto, ed., The Opening of an Era , 1848: An (21) 
Historical Symposium , with an introd. by A. J. P. Taylor (London: Allan Wingate, 
1948), p. 119. 


248 



^ y ( Northern Star) jlw j J jy Jd> ^jy 

/jL~o y f-\yi]\ y diJi y £yjl JdP (_^P £yjj\ y ^ aj| 

y>J £jy V cdlS ^jJl cJjJl y t (22) 1839 Jyl 

O^A^- <— Ui-5j t <U_^. l_jjj>wa-!l £-J jjJ ji ^>3 t 4_ir_y i—j'yT 

jjLyJ Ji 1 0 yJl dUS y oLJ'AiJl Al* oLp yllj a_J yJl 

f 1 ^ Jj^Jl y y^J - (23) L-i, > Ji- oi. y yJl 

4j y>l~Jl yjydJl ySA jl (, Ld Jij Jdo y^o 

ipjydi ^~P CJ15 jL~Jl oLv^ ia o jl U>d t 4_*JaJLLo nj j ■/» , VI Li jJli 
4_yy 5jj_va yi CyLdJl (^JJl c-JjJl yj .dU^Vl i_J_p| y 
Ijd-l^ljil o^J_si CjLdJa JaLvjl y yjaly^jJl i"jl .., 1 , .,. j j 

jiUl y jL5 JJai t dy.j yJ.1 lylyly y j " Jy yJl 

A-UJI o!>UJ-l yj ^yUi-l yL-Jl -UUlJU olyVl 

ty2-il^j<Jlj ‘AyloJpl oU_JidJlj <. CjL_^SAJ-| ^J-P Li. .Al l jJI asslgl) 

y irNl ^j^-J ^UJl oU^yJl J! y- jil y^iLl j 
ALaLxJl iJll^J! i — >LL>tXj v i1 yJt£- y>AJj y jL IdUaj y ^jl>- Ljl>- 

J^I s-UJl j\ tiaUJl ol yliijlj *ylyj| y iykly 4_U*- y J& y. 

(.JayyJl yUj A^UJl A>Lp_UI y its- Jj^ia y S^SU-I yj lyjl 

.(JlyJl (J ■£- Ojjjl OjjLiiJ OyjUil diajljj ASy- LdlaO LJjU 

4< yr^ yUy'yi olyJl jLi L^Li <.iyS } I yy ojJl cAydli 

•- > *AJl ( y AjjjLiJl yJl JL/iAj'yi 

CaL^Ji-sIl Jy ^_x_s^al ypyJl j*P CaLoJadil 0 ^_SCj t o^Luj! j 


Donald Read, Press and People, 1790-1850 : Opinion in three English (22) 

Cities (London: E. Arnold, [1961]), p. 216. 

Irene Collins, The Government and the Newspaper Press in France, (23) 
1814-1881, Oxford Historical Series; General Series (London: Oxford University 
Press, 1959). 


249 


o\ -LLli: cl ) >£j N ^ ^ 

ipUi-i Jlo iSjjjJ - oUa^ (Ji i^UJl 5 j j~S\ tij^J-IJ^' 

ykJl *bJ y lfr$Uipl y y L ^' y ‘ 

c \ ^.q a_L°L*JI 4.a...la il Ajj^ 2 -£- <£y^-* ^ *• cs^ 1 "'* 1 J"^ 

^>, . , Jy5 j .o yll ^>jLll JU_pj Oyy^-' y LgJ! cjy*^' iXs ~ 
.-■ l J^i l y *L2 lpMi y~UI Jii c-JLS' l r ;j - ! ' ^ykH 6J y^' 
yjjS j . (2i y ^.bJl o yll y ^lyyjM'j y 

c. -, . ,J yjl) iJllMl jylDI J-C’ dyj^-' *-Mj y ^ 
c(jiillj ^jU l^y- yl! 

jl y> .<_g yi Jl Lso_^>-p Oj-iyiil OllSlI 4-^jLil JL^p 0^5 yll 
y jl5 yJ*l j4' y ^Ml J 1 ^ 

yjijll *b \ j iiyi yj y^Mi *Vr-jl' y j' C ' 1 '-‘M^' 

iLyll y y- (o^.Ml olJULJl £j^) <1 >ISj 

.l^LxJ o. ijji y ajjUjjjISUI a 5 yU y jlS' If Jil ylyJl 

Jl taJuit; t ^jyMl J cJjjjMl y-' <Jl 

Oy oUlkJl y 111 yJ^lj ^ c> tU • A ^ 

yjsl yajJL yUM "tP^l' ls® *Wj -^'j y*-> 

tyJijJl LJUauy y yU^' y^'y Oy-y y.-^') Oy^-' 
1 1 ... . j .^j < ' .1 1 W l U. tlJijJyj t ly Li tLllilj c. L^jy j 


Eric John Hobsbawm, Primitive Rebels: Studies in Archaic forms oj (24) 

Social Movements in the 19th and 20th Centuries (Manchester: Manchester 
University Press, 1959), pp. 171-172; V. Volguine, “Les Idees socialistes et 
communistes dans les societes secretes,” Questions d’histoire, vol. II (1954), pp. 10- 
37, and Alan Barrie Spitzer, The Revolutionary Theories of Louis Auguste Blanqut , 
Columbia Studies in the Social Sciences; no. 594 (New York: Columbia University 
Press, 1957), pp. 165-166. 


250 



Ul" \ jlaJLj cLjUiaj 

U13 t ( ^_Lla_J.I !Jjii ^j-aj .ojLiJ! ^LojNl cjIjUloVI j si jL^jUl 

^1 I j2x-l-£ (_5-XJl ol a . l a . l lj i I j il i ijJll 

c ^ 3 4_>^<Lj^JI IjJxJLp L^jU^- 

jj2x_ij 4 _U_SLj i. — *_x_aXJ| L^_UxJLLi CjLo ^ 5j>- <U>lil (J,| S j_P jJi 

.dJJi (J-p \ja»\jj jl VI jAJjjiJlj jil j»UI ^jSj ji j / 25 ^Lo| 

jr° jr^J ‘Ujil <kj £LoSj l*U > j J^a-dj (_gjl j->-jj_JU 

JU-I jl5 US') daljU-^L j! j 

c(dLUUl iJU_; Uaj c^^Jl cUL^- ^_Jl 1832 j 1830 

I (1)1 ^3 j/j .L^^_xjU Jj ^^j-^Jl ^| ^JLJ»j/lj 

*LaJJ~! 4J IXj l iiajCva (Ulk > jj ^ US) £_Lx^ 

^ J J jMj dUil I ^SJi (j^^UwJl 

J| <JJS Aaj (J t J_P ^_v2-jo 

jl J_i-I |j_A JJ J-V2_> ^ clr^ J -cJL<K-*Jlj <ju jljJ>-jj_Ji 

t JlA_j <Loj_5CJ-l ^^3 jt-L® .1848 ^»L*Jl J^3 ^J>*l olSUo 

Jj .(jl-U-Jl ^J>3 J-J 3 SJS* ^S> Jl 5 jj|^>-j jJ| j/J i, Ojj),.>,<g.) 

p_^™Aj| jj^^r-^-i IjjIS Lpj j?^_^-UJl jiSI jj 

I J_! I iJlS\_ol^Jl ks j-i-l U jJilil ^jJjUUl £-LJ~| ^ j a .p J_s 

- s2->IjU>s_jI Oj '^-jJL*. j I j-iLSj t UoL*Jl 

*4^ V 1 L^-p V I ( jSUj V 0 ^lu>- 11 4_Ul ^jU j jlI! 

^UjLo 4j*U>J tS*Ul ^j-Pj-j-jJl OLJI ijl ,|»jUl)l Ijb^o 

1 oU aJI Vl t ajjIj.^- jj-JI 4_Uail i_j jJ~Lj Lj“Upj jLS" jjujl j 

J-j .Ulil ^ (J-^ 1 1 - 4-*- 0 ,j-*l jil iUJUUU Li‘>U! 

(_^i A_LUil UjJLS ^JlSVM iJliVl J jJi ULJaJl jl 


George Douglas Howard Cole and A. W. Filson, British Working Class (25) 
Movements, Select Documents, 1789-1875 (London: Macmillan, 1951), p. 402. 


251 


Neue jA ^ Cf cA^UI Jl 

[3j_> Lg A ..^ , N j! J-ii cl 848 Rheinische Zeitung 

.lyyjj <4^ J^bJl r* A 

^UijMl Jl J> J' ^ 3jA cjjxA' j'-A' A 
Lo ^ c'oj^lSI "o^U a* >4^ A °^' J ^ ^ 

J Ua; .1830 fUJ! a] oLl ajUI £• c 1789 fU 

Jl oij ^ c<_p>'j caJjjJJ i^UJl Oj>iJ! ^3' 

ijLjHjISJl o^SUJl iilA^ coAJp. hj^. tC -°-V“ -v^' fA 

jLx^Nb jl^jj oi oj^ <>» j' r 1 ^ A v=-'^' 

oIjlLJI J> Mis jiUJl oi* caaj f.j) ^pL^iNl j' C^' 

pyjl lift ^ oN jUc SAp a, J-4^1 ^ C‘9.W^' 

1841 Oy=bJlj c 1 834 j 1833 jy>L*Jl oh cUUaJ ^ 

o~>J A C U tA 1 oNjUil J j\ c JliU J-r- i> 1845 4 

^jbil dJLii Juxj ^Ll—j .(1836 j*U jjJA ^1 j_AA 
Ji=±\ UU- J>) j\ jU- ‘ (ii a'A' t a^UJI 

^JCu jJLp J\ dy^ yj cIaU Jl (1792 fU j oA' 

j5o^ jj-il^jj c ajj j-$-«AI j j^-*-dJ y jj-A jljJ^' 

l^L, Jj^J ii jllj) AjAJJ JA" 

5.UL £siJ { o^l jl ^ f-M <> ^ 

.(^ujjdJ ajJJ o>LUf Jh-^ 1848 fill a*j Nl LJ^J 2 ^ 

«juW jU j- ,>J o-i- r 1 ^ & ^ ^ jU ^ J 

lo j£J-\ j C ^ jL^ll 

.J^Jll IsU JbJJLl j^jJl cl<Jb 1.^ 

olj^U <_5 ;_p-Sfl j 'jjJ' -L.Al! p£J-\ ^>Ul <• cilia a^j 

j. dj£yj tAliSll dJJu ^ cu*JH As aILJL j j£a- ^jll 

^1 olA^Ljl (oAlj .DjjiJl A^o Lo oL^o lili Ajuj ^A4 


252 



j\ <lLo_p li <uj>- ^oLoJ 1799j 1792 ^ jj 

^ iJUJl iwJ^I jbol ^ ^Lx»Nl jS 1 _y ASj .<uJiUi 

4_oL*1.1 j| A-wLpx1| ^ jJ&]\ 4_jLs i, “ 

jL«Jl (J,J Jl d)l (J^aJl ^e- i ( j£ - o~jj .ojjiU 

ikLJlj LjS’ jil <J,I ^yPljJl IjJlI J,l jiS % )}\ jj» 

j\ t iJjj>- (ju_Lj j 

.oUal—J! ( j-j J.ygaJl 


^y^Jl Ajj-oJI AjiJ-Aj3_JS ^jT V ! APJjJl o jiajJl o X* _5 

‘ULC-Jj ^yjLiUl J^i!l I Sj UNy 3 ^yj 

<^1 -i_r^!J^-! ^-vsbJl jl l~J (_$! ‘aJj;> ajI 

p ., s- 

j^Sl ji j£- ol L&l-i^o aj>x^2?\ j ajlJaj>- ^jS> ^JaJl j] 


(. SJ^-1 


J^A>I * Aj | C^L^Ss-lil 4_^*_>^J5> C U-o-s^ t J jjJl 

11 *U*-^I 


jLS' Lo-S” C C— ! 1 y+/5-. X-Jl Qi j, 1? 1 ... 1 | 

i*L5l (J.I iw^ljJl oM jUxll ( — ^ j •((!) o 
^^-ojLo L$-w_~*jI oLiiJl Ljjjl t4-sjr*yi ijj^JLJl oUJa_J.lj 

4 , 1 ? .,.> 1 ^-J 1 4 4_x»— > i~\ 4 1 1 4 * ^lAl «. 4 _j^L_j y jLSLl! i “j^A 1 1| a g •>- 1 ^1. 

J^L^jl ^3j .1847 j»Lp oIJ-LJ| 4^J^l^L<>-jJLlt 

ojjfe J J^>- £4 ^23 UL oAj^T ipjJl oJU 4^0*1 cJlS tiwOjiJl 

olS*>L*Jl (1)1 4^3 oJ jJl ^ 4 J jjJl 

jij . JJ L^> jZju> jLS' L5 ^yL ^ yJ*S\ 

4j>-jjJl 4 jj jiJl _ 4_^L<>Jl>“ S y 1 C^)[S jJ*-\ 4_^S/I 4P^jJl o jJ 

* + * f, ** 

Ijpo )/ lf-^>- t loJiJ t"ijrVr oJlc-j c^jLJj^Jl 

• l)ja!I ( j^j ojj ^ a^I j^z')!\ ol S j^~\ (j» 

dfri O (J- 0 ^ tj- 4 

^y_s 1 — 4_c-! d)LS" jJL^ .1848 j 1830 


253 



f - yL jl Lr~rN j*-® y£ yj^iil cr° LjJJJ^I 

Jlj i\s~ij~-j LJ ji : iL-J AiJi ySU J> aji* ^ ^x» 

yp \x>- yyJlyj OliSLyVl LU- >LSj) LSlyt-Lj LjLkjj-) tjjl 

t g ./> x.i I j|jj>tj| y j> f+S- j}\ t Alijll oy'-gJl 

y, ^ -»- l gl I yo i aJbo (jruyJ-J.1 f-Nj j-* y- 0 ^-Ua-aJl ijlSj . 

qj! yj 1 1831 ^l*Jl Ly y yl y^bL y l_yjp y,--*-^ yj-cJyJl 
jliVl j JyJLja_>Nl y> jv-j i lJNT tlui, J ciNl y-J 

y y L$i1 y 0 JjtJL; OAjly y-^0 

jljJu lyLbj! oyjL-~ll eJ-^l cjLpLo-j-3 j I L>_~vwl I 

y oIpL?- cJlS i ^Ip ^bJl o y 0 lyjj')l1 J^L^j .(^yl 
lyN jj>- JbLi- 4 _ijjJl 1I jlSLa^l cujy^j -G f-Ljj-j'iJl 
yjl y UUI j£\ <dy4 J> ^yx-U j' ‘ lJ 

.yjlyJl j JjJl yU y (Nicholas I) JjSlI N jSLi i/ 


j\ oyt-vaJl jlJ-Llt y jjjJljJl e-Ly^ll jj-oyilj eA-kl! yc-il L>-S 
yUcJl p bl) Ij^y Lye* e-pis’ ydJl uy-Li'Ail y “>_iL>^J.I 
SJpp-pp L* J_x_)j iJyiJlj yV*^' '-^;y'j 

.1— a t Jal yil 


t g . —uidl o j_«JaJLi jjy-L^ll L)LS <. o-La f-yJJl J-Sly yG 

lyi-j ^ g . ,,1 v-»-j jJJ-jj 1 (1) jjjl j-'-d J t Oj-4-e’LirJLjj (. Oj^—jL-Xjj 

(J 1 !-? ^ ^ y-L-j ■ J 0^-L1 p yyeJ O jLla^ j 

^pjl^ yJJl (Garibaldi) yoJLjjLp oGj) jjJlkj)!l t JSI -b~ 
o jJLLop tCLyJbUl ISLyl jI-lL y j-Lp J-J y y 

, ij y- j cpl_L>LLijNi J>S c— iGj .yjjyJl y-Lv^Go-U L-x^M yoLSLSl 

j. Lo Lp? yip 1871j 1831 yobJl yj oyiJl ly-Ly yJl yy-Jl 

J. Zubrzycki, “Emigration from Poland in the Nth and 20th (26) 
Centuries,” Population Studies, vol. 6 (1952-1953), p. 248. 


254 



d*^=- 'J'-^i-H ^J> 4~»-jJl ^LJil j Jp- _ u Jia_ J| <j y_ U5 _ JUS 
L jX*-a oli t jIuJjJ jJl Jp- yj'Vl i ^ij .1839 j»lp lilll! 1U- jil 
(Harro Harring) ^jU jjLa ys ^>y^L] 1 Ujyo 1 . r y ,, ; 

J-^r* t>° ii'j-^' J-* ‘•(f- p y. oLS' U-5) J-^^l ^jUJUJl 

J>! c-d j*-*ajlj <.(1831-1830) IjJ^jj t ( 1 82 1 ) <jlj_jJl 

oLiUl L_sUjj-SLd " <. " oLilJl UHij|"j " oLlaJI Ljlll " <-1^1 

I <_^ 0wAj>tXa oL Mj Jjfl y> jLdjJJ Ja~>J.I _^-p pj <.iAj^Jlil 
^ Ji j .1848 ^>l*Jl ojjj iSJLl_<JJ <jl J-i tloJ'lJ! 

dr* oj-ks" j i JjLo yjLp- J~«_s£ S/U-pI c-LjSM dUu 

( 27 ) 

ybjjjSwiI jp- Li ( jj> XL/as"j c " oL-jI oUJi5 " j <. “^jJl 

p •* 

(J-^l J(d«j iljJLJLo ilr^ j^-^J yoylll s^Nj-a Jjjj 

i L|$_-^aj 4-w«Jj_J| o^jLkilj ^JLaJl c^*>t>Ldo ^iLpj tiSyido 

lrw=> j-xll t Ipj j-J> o*)>L4 JJ j 


<oluj*liJl ^j-s aJLIH! oLUll oJLSj .jLSlo Jjj 

<• — J-*-^ oki 1^-Ll l dp £-^,Ul i) JjJl cjl— . 1 ^ 

• 1^-iI-LpI ( j -. j -kajl IpjL t y>^JL*JI 0 JLll yo 

ylll *■ <ji t oLa^ll ^jA i) y y>%j d*j tj 14— \ (jll* LoJuP^ 


CJ-jJJIp-I i^iLxJl I-pU-^-^I 

dl'lj cuiUili L^u-v^Ip JI ^Uill tj/ij jJ-si’U.I 

pL^jJI MjJ") ^ J) oLj^ll t j_o ILJL^ 


(Mais tant qu’il y a des SlJ-l cdl5 1 t oLJ ^Ul 


y Jp jOdl l> 41^ i ^~S”jLo o! 4j| dat>. py *. . ( j-o Oli (27) 

■ Jdl c ^iil pLdap Jp ^y* UU- d ^ j/7 ./ip - Loajp 

Karl Marx, “Die Grossen Maenner des Exils,” in: Karl Marx, Karl Marx, 
Friedrich Engels. Werke (Berlin: Dietz Verlag, 1960), vol. 8, pp. 292-298. 


255 



jj JiLi col* S j }S\ ja J 3 . <28) grisettes, va! 

Ja, Ja '■£ ■ i jL^-Sfl ^ oLpL^- 

L_i j yuCj j\ Lojo 0_^T (ij cT“^ 

I^JlS JLflJ .p_AjJiXlj 1-Xj^Ij \ OLi bji x-*-t 
_ CUjJJuI ijjjj'Sn 5 jj-L]I Oj ‘•L*-‘= Oj-rrc 

.1848 ^le- _ cJii?4j 


“Engels to Marx in Brussels, 9 March 1847,” Karl Marx Frederick (28) 
Engels: Collected Works, vol. 38. 


256 


SLxo^jall 

aJLw*» j}\ (Jj_^jL£ ^3 ^.-^—^j jl t ^J-5\J 

4_^j ^3 (J jJ| aAjbj . <L_> L~vU 4~*L*Jl 

. " 4_^o JJl^ <L» yti\ j 

.1834 4 "olliil Ijjjl" ^jj "^y\ Oyti" 

4 +0,lX\ ^_P- ^ L^-IjL^ 4 LwjLo j_>- 4»^3 t^jjJLi . . . (J}Lww*j 

L^> _L> ^Jl^-\ ^3 <■ 4JlU_*Jlj 4 j J^ c 4 jJjj ^*J l 

^v 2_9 I ^3 0 jLs<2_i-l 4_*_Jj| ^iJl j_> ^JjJl 4j_*_Ji 

£j4~"J • L r’'^' U^i (*-^"' l - > 'j^ li^^' c3 J^J t5jj-<^J.t 

o-ui r |» g - > Lo <U ^Ul l^Jl 

Ll. j* ^jjjJl c (Jji-l o^JLlI ol jVl U ojjSyj ^jjJl 

•’4jijVlj jli>-^l i-Ul 

^L»U jU- j$a (Siebenpfeiffer) UUJl 5Jas- ^ 

.1832 


257 


I 


iSJJ- i ^5 <. Lolj US" <. I (.1830 pUJl J-x_> 

t ^ULJLj'y I \Xj& JjP 4-0 jjJ.1 ^-jUjJl J ;>,:: -"^J .4_>»L*Jl 

,.U?L>- L«UxaI l I^I3J <upI j^Jl a^a JjJI c^lS" jA~\ 

^xll 11 sliill " oUaaJ.1 <otS" jA-\ j IU* JUj U 3 o| 
t " oUaJI LJUajJ" '. l^JwQ j 1 1830 ojjj X*j ^jj^ 3 jl 

U*J ji 11 j c 11 oLiiJl Ulil 11 j c " oLlaJI 1j-wo j-wc 11 j t oLlaJS I 11 j 

l j^JLJl UUS oU_*_jj 3M t LgJjLfl j t( 1836^1 831) ULlaJI 

Ua>~L5I 5wLj>- ^J l 4 j j JlH 4^»JauroJJ L^aJUJl j t 11 oUaJI 11 

jJls' o jJjJl ^oUjJI j\ jJ> J_p ci^olS ^xJl 

4j JjJ ^jN! 4j JA>~*)1 1 11 J " (^ujUaJ! " 4_^JaLo 4 4^woly3.x]i CIaIj 

j-&j t ^XvAuJI I^pIj.5 i^\Asu Jp cj j& ^xil 4 ajjjj^J--I 

olS jJ-l oj_A J^-SU ^ij) . " ^ JUjA-I 
pj_pj plxii l^di>Lyg>N LSIS L^-ULjj! 3 j£- OLS" Uis ^ 

Lp3 Ui-ta ^ 4 _*JLj <lUM LgJ 3)U J-A3 1 ^jj3 Loi .^uLpLaJI 
<LwO j3 olS" J>- V oL>- ^j*o 4-AJ>-3 i' 4_L>- ^3 jL*_JLjl l_i_A (J.} 

JpSU 3 Jic Ljii US’ ."sULSi L5y"j UUiJl dLuJP JJU <j; >- 1 

^3 j <U^ j j 3 oljLwwO JI 4-ujjJ^I 4JJ jiJl is" J-A-I iwiiSiA; 
o 3-A ijXs-AJjJl ol ^iaii~l J oUJi jJLou^Mj ^ol ^_Jl cJjUJ cjl 

p ^ fi, 

{m ^ 0-jLSj L^jl^_3j ^*!>Lp3/I 1..*/ ? .j1 0-|~L*Lj Jj toljL^J.1 
^jSsj ^Ij .oljJt ij'^AS .JISU^M JSUo t Lj j-aj oNU^I 

£• ^ p f 

ji 'iS j?- 4jI i JUi»j ^ ^ JUa^a LasIjJ 4^-j l)I Ojji l-AjLvipl 

p* — — ' p 

Ji> U^“ L^J»XA>J C Lg-^O <• (S 

Ji C c5 i>°J l/ 

^2_L>til jj^ ^LJL> oL> J j*3M fUil ^3 I^-ocaIo L^jUi^I jj j^j 

4 (^ijjLo J| L)Ua-»| *^1 J*^ ^ -U^ll 


258 



ip-1 Ijiji-u- t((Mickiewicz) pj i _ 5 i) IjcJjjj 

Jo t “dislostil oLoL^Jl jl c— 9*AJIj i > 

^3 lLU. 5 ^Jo>cJL)_j ^ 4_^o2o ^_^jj| lj_& Cl-*-5jL*o _\_9 c 4o j j<tw*JLoJ j/ 1 
<_^°3il l ~~^ 3 J- a jl <• " ‘UoJjiil L^o/j j " jLi t jo<j jA^9*A^vJl 

jl Jp-N i-i-sj p jiU3! k — ^JA j! p ! ^iJl jllSM j <• AxlllSl 
i-? 3 ( j-‘ , L~xJ'y I IA-& <-)l ^JsljJlj .^x_>-l_Jl ^jA-*Jl l$J ^jJis^j ktoLl'yi £~j jjl 
plpl 0 LU 2 L ^ki *: A^J JJl ojjjl Jl aJ j-s^l ^ 5 jjo Ap» jjiJl j_£jlo 

wL>- J (^-LiaJwO^ L 0 J_?-| J Aj j jp aJ L 0 Jl2>- 1 J A -zy . Lj C - Oj y A_<y_j C-oLS^ 

.£-^1 jiUJl p>dJI ciaL ^ pL- J_*^>- j i3 j£- j c oljyJl A-P- 

f. t* * tf p. 

Lo-j .^Li ^L^'yi Lot .LoL/? LJ*}Lip 1 jji\ ^pujLo plwL^jL^'yi oLJ 

^jjj>-LJI jpo a {j,xA J-p) Ulil jl i. IwUj^p jl l ULLul ^3 

t JpJjJj-Jlj l jJQapJJ Nl I ^Jw*p ^j-SL Jli 

.jiiVij 

oLj_?“Vl Li_L ^.3 Aj j y? *Jl J_P Lid j (Jj jjJl jjjJl <jL? j-J 
L^l j-^' * ^LkJLA^y I wAp Jl 0-~>LS" li c a_i j ^_iJl — 4_w0 ^JLlI 

(pP L5® JJ-W^" OjXij (3 JJ-fr-k cy* ^-™^*ol 

.4p-j3^il OjpJJ 4_>t^o jJ^S- £_*oljJI j jj- 0 ColLo*AiJt ^3 

ii>c_oJ ^9 JjL*Jo o *Uo>-ljJ| ijj jiS')!] o ^fcUaJl C-oLSj 
(j-o jl ktiJs l fLg^-jJl jl jli_o2jl 

jj^oLa jLJo ols’j t JjjJl ^jO> JoJoJl P kUltj .o j 4oLjg 

.oLg^Vl P’1 p jj^pl jjjiadl p JjCiiJl 

P oj_yv=> p-l p jL*-Pl c5*V Uojj 

J-o*o Aos ^jJJl ^jJ-a ^9 jLS’ *xi9 .lojLkw&j IjjJ 

jls - j •4_wJo>- , ^'l o j ]g . ,„. ]| ^o>J £-° I j; 3- 1 ■ /g X ' jl 

oLok-l ^9 j Ijj 3 k j-U ^LSj| ^yj 1 j^J^jl_*‘. g ll 

ojjo (JJ jt-s^Jo jlj t L™3 j»p P Jg^AJl oXo^-I l y* p. $ a -*> j-> AoiloJl 


259 


ijjjj b-jj Aw’lil SA-aJiI ^bNl OaxaJ Jij -jv-^ 3 ‘'-Uj ‘tU 1848 

Ay jj-o lij-ii jiSNl ol .<tit5tllj Jill y\j>y\ ^ l _ s ^ 

" J-jj1 11 ^ oNl Iop ^oJl j-^j 4 4-ajaJI 

J^Jtjl J-vi-AjJ t L^XJJ £_« Iwi-Sl^-Jl (_|l L<oli OILS' l ( j~Jjtj 

Ay >- jJI ^y> t otS j^-1 o-i-A (J,J ill j~~Ouil jtSj .ojjbJl jj-P ^1° jJbjJl 
^9 bU.ola'tiJ I £_« ( J^j j^jj^LaJI f-L^jNl ^y> i ‘LiL^ls'llI 

-, g . .b >ljl ^3 4_jLS ojj_v£ 3-> jLoJbb^i'llI I (3-^ [__5*- p ~~ J 

jij .o ^jjJi liJJu yJl ^ IjjLi ISI ^Lio“>U 4-A-ljjJl 

jV^JwLjdl (IrJlj-JiJl JL^Ij ytj t(Szechenyi) obSj-SUl j»li 

i J^tS Ji>0 j»-j JuLb c ( ^pL/ 20 s'l/l j_»jJl otpi jyij A A-Ja-i l oj-& 

^t-*lt] oOjOjt-1 4j jt*0$Jl 4_^o_otS*)lj t £ /^j j^-Ls i — aJl yy*> y>^i jA 

^-JbJl IJlA f\y>- J J-A~> J-S 4_>jJ 4_lLw*il (_5 j-X-~^> ol (31 t» <bowi 
I yj jJI frl-g-.^- jJI j jy J_>0_*jl jU L ^ C, y^-\ Ay>- l j- a J .^*-J J& Jl 

^y y-^ 1 a\ ^JLaJI j\ y£* p-AJ-wO_) la l ^_A0j^_a aL0JL~a>Lj l f^Oj 

I y LS (aL^>- jJI 4 jLS1a I) j_pO_> L>jl_*bA i_3 ol^J~Jl u^ 1 otSj) 

4_~JLa ^3 <L-P ji\ IjO^J ‘'-’J JU J,| Ojj-ilAj 

^jS-j ^ ^i-? •iJ 2 ^ aI >^^ ‘bLlaJl ojjj 3 j-b2AsJJ bj^-Jlj ijU.'lll 

jv-pj Cb-^J t t j^o 4j Lo f]y>- 4jij')l 4-^Uyx-ji jl 

jJjJI j «UP jil O j3y 1SJ t o y^Aal^y jv-f’ti ^y> \y>y~- 

i <LjLjjiJl iwAjUS^Jl 1 j^y-> Ol j\ ‘^djl^^lj t iJ^jLaJl ^j-ftl I yjuj\~Q~) 0 1 

y& illLS OaJ .0 yl I -A^-Stb-^- 4_la^^jSll jtS»- ^jS 

j «-L jJ<JJj c j^-liall j»-Sli-l ‘Lvijt-xl AbwvssJ-l 4_*J_cJl j,_A f-l_£A-jJ! 

^3 Jljt-S ldb-)tS L<l-S C ill ^ ^ C ^-^l0_tj t y A I s .1 — '■ t^x-sA 5 I 

dltSj toLxJsLSil jv-Jiljj ^tStJl i y# ^jiyi iajL?- f-ljj t LjLi-bA 

(*)} jA (_JjJ 4_vPjtxil I a9l^>j jtoJl ,_3 1 — (111 t^l^ 3 

.i_w»td.lj i_Ajtt>^Jl OjJa (3J aL^>-jJ| 


3L«_p\*l I jLsxw^I otiJs i_5~U Ay yi Jl if-^bJl jl iJbtijLiil 


260 



■ olxill (_$jJ cLt5 Lc SJ_>- Jil 5 ^xiJl jJJL ^ oils’ aJu>J.I 

j-* 3 LLS" iJ~>- y» (_9 jl ^3 j 1 • "i V ^ 

j^k ols l ji .yin, yul <_y> oyj- 5 ^uy 

{Deutschland iiber £j_*JL| Jjji Lilli Juoi i_iJjj_* ^L/Sfl dlli <u 

C - — - J ^ i"J Lkj jj to L-yg i llj J _>j_xjL| p_J- : Alles) 

£>jjt> cLLib~ Jj / ' > 4_x_i-lj tjjjjtil j JaiJ l J tjjjLs^Jlj h_Sj_v2_J|j 
( j-^ 1 O-i-L?- t 0 _<!jJLJ| 4_P^J| <US_JL£ I ^j£> OJ^t-P Li ^gLu Jl 

(j-n rtL-j-Ji ^J-p-j d^Ai*- jj-a ojlJLM oils jJI oj_>- j_J| 

^ <■ Jliil <J-p JjLJI ubtsi?! jl JJj L<L ^yL ^ t jJJi 

\ yi\S t (^w\JLjjliJ (J,lll jt_pjJ! ^-JLSlJl ~L*j Iq^ 3 1 j^i^L /jjjJl) I y^>~ 
^-L>-si ^dil yi (_gjl>ti!l jLss^jj/i yp iJUajj aoL j U i) 

L— ■* ^ IwLA \^a jjiJkSj jjj J) - jj>5_ Jl ^j>- ^3 0 jL>rjJl 

oLzJ AjjUxJl j ^pL ■>,/?,.! 1 

cJ^ (J ^ - Aj 4 L^jLo^pI coJlS L^l 'yi .oL^j-aJI o3wX-?dl i^oLiJl 
^J_p -i3lj_jl Lg_*L*l a ,,/s, j ^_>*J 

(lj . J-a^J.1 { jJh j}\ j_p ^1 Sj-JcvaJ! 

^-^JJ tOjjJ-Jj-Jl AjpLLvaJI v— ■’Ua-el 

A^wO^aJI aS ^y^-\ ^3 ^y>j (^Lj ^ j 1»*/2 lo 

4JI tdL_*liJl ^j_p ijL; t(Palacky) jl LpI Ujo^j -0>^^ dUi 

<u5\All ^-PwAj ^ ^ L ^- Ali>“ i. — l 0^jy>- y/i L^^vojJl ^ 11 

tj£2> Lv ^ .x^l ^-p oLS" toliVl wV_*/3 A_^_Jj SJjLwvw^ ^1 

k^-Lxj j Ajjjil o| ^3 Aj^Lv 2I3^I A^Ui ^jja LoJuJ ^Uail) 

^U^3^l ^JLs^ll oJL5j ^^>-1 jjJl c-aJl>*jJ! LfJiP 

A-pLsf* C-ol5 l^ww>tij ^3 JU-I U5 t 4_^o yi]l ^T-allall 


Hoffmann von Failersleben, “Der Deutsche Zollverein,” in: Hoffmann (1) 
von Failersleben, Unpolitische Lieder. 


261 


io 1 1 g • q .iijj i — 1 1 g *~ jzj (j-* 1 

j>Lp Lj- Oi4i ^bl Xr^ jbbl oLpL?- iJa^A Jb ^ (jji J-l 

.“UjLix^l aJ L>— c^jb o-L* <jl .1815 

£tj| ^Ji!l ^ 4_b~ ^11 tiLLi ^ AiJaJl b^ji <Ji 0>bAJl jj-4 ‘-^ 
obiJl ( jj> (_>t <• Lx jtaN I j (X 0 ( _s^ a -* - j-^J b.xJl 

Jb.p'lH LjUtwsI Cjli_Js> {jJ> £_Jblj tjjjljL<k_i N jt-*j) bJ_xjAl 
1 1 ** A jl 5 » I i j ^j.x-0 o jSL t. ~~ . -^*~ t 4iL>cbl tbAbJl , ,3 *1/ j ^ 

5j jJ ^Sl yd yjdJl (W*> o j-*L>J.l j iJjJ-*Jl ^bi^Jlj 

LjiJaJl yjJ 4_w0_^iJ' <5 jJ- 1 jli t(jjl ojLjuj .(oLjMI y-* 

03Jj>- ^yJl b jbLjj l«3j Lfi; jb C~i uij iS jJ. 1 C~iL>- Jjs ^^la^jJl 

I jJio yjT " 3jb-l (JL>- jJl t jJ> ij-Af bj-pl Js>bjjl ^3 j*b-*bl ^Aij 

JlAj j^*-IJ .0 jiw 5 ® jiv? y« t (jvi-1 bU.3 i C~>b (ji^W 0 

t^jljll jCjH U_bo t^ysjlJl jLxJl ^Jib bLi« oLwIi-l j ^jIjII 

P I y^—1 1 - - . J A3 J . A^*jill 0 JpA_l_l A^pljJl ^Sl^ipl t l >La^oLj1“1 ^ j 

^»Lp ^ t i. 1848 ^»Lp (_xd~b j-a ~ C — ^ cJj--*" b jb»bA_Hj Lolil 

L$_bj bib)! J y>- ypl^djSj J ~£ ^j^-o U- Lei ^Ijj b 1864 

.cl) ^ill db 3 ^jA AdbAJJ^I ^3 

.*>ULs JJd J,U^I " " aA 3> 0l £* j*Aai11 oISj 

^3 1 . .. i ^3 ^3 *Lw« ^3 J*/ o*^lj| 3 wLP c... g pi, ., <3 j Ail 

( JJi ^3 iijli ipj_™ J JbljJj t 1 842 j 1809 cjyiL*J! A»3i^Jt OjAjjJl 
3 Jlp oLS” j) 1842 ^>Lp Li! I 19 ^JjI ( JJ» <LI Ijj^ a^SLLj 

^ jl5 C 1850 flpj .((ill 70 _pi (2) i!li;l <_s ^lliil jjudl d jib ^ 
jlSbJl 3d3> (j-° (Xjlill obo'iL) ^ liJl 20 j^x-j b^>jj 


Georges Weill, Histoire de I’enseignement secondaire en France ( 1802- (2) 
1920) (Paris: Payot, 1921), p. 72. 


262 


(3) 

4-+AA? t (1) U^-^J ^UjIwO-j £_i_> (J,LjS^N ! 

<1)1 u . J_jIj_j ^3 (1)15 AJl t ^JaJlj (iU^ J 3 I oL*_»U^I 

0 j-^*3 ^v-^-x^l-A ^jjjJl <Lw>^ ^Jl <u^pl5'yi j_aL*1 I (1)1 ijjw\J 

C- ^ p 

3J_p d)l^ <• < — JLIp liJl ^-ao-Xp j^L>ejo ^ 1805 ^L*JI .-L*_j 

dr 0 ^*-^1 t i-LLsXSoJ ^Jl 

* * * C. f. 

LLJj 1 a>-I^ 9 liJl jl5 (. 1815 ^»l*Jl >x*j o ^Ji S 

^3 1 — JlU iu L* ^\ (. 1830 j 1815 ^jyjLJl < 1 * 3 ! ^Jl 5 yiai\ ^ 
ojUJl ^3 oL*-«l^-l A^iiaJ 3A*Jl (1)1 L (JUi > j*j N j .<CwwJl 

0 “*^ ^ ** * 4 j-Jl jJji-i e^ 3 *" ^ L^Lo^SL 
culU J ij / ^LjJl 40 o_>j_> <■ 1848 /»U> ( __j'>UaJl oSoj^Jl oil i y-t- 

1825 ^»Lp 1700 o_*-4-)jlj iOjIjj ^s ,>Ij_pVI oj_» 

^je- ol ^Js> ^^iJl oN j^>=jJ| oL® <. £-4 > y ji jJ .1848 ^Lp 4600 
ajo L^_jLs^jj L^lJJ Ij_jJj>- 1 ^_pj L^o ooJ^ o3 o , L*_aL^-lo 

*CO ^ ~, <Q 1 0-»l5" y*J }\j A^ol>~ Ol yA <UJ l y^]j ,Opl_< 0 >-| 

N 4j| *^/l . ojjjJl l js JjtOw* jji (_glj \yjJLl jl p-f^V )( JUs k-j'yT 


Emile Louis Victor Laveleye, L’ Instruction clii peuple (Paris: Hachette et (3) 
cie, 1872), p. 278. 

Friedrich Paulsen, Gesehichte des Gelehrten Unterrichts auf den (4) 
Deutschen und Schulen Universitdten vom Ausgang des Mittelalters bis zur 
Gegenwart, 2 vols., Mit Besonderer Rucksicht auf den klassischen Unterricht, 2., 
Umgearb. und sehr Erweiterte Aufl. (Leipzig: Veit and Comp., 1896-1897), vol. 2, 
p. 703, et Adeline Daumard, “Les Eleves de l’ecole polytechnique, 1815-1848,” 
Revue d’histoire moderne et contemporaine , vol. 5 (1958). 
y dL>JJI j oliVl <lJLLi)J ^Lff^Nl ijjdl f)l^ ^-.Ul o yi il y y 

D. Conrad, “Die : j li il .c_JLh < aJl c Jjl*1I J_p i 1 _ s _1jJlJ 1 J_^s_LJl 

Frequenzverhaltnisse der Universitaten der Hauptsach Lichsten Kulturlander,” 
Jahrbiicher Fur Nationalokonomie und Statistik, vol. LVI (1895), pp. 376 ff. 

.. — jUSCII Id* yi ^waliLl ^J^jill ^JLI (5) 

= Louis Liard, L'Enseignement superieur en France : 1789-1889, 2 vols. (6) 


263 


.1830 <J jJUtj ^-a-olSj!l .Aa>L*il aJJp ^y> 3-iaJl 1.1 a 


I_£i3 jJU* L^J‘>L>- ( yj> 1 3 -~.lj J j J_a_*J jl 0 j^ k.^3. i l * jt-jl £— 'J-IJ 

CAjLdSLlI A— 3 La-i J— 5oj A_a~L*jdl j->l jiDl 2 j jl Laj oLi-L 

Jj>-I ^ jLyg^Jl jJJl 1 4 •■•!?' 4— ° J-flJl 4-LJJI (_y^ 

j ^_aJl -* * ’ j L • » ij Vi -XJLa a_jAj— ^_J l O-iL) jJl ^3 a-J_>J.I •— aLi-Lil 
l_— X^Jlj i— ajt.-apJ I 1^.3 i— iSLj ( _ ? Jl aJa^JJl jli t L_* ( j-0 

o ^all A . .> . o^j j ■ ^ ' aAII o-lj^ l^-S ^a-L>s — j ^1 t A— o^aJl AalJL 4 -— ^^j.a1| 

ojjb J— a daA^-l -13 j .^llp^jl J J? l a^l l ^3 4-a-^lp“ ojJa>- ^|5L— j C ^jSn 

j j-aJl jj-a CaL-J‘>Liil <JjJ->t_) Ljjjl ^j-a <L*— alj JjJpL-a ^3 oljJaJ-l 


a ^_L p_ 5 t 1 — >- J j^- ,% ^ l_J C aL— a— S\Jl^ t t-lLLaJl ^3 A-l— SLj— Il cjLa-P jl I 
i5LJI c— aJl j— a>- t LJLojj ^aj/l jLS jU-lSj .oLjJIj <■ j^L*!! 
' j/i . » t -al La-5 C A— jljjJl A—iLaj^Jl A_*JJL) ^jjll 4_— aj-lil 

>— j«-LJI ^ Li a— a— - jJl aJ«JJI LfjLa>^j a-J-J*>L!I ^ 4->jLc_4JL 

ol^l (_g j.^- ( _ s xJl i c— ;Lj-> L*-aL>- jl i 1840 ^»Lp 1 c— o-Ll 
jl £-») 1844 j»Lp jl} L^JjAJL ol j-j>L>J. I ^ JaL^> ‘L~3 ^ L§-1p 

3 j J-^O-I j-aJL-^l Jli jl5 A— a— aj A_*J 4jjL*J_gJl 3LaJlpl Ja>-I j^ 0 ^Li^Jl 

C-jjUJl Ll_ji 1 1 — j^_i> j ( _ J _3 j .(1790 ^>L«Jl -Ll_a A_J l a a : a 

^jjUJl Juu La— 3 OjJ-a i_r^') ( Croatian Gazette) a— ; lj ji3l 


1835 jajJl j-o IjL-lpI {{Illyrian National Gazette) i—Ja jJI aj^JVI 

3Ju»J >— S' j-a £— a-^ j-L 3 ^A>- jlS 11 L-J^l ijL— (J_jl (_^3 

C— in’ ^jJl jl jJLJl (_r"^ i—awaJl ,aJj»< 1I ol>a^Ul ^y> 

a—x5UI 3JLp jl oJ*>L!l jl j-a ppjll (J-e-j t ±Sl-L;T a— a— j oUJ L^J 
^-w^sl (a— J jhS\ j A-j-j^Ul i -i5L5l JjLiLa) aJII^L LLllI ^ 3 j3 L^aJl 


(Paris: A. Colin, 1888-1894), pp. 11 ff. 


264 


<U^vJ t tuI LoJ^j ^3 90 jjUxIj 1830 flxJl JLju 0 
J-~- J' ^yj-’ '■• ; k-* -iJ - A^U (_5-9 4 J_a JJ! J.I 4-^2 yaJL 

3_LP t Lolii ^-43 *f ^ jP ^JjtJLa Ol jjSjjjQ 

4 JI .jIj-lp i-i'yi 1800 pLp <uLp jlS" UlLo 1821 

fay „ ' 

. Ull ^ ^1 Jl 1841 ft* gsj 


j~^j Cr* LwJ_pS/I oJlS <■ ^.JflJLjj 

IjI < — 3-* S 2j (1)1 ^slj) ^3 l ^yp" 4 1 

^ toll'll I~Lp La c 1 840 fU c^j15 L^Li < j ^ 1 


^ ^ ‘LwoS/ Li 1 g ‘. J 1 ■ Ja . » t i. a .sy j 

J-.) idl Js> Lb-lj jjl^j 1847 j*U- ijb53lj 5*1 yil j ^ 


^ ^->1^ ^ 1^15 ^J*Ul J_^A»lijj| <L^vJ o| 

curls' y>~Ul y-jj-H J4-* jl <.(<i.l ^ la^-lj <.&~'i oJj 
oJjJ_p ijlJ-L; oLSl^Jl o 1 Ui' .(1840) iill ^ yjJl ^ g - ■ i 

0 1-S* ^jjJl) toLy^l . I ^ y>-! 

^r’y*' 4*j (j^jl-iil (_^ 1 — -™^-s J-al= < 9*b/T <UjLq*j 

F ^ ** f, 

jl A_y^J (j| Lo^L*«O^J | 4 UsL} ^ I J) 

o^-^i djLy-^jj'yi ^3 Ools" c tSl*^xJ-j^ c Lwwj jk j 4 LoUajjj ^3 

^ UjU- A-»Vl - ( 50j 40 ^ ^-jl £^,Ul 

^ i ^-P" <>Zj\ J-A ^Lo-J *L)i ^_yp t ^>va»Lw^J| ^_P ^Jl 


c_ «. «.!xJ I 1>^ 4^ ^4* tjr* 60 Jil ( ^_J» t jJ^s- yliJl j yjl ( ^lk« y (7) 
Paulsen, . 5 jjw 2_> y^jJl oJL*> c^_x^jj1j ^iJli^/1 ^JtJJLt Ljlil 

Geschichte des Gelehrten Unterrichts auf den Deutschen und Scliulen Universilaten 
vom Ausgang des Mittelalters bis zur Gegemvart , vol. 2, pp. 690-691. 

Handworterbuch der Staatswissenschaften, Hrsg. von dr. J. Conrad [et (8) 
a!.], 2. Ganzlich Umgearb. Aufl. (Jena: G. Fischer, 1898-1901), Art. Buchhandel. 
Laveleye, L Instruction du peuple, p. 264. (9) 


265 


jdl oljJJl ^ Nl Lji \ jLj oJl5 

<5l) 55j 5Ju>i^dl Cal/5 ^lj l^Uajjjj j* ' ® jj^l 

. Loliaj^J 4-^L^vvJlj ioL/alsNl ,*5l>cJ l“^jdi ^ 


o J- 4 -&; d)l ^ i*JL*jil c5 Ja-^ 4. a . la 1 L Oj jJL)I Jojj jl 

{C, ji <ju^j>“Ij ISI ^r^jj 1$ * jr^ <j^* ^ tc -^^ c-W^ ^ 

ojj-s^2j ‘U^jJLil l)I jjr .l^J oUi jl 

t jJJ jJl5 jt-f-Lj j ji j-*j oL-a»^iI I 0^ * jtf.^1 c5^ ^ir^-^d jl^ t 4 _*Ip 

l y^> cjL^-i^li jl j*_p jJl ( J-^j tciUi £-»j .^j^SijJjl ^jj-Jlj 

^ I ^_>j _^-ll (w-zwUa l_^L& c I^j^j ^J5I ^ 

j-^La^- ^oJa^Jl iU^lp^l Uli 

olar-^jjl Jj ^LjJajJl 4_X_Ul j*J5jj ^ t ‘-^^ 2j ^ (J^ 9 

c _ 5 ^^ J .(^ jJ^-l J 4 _pL?^ l^- jv-^LilJl UULV2J (1)15 ^^iJl 4J_>til 

jjjJLill ^l*J OjI5 l^> ^p- ^Jl jJaL^S/l d)U t Lolii 

^ ^j-P 4_*JL> A^-^-5» LvwO^jlJ (1)15 j .(1 ) jJjU 4j>- 

. ^^l j) (JiUa-j ^J-P l-**-^-*-*’ ^ ^H^l 

^j_p \j j-y*~J (1)1 A_i J j-yB*)! 1 _^1 L;L%JLj ^wil-^jd.1 jL^^Jl 

^^v.A^a.Zj 1 ciU^ (1)1 ^-**P (lH >- ^^ t j-Lpjll ^-P ^ P 

' »> 

,4-wO aJ^.^ A-oLil A-^P ^Jl Li-L^ALi t ^-P^JLj l^_*»L«^*-| 

frl_^>-jJlj ^Lj.^ jII AAlJaJlj A~ajJi]l APjJl JaLjjl jU t aLUj ojtA^J 

j ^il j_^jjj±J! (J jIa»- Xii .aI _ 7 AjsJI (J^J-^ C5® aJjUJ.1 j-1; 11)15 
j tl)j jA>-Nl l)j ^151^ 0 ^Ajlj^j jl53l 1 -a5ia t l)^j jjJ^-JI 

a! ^>-Lj ■) g jfclll ^<2 ^v-A'-^5a >- ^ ( _JAA>- 1 aJL<k^*>1 C LJUajl 

|>Lpj -Ljj-aj *>La 15 JL>J-! Ii-A ^ jlSj .^^pljjJl 


Wilhelm Wachsmuth, Europaische Sittengeschichte vom Ursprunge (10) 
Volksthiimlicher Gestaltungen bis auf Unsere Zeit (Leipzig: F. C. W. Vogel, [s. 
d.]), vol. V, 1-2: Das Zeitalter des Kirchenstreits, 1839, pp. 807-808. 


266 



y° 3^ C 5 5 0^>*^a1I ^/?jIp ^ 1 846 

jv-^iflj \ j ^/ 2 j (jl <1 )j>~^a5I /\j t(3^Jl ^UiJ 3*Jl Ji ^-Vj^a 01 

ji\ jjb\ j^>Vl 

Oj-ftllaJl j^$o wlS (^jJl j_Aj <■ t-AjjO_>- c_j j_*_2iJl OJ 

0 J_A ^)ju (1)15“ C ^*>>001 (1) ^JjJl ^3 4 wW o® > | ^_i_S*Vl 

*3“ jl j-*5l 01 j-^P AjLwo-*J| 4_xwj jJlJl 4-Jj>tll 

Cy 3 Ojj^-L^. ^yy^t ^ (*~ v ‘ , OJl Oj-i^ y* oUj ^ol*JI ^y^>- ^1L*JI 

jl 0 AJ 3 3*'* j-> Laj_Lp Vl t ^ y^ 0I*3j (jl jl jt^ljJu 

<_j\-J>- OO aJ I J-Lo t UXsJ-jIj C Dj_^-L^il <JI->Lpl-<»3“l <LJlj>- ^3 jl t 

CIjIpLa^oVI C^Vl^- ^3 ^Jk-O-^Jl I^>~j3 ^y£ LwvO j 3 

(j-**i ^ j *<l33^ OtiVl 0>^j3-l j^jLl^JI j\ c JLo-jlJI ^3 
y? £c_w?l ^OJI ^j-s^Vl jJlJI 31 (i/jJ-l j\ 0L0 ^Jl ^Ju^j ^>Vi_3Vl 
^4^"^ 43 ^^ OLpI <jp *— -* ^-^pj) j-5p £~ulOl 0 ^flJl < 3 ^jUJI 
t> _ 5 ^ t o^l>- ^iSI L-v^ j-^ I 015 Jo t (L^J y*&.>- V 

5-Sj-> jil Oh ^-*~jj-c*JI J^L^jl ^^3 JjVl o j-oJJ pLO?Vl 40 -JLlSI (w^-LlJl 
Vj LAjjjZ ] i k—>j ji-l ^3 XJj>clJl 4jLL5 J3 j 4 <UJjO (l)|jJL ^ ^^oljOJl 

cJLwJl oLLij yLcS \ j l^jIwL>cjVI 015 j .0 h^Hj 3 0>l~ojl Lo_<_^> 

Ojliui .1 <LoJjA“l oU ^l*-o V I C-*LolsM iy ^>- 1 C-^>cJ 0 jJjJl yjQ <LoU| 

oLw- 31 lijjjt-L ^LoSj 0 u^j>- t LJ j_^5L» ^3 L^_x3jj_^- 

^^01 t Oj^x-^Jl oU-y OJjI^j J3j L^_lUj>3 ^3 ( 3 jJlj 0 

4C-^-^-UL^jj t o.ij>«jdl oLVjJl 31 ® j j: f c ~^^ j L* j-aUs^o 3 *^^ ls^ y 

3^-1 ^JLo* ^1 L^l t IjLipI t a^?U»- oj j.„^g„> 

^^JJ^Vl (J0>^ ^ jO^p ^-v*j 10I 0 j-^l cijb-o<_>jVl ( ^3 VI 

^ 3jjJl i-i V -j Or ) ^^>-1^11 ^yi 0 ^IjjI ajOO j^xj 

o y>^$3\ jXvaj) loOl oJl5 <.013 ^ 3 ^ J XoLJVoJl 

(jy^OOiJl Lap-OjI 3 ^^ cJij tioUajj-Jl jjji-l *-^*-» JjVl 

j_^p ^Jlj- 4 - ^ <■ l? 31 O4O3 jJLovJ.1 


267 


.J>~\ JS cii LjJ ji'j 

LoJaXa a_J-Lj LS ^j-P OAaiCL) jl t^sljJl ^3 1 1— *_a j_j j 

^Co jo j i^aLo- 4-I jJ-p J-«aj<j 1848 J-a oJLS oA^-lj aSL-oLca 

La ^ jtSlj CaL— *>jll jAl ^Aj ^ ^ ^-ALiijJi ^A (_ ^ 

"i,jcJ J j)Jl AiMl iS^" ^ jLaJI Iaa J4i Aij .aJLLJI Jp LkU^ 

^b£ j_a j <.(1847-1785) (Daniel O’Connell) J4 j-Sjl JLLL LaIpj.; 

oaUjJI ^ 1 1 848 |»U)I l j^>- tA-^-jJl jAj q'Asj ^Lp-jp 

^LJl ^p jJl ,1l1JLj)j 4jLL>tii! ^—aLu4-I s-Ij^AaiI Lp 

j-a jJ-T (_^aaJj-jJ Nl i2L3i *a-aLv4j Nj cL^JsL^jl 
J.I J-aj-j jL^ ^aJI t(1855_1794) (Fcargus O’Connor) jjJj-SjI 
(Louis Kossuth) ca j_S jJ L^_j jj ‘■LL'-^-Crl ^ (j^-sLcll 
JsL-oji ^1 ^->-^1 jj-A jAJLj c _ s J4a- -t-ii oL5 ,_£aJI (1894-1802) 
viDS jjA cjLaju j^I Ojw <jl <• 1848 o jjJ ^j-A j^aLoJ^I 

<uLp Aij ,c-Lg_>-jJJ U-p j o jLapI; o jj.^ ^p j* aAjLS OjLLlI 
^jAaj" 4aa l^jwu_ Lo Ja-N CAJ j j*-i jScJl Oj^jLiJI 
^xJl " 4-SU jjLSLJl 4_la_>l jJl " CA-IL Aij o aJsLLj 

i^-i ^ <J>^ _ ^jaJI (JLa-j ^paj A) ^aLopL-S oAjL^Al Lg— ^ 4 

(31a_i<jNI 11 jj-JLp J-a-I t j-* £a?-LJI qLLSLJI J*lLJ>- _ L*U lj j--a 
t ^Lgp-jJlj oj j-a ajLj Ua-Jj^ Iaa j^SL jIj .(1829) ^jSLJjjLSvJI 

CALLS’ AiJ j .caJLaJjjJI j-LC'sM ^ cJL^- LI <Jp OjJLS 

^ jJl aa— lajl LoaJI ^?1ap j c *lLaJ I aS j>- 

(J,) 11 j ^>J.1 11 (JaiLI Aij .ojjjJ.1 S^jJjLI (-UUL iilAjl cAjLS ( _ 5 a!I 
t LpljjJl ojjill LjAiLi-Ll caLS j^-I (j^ 1 a->L>-jj= «_sLSI jJp oj>La)I 
Ula <J*5Li>- LaaJ^jNI a^->>L-^vJI oLa>JJ iijAxll Jl~. pLJI 1 _ 5 aj 

(,C~o-^— ol Lj— ‘'-rr A ci^ -^Aj 

LL-aJI LaJlLJI LiijJl (Jp- ^IaaJNIj Lj ^11 pLaS^I ^ iLajjAj 
J, l j ojjAlJI (jl jA-j. ^ aI NJ .S-jAjJ j-j^I oC_4-I 


268 


o* ur^J^ <JjO-« jb J'^Lhol J| Jj (J*>UoMl 

4jiJii-\j .^jUaj ^J| 

Vo~ £* j' c3LL"Vl oi}> 

'JjSjt-* L-P j 015 Jj 4 U=-5li 1 >jjj 4 aJ jiij ^ L^j ji j^Sb ji aJI 

■LUll d)l jJ-i . ( _Ja«jjJI 4_aJaJl aJ) £_ILaXj li Lbj (JjljJl j*_Sdi-L ' JUaj 

^osj (_5-® dljjbJ^jbll o^-wojJLj! aj ^_>t_j1 ^jJl j j-^il 
5Jj>- jpS I y>u Jp 3j^Jl a^j>-j (_£ JJl JJUll jl jb J. c. ■ j) a_1p 

aJI yt (co*>L jbjjL ^ iljl_f aJISL ^JUl (Gandhi) ^JUlb Jl 

*■ — IL j aj^SvJ j 4 LLij ! .Xo IjuJ^jI ojIJ J_p Ij-^IS diLS 

aSjJ~\ ul A_aJb^ ^ lob Jxo b/ Ulb <jl j . o • »A«> l— 

• L^'-l-'J^jJM 4 — --*^11 ya A-Jjl>- Aj ^_ aU* SjjUjw ^*OJo OjlS 1 g -> C y 

II 

-> * 0 } ^S y>- 4<0_t.-Xbl jyX\ ^ILxJl ^Uau 7 - jb>- t O j g h 

S-°^- dr° ^Lb*- aJU-I oLa ^ (5-^0 e ?rA>- v i/l j»j>bLl J s- i _^*-di 

*— J \X ji- LjU=-l ~Lg_C 015 j-J-l olo OjIS j .(A-bUi- L< ji V 4_Ubb 
t A^S’jjJl J_p jjoJl olS ^ Lgo> dlls’ j t ao^N aoL j 

J-S-b jOlaJl ^jliaj^Jl jv-SU-l J_p 4_JjJ-Ij 4 jlij^Jl jJl Jpj 

^jUaJl -Xbb ^ Jib bf jl U J-^J .bo jJj- Jp J JOgJl 

b*>Lb 4 Lj4.1 ^0 jO- jJl Jp^ 4 ^J_g_4il l-L^J dUjjJ-l ^olb oLS jJ ~ I 

jj5b Ji 4 0 ^>JL Lib; JiSfl jlJ-LJl ^ ajj-5oJ 1 olS 
< br*-L Lj j>- ( jliSdll (Y-Sl^ jl) jv-SU-l Ojlii AbJbbjdl jiaLil 

d)j-o_L~i! jj_>tjLS3.l oL^JaJjJl ^Laiw^i $ O j 2-' X-A ' 1 1 g •. .•:. , 2 a ~t> 

L?^^! (JlLjlj JjLiil A^jIp^j A_<JiLl Aj ^jlOxJl oIpLJ-I j 

IpI^- jO>j) ^rb’ljlgil L>jU» 01 ^1 jJlj -(^-Ll j^JLb yj> y. X' 

(aa^SLo A_03 A_Pj_»_^ j^Aj) (<OjJlj» Aj A . fc l lj a ! 

> 1849 Jl 1845 1818j 1803 ^U)! ^ 5>Jl J c&UvJ} 

Xj2 ^1 LjP-T US 4 Ais-^Ul Ljj^JI L» Jill aS ^>LJ ij~S a ! ./ii ox Jl ^Jl 


269 


jlijJLll JJbJ cjJ -ptj aij • (U>L -r ^'j-* 

" jjju ^11 " iijlb ^ jliil ii-Sl 5 JjJaJI £jjj 4J j^^il 

t ^j^JI oljjjl J-vi L§-~J L«^S bij^i Uajlj i 4-»_L~il ‘Ljl^iaJl 

N bj-Sb! j .L^:>bJs ^J_p Ijili U_*j> j (1871-1797) J-obj ^ 
o>U-<^Jl j-* aj> J-p Jj toAj»lj ijjliji J-f- p^' j ■ i -*- , 
1 i) jLIj ji j) S^J<-v=> bJbij-* obj^^- Js> 4-bJj V^~^' 
jl Ui> .(J^Lj i£ ^ ^ iaaJJ-I ^^bd-b bfl jrd^ 1 jr^J^'j 
ioLfc jJl 1 JJU ibl <Lbo ‘—‘*51 J^ 5 p 6* - i jrf-^ 11 J-b-^ 


t L~~Jl> jj!l k_ij-*J jlwjI b> ( _ s ^ <U^jA~Jlj t 4-jjjJl 4^Ji ,_yS 
b»JbL* t 5-bL~ j pSl <sb->- (J,l ioj-*Jl ( J^-I ir^-i 1 ^ i_?® ‘'-'d 


t . .Sl^ ■> ll ^LvJj t oljbp ^-jljll jbx-laJ «_jL>w>I ^-jjb^ 

oJiJj jNl b^s jjb Sa^*JI bpjjJill bl -bbilj ^-d-A j-^bJlj 



Isb^jl i p b>--^i b/j tdUJUl iiljj'iJ! S^? >sj\S y>- b} 

c^j * 1 1 ^yo ^Jfc> l J (_Jb<»_bjl ^3 4_o_^. Ss—bJl pb^-^jM i-^-bjbl jl-^b^Jl 

i. 4->a J all jj jj>- C->L>t-Ua-vA^ ^IjjbjL^b 0^-^— A) J^SjpJ b/ 

1 jjlia-i j*-*J - jb<J>*Jj!l ( j-bUllj pl^tbJl ^ -L>J-*Jl jl p^l 

^wJjlp-ti! _ p| JU-I ^Ji! b»_j jb>-?-j/l k _g^ \^J>~\j 

C*\x3? Ais .J~e> U-l ba j l J-«j A^- J.J t L*-b-j 2?^ oib (11) 

t Zj A^JI i-0 jii] 1 ^Sj« 1_)5 y mJ\ 0 1» ^ 1 jAil jUb y lb jU<dl ibbijl xJUbl 

Jili jl J_p ‘ .r ■<-> JA« iJLliJi ii-wbl oli J5jl y 

^jJl _^Ji; Jij .iS jJ-1 Jp o^k-JL £UJj )_5 i-bMU- y~^\ y (^bij ( t -*~ 1 ' 

o^Li» y Jaa' i-pU>A=- v iM l^Apli jl jJ> ibJljUU.1 yy^\ Xc-yS b oLS'yLl 

,-.l*ill XJ> iix-^Awil iJljUlil ji\ ii-kll ^y> LJaJI S-Aybl ibobJl AiJaJl 

.iijAbl AfP Jlj iAjjUaA^I LjA-o-A. jp oJAab~ Xp^J^TJ^^ 


270 



(J^ 3 JjL^-Lj Oj^-X-*-I_j _ j yji ^3 <ja-9L^»Vl 

y\ cJb- ^uIlLj ‘ jLNl j-^JXlSL* 

e- f. j,**** "* ' 

Cr" <J“f~"^ j-*\ <U|J u^-f. jv-l-® .lil jj^/1 X; jJj’ |>J_aJl 4i yXa ,iSjL*_a 

J 1 (J-^- <• jijj jl 5 jj j^aJl -Up t i ^ojJl 

0^ .‘U-f'l-UdI 4 _-_^^jl 1I 4-> j^J^I^_^>Nl Xy> 4X12 j-S^Lal ^_s 
x j-*-t £y>&\ L* oLS^> £y~^~ ^ jXlil jjL^o It jja, 0L5 i> 4 1 >■ * 1| 

^ y> yy t Li^L a J> y>. 

<. l™o_JI _ LjLXa J ^jyiidl CjI jj^axJ 4^22 Ls"iL^ jp y ^ jJ*-“ jlSj 

J,Lal J’VX- xij . ij^i- ! ( J-^-1 j-a j^-jjL^I JLX-J 4-1 ./3. <- N 

jliiJl ' x^ tjja-lji! I ji j_p j-iiJl jjXXy 

.<jv 3*>L»JI (jvojjJl (j^L.J.1 y> "jliiCJl" lIUJ^j coU^l 2JiJjjl5(Jl 

L^-~-4j SjL-cA-L Jljj'i/I xy> i jiJ Oj^Lwj jC lx? 

t^_jjJljJ! xLLp ySijJi I Oblj-^ X2> lf7 IjJbli ^ull 

Jjjj-I jisLa ^ (_y.|Ji" <o Lc yS\ Ju 

i_y j-jjJl (jwLaXJl JjIjI ya Uj;Oj_s<aJl ol5j .<L2LJ“)ll 
(1817-1760) (Black George) £j>=r 4_alpj_, ^Xp ^Ul 
jl (1807-1804) oZji y> J.jS) <cb>- jii jl "V! tj^kJl ^Uli ^jjLiLl 
^LSsJ-l J>1^~3 -UP 4 jLJ J_l tjUaJU-Jl J_j) 4_£>-j-a ( j^-’ 
G dliUl yy. ^3 <uLi-l jjabll Ji 3 ^JjUl J> j 
toLJVlj t ya ^i^L>tll jLSL-Jl ol J j ■ ■'■■ > 

“cl-ixa 4jtl=>lioj ^w.bJl j ^flj| JjIjI J 1 yX> y J ^-P j 


ai [^jj^XtJi Oy J! oLl- J l J] y*XayJ>\ ^UijJI j! ^.jXI (12) 

yj>\ CjL-»_j1J1 y CjI-L^j_j iIjLjj,^- Jl L^O — . Sj 4-jj-^JI Oyu 015 U Js>- 

04>-l lilj - jij-ajSj iLSjjJboj l Jjia^Xja j l\y,y_j <.Xy0 y 

tjj C-jl-Lr>-jJl ol* yS\ jli c jXC' j ^aJl y ya yl] AjjjJJi y. jL4l 

i jS J vM^I *■ jXLJ'u 4_U<3 i_jjiVl OiyjXll t-Liu-L i jl=-!_j 

.S_i>-!j Xji Jl J^UaNl Jp jjlx ) ^r? 


271 


(Ali LiL J-f- Ji/> i y>\ <. L r , '“^' d-* 

J ^ JJI 0822.1741) "LoU aJ’ 1 t Pasha) 

• 0L»j)l jj* 

jyj a_ 21L1 Lj-s2>^ jL> 0l 2->A^ jij 

1 g-BUl. jJ i-Ui a* ^52>- a>( xj? yLL*Jl 

oJL^I J iib^ Nl c jii I ^ A~~j jiJI ojjillj <u_yi 

Lift ^ . (1830J821) J k >Ui^ v Jl J~- ^ ^y~ ^ ix^j 

1jXv2>>j ojjia^l OjJlj—JJlj -4*- 1 i_s® ‘- ) ^-’jd X~s>^p\ 

aJLoL) v_~*_2Jl i -a 01 OLljJl ^ .oLSs^j i yS ,_j-5 

l-Lf- jL~Jl J J_v2lj AjLlk^J o (JJj3 A^-J 

j j jjL ^pUJI aoIpj-i jL»Jl A^>Ji (jS-Dl j>lij -iJ-vaJl 

J^ULu-Vl J> j~£ jj^ ^OUjJl ^ gi}\ (Byron) 

.jU 

<j\ -2.1 J-Jjb^il - jjp-">biJlj a~2JI Ulr’l-ljc^ v_~l.pl 0L 5 

I jJuSLi L2L>- jl jJ> .iJLiLJl ijjy£?\ ‘b - **’ <_d ^jL2jJIj ( jjj^-')ll 

j\ oLUl JX2 J_p o 2r* 
oJlSj .Lfp-jU-j a- 5 jil! ajjjJsIj-^NI ^ i_d 

1^,1 oLaUI J-ftl Aj^iSI Lg-2[ v_~~_ii; a__~5^j-jj v jM a-~~i^JI 

^Jb*JL_2j 4_*JJl c J J.. :,k~J ^ (jljjr! OjjjJaj 

jj_A_liji! ^ j2 j .1 g . 3 LL*Jl > — ajLiijJlj i^~~^l_2.l lj_L*_~J 

cjL*2sLaU f\ j-*\ J,). O-d^ t OLjjJl jj-j-iil 

oUJall £~?- (Jp -(oNl L2l»JJ C^O AjjjIjJI 

Ajiialo j cOLiUl AjjUaJIj a^>-UJ.I 
I Juts o jS OJOly As_j . A~o ^jf- jJalll j^-> <■ L^i>Uij An-J^ 

^~_o LU ^ip 0 J*>L2- 
4_J i) y>^j ^2Jl jOl S^ 2 - 1 “ i5“^ (_5iLv2~sNI 


272 



til ® o jl_L -lii .obJJl jjJUjJl 

O'" ^Jj^J ‘ LjLkjj-Jlj *L-J yjJlj “LU^^I LjL>tLl jS’l ^ll 
LLLJl ^3 ^^)L>tJl ^l^>j^JI ol LL" . L— ^o 

•I Sj^ 0-* t _*-^-'*'J>-^ '-ijjj'j J-* uy-ij-r^' 7 ^\^—>Lj ^*«Jl 

oL>-j^ ol .(1812,1784) L^s iJU^Jl 1 1 

'-‘j~ a - j (j-^ 1 *— -^L ( j-Oj_«_dl t ^ r ^-*>LUJ ijjjjJl oLU^ji^vNlj o j >r ^ Si 
j-^il ^ oLlAJI I -La J=>L— >jl i^jSj . l _ s -Ldl LjL jJI ol_e-L«_i-l 

‘Lilj-^LSl <Jj->- jLJl ojj-iJl jLSLal c — . ojj o>j_JL^Jt i 
Ljj^lil cjLj(^J-I (Jj j]z> ^s- ^L-Jl j^_JajjJl i^-JL^I j 4_y» ^JiJlj 
*ijy iS' y>~ jjtj c ( 1798-1 760) (Rhigas) ^Ujj j15j 

4j| U5 t O^wLsxJo 4 ^ULIj U*jjJ} 4 Oj 

1814 ^Lpj ]| eJj^JaJl (^wcLJ " J-wi-^jllr 1 JUJLJ 

< 4 JL ^' *> ^- > r ' V? - l l wLjwL^-l 4 — 4 Lwu-O^l ^3 c . ... -U 

c^li 4-^>j iJajl j (.(Philke Hetairia) " U^Uu* ^^SULi" 

.1821 ^»l*Jl LwoU^! 

4— 1A-) 4 Us 4 P-'b/ ^£.Aj <L^o ^jiJl O-olS” 

cllL j~xJ .< — > ^jjl ^3 Lj~>tjjl ol5 ^J-l l^_J| 

jv-^-L t(_^_L>cil jl^Jl j^j-LiLjdl jLL <— 3l^— vl_> toJ-L ( _ ? xJl 

<jl diJi .^j^jJIjJI cjULli. ^J, OU jJJ (J.I v=l J>\ 

IjjIS kliL i— JLJI i_ 5 ^ 0 ^^ a-v^j jt-fci-C- (jJaXj oL 

L' LL^ .(^tLaxLIj w cajwL-wVI^ 4 ^-1 W^ N / 1 o^L^ ^-a 

Ji cJL5 "L^Iua" a5^ u! ^1 .(1821) ^JJl jli JL Sj^ll 0 La 

<■ <_? j-LJl ^Ua-3 lTjLoLpJ i_— k_aJL— J iaj-l CjIJlj 

L y^~>~) jL^Jl Jl~>- ^jLlLI cjjJli]! ( J^. ,y^>-j\jl-\j 

^UJl -lx.; U_-^. *y j 4 ^^51 L-UJ ciUi j .(jJ _^LJ| ^3 

cJjl^ L-U^ 4 ULLjI l_j ^ jU aS - ^>- a^as- L 4 1818 
i L»jiil lio-bl-l ji -Uix*jj .^--LJ.1 4 ^jLL^2jJI «-L^pj > <Iju>-I 


273 


j'i’ ‘ ilr^V. 

iiljl ^j^ajL/iiM ^0 <U3 4~P jJlj |*l j£> 4 Obj l j 

OULJI a^J-A £-b J Jbj ti-wAiJl A-J-W^' Sj UaJ-l (j-f- 

*lo-Pjj OlS’ blj .iujjbu ol j-~bj C-)U>J lg ., ^ ^ oIpMJIj 

JlL° £} J-«J bli| til A-bnil bi iS'jJ-l oi-a> 

U~i j 1 5J jl?-Jl (J,| 4_b 'LjUjJl 

£-1 jj\ jj-o (_5^ bjlib (J.J Jb.4-! (J| bb^ oLv2j»JI “tJ 
Cj\S ji- L^vjJLj .4» jwa^i.1 brp^bajl ii>^- l3'-^l ti|j 
obo jib t (_} jiaJl ^Jab 4~Jolil j^-lj t o 3 y ^ ( i^"J W' < *~ c 'j J 

N c ob ISy ^ J j yjbjl Ja-o-Jl (_}p V>j-^' 

S ljrc iU oJu^l o ysUiJl diL" ySn >4 ^ Iji^- Jij •^j^’ 

. J^pl t . « .ti l^- jj2j Aj^aLs^ ‘Wabbtl . 
a t -V. (jl ^P J-Jo 4_Ljb oJj_bM <ujljjJl OjIS 


^jiJl Jb-Jj ij AaA^\ obLi $j&>- 

Jlj-JJl ri j-o-Ji (j-P ba j-b° e JJ-V3 £-bb| <j-P o_ r i^l 

dU-ib ybJ j cblo*A]t bby>I Jia (5 y~l ji>La ^ b jju tiiJl 
j^JcS iL>Lbll ipjJl iib I <tb cJ»lb> ^-b’j (>Li br* 

^Js ojL>jUi-| i** ijiJl Js\ yu>- jl til tb- 5 ! br t i_^^>b objJl p 

Abb ^Jl tl— ilS ba_;3j OLlLJI i 

ipjJl ob t ijltflJl bp-b*J.I 

obiil t_i yup ^ !_^>- (. jL«>oNl> oljj L^i j~i- .j»JjiJ! <- bi>- 

jb^Jl j*-Pi ( _^p jJLbJ obi^t lib- t jliUl ^ LpUj>-' 4^-jil bJjcdl 
(_£ jjJs j-i-t Ja j-dJl jU^Jl iLb t ^Jw*il I b-f7J 

. bjLaUl cjL>jj^ 3I jjJai 

cub>- JbLs -bjjjl ^jb- lS->Ual ‘LwOj-flJl jj-P O-jjb-l v_»_*-v 2 jJ 

ibb^woNl tJ"^ ^blj j t ■<> ^ ~' 


274 


j^jl^il aJUu^JIj 


c ( 1 889j 1816 J^UJl 


<uSLLi c dJii j l JjjljJl c 

-k’ j) ^ LaijJ_p- ojij IV100.7J 101U 

j\ IJ_A A_JU- Jl IjjJJj jyJ-Ul <_yj>l jMl oU-Lkil aL^LjJI 
oljj ax>I_>jj^J- 1 oj^s jl jU.5 ^slxj i j^i jlS'j . 3 ^_<»xJl t-V^s-j JIS 

*}1-pAX~~« jlS'j £_alla^ j-Jajj l^- A/?l>- rJU, i _ . . 

jj-Qw«» 6 jj^ 2_1 (_£.ijl ( J-v2’j!l ^Soj^ojll Jlxil 

^ C (1850_1778) jJjU. jL-j t (1830J783) jUJ^ 

^xJ! jjalxil f-L>-jl L>j-i Jlj JJ» aJI j_^p t j^jcj>-jVl 

aJjj -3 ^ajLaJJI 4-woj.^JI apjxJI ax— LL? L»_ lx-^ i a— )L— ^x^Jl^Ao 
0 yC^a i (Jljj 31 lo-JJJ <• o yC^A |»*>L-op>U iviAldl A--SOjjj'yi o-b>-jJl 
jjj Xj_>-jj t l_£_-3 ^jAxJI (Jj-Laj o jliJl £-L-Jl jl ,|» jj| ^yX^- 
t( i _yk^jJl isc^l ^ oJjsX Lo o ^1 ,_y*j) ji~~ SCI I ^ SjjXiJ 

j-S” 4_jj_l__^_xl I 4_*/? Isa I aLSI— * sJ. 1 j c j j— * I {j** -3 ^ 31— > j j • 3 ' ^ q ^ 

oj_A JS (. A~>-jl>- ojJL Cj>jj£- l _ ? xJ I Jy^-Jl A-)L--uj/| aJLjjJjSvJI 
A~Slj^ r o'l/l ol Jjxil jl _y-P .AjjjjJl AjJjsxXJI JyO a!L>- C— j> ji J<s| Jjujl 




->L5 


t O jil pLXjI i yji oLpLs^ 

jiJjSlxsJl J-P A^-L^ A*---!? ( _ f i-j>l Lf <• jry~-j j-ixllj 

'S-l~~Slil • jt-pl-jL*-* jl jrJ-^311 XjX-gJb '— • J l jx53M ^J-pj 1 *1 jJLiil 
jr* cr° a?^ 0 J^l-4X~o3ll IaJU>- j 

(*-’ jr°J t «-ljj-p ajI j O-4-Uajl jjjjJI ijX^jl 

jr° L^-^-ax^ LiJjxs^ j-Uxi J_x^a ji_^^_Slil ax-SUL%»i 

t jJJS .aj^j^UI LSCj^I Lo l^Li i^L^Jl 

^^Xo^l-ll I a 

<xX)-A>cXj jl oJ _* IxoLI a3Jj1xJ| ajUj 
" J " d^^yjL>ci.l L>- ^j^L>cJL> j^Jaj ^1 


o 4j£ j-** j^Lo j] ^3 

^15 ililt Oli c^LaJI 


L ^ ^5 <LwO ^Jj)! ^oUj jJL) 


275 


fil . ,>! ^ ^ W-« J5 4 j >^ 

^ .A 1 ^ us ^ e4 d > -^uu s ^ ^ 

£> J ais. ^ 4 ^ ^ ,^> 

■ Sj 1 y(>» iS-4 4*4)1 4 1-5 -^j-^ 1 44 4 J . 

ll. £*^ 44 os Jh -^4 *>4 e— 

0,b J O^^h Or.j^ ~vf V M ^ 

^) 441 4^ H’-’ ^ jl <vw "f^C-fs 

", j. l4 j uu4i —4 y -^' ( ^J- 

?\f. Oj^ V^JH ^ b ^yvr- 3 / T 03), , - i, 

iu, S pUI ^%-« J~*>' ^ ^ lt * ^ ^ , 

^ oui^i c-yi -4 l - J ' '->>w 4 ,; 

* W 44—- o* 4*-“ ^ 4" 

U_ 'ij 44 ^ °\^ : 

f u 44 W 4^ y ^ 45 ,^Ub --4 “'W 

L*u 44 ,444 4 ■^' , ^ ^.^'V 
- tJ 4 4)4) ^ ,4—11 ^ ~r4 ^ y* 

jLS j> 04 4 4->-^ ‘t^ U 4-' 4” f 4- *"" 

44 , (Kolowrat) 0,44 ^ ^ 

cJ 4 .44 ^ US t(Sedlnitzky) J-^±- 4y4 f 

j 4 , . 4 4 ' y 4-tWsn j 444)1 4)41 ^UM 

^ Lsu **/» *^-*» ^ ^ ‘ 848 

uju^ f 44—)) ^ J* r^ f 

„»„ s ism .„», -u. Mta. w* - n* — * ■ ll ““ de " ‘“’ 

,„;■ «»*, «,»>« — ™ « ».«— »)' " <'“>• "• 2l5 - , - l4 ■ 


276 




L^jii ^Uai! ^rj J Ijj ^Jlo ^ 615 1848 hj £ Jl 

JjjJlj J^JJLJ! JjjJl — s-iJ 1 £-4 j-^zJ\ 6L5j .1 . i* A Ij 

. 1 848 ol j y JjU-l j> ^1 JJjJl " J»_?- ^1 " 

6*)/ i j-^ 6L5d« (^1 ^_s 4_ = _^^_iJJ \ ijj\ ,^»_<JIj 
°~ <> - p d-’ ol jSJ ji lylccJ ^LpUjl^-NI 

6^H ' — ( _y’jdu oyosJl oilL ^3 Oj15 j_*_> Lo_j 4_wo jjjJl ol5 j-i-l 

tfip ooJjJ ^1 c5jiJl c^LJL! yiiJSj ^jJlj jlJLSsJI 
caJj>J.I .J^iJl jJjccJlj SljjJl oloJbcJ Jy 

6La^-I oL5j Lul jIjlLJI ^y echoic; ydl 

^y^jj t 6LwJL ^jui ^ju-Sii 

^jSCl |I .villi Sllla ^0 y ^J, i^jUl 

VV i_y^ OyiijJ.1 jl ^Ua^jJl ol JjP l^, _^J| y* “yjuJ!" jjucil 
( ^y°J y*j) jAi\ j\ (wJU-Sll j»lSdi-l 6>J_^il 6 j1«j<j 

Jl <~r\j 5U 1 . (L5jj ,_y <jlljJl oJJl ^U5j| yp iJJUi 6/ 

jKil iJ^ 61 J\ icy^JL, j' '^>y£~*i 61 y» JjVl 

(. ‘UotC* JL-jl jUJlj or »-Ul Co Jj>cjl jioS-j C 6wwJ ylil 0 J y] I 

6j-^j5JJ.1j tj^aJiJl ^ISJ-I L^J Jycio yJl JojUJJ 
cd 6y liSL* jU li 4oLi>i jW’j oillij) jjjJJuJl 


Sjy<2j t 4L02JI ollsLvojJl oMja jJl*j t La ^ .(UUajj o_J jC>- 

Vj^l vd’J ->Sll cJ_»-c- jJ j 


JjUoCC^Ml 6JLjjJj5dl 4 J 0 JI yjb yp 

6r° < ’dsd-^ => ^ 1 ^^Jl (J-®! 6^ ^aJsJI i a^>- 

iojUll plkpl JojJ.1 olft L^cJI ^J| ^ y^yi J_J| ^ j[Sj 


[Julius] Miskolczy, Ungarn in der Habsburger- Monarchic (Wien; (14) 
Miinchen: Verlag Herold, 1959), p. 85. 


277 


jljJ-Jl J ^ Lol .4_L^“>Ul <Ol 'j-ftJl O'tS _yb4 £->U» -U^ 

( _ 5 k^.jJl AiiaJl f-UUl 0I9 tLiyl ^ dJJS dr" j£\ Ja iO>*>L*)JI 
.jj o Jill Ml jL>o (1 t^LJr-1 j-jj U-go>j <• Vj^b 

.dr^jiLI jjS<Jlj i jJcli b?-bb (.oil <• i3j-“bl (_j^ br"o^' l_-jL5 
^1 SJl^^JI LJjJJ! iJjoJl ^ J^-b> bUaJl "0-® £-bo'j 

' .A J_LjO=- O_o jj 4_S Jjl JM-iaJ N ( _ r ^»Sn Lg_0 

jLSis'il dJj-ijUJl ojjJJl o-Lol Ail . y-&-» bM i jLo-xj^Nl 
jili J^- (_^0-0>- bgJUO ii_p! j_jJl “Li/A-il JjIJ^JIj ^_~JL^'ilj 
LjjAi J v >bLo>')ll JJb^j j»-Sbbl j»J— > (jj I-*-® •J-*' >® 

c do-“L __JJl (— j b>*^~->l o-LIpI ^yJl iiLOjbJl ii^o ^ LSji 
^Lill <u_~L y) <Lj j-P aO_s t ( _y-~ J j-® 1 ij^ “^ jS " 

.k_aJ«Jb JloJl Jl LpLJI AolOoNl aoLLt jdU-i rb/jjl ^ ‘(djbM 
O yiJl ^ oLJ'iLJlj olo_ r o>dl ^ Oj^jjj^l L^jjL^JI Jb» -b>J 
^_^LaO_>- I jj c j-ooi.1 O-ooLl ^%-SLLl I“^i7 oo f''' c ' ^-*r^0-ll 
.JbOAJ Ako> jJdi j^-loJu ^ oc=r Jl oils' ^Ul U-i tAi^ai ci 
Jl lyf-s Jl 4_t>jLoj oJlS o;oJl ( j_j^** 1 b>L~Jl jbojl J-®-pj 

dyj^^^ooll Ojloll obr^i -O J-P OplOaJl Oo-OSlj t oSlyoNl 
4_]aJai >- iljLplj «. aJ OJjil O-pLiJ-l ijj-*il j*-jOJLi J-P 1 t0r*^OJ^gil j 
oLs c jy j-dl jL-Jl lb_& obp-5 *-0^ bo. 

— ^ <j j-*_^ bl—Jl La j-i^- J-P 


^ l6 ' > Li^L./g i3*^il <ooib! 

0 1 ^_Ll) 


^ jjj j-vall ^b5LJ-l bgjl >LI Uili o^oJ I jX^j ((De Lesseps) 
^y> ojloo obp l^Lbj Ob jbfli (^Jl oLwbil L y>jjJLl\ (Jjjb 5 

Aj^bdl i ^oJl olS yb j5y> Jl ^ O 1 .^' 

jlS Ur o> j-®l dr^ o-d^l dl 0^; .jL>jco-t>bl 


.jpjjeJ pbJ^bo»lj (15) 
,^hS3l liu ja 446-445 ^ <• jOJI I A* ^Uw4 Jj^- (16) 


278 




obJJaj N jj .j-i-T J--X-~a ^Ia- (_$l (_£Jl! 

c^Jl5 lj>Jj .J-*j iS y>A J o-x-vi j ^xJl t 

oLS^ 1 ^L*J! 4-5” j_>- (J^N lIj j £ - o j_3 

<J-p x»_£- j| jj,| ^j-*-i tilta jU t 4_J? jJt o y^jj> i j^jdl 

La JJij 4 i—jl^jCU^^L) Jjj^laJl ciLL^ (LoLc <La j_£jLo 4_^,L~aj~>- 

'— {J? 4-vAjj_jtJl *- tJJ j-^ 0 ^ 4 4_L*3 (JjLsi- jl 4 A 1 » a" ^ 

l 5® (j-* L)Li l^Li jlUJl ^ <LjLJI 

• < ^“ 0w L^_? Lojj 4 c-owL^-1 ^UJl 


„...J 








(J had) 

jj 3^ ^ ^T-^" ‘■^£**-** I^O-U^I 

3 .^s l^-LajI oi l £y^\ oi ^j-pj c j-^ J> oi 
<U-^JU ^J-p <1)1 lilj t ^_v2^aJI Ul t^Lplki^l oJla 

wLIj>- -1 G-3*£j U»~LwO^ . . . f-L^wJl ^3 4jij! ^Uol 3 Jj^ja Ul j 

1 t jjUl OU^'-ll Js2-»^lU ci»>l jA j3is- Vjjl u I- ‘/^ *U I 

^-^4 ■^ J> '^ t4jj-jJ-l ^^JLL^kj ^_$v i!a . ) L>. t ^.pLJI Ja^tlU 

4 LI c .i. lg .o LoJj^j •^-pUJI Ja^two JJ j-^Vl JA J^Lvo C-UU lij U» 
Uijl p-iLLkJL^ t sjj> ji ^ 4 Jj^-Jl j Jlp jJL <4 j^JI 

. " 5 jj j-viJl -A^f- jUL J J 4 P jJL 

4jLiS( L5 c-lks! lLUU 

Cr" £r^ (^S- o| jji u^yL jl 5 ^*>^>1 j|" 

M j^- 3 ■ ■ ■ ^ — ■ ■ a - 1 4 4.L-1I yo 4JljiI yu t L..^gJ t jOliJ! aJLSCo 


August Franz Ludwig Maria Haxthausen-Abbenburg, Studien iiber die (1) 
Innem Zustande, das Volksleben und Insbedondere die Ldndlichen Einrichtungen 
Russlands, 3 vols. (Hannover: Hahn, 1847-1852), vol. 2, p. 3. 


283 


. . . J>-\ fL Si J J^~SLSl -JjCj Ljl l 4 jj 

ojj-i j Jlj \y^,j t jty-«_ji7>L! sLp.a_a 4 J <™JL Sjly 

jLs tcusjJl jj _ y> £-*j .‘U-'iU-l l _ ? c ’j ,_<r® £-« J-o-^-SS y 

Jl o\— ojj'Vl iiUi>^/ aL^j ^jM-*~t J^j- 45 J-?'- p £"! 

^ .. - *". 1 1 1 g ^ H j ^.1 ayg-j t L« LJLL Oj-Ljl o| 

^0 jjl qjj-^ k — sLx^jUw^l yp *-2 -d t^4Jl l 

til • • • <3 j jj-v2-a a! A™JL JLaJ (_3 L)L> l5“^ 

. 11 aJ 7>L&1 Jixj yAJl y,i S*a^> yp al~*^a')l! 

. ' 1798 jfi ^ A^l 0 ^yr^ 


I 

yo y>j yLJl t^S’I oL>- i-h>- <_5 j-ll j-& y>j“>L] OA> La jj 
J_p SjjJlII L^iiJU- ^d I jUS/l jli tl^A y* ,1848j 1789 Oy'-xJS 
y5^l Sy&UaJl dLlS t ApljjJl ypj (J -f-j <• c->1jIa*J1 

1 jj l .n ~- sNl ojjJlII ")! j a^xLj-^JI ijyd\ '^ds .ojJlaJI 1 — LL a_jjLS' 


j*_a j t y_oUai2J>Nl JJljl d»jyS-f-\ y; Jl yySlI L_pLLjl^1 

dy^l «jl aNj-* 4ij .ojjiU jj_v2il ‘ 

AjjJ j-viJl Aj^yjJlj ( _}_ ; _™il J_» y’j'S'LJ tijj-J' 

cJl5 j .LULLS' IpjL^ill Aj^L^iMl a^jjlU yi3 ^ jj 
ajJuL?- a«JL> aILSLo y^L/iisMl L$y £y-y t_s~^ A^waiLl 

yo ol^ j .A~jL>yi i^pUjy-’yi oli’TLxJlj AjJ-IiJl A-yljjJl <uJiuSjl y 

tyaJLll jLS' Lo-^-a LgJolil k_^>-ljJl 


kiJJi ya-vij -dij y^ t>y^" 31 ‘y- c ’3~Jl “W^lil-I olpj 
LfSDju.. (_k^ J-* 3jNl L^ 1 £)^ 


John Billingsley, General View of the Agriculture of the County of (2) 
Somerset, Second Edition (Bath: Printed by R. Cruttwell, 1798), p. 52. 


284 


j-i i L £-3 ^3 Aj I jjCUJo <1)1 ^-UaJjJl ^ y> A>! jil 

oj^li <uJs> (J,| 1 a51Lo JJtUj <1)1 j3> (jliil j5cJlj . Lx-jj 

^ aXaaj^A-aau j t 

j^s i oJ5!l j»S/l Ul ,kyj3J-i~s*}\ a^LaII j oJjliJt j^JL£ (Jl ^1 

j-ij l j*-£-4.J-^" J tl '— -^3*^ l)5w A_o5i_*iJl ^.Jtj ®JJj-v3 

^LkiJl ^ {jS j^Cj> <JU_p (Jl t io J^- ojj-aj 

jSS')!! (l^JLSLol jj! i^vjiLs^aJLs'y I jLSj .J>l_v2j3'yi ^3 

^J-1 t OJ<w2j (1)15 AjI <.£_<Ij 3 yZ^ui J -^*- j j j5 j_L> 

(j-Ssj |1 " jLx^-'yi" <jl 5l)i ^ AJLJLd ijJLxJLi 

C-—3-J .AjsxAAll J-alj-f- A _3 ll ^><3 j (jl ^3^1aj 1)5 

5>-j3 ^ AjjLi^i A3_lj3>tl! ^JajJlj C-515 <5~L™>i 1)1 

\^J^S Aa_>^2^-I a_ 1*A\_0 1) t IfcJt iji ^Jl ^JjLaai^^ l ^ - i ^^ZS>~ 

.A^Ul f-l^>-'yi ^.f- lj5M 1) j-*^jAjj 4 3_51xJL 4_v?li~ o^_<u (j j_*JLoJL> 
Jjj>- i a^pL^iJI l j3_L>t5 ^ Lq^o 'ij t <u_ajL>- oLi3L_« Jii j 

J-s-.^ idiJSj to jl n — _*JI Ujb SJljL) a_L55UI J™JI 

jl L A^Ss-llI y% jJ jy O^jlii ( Jj_aa> J)\ t A_w^>U_^ A_o ^-3 ^j2j C cjlsll 

A~x-wjajl dU -IS oJlA O jjlj • ,_y~>- 

l_s3 j IxJAo ! 1 L^_a>w^ Ij }> ^ ^ ^ S aSCaaaJ I t ^ ^>- Si I 

“ jj-v2j iilJj! lyLi <jl5 L»5 t ( _ r 3Ui-! pLkiJl ( J^. ^jJL ^U^asI ^>15 ^<> 
<j-dl L yii 1 c5L5 o*>l5L5il 5JJj ol j^s- .^^LlxjNl i^l j 

.j 3>M I Jj! I jji A^U| <_ y <1)5 ^5Jl 


L^LS^ O-ol-S”^ C O a J) , -^-® ^ 

o^L-aj Lo* <1> I oIjLaj ,^^L/2u3'yij ^^LwwvJl ^y* 

( • 0 j}\ t Jy U ( jJ?j^)1\ 


j yi}\ y oLjujMI y l^iL>ol y y>- ol>-l y\ o-«Ji (3) 


285 


4 . ' l lo i jj v.^oVS" ji\ 0uLa J^S\^ t^x-^ g3_a 

oL-u p-UJLj Lo^jl?-! j»L5j t C-*_Sl ^^wLLJI <1^ * 

j_>o 4_*_9 J-ij ^»LJi 

^Li ^xJl ^ i '-^-jjl y*^ Oj^JxL^-j .iS^Ail ya ^-3^1 4_*jjI 


j_^_pjljii y* <1) j^C> £-j j j J>tJ ^ 1851 cx> L j-j L vt2_>- 1 < — -*-~<^>- c L^JLi I ^j>c_j 
J5 4j>-Lw 3 £jl ^X j (J?i b-~dLj 4 j*Aj <j15j) 

^o (1) ^Jiii o j^^-bo ^■' >tJ ^^->cX^-*jIj .(okis ^ 

ya { j £ Jj ..13*^11 jLw? jyj c r’>r^ t^JiMj ^j^-lil JU-*Jl 

^3 IjljL^ (1)15 ^£jJl c5 Xj*11j c jl^Uajjj (jr^-^ki 5y>-jj .iUcLP^I UaiA-l 
<jl5 j .^Jl>j y iiAiijj5w»'yi ^jl>* t ^jjj v ^ ojliil 

^j/ 3 - J jpdJL> dliJlll ^jlpxXJl 1 

CUj15 j ,iJ^\J c-fl-lSlil ^jjjj^-lll <J l_^_^_J 1 j j r &. ju y& 

<.(1833) (Obed Hussey) j-a j^jj! L^-p j-^-Jv-I ^-jJS ^Lva-J-I 
<.(1834) (Cyrus McCormick) dL^jj5l* ^j^jL^j 


olJ^w« J j_>o ^1 1 iJjLjJl 

Lis* Ji i_J j_L^jI 1jJ-^> ^j-f jJ_p ijjL^ill 

i jZS ^ Lg_pLc.il jl f.^jfiji I Sj.iL/2P> (Jj j-is ^jP- 4 Jj“>\ji_)l j— > CjLNj 

jl5o t ( _^Jjil .^pOjpCJl JjM L=l .4 jJp>j jLl-pL LojJxJ-I Lb^N 

0^j'>> (ii (V-4— ‘•^J> 1 ' J-*' 
al jil iaix>-l t(_$ j?-\ JU^p ^\ jbiNIj t^JUwlj 

Cl— 3 j 1 1 j-)^” ® j .*■ ., & 1 ' oLpLlaj'yi ^J-P — j 

c (_?j, ,‘— .. I i ^1,1 ^_) . 2_H_] 1 1^-P*y l_y 1— A- > ^ ^ 

^j_o ^>til ^j-c^ *^\ji] 1 l g-.^ 0^ l Jl 


(New Domesday JLiJLjLI i^UiJI j>jj ^\jS ^3 3jJ La ^j-P d -^-^ 0 ^*Ls jNI aJ-A (4) 

£_C> jil Jic 'V t^l jlip“5ll (_J[ _jp-^ ^ j ( _ r J Cl ^,-p 4 1873-1871 ^ Sj^iU Book) 

.1848 (.U 


286 


of ^3 0-Lv*» oLJl o j_>t_wwJl <j*>Lpi 

c ^ 

'~^J l _y <13 . Ujiala 'iflbo bJ ^jjaj L~^>J (_^3 <Lj| yja jJl ijL>-l 

l/° *'"'^ (_5^ l>A>"lj <J.iL*J b> if-Uaal ^yiJl ]g.P t j j-ill ell!.! 

• Ak^jJLa <L*JaJ c_jjJt y > ^ > aJLJI C-JLj—ij (. 

|»J_P C-JbS” <Ujjj^Jl <lLjI_*J| Ajc. la Jl (1)1 Ojio jJl^- Lo <j| ^p 
■s Lvaii ^fl ip j_a (Kriiniz) yJ j jS c_»L5 s jJ 1 

(Encyclopaedia of Domestic and 1773 »l * 1 I clj lOb 

p _#**** 

Jlo_*Jl sXs> jOi LiJ-j t Agricultural Economy) 
u- 4 V r*-t '- < H 1 1849 <»Lp Lw^jj jv-fJ M j-JUl 

t (J,L«^<I ji! t <LpI jjJl j_^>- jJl Jei-lj / 6 ^JjiIp 

uidj^Ol <1 (jj" <iJp L^vS oLD tlijUjljJl jlS 

oU-*>L s o)ll (J,j i~^L*l 5 jjwau eLUi tSj-*-iJ -jL*-s«aJlj !>!?..«) j^ll 
a ^2j Lc 4 jZ^s* ^UJl o ^i!l yfi w^LxuL^JlII <j L a la ll 4 J 0 - ^-o 

.i — jIxSU! !j_& <]jlx)o ^jJl <_}Uaj ^-jl>- aJL 3.I odjt> 


j^j- 1 <_r* io— ^ (J,Lq_jxJI V I Jj-I <1)15 

1 <_s^ ( _ s ~‘2lj s )ll ir 4 b&l V oL>-Lwo 

<1)15 j .iAJ-iJl ‘U^-'ibaJ! jl i<upUas^/l oli*)b*Jl oLaJLi 




<jOw ApyU' ip!j jJl ^ ^jaJ! JjjJs ^ w 

LJLpj L^Xo U>^3 cJlS ( _ 5 xJl j^i-l JjLJ 

£0 io C-jLiLajU kdU^ oLo^i t J^^jj j^IpIxo 1 g a .^ j 

<lci JJ^j <_i^^ <l)^j .'uSO^i'yij t 


Handworterbuch der Staatswissenschaften, Hrsg. von dr. J. Conrad [et (5) 
al.], 2. Ganzlich Umgearb. Aufl. (Jena: G. Fischer, 1898-1901), Art. Grundbesitz. 
Theodor Freiherr von der Goltz, Geschichte der Deutschen (6) 
Landwir tschaft, 2 vols. (Stuttgart; Berlin: J. G. Cotta Nachfolger, 1903), vol. 2, 
and A. Sartorius von Waltershausen, Deutsche Wirtschaftsgeschichte, 1815-1914, 2 
Erganzte Auflage (Jena: G. Fischer, 1923), p. 132. 


287 


oljj Jj ltd *>U p LS y aJuISUI iJiJl _JJl iSliil y^ V j-* 

<_J Jl |J^- Aj-L M k_ii j» (j-jj c y> t -V>- Jl " " V'?-’ 

( j c _j a_$_>-I Jl tojj-vs 2>jl-; teiUA J->-uLjj -<Sy~\ < '-f-^" y* 
jl" : (7 ) ajAlJI bjyZ Jl y* y-» J yij •■^j— JJ ttjy-Sjy^l 

JLjI ji y* 3 ^L^Jl 0-*-U> ^ylJl) fr lAjlj j^SNl s_jL— '^ l 

, g S r >- J l 1 j “>U aS jJLcJ.1 A^-f-LaJ-l CL_ilS (o jLviJ-1 

*_J A^ldl A^o jiilj to j~S AjJJS oL<2j_j-*J J*- J^aJ-l 


y^- 1 ^ I -- ■' cJ y^~ J t J 1 f^SS' ^ ^t— ^-Al (%-rbLc- 

i yjefi ^3 ^3 dlUa-CL^J 1 Jj\yj Aj3jSJ1 aJ\A 11 Jl 

(*-t=l ^-r-’V j-^' (*-fr Js ^ / ‘J ‘ tJ y^~\ J| p-eyjyj 

j\ yjjd I (Jjjf dr* ^ tLlJk dr*-? •"(*-r t A>J 

y L>o y> Li^U-l IS jJ_-. jlS JaA-^aJl ^j- 0 l5jS-I J_J ajI J 

. A^wJli CJ3 oil 


j»_§jjj jl yli\ Xy Jl d>jJl-Jl J-*- Jl -^yjl ^ 

J>| Jl j .1^-3 ^Jdi j^J t Aj 3 J]l AjjljJ- Jjjl (_5* J*)AjL>Jl (jL*-° 

ys- y . c l L> o J o^LvJl Jyj tijLj^l OLSwj y> a_J_pV! d)t 

a^/0jL*~o ^^3 L*_j Ja^-I ( oj.~ju.AI daLA-s'i/I p-d-m^L* t ^jv-x3^xLl oLp^jJI 
Jp- ojiU (-i j Jo jiS- LSSr ^jSS jlj t ajj jiil Aj3'>=rj>^' C~^' °'^ A 

<J jJli a_w^.L-^ 5 jjl j N| Aj^SSI J| iS'Ai-xJl UiSll JojJ^- 

t " jl « ll . ty~j I { y-2~ J o3L**J1 *^^-S * — ) 3 K * •■■^ J 

o3l& ^ycj j S 0 vSUj J-l (_5^ 

i._o .,^>,)]1 y> Nl jl 1-4^0^^! ; _^’1-~^ > "^1 <1)1 y° ( V> 'J^ tojjJl 

.(1) jJl (SlJ^ (^l^ll 


Lewis Henry Morgan, The Indian Journals, 1859-1862, Edited and with (7) 
an Introd. by Leslie A.White; Illus. Selected and Edited by Clyde Walton (Ann 
Arbor: University of Michigan Press, 1959), p. 15. 


288 


,4_*_Lw 4> ^ J Ad? AI3 J Lo (J jl OLS” 

(_gAJi .JJiJlj £^Ji jAi^-j L^_^~j>-j il^-ASlI u-A3 j *L*JJ ^y 0 ^ OLSj> 

a_>jJL*J 4_^3 j_p (J^^r ^ c Jjl>«J.I ^J-y Od>L5 OLS 


t dDS £c-JI-^a» J 4 A-OLyg 3*Sl O*Li_50!l j»Jp l— -^.w^l (jjJLill ^>1 

yy&y oAa ja\ I^J^o 01 LoLn^IsI LaS^I t oj^Uj 

IwJ23jJ| ^yJ?\J\ {j Ji ^Ja^Jl 4 ^_IpS/I Oj^Ls A-A ^jA Jj ^ OLS l dDi 
A-j ^L.^,,13^ I j^S' 4..1a-^j *)! I (^Ug-j o>d_^d.lj) a_3>0J j_jLSCJ 1 01-di—J! 
jijjji ojLs'j) (J0La*ji ij j»ui i^->c3j t ooLp^a~Ij 

L^-L^» ^5 ^IjVl OolSj t (wL*j Ai* 'AAta di-Axs di AdxJ yl53l 

6? 0 

Aj^Lyal^^y I C->lpj j-dil d^SCc dUAS Ljj 0L$J t AJw<*AAJi J! 
iSjJwoAl ( ^/?lj'yi L^l>I ix^*>Ld ol>Lwa ^p (J j.ygA-1 <Lo jAJI 

t ^ ys]\ t (j'^kx^Ai % y i a^-^vJi^ LpL?* 

^^Ij'yi oAa Ools L*S .La ^pj £ldll oL>L*Jl j ^pI ^ ilj <J ^AA~lj 
di_J» jij . " ^OLp^M 11 (J,lj a-o ^ 3 (_ij (J,| L^Jl^o 

4 OjiJlj (. ^^Lo-A-I ojI> ^p 0 y> jSL^aj ^dA-1 jXdli 01 

.A^pljjJl Sj^JJ ^LJl c dlta ^Jp *L jj H JJbcJlj 


0~*~ i ‘— ^-^ (jP-d jij 


jjjl 


1 1 _r^ 


*^\_aJl 


j_a 

til 1 Oijr i>° ^ 

oA_a Old Or^-^ • ^jl j- 4 (jr* d ^ ^J p 8 Jj>li AdJp 

^JwoP o^-3 L ^ t dJUJl <• 9<X^Jl ^1,1 LoLii_) 01 o jfrJg.A- 1 

0 ^j>c0l I j*.+]aZsmJ f. JJl dAl]^l cdJLu 4 y ^-wOl ^3 11 o y>~ " 

^jaj^OLOI jj j£- aj jj&y^-\ ^y 3 OlS J-43 t ^LJL^ .0r'jjl_^“j^ j (J>! 


^ yLl v^Aygj ^ jJl aJ^Ap Jdo) Aj^Lv^i'yi ^p ol>l j}\ j s ^OJl ^y> 
^JjJL; to^>>x-wyJlj t ^ypLki^l I j>lJajy.Jl 

Jjp ^ A^»^>3 A^sLs^I djl^3 diiJJ 0^^^-*-*^^ .(La j-P^J 

jJwjJ jjl jji-L ^JLaJLi J3 (_5 Jl!I j-i-l jj^>-lil J^sLxJl ijl ^j- 11 <-iiJi 

(J-C- y- jil Oj-JaJ /^a 0frl_i5 J-* 4 ^jljil jl 4 J-^1 oliLSCa 


289 


(_£jJ \ LoXo <.bi obi *\ j-*sJ 4 

Ju *5 (1)15” -X^3 V A_i2_JL£ ^ J-A <l)^5j plij Lo 

|ju>- 4^j>t-s^ .ilJ-p')/ a 5 ^ji-l Aj^>- £-boj jjJjA-I (3^ ^ (1^° 

^ljjLxJI jt-_^Ja-}j ^lll Ct* ^ Ijj15 ^5aL*J| i y^ 

1 aj>- Ij^-I ^jS' ^jy^2-}\^ olSL- ^ i$\J^ t ^l^jwLlI ^J_p 

(8)- *• . 

0 ^>t_^Jl 4 -I2J23 UilP J . 4_*J>-lxii 0jj^/2j 

JJ 23 4 (_£ j-^-l SjL^j j . (J,J ^Li^- ^Lvizllj oIjJJI 

•c5 jt-^UsLjjlj Ij^^- d)l ^p ol5 


a.^ j^kiS-A pl_*Jj 4 ^L>t_)l 4 _>_!_p1 ^3 4 ^_^-*_> t_LLta ol5 

L_^ u4 ■^v_' ^^P ^*C— i 1? , <, /2 i I A-J »3^vi — b~w I *-L_*_<_/C L-^^-vwJ 1 ^ A.a_J yJ LaJ 1 4 

(l^Ldl ^ d)l5 4 ^>Ip J55x*jj .(1)15 U>3L^>- 4 ^LlajNl 

j_a_p j\ o^-jiLwo oj j-v?-j A 4 a_a_a^J j5Jl oj jjJl 4 1 848 j 1 789 

jj 4 L— ^oj j_) (3 jr^3 { 3j' L ^ J~r cl^H °*AAL<5.I 4_iLiajJ,l ^ 2 > 4 b 
^Lp *5 J^ Lj^j^I Jsl^w^ ^5> A-LjLC C^l j-^-*-* <A*>Aj£- ^.j ,a5»JLsA? ^\,\ 
jLb>- Lol .(j ^JiJl cULta ^^.>5 4^lx-jLv«Jl ^3 3 ^ 1848 

4 JjJI^Jl pLxi^L 4 i^ULa ol j*ju CxJJj>- J Jb tUjjj! 

^oJLa^o! j,yl\ ^Jl l ^j-° a. ^ . 1^ .. ‘ - 1 1^ 4 L>jj5^j 

oL^tA-sA?l cuJU-p- Lk 5 .1888 j 1862 b Jl L ^- => ~ <3 ^ 

iojjj^l (J jjJl b £_ v2j£ lu>L5 A_U3 o! ^3 a_IjLc 


U.UJI jlA.ll o js ^j>tj>- jJ^ c jjLs- u^aII ^y* cjlbo’^AiJl jJjIjI (8) 

( I jbbL>s_»| ^5 A-^P ljws<aJ I J Aj lJ^\ ^3 jlSLJl y* 6 1 A^_a -Jo ^>1 

c LiL^I ^ 30 ^1 1 j t UUajlj Uvw<»jJl ^ 25 (Ji 1 j t Lblilj L*^> jA ^ yjj3is> (J,l l a^^Jj 
A lban de Villeneuve-Bargemont, Economic politique : jA aJ) .Lw^jj 100 JJ lj 
chretienne ou recherches sur la nature et les causes du pauperisme en France et en 
Europe et sur les moyens de le soulager et de le prevenir , 3 vols. (Paris: Paulin, 
1834), vol. 2, pp. 3 ff. 


290 


o L Lj-5" jJ I jL5 elUj-Sj .^jljpMj -1 - g '' JJLs C 6 

(9) . .. 

_r^-* ^ 0 

Ji «. lj-f- ibis' (_g ji>-\ 4_Lls jllislj Lollajjj 

4--^ bLiJ I 2j->-j p_Pj) jbbk’bll ^_P Jlj>- j_i i <jl j' or^' 

^3.^ .di-ta ^5L>*ixJ ^JuL: ^ j^>-l ^JLol ^Jj^jiJL) curls' c (<jA--LaxJI 
a^^LwwwJI 4^-Ul y# L55r jl L>jj j ^ l^Usujj 

Ijj15 j\ y*j -iSS^ jL5 j^SCJ I oLSUil oj^L^ai 

4_aj}lJLd 1^-LjI C^LJJaJLa I jjj2_*_5\j 

.1846 j 1795 t_iL)jNl ^s> ijjl jj>- jj-Jl 

^2)-° £'J-> L^" L C)JJ~k/2-> C OwLoJUi! 4-«J)ljiil oj-A i)\ 

c_^ai jU t^LiLvaJl <Lo ylil oJJliJ! IjlI i>^LSC!l ip^Jl Jl 5> ^JuLix!! 

p-Laj^M ^9 j^Aj) 4 I.A>- LLl^vj (1)15 ^1 ^-^LjLwol 

iJ^JjLJl j SjjjjJi c—jj c5 jjI ^ill iJUJ! i*jjJ ^il 

c <dapL5 <upI jj 4pLs^* 1 jA5w> Jij? 4 ‘ — -’ c^woipl ^51 j^L^SsJl <L>- y* 

^3 ^*^3^1 A^^jLojV 1 5^1! cJslL^j 4 U-A yA .4-^_>-j <UpUa3^ <5” y>- V 

.(jLiw^Jlj ^5 La> 4 ^i^l>-^a 1I *iiLi? LLjL ^jp OjJLHJl 

^3^Lp1_ ^-9^1 jj>c^j (5^^ c <! (1) jH^i " 

1760 ^LxJl JJwo £-1511 <JjJi-A-l yA 0lJ3 (j\S^hj* 

oLj yA iL^L^< <5l)i oj^pj 4 io j3 cjL5CL> L^-Lj^-j 4 oJ^jj 

A <U * /S„ *. l 1834 ^Lp j^LaJI " c-l ^JLsJl j jJli " ^_<w5 dij .i;w«^»> jJl 

J_^jJ L<)_Lw>- J,l (J-P j>_^_^Lp jIj i^jlj^JI f-ljJLs jJ-p ^LPl 

^j-Sj • ijS> r £ l l e- S )lj_& |j_j 1 — o ijLpj_v«>j .J—a—wJl j-2j 1 «-SUi J_!l 

SJ»p iji^jLS . j-Jlp o o-jb-^-jjbll 

LoIp * — jj v^l 1 1850 ^»L*J! bjjs j ,L)Lc 1^-lSwi 


Charles Issawi, “Egypt since 1800: A Study in Lopsided Development,” (9) 
Journal of Economic History, vol. 21, [no. 2] (1961), p. 5. 


291 


^LkiNl jJUf- ^y>UJl O y >- Jl oLJLjJ c~*J! Jij 

I J L^wa ^ 1 2)1 ^jA ^-P.yJl C-l^ ^ -J J l-<k-> 1 “kJ I ^^9 

aL*J| Juo I jjc&Aj I ^jjJl liS^Llj ^jj^-ljL™il ( _ji r ?-*AiJl ^ c l _^w^UajNl 
Ol53_Lf ( xJaJ AjjbCLU-i b> J,| ‘b-'jAoil JjJLJ-I 

cu^Li^l Ai oilS " ij‘>U>')ll " a5 jJ- ajLJg> aI^NI U-aj • 

Lj - •£■ oLc-LkjNl oJlSj .1800 ^\s- aL^NI 
j 1 a^j^IjIaJI a_1«>-^1I v—GI-pI ^.Ul ^L^^SsJl i ^vajL*aJ1 

Uajl Ai olf-l j^~y I oJlA (C,jJj>- |»Aj<j ^y> j^S\ (_jy$Jlil j[a^p 

>. " . ‘1 7 1 1865 ^L*Jl (J^-Lj>c_jj . 1830j 1816 aJ-a-*!! oAa 

aJs j iSSlIl ^j_A aJjj t ( ^uL^'yi t lijLwl jJl 

OJ? jJJ 4 li J\sli Jjl tjr^- 1 <jj J 1 A_j-L>L» CjU-^L/jI A_>^~Jl Cj y>- 
o-jlb t jJlp ^v»Lxil o ( j-^ tjbJl (_^j .aJj!£ 1 jUJ 

1 jJjjNl ca^Ia j! Ai a*pIjjJI a 1> j-iVl ^>Uaj j A-lill A-pLoJ“-l 

^xJl [_£ ^pS\ A_LJl eith aI?-jI ^ aJLLJI A^P-UajNl (j-laLil CA-^Oj 
^jj j Jl IasL^ i)\S Lo t jl jp -''. Jl ® i --~1p 

,(i] jUJIjJI ^ja \*'jPr W-4 3 -? i a_>_^™JI ^ Ujj- 1815 j»lp 0->l5 (-5^^ 

0j_~5\Jl olpjj^lll AjJA^ (J.J apJj t aJ->- ®jj-a2j 4 -Up 

apjj J>~\ a_JL>- ^ja IfLliJ oJl5j t ( jjs>bil ,_y2j»j ^ 

A^>-boWl I jl? AJU 2 J! aLwsJ- 1 ojl^j 

^3-S/l A^Jj 111 oU La JwLp i^iipL^iJ iijLvjljJl .AjP-l jjJl 

Ji olSLJl i“LP ^ ij' *^i . < ' 10) _ r «^ j j^Jl ^ 

oil J _Sj ,J_»_p jj^ ( j_ r A c-ijjJl aI j_5_3 a_o_1sI_«joj b!j_pl 


Brynjolf Jakob Hovde, The Scandinavian Countries, 1720-1865, the Rise (10) 
of the Middle Classes (Boston: Chapman and Grimes, [1943]), vol. 1, p. 279. 

: JUI 40y.bG 10 Jl (1770 fU) ^ OyfL. 6 ja J^UJ.1 jLjJI Jp ^btbbO 
Handworterbuch der Staatswissenschaften , Art. Bauernbefreiung. 


292 


di i) y*Jl jjL*_> I jjIS yJl oL j « ■ ,/o 1 1 

y° (LSoj^N yjJJl JioJjJl (j|j) (1) jJiJl UJJ3 Lc-~2 o jj^c_g_U A5 y>- 

0"° Ul-U ,V* J-3l_j t yc JU-Sj L*wi_*_ij l a_Lj>- l 5_J I ^~tj 

.^jLJl-Ul 


II 

■UU ,ojjl}\ ^jUj y*> i UjI j Lc_S^ t Lv^j jj ^Ua3 < yi cL*Jl oLr> 

J,J £-y^?y I £-3.5 (Jl iuybcJl APJjJlj j^j>-^iJl J» y<-U> CLol 

>4-*_j ^1 L*%o^_s o| 5j ) UJU>— cl^Jl A-^cjjrJi oLco <oljl Ur j_*_il ^jt> U 

Jj *• jUtlxJI ~lL N j t/^pljjJl (JUk_*Jlj y?jNl s^Uai aJj^ 

OiyljjJl ii'rM.I £3 jjI yUi y° tJjVl cCwl 

jl UU-2AJI ‘U-^U—JI 4^>Ja_i*yi ^woJ^ j-^ 5L»_*Jl IjJlp yjJUl 

‘ <_£ _/ y> ly-A; Jij jSl jV-^u5Ui IOjJ^ JSLU 

cJ*4-*-g-j .^Ujl Jl3 pJ-p jl t ^J_p 

Lo ( J-S’ J -OjU-Ll L. A v9 ' J (jvj'iUo AJLco (J,J (ju*>U> 4_*_)jl yo c Uxll ^3 
t ^1 Ol l o-uS3 j) </? i c <lcJl*_> 

(j-^° ■ J -d ji' (j-° ' L -! •<_£ ^ ^ _r~^' (J-kU.1 yijLj y 

Oj-jU ^9 ^LjjjNl i y>0^-o-Ul J_L*il O^U* 5l Lo A3 y*l cl .si a". . 1 

IcLa (jjyLcc^o ul j\ 1801 j 1789 y-oUiJl y_> iiil 40 <l™j^> (J— y* 

C~lLS J_flJ . jj\ jUcj J-l CjJi 1^ ^_S Oj^ jj-cO Jds iJ_3»Jl 

c— •* U^-*-*^ 5 <Lo-j ySU <, A_X^*^“ t ^J-P" t ^Uc? jSfi 


• cjI^JI Ul® ^ 154-151 j 118-117 ^\ (11) 

Alexandre Chabert, Essai sur les mouvements des prix et des revenus en (12) 
France, 1798 -1820 (Paris: Librairie de medicis, 1949), vol. 2, pp. 27 ff, and 
Fernand L’Huillier, Recherches sur lalsace napoleonienne ([Paris]: Librairie istra, 
[1945]), p. 470. 


293 


JLwJI ^LkJ Nl 1 1848-1847 ^ 

SJ-LJl jjl ijjJiJl <^y> <JL«_*Jl ,jiJj' oiS t^bJLj . ^jj-^-llI 

* 

,<w-0 4-plt . ,^? -■ I f-Us2j| ^9 s — — l-£ 

tijJsljJl (. Ljjjjl *Lj>-j 1 V-L*"' tjr^J 

jjjJl ol jJ iS^-d S* f^L>Jl ^ tLjjlil Lij-^-j 

. . . 1 j ji <U_v~j yDl ‘Lo'bll j*-^Lj l j-L*-> ' Ol (J^ 0-<i-o-^ 

t <L»^xSUJ Jill j\ 4_l_iJ 1 i — i_S^ jLi^pVl |»U4 j f-UJl 
J_p l^pLLJNI S.sLw~_; i-k-Jjll (ij_«J-lj ^UbJlj 

£-a 1 jjjIxj jjJ -Ul (_£»AjL jl CjLxJs'Lail 

jJ> 4_JjJl_aJl ol^-*>LvfNl O-j'lS" 1 1799 ^Ldl Jj_U^jj ^j42lsI _5^ 

l 1 g I j . ^j>ji LJliaj| <J \-^_*-^* ^9j b~jj9 oj^L>til jUas'^M ^3 Cp 

1 g . 3 aJLjL^ t— 4 \ y b jj aX^~S^jj ljl^_a^L>4 e—bpl ^3 t 

1799.1798 ^Lp (Jj-iU ojjL ^L^-l ° j-*' 03 j-^ ^‘ISj 

^L*JI Li l L .4 i-j j J ^=r ^ oL^*>Lv=>Ni oi_» f-L>-ji J,) <o:>! -li 

(jl ^^.p jJ| ^p aJJL^ ( jP- L»J_*->i (_^Uaj^Jl (J*)b^~')/I ol X»S <• 1808 

^ij . 1 843 j 1812 <>> ur 3 cr*-^ ^ £^2' 

^2 ^LLlsN 1 1 ^_*J1 Jls L^j jX} j j-sULi y^>jj£S\ Lib ^ bib~4 

2 „ L i l oj_p j! (.1813 ^Lp uilijMl 1 181 1 j>Lp ,_j<oLS 

jl5 L* till 3 j ijjpbll blbJ -lJjjJI (jLp| Ji ‘b_>-LaJi j»-SLL! 

bi j Lg^-LojJl j j^jJI J L^JLL> jiLU ^jL>- bj-ib 


G. Desert, dans: Ernest Labrousse, Aspects de la crise et de la (13) 
depression de Veconomie franpaise au milieu du XIXe siecle, 1846-1851, bibliotheque 
de la revolution de 1848; t. 19, etudes sous la direction de E. Labrousse (La 
Roche-sur-yon: Impr. centrale de l’ouest, 1956), vol. 2, p. 584. 

Jacques Godechot, La Grande nation: L'Expansion revolutionnaire de la (14) 
France dans le monde, 1789 - 1799, 2 vols., collection historique (Paris: Editions 
montaigne, 1956), vol. II, p. 584. 


294 


jl t olJj jJ ^jUI oL>-*>L^Vl <jLi t Lla .LJ j_U 
JLo-Ju (J^° Ji-^ 5 ^- 4 ^Ij (. oJlv^I j-> 

L^Uvl) oU-tLSlI" t jjJjJl j-r Ji LJ^' 

^ * j*T 3 (3^”^ 0^3^ l^3 *" ^ >> 3^’^33 LwojII^ j) 

.1805 ^l*Jl wb^j 'yi j^]l ^5 o>JJ j 

o j^xJl f-l oJ-^j>-^Ji o^JjJl ^_A ^ jJi Jl oj jJlII d)i j-*-P 

jo ^i 1 o^PdJl <1^S jj wLis LllbLi , 3_*Jl ^9 aJULIJI 

iLL^vJl o^liJi ^ ©L*JaJl ^J-P L*Jl> I jji ( j^>j'yi J*)L*JL^/! 

^-*Jl t ajj ^-U I j-y°\ c5^ . 4-bljr c^LL^tJL^I o3Jij >- j 

(j- 4 ^ j^r* ^3^"” ^3-Lpji 4 (^Li ^Uaj ^Ju^aJIj (3^^ c aj j y>- 

•}L*jLs3 4 aLj Lj» ^ L -^^» ^ . J+S+& o^aJI i^y° Li-o lw0w«J 1 a^^^i-iS'DI 

^ ^ ^ ^ 
c lb“}b> jbic-lj ^-^JoLS^o L_»_^j 4 — jJl bi j-bJ 

J~i2-d jlj .AjJj^JI SjbNl JJs> ^ If- I yCS jj I jjls’ ^jll! iijJ.! ^A j 

f-Lji'ill ii'All <oL~Jl £~*Ls>- o')} t dUi > o^lpL~_o ^^1 L js^ frNjjt, 

-L*jj . (_^aj>— tA-jaJ I 0j^Lv2i ob'l 3 j£- (_|l J j->- b bLpj-~'> 

( _ 5 Jl aJ-JjjJI iJjjLaJl oljLwsJl !j-Q 0 j-=-*>bJl .> jA- i iJ ^JLUl i j j ji - 1 

t^s- I 1850 j 1819 dry'bJl I jj-*~0>-j t , ^ i c~bLi 

l j^i £~j\j^j L»o l _ 5 xJl oljli«Jl jbjl L»-b tJiVl 

JLuJl ^ OiJb cOa dj^A c^^-w^lj t^ 1 'idl ^ 180 j 60 




. ^ 

•(n:^ 




jjJl ^ oj J-~J U ^Aj <• Aj^bJl ^ol y*}\ 0 jjll^ 

^jlll t >^*>LjJl bdls ^JO>-j i aJjJJI yib y> L^ ^Jl (_JJ)Lva3Nl 


Adolf Agthe, Ursprung unci Lage der Landarbeiter in Livland, Zeitschrift (15) 
fur Die Gesamte Staatswissenschaft Erganzungsheft XXIX (Tubingen: H. Laupp, 
1909), pp. 122-128. 


295 


ijLSj .1816 j 1807 ( ^y>-*)\_4Jl c-oJ-?- 

O .Or> r^ Lg-J> J-*->~ (1)1 ^ cLL*a» OjS Lo-*»L>- 0 j^Jl 

^\ <to->JJLll y>vS' b-blS 'lAJ-S C-^wXS j t L-*' j jj 

j\ j U l l ^_$\J ^ ^)Jl ^\ c AiJ J_^-l c_^_J L v*j ^ 1 <« — d^ScJl ^t JaJL> » w > ^1 

4_>L*ji~l c-L*Jl £_* (Jb-^jNl c C_5^ 1-^j 

*UJl J ^U-*j .^^>111 ^ O ^w>lyil aJjJUJI 

^Pjl t oJLj J(J^I A^Jxiil (J jJL >- j cA^vpllaiNl olJb**^~/llj ! Jwo-*Jl 

(J^Ijo La J^jLJI o-L*-^ ^-Lia_P^ ** iS ^L*^w>~ {jr* ^ ^J~^L*JI 
^ JJl (Jill QajkL L*_L^o ^1 aJLL-vJI ajLxIjlc (. — Lv^jJl ^1 

La JljoI iLjiaJl (Jlio^l <uL>-P OjISj -l^-^ j- g l 3 -^ <+•*& A i 

ii^>Lo (jl L?xw^l j oLT 4 JI j-^ ^ 1848 ^L*Jl (J^-L>o <JL>_iS^I 
j_a <jJJi ^y» Jil bJiP jlj t ^ oJjLJI I j^LL>- ^^1 f-* ^^1 
^Jl oJujJ-l <LSCiil (3 ji>- oAjUJI i y2-*-{ La^- 3 ^ La^*^-^ 

^j\j»- % ])ljjJ| \y* ^- o-laj t.ll <LwJLP*yi (Jl ^>-1 d-^L-a Ld-u ^ ^t? L^-*d<d-> Ijp^-^*/ 3 ! 

. (l6) U> jl (j ^SvJdoo N JJl (JL>-*JI JilJ-pl OwbljjJ 


j \. 1 ./r>~ l l ^ j, , ./s \-£- ^jrwl jl .X5»-lj 4_Jj>ell <L^P I ‘U^JjJl j jw3 . 3 (_£-^l (16) 

(1>j^LLl«_j V jjjjJl cJL<>_*Jt ioLijj 4 _^j>i_v 2J1 A-«Lil 

oU-j <j-* 5-ill ^gi 90 jl S) jv-JiuJl U Lft Jj» j>Li J-. j ■•■i jili jt-i j-» jlSj • L r‘=’j'^' 

If i _ ...^q 4^11 10 j t ^jL^-LUjVI ^ tjlj iJli-lT ^ AjjU>rjj! 

i _ r a -*~ j j ^ jC_«JL> jvpjlji' jl»-^ jl j_p-jli!l jtf t(_5j-i-i A^»- j-«J ^5lL»j 

il j i l 4^- yZ*A eJLil^X^ li! ^*^il ^3 '— *' ' J ; ' 

Iw^JJ ^3 jij£~ ^^ S -? 4 OjIjJ-JI g - • J - J 4~ J l-l*Jl 

*Jl>- Jj IjliJ L^-Ajj ^ ( jy-‘>liJl jli i 4-51111 y> 5yit-JI Jl»j> jl«^- 
Peter Ivanovich Lyashchenko, History of the National : ^liil . 1848 j»Lp ^jcjjJ- -Xj^_ 
Economy of Russia to the 1917 Revolution, Translated by L. M. Herman (New 
York: Macmillan, 1949), p. 360. 

Jahrbiicher Fur Nationalokonomie und Statistik , : ^Jail t Jr! 

vol. 146(1937), pp. 434 ff. 


296 


<> 1 Aj^U<aX3*y I jy> Jj^kJl (jail J^S AjJ£ ^jlxJl oJlS 

t_5"® LJLi ‘2 jJ-s£ 1 J-kLl l _^ a jjl—*jL| ^_o .^J| 

-*-® ■LS’ 1 1831.1830 ^»L*Jl ^yii a— pljjJl ol^JcJl 

1 ^ £-^ 2 - , ° (_s- s JAJI A-wjilU C-oljC-J 

U-“ ■ J-*-^l A-V2J- <• j~>\ k^L>- ( _^e >\ jVl J 

“— *- ■J-*-^l (J-* - 4 jJj !-*-» ^jy>S\ l ^J>\j')}\ Aj^-L-^o 0_*_<LjjI jJ - 1 

) 0 J iJl j.* JjSfl aJ-ajJI J*>U>- Lyi; J-u^j 

^3-s^jNl ij! JjIjij olSwJl JjI ) olSJ 

1848j 1846 jy>UJl oJJp- ^xJl apUJ. 1 jU aJJL cJlS 

IjjJ^jI sI_jJaa>L j-i-j jLS^i <jl L^o ULii I cJU L«->j 
Ijj 15 oil'll jJ Jj .5^»^Jl ^Jp jiljJ-l ^ oJLli>- j ilSL>JUj 

jX^iil apUJJ JJ 

(_5-~JI JylbJ aJjoiJI aJjjL«J! C-)| jJaiLl i_JLp| oJli^-l 
l^olxj olJj Jij .1812 j 1789 Jy>l*Jl ^ tJlj LJ i^yjjVl aJLII 

jJ=>Lil L ~^>j3 ^-jli>- Ai-Jaj °J j) «/g i tJ-J.jN I J j j_gJaJ L 

i-pL»j3-Nl J-*- 1 *-!' ‘■^j “ji (_^i ^ JJl*jJ i_>L_aa,S/ «. L^J 

JJ jlS J_p j .Oj-LU a-o_>j_* ^.jIJLpI ao I .^-s yi j 

J~*~ J,l ii^laJl ^ ^L>')/l (J,J ojiap- iJjjLiil olj jill £»Ju ^l^-J 
tpljjJl Jl A^jJiJl j»JJU ^Jaj ^ yfcliii JLcIaa.! JJ j tJ-Jaxll 

*'-" aj_»-Lp cJ 15 jjUJ! oIjULJ! 1 0 , , .. j 

jLaXj^I jli c (JLJLj .L>-Li-J juJl ^- aJLJI oil L jtS\ i y^ l $ -j 
j jJii j\j^?y j_g_e jJ 1820 ^>Lp LjL-aa-I ^ « j oJjil 

4i j ^ aj jP>tj ^ ^ . ,, i? l j| ^-o (jjJ! " " 

J-lp oJ-aJLj aJI^JJI o^LpI -L3j 1 1823 j»Lp j_ 1 Lll j»_SU-l Si ^_p 


F. Luetge, “Auswirkung der Bauernbefreiung,” Jahrbiicher Fur (17) 
Nationalokonomie und Statistik, vol. 157 (1943), pp. 353 ff. 


297 


c^JLSj ,LJlJlj,i IjjJLaj «. 1836 ^Lc- jjy*-! o y> La jL./ ? . liI 
iLyJuJ ^ tc-ijJl 4US y Ly4J-a cJ_LLl yJl y4jMl 
LLJsJl y jjJaJL; i! yl Lg_J jl5 yJ! J-LLil y Ml iow>ly-» 
yi .w>yJI oj_* |»LlpM y>Ly ( _ r v»ljMl (J-P yjjLjillj 
^.AljS) LJlyMl LyJjJl '4 i Ul.la.jl jLi_Ji l jpS L-ijJj-; 

51 Jl y <. 1804 fU 4.1 y 66 Jl 1789 j»Lp 4l y 78 y> **>LJl 
^yljl y> 41 y 90 yL t(_£y4 4~L jr 0 - 5 435 ^ ^ c_4 

J^j L*-Ji o y-L-o “Ob- y Jl l^-L-tv^l (_$4 j 1 (_s* A-iiL/? <y «-*>LJl 


C-JlS j .LyJsJl (_y J-® cJ44l 1-4 y -l4j c-Li4 4> jl5 

Lyil jj-Jl y-L’IjMl y (*-4-> ‘y43l -1*44 

jl JLLj .^jlj jl ^olj jy y yLiJl Lgy £-y y-Sl i J*4 jl>4I 
j»bJl y 4y5bl y4 415 JyL 4Lr y y5l/Ml °4* cJj 
jLyl oyj yJ' jJ-Lil y-=rjJ' (44-1 oyi y y-^j • 460 

^ |y— | jj <. <t54 ylS\JI L~.<4l ^y ^y—5l -i-J-4.1 ^Lll v — iujj >- (44- 
Ula J _pj .o y-^Ml u4_»j J| oly4l ‘4_*ll y/’jMl °->Lp| ^y_i_i 


Renata Zangheri, Prime ricerche sulla dislribuzione della proprieta (18) 
fondiaria nella pianura bolognese ( 1789-1835) (Bologna: Cappelli; stampa, 1957). 
Emilio Sercni, II Capitalismo nclle campagne ( 1860-1900) (Turin: : jJkd>\ (19) 
Einaudi, 1948), pp. 175-176. 

Ixyyr J> 411 LyJl iuijl oi* jl tilyjw gy*-: jr* ^ 

L^L ^- y lOJl5 liJUajNI ydi 5j~j.l JLjJ syj yll yl^>-')ll AiJal! 

j . .-. y ysdl iJU 2 _.Nl su^-JI c_~~si y!' tojLaJl Iji - 1 JjUudl Jl J^c ‘■V > Lb l 

g. .uik,i y y.^-Ji «ui ji t4~ii oijJi y ioi y y yW- y 4' 

Mori, “Osservazioni sul libero-scambismo dci moderati nel Risorgimento,” Rivista 
storica del socialismo, vol. 3, no. 9 (1960). 

Luigi Dal Pane, Storia del lavoro in Italia dagli inizi del secolo XVIII al (20) 

1815 (Milan [n. pb.], 1958), p. 119. 


298 


IipUIj y>-l_y y 4^yb3l ^J>\j\ a^Lv^j co *^! s tyL*Vl 

(J.I 1783 j>Lp 4_aia2il yo axil ^y i — a ,, o ] j yj*jjlj yod y° U Ua.i I ^y 
d* (bjjLdll yajdl 1 yS\Jj .1812 j»lp dll y l _iv2j_J yep Jl>-1 

47 Jj 24 y c~*ij J oij) i_~~4>b y-yjl 4l*)Ll.l <^~-v 2 J 

34 y LpsjI dj yjJl) o-yLJl Jp ImsjI oupJj Jj <.(id! y 

iJlyyUl coLySLd-l ^ yj ol y «.jil Nj , (21) (idl y 41 Jj 

CO Lp l 1 j 9 j cd^ 2 j Jy° ^453 t 4_dLJ yj LS\J I La Lava 1 ^^3 ^yO 1 - c 4 » la ij'. 'l 1 

< - J 'jr , y cs^^ cpUaLa.dJ J dooj 1 1845 j»L*Jl J jd>tj 4_™obJl 

cy (*trf 4ij) 'UAiOi l_^3 ipUaaVl <uoxJl cJld J\ dvOdxJl iSyLa'i l^i 

. (<uyjxJl colpliosj £-IjjI Jp 4 jJj la 4jdalij.a OjJLp 

£-jjjOJl ooLpJ ol iJl j-JJl ‘LoLcaOsdJl <b J la.'Jl J_P jid-J_i Lf _j 

y 4jL_la t4a*iljj| olxijoll C-yid Lad (.Jyj jl ^ydlj'dJ 4_*_djJl 

LyOOs £-9Jj (_gjJl Lo3 .(JWjJJoJI yJzOilJl yvPjlyll j\ ^yjljdll 

“odjOa y _ LjLd-o J ly-tj j»l LyoLs^- jlS’l pI j^i _ jJl iuLldl y 

jlaOCaidM 4^*a2j ^jAj dl Jl t L^jl (Jyy? jj! jd*_Xjj Lol ...a ‘3 1 4bibxOa 
(. Aad-a’ dL j dj jIOj (_JJ>Lv2XsI ^JjOOo Jl iSyjjT y5jl JjycJ e_^a<xil 
dp-Li_j 1 L$Jl J _y jJl y *djjd j» y- yJl dldll Joy d! y d/ J_> 
i_s-3 y’j^l 411) JJJju_i old yiJl dydLJl J_a-j jl JyJl olid* 

iiOdxJl 4_La_»J| 4*dj| ^_o 1 iild AjL^-'d-O’ 4-^jLiT LaJCwP Ijljj 1 A Hi 

00 U-LJ.I olJJOol J_p j ?obUJlj JiJLaxJJ Jil jLopI j t ydl Lai _y-l 

OoljjjLJl yj 4_ajJiOa OOjjj tbjjjl ' — JjJp>- pLdd/1 4_jJLJl 


Renato Zangheri, cd., Le Campagiie emiliane neliepoca moderna; saggi (21) 
e testimonialize, Biblioteca G. G. Feltrinelli. Studi e ricerche storichc (Milano: 
Feltrinelli, [1957]), p. 73. 

Jaime Vicens Vives, Historia social y econdmica de Espana y America , 4 (22) 
vols. (Barcelona: Editorial Teide, [1957-59]), IVii, pp. 92 and 95. 


299 


I g .3 j S y ^jl C-jl*_o->j.l .AojJJill A d . lal l J jl ya ol*^ 3 l 

tUUaj| ^>y>- y (JLi-l ( _ 5 a L»S 1 ( _ s ^;j^Jl jj>ljJL jfL> L r J 

^j j ,UL~j y Lk 5 t cjjyd jl t aJJL<=> l »5 t I4JU- o-vij jl 

c> i io '. 1 1 4 . * 3 w\ i^_j_j <U_; ^_>l — ij_Jl 0^) jfl « I I L^>ol C 0«pV_A ^ — Ss_i“ 1 (_^l — “'—’I 

Lo_w^ jlj t^j^Ljil jL*_v? ul j-Lta d>ljj •-^-j-^t tj-~~^i <_^ £ '^ 2 - s ^ 
tciUi ^ jv-^jJl J-Pj j\M £u oLL»_P ya !j-*-i^> ^ 

Ju>* ^1,1 Aj y 9 1_>^^^I <7-* A^-j^LaJI A*pji-X 4 >- jj I A-^Jl 1— jJ^ 

Jl>- ^j| il i. *)L^xJL™o I y>\ 4 _pLiJj o^x-^Jl y j^jc] I . 3 j£- Aju> 

XLp Lc-j-^- \jjj-JiJj ^Lp <_5 ^ '•I-— ~-Jlj 

c UUsliI i— > yA>- ya *u_pL<»-ij 0 .>wLLxJ^I j jw2j lo-L* 0 Jl 

. j^j^l t j-^ j jB 1. — J. ./?> >X*j jll 

. 1 ^| 4 j ^_<^_1_«JL) o^^-^LaJI jLS* UiwLLP yy>- ^ 

j\ t LJlil ya f-\y> r \ j t. V^-i jj ^j .3 JU-I oJl 5 L*-S t LgJ 

jl » /-> ya A \n . h 1 i aJLJ^ ^J,l j[ ^oLo jlS ja-S^ ^i t l_jlj*Xjj»l 

j j-^-ij-i I j-il£ j^j^UaJl jl J_«s Ja~~-j j-j ^1 - Lr^'J' 

L^c-ljj 1^1 ./sz al jj-U^j t j Jj L «-»-3 Nl <• I y y^A. ^ < * 4 ’ * 

■^yrjy. 


Ill 


> 0 * ^ a^ - yj 0^° a**3 L» ^ 1 a *-^— j* — 1 1 ^»LkJl jl-^ 


tAjj/U- ,_^-*jl ^ <Jy >'3 t (^Lo— >-*^1 tj-* 0 * 3 ^* 3 -^-i j^-d 

jJUxJl y» a-oJULo aJL& jl J,l iiLjjjllj t ( _5iLva3'yi jUj/l y° 

0 . I| c.L~p| j i4jjjjJI CjLpL>J.Ij .^>Uilll jJJjj O-ilJ obUJlj 

t(jjjllll ^ ^L„jJl j j^/Ml ^jS j y*yr~H cl^ l5-~^' 

j-LJl SIUpI j j-Svj ^-il5 L»jl 

^ j i 4 ^ ** " ^ y~A J . D J j V 1 1 jl O^L^j— J A_3^Ljj| A-^i-«i*iA? xjl jll 


j*s- i AJjjLill I j-P AojjI-aII oj^lll iiAj |1 t U)r"~ 


jUll 


300 


(jviUl <_tal>u U £-yJdi (jlodVl iL,j y_ yi> .^j$j| cjOJ L,i| 

J^jJl y »jyj il$Jy£ jl£ yJl y> jS/l y y^oJl jf 
• 1 °'3c^ jr* <, Lwj t <jl VI y y-l caUlyll y j 

jl ubUJl l*j jy yj| oU/Vl y SJuLiL y/Vl Jy- <uJLLo 
ylaJ-l jy, jl ^ y <Li>- j ‘ jUJaiJl y f-L jJl LgJ yJr, 
f-Lj oilpV J^Jl y oJ_pLJ| yU y <db~ j i jLw^Jl oLiLp y 
•V^' y-U^ ol y ^Soil yJl oVU y 4i»j ‘<e-jL^I j] 

li_* Jjji yj • I oLLp y AyiU y> j y 4 jL>-j i iyyJl ^jjj 
ol .y Ly^u^-I y y I y 4^Jl> j-yaJl y>LaJl J_d t ^y jJl 

yJl y ‘ L yyJ-l oi_* ySCJj topU^Jl y>j_p calls LyJJl 
AjyJl oO* y ^yiy jMi- aJp Ij^LpI L> jU .jyjUJl Qo jy -I 
t^Liil i,UJl jl ty-jil jl iJJj-l XjJ. oli .yoSJ> li jJL>- 
olUly-l j Jjly y _yA.ll jySUl jl £-%iJl ^ yy l^j jlp| j\ 

i— jl5j y (a^LJI y Uy- 4A^3 jj jl A^a^lj) Uyu jl5 

y*-i C-jIS' jl t^y-jl ^ Jl J JAJ Ji <tj| y»j' S yL| y| jVl (3y 
>* “-^LjjS/l y jJ^iUl jbyJl y iiJ, *j_dJ 

yytksjll O^LJl y Vjj oLddl i_jU>- y J*>IJcajU 

V-"' y^/Vl J-^ oLS" j_I 5 .j_^J AilyVL jl y I oil I 

y yLp liUa yJl AyUy-Vl AyJl ^.oa y JJl o^»UaJl <. j y I I , 
y— J yJl AOyJI ilyJl y t a-LlpVi y- Ly LSJo Jy, ^ j LyJ 

. Aj jJ~\ 

til ^WjVl jliw jl (jy'JiJl f.\ y3 _pLj jl l „« . Jg jL5 
y-L OjUlL A-Vj-A yb* jl iyy-is jl5j 1. ^LLj^Jl jjj y jUll 
Jiillj <uyjj| |^L ^1 t J^Lp Jw jMjjJ ^aiJl JUl ^ij^jJl 
r Wl y“ J^" (1 </!') J JyjUll SjJ LJ^-I U JJ .y yJl 
ol5yM ( yy jLi i(JU- jj J_p dill I ay V j iyJUl ay 1789 
J' Ji-L» jy 5 jOaJl dlL' y o-oli yJl y»-jljj| 


301 


jjii .yJip-JA ^I5k-I jl Aj><J-v2i L*yUs y o-oli L»->l 

L-p ^JJ l LjLJj j-Jl ij,\ UUajI ‘- r J j^r y 0^%^' I»w2->1 

^ . ...; yjjl j yJjjUl iiL*Jl J-k SiLk* i-ptpp>-l ojy y aj j^a^A 
^xJl oIjIaJJI y* tiJ-Lj cklSj • A jjjj- 3 ^--'-‘iA.I oJ-JL*jl jv^L; 

Jpk U jpIj LjJ^L^ ^Jb pj^-kjl ^Lk bj CpLLp2_P L$S-*-bj 

, o j 7 t ^J_illj^5 ,JL*p Lo— 5 iJLkj^n *X^£> j ^ Jr^~^' '-J*)kj>- V il 

^ oLUuJl p-^ J> oL-Nl O^r-^ 5 ' <3 _r^' ^ 3Ua3j ‘ L ^ 1 

ijJpij' ipjjj <■ pAllIj i<P™iS2Jl pIpsJLAj .j_^Ajlj [Aj^i 
jjjLill yksx^} t j-kp ^-pUI jyJl ( *-Lk« y oJjLJI ^^UiLi 

j jJ j 4_Lk^ij jliUj pX-pLJI - ^_s JjLS v_i-L»_iJ t jJ!^ll 

oLojkJI J> jL~.Nl jJl^JJl J -L’ cr-'Jj-^' (*-r^ i/ ‘OylJj 
•Jl tjr A ppjJloly jjLp cLlSj .yip £~Ul Oy^ y oL^j^lj 
L-^-JJxJI OJwJi pJJLS .1810 ^Lp iry>L_~J>3.l py*>LsJl C~-u-P^J 


p-Jlj-kJl gL- A^LpJj pAiJ^M' <3* ‘tirM 

j»Lp pp jL>- L^-ik .1809 ^Lp Jj y jbj-* yW.j-'-’i 

jl UL ,i~Juil k^ijpjSn IL^J^Jlj ^2_jj' y 1813-1812 
oJ-^ jJl iL~ yi jl Ij5 j3 LkJLp y 

jj j cjjJp~jll kgisjlj ioljjjl yLijJjNl ys pA^*^-®3 

o>ly>'l 3i Ij-kk j SaUl y I py^LlI oSl l>ij 

^ L g * LpUai ip jjLijJl j ipjJl pjj-^-pI L~p- c L-py 

y4 kil; i^Jl 0315 <• 1815j 1791 UP.UJI Ori 

jl j^p^- 1 ip^TAj oLljk-p^l o-xJ-jl -Lis <, ojjiJl Jy Lg-^lipl 
ciJLS' ^yJl pJpLi L<p-p N j ‘Ai-i- 3 p?-^^ y i4_>jL~j ONI 
,LLp>|j SjjjUI UpUjj J2p> L*jj5k kkb*- L yj3l 


kSjjJJ (jci-pa^ p»,y3s <pjjlij (jbjj-; oAk <. Lg— pl> y l _ 5 ^j 

y jppjjj"^' jrp^jAkl AlS'j .<Uy<jJl 

iCjIjLSjJI pg^J-oj tpU2ljJ-l p-pL>!w5Ij t jry*kJ.I pgl t jrkl^-AJlj 


302 


Mxia Ji life dlS i^yaj's/l tiojSH-l 

^sx^s ^i ^^xJl oIjJJI 1848 ^»L*Jl oIjjj 'jj* 
jl t^l-dLi ^ ^yZ &] t( yjSf| L^i I ^| oVLLl 

.y>^Jij (Jjdtt J| Uj f^£-Vl 

(_$jJl ^A^aJx I di.ll I i — 0-v2 tJU-l djt^Jaj l (j jj>- *>iij I L a 5 J ^ 

j-J <■ oLS J^Lp dUi iJtLo J_a~ 1 Jj c4-jjJ 'j-*-± N I jits' 

<J^ ‘ ^bjjJJlj Lg-Si jj ^jdl olSl^i'yi i^iLw ci_i jp 

jl i_Ui - -u^-dCll o^^ajJ <j j^f- IjjLS dr^“>taJl f-VjJis jl ^y> 

Ja'i/I ildP jj^jjjjJl jlS dills J ‘ j*-^> L^lj jlS ij-ill /ytlS 
^3 lO->lS <dp|jjll 4-~dS\Jl ^-vpLLtil j] Jo *y ^ g 1 

'Cr 1 ^' J^-j- 5 ' Cr* (*-«-*- 0 L^Ld jdSI ^ 5 J\ dJJU tdLa-Vl 

oLS Lb byC^ JL>j ^jVl OjibLoj j j^*>ijJl jlS Lba~j 

Ij^jj^j lIjIJjXjIS (dLL jj-d) j| i jlilij t Jj j-jJl ^ p_^Jt>- 
^j-ill J-la-Jl ajj. s^2j ^-fitjol O-x-Jd! A-iva^l idxj jjLSLJl 

J-d 4^^J| jy-4 ^;^ j-p Ulii aJUdJL o jd-du 1 jAS 4 jj j»Uj 

J>i jASl IjjlSis tojjUJ.1 Jljj-Sfl Lol .iJl^JJl oljjLdJl 
3' ‘crr-*- 5 ^ I J>AJ 1 A-ajLal Sj_Pi i_>l ddLSj (.^jjdJl oLd^l 
tjJ-I ^/ajdd 5 1 ^ dUil <.j_aLSLJ| L^_lLLl p 1 ti>jlj^jj_J| 

odil ^ jyibLlj f-l^-jJl dj j^j t_^Jo M iLiS 

(_»wjJJL!| CjLI j £3jJj t JjJaJl L^i Jjj d . 1 1 a-^ l 
^j^~3 tobjjiJl JdLj 4 j ( _ 5 d>lj'yi 

‘ L>LS l _ r Aj S I\ ^y> ^-{-eyxj d^'Ailt jli (ji .iJjJtiJl JjlijJl 
^L^Nl ja dJJi (j LSj .dill I Jp jj ^J.1 oUJjcJ iaJLd t^_AiLaxp| 
iolSjJ-1 Jjij- (5-ill iSjj^]\ i _^pUj^- > yi jJ| 

t(jj-ll v (^dJl jild! ^ -u Jjj LiJL>- 

“i-~v2Jl — bs f I L^j jisldl ^ jl cix^uljJl olp-UaiVlj 

J j^iii i° oLSj . _ r A sdJl iiJL ^Jai Jl oljpJ.! jl ^J-l 


303 


OliU jl y* ojL ~ j ijy J,l t“>V5Li “jy y 3 

^ 4 _> j y &£ j>- jj j-ij t_^jL?- (J.J jLLL 4 _™j5UIj 

(_gjJLjjLc- iS jj>- C-oli Lo-jjj •(*-6-'-’'-^ 0j-«-L$1~>j 

4jLi y* jJ - pIj 4 J JJl* jJj .olS j_i-l oi-A Jjl iJLSo^ljJl 

;L~-oSCII iL^-U jjjJco t <u^ii ojjJI ^ tlj-ilS ur® °l-^*Jl 

y iJLpls ^iSl io~j_^SLJlj o jSsi^j .OjjjjJI Zj^\j <L^JJill 

^L^JI y v- I ^ y*^ cj\£j3- Jj^- ol .jl^*-^' '-i-® 

* - ll. ll jIjNI ol villi - 1848 j»L*Jl J-i IOj oi ol? jl^r^l J>I 

ipjpj oJ y- ( _ 5 Jl t^y^lj^l <J-p (_S iL^osMl L^-i-L?- ,_^-ll 
Nl aJL?- ojj-viij ^i lioljj ol5^>- (J,l <~>Aa~Jl i^“>VjiSl j^oJl 

c. ju ■ - ^1 oj! yoiJl y> U_^ <■ j-iwP ^-LJI o -k—lj' 

.O jill villi oloJloj y j~^Jl (_5^l oj^l il*~^ll ooLj 

IV 

l ^ s tLjjjjl (j-v> i-*-wilj c-ljj>-^l isj^jLjiJl oj^lJl o- >L? 

p p p 

JljJ^Sj tU-P ila-L* ^y> j < 1 /° c wU 

( J_£ oij .i_»l ^Ml -LOT J-g-w (J-P 1~J ^ ^ypLJa-^l 

j_wP ,i\ rt oil <J-P 0 jjiJi oi-» L§-vJ O-vij-9 ^yOJl OoMlJ-l (_ji V— Ui 

Lvl i(_ 5 jlj^- v_-jL>- jj-o u^’o JO l5o^o^"0>; 

Lwdj^dl 

aJ ji a^jJI ^y> y*sy V 5 ^ 

l^jll lru5-“iA^Jl Inv^J jiJl -5 j^v4-I 0 } Jl-Ajj • oOj4p y.jy- 


OjJ>]\ Js S_=^v_Jvl olaJJl 5™04J v^~A« jjJI OIL' ^IjMl »4 a Jili (23) 

jaSs» jl 


304 


‘ C—LLpI Jij aj yi- ^ JJl 4_~*_4j| l Jjt ii y_A J LJLp Jil 

^jLij'yi ^y-AsIjI <4 j-4Lj LaJi 4 S.5^_*_JLLJ C--iLX-a Oj_ ; JLp| 

I^-pIj^jV aJL>a^VI V j LaJ^>LLo 1 ^ jjjjJl jjjbU 

f-Uipl to^UJl ^ tljjl? jjjjJl li-j . l^juSCL Jjll j| 

' — (.y-*-^ (J-Wbll Jl 4-x_~jjJl A_jojJ| ^yj 

1*4^ - j-iliiJl aoIp^j ojjJl ^3 y yc] i>-V1 

a! A-v^ l_>- Ajjji Jl IjJiAa oj y*t2A ^J>jVl Jj 
.aL^Lj 0j X3 Jju VI j^u ^ J _p«dl IdJ aLISCII jUVI jl £* l *jLJI j 
j-° Ai^^Jl j*_4_a_; jl (^jjjl Jl J^>- ^yjj 

jL^aI jj3 tJ^LiJl Jlo <ui ila <_J 4C-JU- jJl JploJ-l CjUI^iJVIj 

aSjJ^J.1 j»*>\jVI ya aIjI^j aj * ljj>-!j aL ^J il J^ L* I 

?3lyl ^ 

Jet’ll* C-olSj 4 Jlxj ai JljJ-l ^ 4 1848 (.UJI J 
•J~^ ij~" o^f-^ljl ioLkj^Jl ojb^U £-*4zj£- -A_l_gJl y-A A_*_~*Li 
(j^jl ' — i_s* Sr *^. ^ L^l jj c. 

jl5j jl ( _ f j>jVl ^IjXjLj J-L*2L> Aj| J :j J J 4 Aj jcj>> 

ALva>- J/Vl |»Ull ^ J^JI J> A^ljjJl 51J-I Jp aJJJJI ip^Jl J| 
4_oIj-aJ| J^a>tJ iJUi <L^b_a aLa?- ^ j Jj t ^vJliaj ^Jl LSCJ— I .„! 
>* «LOjAil aJ_jjL«J| APJlJlj ^jj-l JUAj jlS’j .^y^ljVl (Jp 

J-p|ji Calls’ 4 JJ^JI J| jjUajjJl J y*.} Jji t AijlSCJl 4_™, ^jJl 

4^U^>j4>iJ.I jLi diii ^ JLi 4 5 Jijw jj\J ^yPlkiVl jl^JI iJ^I 

jr^ “JJ-a 2 -! j^Jl aLUJI AjJJlaxJI 

LjjJli 4 ( _J>jVli ^,_^xxjLj ^Jc- ^>Lp J-SLj c~jl5 L^I 

4jjLL*JJ 4 JjLjjJl L^_aj) L^_v^Ao I_^_^Aj l — 4 “AjO j 


M. Emerit, “L’Etat intellectuel et moral de l’Algerie en 1830,” Revue (24) 
d’histoire moderne et contemporaine, vol. 1 (1954), p. 207. 


305 


jSJ-\ o-il c-jLji-Sf 1 j <-c?^l 


Sl,u b\s ^jSli j-o ljW *j' u-» J^j jr* 

(j^U-i jis’ oii^UJl olj <.L 

I jUNl jy> l^L i-jjj^l ^ oUiaJ! idlLklll ry IfL 

IS jJl { ^jS\ j\ j\ t jl <■ j^ dJU-fc jSy ji 

oLpJu> £_j>jJl 1-La jlSj -C? jjL>c_i^ll jtrT'L' j' *• Loji °jj- v:2 -! 

^l <^^UajjJl ^LS^A-lj ( -^->W' clr 0 

^3j .j^^-jJ iijJLj A-j-Ajj oL-Jjj ,_^3 Loji Jo <■ oj^v.^.dj 

5 ^Lil LjUsu^Jl 5 J^S\ ^-J- £tu 5-x-^.l j Lako> J jl ^ j> <■ JU^Jl 

^i i ^yaj*yi 4y_jS> <jL~>- j<-jL<lm jis’ t jipjii o-jLS' ,_yJi 

i_jj N j -i?S jjll t'^A-S'jJl j! i_a^I jjJl °LoLl L-® 3^° 1 jI-Uaj^JI 


Lo^jdl ^iju (^jJl tjlkjjJl C rSj S l\ olUU jj-LL-> 1^15 *Njp>> ol 
k^ijS ^ <JLL| (_yA L*^) '-7 J j- c ' jr" ‘LkL.oj L> oj-Lail 

J ^ ^JJI cJ-J-^dJ Lai j iCfLj.SlI «-La LjjJ^-jNl 
<u»-poj tL^-c-Lj>jl (j,l a^Lp- ep^ 1 i—jl^a-ll 

(Lord o>jl<L~j ^jjJJl Jj-Lj •U^- p jlyL-'o'^l *\S+&\ J,( l _ ? ~r'i {*LiL 
^Jl 1 1789 jJ« /jl \jiy~ j^S aL-^-J J Teignmouth) 

oljoUJ " i«j|jJl Ajj-^jJI” J Lvij^l -LjJaiLl IfoS C-jw^J 
L^juSOlo JJiP' (^Jl I j-UL" jlx^>jjJl p^l (_^l . JLLlJI ^ 


Jjjis pp ^ jSll ^ JjbJl L^^Ls^j . - - •'j J 'j^' Jlj^' (J^ 

. 3 .L jj j j/l jJ - ! 1-^-* (j^“ SO-o-X~*^ <■ ^ jJl jl 

19 y>*j (_5j|jJ^>-ijJl ^UiJl i_s^“ t5-^l a_J_^L“3/l I -La oLjjj 


Romesh Chunder Dutt, The Economic History of India under Early (25) 
British Rule, from the Rise of the British Power in 1757 to the Accession of Queen 
Victoria in 1837 , Trubner’s Oriental Series (London: K. Paul, Trench, Trubner 
and co, [1916]), p. 88. 


306 


pbbM ,j-» AJb-V ol jib ^ (jjjffidl j* id I ^j> 


^jjJl |__5-~Ja_) (_$ iJl j^> t J-olxjJl "V v (j| 

~^3^- J" 5- ^ J-*- (^dJl t ! iAj L*J I ^Liij ^j-a 

•l5j'j-’_HJ d>\ GJJ-^Jl jJsLii 

Cr° ‘ ‘-^ <_^ j-^ 1 d -Ui^N L«-U- 1j j-^-pI ^jJl t j jJLk^Jl 

^ .9-^ t — 1-illl 4 Ax>bH-l j}CJL> ^dl j d ' 

L^ iu^vilj djl^jjJL ^ ij*)do_P 4_o_£-<>-i j>LjiJl 1 ^J jU- 

bGj jl jLx^aJl L y5jNi d'iLj jyj aJI jLjlpL i. yAb JjJ 

'■baJl'S/l OjJjj— ll AU-P j-^-C- L«J> to! IJUts oIjj jj-oLSsJl 1 1 1,1 

^.^.JJ (Goldsmid) J_^ojJ ^ ju>. t dJJi p_b_~.l 

L S-^ 4 dj-SG o~Lp i5 ^lJlLI aJjJ-^J.1 JuJl^ " t (Wingate) 

^ bjj^/1 olSj-Jo j^j 4 £-jjj3 jl t 1 -pL^- ISlLo (J^JLl-1 
( j- c jL^^l^. s )/L) (j_L*JL> Lo-J 5jb')/l bLoliUl 'L^jJ~\j t^j^/l 
ubwJ^ 1 jj-^wiil £_^_Jlj t ^JsLJl ^-jj_?--Lx_~J,l 

cr*' bliij i ( _?0j')l\ J-i> j! £~Jl xbjjJ boJjiil 

aJU-I o jjb y y jJj , ( ~ 6) " J 5jJbil i^JLl! A_™J Jujj- Jj jd> 
A_ojJ £^Ul .4_>.X-iJ! ^l>tj^>-^/l ^_p^J1 ^p LoLc aj j-iJl 

t^j^LsJ.1 ld_a (_glj jJLs .(1818-1808) ^Ij-Lo obl^l 
ti-jtllj j^S”! AjjjjJl oIpL?“ a-pL>J-1 <L^jj-AJ1 oL^*. jJI jl 
-iij . <W5li-l 1-SlUJJ oLk-/^ 1 ^jL^.jj L^_»_o i-j jJ jJ|_j L^joL?- 

drr^'AiJl J-P oJt-- o-ij t Jj^\ y>-~\ I O-ojjdlj ( *_^J r l a_J_p 

. 11 <w?li-l ‘uSOll 4 ^ju “ ^ j-^Jl 


Romesh Chunder Dutt, India in the Victorian Age ([n. p.]: Kegan Paul, (26) 
1904), pp. 56-57. 


307 


Oolp jJI y 1 dy-jM 1 * 1 -* (J-^ - ‘b’j''^ j\j*/?')£\ C—jlb 

^^y ^1 Lylp b ^Ja-w^Jl Ab-C t yJl ^l?l^Ll ^y Abb^~o 

y 30 Jlc jisLil oJl» cblSj) jijyyll Jj^> ^Ukb J,! JyJl JU-; 

JlS yiy jl jll . ( ^A_l_g_U jjliajjJl j,_$U-l ^ydjl ya ‘Liil 


^_JUj ^y L*.^ j i aojLHJI “UpLj^i-l cjL«-»^xJIj i— jl ypjU 



^)_P (_}ljji-| jy*., /? " 1 ( yj--bjl ( *-aJaJl £-4 (^Ij-JJl lj-j .1 yL^LjJ 

_y ybj^l obly) C-bpL/2j Jij) b.ib- o^L ij AyyiJl bly ijy-jbiil 

** p p 

^»Lp Jjbb>-I y> Ably.^ ^-jj! <y->y y jdbl urr' 5 >! 

(Malthus) yj-xJbo A*_j>j yiJl jL£^H '-'-y ^y^'j t ( 1 8 1 8—1 817 


b_^jjll ^yj a^*, jL» ylil i jJjJI y (Ricardo) jPjlSbjj 

lb_^J Vksjj .^yJl A-ylu ,y ^^—y^l y* (J-f 

aJ Aijbp N Ljlw^ Lvijli a» jbb>J. I L yj'^l Abblyl a-j^-alpI (dyil 


cblb .iSjlll l^Xc yJl ^ybljjll y^y oV l~bil l-i-* yl •‘ u yl'd 
yo j .aJu^L (J-p b y_L<> I j\i\ l 5 y Lf t L* y° (■■■-, <g =- 

JjjJ-b Nl lijUl bjy J-P yy ^ yd/jH oj_a> byUa_» jU <. 

.Jl^pVl JU-j jlyl <Jp bylij yj)(J ASidU iJalyXyjl y Oj 3 


*)b^- 4 _^p|jJ_)l £cJL/ 2 -<»-U l _ J -^Lw>~Jl Sj-ijJl ^y-laj jl jl 5 _j 

.y’jVl (J.| qpj-y l-yjj J-~° lj* 

tlUS yb y ^P bjili A_JlS Ay jJyJjl Ay lis SAyi 5 ji jl yS- 

J_ai . Jlj^JJl (J-L^-l y» jljLJ aIaaJI aj_s> JJ^p ^_L>Laj Jj j .^Uy!l i y 

yiljLbJl AyLACjNl ^tJL/ill yjx^lj j_jjail>eil bjbjM 

yJJl Ajyi-I iijlll jl oby L , tf la * . j Lisy jJiS- yolxJl jyJl ,y 


yij lybly jl t(ijUa)JI Jp clyJa^o yJ oU5jl oly jybyi 
oL y " dUJJ I ji. g&S (. bjJaii-l oj-f ^LaI^NI lyp-bj ^yl jjjl Jill 
lljjj ya a pJa t(JL*-bJl ,y (_>-J :, lS"^^ “Co-jb 

A_^-y y I) JLjSlI J,l CjLj A-Jj-vO. J l y^ 1 CjNJ_h_x. i yh yj ty-jMl 


308 


^ jf-^Ml JUL £3*J>J t(ivaiLu 

£ 0 ^ p-r 0 '-’ OjISo t J-» jjLJl yidl l^py 

0-° V 1 " M 9 ' (*Li ^^lodl _ jUw, ^ 

v ^-!ajL>J.I c-jISC! Ji* o^Jl oils' jJ j . U J>J^\ i]*>L> 

oL-a>JI Jjo o*L~u oU-M lauds' o->to>l jlS j . oSlxlL LpLS I ,*<*1 
^SUl ^LJI Oi^jJ! ^ jSL, }j .1857 f U ^o^Jl 

S f ^L-vaJl sjjiJl y^j £_*j tdUi J,l J .jj^Jl ^ ip| jjJL, 

t/^') V _r~^ -^-g-ll <5 j-iJ ao ^ iJl ^JUall o^o>1 1 1/.IU.^_, 

V^»d^l apL^I ^JUai ix_j,\j>- (y, yj_| 5 yj\ _ u _gJ| L^J t - ;l< 

• L^J L^sb_o 'if t jJJ I jO/2 J 1 J lii yu wlLgJl) JilioMl Jb y 1 •• . ’. I S ^J| 
ijby LjUaj^J OOl <.<U*jjJl ot™JJ iLl^aiMl O-Japl Jo y> 

^.aJJLJI o^oJl ijjj>- oils' j .Oil jjz. J| ^ LJLp \sj 2 y,j t iLL>lS 
f-°-“-; tobl^_>Ml o_Li JJu: Olia_>^_Jl 5 j U : ... I l JO 
J1 O^OJl jij .OoJl JbUj jUajjJl ^i^oJl 
(il aJ^IOIMI A^OJl OLJl Oil (1)1 Jl*_, Ml . jj-l 

.1857 (»UJ| J| 

O* J^~i }■ V- 1 ^' (J-*- V^*i. Lr-f' aJIj^JUI J^Jai jl 

Oy^%i]| jUo y* iisll» Mj t^joll oLpUaiM! l}*>lo ^ )& ^IJ 
J-A t dLJl y~] J^P -UjJ J. S. ■ y^J\ Ail Jj j^SJlil 

iO^-l yk . la jit (jl) (J ^iJJ jjjcoil J^JoLJl 5Jowo t5 y>~\ 2<..t 
toSLlil ^ Jij^Jil J^poJlj t < '“ 7) ( ( jlkj jr JI ^IjJl 


Bernard S. Cohn, “The Initial British Impact on India, a Case Study of (27) 
Banaras Region,” The Journal of Asian Studies, vol. 19 (1960), pp. 418-431. 

J — I' if -M J >yjL I iJ jS/ 1 jUMl i-lja ^Ji; 

.iLJ-l jJl I ^juO.1 (^Ijj jUjl C^j) 

■uUaSh -uSUil ^jl-to 23 iiLUo.1 t o _,iJl y S^SJl eiLplki^LI IsCJL. 74 J^al 
XjjSj . II jOall y 430 ^^3) ^ p-^liSU •— ™j 


309 


bNj JJH J jl 5 bUsUb fl. jr^' ^"j'j O^-^' 

id I 84 Jp JuJj U o_^Jjuj jjJjljJl -^TAil uLS’ i l jLji\jj jUjI 

^.UJl JJUoj -jj^' V J “^' ^ ^ , ' up ‘-r’j J ^' O ' 0 

id! ^y (jyojl I j y-d! 4 i v_jJ-xJ1 0 I 4 J OjbUlU jl5 1 1840 

Jp S/*pj .1872 ^Ip idl J 62,6 Jl y~Jl o1a c ^ , J i t 5 tL ^ 

i> y> ci^T iJtAi J-p 4jJj U JvU y 750 y Jbl old “4lb 

y* L^io eOibl yJl «. JL^NI jjuJI iJ*i yb id' 

jljjl) LJybJl j^JLiSlI y cuL«_kli-A ebtdi y ui4— 

•^jIjJI yjJ 0—^3 JLi 1 1847-1846 f L«Jl J j-L>y 

(28) . . .1, 
ay y4( 

yjjl yj-~il y^fdl ,llXO~»Nl b-d-soi y^U I dy - 1 (jl 
.o 1 j xa!| bib y (jUajjJl £-1 Jl !y y>oJl o^yddl b_yiyyJl 
tAjjbJI bliiUlj t boUJl oLoJiM I jjjbj ybbJl ybo lj~^jl 4ls 
J_P SJu^bUl J_y 4_ojbU-lj tl^JI bj-d^Jl U-^-i cr^' y'yA? 
.iol yaiiN' i~^bJI y buy blaid !yd~! (*-r' *^i •'J-’d' osbyd! 
jl t y j j jl ob ly jb| uoJ y yJI U-^loil £-y otH br "- 5 

JJi ibyyiJ! lyjj by yjjj^l opbjib*- 

ebjts a Us J Oilj Lojj 1OO4JI J-P (*-Jr b>^lbUl byyll oU-UJ-l 

obU^-JI >y fOp y (V^JI <> ‘ byJl bib tf» ^o'j^' 

.4JLl_~o iJJjI j^S ^j-P 

jl) iJLj jJ jbUl 0 j^O-b .1 4_aJiU.I ^ bj_a*)Ul Ibbj-ol i—olbj 


Sulekh Chandra Gupta, “Land Market in the North Western Provinces (28) 
(Uttar Pradesh) in the First Half of the Nineteenth Century,” Indian Economic 
Review, vol. IV, no. 2 (August 1958). 

.- ;•■< ! ^yJi LpI j-)\ ijS/l j*- j-tih; «Jb4j 5J3 'jl' 2^' 

Enquiry, New Delhi (February :SLf y 1857 j-b \?.y& LlUJ-ll oULUll J> 

1959). 


310 


I LjLli CJ> o <jsr ^1 (ILL- iJLJ jJ ^SD l 

^£- jL—Vl jj^f-Ua 3 ^/l jj^uC^J .1 J_u ^ t jjJpLLl oJla (_ji J .(Jlj^JiJl 
|>b L u^LJ-I •ij-^Jl Lib j*b> Lj>jL<_a LI (jt^UsVi 

ol 'i/l - l _ s -^>ljVl ^j-a ijjUi La jjJL_j I jJLS’ Jl j jj_a_*_i^J.I 

*— ^- S '- J ljU oJLLa a_LLl™ 1I iuLa jbLi-l 

J^J oLlSj ^lixj L ^>- Jb ^jS\ t^jLil j jiJl 

cr 5 “b-^bJJ Da^aj jbl j-t j-LJ i^j^LaVl 

LjjJ JjLa^l elij abJL SOjJLsL- 1 oL, Jif J-! ^isl c^lij <.(1824) 
jij£ <_?J-^ b-)JJ • jL~a.Nl jjJl j~Jl JaL b jp^> jjp uy^*-° 

oJ-L (UJaLgJl) Lpjjil jl ^a 1 1* j Lib I j t _ r b>lj'}fl . la ’j s.slp| J,| 
C^lLj (.CjLjj^^J-I ^i5l ^ ^OjS /1 D-La-J LwoaLaVl oJu>-jJl ^yts 

^ 4 -LJ-l jl ^SIjJlj .DLL L^LaJ-l D^Laj/l J_P a^->, g ll 

■'Lva^sj/l j) (JjJlil ( jJL>_> ( Jj .1850 ^LJl o_*_> Nl Lj^- L*_.LL> 
.^^aL-Jl 1^-aLLb Jla Dla 4 . Lda-Aa \ y\ Jj jljJJl dJJL ^J, ^_~LJl 
j*Jj^j t^LLLjo'yij toLII jJ\ j>Li j_a jv-p^Jl (J-p j 
La ^j.p t La^jiij^- ^ t o_LL LoO^Ul LSL^-4 jj_aNl jls tl^Jj 

. ClolS* 

V 

ir* J—L^JI t--jLi-l L4U2J ^bjS/l 5 jL^>- Sj jjJl Jo_i 

(J^-d Joj ^l^lJJLII £-q^>cL < >UJ (_jjJ| 1 j| ^L.^ n/i 

i^J • lS^L^s'J <— jbl LiLJl <_jj-Llj OjjJL ^jjjJl . 4 . n~A *y 1 . . i l -^_ ^y, 
OyLJl so^Jl ijji. J| ^ j_*aS| ^ ^UaLj/l J_^dl |Ju& ^ 
Iol .S^>^JJ ^1 jD. I J^J.1 J> ^iUi jl LbL^j . 1 848 j 1787 

DpUj bjLLJl j^jL-JIj DJjJlA-I aSLJI 

.^Lp ^aUl jjiil j* oij ^ ^jljil ^ ^^LLl ^LDLl o jJj>- 

LLLil LLb-L ci! <■ ^ado ‘uA>J.I Lp|jjJ| cLlL t La I y* 


311 


UiUll (1 ^ .obiUll ojl 

jS\y j\ iijjii\ V ^ ail ^ ‘^' c ^ ] 

.^jl jljJ Jp £j_>3 Ji L>~^ ^ t4 ^ i ' C^' 

tisx^Ul iJU-~<' jl\ j>^' <3^ (Tj'p- “^p'-Lr" 

,- sjoJcr o' <y p^M c> ‘ i o 2j ' i/ ^ 

^Ul yCJi J~^' ol * a-*J -W*-^ UajL " 

^sijp J^Uj <-^ J 1 ^.^' 

^ jJ^" U5jt ^ lj .l^lkJ'j t oL^J' ojiJl JJu 

^1 AiJL N| i^>o i^U^' J-^jh 
<> jLoiiN pUI ^yll! J-^ ^'j> jUj 

.iol*il iwo^Ji ^SO £j\y> syjj ‘3^P 

jl>- Jlj tljuJ ijjl ^ jiU-l oJjj oAjh c ^ j ' S3J 

^J, ^,jdl ja i&L-n ‘-W 1 i> U d[Sj •' U * Jl ^ 

iUS^ ; /V IjJ j U* olS 11 .iUi >y* 

.1* U*3l ^ ^J' ^ ^ •M J -^' tM"'^ 

v i^kUl ^L^JI UJ c 1832 r UJlj 1815 fUJl 

^ ^ Jil J1 JJjU oiil isUJ^Sj dj±* j* a* 

j^l J| UUajjJl i-J*2Jl ^SUiJl ^j'j ^'3 

ijj.A\ v_Jl>*Jl ^ u^»>' t1840 r Uj ■ LW ’ ^ 

«, *s> jJo JC^JU ‘ I >d^N ipj^ " J! <u ^"' 

l_j coUjj i ^Jk* Jo> api. i^jI» 3^V ^ ^ 

J^Jl ^t-p o >1 y lil Jp c5>' ^ 0^ 

jJ^ J1 jl J-^Ji -il— >' u^J ■ ■ * ■ 

JeuJjJ oS! t JJuAJl Jp ti 


Rajani Palme Dutt, India to-Day (London: V. Gollancz, 1940), pp. 129- (29) 
130. 


312 


Ct* Ir^ ^ ] *j*- ‘tsW •±4* jlxL yj jc^Jl y cols' £^y\ 

4-;^Ul cJ-y oli ijW^j .yl 0 ,jJl iUaiiVl 

V -^b J y^- J* ^Sl JSLio jux*; Lybj 

• p-^l jil 

cjlSLJl JJ_s j_L yi .SjUl ysi jS\ jlS" tljoJyl yj 

‘ijy-l^ll ‘y^l J| <u! yxb tliUsdil c_iUoU 

(_5j-^2_aJl Oy-aJ_; » — sLiSbJl y y_^» J_p i_p|jjJl y 

b cj-^bJl yib-'S/l yj')/! y 2-LJi 4_Py^>xi 

4iiaJ.I t-Lix^Lj .b>lp OJO-A J (t-^-Sbbt y jyJco J_j tOj-pjy 
y^ Ji y*J| OJlS t(yJl yl) |j_J y_l y yylJl yJL^tJS 

yj t y UayJl JjjUjc—VI SjjL»oJl iw-LJl Jj<ij <p I wJl 

jlSyl yLJ aij .AjUayJl ^Ll-aJI i~JL» J_*_ij Syi 

V^bJ' J-r^l^l y ^iyl y UfllaJL bibx^'yi y tJL^Ij 
oU -OISCJ! iJs- y Jjlyll iJlSbl yy; JJ t yUl y i*5li 
JT^. y^l t>* Aji^x] ySj Us>UaJl y> Jb-I j jlii 
xij .^IjJ! y J-w?bi yj jl t^LUJl y oloi ^Lol y 

yy-b-~ll y ySb ^j-p < _ 5 -^aiL yj'il 5^L>, iJlla^ . - . . r -. 

y oJj yj tJ U^I jyiJb 

oJ-j|ydl yUa_yJl JjJ_JSfl Jl hJlijJl ^IJlI jOwiS yJl 

C-jlS t 1841 J»UJ| yi . 12 _ jUl ^JaiJl UpULo Jp c^Lj^I 
y> Jil c~SUji" y iSJ-LlI yMjVl y?- y> id I y 64 

cs^' (>• ‘-sj y^ 1 bap J-o-b V ciUS j tyilai ;...»■ 

jlSLJl iJ_p i^ipLvaj tlJibj .Jj-lj ol-Xi yp LgJL-o Jb Jij 

^-lp yliJl OyJl Jbi- yiljVl oiA y> jylx^ 1^15 yjj| 

12_10 yo < — 4Jbo pVja y> j yJl aIJp jlS j y y^bdl j yJl JjIjIj 
y t jyll JJS y oLyl_*Jl y- J t^jJl y UslkJl y faJjL) 

yy-v) yj ^ jij -Ijlyl '-Llo^Jl yL*j j c i — wJJ-l y« i^S” 


313 


. O0) i yj> 

. . a~ .iMi J-* ^ ^ V* <“ , , , 

Sj &^L±, U-> 44 W 1 ^ ^ ^ ^ ^ 

i^>- ^ J! ^ -'*'* au ^ JS - 

¥i£ *, ^ *-* > T ✓ ^ ^ £ 

jU^lj 4-UJI y^ j^s •V~'^ J ' OJ , 

ojjU i^ ^ ^ ^ L 

ji * A i_Ji iWt >^s> t' 4 ^ ■>* li> "" ■ 

iL ^ ^ ^ ^ 

i^uui ^ UU^JI ^ ciijj ijj-^ ^ 4"- J 'f * ■ 

J o oL iij\s ^ ^ 1,847 c u ^ 

■X .ILJ^I .i» ^ ^ ^ J7 ^ 9^' C 1 - 4 

;u^ i ^u y^iojX ^ 4 Ji 

f ujlj 1846 fUll :y ! 4i4' , ->44- u 6r!.>-' - 4 

' ■%. U— V* SUi Ji' IS™ f U lj 4rtl jl5j ' 

a 8 5, r ujrU^^^V^^fU,^ 

suui L ^ —4 ** - a! ^ “ 

*<J ^ ^ </4 -OJ-' <*» ^ W J-*- ^ 4l> W 

„ U^ll OjyUl ,>4j- ^ ^ ^ ^41 1 o* 

nUJI ^ ) ^>4 ^ -^1 ol y^i 

°'\Ja\ die J jJtj- i~‘ u^i 1 ^ 4*- 1 ' • Jp Jufc7U 

ji ,J.| ,J.i ,,W ^ ^ . 18484 1289 O-toJI 041 V* 11 O* 

K. H. Connell, a* - P»P»“»» » »*-. 1™4 *«,» T,» <!»> 
Economic mm, **». « ^ “'' 3 l"** "" 285 " 
s H cousens “Regional Death Rates in Ireland During the Great (31) 
Fa leL 1S46 to 1851,” ^ ^ ^ ^ 1 ^ P ' 65 ‘ 


314 


1 — CT® '"T^' 0 ^ 1 4^- 1 jl <■ I JjJjjJj JJ^Jl ^3 U^jU j j_S\j 

<_ 5 ^ £jlj^l (_$-^i <_J ‘>^>Lp jl i jLU^Nl Ja- ^JlpI til u y . _aJ I 

45 1 ~-— >U *L^j«_J| 4 a. Ig l l oj_a pLjjjl (j| aJ_p jjjd.1 jj-»3 .LUj! l . ■ I V > . j 

jr*^ OjiiJl jj-« oUjt^Ul -1 *j jg jj>d_o J5UU Oj jjuJu 

^iaJl U-j-* Jl^-Ml 4_U>_*_ ; j tjoUaXaNl <5j-aJl Jl dlii (_$jj<jj 
i)^ c (1795) f Lkl" cJjl^I ^1 ^Jjdl 

JL»_*_U jj^-Vl jj-o ( _ s ->^Vl jJ-I OyjbJ i— >1 j-v^Jl o_JU^- l^jjCJ j UjJl 


U^jJI LajIIT ^ jlSj tiJadl jja>-Vl c5jjJ jwJLio 

• Jl_o_*Jl UL^I Jl Ur t jj_g-Sh J_e- u_p jljil 

cl! J-o-^ cr* (*-( 7 ^’^ ^ jl 4 -U> J-P JNjJT^i'yi 

^Oji-ll ' — U-3 t j^j 41 jUjj_JL*J| J~w 2 -!l jj_>LaJ olaJUJ.1 Sibjj 
t oU^*jj j/lj ClaUjj>UJl CalSjUU. J jUoJj d^*Jl (_j| ^g-j/| (Jgjl y>-j 

t 4 _^jlji 5j_ ; j^'yi jLo_*ji 3^_a_iji our j->- " 1 1 Uii j u_A j j_j j 

jr° 5 jj_v2j ccj^-ccU 4 _^xJ I ^LjJl a_—*_jJl aLoljj>- cSja^-UJl 

<jJ _r>- j tCaUjjAUl ^>-ljl ^3 (J5j_?-! 5-L>J_P oUJaUU Jl C-CU 


JUj«JI o*>UUUj Jp~ ioL^cs j/l O^-JJl eJjU~ jj j .UJca - j *j j ^ . 
jl (_5.iL/2c3l yr-L J^Jl i)jy Jp LI j^_ol_p jL iULlI ^jJ,| 1 ^-JLa.L 

3IJ.I ( jg> U^iU-o jjss j <. »LjJ-| _ r iLaJl j jjU pU- t 1834 |»Lp j . 3 j ->* g ll 
O^-U-j^j ^jJJl (JU_UJ JLaJl j*-n . 3 j_^aJl 4 _ULJl 3 J 
(*- 4 r^ f>-r^“jj 4 ) J Jp 1^3 jj^p- ( _^xJl ) SJjjJj JpLxll 

t^^JU ^UL^J IsjU- (^iJl l _ 5 ^rJ-l ^^iUUJl ^il^J'yi ys- 

(U^l 0UUW2JI t(, — jUcjNI ,_J J! 

>Ul jj^li U 1 S O-UUUUI Jij .^UyJl y* ^yi OaUl ^ jJku 

Lo»J^ t l_Awi^j cjLo«^Jl ^ (<U>j| jjJl 5 jZ-4 ^ I 

'■V fij (_/ UIp oik j» 4 pLu>jI oLi tipjjl epUgl iLUGl jl 

• ^-*-* , lxil j^jll l73U*^o 3>-I ^3 j/ 1 ^Jtij^al 


315 


t LjJuJ (.cJl S' ijUl AiLkdl jJ=>Lil jl £* <• jLSb. 

(_g ^Lw_o ia j-o» Jl UaliaJJ -L-*-~Jl i_jLll^Nl (jplj .4jy> 

<Jp ^ fb ‘b-b jp* l/ ‘ u b*^ 

>»iUi cjIlll«JIj oU~»~<>b-l jlj i. *>Vi» Lw-jj^j (_J 
J_p <. jJJj y J-yail Li'i ^yiLSUl ^-jLaJl ^-vij j'-S’ l-VJJ .j^l 
o jJL?- JlL-£- tO-iLS jU-vaJI ^ ji\ ^U^jl jl j-» yEjJ\ 

tL Jiji y'd jl L <hjj -^rArJl Jl >*■-'-’ tCjUUxil 

.SJ^Ul <—> jyU ^bj' L r’^ c5-^' J^ 1 

oJlS U jjlij 1840 ^»Ip i'cJ>i\ j<s- jJ l _5~“ J _J-^ £-MiJl jl J-> 
jl iJjaS I cl 788 fl*Jl ^ o^L^.jbl JUjJI £U>jIj ‘LpL^jI ajp 
- < ' 3 *’' ) ji>-bl i^-jlJ-l (J-f- j^Lkj^-Jl Js>jJi^ ^ J-viJ j^ 4_laj^ 
U .-> .11 y> y^ I t_JlJ-l < J*" j_^5\j^»'^l jj-C-jlj^l j^ tc-jj'Sfl cilL 
^frwill OycJ jlbll ^ jj>i 

.Ljjjl Jl j_^j b (v-r-l (J& 


^jJ LL°L<JI 5-i-Ja Jlj Jol— jl c " J - J H (32) 

4 Lab u- ^ e^i jJ-'H JjH 5 ' jl Jp 

0 Jla J> yj .jL^VO (v^Ujl UJl^I lil lUXA ji ciUjj lUli-j iWj 
JL«_*JI j-o JJai jH 1 c r i ^- 5 - ; ij^ i>jU=> jj-i-^i ‘ 

^jJl jil -iSj ijyJUl SjIAilL j jy^i ji-lll 

^jJl O^LJlI jyaJ J>y \ y v-JU-l J jL-S^Nlj Jyj-L; Or*^. 

Henry Colman, The : JoJl i ‘ . . . 5j— ill J4 5^.li jJj j_f-~^ 

Agriculture and Rural Economy oj France, Belgium, Holland and Switzerland 
(London: J. Petheram, 1848), pp. 25-26. 


316 


J-/U35 ij^uM 

pJLc, ^30 


* ^»lj| C C oJlfc " 

. (l 5 jjU>JI &> jJail t (James Nasmyth) t _ r ^>- 

i i^aidl Ajx_JJaJl l^lil „T O^gjJl «NjJ»s h* frlyl" 

tojJ^UJl ojji (Jp *LiJl y! 

..AjaJ-I viiSLJl _L> jlixJl thill ^ ^Jb y) 
(A. Pommier) <u^ ^ .t 


I 

3 I *. 4 ? - 3 N I c (Jl^3 a^j gIS” 1 1 848 ^UJI ^JL>o 

<jr° l “ J j_j-^ JldL ^LLluaiI (jjjJl (_)liajj-JI 


W. H. G. Armytage, A Social History of Engineering ([n. p.: n. pb.], (1) 
1961), p. 126. 

Roger Picard, Le Romantisme social ([New York; Paris]: Brentano’s, (2) 
[1944]), pt. 2, cap. 6. 


317 


o.u>mll ctabj! ^Jl ct*_)b> b>-jj i j_*^p £-**l-dl jj-^l 
ILp L^ aJl ojjjJl 4Cff- J-A ol jlb>- C~oJJtJ ji i Jk-~‘jl\j <b»y*^l ^JJj' 
_d (Richard Cobden) j~U^S ijLbjj jib Lli*j jl 

x*j t j jj£j_^ o_u>tjdl oL>N jJl jl -A-Sjll Cx^ *■ " oliujbJl ia^ljl 
Ijjl5 jlihll jl L>-S" i LjUaj^J (^J-i-l y^bll ._y& 1 jn’.j-^- e ' 

l ^£' t ^J^jl yplU^Jl J>J-iJl (J,l jjj^J OL-JUj'il 

oIa jl jJl .<J\ jJl Id-A j*-$b jLj^. (>5^1 (1 ^rjl^-l jr° i_gl *jl jr° 

^ILJt yi yjLJLi- I jll J y><^\ J ij ,,jJj>^Lj ji oNL^-^j/l 

£**,bJl j jj-ll C3b**->jjll L^-v^ljdCa j^bil 

iSb*Jl i? jJad- (j,L?-l jib" cJUlil (Jr^ 1 1 850 j»L*Jl yis . yts- 

o jj yA-\ *Cwj^ \ j L^bJjbL^lj (JLi_)^_Jlj y3 4jJ_j.XeM 

(,oJc>Tid.l c->Lj/ jJl U*diA*j blj .,J-^> tlx* ^-bl ^dl-^Ml 

I g » ■ .> ijjjjjjll J~S- jljjJl y9 l — jv3-jl (J,| |»3j^l 1*^-* jp 

jiUJl jb iUi> <_$ ^Sll ^UJl ^ “>Ui bJ_pj Ld'-K’.j-i 'Mj 

jJlJ jjo jl jJLp ^bJl j ydl oU~*jjI yS 

I yb IUJI jVSL- SJL^li .1788 f lp Jp jlS U \ jr S bjb^t ^ 
Nl iJ' j&l 1830 fUJl .j^jb ‘bib J-b ^ 

(Jj jJ^-lj l j J_J y* <• 4_o_~J j^d_a ^S- L^LSb*> i-A-P .AjJu oAj-I j iLi J_o 
tLoUajjj Laiud blj .(J-jjIj L f*> t j (J^“ 1^^*" ^ijd 
jjf- LfiL^L*' JjJj aAjX> ojJap ^ ybl LglS hjjjl ^ jr^i ^ 


J^aJI jl (jUaJyJl yjp- jlb-ll tyi 
^LLV bwib- t jdj (ylll oylail AjL(A (yAp- 
^ jl iL/aj-l jl ^Iw 23-I ^yi JiL^jdl 


JuJl 




4*3 


UflJl 


John Morley, The Life of Richard Cobden , 6th Thousand of the Popular (3) 
one Volume Edition, [10th Ed.] (London: T. F. Unwin, 1903), p. 108. 


318 


U* j\ cUU Lxjjj . jL^U_*/2-H ^U^Sjlj jUojNI l ^ * °> < > jUo <z*>\ 

>yu t J.UJI ,jlkJl Jp o^UJl ^1 JjSM ^ 1857 ^UJl 

c 4^-^UUJ t dU-i *X3_9 .a^pIj^JI U-^I^Sjl ^^p Uj-X^- 1 ^ c— j Lw^wl ^1 
1780 (jyoUJl 4_*3l ^Jl o jJuiJl .^3 j . ^Loa^S/l 4^>wJ ip cii 

<> A^bwv^Jl jtf'j ^^pi-waii jl^bll ^9 ^Aill ^jJLl ^*UU>~I <. 1848 j 


<-wApI L^-l cj^jUI ^1 U:> 1,^.3^ 1 UojVl C- 0 I 5 * 
3 L/ 2 JL 9 I ^3 oj_^ Ur ^_>JjJI jl ^JaJl UjjI 1848 j 1846 j^_-oL*Jl 

^UajJl 31^23^ IjL^I t Lo y>J> ^^P tcJLSj cUpljjJl aJlp jia^yJ 
tUlkj^j ^J> UiJJU ^1 Ol Nj .^Lv^is^l ^J-P ^ ^>-Xi)l 
cUJ^>- Ji (Jj'S/l ^vgill oljL^Vl I j~J\ cUlS U> 

^-xUjJl t c aJljJ*j>- ^UwojV c 1 842 j 1839, U-^oUJl 

jL^s^Jl <JL>- oU-Lj .SjJJl jl*-vU ( jUU^>uNI ^ 

^JJl ^»L*Jl »w-jI ^ j 1842 ^3 l^jji ^ULbJl 

(JU-pI U jjI) ^-^-vw^a JaUaJ^- j^3 j ^- a^LuII 4j ^»l_i 

(. 1848 ^ Lp cjUJl (J,l £3*^1 IwUi c^U-pLa,/?-^ cU-v^j jj Uj . ( 4 1 U_* 1 1 
a^c^UJI 4j ^IjJ! ^UsU\Jl <lUU_^o ^3 4_<lU- cJ^I ^jUj Uliaj jj a j!5 ^^s>- 
‘-X-U-Ji ^ UUw>U_j ^3 Uj^Xj>- UjUjlo l ^-x^l Ct^ 

Ul jU t^-SjU ( j^-SU UUj -L>jjjI ^ t jl t^lu^Jl 

j^jU^j t LjLiaj jj ^3 l^J A-AjLUo 4 S j>- OjSj 0 jljjJl ^3 Oj 

aJU- jl ‘XvwJL) jl ji La jl j-^-P .J^UflJU L^JLp U J-Ss-^ 

jl l^jjjl OJU ojUJlj UUaj jj ( y*i 4^JjJ| ^3 jjl jjjUl 


J ^gp b- M g Jl Jj ^pU^aJl ^Lk^Jl 4-fljb*- jL^oNl jl (4) 

•<S XfljjJaj t (^ J>- 1 o j^o jj ^\\./o\\ 


319 


OjJLjlJl ^3 *t — 0^3 L i — U.3 ^j~o j}\ 

<.aju>-^ >. yL«J yJl i-otvi^Nl o! ycJl | 1848 j 1789 

^3 1 ^ *3 1 Jk? Jj_*^J OoLS* 4_)^_A^-i-i *— 4 t ^-Ljw3 AA^jzb 
t jlbJl jl£i .yly»-;Ji5l ylU-l y olycJl oX& jy\ jlSj tljjjjt 

]jj JLi i y-yjil SjjjJl ijU_3 jj4J> CUjI^ yJl °<4y-l ^ J 

O^w w ^y> O-JlP^v^ A3 J.1 jS* jUx^^ll a}j>~ y> 
(1) jl 11 JJ! tCJlS' JjjJl y ilS ijl CUyj 

^.p^lt t LgJjLtu L> j\ iUlSv^Jt olf-Lvo^-Nlj ^ jii t j4p 
jLSLJl j^jJI ic-y yLS lyw^J! y dli t^yl-U^all J.I LajUxjI 
4j1_j ^pI £^*-9 ^ ^ ^ L4Lx^u>>l ol^ -4 ^ o^la)! c — LL ^3 

^xJl O l^-'-''-4 I tjl-l-LJl e-LliX^Lj) Lol_*^X3l ^3 

JjLa iCJ jJl tlD.i yU>- jyt' 4-*—* 1 !--* oU-L~~o y Ly j-~XJUj 

oJi-^jd.1 oLN jJI oL 5L^ jli tl850j 1790 y^UJl y>j .(Lyjj 
^jljilj ob-LJ.1 ^ toyt^Jl J-*-y Ij-a-^L*- 1 yj-^O 

^—flOJLP .4 t l!-4 \ jAS- 1 -i /3 j t (A^S\jy>^i/ 1 ojLaII y A-^flsL^d.1 

jlSL- J-Lp Lyj L^ipUij'j .U ^~L° y^Lc-j Aj“>C J.I y*>U yj' y 


- t l,_ q 1 » , / n \ Aj^-j jv^-3'-^' ^tj2j^l^ C 1850—1800 ^lp o4>s-Jvl 4_^L<i-Ll 
(1846 ^ j4j- (_j*) W’J y. 1 1850j 1750 Oy>UJl 

y^/Vl L^jj y JU-1 oJL5 ^UI5j . 1 846 j 1800 y»L,Ji y 
t IjlJ olS(**) tjl Lo5 . ( 1 — x_l_L_^3 o 
1750 y>LjJl y> j»_a3J_p ypLvaJ jJ ULkjl y> 4_*_^.lj <4y4j 

yjl o yiJl J*>U^ y^Jj Jil o'iijuj Ij-Ljly jy& 1 1850j 


^ re -Al ul . 1801 (.U ULk,^ ^ oliLJJ (*U ^U^-l Jjl (5) 


tl)LSw> jl ^1L*JI J$l oLaj_L*_a LujJ ji I j^jj 

^yiljJl O j2i I (J^L?- APjL*JLa O^lixoj 4 j^Lj La Jp c Ij J_)ljj J.5 ^waJl 

cs-^J ‘CJJJJ^' J-^- 1 ^ ls^~ AAJi j-*^\j ■ y^f- £-^bJl Jjljlj j^s- 
jLf L Lbj^ AjxJiiJl a jjjj ^^L—Jl ^jjUI <us jlj (_g-3Jl cusjJI 

/ iilJuT L^>- jl ji c-jLS^ ^^ill j-ijLo ij^S iJUJl o jaI^JI 5j!iVl 

jlS Lc io J Ojwbljjj L£_> ^aI ^3 jlSLJl oLS* Lojjj 

t Lws-ol ^3 ^jLSLwo jL>cj2j! Jl SjLil ajI Jp j*-*-> Vjj * LJL*_*J L*jLJ^ 
oLj a_o_j ^pvJ^ .^jLSv^Jl J[ jJLi^'yi ^j-a aJL>- ^3 o-oL** 

0 jJl**a1I \ju ^i)I <LJLiL-l ^^/^IjVl ^2 -*j ^5 015LJI 3wAj^J <LobJti**il 

^lp O L^3 ^jSo jl ^1 Ul JJL a C Lg-*3 A^U^fl I 

o ^J- 13 ^w2-j J} 1851 ^Ip £-4jjI j*_fcoJp JxJj .1790 

A-*_sl3 o j 3 4<jLi-l A_*^_Joj t l)Lx-w«J| 3wL*J jpjll JjljjJl ^Jlapl -LaJ 
0j^Jl]| ^_jljL> /^~a coLjJl o 5_A (jl Ll^lp (1)1 £_a L 3l_v2-l3*)\J 0 j-y^ 

LSLc ^SL> jl 4 jI ^ 1^3 o ^Jjil a^jULI ^ 

S^3 ^j-A JlS! oLSLwdJ £) ^<*-Jl IXft Jp Ala3L>til SjjjLSl oJ_£> (JjJj 
(_ jlSwJl j-o-Jl j jl IwUl^jj (^ La kiiJ^j) o3jwL^ 

(_£ y2> jJ Jl oLjJl o j_A C-Ol JjjJ . ( A_a I JJL**wwA <Lol +0.13 1 ojjJL) L^.. *3 

p ^ M 

^Ij_pI ^j-S o^Ljjj tl-LjJL-^ " 4_^_3 " 4_1 _oLp (_gj)_ij ( o J_iJ_>- a_L«Lp 
^ iS^I c “WjU*- oj j .,<3 1 o ^3 t jiL*Jl jlSj . tj^5vl ^.».ll 

t J L>jJs>'Sl l_> oLS' il ^ o~-ij (_jl a^J-p- oLS' LjT LjLwJi 

jl*jj ^3 -*-A ^AJl ^UL jl u — jL^JI 


]ff j>,Jg.j- jl .oNLv<2jjll ( _^3 (jljJl ( _ J - 


0 C-J JlS j .eilxJI ^ <U*a> <C^^C JJLC ^ aS\J 11I JJtsLJI OJJA O-jlS' (6) 

. _J^t- ^il II ij W.*il jl ^3 p^j-1 J_JLi« 


R. Baron Castro, “La Poblacion hispano-americana,” Journal of World (7) 
History, vol. V (1959-1960), pp. 339-400. 


321 


OolS” jl t 1848 L^LjIAj ClolS^ 4iLJl 

(jl Nl t LJlilj ^ij L^-w^-L>j cj_>tJ3 olj'y jJl j LJUajjj ^3 o 
^-^3 .4 _ajLvvJ1 I ^aIj uis c L^_j I I J_a3 

c ill l ^jy'^kj ^y> j^S\ jvJ t(L»jL*d-& pb^U^L) ijjLv^jJi 4 jj yb\ 

c-i^Ls2> Lc ^ 1847j 1830 (jysL*-!! ( v^_> <3 jJaJl 1 j- a 



uy UJ1 (_j jiaJ! 4i>CvJi ISv^tL c-^ipU^j . lili’j yi 

c 5j,« * ,/?.!! (_5 j ,1a. Si ‘lSs_-_Jc c LjL-~4 ^9 ^io>- c . 1 850 j 1830 

1800 ^jyoL^Jl { y^j oJjLoil o jJOfiJl .Lw»*Lw»>l Jw JzJXj' 

^ o~>L5 t oJux-dl oLM jJl c-o^Lv^ c 1850j 

^yO ~yS\ b^-3 ‘dj J"C-^ c3 <• (_£ j->3 4-ijP 4_J 1 
L^ol la.) l^Lla-jj-J obSj } 170 (J,l Jw^ 3 ^-iJl 21 ; ol 

Lg_0a (_5*^ (J^Ljo Lo L-vU <1j jJL>- LoJ^j t *Lulil ^JJlII ( jjo ^y? Li- 1 

A-Jlll ^jl*il 0^3 JjLo o_\j>«odl olj'li ^Jl C^>*03j t (1847-1800) 

^9 ^>cJl ( j^c-«xJl Oj-^i 0-ApL/2JJ .jjLfc 


^_*-oUl (1) jJiJl ob-w*_jjVi ^JJ^j 1800 ^L*JI ^iLxJi 

\yj ^>cJl u-'Lj^ y>*-£ <• 1822 ^L*J! IjLipI tijL>tJl /yL*Jl c-jIS" L>~3 

cJ-oj 1 1840 *b)L&oj ^yr ^ 

l ^s\ jJ*S I ^yL^JJ ^Jb t c-i!l 370 AjjUtJl 

oJ_^J ojJ-aJI ^ ^ iJj-^-i'l di-Lj ol jj) 

c I d)l J»LJl (1)^5 Cj ^ oVl <3 J^ 2 - 1 c Lstful <1)1— L-Jk.1 1 j_ft> . j i>*l jJl 

^IlxJl ^9 (_^j^ (J ^ia-wcl t LbLlaj Lg-3 L>_i 


(10) t 


Jerome Blum, “Transportation and Industry in Austria, 1815-1848,” The (8) 
Journal of Modern History , vol. XV (1943), p. 27. 

Michael G. Mulhall, The Dictionary of Statistics (London; New York: (9) 


G. Routledge and Sons, 1892), Post Office. 

ol c 1860 ^l^Jl JjL>tj <j L*J l od^ (10) 


322 


JL^- ^ I Jb (_gjJl ( j-*~>ejJl oa^l ^j/zJcb j/ <1)1 ciiJAS^ LJ-p j 
L^*« jj j^/2^3 <JL^ldl ^xJl O j-*Jl 4>)Jj>- <1)1 ^3 l1LS> N J . aJ AS* j ++ Jl 

4j>-Ll* (1834) ^*Lj 1 i-^jjl ^3 ci-i ^1^° 

J_> j-Jl o JJ>- J-& *■ g ) L^-Loj <1)15* La <1)1 -to ^ llL*£ Js^I oli 

{ j^> oL,«il a'i o^>c^v^l ^Ji (LJUajjjj L-o J Cx° ojLoLcJwl) £>j^Jl 

J*}\ joo Jj ^a ^J_> 4 _pLv> 0 jjLS' ^ [ j-JjJ 

^1 ji2>-\j oJjJjL-I <lSL-J 1 Jwv^-Aj oJu j-Jl JjL^i J l ^Ij_p1 c^ap \ ..+b .> Lo-S* 
AjJu^Jl ooJl^JlJ o Jj>- J l iilSLU J^Jiil (Rowland Hill) J-a JuNjj 
.(1841 fU Jb^Jl ^U* ^1 ^L oj>*J ^jll) 1839 ^ J> 

LaJlflj Jj'yi jljlLJl <. I 3j& J^S (. ( J^/2S>- ^ j-^vJl J JaJi 

Jjj» Jl ^j_p ^jjjjl c 1 840 j 1830 ^vaL*Jl o j^aJl * Lol^^j^ Cy 3 
( j_o^Jl jl jiJi Jl c-jl ,/? j .U ^La 94 JJ 64 ( j_^ L~J J> ( j-a aJ^j 

(jr® Lri J-; ‘ ^ 4 -^' Ji £>"*' u-^' / 

. (,1) L~>- ^si jjuii 

C OLflJl Jl ^a (, ^ ^^-o>tlJl <wolj_>- jl ^3 dL-a 

& f- f. <* (. 

jli <.ciL!i .OAjwXjL-I A^j^Jl Jgj ybj>- J^-a | L> L*_3^ JlS*I 


^ai ^i>ij ^bdl j tjL^'yi t 3 j -2 




( Jp- ip^j (jJjJo ^Jl 0 ^Jw2j^ ijpl jJlJl ^ Jl^Jlj (,4^JijJl 4^pLLl^i>'yi 
ciJljuT c-JlS’ toJbjJ^I JLijJl oLjj^-j t f-lil 

toJlS LoJT .^ypL .,/? ll cjL^U-s ij-^ 1 “^J 

4j_w^j L^j-ygjj <. i — jU^pNI J.I (Jj i!L*i t <u~ij c-j>jJl 

,4_Jj«Jl j\ a (jisLlilj u aj jJlj 4 JjAL| i y*j L> Jajjj l Jjiljlj 

j-ojJl (Ills' La 0^1 ■ j^iSsJL L^J LoJ_« jlSCJl ~^}y> olSj 
C ^LJI ( j-° oLj jJ! <J ^Lajjl ^ <UplX-v2jl L° ^lL>- jll ^9 

e C-JlS ( _ s Jl 4 -JlAjOJ| f-j^ij olpl>cil Jju AjjjjJl Jj 


Mulhall, Ibid. 


(II) 


323 


I ji 2j>- jJ oLpUJ.1 o^jLS” blj .ob-p-^l c_— L p! ^3 LJl^- 

Ja_>cjiJl d->! *bJLx*^L>) o jXa}\ dlL ^3 ^lL*Ji ^3 

dJla Jl *JJU dJJi oli 4 ( 1 848-1 846 j 1 1817-1816 

o^LiS' ^3 cJLi-l 4_*^Ja_> ^UJl (J,J 4 JJbJi ^3 

. (l2) Sjb>llj 


Nj . 0 Jlj 3 jUdl JiUk^u 4 ^JaJL 4 <2JWl i)\S 

^3 ^w>-*!A^il cjl ^ 4^0 ^Sb .jjJpbiJ d^ bib t3^v2j 

j\ 4 iSlJjT o I jjlb 4 Jbil t LjJLI jl L> ^j^IS 

^1 (_£ j^Jl 3 j^j j^-*-3 ^T*-* J> Lyg-j I ijl 

oj^Jbl jILp J,l Li ^JaJ bl LJ! j^s- . (l3) ii_ r JL« i_>- ji J,! oJlb 

C-olS ^Lyg Jlj ^j^LJl is" ^j>- bl b-S'j^'y 4 *uib 0 j-la_} 4 _Lo2>Ij Aj>~ j3jil 

j_>c_> 4 1850 j 1816 ^jy>j .^>^*>15" oj j ^3 > ^ j£- 


^\,\ i*jjl <ub/?Sll (jijjj\ cJH^bj 

abjl j .j*i Sb dlb £^-*>1 aA^-IjJI 0 j^>c^Jl o>l>- j*q ojIS L>Jwu 

4 1 840 j 1780 <_ sL*_v?l 45*5^5 ^il*_U ViL*Jl ojL>*jJI 

oJu* jjLJ jJj .1850 j 1780 <Jy> L*J1 { j^-> ebb*-*/?! ( j r a jJiS\j 

aJLLJI j£)L*ilj 4 1^*1 J'S' L A^>-*)! C-^-^3 bl Ajk^>\ jHa o^b jJl 


.(— ^IxSsil IJ-A i y^ f^3Ji}\ Jiali\ (12) 

Pavel Alekseevich Khromov, Ekonomicheskoe Razvitie Rossii v XfX-XX (13) 
Vekakh, 1800-1917 ([Moskva]: Gos. izd-vopolit. lit-ry, 1950), Table 19, pp. 482-483, 

OJ j.~/3-> d>>Lx^wJkt j*& 

Jerome Blum, Lord and Peasant in Russia, from the Ninth to the : L^l_>I j X». ) 1 
Nineteenth Century (Princeton, N. J.: Princeton University Press, 1961), p. 287. 

^sj a ^3 \j ^>-U {j* {ji yz&j ol IV (14) 

3,400 jj>x-j 'uiL^Jl SjLpxJiJI j*_>*_>- ^J_> c 1 889 |»L*Jl • 1888j 1850 ^j’woLaJl 

. 1840 o jyh* 600 {^° 4jjl*ALb ^ 


324 


L> tiLlS - t jLjJl jUl J^aI ^xll 5 jJii\ jlll ^e- 

.^*jb-l qa 4j C-^-l a.% 


II 


O I jj-SLo-J *y ^iJl t_aLla_*_> j/l 4 ]g ,a.i J 4 . .a a l l jl c . 

^ J L~-l ' ^^A t ^-^-dLoJLAi d^jlS” U ^ *0 0 ^LilJl oLa y2>-jye 1 g 1 &1 -^-T i 


jl .1830 j»UJl Jjij ^U^-jllj (^jlvaXiNl jJjJl ojjjuw J 

»■ I* £ w ** ' 

L Ia .4-^4.,4 J L-o*XJL> jS>- ^ <Ls_*^J ^iJl O^j ^J lH 0^JL9 

'■— — aJL2 > - .^.iJI SJu>cjd.l oLV ^Ji <. LoLla-j 

<. 1810 j»Lp 4j>* j_LaII L^-ws^ijl 43-L*~» O-Lpl ..j 3 t J jijL_~o jM ^_p- 


OJJ^OJ t oJi^l j l^Jw4 4j^>tJl CjL><LLJ| j*_>x3>- d oljj 

^.Ajj-Jl ^-AI— li_^ ^J^LLw^ll ^_9 y-A I— uL> o l 4_aLp 

^bj)/l <y> JjVl J^l ^ilj <.^o}\ ^JLs: :i _^iJl jJLL“ ^ 

LLUJl (Oliver Evans) JjjjjJ jjJjl Li i £^»3>«jJl J a~>- LbL-ojj 

oUL^Jl jj* C4^ J Jj OJI^J .(JiLJl pl^J-L 

jl tij^AjLJl Ejjjl ^ t aEjuII loLf-lLvaJl L»w^ N j 1 aJL*- jUl 
c->b>j'yi £ji j ^ ^ 1 *-^ jJ-l «-l^jl ^ j-«jlj La J iS’l 


4 (_s A 1830 j 1815 (^^jLkJI aj>^\j}\ S jXaII c—115 j .jlSL« 

.< i l _ s lxJl ^L^XjNI 5 j^s i. Ifijf L~ t j-~^l ^ j I t c^L»5cJl o _ya t ^ j^-*Jl 
^iLo-SL ji I (jjjj_ls> ^p t iJlil l_jAjj_ji p— jj-j i -p (Jj-lII c~a3Lp jlaj 

j»Lp lj»A I^_^_1 _^j ^->"1 3 jL5 j) 0^l_j4_Jl ^3 a^ l l l 

jil^ 4^ajSl I dLL cjjj-s4? c^w^- ^_j jjo cjLpI *. . ,? 1 1 C4-L>j j .(1841 

p . p p 

UaLjj t Ap^ili jl j-jil 4-Sj ^ L? all 43>i ; ./?, ) c~ «J- j ; 4_^J^ jM 


jj^~j j-®Jl <— 4 jj^I jLSjx 4 jIjJ 1 1828 ^>L*Jl ^x>c3 .A 4 - 1 i. a,y-j 1 1 
4-vsLLjj tip IjjJl ci«jj t j Jll Jja! Lj. 4jI^J ^plJl Lg-^al ip^^JL 
CO j^flJl l2LLj ^3 3*i/ 1 ^ojjJ (^A-3l jil 1 \2s*j .Lilli ^3 

jl .^jlLilL t^L-jNl niLvdl (jllaj^Jl 3L,4iX3*yi £j\J>- (_jP>- 


325 


cu 1 _jN jJi t L_>Lk_j^_> j^s- aJ ji ij\ ijl 


215 




aJls 


r> * ^ Jj>-U J .A^-pLCv? OJ^-J ‘ — J lC-pl ^J-P J— *-aJLj CUjLS C O.Xj>p_3.l 
ojLjN jJI_9 1 . U Ij i ^j i ■?- jL>c^ . 0wL»Jji“l ap^ L ^ . J 1 ^p aj>^^ 24^1 cul^^^l! 

A-)jL>^J| A 5 U 2 JI <L^S J 4j jUrJl CUlS" jS>tl ll P.Ap 0l5" t l-^^^ 0 Jj>tAl 

N C~p>o AJLviJl j2Lp £— vUl U yiJ! CaIXjjJXjJI ^ aI5 |1L*JI 


pL/2J~*)1 I 


P Uip ^ l^UA I 


C5* 


pi , Ip 


ciJ'W 7-^'-’ £-*2> (J* ^ L (° 1830 ^UJI ^ 

Jlo c ^c^axU <uj“All ipU^Nl o‘>lSl4ll culls’ <. 1840 ^»Ip JjI>^j j 
S j • ^ A 4 l_j2j>-jJ1 ^_p A_^-j ^dl cJl t oJ_)J_4|-l p^_cc_) 

1 _^J 77 ^-S j^l-^il cs^* ** ^ 2 ~ > ^ 7 -v^Jl ,<*— U 7 cu-Li.3.1 ^ _)Lv4j1 

JL>- j ^cJl t A_»— ) ^ — * — 5 1 1 "J_ 97 J^ ^_ 5 ~^ o^Lj ^-1 cul— JL3iuil 

il C -v 1 A-i^L^x-Jl djlS" ^_>tll 3 wLp *. — ap l . /? i uJiJ a_^uL^a^J1 

IS ' 354 ^ : 1838 j 1830 Oy 1 ^' j* sJU^ il">U IpHk opljj 

Lo J ,(il)Lv 2 A>- 1 aJl (jCi'ilj ojjjj) 712 (_|1 (j) h , /J > - t, — oil jUP Jj>- 1 ojJjj) 

(laljjil (j;jJl <• jS -/gH .xUl dUS ^ ol5 l _ 5 u^ 1850 j»UJI ol 
iuo L^cilb ^JlJ iS j£- aCoj'Ajj ja>t 2 t . ^g i ll Jly <_y »x^j 

^_>cjtJl ( ja i yi? (_to^Apo A 1U* ^-IC 1 Ul-Aap>- ^_iJl ^jCUpij 

i<Ji jJxj' 1 L<^2 ij .(1830 |»Ip aJ^p jlS L»_p >_iLw’l aj^Ij <oljjj (_§!) 

j>Lp ISL^Ju ^3 I^j>-LJ.Ij ap-Ll*/’ (_^3 ‘L^ a L«^o a_«Lp cuLSj-U 

iJ^ ‘C<4iLaJl 1841 ^>Ip cul 5 jJJl c,Xa cu^w’I 1 1830 

t. — a . /?i 

iJu A^-Liil oULJl jjcuJ j! ^^viJl ^^plj-i ^ 4j^r^ j 

^xJl jlaJLJl j tL~w<cJlj tiJll'y! JjjJlj t L^j ji ^ Jl>«i! 


Rondo Emmett Cameron, France and the Economic Development oj (15) 
Europe 1800-1914; Conquests of Peace and Seeds of War (Princeton, N. J.: 
Princeton University Press, 1961), p. 347. 


326 


j JJiJ .ijLojJl tj*)\3>- y?.zl 1 ^JjI_£ 0 1^3 C^jl 

4 1 835 ^»Lp ^jU«j iJ ^5^- (J J t Jliil Ja^*> J_p ^ <u-»li Vl <. ->jj j$ kS j^Si 

f. > 

c 1837 ^Lp ^Jl ^-J^l ^s c^La J 3 I CwOj 

?■ ' > 

^3 j^SL } I jLjwLA-I yS ^ ^3 ^*->c_aJlj j $ *j? a <JjI J-*-*i<j 

ii^ kS j-Jj (_5>aJ ojl aJ ^j>- U s? (JJ c^-ow^l^ 1 1836 ^Lp 

61 tdi-l-L? JJllI ^ j .1840-1839 ^Lp ^jLwo^J ^ 


2 kll <Uj>- (ji 


^3 1848 ^»Ip -Lxj Nl l-Lw> ^1 < ciS3.l 

( /^o A~*3 1 ^Jl o t-J’-j.l ^ /h _\_3^ . L»^j j3 LSs^j>ti-> pL^XIL^Ij 4 

oLS^JJlj yS \ JJ cL^pL^JI J_i*Lil l^i j 1848j 1830 Oy>L^!' 


<J1LLj ol ^ 1 4-^ l4o ^ l 5^ > ^ ^3 ^JLo La^Lo-^I d*Jj La ^xJl a^pLl.^-II 
clr^ *•— ^-aIj (. aJLaI JlI <lL>- ci^lfT ^JiJl o5_a 4^ 4,> ^1 o ^I jjJI 
^SM clJUu -U^u cJlS* lo LS'j/V 4 1830 fUJl JI 5 /UJL L4 p ^Jj 

oLpj ^J lll 4 j*_aJs>j 4 o ^4ll 4_JwflJl < ^ jU>tJLll o Jl-A L^_a3 yf~ OoLS” 

*Lu ^J*J| ^Jl ?tJ 3 C^jLS* 4ii] ^ jLSCo'y J clLsLsM 

t> ^j4(1834) <LJN! o^>l../?->c-iJ jS < ^\yis>-\ <1)1 j*s> .LSCj^jI 

tAJ>-4j ^i 1838 ^1 _p <3 j-4Jl Jl 3 ^L£La- 4 *yi^5Co 78 <J j\ 

J_l? wLij .1850 ^»U<Jl x_i ^jLxj ( 3_^ <llp I 1^3 (w^-A^o 'Vl ^c_jjLzJ| 
J_p 4_ll^jlJI cjIjL-p <J j l^I^Lv^j^-I ^^1 (_$4-^l ^,A,./?.il 

<1) f-lST ^L^-l jJ^jd.1 o\S' .1846 ^Lp ^jI 3-^ aj> " 

4_Ub>- ^Jl^p ^3 JpI 4 (,1/cl* j*^Jl 4iUaJlj ojj^JL jl <-ilS3l ol 
s.i-Uj5 ( j^ o^- 5*3 . dj|^L./g-4>l <upI_l^> 

v_j1^p^L j\ l ^ g 1 yk^~ oJ_a ^|jj>ti^*)lj o j^jIaIL d^^pjljl 

iSLJl jl. ^UJk j>i\ jl5 jbL! . (16) "j[^y\ 11^ 

o b-j!^b>-lj i\~ijjjj\ ^2 A_l—w4_lJl C^LpI - <o 1 1 4jJ_)^_kl 


Sigfried Giedion, Mechanisation Takes Command, a Contribution to (16) 
Anonymous History (New York; Oxford University Press, 1948), p, 152. 


327 


(Jlj 0 js-y S(Jl jJj -J 0 ^^-jll j*-4j ^1 jJj . jLjj^jll * JL-/j| 

,_^xSjj ” ^jj^Lo . j c _j- J ' J ^ (*j^S ,1851 |»L*Jl ,X*j ^yg-U.vail jJa^-ajJl 
^ 4-!jL>- ^ ^ ^jJid A-Pl^aJl oij-l (^jJl ^1 _jij/lj i yz\ ^ij/l 

i) j~>\ ‘ jI>c-/?I ^ e-Ua-o jJl SJLaSsjj c J sj jL . Jl J-viil jjij ,jyJL<w>l 

5J_iJji-l 4_™J yill 4_a jjj>tAJ 4 JP I jJjbj (_5 jjl jLjo j/l j-*J , " aIj jj jfl 


(17) 


1830 flp 


, 4_j N I ajL,^J 1 jli , LjUaj^j Lo j^>sJ 

** ^ p ** 

(P>l^^3 ( ~Jj- 1 - /^> i ^yjl C5^ t Ljja-I 4_J>ljjJl i. C1 jL>-^- w *'3.1 

L . 1 ./3 l lj J_La , wj ^Jl ^jl_sA2-^il (jl j_~P -fij-A ,* .. 1 . /3 ‘ Jl 

5 j^ill <_yi Ajip c-JLS Lf 4^0*1 ^i5Sn cJl5 (.LfJll^lj ,j*_>cjjJlj 
aJLojJI ^ id.1 ^yS 17 jlS , 1846 j»l*Jl ^AS .^jSlI ijUa jj . Jl AplPaJl 

^JjLa» c aJLo-^I ^1 («i4 Ip I jlP lSj>wLt ^yp L. ^,^ j„I I *4 jjxJL^* jl I J 

isUaJl ^IjjI Hi'jC jl5 1 1850 |>Ip JjX>oj .LjUaj^j ^yj idl ^ 9 j\ 8 


. r^wLaJlj jv-^jil ApU-s47 ^y3 LSjoxXj ^y9 AjjljtJl 

(_gl toJuJpLl a-^pL-s^-JI i~^<^ll oJl5 , l-j.jl LjUajj-) ^ JU-I jl5 

d-iLa<kj 1-^- , 7- , col,x4-l ^p 7 1 

4_^_>- jJl AjjjjJl jsS- jjl , aJj>i 1I 4_L°L*J| (_£ jjjlJl ‘Lojtj’ 

^jLvall ( JUa_« “U-JJ CPollJ ~lij t /jiaLJl jAy-^i AP^jij il t A_JpJl 

t (1846) ISL>tJj (_ySj ^ ^JiJl *-» Jk3 cjIJj jji Jlj 

jl ^jJajiJl j jbjvJlj ij j-vaJl £_jIw 2_-° jJu.LJl il_Lp| (Jj_*_a oLS” 

"^J^" ^yi Ja_*il jLS'j c'jLoLp 43 jl ,35 _,t 30 jjl 


Cameron, Ibid., pp. 115 ff. (17) 

Walther G. Hoffmann, The Growth of : j (.347 ^y> t-u—iJ : jis-il (18) 

Industrial Economies , Translated from the German by W. O. Henderson and W. 
H. Chaloner (Dobbs Ferry, N. Y.: Oceana Publications, 1958), p. 71. 


328 


( 1 Q") p 

jl cJL«-p (1838) ^>Lp J_jj_«JI ^3 

\'j£ y jS I -‘J^J (J^ 1 _J-* LaS t -5 'Uj C (_g ^i-l 

U-J if-LvaJl L^-3 C-w«2 Ja>LiJl ^3 tLjUaj^j ^ JU-I aAs- jlS Lf 

^y> oliLxMl £0 tA^P IjjJi oliwJl ^ I— 1 ALJ& jJp UL>.|j (,Ju«j 

^UkJoj ll jj-k_> jJLSI oULaJ ^^P ^ jju CUllSj (.JJlj^M J>lj j]\ Oj-j- 

JL«P ^IjjI Aj*>\j jlSj .oLvp^/I > Jpl ^ A-oj5(J-t l^J JaJaji SJJL^oj 

(_y® J4p -Xj^j £-)L/5 ~o 0>U-*J (1841) J_) ^3 (JjJ«Jl 

<^3 jLaJfcil 3-lP .XjJj 15 ^-QJL^LiJ t J-oU- 100 ^Jp L^w-o Jd> 

i_y® J- a -*-’ Lo j-& a^JLS’j) < '~' ^200 jJ-P Lg_L« Jlj-I ij Jj> 

<Jp j-XSl « ‘-iD- 3 (_ j-Lvijj .(ajj-u 5I iJjLiil j»l .X j>cJLw«>L) 

t ISL^xIj .ojlJ-zaJl jli^Q oVl ,y~£~ s2jIAj AJLflill cU LplLvaJl 
( j_< J-S ^ 1838 ^Lp JLuJI 3-Lp <Jju<-^ jLS’ 
t 150 j^>t_i (1846) ^»Lp p_>e-aJl j»_>cJw<j t "^A-otp 80 jiLxil 
coils' ^jI (_ ji jJ-j jiT jj? JJl* apL^iJI A2iJL»p l _ s -~xJ 

.J^lp 2000 


La jj-Lu ol ( j^o <LL~J_~o A~.il i o^l t ( _ J pL«/i]| jl^_ 2J.I oL5 

jli t ol j-w>*-Jl oi_* (_£J-?-l ajLp> jj Lo j^>_p j_LJI Ij^.jlpI lilj .jj_i-l 

^j^_*j) a-sPj^JI l A-vpLws^aJi tj^-Ll >5 (j A_^a 

jl (L-_o_>A^j JL>- j LolLl jjabll ^3 AjuLlJl « ■■ ■/»* ll 

jj^l jl J 1 " 3 apLlv? cjSjJj ! a-pU.,^ 11 ( jjsbi.l 

aIHiJI aJjIp c L-2 ^3 


Hoffmann, Ibid., p. 48, and Mulhall, The Dictionary of Statistics, (19) 
p. 377. 

Jaroslav Purs, “The Industrial Revolution in the Czech Lands,” (20) 
Historica, vol. 2 (1960), pp. 199-200. 

Cameron, France and the Economic Development of Europe 1800-1914 ; (21) 
Conquests of Peace and Seeds of War , p. 347, and Mulhall, Ibid., p. 377. 


329 


ISLp>Ju < t J*\^jijjS ^1 (jjJ^jii! apL_*/? 

jr-?-3LiJlj ^-L waJ l ^a <Lj_> j-*Jl aJclSOI Jl Ujia-i La lilj .LJj^dJLa j 

J-V2.9 ^yi (3 j-~Jl (_J Lg_*_aJ ^-jLsA-JI Oj^sju Ijj 15 (j-i^Jl ^jAiu-wil 
^j l ,/^l lj JaL*il Ji_c jjaM o Li t (_f-Jj>xi.l cJL«a*Jl j I tal — jJl 

LJL>- oLJ. 1 ^ylunj j .L^_aL>tj>-l ojLip-l J-pL^La j j*a>-Lilj 

jjc . J ‘U^-^Axil ojj-v^Jl «-L* J>~L*j Lo jl lilj |j_* y° l^-J? 

^-LlI^I JaljjJ jl i_*_v 2 Jijl Jj-a b o Jal JLP °Ljl t ^-SljJl ( j-a 
oLLJ Jus j ,4_> jL^xJl jl a-wpU-.,>? 1' ^51 Jl <Jj-^- cu-jj-S3 l _yJl 4 _x_jLxJI 
i " . a -L - 1 ^ ^jLa i " . 3^a ^ I .l3 cli^aLi J aj.^ dlalpL^^? ‘ — U jj 

t L~~Je~a ^3 jLiUl Apljw^ Jta <. CulplCs^Jl oj-* C_olSj .CjlpUisNl; 

l j£l Jj i (_5 (jjlil Lai / JLi 3M Jp elLi J->J 4Pj^~; 
^_»LaJ- Lij-a OolS Jl ^jA jt-pjl Jp 1 Jju Jj l-£2t*~a Jj> 

f *W ^ *: . . ,3/ 1 ci-’L^-Lj^'l 4 _w3_iJ ^J_aL*Jl (JLa-*Jl ^j~a s^uip 

Jp JLSja Juy ( _jl ^lbJl jXa tJ-AJ .4-aljJl oLaJiLlj i. JJlJlj 

jjli,l ^3 3M ivPLvf Jl jfi 4-aJ Jdi ji t j J aULCalj t <U-~L l_i!l 4la 
31 1 tJLdl J-^-a J-f- <• J3ja J jj (pJ-9 ^aJjJSlIj V^.^' 
^3 ^LwlJl s > ol jailjJlj .1841 j>lp oUjLLlj jl S j£- 

^ I 0^-S^_a/2 oJJu JS\ ^ t La j^_p 4-jjjj 3M bjLiil LyLkjjj 

.imlsLflil ^3 Lj ji Lwf jl j»_>ajjl 

(J,l J tiojJj3ll OjLaJI ^Jas<axJl L^-3 < — d_Lxi=-l <U>_g-a 4~=“L <Lajj 

J jiaj ZjjjjJ : jJI <ULwaJ.I Jaj^jJl jj ^ LjUaj^j ^j£- tlSj^al ^ la Js>- 

CJlil LUia (J,j3ll ^ V'j-° l ^UaiJl ^ ^UUl 

La*S” t LjLLujj jSo 1 (.ilJp-311 ^ -'-*-3 -IjLiaj^j ^ 


Herbert Kisch, “The Textile Industries in Silesia and the Rhineland: A (22) 
Comparative Study in Industrialization,” Journal of Economic History , vol. 19 
(December 1959). 


330 


^ (jL*J j\ (_jl (Jl jA_*_s jJcJls i, L_>l j 

J ^JUi 5 y^\ {J&j.j .J-l£Jl JUJ J\ Loli ikJil i; ,311 

^s-^lj c y 2jJ -’ 4 - x ^ uLS" t Jlill <J-p t LJlil ^yii ^ ^>-Sfl ol-llJl 

-^l—^^l > ^3 l^-sll f ^ ^^3 ^Jj>r ., .1^ .(_jlll j 

( — <~2lSl J3 |j_A oLi-l 1) I ^5 ^-P j]\ ^_J-p) A^jlljM ^Jl AjjJaJS 

(j-p LS Jl JjLoJU 5jjA_i-| 4_oLLaill 4_J_>-|jJ| ii ji-jJl J_*_aj I j g W a 
ajIp 0 j^2s- jlS <u ji- d)l 01 LuIp j .(^jLojJLj jl Jb 

(J jbil (Jl ^UJl 4j<jLi3 1 — > ji\ dlls' jL»jli ^5 (jl c f-l jJl ^Jb 

4_l_jl_P ( j_ 4 (j^_i Lkj j-3 1 jljJwJl Jjjj^a L^_xSl^j ^Jl <LoL*Jl A-X-^Slj-^ii 

^ * — 1 020LS c y^^S' Jj^jLiJI (j^iJl $ .^L^jlS* 

jl~0> (_jp ^Ja-v^Jl ‘LjJajiJl ( j^jjAll ^J2jj JjJ ^ 5 (Ol 1 

oL^Lil 

drr^ dr° dnc^ oLS" lijj .^L*Jl 

c 4-*Jw*/2Jl p_L*-a (__£-AJI (djLlJLJl) jUL*J| ^IJslj olSJ . 4 _*/?IjL| 

4->*o t _^9 0 j tS' y>^>~ **-. ajs-i tjl J & V J t (j^-pjLJl <LojLii (JL <^pj 
O plv^isNl ^ Jj to il jU^Jl ill ^>-j <ws>LM oIp j jJill 

^3 J-LaJI Jl ^jLlv^JI ^L>t_^l ^ U ..,/g j I <l^oIjJ| d— J<Jl Jii j .^lU-JL 
L^vj2j jlLoJI cjLLL Jodo jl pliJ^ I jl ji j <.1811 j»Lp L-uu jj 
^ ^ 3 ajjJLJI ^— ■ ^ 1»*.j ^*L/J I Lww*j 0 o L a^Ls^-^I ol^” 

d^L^*JuJl j^jLspvJI 0 J_p djld-L^xJl ^Ll>I .cd3 ^Jl 

JJ 13 ^^3 Lol ^-voLJl <j j^Jl < j-o old^j^l j 

. Cj Lw^^aiL I 3jL>dll Aj w\_>- j\ J\ 


ia_jlj-v^ Lg_dj JXJ oLS” ^^djl 0 j-Jk +/? 1 1 O^A-jjjJl 0 ol 

4^01^1 -‘j-^ <jl A_w»JvXjl C~3 LpI Jl-S ^Lv^lS- ^ H .<0 a j 

A^jiL- ajL1j| L^j j, cu>Ji1 (_g jJl t (Lv~w«jJl tUiu^Li) ^L*JI ^S j^J-l 


Oskar Fischel and Max Boehn, Die Mode Menschen und Moden im (23) 
neunzehnten Jahrhmdert 1818-1842 (Munchen: n. pb., [1924]), p. 136. 


331 


y> SH J^lj l^Hl I 4 J-U 2-4 

Oj-o-i- Jl-Ls .lj_w<iwi_o Ijl .,<?■)! aJI S jib 1834 j 1818 

A_^b- aJl oIa ^ 1 l 1 j . J ' dgb c 


( _ J i ^ g . ' Lit t IjWj lil "i obLi jJj oL*J-*j l^*! !• 
i_jL>=w2I j_aJ ^3 Ja~*Jl jLjI Ajblij ; ^f-L<iJl^-Nl (j-JLsi 


iJjjJl C-Jlb -ULs 
1 LfcjL*--d oljLAlj aJI^-*JI 


.A_*/gl-l4 4 _jjL>cJlJI c^Lp^ ^- lil 
c 4 _j jj_Jl d->Lpb-^aJl cgL?du_* 


^3^ C ^3 4-1j>& 11 jldSUl A-pd-^g A lg . 1 )' ^3 < — Hb_9 

jib j j-j-J bSl* oLL»_p 


.dgll*-*Jl pAj ji)ll 11a 


(S J^S oJuJlP J_j 3 ^1 IgJ *>Lta -1>1 ^1) <_3j 0 4A 

^_3 j H d^_P i iLdP ^J_P j-zr*^ 3 *4 ' A_*_P l - - g J 1 A-w^-dJ 1 ^-P j b 

Ijj 3 (_pjp LjjjI e\>tj\ ^ oUjbl-l d~gbj lb* ^ .LjUajjj 

jl I^Jip j^ Jj “dUS J-> jj Cbl5 j/ (.a-^jJI aJ^p ^ LJgbcu 

JjMl ^»Uj 4 1822 ^L*Jl ,_j 2-3 . jj-ll 1 4-* ^^ 3 -^ LJL>- J,j3o 

2 p i ; H ^jJ LobJl a 5^2JI t5JU>cdl IjuJjj*. dll* 1 (William I) 

1>^_* ^bjS/l LfJ o_*^i t _^Jl a ^3 A^JgjJl 

OL»_l’ t \— g_o— ^y> Aiil ^Js (^yojl j3>*Ju dllil tlJjjJl 

0 jbl a) jjJl d-^1 jj .^i y>-' s l\ 1 jLiil 

Jg J 1 ~> - lo . lg 1 OaL* j_SH-I dJ ^-j bi-1 ^j-* 3 <— 

1 g "w * ^ i 1 ^^p 3 IfewL*^ 4 *L.: «*1 ^1) 4a 4^-1 dUl 

a 3 _jjJl 1 .ilia 1 ^ 1 .AjjLaddxl djljLi-/5 jl A^ Lvfl- fla djljld*! 

jbld (Jl a^pL-JI 0 ^UUJ.1 lsA>lill olb ^dJl 1^-3 d~*li ( _ y xJl 

dglilSl* ^>JlAj tjl 0^3 t l^lobl) AjJb_jJ-l aSHI A *> Ig t l 

ISlwdJl dlbj .Jl ij^jjj i — jl djb-j>lJ 

Jdl jl Cj J-* L^l i! ^ Ua . 1 ^ J. . /j » Sf l_j ^ cs^ 4 -r^r^-W-^^ 


332 


^UaJ j_p 4 J jjJl J ./» a 1 oLJMiJl 

t <4 ^ ^ jj g l l pJ>*}Ls^l^i1_9 

4jjI^>- JJ^ CjL ^ j^vaJl C-ol Jus 1 1 . ..i Js> 

t_s^ tjj c J-?-i : -'-“il (J-^ 4jjal^il jLjJjl—L ^S/l jL<>Jjj*u'yi J|j_ju 4 
^jl^il jl US .1833 ^U l^U Us I j\.L jl J jA^& ^1 iSUiJl uU 
j»Lf- Of-U O jil iljjJl jl 1 p-P^il ^p U-<jjJl ^S £-j ^lil -Lojj ^p 
•\yjy. ^ jUJ! I j^- i&j^jl] . LL 4 -1 Ji ^p US 1 1842 


J_p AjjluJl a-jjL^cjJI oIjjLII o-Lq_j_pI tA-JuU i_>U— S lj 

U^U >-J- ’ljS_J <• •/? °J UjU- OL*_>^_JLjJ l 2. o l .n ~ j | oLpJj-jwO 

(_y® oj_^iil ouJi Jij .LlUaj^j ^3 jlS l_c ^JlSC iU>Jl>-! 

.-pUu'AJ (_5-U^- LoIp 1_>oj^j_ij ojji ^iUSl j ->~jj il^lS cjU-^-UI oJl* 
^xJl U*UjJl Ajy>~ ^p U-L).Xj— ) L Ul^jUJl j jJuL 4 _J> JJ lo ’. a ^3 1 g . . . J 1 *. 

iSy *-^ I V o*>U*JLj Lgil^jplj ij^JUJl l^lisL 

aSjXJ1\ UUJl 015 jJLit Ulsj/ Lpjil < _ s xJl oLJ '^Jl j c J-oLkjJJ 

4S^JL«Ul iJ Jj-~- i.1 Cjij 4JpjLjilil A-Jjj_-JiI oJjJpUl 4_Ljj*il ol 5 j 4 . ll 


cii ‘'-®^U>NLj -(LjljJj5w>l j LJtlajjj lap Lj l^JuSL Ljjj] 

‘ y.jf. ~' > y > -'i\ ^1 UUUI Jjji jsL- j jls tjJJS 

<_^ 4i tpuL^Jl jvJ oLJl jjujjiJl 

d-4 Lpa«vvw^^- I CJ^ 0 JM>- J-5'S/I jLvajJl J-4^ 

^ OoL? i^UJi aS 11 o I j-*-p .(j dU^ ^j- 43 

*y^y\ ojj^sJ ^JJl ^yj| ^ Li ^ 2 ^ IjUix^l ^jli 4 CjLo^LJ| ^ 

^ ^3 O ^X-J j t y 

^3 tjLSo'yi oj_& c^j15j (jLo^p'b/i cJL>-j 

f (_5^ ^ aJL>w*-u|^jJ \ ^yQ AS' y^A (_Jljx_^A>| t- 3 J 1 p L l_A jjb y£>- 

vwA^S” Oji$ L^Uw?! Lr^d c <up L v ^ J 1 ^1 LuLJj aj>- jj 

wL3j .uLo-o^I t Ij^ljl LI 

o 1850 ^L*Jl Jlaj jlSLi^l oJLa q > ^l> \ 


333 


LSuj o jlypL jjJu - fJ - ^ (y^' '-y^ 

J 4_pLw 2-!I (j-^ Ali^-d Lf lL*J jl (_^ l^a-ix^^aj 

.0 jSlJ.1 AjjS’ l^bc^ 

III 

5ijLi^ 3^ (_$ o yaJl dlli d*Ai*- ioU^Nl AyJl 0| 

L^Ap (3 dl <■ b j^ 3 - 1 <• y3 4-L» iS^ i y-y. ^ •^~- j j-® • tXsAj 
j^jJJ iJllo oL~-^»y> ilyjj b5 ‘by ^ ^ •£~y~^ jUvw 

ap^JI ^ LJ y sULy y ^ 1 bdjj' i _3 o^b - 3 ^'^' 

,yJa_djJl djjL^Jl oLpj ^J dil i_jL>c_ s ^'i yu^^y^n 4^jJ.Sl! 
l^j^\ yrbil o y-d hjj^ J 1 ^ 'ybr^' y.^' (*-* 1 jj^y^Ls 
US’ tAjjUyi iipAji dis is j t^jUyJi by t y^y^ 

£<>) ^1 yyL; s jScy> v'-“- : l 5® iy*-^' yyj-'b 

JujjJlS j t j^>LjJ 4_> 3_P b^aJl 
t L5 _J 5 L^ojy53)/l ‘^"y y <3* 

S^jMj AjUi^NIj lO;i^> aJU^Ij o-Ua>jI ^ CJbj .<U>lUJlj 

j>UJ! jj<_. i-y^j 4 b-!J4J^' ojUJ! *U-3 ^yr 31 ty-bydl 

^,l*ji j jJl>^j j .cjyib>JJ oL*Ji jjjJ *s j^> 31 b^yy 31 4 1 B50 

31 c->jJw? jJ dij ji j <y~y j iyy~ a 3 Ob-^ < - ) '-* 4 ' ^7 

i ,% . " >. id Ug-i ^j ixj A^_)idJi yjjd (_y y*jy ^~ y d 4 (T 
blip 1^5 y ^-jjL cblS J £^' °^r (TJ^-l £3 J-' 5 '-*-^' 

l>L*Jl Jy toUjSlI olSjl •'bb* ^1 d~cJ y-’ ^ 
pLiJlj j yil dl!i oly-iji uy ji ol5^-i cu-oli 1 1847 

Jp cJuat >- j <. I jiLj aJxJIj L~J j_3® c/ : ^dJj' <y j^' 

Cameron, France and the Economic Development of Europe 1800-1914 ; (24) 
Conquests of Peace and Seeds of War , pp. 79 and 85. 


334 


teyUJlj j . jljJd yj tUL_^l fUJl ^3 LyooliL £-ij-* 2 j 

J^j-^ aLLIj CUjIS' COlfT jJ> jl L_S .AjjJUl5L»VIj 

Lilil aLiU^l) I ojlaJl iJuJji-| a C. ,. I | 

tiyLuMl lyua y teals' yd jiJl JoUaxiMl ycoJl jl jJ, 

}Js> ojj; Jij -(jJy-Ml jloJJL aJ jULo <, yVl ^Jil j y aS” yM ixJaj 
jl l*-S -oab~ oljail> jl jlSLJl ij;yL^ jl jJ> lylSj^ 

<jIa yy jl Jj <.4^j>ly» ijj^u CJ15 *lxi^L) lyo^ 

■j m£ ' j r° AOjl~j“>liJl Jiljl (_ji yU-SdMl; c~ww»I jail 

p p. ^ ” 

Ir® °'y*-!o' y-lj' <_d iylwaJl Iry j' y did M j 

JjU; l$y ajjUcJI aiLkJl coils' j t(_ 5 yVl Jjjj/MI J jjJl 0 J_5 
£° Lrj^ y L->L>- -xIa! olJa lyl .lyLSL LjjjjI y U 

^ d^J £° ^jiaila lya MJi A2jc jl dJuiyj tUlky 
6 i '~'' J jl lyli “ySjll lyLlOa yj tUy y Ljy aj £juad coils' 
0 ^>cil oLVjJlj lilil j Llky JL» (j ^5 iy-ly aJj.} j jl Taut 

. ^uSsj i 

ojj_iJ| 61 t Lolj Lo-5" t iSjLill oJ-a 
y-^w'dl y-.Jj a^ axLpI U \ ys J1rt _ r ^j j a^ oii-l lg...i: 
yJl yyJl yJl y> yj| Ml y Jlwi Jl yli-l jls" Oui 

jr^V. (lj - 0 ^-i-AaJl Aj jljj^-jjdlj dp^'^-iJl y aXjLj oOlpU J.C' cO-ali 

.ioaoil Jl Jay. jl Ml y^Ml j ySlLy M yUl y.j^cil JUajU 

^-al^y-U AaliSvil 4y laj i*_^JLa A_*^o|j (_jl j^i\ jil * J> ySo Ij 
-(-Sj-^ J-I’lca dyaO^Jl yy-lc^aJJ al jdl C~i>- ^yJl oJb-jil 

cr*-r-i J - 41 • J-* Jlj-Jl -dill y t j y u>j ^L-a-^ SIaJ! 


. v bSil la* ^ 154-151 ^y, iCJliJl Jwadl Jill (25) 


335 


I jlS ^ <26) U^J.I oU-LwoJl J> <sjU -ix—l 

w>lAl *jUaJl N t^^A' A^^“-^' 
oLpIx-aJJ j*^jJI ^Ai_> ^-SAU J^-J.1 o'-S’j t^Lo-A-' 

^jJlj ^ 

4_,| 0 ji y la? jiS\ ^AjjIj <Jj^' ' ‘A iJ jr-i (*^ 'M (Jpl-v^X^Nl 

1^1 ^ Jp iLJ^i ^ «tUi: jl U dUSj -c Sj^ A_jU £ J1 -‘ 2 -* 
.(_£ J*S}\ jlJlLU ^pUaXiNl j^xJl Ai-^H <A*^“ t>° tC ^’^ 

s_2 (_^ '~- a -^ o-L>Ldl obN^JI c~ilS 

oJuli <. Jill ^ h ls* Lr° i J^’ <.L~>y> 0-* 

^ jUj cJlS U5 gA U-«-» ^ LaolJ-«>l U>I.gclJ lAlk.^ 

^jJLvai; Lililj Ad'^ a d_rA' j_rM c-^Ui tiUUJl eSjjjJl ^ 
.oL^jjSI' j>' ^ <_£ j-AA' ^^>11 -*-*-! Jh^-A WAi gISAAI 
jl5 jj-^J j cLxi v^jjll JL^jJl ^ AAJ> ■sl-'-C'l J.| j-*--aj ‘— * J ^j 
Jl^pj ^ J'-^- p (*-*“_? t^j-A ^Ij-^—' JlSAAli 

.^^Jl Ao- y> o^l ^1 cx-UlkJl ^ u-° Jd-^'i (*-=^' 

jUiXi-l J-P ojiUJl GjNNI jUAjN s^j^ll ‘u5Jy> v )II 1 ~-' J Aj 

J_£j .(5 j-v2-iJ' LaOjG-^ J.I -xi J-o-*Jl 3 -M-A-' 

\ 4 . ,^ljl ^xlAxJ JJlxJl J oUa-^NI Jl Nl ^Lx-A 5J-^xll oLNjJI 

Ujl^j J^IjJI t~“ AA-^ -U-3 -A?^ ^ c/- 5 ' 
ji - ^ ojji^J.1 ^ ^iLs^xi's/i j-^-J' <s ^ J AA^ 
ji 1^15 jU^xJlj ‘ tlrij-'^-Ab 1 CjL>jiU-lj ‘Ji^A>j- a ^l (_iui?jx^ll 
AjU-JI (%-rlA^ 1 j^- 5 j' ‘■cP'^' ^A.\ J,\ \j^j J^- Ijd \y^y 
V, jl' J^4 J Lr° ‘(i'j-® <A! jW^j i>° .rr^ 

Georges Lefebvre, “La Revolution fran^aise et les paysans,” dans: (26) 
Georges Lefebvre, Etudes sur la revolution franfaise (Paris: Presses universitaires 
de France, 1954). 


336 


jl5j c^XloL^^jj Ajjl p LjLizjjj „L*_, ^lujl LjllSl 
*ijj^’ ll jr 0 'y^ jlLd.1 ll ^ /Jl j 

cc_iiLJl Jl j-eJJ ojjjJ^-1 Ljyg-«-i-| oL~^jll J5 cJlS 
U^ 1 olJ-.j .^U-l ^LkiJl CjUj^Loj <.4_pI jJIj 

<_5~^ <uii-|jj| c-iL^jJlj 4-L>-LJl jjll ^jj-!l :>jL- 1 jlSLJl 

S-i^yll 4 ; ./ X-> t-~Jl olj_»llj ^LAjL, I — JUaJ cl I g W - ^1 7 

o Is 153. 1 cLlSj c JL° j>vj J £■ 4~ub«ji« (ij^) j^j^j *• l^pjlj» j I g Jjbi 
di t_r*-~“ 43>j <• *L j-^r ij^Lva.xj'yi cj1j.iLi.lj cjLpI ^ ci~Ml pt- 
tf\j ‘ (1807) -L~Jl jL-Jij c (] 813-1807) ijUJl i^-Jl 

ol5 LbLiSflj c (1822) L^Lk^Ml jlc/Mlj t ( 1 809) ^JJl ^ki 

i^LkJl aJS/I S^ij c (1835) ^-jlJlIj c( 1831_1827) JjUJl *lkjJ| 
a* '^r^rj ‘ (1846) SjljjJl oJallj c (1846-1843) LL-IL-I L-LLj 
l — ' (l- 1 c_r® (-* •■ ' J - " . s l jl ‘•fjJj-r jij -4_-p|jjJ| oU^I ^Jai 

Ml ^ S-bj^iJl 4xS^(k:i jl ^ ^^Ml iUkMl ^ p\ 

.I860 (»UJI jl*j 

cii *4>t3l '-uLMjJl <Jj^- jj.i c_ajli o-L^-j i-ip i)L«, c_oL5 
JU.LJI i j T > ^-IjjJI . ( J-JLc~il p L jjJij) 4 -JcLp 4i.il ygjJ I 

iU^.1 (5-ill C~4jJl ^ylS .JUjJjSJl 4^-i c_JjJL j C^L^Jl ^IjjJl 
Oj-ijlj C(J1j_«Ml ^ bLvajJI *uL/5 j_j cJLo-jJl 4_J 

c5"ill) ‘t L is ‘ ^ (1*4^1 L_l~c Mj t^jjjMl oljl^llj c LLLJl 
.tjQa_)^-J UjU L>oj_o-i LL^lsI jl5 c (jjl jll oJla pa J . 1 5 1| - 1 

OySs^ljil j~L 5LM ^-jlv2j> -hjjj p p>[p 4y<cj| oJlA jp Ji j 

4-— ™JL Ul^u-I 4_L*jix-A/ C-JL5 Lo y>^ p. c ^ L aJI p> 4^-lj^. Lo 
jlw2_)l ^j-0 ppi-\ (jL5 Lo-J ^yJUj^-jMl J CL i j ,n 1 1 

<Sjr~~iJ <■ Ic-lUaj jl ^ lu53> U c 5 jJ-l Sjl>tJl 

iiU^ ^ (1816) iiloJl lL* ^ j5i c JUaSI Li iJUajy 


337 


J\ ^ dlb J> U>j.l AiU-b^ 

ddbil c-oj -Ji' _y~y (t-fr^Ub 'jyy. (’-6^- s> l - ) '^ t>-^' 

, i i. - ... , L^Jl^-I o\S j y<Jl ^^1 jl (J-f- yy^r'j JL^-dJl by 

Jp jj- ^dj Iy<-d>j odAJi b>^.y^' S ^4^J j-° 

. - ,^1 „4J J| J=_Ml l yu~J U^> tbli ddSbl SiL^ll J**d)' 

JJjMl ^y> iJ_j«_; t-JjdJj JJ=>J •‘4- c ’L 0 J r l ^jL^Alj aJMI 

- 0J U15 ^UJl ajJUjJ-I iSLJl iai- SjIJj ^ ioLoxSMl 

J^/Ml ^ >Jl dl5 ^1 ^ L> c5jj' 

M| ( _ y Sj ^MMl .aL-adiMl J~iu~-a x>Jpy> jij .ly-X» 4-*-jt_vi-! 

JjtilL j»J jjJl ,_yj tl865j 1861 by^' jy 4J>Sn yy^' 

,'^lpjjj SJLdJl aJU— I Ji\ Ji» I^My' dyy 

jjLi y»j t^JUJI iL^Nl ^ y~Ml Jyx~J.I <j*>L-p U 

by' jil o' ^y Jp ‘by 5 -' dUi J? ^ ^ b 5 ^ 

2 .>} I l cOjIyy t AblSbJl AjjJi j t-Ujjo- ji; lilijl djLyj Ij-il5 
y S^plbjl UldJl ^1 ^JUail J -M-^-l ^ 

L» o^yLkiMl jbyJl J ^ /Ml ^ 4-i jl5j «. ^iP <ydll dyJl 
jLy*>U aJljI oJl5 t o JLo^Jl j*-* byp^'j 1 (J-'* - *^' y^/ 
aJ_>j.i jy> ioj_;dJ r i oLpiy^-ii '-y> jij 

J, ij jh\\ dUS ^ja odyJl Ml Sjyy °7y^' 

Lj| j5j\ ^ iwai-l *b j^Jl AjjJl |«ly- jy yy^l ill °j^' *^1 

Jp UjJij ySI Jl IjjJjj C-Ji lb j .illijl M-XX^ Uxb Ml |i 
.JUll jl ^-SCJl ^ilv^Ml J _p-x3l dfP ol <.U y>b 

<u_j. ji jL»yJi LJb-xiSbJ j-# Ljjj i Jy j-'-yj 

Lo ajUulj LJUajI y_yr Jp c3J-y ^ .yyJr' <y oliUl Syyr 
i _ r y-j .dUUlj LJ_Jbl5 yijjJl ji’l^-l y= lap 

^ t dUi jy ^Ml ApUaxiMl oijJcJl ColS d. y- tUlkjl JU^. 

Jp *JiMl diii ^ cdl5 ^1) ipljb3l Ml "cjj^ 


338 


I olc-jjJlilj L^wJj \j Jc-a |»| jjJl 

J^kill <1)1 -Vr ajUL^Jl v t^*J| |j SjUJl 

015 U <_^i jU-I ^aOJI Jjvaj LjjjI ^ JjC olplkijl OIL" ^ 
.j*->*aJ| J-Aj c^^pllvaJl AalkU a^^Jl jX^l il jj-| aAJ3 

OjJiJl ^ILJI {y> X^\j *jj>- (jJJajl ^L-S/l lj_A J 

jl j-r^ -j-^-0/1 <_iLsij i ioLvaiiO/l 4 : ^ ; . g 1 1 j 
^yljSL . Jl .it^JsJl 015 J_aJ .OrC^-M^i 0^ •; It, ■ I 

oLoL/iXiOM ^Jax^j i_< <L50 .(^pL^aO/l ^>aiOJl ^JhJ ^ t t 5il V 23 v yi 

Lfllc <^31 is-\J>y\ cOL^S/l c ojJiJ! j»jU; jl L_j OUOall 

j-L>u0ll £-^j-> 015 aJjJ ^ oJ-jjJO SjU^aJlj Op la .,^? Jl j ij ^aJl ^o 
|vAj^iL4 <u^ Or Ji| jU^l 01 <_£ ^>4 OojjjI OlaL j 
0>Lc 015 j - J5tw> p-jjs I j-jj50 01 Jlj ai j 

Oojj tpljjJl 01 UaiJ JiVl OlaLJl Oyw ol ^_gJ o ... •■! !_■ 
j!) OJLkj^j aaL^aa-w <u^OLxJ! j^s- £_L~Jl oi_* Ja_a_~jj t0^L*il 
cr-°~~- H jl 0-bj5 ijlOajj ^Ll aij .(<5 Oo^i- ^ jjjl 

er® dai^Jl c~iL5 0u~-j . ( “ 7:> " ^ j^50jl! U ^ 

0 U tO^aixJ! ^Uw^lj O^jljil ^ J\ jliUl I 

l_jL>^)| 015 aJb ,L^i5 Or^ jJaiJ L^la_* 015 JiLaJl IJl* 

<. j-SO^Jl ^_) 0>^ 4LU 5 jL«_^J| J_5 Oj_j*_^ 0 j-o j_5Jl 

.^SLJl \jjXL> 01 »— JU-bU Or 

jl ‘ (♦-fr’U'i' jl l-^ 3 Ob^^l 015" 4 _ s xil 

jl tOijljai! ijiU/axiV! ail ji ^ai: J^J.| (r OjL-l ly^>A oJL5 

4ijOa> ^50 ji oOa J^LaJl ^uLkp J ,1 o^Jaall 0 U tA-j^aJl j_ 5 jLwj lijaJ 


G. Mori, “Osservazioni sul libero-scambismo dei moderati nel (27) 
Risorgimento," Rivista storica del socialism), vol. 3, no. 6 (1960), p. 8. 


339 


dLy_y jliSM yU^aoNl oLS" 4 JUxil 11* <yj .ilslio 

* ; .U oljly y o,JS £>_; ol ^1 t (Frederick List) 

iylHl HpjJI UUajj-) <ui JjOj (J-Lp- (*1® i_rl®j-d tei -r^ 

tylJSlI ll» Jp t^JUa Jij ‘oOyJI j£j jl ol tHllII 
<jL iJHl ol* ijl Oji y 1 tOySsjy'bll J-*-® 1 — L15 j .LlL?* 

.Hi oHJl 

Jio» jUall yl £->jj 1)1 <15 *-iAJS ,'jj yHl ^lyiNl oL5 
aJlp <w> J yjJl jjoJI yiy J-l O' 1 il«Sl3l 4J L-> <.L^L~. 

JA jLJ- U jUl y yo oHj ^Uai y 

jLij .ol yoll y JU-I y 15 i”iLj ySL LI oiJl H 
j Oj 15 j t x^ly g tJl y iyoJl 4J-O Jp t 14 J L^ 0 -L^Jl COiPjl 
t Jp juj* 1 JH I ly5L>- y aii .LH11 ol* Jp ly Nlo fOl 
y iyij HOa- aLaisI J) Ho. oy Sjy oj% Jjy£ J* 
j_ .1-1 ykill ip I jj jl aJI U 5 .LpLo lOo jy' l^T 

J jl>o call y> c(1821 ^lll y IjLopI) i-lUJl (jlj-JSfl ol-^Lyl 

y yj yl 4-0- o jJl« 12 dL*-. LH Lx-H /Lol 1 1838 
y U)l yojlj dll y <y I y ^ J^' i/y co-Ll y!l «■ ipLHl 
y olj_Jad! ol* JO Oti jl _J oy- 1)15 U pil Nj .jHJl 
jp yy 1818 r lp ^yll - JP LI y oi> H -y^ 

Jp Joii 3IS0-I ill y> ji j o jLHl £° ol - 5 *AJl 

Jp 184L1839 flp o yJl y Hy <opj!j oH-jllI 5 jU 1 

1)15 y 151 jiU-l y y '^1 ylM i5'j| <■ J yj ‘■Hrr Jc^ 1 
yJi sy-Mi ji JjS/i " 0 >1 y H- jSj jlj • (28) ( y J i lU ^ 0 -^ 
LJLl (_gl ‘ ojLyU 1 -tl ylj-;! 1/^1 dy*^l ^b’® 0000 


Charles Issawi, “Egypt since 1800: A Study in Lopsided Development, (28) 
Journal of Economic History, vol. 21, no, 2 (March 1961), p, 1. 


340 


Jl 0^4 0\S Jjij .|lUJl ^LLiJl £0 iiilScu jJ. 

<-4 1 tJjil I dJJi Ajlji ioUaj^Jl ijLoji-l S/3 ‘ j-' 1 ” 

cr^l ° a / > 'j-^ '"Ua-Jl ^ aJjjJI au* l }w>u dJJS JJi jlS ^JUl jJUl 

JJ.S jl5 CjLaiL^JI ^-LgXiU i_iLicJl 5 y\i yi ?-j y*A] Oi^- 

(29). 

0Jjj 5 i_JL>- y 3lpju 

UlxLJlj, 4jjJ_a2d.l j|j_l_J| y_j J_^ 2 jlJl j ^ a. , a. ,■.£.' J I \Xjt o_Jil j 

ioU^Nl £_^f- y U^p yi'Vl aJ! "^.ojJl AvaiUl" 

tAal £- u — ->w2. jl t 1 848 ^>L>J| J ji>oj .Aas-jP^II ojjjJl J ../a « 1 

,ap ) k?jj' c^j ‘j/V' 4£i)l <JI ls os^, ^i oIjlLJI A^sli 

ij-' 1 L (JLo-aIj cLjlll j i(ajj_^_jV| 0j_iJ_j-| a ! . .* 

Lvjjj t oJ^jdt oL'y^jJlj t LiLlj^SC^Ij tLjjjl 
t Ui-ij ^W’ly! (j-« Jw^lj .Aj jJp>oNIj j _ jaWUI Oj J^-L^ il LgjJj yjjc\ 
J I A- iLkJl jjlaJ £-Uj t^lLxJl A JL j| lA^i; jJLaJU 

objIjJlj CjIjpLpJI Awi ^ t^dJl jJl ^_p jaJ^I tl^l 

l£4-)1 tS j^-aajJI Ja_LviJl j\ i *Uj j_*J| 
AjiU^a'yi Aa^jUJ jl J,l Lg-L~AA< y oJl5 tio^jJl aj^SLvjJI 

jLsi'yi 1^-3 jjJ? y^\ t ^ j ^jjj| y, 0)Lj“>ll]| y>- J 
AilitJ.1 j|jJ_Jl y, o^Jl oi_» ( J^ yiaJlj aJLaISJI JuLaijJ! ^jl fj ...'1 
£lwVl 0 aXjIj 3: Aj^ap lAoU Aijjl Owijs CaJJs> " AajJidl 11 OIjJlJIj 
13^' C3* a^I jJ| AAa^L! oIaj .^ujl oISLa, y, Aj^S/I j UsSfl 

Oy&\ y I jLapj yS'J] cJl5 


^Wi <jl ("Li-I ilrJ 3 - 5 -!! Jwiii L» _jjs Ails' j-LjJl ll_ft“ (29) 

^ l J^UI J, i^ajJ Jp J^j oS/ ‘dlli Jt JjaaaJI . . . U 

Morley, 77ie Li/e of Richard Cohden, Chapter 3. : ^1 t ' y>j%'\ l^, ^ 


341 




(J 

,34^1 


‘OjaJ! *Ljl Jj> J^-lj iliy ia _^ J ^ y_ olj 11 

4aLi;| JLijj t <u«iil ojAill o^JlaJl f-L^-^/l 'jc. -c5a^. jj ^ <, .. ^J| 

‘ ^■ ail <y ^ ^ J JUp [^u j$\ i,_ju ^u/'yi ji 

• JaUa^N I jai (5j^l '~W: Jas (jL>- j\ ^ ^1 4XiLlj 

J-p LiL-jl j t £jUJl ^5j Jl IcUaj Ua^cj 4 1 Jl ( *_< 1 juv| 

o^i t dJJi ry p-p^Jl Jp " : SisLi illjzj uL- ^ J5 iJjJxiVl 

• • ^ j*-p t oLSvil |j_» ibUa L»j 

• Lr^“l (_s* iloLJ! iaJaJl ^Ua jl t JliJl dLjOj _i 

<l * j1J J> |_, ^ 5:)Lp ^ 6L5 . 

c-U^I ^ t ^jdl f-Ll*Jl oMb- ^ JJt flULJl 

• " oi^-^ 

. (2) (M. Capefigue) ^Is - 

Frederick Engels, The Condition of the Working-Class in England in (1) 
1844, Chapter XII. 

= M. Capefigue, Histoire des grandes operations fmancieres; banques, bourses, (2) 


343 


I 


J\ _ Lj- y" X*-~> J' jil air- 1 ol iLXXj 

; r y.li ylS jJii .U jC! tJ ~X N blJS o' _y- ‘b °jjh - U-^" 
Mj .^1 yc^jH\ £*s*A\ *lr\ LXy y SjjXU 
j^ojO yJl XpUy-Nl 5JL53.1 Xxly JbX' '0 -a y "iJ»lyi-jSl'" 
y lyX; JXXj yJl (j y-Nl SjjJXll XyJ-l jyj' o' ‘r’'-*^ 
oL^o^ili . " foJl " Jx J-* fyJ (Jo' ^y- 1 J-^o o'y^' o^' 

I jll ^UaJl oLo“)Uj y>- y bp yJ' yj-' o'jL~il Jp 4-XlXl! 

yll J\ »*>LJ' jb>- ^1 o^li o' Jj -ol* ayUkll 

^l*Jl Jl*_> oboXl' yj?' yO^jSll y> jX y> Jl UjLXp' (%-XjI 
jjjLJl XLp y y>0 (1 ^>1 yi-jSlI 2-^*1' ^.'-r ^ ^ 1 1815 

U Jp XloJl jyj' jlJJ (Jl J^ XpUX' oLXXJli .^IJX-jSH 
UXl oUXJ' l^L- yl' L y„'-^-' Jl XyJL 4iL-j Sy y ^ 
ol>- jj o' -Sr'j y»bjj ^Vo' y ^ (^ 11 *A>bJl 

C " jlJ " yi! jix y-yl yy y X~J% qlyrSH ^ 
^JlJj oXXNl y yXJl y xaXl J'X- y JyJ 1 ' y^j 

^Ul oyJ' y oX> -L- UpIop! c^U yJl h»>' °bX' 
j jiy; o jXU yjy y Oy^dl Jy X-^' A “ Al yr-^J ‘ r* 1 
t J_XXL" XjlyjjJl olXjUX! bb. yxJl jl (• "Ojjb" cyJ 
li 0-1,5:11 X-Xl ti ybl oUbll ^Xij ‘b'J-'j ‘•yfcAJlj 

SLJ-I yJLX oyol J . - - y^p yli-l yj fbj U5Li OlS 

CJ yi oy y y£Jj ‘ J-rJ-'o (X-J-l '-y L -y 
j is-1 o' y JS ' yXl Jl yX b Xj yb jij . " y>'y^j Sll 

ox «. £j~li y Jy- 5 y yb' ” : -^yJ' 


emprunts, compagnies industrielles , 4 vols. (Paris: Amyot, 1 855-1860), vol. 4, p. 255. 


344 


. (3),, iyil JU^L vit JLL^L Jk^\j I j^J 

is^LJl jl ( _^JI i^^-Jj-iJl iiliJJl Jj^ LiljJ jli tdUi J,l 

U J-P iiyj jl y* -b V <.Lj_^,| jJl 1^ J 2Jb \ lj 

i_s~~V^ y^Vl c_Jl>- ^ ^i>|jJ| JIldVI jls L* .l^JL 

v lKll Jl j^l J, ^ jUl) L^jJ| ^UjUU ^LJ! JJ>dL 

L~^i-I oljjJdJ ia^Jl j I t ( ^L p ^LJl o y}\ Ji ^i3| 

j - * ' jr>^-i V k>>- oLL-LjJI jl j__^J.| oL^LpIj 

^ILLp t _ s -/?lll iijLJJ jlSj, • " L-ujUl " Ljl^-j^Jl SjljJ-1 
■‘*5^1 (-jljjVl 5j— jL_ui jVl -t g ■ Jl T . A ’. I a c 1 - ) | ^ ■ ^..J| 
J_^J! oUw^l jLi £-ijl <LA5J| LJbJl ^LjlL ^JuL cjLILJ.1 
0 ^ J| o* ■ ij -“ b! r l <_Mr' f-y^y HJi5j t^r^l *i:> Jp ^j^UJl 
1 Sj^l jl ^1 ji\j .iJjU ^ L jl JjJl 

iJU’l U. L~2>Jl iiUtU LLl^ix-jVl ^Uai-I Jp cL^U 

L_j L^jjJl Sj^ill cJ-o L_lL tLJLb-J i jj , «.Ujj 
IjHj-’'-^ ‘4-H-Jl J_5 J-P lijLoL CCJiiL^ Lojj^p 4 ... a*. 

" J-“ r*^ ^<LII j jLJl -sLotil jjl y >- JJh Jl 

(_y<-~o jjJl j^vslil LjI^J J-Lj LI jLpL <2j , j)f| ILj- jb j ,jj)| o j-jLI 

• LL-V ^IjjiL il Jjc4j JJbll ya oL 

p j* 

^ ir° (J-^ ‘•‘b^ ^ L~» Lib (t-e-Li-Jl j>UajJl jl jJr 

IjJjjjl jl jjJLx^j <.1832 ftp Jails’ Js LU-Jl 

•tjf'j^' J> ^-Jl ji-L L^lUl jJj p jjl ^ Clip cLU Lj] ^^Jl 

Jsl^jl ^jlL j^jUJl jlLJ'yi LuJsu Lj_^JL| LpjJI oJLj 
jL_.)M jl VI .J.i-1 IlL. L^™ll IlL" V j yA ji>L_o j LiLJl 
1 • ^48 ^»Lp (J.jVl 4_LaLtJ| a^J.jiJ-I c-iLLLLVl jib Lp ^ jJ L 


.254 j 249-248 ^ jJUall : Ji;| (3) 


345 


b\ cLdyj .1 yi J*>Ul y> ,> Uy*** 

i^L^Jl Li I yyJJ L-L-SM ^jLl cr <. (J ~^ j 

iy f. ^Ly-Nl ^JJJ Lull ydjll •^' 
jl Jj t J_,LJl flkJl Ji J -«-*^ AyjyJ' °^' <oL,CL *'"' 
-y:f jlS Jij .<u^Uj yp o yJ alii cH- 5 r^ 1 J ^ U 

y Jjd jUl qUjJI J' d^LJlj dJLwIJI ^SJt- j-» dUx^jfl 

L\jj y Jdj y- OUy^ J iil j Jd °LIjj 

yyrljl £*JUf N ^J^h\j J*H\ (Stendhal) JlA^~, 

^_^A.\ \jjt J-sa-L: J jJLl LJL. LJj^ jl .l~J> J| jK-GUJl 

yclill 0 j2i\ oLdLd ^1^0 yo^r y^l ^ s^' " 5l ^' " J 

JUp! y JLyd J W!^~i cdLj .jl^JL U ^-Ly ol5j c^ 
^jJ iyiyJl L^d-ddl <■ " yj^' JdA-^' ” ‘L^~“ iii 

j yA\ oLjLJ j> (Guy De Maupassant) jUL>y y J* yLaiJ' 

y ijJ yt y dyd yJl dllp y L- wL-^i iii J-! ‘ r^ 

Jly (iUl jjLJ W^cJ. Jl ^ i l y ij J^*3\ jyj' cJ^juj\ 
.y^p yliJl j yll oLdLd <_J y£- 

Ljl y>-jj-< oL L~J y y o jydl Ay L ,*yA>J-l jl t JjJdS' 
t , I yiH OyLa^Jl £y£- (jL Ail -^J 5~H <j 

f.Vj-ft Jjd Ljlip Jl L.L 5 jyiJ LW jjv. ^ '-^ ^ ci-^ 

.LyyUy j! Lj^T 0L UAdP ^ ^“>Ul J Oy-L^Jl 

^ sJ-yad j jio jl LjJJ U ^ 

Lo ySL t UaJLi3l LL^jJI y-Sll y. jA^ oi 1840 r U L^ly 

1 y\£ yo J,l y-Sn l_1v2lJI jl >A ^1 diL" J* uyj lyrjyr 5 ' 

^J| yjl ^.Uid *N>* ^ y. U». y^d- «■ 1789 LoUJI 

\j~jC A>j j -Ljjjj^I ojLH jy jL (^jJl <^pLj>-NI 

: dllJdT dJ jlJcdl 5 jL*Jl ^ jdp- ^>L5l jyJl J> ydjld ^ ^ 

jl £A c " Jl j 'j^Ad p-rl* ‘ jy-La5l jj^dy^' A’ri UA:p 


346 


.■UjljJl y 3 Jz UyUajJl ^yy y ^ ^ayll 

‘-^ i y 1 uA/i ‘ £y-“ J^. <■ U-J jl i j jJ ySU ^ j 

J* J^r ! J>j <-^.ji U JS JUL ^ yJU 01 l^J * J.\ ^Jax^ 
• <Jbll 4_uy 0 yL)l d><ay 0 JS 01SU ^Jz Lol . <JL>- 

W <j^^3 • y-~p>l L^jji JjjA-l ^^ajyl! IJLa j */?" , a‘> ^1 

Aj^yJl oJjh Oli iiJ»l y.o-.aJl ySUyVl SJ^ill oLjVjJI i^- 1 - - I 

(J-C- 4 U~J ji y \s>-j^ajj \jj-$b jZS\ c Ou AyJa->i £- 1 jl> y 4 CHOIS' 

OixUl j\ LJllajjj y aIp cJlS Ur U1 _p jSU- j. L^l y ^ ^J| 
4 *">LJ! (_$jJ 0 >U-*J yiJl j^A olgJaJl jL 5 OlS c Ljlkjy ^iz ,kb\ j}\ 
(Duke of OyAjJj JjoJl (jjjJ J-o-c- (jg^LJl (Careme) p-jjLS’ J * « 
i_s* ly tOljJU (_gaJ LaII lg_La 0lSj t Wellington) 
j--5 0 U> qjjJ! (Alexis Soyer) yy* <_y~~Syi Jja= tSy^jdl Sy_*aJl 
t oii5l!l aJUJI i/>L*Jl jt^Uall c-^oli J jj .*£>L^II (_yU" y Sl ^JaJ l 
.SjyJl J'AU- IjOJU y Ul ^XjJI 5 l_g_U ^aJ LJy y 

A.u^kJl Jf. y yUS jlyp y I 1 a f.\ Lp-Vl yj Jyy 

j->t-Jl (J-e- i_3 < >L>(Jl ^J-p l_aJj 1 ! zjj c^y- t aj jJULrJl <L_~J yj| 
^aJ ILL* sLgJaJl t (A. Beauvilliers) a^JLs y_ .! ^JlL, " : JLJl 

<Sj1 ^ ' ‘^L >_ pjdaj> y^L^> UU-j 4 jj lij jj 4^U jS y*J.I 

iri jv_aj 4 aSIjUI j! Ul . “26 ,+ij 4j i i r ljj ^jLi ^ ^SIjJl 

- W y ^ A»j 4a^c-Lij AjSsill ii jS- aU! 4 JU^ j &~ I y Ul yi 

(Almanack des A_iljj_J! JJ^ (Brillat-Savarin) j ;j l »l .. 
4 _y j>U>JaJl JjLaJ jykl l_jj _£4 4 1817 ^Lp Jj_^ 4 gourmands ) 

ol a . .,< ? a a^_i OjiU 01 Oj^ ^y ' djU ji Alls'" j! 4 " aJUU! AILS’" 
cJlj to AsUwaJl dlS ^L.S/1 olj ^ j yJjl 

J^i j -^- 3 <• U — >ji Lot .^-^.L^Jl JaA^aJlj QjjJlj 


Antoine Beauvilliers, L'An du cuisinier, 2 vols. (Paris: Pilet, 1814). (4) 


347 


i (La Presse) J y ibyjop- (1836) (Emile Gitaidin) 

toUbipj/l Jjlb- £jjl til 1 jr 1 ^' J 
cjLIj J lj t JliJlj J--b)l jr* Oj-bo~> b* jy o'j-Dl 

IJl* y b™ j J)1 oibjil jljilj c 

" hjlJ- hi oz" j (Journalism) "iibw’" yj J- 0 oUAS y Jbjl 


(2 ;llSli , "Annonce"j “Reklame'j 1 bo (Publicity) 

Ob$y-l JJ <.oilOp>l S2lP yJ' hh-^jhi\ _y-bilj 

Jl Z yh L*J J oU _J^£ 'i I t (6) i)ljl> Jhh yJl (jUbJl y > y 
" Jl cub- 5 oj^Jl jl L5 t jLs- ^bi! oyJl y> ^bojobl 
, - . 11 y t j-® l — (*b«l b^_job> ly-oJL* *^bf ^Jl-vaJl 

^ jj-b-4 bjl yjL^. Jjl LJlkjjj y yi bbS" 

o. _ dj}y bbko> ytz ‘rbllJ-lj j>y»-5blil boy ytLbo Je-Loy-I 

# JL*J y j Jl j LoilJj c_-_L>- (j-iJl <_y j-v^il (*—!-; - y-5D 

t (Talma) lib j t(Lablache) yjbj Jy> yzlhJ^i 015 <.(4~-byil 

yl Jl Is y M ji yj <-)y> £j yy Jl by- yy 


t ^ jl y-jjJl ^oOyb.1 by Jp byjjl ojyJl AOib- J-iJI J*^ ^ 
yli- <ul bJJi 1'jj-b jl5 <51 yS- tojbl Jii ceyLb y (.oiSli 
o ,-J| ^oyd.1 ^i Cyj 4o.yyJl y cbl5 bjlyjy oobbSd 

yl Jl y bbiy ysl^oul o)H> y Nl c JU-y .1 ■c*o> oooUj jjJl 

bo>LojJl j ^..ibb biill y 4 j y<od oojIS U jl b>5 t LLJl AyUoy- jll 
yo JjUJj oJu cJl5j -L^-bj y 1 Jjj ^b>ylNL) JJj N 


oby yjl 20 Jp (ii-O 10,000 yy cOl£ yo Journal des debats c-U> (5) 
y yi Jl o J-i 4 1838 fUJl Jj . 1835 f U olAUI y U pUJ a: — » J 

dbj opJi eO-y Jl J Jl IJU Jjlj JObJ yll 150 Joo La Presse 

Henri See, Histoire economique de la France , vol. 2, p. 216. . Ji>l • 1 845 j-U 

i,y yAlll iolj-ClS y I^Uj tiijil yUil J-Oj oy3 1 f2>ij-l o-Uvii (6) 

■ " tj 


348 


j-cJ ys> iJlp 1820 j»Lp jo-iMl Jl^pSlI JU- j 

C^y 1 c£i / i^jJl oll^Jl Jp yjy. j*-* j»-*jljjilj jlS" 
t — J bxo j^° d-olS l iJjLjaL* f-l y>-\ ^ Jl*j aJU^ jJ& 

cr* oJ<J_. t yJl) (Harriette Wilson) <jj_~Juj c~ujL*> Jj_« 

■ 5 >^ J (°j^-~^'-il j*-£-l j-Jl ^ ( yn y LfJU^- IAj- ^bbi-Ml 

eJl->-j j-' 0 *-£■ y±£- i 3^aj Lj- iU^Li-l 4_iujj£-l jLJ-I •uS ' y 
jJ> ^wbjJ-l j jiJdJj Jjj.3 yo_, i jri^fM I jr~>^J.I jw*U j 
Oj-pL^JI t jl>*xJl jlSj .4_~ij ^j! jjJl 

ur* jv-g-^rbo-jl k —^- > H 4 -Lill y» j-^-t- (j-»li-ll j jJaJl 

c^jiajiJL) j^^T^dl ^ jru"iU.I ya JjMl J.J--I j) Ju • l _ f «-^ jJl 

<Col jl5 ci-jJ' ‘ (Robert Peel) o yjj _ / _J! j 

£° ‘ ^ y>- *Utp| y* jl5 (, j jj jJl i-lS j JUpI Jp c-jj-Uj 

(_£-LjJ-4-I ^\„j3 Jl i2j|jjst jl5 i tiLli yj> jJl (J-Pj .JI-LxpMI J,J 

t_T^' J to^lslil JU^Jl |*^~P C-s^- l)L<>-pNI tJl>-j J-aa^Ls^- i iicl. , /1. 
ibUJl JJs . jaJj y*, jJ jdJ iJlSj.) 4-<J 

7^^° C-^l-L i IwXp j-txJ Ay j£k£L^a c ^ ^Jl ^Xa^XoLo <U3 j^Oj Lo 11 jb 

.iw^bJl Jp I^Ijj ( _ r « yjxJ JxuJ 

y° bbd3>TL^- iXXjL*_L>lJjil ya Oj^i! ^Jl JL>- jJl jlS 

Oj^Jl ^3y ijj jA " 3yZ N “ 4iJ=> " ^*_pL j»_^aa<Lw>-I 4JU-J& 

(Ij) jji JaJI s-Jl ijll j LUJl i_Jl ^11 i*5l«Jl 

d\Sj .(1812 Ml J/Ml s^o_U 11 ^Jl iuL-kJP 
u>i_L»il jl 1834 ^Lp £w>j_j jl (John Stuart Mill) j_* ^-jjI j 

t (_aJU-a.IjJ|j t ±i*Wll y» AjJjI 0 y\} ^ OjSy*y Ijjl5 " j^pLwXs-Ml 

C5 5 £-*-^>d.l yls jl L^a 3 jj-tixuj 4ls~y> 1 jl^3j jl (Jl I jLmJlj 

(Jl 4iLj>MLj } ) "‘U^JI y>\ j'i Aj*yL> aJM jJ cjULIj jjjC 


= Asa Briggs, “Middle-Class Consciousness in English Politics 1780-1846,” (7) 


349 


yjjb-d.1 yLj>Lil y 3 'kJcdo Jj taJL-L i yf ly j-Sb ji (*-r^ ti-iUi 
" ,jy.>lSJl t-\ yill" s_y- ell e)jl lyJaj jp.-^ 

c Ijia4 jl <■ 4- a .~la.ll Lila jj-*-^- 3 (j-*J 1 ('-W -p LU 

a g ^-1 j-a ^3 (. J-*-J La ( _j- 3 J L i ^1?\jJLL^’ J i S 1\ £-'a-~>d.l 4_^-lj_a ^3 
1 g « .,/? jj j ySjM 4jL-gJl Lk-~a Nj (.alyJl (Jp- -iSlilj LjLJjjJl 

y_a IjJLS' JLiJ . " oj jJl j yLitJ yyL *il a .J a— il j (_ 5 ~*J ^ a - L ! I 

Jy/>1 Jl Oj^vJLXj yJJl (JU- jJl y 3 t JiSlI J-P tjl te^waU^Jl 

jl taJuLJl jl «. Ap>J.I J-j Ja<jaj by ly^iSo ^ij t LeU 3 l_y ‘LpLy-l 

jld. dJJi y ^yLi 1 yL'l l-L> Jp tjy“-4 (Ij) <J>^ 

;l j jybyj taLyl 1yl5 .{(Hard Times ) L-ap olijl SU—Al 
y yLo Uo y LyJu I yy -AS (.dlL Jy LjUj .^Ip y Lip 
4 jU*J| jl iyil j«-t=ljL~o cyjl y Ml £~y N yUlla “Lill 
.j^J aiuU. LJil yjS/1 Oj«. 4^>-I U> 0ijUlj t^LJlj 

y 4 j?- y L5 " L~Jl ^Ua^sjll" y> LLp bJL f-Ny >— ~~>x5lj 
y yLJl y-iLw^l y jjybasP ^ybU-L “*-LL 1 “Lj^ p 

(Edward y~> ,>Jj J JL»I y JU-^I Jl ^UaJl JjLAy lyJu yj-il 
t ( 1 844_1 774) (Leeds Mercury) {Sj^ rr° j-J Lyw 3 jr“ Baines) 
jLijLp y^JJlil y (John Edward Taylor) jj-LL -ijljpl j yrj 
(Archibald ( J .._-‘, J , JLyjl <. (1844_1791 ) (Manchester Guardian) 
t (1 857 - 1792) ( Manchester Times) y>->Lj y— Lilli y Prentice) 
, g I jJj ,(1904_1812) (Samuel Smiles) yL;L»_~> JayUj 
t yl_aJl_~J.lj c y-Oj-L-it yai jji-L-U-il C^U_^_jjj_Jl jj-a_L— II 


Pa.n a«4 Present , vol. 9 (April 1956), p. 68. 

^ iJ y> b jLP g^aJl ^-Ul j* Si-kJl •!» *ljT jUy U jl " (8) 

-.JJ y.JJl ^Idl ^ iLiini i^LlI i^yjl 3 -U y 4yJj-ip 

James Mill, An Essay on Government ([n. p.; n. pb., 1823]). : jLl . o^L« 


350 


W-^JO <• N i j j-£-j ij_SvJlj t jyJLi-jilj 

jij .ojjli L j>- y 'i y>-L!l I old jlio-'yL L>iLw^»-|j 

v_Jj l j-' j5 -> (. jl ii — _y*Jl jl t eijiLl ^j-SCj 

UUij Ji bcJaJl aJI jl" IaJjJL AjjJ jjJuUJl i_Js»U£ 015 IoJlLp 

oli iAj JjU-NL y I p U lilj ,<u ji ol t5 y^ M U*aO> SbU 
Ioa . . . bC-T f f bU-U tliiij Jljy ^yJL-o aJI Uob objil y 

jr° ‘— ^- > cji Aj-vij jl ^s- J_o_*Jl J_^ I yOO LoJ_L*j tyL-o')/| 

L»_)l i l0_A <lLo-*_) lAjli i aJLo-P J-P £_o_tfjl A^jjr n j L ... I l 

l/ dU^Jl -^1 lil 1 jyl if>- y ,4 jI al*J a^Jl, ^ { \ j :-...., 
jv-rli t J^_)«J| yljjj/ ^ynO^i.1 £t->jJl y> I — ->L>- jljOjb! yo 

(Q) ' 

• " J_u3lj eJLajj/l yly dJJbb j j5JOu 

‘b-i jlSj .^y^lil ^Uij yS\j |1 AjI j*S- (.^ilxJl ->y~J |>Uaj <uj jlS" 
jr" J ^3 °jy OJj>Oj (, jUcJl 4_o_-o| Jl>.|j 4 JI 

.olOj<llj ooN^/l j>Ju>o-^l 

(jw^-LJlj j-2Lp y>LiJl j yjj| yjJJOi y> jryylbUl LLjL j] 

(/ri ykJl il js\ y a>IoJL I jjjJ. yjj| Ul*J| ^hSCJlj 

-Ay ^ £fr y p-A-’y. (I p-r' byl y yy N jl 

(*■$■* 'y-^r (l y y-^ JLo-f-’Vl Jlyj jLS’j .y«^J.| Ijy 
U jryiiil jiiJjl Ojjdl. <- ( 1 865_1 804) jJuj5 Jjo t^UoJl 

■ SJi*il AJxJjjjJl jlSoVl £ J=> j yibxOj I yb 

lI! ^jl-A-o! ^ ^ 2 'yy j Iyl5 ^1 dUi 

jjUoj U J5 dLSbidl J,| ^yLJl 
^yJjJl (1871-1792) (Charles Babbage) ^-LL jJjLU ^UJl 


Donald Read, Press and People, 1790-1850: Opinion in Three English (9) 
Cities (London: E. Arnold, [1961]), p. 26. 


351 


Ju\ j i (Henry Cole) J jS (* J -* H -(SJ-^x ^J- 5 

jyj io-i oJU^L-aj) obUjil d~i^j J (_5~^ ^L-ll ^y»^aJ\ 

o C^-j-j AjUJJ 1 j-*L IjL^jl i(<lU11 y-ij^ (jl^l e_ Cbr 

c d U a i N 1 jJa-yjl aJl j~p .1851 ^Lc- ^dll J-® *■ (♦-4-? p ^"~‘ > 

4_pjJ li la ■ » LJ J-J 2 S •xJt^ay <uLp \yC->- (l°lll ix^ 

N < 1 g . . ,s> ly y>J - 1 obl-dll oLi lyLd <■ odlS oJU y^jy. 

j .5 ^JlL-a o ir* dy)ll (J- 4 " jt-*'“ Lp '-^ 

jy ^JJl j tyl 2 -! oJj-xll Aj-bjJ-l HJI 

yj cJl5 ^1 y* HI' yy lH.1 oy>L d' 

^ _^L| j&A\ W y Hi j& (1 j -J^l hx* 

j£j ^ ^ 111 t (Isambard Kingdom Brunei) JJ jy f j JdcS jL» \y\ 
i| ‘jLLw oLj (_$!!! '— 1 y i yjlSl y~-^2-> 4 -J 

^jUaj jy'Jl y~s lil" '. J y£ ojLp ^ ‘•d’y*-’ 

^ •• X Xj I ^ , (L .1 i~. . U Jj 4 _LjLp 0|^ (• A^-l— <* — *t-3 1 fy-iUl 

4_a_^o*>\_«Jl J1 dij - U dj- 3 ir* (_y^ly <J^ 

11 yv-SLll£J.I JlaL«_» 11 ^ iSLJ. f-LJ ^-*:> j-^r tjr H dj^Ho'^' 
Js> ofyy jjJ-CllI dH <^1 b>j)Jl\ IklS/l ^ 1H' 

oULHl y-Ul <~~;jdd <• dil ^ LJ^j LfpLw 

jls j»_ft y£>\ (.1848 J j^^-ij oJjJjA-I 

jUJl (V JloJ 1 11* jL fill jl yN' f-^ ^lyr jUi^Nl Hy 
S ^ jlSj Xuy ^ jll j' N) yljobU jlll f-l*j 

(.^^j^Jl J.1 j^JLllj (Irlli'l Jj f-L5jSfl y^plwll ^^dll y 
.JJLC 0j1«j lyl^ f-r-1 lkl-1 ^ (dl 

yj iL^UJl 5 jU 1 ^ Jl>-jJl f-Nj.* JjaII Jlrl ll* dl 

Samuel Smiles, The Life of George Stephenson ([n. p.]: Murray, 1881), (10) 
p. 183. 


352 


( Jji jl5 Ujjj yp ^.*11 ^Lolilj ^_s j ^ '' j-*-^ 

oL*Jal_ail jL^ <~9 j->XCCJ ^^P-IaX^-I (_jL^i ,_y9 IjULi ji-f-^ ■» ^ Xo ‘L^Px-tP 

iaiLs^- (_5^So jUsI t j^jL^ji.1 a^jI^aJIj t (j_j^>*!AJL*Jl Ojj*Jz>C. il 
t ( 1 795_1 730) ijy>-x>_j L-~»j->- t_9ljji-| jlS jjii .j^L^Jl j jJaJl y 

4 4-> j-J jl oLoUJl jL^- 4 jIJL> ,^3 *>Ly>jj 4 4_*_SLiil 4_o*_o_Jj ^3 t)LwOj 
4 J^_Jj_» ^-oJa 4-j ^wJl " 4_ooj^-l ^3 I j_*^2-P ^ 

^1 ^*L* (^gJ-ll) I ^L^SsJl ^IL*Jlj 4olj 

4 4^<J^J| ciljjV I ( J-^ \$ J-P 4 _^-P J-J jJJl jJj..*,a.: Si ^3 

^j-aliJl JjjJl ^ ^^il ^-jJ/Jl JLSj j £> LLU j*_pjJl 

l — *-1? ^3 4-P^-s^^ll ^ww° L v2-lJ I J)-3 ,9 £-*JaJL> 4_*_>l_v/2^a ^JwO 

‘r AiLflj ji?l I^j^Ssj Jj 4 Ip^-j j^?I ^^jLaL>- JlSj <. ^jys>- j jJ*-\ 

l jf~ a JL? 4 j-JwP ^uorfLJl (1) ^jJl jl (J^Jj>cj 4 

4ij|jJl ijJJl jj3j 4 JjjUl Jl jJaJl ^Jp 4ji$!jJl JjLil ^Jp I jJLLJ Jill 
f-llj IjXooj 44 ^^ J l ^a-P j-LJ\ j\ jji3\ Jl jJaJl <J_P 5-J^ll 
.J_aL*li! (_gjL»-*il jl^Ul <uui*Jl jl <lX<*_*J| jl jA\ uL? 

La jj-6^ 5 ajj^5JJIj ‘U^-j^A-I <jc*iM Cxi *^1 jJi ® ^Jl Jl 
J->- ^Jp <lLal*Jl AaAzASj ^J\y>-jyCS ^JLxJl j^« lli Jp^ uijAJ I 
4^%. (Charles Dickens) ySCo ^JjlxJ jlU- yiJl y-*S I y> j <. Ay* 

. ijwaP olijl ^Jjj i_S® Ji 

i L^3*)\j>-| 4 _PJ_j o ^jLail 1 oJla < J_P OJw<>w»-& JlaJ 

4^0 (JJ. i<W2-^Jl L^ ~*JL J JJ <CJbL) 4 : Ly? r - a ipJJ iJl 

(* (•* 

4(G. M. Young) LaJ*>Lo LL3 j (JUJl 

L^»l JjIj t ” ivkj o jiUaJl aJl " 

ll)l j*-ftjjJ-Lo-; yP; |i JH^I C$1) oliaiLlj 4 Ijly^l 

^3 OwJl^ 4 ( «C v J _Jg UJ I ji iJlil | jl Jill I 

■v. ^^ lp <b La ^1 jl ‘tJ) J^kJCo JJl Jj>- jJl 

JL? J-43 ^ 3 Lyfl-13 1 Jl^j .jj-^LJl J^lil 


353 


yui£ U jLdui jl ^-UaJill ^ ^jiLil j\k^P (J^ 2 

SJuJlA-I LjLJj^Jl -J^ crij^ til 'd'd 2 ^ c' HJ ' 

o _^JjJl j jdJl J> AjI^ i-LwiJl Jij ^Id^l J^' V^'d 2 

IjJlJL ji 131 Ip yr jjjjdjo» j*-rl* ^1 j 1 <i*-*^ ^Jj^. J^ 2 -^ ^ i_s® 

JL^dl! bwnJUaj lo-OP oAA IdoLI (_J l _ ? d>- J"J •'“ 

dU3 Ajild-J A*d>J 

bb .diljt-U i-jjN ojj jld b> jll bjltd^S iSj^ u^ 2 (l 
jld obb U dJJ3 J c, iillfc i~db iooJl oiSljkll £-ldl ^ b 
t__j ^kil. JyUll £0 j»oJ.I Add U (J,l LfXjJ^pu-^ Jt-ri® 1 Ojdp 

L« o* _fr (o— od iLi-iil i® djjii oNL^ ,_<j) °>by. 

AP ^Jall f J-Slj ^J-dil tlJlSj .... ^L^dl Adj 

^ApSILj <• JbdJl iod if-ldj. ioUJl ^bSlI J> SyfcUiJl 

t (J,! I > jil Ajr..,gll oils' LoJoo O^vall; 4-v~i jr?*— ~-ll ilSj 

J\ J,l j\ t L. U^olS Jl jl tdiLj dU3 Jl uyl odLJl 

oU ji (Jl jJdjo dlS oNU-l t_y® 

Oj^LS- Jbf Jd ibbJ-l t AjLJjI-I cbLJLi-lj .A_ilaJJlj (jji-ll 
O^bdl (_5® (. Ajdlb-I C Ajdlj-I (. AJUA^-\j t ojdJl Aj^lll ®lp^l 

t _^xJl Ai'oJ.1 ^ ojLp JjLd>- (Jl '•(jr^ 1 Jd jld .... djO*il 
,_gJJI j^oSJl Ul .o jdill ^ j^dsl J\j ^yidoJ.! ^ v^Jil^l j-j J-v^o 
jLw'Vl l yi^~j\j *\ jdJJ Mils Al>Ld j\ (Jl jl ^ 
jl L y^~;. N j t j (l f (jJ j4* t jl J p^^' d' <.<i^~Jl ^ 

J !2 ^"j^aT t t yssLxa‘A]| jlbJl Id* jj^J 


Charles Dickens, Hard Times. ' ' 

ol" : 25-24 ^y> 1 1844 So. ji-OU a.LS ^ Oy ^ ‘J*- 52 - ^ < - ) ->^ ^ 12 ^ 

(£ jO^. _j ^dh jjwUj Lfcj ^ JSi .(-d Ujj-^' ^1 d jljJl ^ Jxi jsd O-iil oIa 

= ( _ 5 i Ujjjw- ^ y jl JoJI j tiJijJlj l JUi-i (*d! J-i d db •£*' d 21 “ V d- C V-’-T 2 - ^ 


354 


dosydl Ij_^J LjLJ &j LJy* 4 -^-j b\ Ao 

^ Oj^l j ^JaJ l 4-3 iijJLJil ySJl t Ajj! y>~jy Jl 
y °yU^ y>-Ul L y^ oyJl c/ 3 yjj^L^ciil ArwyJjJl yJlSAol jJl 
Aj-L>-L^~I 4_SCwJl i?jJaj>- ^y JL<*-A-I -L*_Jl I j_j4> Jy *A5 J .dJLLdo oljL-P 

Ji3 £J jJl clib y yLko>j J\ Jl yJU- LoT .OjUtllj J y Jj j 

‘<L*_yiJ.I L AcLAJ! 4-^-LSsJl y I j-o-pM o j*Jx~s^2 . Jl d> ^*Jl d y^^ (jj-® 

dots' t <uJaiil oi-A £jU~j .Jp y« ^jL^II L^Jp JL 2 J yJl jU-jJL 

y° U Jli! y* lj_^»J_S J_i lyLS il) yw>jly>*-j ^\y^T Jd*J 

Lj^ c 4y V ! JApI Jlj c yal^^Sl t (AS (jLAij'Sl 

.jUxJl A jj U y -y^Jl yyjjjl A>!jj& J| AJ Ji y> yjj y^LJ. j j_*Jl 

^y ^> ~ ^ - ^->- d-j ^SJl (Jlil o j„L _ ^ o^-^-vu^- (j cJtj>“ Jl oLS j 
y^*- t Jlil y* y^ljjl y^-ay- jlJJl t *LdJl Lol JL*Ji Jp o ^ L « ..J l 
^^ 2 jLv 2 -pA| yS y-p U t Ajyj.1 (Jl^-p'yij y^aL-JiJ Ij y y- il)tS y^y 

lJJ> ' J c ^J 5 Ao^U- Jj5 " ) Ay yi * y^iAj- L^ yJl 

cy™dL| L^J old uli y- t4_LkL>- t ( 11 ojUadJl 

ySJl -d>- Jl i — jyJl d>l tf,.«/2. 1 l o J_a OoISjj .yydwo c ^Laj^j c L> jAJ 


Jp Jjj-d] J y^Axll j-s^2p 4 j 7lw 


** ^ 

(J-^ lij-la^ 'Vita ijUaj j-Jl 4_^LUrf2j| 4 jJ| js^-j jJl ^ jJaJ 
ci-^ L^'L^' dJl5 U-^>- jJ<_v!?l <5 y\ oIpL^- jl j|| .L^JLti ^1 
^^1 oL^LLall y >_iiJ jj LSCJ I : Lgj^j ojLSJl jl^Lal 

t L_)^JLjLS" j\ L^j y JU_^, ^3 l ^ ^ 

^oSj ^ ^ <>LJL"jll (j^j^i^Ulj t ^IjJ^I 


Leon Leonard Joseph Faucher, : i 11 U,ji ^ 3 ^.Uil »l«s jij j -•.-... l^U , - . ■■■ : !. = 

Manchester in 1844: Its Present Condition and Future Prospects , Translated from 
the French with Copious Notes by a Member of the Manchester Athenaeum 
(London: Manchester, 1844). 


355 


^ j jl $ Uis j ~A*i jZl Ij 

'juj**aJ~\ oLJ-l oJUL t y* ji (*-r^ t (*-4-“ 0 i-’ 

i.(Leon Faucher) 4~i ji j jJ J-w 5 -jOj '- <fc tr® *d_^' 

oLjcjjI ^ ^L~-Ub> (.oA^Ldl aJI^^-JJI AJS-y ^y> (J-^ 

. (l3) ojUJl ^ Oj-jlj-a 4ja^*>L L> lillij (JyiJl 

5 al l ^jji) t -i jJall *1 jj^ll ij- c ' 4^"bJl ‘LaiJl 

LJljLp JjjL o-*-L>j! cl856j 1830 O^aLaJl ( _ K -; 

4 (14) lx3l (Ji ^ j ■* i r* ’l- 5 

a L .? ■ iSM ^a_Sjj <■ Ljp L ./? " 9^ 1 i-i^J-l_j (jLa-j^n La-S 

j>L ^IjijL jiiL jl) ^ JjLil o'y*>Lw Oj15j 

aJulp c~*ail (. JJiLij .(JjNl Lil_*Jl <— j^J-I L5 ^>- <^$11 tl! 

( -j_p J jJukJL (J-^- 1 ). Ol-J J.-Ljj-2 e_jLLjl L$JjI yiji-frij-A !_^1 ytJ-kSjZ 
4j < J) -.' , °y- ciUi ol p-r^ cILLxlJjJI 

LJs>I y£*^j S l\ ^y> '. ~ ~3 jij ,(_5jl_><cJl J-o-*-!l tj- 4 *^Oj i ij i ^- a (_il 
^ySL-jJl SiUll (.|»-r' '-^■^ • i Ojj-o»lAIj 

.(_aJ_^ j^~ > ili*- j~>- <■ 0_>^^ i_?® 

II 

L^l Ay~*j yiJlj LwPlwsJl yJjylS j-y>Sl\ Ol£ Cr* 

t f-LajJlj LsLlaJl ^l“°l tS*' 1 ^Lol 

oljL~il J^-~d (i ol (_^- .^l_^ (Jp ^a^illj 

oLM jJl Ujj (.(^pUi^-NI p-LJl ^ U-*Jl ^'^1 tA r^' 


Leon Leonard Joseph Faucher, Etudes sur I’Angleterre , 2 vols. (Paris: (13) 
Guillaumin, 1845), vol. 1, p. 322. 

Jean Lambert Dansette, Jean Lambert Dansette. Origines et evolution (14) 
d’une bourgeoisie . Quelques families du patronat textile de Lille-Armentieres, 1789- 
1914. preface de Jacques Chastenet (Lille: E. Raoust et cie, 1954), p. 659. 


356 


jlSj l SiU-U (jjU- yj 4^-b.o OilS y Jjjj! 0 1 y. .4-SL yi'j/l 

l _r'-!l yj\jZ}\ ^-iloJl y- J_*_Jl J5^ IO*_. jJLs- ^ollll j ^JLlI 

ei-^ - JIJjT oioJlj jC-\J^j> oJl^xlj .^sJ>lll y dJjL^j oJ15 

Joio*l yij <o\l (Von Scheie) Jo j y JJl» lg±c 

jlSj e_o5\Jl oLjC- y J-<w*-> »LjI il)M <o. jSL>- *uLJ=> j y . .Li . 5a 

L»j) jlooil dD.5 ijl j~£- . Ia ! yt d)j.i a-lJlj 4j C^p yi jUj j| 4_JLf. 
oi 1750 r U JUJ '^1 JJ U y 5J j-ail j j£-u jLS" 

-W jl <01 Ml .<oo> y y\ jj^~ Jp <.jjoy, JlL>J. 1 jjl 

• 4j«jjI y (JliMl 4»UI 0>0 jl Jl*j oMl liUJo Lilian 

iSy*-\ *_9l j-aI iiMJ jJL£ Jl ojjOj (^^3^ (^jJl) C 0jL>xjJ| 

t(L)j_LjLJlj i(o J J^\ J-^\j C4_«j_Sxi-1 ^_S O.Tjli ^j_A 

(J L*-)l-*i jli t jJ^Ml (Jl^vil <0*1 O-oOiJ Ji J jj-l J 

I j_® jli .j*l~Jl y JL^-i -A*-. t (Li ji y y _^JuUl j 4 jjJl!| 
IjJaj 0x0.1 JjlS tClJliJl (Jlaxll Lil .t — ™J| IAJ O_ol>- JUi ji JL>Jil 
jj-ulxJl ojLp (_gJ J j^-UIl o jCIj oJljil j ^-loMl J^- i . 1 U l l , hi » -\ 
opUo-MI <ll£il ^UjjI y jJJi Ja£ Jjj .yAJ> oi j c^l ,_y> Jil 

J! t_J il UJ t^Lkol (jjJl 

oIxaj (JoJI jl y jLill j yiij ^lil l jAUaJl 

Syya ye> i^jOo 5 j^sLii (. 0_jJ-jL! J_*_j Lo 5 y& ^y yXs>- lOj jj 
<_JaoJl"j c (Jenny Lind) a_J yy Jo.) ^IjjJl y> " j: *\ ->, J-l 
J 4 ((Fanny Elssler) ^LJl jli Jo) yi y J\ t ( " ^y } || 


Oppermann, “Geschichte d. Konigreichs Hannover,” in: Tim Klein, (15) 
ed., 1848: Der Vorkampf Deutscher Einheit und Freiheit: Erinnerungen, Urkimden, 
Berichte, Briefe , Schicksal und Abenteuer: Lebensdokumente vergangener 
Jahrhunderte; 9 (Ebenhausen-Miinchen; Leipzig: W. Langewiesche-Brandt, 1914), 
P-71. 


357 


Ul ji j\ (Paganini) JL>) c/V^' *-®j' J ^' 

.((Franz Liszt) c~J 


y^A 4 £^>JJ J^Aa 1 j£-> (l ojUoJl JLf <1)1 J^i- 

jJlftJl j ojl_*Jl jL-I jj ft I J J^r^" Ij-’d <— LtJjl 


C ±i\S jl J^-Jl lift OjilL^v "Lilli" 1)1 •>IopNI £-y* 1 

. 11 Lc-Lljl ijSis LjlLLft jl 1 <S^j^ 


y^ 1)15 il *: I J_i 1)1 J^aJI lift lijl^ yA Jp 1)15j 

ijljil 11 l yu ^-> 11 o>^ijj l^i ^ y ' t ~*^ ^ (* _ ^ > ' 

ya _ Jpl olft J ji>-jJl <L> J-/? Oll5j .Lj-Lft IftljOft 1)15 L-gft 
y*j Ljlib ^olftil J,, ya >o)l bjlft ^ o yi- J>_ /ji 4 _a~jJL _ Lift l)j- > 

^ l _ 5 x^ 4 ( _ 5 5 IjoNI j^JLuJl 1)1 Jl Llll ^y*i,j -ojUdl o-jlf dy>y^u 
Jj <. 5 j-a5 ojjas<2j 5A-a-gft 1)15 i. ^L*Jl ^Ua-> o-Sjp ^jJl LI-lLJI 

^Ji^l jJ-l jjbo 4 c 1)15 co3jj>-^ <JL~ 4 4_j| 


1 j ,A_J“l5-'yi iftlUlj 4 1 _jLaaaJ-Ij 4 4jllS\Jlj oljJLil iijftft yA 

yA bob- jl5l j-LJ 4 JjUl Alft^JJ 0-1 15 j*-lo)l J-^ft 1)1 iijliil 

.^jUoll <JL>cil 


Jjl Sj^J ^_Hoi 1)15 1)1 J) <5U- i 1)1 Li-— 1 

i jr-loJJ 1)15 -Lb .j^Lj>- <_jj1aaiIj ,j-"FJl £j\$\s- yA yiS 1 
^ opUo-NI i^>-jJl yA jj-Loll o_Jip <L)Ip LlSlo tOjjLglUl cJL^- 

SLpOo ^b-U-l jl (j—iJ! jl j-ftLSUl jj-g-L Id J t<5-tl5jLll ^_0->ll 

t 1 ^JL&)I ^ll o Li j ^Dl < — ^ ^_*lJl I J-j- Lft jb^— 1 j 4_1_iLj*_JI j\ jS-S'^I 
(JjftOL) JuSj .oL-j>v .,5 xJl 4 jL-^- 40*1-1 4 -o5j 5 Jl l)j-*-*~JJ 

i 1 5 •':! 1 J| 4 4 -J-J.I oljLlI olft qOj lib- 4 ^pLOft-N I 4 jl>-^)ll 

4a515o>I o^L- yi jl ^xj-ll jl 4 t y>j5Hl i—iljil Jl jl 4(jUilll 

4SjL>lD U15- 4 (V JloJI l)ls 4 dll J* Sj'Ipj ,4_™kjlj ^bll Jl 
4_^_?- jJl L^-b 4_jjb ^ ^-.p oNN^ J-*-4 Oj-^H ^ Ir^i ^ 


358 


2.U 61 S^Lp ^y= ( _ r Jli .4^U_x>-'yi 

tjU-’S/l ^ J~»_> <u! Jj .JdUJl jUVl J-o-*Jl ^>j j\ ^Ul 

>jijL»_Lis t j_« aJIjJI SwLpL^j (Jl iUj„La 6LS" IjI 1 . <*> j 

J-g.^1 ^-UU jdd 615 j .(j-jJl aU>- ^jJl JugJLl 

c-jUlSI j t ^U^jJl UU*^ p-o-^Jl JU-i 

‘-^JUI rt-_L*_j ( j^> j-JlSL> j^S\ UjULl 

tjUcJl jLw>j «.5^*>UJI jLU^ J_p j^cJC :>15j ^1 oUUUl 
l*® c5-^ ur*-^ ol i j-bj JU-I ^ U5 cLjLJj^Jl j 

«-l^i]t cU Jll ( _^c-Uj^-'yi <.UjLJ j! \ yx^aj 61 


.Uvo 61 ^ ojUtlJI j 


615 ‘•(jUil 6U t aJLS - dUi j-* 

>^-*1^11 j*Lo| i _ s ^ll jLJ.1 " jLx_ji 6V UiLj 

Ud UaUjJl Ijij JjU.1 Jj Js- ojl jJ-l iJU- liJUi ojjp^lj 

UJUoJJ ^Avzd i <UjUUl JUpV! JU JU-I ^yii 
i_U L.S.I ^--*-*-Jl t ioUJLS 4 A-s_*d^JJl ojj-Jl c->d>-^l .c->6L>t^'yi 

1^J*>U Jr° jUzj oliLUwUJ ^ul^jJl ^^Ul djlA>rJUAilj JLUl oJ_^J 
A^-dJl 6j j-i dj-^>-jjij dj jjXj jjiJl ^-SCaII i jJ^> jLiU Jl 
6t5j .iUJl (_^9 ‘^~>l jd)l oU_Jtj ^JjUJI aU Jyi JJl 
UjJ_« U® d-UUJl 4_A)Uil j ^^y^J-jJl 

Jr 0 id^^UUljJl 4-U*)Ulj t Ltj jUNl JajjIjj>-jjJ| 

U ^ a** j> Cr° I ^’.'-r ‘Ij^i ^.JJI 

UJ <J-=-ldil ojljj ^ oLjxUl J^-l f-LSJl UJUl 6w> 
.AUljdx-xjVl Vdl ( _^J| o jll 4-ajUil ^y> jUjJi L ^p Ujo^JI iJoil 
jl oUU^NII 0j ^JL: LU cSjUUl J_p jULUl jLU-^/l ^-w=>lj 
oU-LU ,_^i Li_^4_p Jj_Jiil ^-Sj^jJl yt i. I oliLLJ.1 

i J jUj iJ>W^ ^UJ.1 f-bjd^L t iilS UjjjVl a^UII d>jUl 


359 


Ji*) <Js>\ jk *. ^iSSlI oIjAJI j\ t(jlSLAiJlj ^ 

\Jlju> jl^Xa^l jJp JwLuiJ <_5^' (<u5\j^oSll oJj>adl obN^3l 

<uLi tjU«^oNl jl^-l ol t-lUi iL»l*Jl i — ijliijJl J-LiJ *JlI a^MsoJ 
<lL^, j *y c aJIj-J <L*jliT jL t AjjjjjJl L-LLoJJ J^-^M LLi 

.oljL~il jl A-l?l jJLo-i^aJI L jLb>cJ 

^»Lo\ jIj a^^JjJI t upL»j^>-*y I aL ., io L - \ o-jL 

A_~wi L^«_U " i_j-L»- ,j ■& j-*-™ j ^ i_r6 J • L y2jL^JL; 

j_a> jl ^^p i aJsI jij ^ £-<*^r J-; <■ °>^~l LoLa^N I 

^ » 1 Sj_^ll L~-~a jJ I «. JjL- jJI * — 3*)L->-l *- Ljl_y 

^j, LLxJl aJjII LojjHJ ajLIjJI o jiJl cjlL -Lb . aJI j-JJl - Ljlj^- jjJI 
<»L>1 4 JjMl ^lill (_y3 oJjL* CUjIS l-$-»~aj j-Lp £-~>LJl jjjjJl 

b ia— al^l ^3 aLajj^-'T' 3 A-j^-aL . ^L*P ^^’LJI jjLJl ^3 

L-_jLLI JL>- jr 1 bobi-aj aJI j-~Jj ^j> i -^- 1 j-^ , 3 

L—bLil jl .LjUajjJ A_b>ljuJ A^jUl jl-LLJl 

( J^. La-GM HJx-o *. ^11 llL>- LJULL a_- 3^J (Jl JjaxiJL oJlL 

l jl -Go_i_*_> LaI-Lsj A_-3^_lJ| AS-j^i jl jt— Pj-5l ci - ^ 4 OjlA-i-l ,_^aLxl 

o Jub A - jll ol jLJlI AP^J 4l~j> ji ISI N I 4 4_iji^il 0 jlL-P <Jp 4 j ^iaJ 

jl jJJi ^JLG jr-“ -Lfc-Lpj a_-_aJ_SSM ^L^l (J-f- “L^^-xJl 
(Jlii ^- A-o-i-i 0 j_iL*_^ t(_^j*yi a1a_jU loii aJsIjJjj^ji 
jb iilj^Nl a^oLxJI o , jjAij| j ^ j^ t j .^l^-JJl 

^>~ jj o-jLS oJjL~*Jl t-lj-^-jn jL;j tojlJpLl jJ-p L^-° jl-^ 

(J jj . I < >L_pj c c a*1»<w«JI opLa^sJI^ t ^L«^jjl ^»Ij_*_)!^ aaI^JIj 

oJdj ^1) AjliixJl aJ ^J l Jp- J-Uidl jlj-^Nl jl 
** 

Aj j_>t_Jl ^^3 OwLv^>«jil Aja—ujjdl A fl . ,1 a , 11 A_»«^ijp> ^3 (_ y -. 'g il 

aJLp C^3>-j3 La ( _|-P »1 .. <? g I I (Jl J-sS/l (J-^ (3^1 -i3 t (L_il_la_jj_Jl 
C 3 b-a-x>L] ^3 .oLLJ. 1 3 <uj^_«l>iJ.I a**jjL^ ^y> a*SsA 1I jl a-L?I^ax*>j j^y I 

aLju iL^j j LoLil ifljji-l Ojij 4 (^iLaaxs'yi 4_iLLjl (jLj cuj 15 ^xJl 


360 


jl toil <.4i.iL<2il yo ySj . ^/L/saUI ^Jla^j j}\ iaJaJl 
<>° lyld 1848 ^Ip OjjaSJI y oll^j y y| yJl y> idl y 68 
k_~~^>xj id! y 12 J^tLa) yy-SM yjjydlj i2_dl i*jjL| yjiy> 
ir-* cs-® *- * ’’J Ol-^-dj <■ " ® j-J-l y-gll '' »— y_a 

> 7> (JLpMi 

^ (_s~^ jL-il (Jp OyjUJl Jis- y^ y> ol5 ibk y» 

tjr 9 Lx-^y jlSLo JJ y oi^j j jdjU d> o yi 

d.xpVl i ~r~ t ' j-~~-i (j-^t ji ( *—*<jjJl I «La <jl ^ t L$ : la JUI j oU j_dJ-l 
1 1 850j, 1830 2>y>UJl y> 5 ydJl yii .yjucil yddj^JJ i_<JiUd| 
cr® 4—'^' J-X-x-y iyJl ^Jp j»Lx_!l (JLsJ^/l ^Jjjl 

^ <A\ ^j> Oy<-.jlj *-*-iJj <■ L-J j-5 y id I y Jyt j,J\ J t ULy 
t L~-o-Jl y idl y yr*-^J ‘'dyA'dj y iil I y jy- j c L^. j j 
iiil y tjyi~*j y> _J5 Ij toJj>tdl cjLMjJI y id! y 2 n*-^ j i~~iy 
ojlydy (J.P 5yJl (J.C- yj-SdM JjlijVl Jaitj |lj) IjlJ jA y 
Cx° (J ~^J i LdLiJ_dddj iJUajjJl olyi-xl^dlj Lullaj^j y ^f| ^fl'v r . l 

jytdJ ^yjjl J-fjd! yjxj yJl ojdJ! eLll2 J*)AJ>- AdJUxdl jljJUl 
i yd^yJJ j-dM! dlly.>dl Jl Jais eild oy»_i Nj / 1R ’ ) ((_5^Lva-d'yi 
ial>w3 (_]■£■ id yd;dJl y_? jJ-l -Lxj cdisU~ yJl i>d~dl o! yJl y j 
y>j • i^L^I idjJ <— jj y id yLp y> j*dyll tyLJl Ly>^ 
u^J^i 1^51 j»Ip L^j jij LlUaj^j c dad> - 1 t JjjJl yj 


jl jU>Jl jUw5 oifcU ^ iJljL CjUIjj y yit Jl jl jJlj (16) 

-L»7 idtf (J- 5 JJi 

Gerhard Schilfert, 5/eg »«</ Niederlage des Demokratischen Wahlrechts (17) 
m der Deutschen Revolution 1848/1849 (Berlin: Rutten and Loening, [1952]), pp. 
404-405. 

Michael G. Mulhall, The Dictionary of Statistics (London; New York: (18) 

G. Routledge and Sons, 1892), p. 259. 


361 


J (_gjJ cull Sj .1810 j»U- jj-LU iyl «jji <_s* ^ 

~ {■ ~ f 

tUL^I (J[ isL^’Nl) ciilxit iJlLulj iJll.1 J_yj ‘lyjj ‘■cSy^' 

^.UJl ijjlii^n ^Lij jl iy*-tj ■ y^l £®lj y 5 j^ 33 jr* yr^ 0*5^ 

yjy>y-j j <■ a! _?H ^7 ^ yu cJlS yJl 0U4II £b~l <Jj 
SJUJ ^1 jLaII v iljlij N) ^L4 Uw- -U 3 '^ay aaL-y 
iobc* iJlj-JJl jL .slixpNl ^y ("(jwibxJl /.^Llill jllSCyljJl y> 
Sy-UJl A^lyj^JJ ijjj> <■ ySl 1 <_y <•^11 lyj! ‘ aJpI 

c 3U5H <_JU- y Ji^aUj tii» yil yJl^wilJj C0frU53l Jl yl 
tioL^isNl j j t 0\i-\ ol yil l-&ly tyy~i LL^is y® j»L*Jl 

oI< 4 j> <_y iJjjJl jji Jljail J,l ^yl jl\ <■ JjjlJ .1 
t iJjjJl 01 l5 a <U5L» **Zy>- 1 — i^ly^lj y_JM i r LoL» 

0 j U . . . yt5l t i>T^-bJl ly jb-ajj bjl-y 1 ‘“■oy- 1 II 

f U yJll Ifli 1 JlSll J~- -yll' J ^ U La-_yJ? j 
jl5j .oL^-SM >_Ju 4 ^y ilst iba^ *1 j-i olji. Sjyt-o iJy 1848 
r UJl Jy* IjJyl yj «. 1798 r Ull y I j^r*' L~3> J JW y^ ^ 
L.I .1844 Jy* (jail y yM) UlU-1 Jj <■ 1829 la. ^iyj 1 1823 
(, »U ^yjuo" |»Uil ob i) j > SiUJl y> C^lio tLjLkj.y £j\J>- J> 
cyOjl jl aJjj iSJL>J.l oLMjJlj lyLkdy 

p- 

iiji t oIjJlJI (_y 1 c-JlSj t ajL*JI yyjyJ-l aJx~J! 
o'JU'jU oU-Ly-Nl ^ ^ (.Oil oli 

l^ollii Jp iljjJl ujlSLJl yjy" £> j 

j51 ^5.1 ^ iy^Ujy-Nl o'iSLiil AjIjJj jail {l~J\ t^UilSl 
io_iji j5v4-l oU-y ojISI f-l_yA > j .cjUaIJ! ojbl yji 2 -’ <J.| 
iJXo L.yy jl^T JiLp auyiil iyb 1 5Jj_yy (“I 

AjaJi_^ oJLS ^ j .Oj-P yja° jyiy-si jjJj_y~<i yi <J-»-*-d 4 a>-1 j ty-i’J 
£> J .j*>UI aU- j! ^y by-o Jj J-i! dy> y 3 ' y* 

jJjyJ.1 oyii jil ^yp o^^l Lyj ^yJl 11 a ^y> iyi£ i-yi- jl 


362 


^Ip C-LsAjlil ^j£- (_£j!.5^/l | J^»-*J| ‘tils' i " . . Jz j 

tl^jlS 4 _*JLj <LwO^Sl>- 4_jT daJllS- L^-li 4 uja_3 ^Jl /*> * j 

jJlASj ^J-So t iJlj-JJI iljjJl LgjJjj ^iJl V-L.VI !-t-)l-^ gll 
LJlj Sr-ai? ^il ^ jlf=r- i_Jl> ^ o^liSj L^joLj- j 

i_y® ‘LysUaJl 4 _jJsjJ| yJl ol j3 ^Jp 4ja3l_>j.l j\ t I /v U~.'~. a 

<t) jl c jj^S jl If j^lSLi JjoI t i_i ^Jl 

(_y^^ t__o! J—/ 2 JI (Jl^- olS l_i_A ^pj • J-SJl <J“^ 

iJjjJl fiL^jl (Jjj tJ^olJlj tjNl 

lp 5 ijLi;^/l jl_S c 1848 j»L*Jl ( _ 5 j j .oj_l_^>ijL) iJlj-JJl 

.iislyjjjVl l^jj ^ -is oU-S’l i*jjl iJl^Jd! LjUu^; 

I l bjL4 cJa_*_j A_Ll_aJl ‘LsJal j-wJ! oJwfe ^S\J 

4S ~r^~ J> U-^r olS u^LU J> ^aJ-l jl JJ ^1 i, ^Si^Jl 
cp® A 2 P J-o-4 A (__M £jt aali lf*-v2_> ol jA <Jp 

(_y® u^° *— J '— ^' Oy^j ^-00 jJ-i U (J-v^l ^y»-® 
tO_. J -Jl SU_^ ^ t_iJLs ( _ s _<Ji J Jl 4 _wJlpVi oJLS t <20) 1 839 j»lp 
• (*‘ a jAj Aj <J®*^ uAApJI ijAjA.1 J t_4l j-Al «l~>-_j j 

Sk 1 IjJlS i^jUM ojl jj ^ it^oojS/l jl Jj 

t_5® j ^ ^ i l-^S l\jj\Sj t O’ljLjp'y jSj ,‘ttiSsJ! 

^ J ‘ Uj V ( *_ s i j t Jj_P j_pj O^c- 5 ' J j-!l j^T 

I^JlS t^^SLi-l ^UaiJl ^ 'i/l oljUul 4 jL jjjCUJj 

jv-^-> , _j t ij-J-Ul (jj-ilajil LjI 1 jjj Si j 

4.li IjJlS a^i iJLiaJl Sap ^ (^>-1^} 

oj^vajj tb-Jj-sljbJl J">VP ULkjjj ^3 aJUb y> (19) 

. 1848 j.U JJ 24 J! lla oLi cjIj iJji Ajl vilLa 1 j . 1842 
Walter Rice Sharp, The French Civil Service: Bureaucracy in Transition (20) 

(New York: Macmillan, 1931), pp. 15-16. 


363 


{jA ^Jaj jl (.aJu^ Jp bl tjv-AJj-l ^JJ jrN! jlj •‘^ 3 

^9 "a_>^I.jNI AjLjaJI " il) I L«-£ j-*-P cli “Uj^UJI 

U.,, 1 jl ^ j ^jL^ail U ^SCjI ijjil i»^l 

c-Ll-Jl l ^-9 Ja ■ « > jJl oLa-JaJJ cj.}l_*i! jj_SjJ j-^-^ £~'-* 1 ^-'-^ ^ 
oNl Aj*>C J_p j-j^h j^P: (i L»-Jr Usol J\ iJ-p jU _ ^>\ jij 


jl _P' jL^wa Jlj-J y a-v£>I_^-5I ^ <J-pj 

f-l ^.ai.ll ^lj> jl jj-o j~£-{ j^_pLj>jl jts c oliLJl 

t(_^jj_i J^a-P iS^ yj^-y. (J,j^l 4 ^aJ| l y* o^-i .(jy>-il5L!l 

^ AjjAj jj . /3 i y^ y t A_x_j2_j pjji^Jl A3ljl^ A>^jjJ I O-oLS^JS 

4_l^>i_oJ i]L& C 4_v~_a_> C^-S jJl ,_y-5 t A_J ] a . £■ C-ol5j Cf-Lj^pjll a_sl_«/2-A 


^UjJI j JU- jJl jlS j <• j*LJ' ^ ^UaiJl ^ l >L*'-*-Jl o» ^^y 

^yJl JiU jJl Ja4 j-* j%-A jjjJ IjUixJl ^Ul jjjiiawaj 

t 0 Jj ( j-A iS'^eJ jl ^ t J / J^?Laj 

^5*^1 jljJiJl j/ jl oji^-xj jl yyy. fpy-P-dJ 

JU> 4_ili t CjLNjJI j_yi jU-iSj) li-L^ 

(, t _yj^jj l J-o-P jl AjL^J Jp- J j^aJ-l AJji-lj A^.U^-1 OpL~j 
' y jilwJLpj/ a~~jJL>j .(_5jLij.il aJ 0^ t Lai^- Jil ^‘j~-‘ (_5^ 


j! ij-jj-Jl (jvj»-iL^Jl JL>_><Jlj j^-‘>LiJl o*>jilp ^yi L^J j-^->- 
t jv-LxjJl j t o^^Ji-vaJl aJsI jij j-wJl jli t j^pL^x-j/l ^jJLdJ jv-g-oLil 

tjLLl Jp ty ‘J^ jlL-.j 


f . " 

.l^Jl 3 J » ./?H j L<i-o-9_5 


^1 OLS* ^15X 'yi ^ SyLl ^1 ^ ^ 

jJ2_SIjJ 4_5 jl3*“ jl 4-*»l jjJl ( j r o 

^jJlIzj oISj) j\ t jl tL-wJs? ^c_^_v2-J 

^1 jl 11 c ( Lo. i^oLA-l j ijjjLlJl jil j~i^° 


364 


* (22) t . . . . 

t -±2.,£jJi ^ 


1851 f U UU^ ^ jiSj «'>■;»*. SlUd >U. y. ^ 
VJLL AUyy i_aJ 1 y>jj ;(5UiiJl J| iiUi^L;) pU ^1 1 6 

^Jj 17 VJ Li Loj 

^Y\ uyj y JJlj j yJ* yju, ; 

^ l j) ‘‘^ jL5 ’j 

JU^'VI aJ "d^JUy^ 

Ul <jyy. pipi 4_JJlj, j ^uji jl5 j .(a~ ^...Jl 

y y U pJ_Aj ySj ^Ji 4 0_^J| ^UJ., y^ 

pL^L) jlSLJl Jjy y LkJ Syy oJLS" U_,j 

^ J> OolS A^il ojj& y> yJly j] J, .(iyjLy jyJl c_a 5| ykJl 
jl J) A_y^J! JlyJ olySjLl 4^a_*L_0 y^y ^y V yj^ 

‘(U^J 359 JUI jUl ^JLjyr 

^y^Jt ^yjl lyj OAPU yJl ol yJl LK l^Lu JaJ~ 

•(*-tC"^ 


^y jlail y> ys ipyUl L^yjj JJi |jj>-| J VLtf (jl V! 

-L,.ly)l yl-l oii .yjJl Jl yjj jyiUJl yLJl y_bl Jp yily^l 

jyl5 yiJl C^yjOxJ! jyUUy y JsUjI y jlyy V Sjyy 

y W=lyil o^UJij 4^UaJ| J c jyjUl .U y t j/Vl iyjjJL 
Jbrjl y UJl Juu-j £«. yj jl5 4 1851 ^UJl j* .yjJl jULH 
jl 5yJ^ /^> yJLi p-y-iil Jp j ySlk, Llky y pUJ|_, 

‘ JU ^’ oUy y LJi 20 y uy L Jl ^Ly)fL 4 r U ^yjJL. 


Census of Great Britain 1851: Religious Worship in England and Wales, (21) 

Abridged from the Official Report Made by H. Mann (London: G. Routledge and 
Co, [1854]), p. 57. 

y-10 J> cflL y. Jet SjUJl y yyj yUJ| jIjlpI ^jl? (22) 

■ OU-Vl 


365 


-SO j. <jl jUl oUiI3 J^\ >* OlJSj 

, 2 u* ^ <_ 5 yJ oOJb? ^ JjjO' V*^ lT ^0^' ^ 0>L ^' 

J_, ,. .-■>,» U-l j ySj (1 ^rijXJl >-»l 0J c^Ui Jp Sj^j 
( Jl* 1! 01 ^ iyJSH -4r*3 0L5 (^r*^ J 

^Jl jIjlLJI ^jU- aJLp AJyuj ‘•(^-ri 015 ^ s ' J - L i' 
lilj .SJL^-^il obb jJl_5 UUaj^ Jl» Jl' J* <_y^' '“S'J 
iU^pNl <lJ ^Lx <JjIi' j-v^aJI OiJS J^ 0 yP '•J' 

J JU- ^31 ^ Jlo 015 ^y^\ II* 0U c J^I Jp Sjj^ 
JLiW'Sn I y^*-i ol Sbwbl (_J 01 bri^' 

libJl ^IjJ ( *-g-°bJ 'j-^-J. 01 J A^-S_^> ( jlb ^ L^jri 

■ JOb-Sll J5UII j*-&j^-Ujj 

^ - JSl I ( _ r ^i1 JbJ-' 3 -* tJOOl A-*^! 2 -: t b- 5 '^ x ^' 

iU^I y> bj-y ‘ r Ll 0-HI 

j l .-■. •: ; lj oUj^yll (*->^ j0w> 015 j .^>^3 

j! ju dJULc f u=pi J^-i ,>M' by ^> JI °'^ uil 

Jjl y> j50 ji iaJUiIIj OyU^-Nl ^UijSlI OJJASj ‘•‘'■ylil JJ' 
Jj> (.JjSfl ^Ull yi cJlwv. y^LvJl ^b^diNl jJ=5 015 Ali .Oyil 
yyj J^JI ylj JO^. U jy-t yj^' J^' ^ ^ £^1 
jl ^ji J^j J5 J.U,j .Oj^Ul 4 ^ JA~ U dllij a»> I y*i' 
J_p ^1 jJlp Sjj^viJL. tOHjb-b' ^ JpI 14^1 

015 tiJC yj .^y-U^-Nl ^J-Jl ^bj- 5 
cJl5 L_p) iJlo zj\y= 3 °\ tv»Ai oL^yj tly oli^lj^ vOko 
^-UyJl i_A)l4 Jij .*l—Jlj JW t 15 '' °3y (j?* I^ 1 / 

P-Loapl tJOll Jp clyjibil^o IjJ15 yjJl 

LoLc ^Ui^-Ml pLIp ^ y yOJ' ^l>Wlj oUiSfl 

_ l ^ij-jLLI Jl jLa-P c-J-plj .bk-bobl viLL j-x - j 

0p 0-^> (_y b^^“ Jl by^' ” y-^o^ 5 


366 


js* o* ot . (23) "6 w.jJ is ^Li" iiJlt Jl Oj*~IL IjJlS 

j - c^ 1 ^ A: i \x ^ 01 

^ Ijj^aj 01 jl <■ 4 — ij 4^-iJl I j-LU o! - Jtdl J_* (jMJj J| 


4_L>- ^i| <^iUb 


III 

(-5^ jjjT 1 ^ cr° jj-UJ.1 icjQiVl OIL" idols' 

oljlUl c LuJL 015LJI ^ LU^j UU jl>V| ^ c^l oUi 
^ ^ J! ^ *yn Vj .l^c- 015 L^ ^j&l |_J| S.-. J | 

^Ul jU; 0515 l/V J, jJ jiij o^Li 

^.Ul 0^5U~J^JI UU ^ J\ .u*_^J| J* 

j^ju VI Uj^j S^yJl 4-^UJl SUM i5jLuJU l^jjl 

t5^' jij£ J-Ji J^l J»U,I ^ Lgi^UjJ ojki^li 

5j>iJl ^UJI 0 ^-aJI ^ iS^M <J oa _^ 

UU : a-^1! J jv-rli OU> O^U- 015 t U5^Jl 

“>15 Uj .^jjiil J t jaij iijUdl 

^r 51 A^Ji ^uu j> ^y*. juvi ( o=>_ rva ^ j> 

o*>li)/l Ort>-V I *W^> jl "J»!AJI ^“0-4 <JULi 5JL5 c^iul.1 
^ " laJ J^ J ^ - 'jJ15j .1^ ^_J| 

Cr^-i /j -Lf^ Vj-^bA' S^-g-bJlj f. j_0s_Jl S_pb Jj_5o 

0b^-j4l jU5Ul -UUJ J> Oi ^ 11* 

^ ^ 5l J, tU-U ij^Jl p^Jl ^ JjJJl 

Jx- U — i; J-C- jJLbJl Ji ^L_l>-VI jgj ; .A'.Nfl 


R. Portal, “La Naissance d’une bourgeoisie industrielle en Russie dans (23) 

la premiere moitie du XIX siecle,” Bulletin de la societe d’histoire moderne, 
douzieme serie, vol. II (1959). 


367 


Aij .tty - j \ y5 Lyy U J* 

LJlil J* jJs- ^LlSI oyJI J> y~A ^'oo J* c -^ 

(1786.1729) (Moses Mendelssohn) J 1 " 

.yO>*L>j Oy>l Ijj-y-l j 


o>l yyJl y> O >wy 'y^ yO_H ^j-^' cr* _r^^' V J ' 3r ' 
tiwJLiJl UyJj laJy ^ JA Vj^ 1 t/ ^J 1 ^ 1 

\y>}jj t yyl-oJl <jo-!A-aJ' J V-^-' (*-r^ OjA^-i 

j, yjJuJl I j£L. yi!l -UJ' *■'^*1' oWi-U-l yy 

Jy^\ -o~ jJ'j y^' ^ c> y4j^5' Oy-V-^'j y W'y 5 
^ Jl^Ij i^S Oy£y ol y oil j> Nj .yy ' M-=r 2r* 
, <24) 1834 fU ajjL^JI 0 U 2 JLJI yoJ' Oyjy^' 

^ytM cJu» l_yii-l y>Jl y> oU-LJr' <y ^J-^ 1 o' y 

^ ^ yJJl y3 olS ‘ji -My)b LfcU ly^'j S ^J 
jljJJl J I 0l5 Ub ni>«j ol y oy*± O' 

U .omi y Ji lH 1 ^ 

iijJLo (-fcj tjJyJjj JT ol .oili J1 ^rh>o \yj& (vis <.Jlil JU-J 

oi j y> 0 j^Jb- U Oil Ji (. *lyy' 'y^ 55 - / ‘ 

^i)l ^yt 5 yi)l dJJu ,y AjjX*~*-ilj b r >.L r -Jl ol^^-Ji-Jl o' £- a Jh'-" 

fyA Ois .6 y~* i> 

iyl^rl 2Jy I y o ^ ^oJl dyll ^ ljy& o' O^' 

lJu yJI yloJl yUJl J-* j y^-U ly-y o' Jy «■ 

oUjjh l^cw^lj) 1816 J^iJL. (^4^ U^4*-I 0>yjjj^' '■'y^' 

.(1823 ^Ip SyWi/ ^'oy' L 

(.Aj-bJl j (. jy^iJl cjNly ^y iy^j-fc 5 ' 11515 


Vienna, Verwaltungsarchiv: Polizeihofstelle H 136/ 1834. 


368 


j_y^2i y° yL«-L*Jl A-JL^ll ol jLJ.1 J 

tLJl ^ <ujj U ^Ja j Lo L| l * . y ? 1 yjo l *11 > (j 

lJ* iS^^C g - v g A 1 1 <i >“ y lJwLg_Ji t 1848 j»L*Jl J jJL>o 

C cpj-tr cs^'W' t ( 1 883-1 8 1 8) ^-SjL JjlS y* t ^Lp ^obJl 

^ 0^ /j .(188 1_1 804) (Benjamin Disraeli) 

0w>L ^1 <=-UJj<JI y> -cUi ili jl y> yyJl Jp c Ojjjlj a yr_ *LAp 
oHo-i'-* i_r^J •■^■j-’T ljj-^-t> aj j-y ySLJj cyjjjLJl 

(Mendelssohn- yoJ jJjL, _ j 3 — i-U_o j (1864_1791 ) (Meyerbeer) 
y^ tyJLyyll yo (1847-1809) Bartholdy) 
1 )L-a ySo .Lo_yo 4_jd.l ySI jlS (1856-1797) (Heinrich Heine) 

<dljj ayJl y, jL*-5 Oy4lya 4—^*1 j^a O y>L-oj 

j-?*' • (l858j _ 1821) J-yl j o jyg_ai.lj S-Ly- j-ll Ay- y^l 

J_* yL-ill o) j-j t Lo y-*-0> j-ty ^ J ljL-*-o (J— J ijyiydl 

y* “M-'j ^UiJl J» Ijjy JiS/1 i yJl (*Ly)f Aiyliil 5 y jJl 

JjaJl yj ^L~oy ^y Ly— tioytJl 
o t LalS L-y^J^jaj a_*J 3 3 ^ L a-^I— J.I o-La La y^-3 ,^y>L>- 
jJ^S- ^LJl j yJlj ^Ja-yjJl jj^xxJl yu J-*2_> j-y- AjlOy AyijJa 

.yaU-l yL>Lil yo yy-lgll a yJl 

LftyJ.) oljL-il yo y-y Jp! a j^Jl y- jajit Sj yJl cyo-o -LiJ 
_j 'i/j o y»-L^ |*-y-o 4_/?yJl lj_o_aac-l yo ySo ^Ij .a-a>o_— _ il ( JJs ^y 
^(J-LlJLj c ^—pLg_>-y c-->l5Ls t-Lj-L^L| ^_^_a>ti! ^y 11 LoJu^ 1 11 
4ila i—Us ayJl o! >— >L--oV lin-i IS ojyoj 

e J J ) ., <? J ji (jwlpyiJl y-^L-Jl jl yo j]\ ^p t s ya— O 

yLl *Ll_ija~ll l^Ll ^y <l*jLJL!1 a— oL— U p!-L*J| as*- a-a ajJ_>- 

(25) ** f_ 

Ja-lj y " " j -iyJ! Ol Ly-^.jj jlS’ 

= Johannes (j ^.k-h LpL?- o— ( 25 ) 


369 


( JA olSb J,\ J* N y 4>^b' lT^ Jl 

iA 015 51 iblo o5l o j^J-4 'jJ->-j 


t(01inde Rodrigues) JuJj!) b~“br*^ jL-J' <y 

Jl-.uUj c (Leon Halevy) ^yJU o jJj .(Pereire) oly-^'j 
^J^o) ILlUMl ^ ‘ J^' ^ Jb ‘ ((Eichthal) 

Juj f. o;JJl ^JaJLj .(Heine) ^UDlj .(Moses Hess) 

.(<b.i_^-Jl <C^k^J (03^3^1 L ^c- ^Lxnd (J>l 

J> AutA'ii ^duud _pJ Jp 3 o4b' ^1 

.ik-LJl ^xJlpI ,y .(^ISj .kbl Aai -^jlyrjjb' 

oij l yjz>cS\ ^'yk> yJl , ( _y4y>'ill bi iA±T^~ 

^ g •. . . ^3>l oLi jil o3lx*-x> ^>Li>cjl .L/2^-3/1 djU>- ■b >_ '^ 
op! ^JL lI 0jX~»p4 y4 jl y* ^-oJi-xJl jv-^-J-pl odl5j tj-Aii 

J, 0 jU*i <*-£* W ‘T J b- -^bb' ^'-V (tj^j ^^b 
^ J^UJI Jl y~udt jv^ix. Aij .y^il JUi' jl bb-J' 

yjl ^kiLl c JsSfl Jp .Ij-^JLJ SJbJi-l jl5b% £U>jSll 

( 1UJ\ J ULI ..JLef Jp V JJo. ^ISI uJjl J> <■ IgJp c5>^' 

.JbwL^-l £-^X>cll ijjt» £p° (. — <l^Ss_0 0 1 

Ojp J j£ cJl5 jlJUxJI ^ d)l JJ ^ *3*^ 

^j, j»yLi . £-<u>J3 I J-* Jz 0 j-Upj ol (v 4^> biyu ok b ^ dJl pA* 
^iki ^.jU Jl 1848 ^Ip ! jL*j\ yUl Ony'yb Vb*^ 1 ^ 

kSbii iw’LxJl J,) i (*r! Iji-doSI Ujop ko^lj 'o^’b 1 

Lo 0i!5j J <41111 ^ klil f-LOx^L f-^ J53 


J^Judl j] US .^1 bl^odl Jp U^ y - ^ S^s ^ (1803 - 1777 Bueckler = 

j^ji .3^*4! 3U0 jj yp eyii 0 3 y tl->i A 

1845-) (Vienna, Verwaltungsarchiv Polizeihofstelle) U~s 4 1 _ r J_^-Jl oylaJ Oj'- 5 )!! 

.(1186 


370 


oU t diti Jp y ^_J y. aJI j ! jits' 

a>w^IjJI IjA^ yAl <j5i Jij .i_£jAil AUp ^ -bail 

SJiS lj-*-bo2b jl IgJiij ^J^ jJl UJaJl ojUi^ y 
.p_^J aJj ^Us iUp yyli ^p IjilS jl dUi IjUij y u .aj 
i 5- J*' al^-^^l i_f® •iji j-* 1 A^l JS1 yl ii (jlS J 

(j;j-U 1830 |»Lp aJjjl* 1I All j-AJI U jJxil a^Jwo (j;AJl epLkjS'yi 
SUIS *>ij jSt. ji Jj«j bile ai ^Sj ^ ^A! Jy Jli .y^U Ai/Vl 

aij .Sul s tiu, Aiy jjU ji yi~/vi ia& jp ^ ^j t a^ 

ajjUJI cyij Ljajp A>-jjJ! I A* y as JUI Uiljl ojjj 
<ij-Ay ckj^ ti |-»-$aJUaU baJjU-j jiUjll ^U yUjl UjjjSl 
jl j j-> y) J-ijIjUl tlX'jlj tojUUlj t JyUl JSUU J,] j'il 
y>y L>aap jl i(yuS 1 y> oS_ijJ| J_*aU ^^ulj A_>- ( *_a>j_, 
aJI^^UJI oolS t jilS IjUujI A lila .Jl JJJl ^yijJl JStU- p-^Jlp 

5la*xi Jp (Jlj^Sl <y jyAyJl OhjjIJI AUjI y) 
AUjI y jl i (3jU- y aAp (^jAjJ A aULSJI iiljil 

yU^)M oUUiaail y cali Ij^_v2_, jL jiVl tyUjJi 
jjAlj oja^alA (_gAl j\yti\ y o jy ^Uj y dili Ji J .yiU 
‘LfL-A yJl yAJl y olj^ Sap a*j iJyJLlI ( _ r U~ y cJUl 
yi' jl <.ylk!l op i yy" : u~y ~j Jl Jyt aAJj 
vail AbJ yljJU iaJIAI oA* y i^i jl Jp yj yJl jAl jil 
ji jA^d j' *JI Jc- jl yVl ^ilj y UJi y*jj . (26)|, U^UJ| j 
JJi*^ bU _ Ab-UJl aUpSi jU AiU _ UJA JU ji lilj .^'>U'yi 

• Uiljil y *y Lip J| y 


Arthur Girault, Principes de colonisation el de legislation coloniale ... (26) 

L Alger ie. It edition revisee par Louis Milliot (Bordeaux: Impr. biere; Paris: 
Librairie du recucil sirey, 1938), p. 359. 


371 


kiiJi-Sj) " 0 y\ J - Jl " -J .AjJ-jJl ' gj-jJ-odAl j\JlAs^\ olS 
^-jLvaJl (J-p jiCJu <. (27) (i*>LJl Ji-ta ijv^ol^Jl j^iiJl 

O J ySL9 y yj JJl J . *-uoJ-l ^L>l Jl ^.Lp jUJ <* 

) iSUaJl jl o jJjJJj C s-lli j_U j*-Ajljilsl y£- j yO-AL^y LoJ a] y>-5 
iCJ^Uj y~~c?-\ tl^-l jl 4 iolilj ojy/2j AlxJJl j^-^J-P jJl 

|4^/" J 1 (*-fW^ J - l/j* ‘-oi ilr^ 

Oj~0 ^Jl S jXiJl jU .jr-J A?-Ui.l jiJl J>1 ^pI <J>4j ^IjjJl 

^ j .as jjJJ aJ N L^o y*-> yy^ 2 - 1 jjJl .ix^ljl 

boyrj j-!' ‘-i^S'l (jDl jiiJl jl Jl Jaii j!5i 

I j5 yj <• 4JJlaLL« I j-jL^ jJJl c-U jjl jl J j-JI ^r° j^ ^l^p’-'Jl 


ols-Us Jajsj L»S) > — JL>-'yi jljjJl Jp- J-^ J'3^ “"“^Jl 4 -Jj- : i~ 
JjL* 4 f-l JLaJl jl Jl jJJ-iS ^j^I lwL» Jj^l ^i‘^-4-^1 ^j^l 

yi I jv^l j\ 4 C^jwbxJJ [ jl*I» I jjj ^ ‘ jl^“l i_j 

tj_^plw3 (JLo-P Jl I J y£ jl jlj IJj ,(ju^L*.Jl J-*~Jl ‘-jlw2-« 

Jp j jUrU-j .If^P L-P j I 4 J Jj Ljaw? l _Jvi 4 -^ 3 (*-rl® 
gj Jl jl C-sTAJl j) .^JUail J^' -^W^aj^l fLk-J iJj^l silk 

LjjLo j\ I J Lj -Jj~ gjo ji Jljj'l' (_ Ja .^jJl “UlJajI Jal—jl <_J j* jjl 
is j a~. ll J <jLsUi-l Jo-xJl yy\jij t jj-iLaJl » L«l olj j~ll 

^»Lp j j ../» l l 'JiUMj J--~Jl jjjli " j»-^ c CUjLS^ jjl oij_va^ll 


Louis Chevalier, Classes laborieuses el classes dangereuses a Paris (27) 
pendant la premiere moitie da XIXe siecle , civilisations d hier et d aujourd hui 
(Paris: Plon, 1958), vol. III. 

A J iil I i j^-sLS(Jl AjJ~-j>\ cJU- (j-« "“jjj-j'" ^-1 ^-r 3 “ jlj' J~ 1 ''-~‘. 

,jLs> yy jl ll) jii\ CjCjojI y Aj — il 

D. Simon, “Master and Servant,” in: John Saville, ed.. Democracy and (28) 
the Labour Movement; Essays in Honour of Dona Torr (London: Lawrence and 
Wishart, 1954). 


372 


^ l^o 0-L*Jl J^jjP J*>L^VI „u_p JL_xJl 4_JU«j (.1823 

jl5j .^(JUVl Jp 4.11k; V j| sx^j id l^u Vi j^Ji ^JU: 

j^kj p-r^ j»ljjJl (J-c- U-j^- i!l>- y JU->JI p flJLVl 

J-«j Jij . iJLoVl 11 ^iljaJl J] jliiil IjJUjo (jJ dJJ3 

j-Lp ir^j^l jj-«Jl ^ ok->“>\2Jl j-i-ljl J-»j<JI (_> 1 Lj jt jJLi 

4jIp t-ULVlj «gL>- ^r^JcJ J-oUl l>Ju^ jl 11 : ^_gj jj 

yLUl 0^SL»,J SjJjiJl 0 •i'yyv ^Jk 4 4^-Hl oils J ,-■<£ Ldh 

(=-l^_5_aJl -i-Gp jlS 4 HJ3 £-*J . ) 11 45 jk* oX^ jJl iik-kJl y& 

o\s jji 4(2113 ^ pj> j\ j ^ p\ 
<Jht ^yr kl5 iAs> Jp *UOll J,j^ (J^ j jjli 

p-liL" ^J, 4^-JaJL 4*1 ^illl J»li 131 VI tSLJ-l J_j Jj> zXo p\ 
I ye* ^-LXjVL (jlikkl ^SlSjJl p- _k| yjs}\ J_I ^ g ... a \ \ 

.^UjVi j, Jp| pj\ 

^l_^-^Vl I y-a (_J^_iJ| J 25 k-i^j 4_ijjll 4lL13 jL5 
C 5 3 ( Henr i Baudrillart) jL> ^ Lg_k ^ j ^xJl tSljL^^JL 

cr° i-r^ 1 1 853 j»l p j:> ^Jj5Jl ^ i^lxkVl 4^ r j>li 

jljj~Vl Ol-5_^-o-x-ll Ld 4 (_5 jkJl L^-lp ^j-Hj oJL^pl 4 j*1j 

lT“^ ^4>J.I ILSLa oxpI 4dl!Juj . <30) 42 jjVIj iklil 

i-i-* Jy £-w»ll aik ^ij .iJ5kJl si jLJJ ^ 

^UJl ^^pUj^-VI jIIlpVI ( _ r Aj 4j,ljil| j»l\fl ^ *>LojX5i ^^xJl 

jl V (J^. /S .aJl jlj 4 lijl?-j oL?-lj ^Ul p- jl 

jl y y>- 4 LfXjJJ (j-A (»-1 jJI J-P 4 LjjJl lijaJJ ol J 4 Jll 

M l#J Ujy ^| XyL\ J i^\p\ 


Pierre Jaccard, Histoire sociale du travail, de Vantiquite d nos jours (29) 
(Paris: Payot, 1960), p. 248. 

.249 ^ 4 <~i; j_uail : (30) 


373 






S-lj <1 ti ll ^>Ol^=aJ| 


i_->L>t_vpl J-5-* Jb-b br-j^uil ya Jj>-lj Jbbjl yb_*j " 

J,li» la^-lj J ol ^^ lJ. 1 ^ iJU jJ ^1 ^Ijii 

^ " ls 3 oLw3-*-j <u^il 4_™JL j jJ jLo jJloj .ajjo 

i_s^ jjiJ-f- ^jjJl <yl i^J| ji . . . . jJc^ js 

^>-\ yj> ^J, OjJ^, t yj| V_J_^, N/j ^Uiiil 

tii £J-*°J-i ^y>^-> j! 4_iJaJ| J.e- ( y t y_,j .^L^l^vaJl 

l -kjrr J> (Saint-Marc Girardin) jbj! y*. iijL, jL- 
.1931 t / J j \' I I) jJ 15 8 Journal des debats 


!_j5lli£ ol j*5blp i j*iGG yi lySl^j yJU 

(-U-I) i |,j> 1J yJl <cds>LSd.l ibyiVlj ^_ilaL*il 

p-LoJip L 

t p-lkp *>\j t jll pI Jas *j| 

0 > 

t bJj 

(j^-I) Utc oi ^p 

4 L«o^l>- <jl> LowUp J 


375 


.Sj_j ill ijji oMl L»j 

^*^-xii cy*^ ^ 

. Lal_C ol j& 3j4^J yy** 3 ^y 3 

j_>J J? y. J~\ ^Lli Aid 

I 

, g ... ai l I jJl>-j jjjjJl j j-iiJl ^Lal aAi£- J— *» Aj*>Vj <Uj O-ilS 

^ (V-f^o-4 L» jl jjp ^ ^ 

jlS j .^JLiJjjJl ^_<>JL^J.I L 4 JJ J_j_^jJl j-SAj N jAbil 
IjJ^j jl jj jLSj 1 Ija>*jI£j jl 

jl j^ L»Aj> iVjy J\ 

ILjJl ij>-L!l ^y> Aw? iLiIj LA ‘•JjNl J^Al jr^d j 

j UiL<ai JjAJi cj* jJ-' Ji aaa A 15 cs* r u ' 
^Ul Jal .^AJl Jl UiJu IfzjZ jA A Jj (. j»AAl j\ “AAl 

< yJu (_£J > jS fUai CjIJ^lA jl IJb t AjdJji) olxU^ IjLjo 
^JUj 1 4JLj>Ju<a_*J J -5" ojLx-Ji ^AjLaAI i5j_LAl jr* A-A" 
ju 4 J jj JU- (J-p j .OpA j-^ jj-" JA ^ 4 " jLAAJJ jjAjA.1 
Uup (jiji jjf L-v~l~- JjLill JJLl* ^y> LrAjl jliSlil ,_5?rLA 
!j^ 5A' Ji ol-fc ALj (_ji JjrjJl' 1 jli «. ( > 1 844 ^Lp 
J - ... ^yijjjij'j jP-Nl AL*W>N A-ljJI L^_aJjA~*J ojLU (_pj-*J 
pj! Juo jS XJ aA ^Ai . . . IoLAIj y jjj -H-^J t/ 

jJbo” ^ N IaA jl LA -ii A ^ : <JjA AlAl 

Alexander : ^ y ~~ '-*-a ‘ 1 807 ^>Lp ajJ _jll ‘ (Haufle) ^LUl J j-* ^ 1 ) 
Schneer, C/efec die Noth der Leinen - Arbeiter in Schlesien und die Mittel ihr 
Abzuhelfen (Berlin: [n. pb.], 1844), p. 16. 


376 


-J-oj *>LJ oLdLoj 4j| 4_-o>d j| LcIp : J jJL, jy LgJ_p (Luther) J jJ 
j\ SjLxJl j (J^JL UJ-p lid-"'-' j\ jl Li jU- dlU Jl Lo jul 

L> Jp jl cdUS ^ ^-SUll Jp 4 Lip jj cdhlj i*L. ^ 
Cy^ J^-j-!l dJJS jlfj . " dlL_> La oiLjj dijj jdoza 

^dSLJL IjJlk. jl 5j*> Jl 5 ji ^ <co>-JL> jjJJl 

dJLjJl eLp~ dolSj olyijjl iL>l*_a Jp c-Lcp^i JdJ “ ) 

JU-I ^ Ud t^jid jl j»bVl dlL" ^ UjJI oLDl jl dJUi iL.,, 
jliJ)/l ejrjj JL> ^oLJl j»Ul -c jj-JiU JJiJJ jjxd 4(*jJl 

L 5* ^’ l J jdl ONI j ^ ^1 jdo .( " ^ J^l 

.^U^-jfl ^ ^1 

l_5”® J-*~^ -do? j»— §C_ajlJLa OdLS" t l_CAs Jjt 

JJti .Up> jT j 4Jl~JM)lj iJMdJL ol> j, jjl y~jjJ\ 
Jp t jLoodl *L) C~CoJ t JJ “SL^L^d-^ |>Uij oil^l OjLa C->d>Cdai 
cjUj^II cJLSj .ajJpU cdlS odj. LoUaciNl gs»J~\ jl ^ ^Jl 
l>iLij j J>d US i JjaJI Lb Ip ij j UjAp i^^J.1 L^dL | 

judldjl o-L^jVI •dulS' LjP i j^£. .LjjLJI cj% jjJl j ^ 5ol | 

(jJl) ijjjzJ - 1 ^^3 SJLJ.I (^jLp jjo. 4_,U ^JJ ijU_d> La. jdd ^ JJl 
L r ,ijJl o-lLd jj L^JaJl jl I jJli ^_JJ| 11 j JLL| " [_^ j, 
.( ' ^LJ-I ^jJl Jp j»jjj j| ^Lcp-j/l JjUJI jl j iajjLau 
dJUll ijjJ <cUJ jJaJL LLjj-Aa COLS’ aj^jLI JU_pVI dJJd jl US 
Cpld 'Ji " UL=- " (*-$J jf UjU- bUxpl j jdioo I jJLS ^jj| joJdUiil 
Ja-aJI d LiaJl jLoaI Jl LoUaj^j j ,jj J| j»_d;| jJj .^Lc^Vl dl j 

JUpSfl (_J JU ^jjJl " ifljdoaJl oLocooLl" ooUwaI 


P. D. Michele Augusti, “Della liberta ed eguaglianza degli uoraini (2) 
nell’ordine naturale e civile (1790),” in: Arnaldo Cherubini, Dottrime e metodi 
assistenziali dal 1789 al 1848 (Milano: Giuffre, 1958), p. 17. 


377 


IjJLS’ jjJJl A jJLaJl j i ( yj> iJ'l jJl 30-f-L~J.I JLSLj^ i y*a 

AyJ yz 11 c (J^S/I ^L3ll ^3 \_& j1_JLpLj A la 1 oSjb O^jhy, 

, « i g~ ..." ^xll ^jJLkJlj oNLi^-Nlj ol*UUl ^ U-! p-* ^ 
J=>LlJI sUcJ.1 5_>lJ>J! U o_j( j-xJlj ^l*-kJl JjtOj j-fJJl 

•c5^-' 

<u j! jj>-jjJl L^JjI ( _ ? xjl "a^> jL^il 4-« jlill oj_a ^ 

aI j 3 d l l ^1 4 _a_$Lv^1 3jJ-I 

^dl j\ £jljll <y> _y»Jl ap^JJ 3lij JS\ j* ^ (i j 

^ySLij^Sn 4_J>jl*-« jO-Sl j^L^O (.j-jllU 

<JL«»_p J jj>- Jljj^wcJl ^_jJusA\ Lo-*-^ Nj (.cjLijJ-! ^ 

ijkjfe ^3 ^jJl 0 jJjJl (_5^“ OwLaX^j La !j_k _jl c 

" LwsJl 11 AjLo-^-L j»— L ol^-Jl ^iSl Cf^t ^ <-)l -c-jLiSOI 

^js*-\ oJuJlJ-I cjN^Ij ol-Lxl! o-iLSj . Lolj L^Js ijSjWoJI 

.5 jJ - 1 jj/’UM oU-jjdl JJlj-i5l 

oJl^ ^ _ .}&. A ^1 0j3>oLSLJl o^d. (^ 

I j_,jiL»_j Jti ^ g 3 LI 1 a ^3 jLj>k— J l jL*_v 2 Oj ^ a1j 1 0_*l! 

a_~jJL o_? y>^ Cj±£-jA>A\ ol Ijlj 

la UL^l ^-jLl-l ^ u )*' ol •uhj- 1 ^ 

5jLj<JI JuJLi U-a*j J-wo y jl 1830 ^\s- ioj5Ci-l ^s> jl5j t 
cj15CLl<J>I ijL*i L^L>i t ^- <i -~ j ol l _J-^ y* 2 -^. 

A ^JLaJl JbL- jl ^3 lZ-jLpIjJIJ! oj_^ • 1^3 U-sA?I ^y>-')l I 

i, 3jjl-l s_jbjl i_goJl idljjlj j-* 

tlLSUj (Jp I j-aoil Loj^p t iJl - ^djlj^r jj-Jl “^1 Ojr^^ 


Eric John Hobsbawm, “The Machine Breakers,” Past and Present, vol. 1 (3) 
(February 1952). 


378 


j>Uw S< 2j I !>U \jil> <Jjjsol5 <Uj (1)15 (. Jli-I Xx^Szjj 

^3 3Lv2-^3'Vl l^5CL^j d)l (. J-sS/l tjl 4 ■) . laJl Jl 

(J-p °0_>J_p 4 _Ll,j| J^jj .(jliJl tiJljJi SJ_pLJ,|j (.jjLaj^fl 

oLo/V! J-pVl p-g-Lo* j-LL^ J_>j_*Lp 015 Jl^-j 
‘ dd-^- {j* AjLkJl jp <L3*>V>-Vlj 

^-~*’ ^ J .‘L^-U^xj-'yi ^^pLJ.Ij <• ( _ r — A.J1 -kwi’j JljjLpj/l J| ^LpIjJI 
^-°-;jJ l.*— jLjJl CdJlS CjLvajitjLJl ojufc JiU jl ^jS 

l -^r*-‘ 3 <_s® 1 — (_J- £> L^>- Nli-a ~d>uj .^^<>JaJl t g -* 1 JjjiJ 

^ i'yjSfl Jp Liij jlSj) (.1843 ^»U I (^jjl 
(Jp !_^lS"j t jUJilij _ / *iU jp ^Li^l I jX^jH jjT UIp j_LiJl JLp 

0~4? jr 0 ■djj (7j-^- <■ tj-Lj-^-t- O y~AS- ( _ 5 -4i .(^-ijJ J_L>- 

L5-® ^-jLv2i (,j_j-!j j_aLSj t JjUd! Jp l ^i J _4ll 

\ y > ^r^’\ jl 1 jl JjlJ L-^lds IjJjj jjji-T j J jJS j 11 t L*ujj 

jr* \y>^J\ ^ I jl ‘ jj-*_jl ^jldil (_5_^)d^> jl t jLS’ j^j 

^ oj-* Jli-o| jl 1_LLa; j/j ." " ijy> J-1> J.I ^P-jil 1 )[s>z^\ 

Cy C-Jls” 0o~>- t j|l ,iL*Jl 4jtSLi jSj 

~^ u .j s> ^ Ufc5 t 4 jUJJ dJLv? (o y>^4 Jl f-Ltd^Lj) dJUL*Jl do.Ul l 

JlColjJl ^jUillj ( _ ? s'>U>-S/l JjjjJl j\ Ld> .LJUoj^ ^ lj~S <L>~j.J Jj 

<-JU-*Jl Jp Jil IjliT ^jJauvjJl AdJaU 

JJ CJ ^ <4' ‘l 5 dr* t ^-j’l >ll 

1 ^ AjpLoj^-l ajjLS" l^ddlp jl ^y/>. . A-Ll Jl ij^ll 

cj^H (^-5*" ^ (_^ lj-«-Pjlj t Nlj (,jj_*Jl 

“UpL^aJI ,_j^_aJ! ^^>jjJ| 4_<J>ta obui^ jl t ijLSjllj SjljJLlI 

t ^jJjLil iljJ^Jl oL^.jil \y» ^ y 1 ol -L*j j .aj. « yaJ l 


The : Jdl ((A. Jenkin) j jl™JJ ^ Ji IJl* ^ju (4) 

Leisure Hour (1881). 


379 


ojUU oils' J-p {-&3 1 

J^yJjll |»jlo<l y X j- L^LJliaj y*j Jl tG'LUj OO 1 t jja_v2_i 

J jj y> jl) "y~JJU y> yyll “^dj 3 Jr-"' " <y OjISj 
lojjl* j Jl iLSl t j-lJ-' Jy>*Sll jl°i Ja^Ij 

J^j-I J Jl J-N I ’£-y~p\ J <• aUI oLi^*J 

jj^Uil j IS Ujjj (6) UU2il Jl LaUail y> IjjJ Jj 

.* l- g-'l JlSlilj to^Ulj t JyjUl jlol jliol yJJ' J^' 

j b-.U iy lill d J kJl jl yi- .iJLil J| jj->oi ‘•lSJ"^' 

HaUI J Ja—. Jl joL-kJl J»l»jl J JIAXpNI Jl Jp'-ll olSy>JJ 

«u-.hJl j Jjl y> olo*jjl y LjU.I_ 5 tlaJylj t lylj y U^xiS’ 

Mj til Jaj iil~° Jl ji iy*ll £jjl JsUaa»<jl ^J 6 jl uy ‘ J^ 

t JuX\ y/H jlS UjLlXll jl jyw)j .oAj-lj AaJo J O^li iyj 
I g . Si J ,yjL j i_yi j jJl tiUS ilp yo- o-H JUI 2bL>o> jl Nl 
J J j^i jg- Jp illojJl o>IS J-l j jjyx~Al J»-*Jl t_jljl 

i y*ll £-j Jl j yio IjiJj y-il 4-1- Jl till j^’l^ 3 jl -bd 
ySlI y I ,jJ«JLj |i JploJIj ij-jJ-l Jl Jl J *IJLi!l -ILiJ J 
.1 yUaJl a 1 a jtjicj O J Lyj j-oloJl jl tils • JUl ‘^rJd 

t i_jl JM jl Ua^ lijij ipyo yploall Jl Jlj 0>l jJJl O-jIj -H 


y y* yJ.1 cj^ba J 0 j-» J S-il J 60 by c~jl5 1855 fbJl J (5) 

. Jil _>l cjI j it- j jJLi ill J 27 j t J»l jl obU. 4*^- 1 y./4 

“Die Schnapspest im Ersten Drittel des Jahrhunderts, in. (6) 
Handworterbuch der Staatswissenschaften , Hrsg. von dr. J. Conrad [et al.], 2. 
Ganzlich Umgearb. Aufl. (Jena: G. Fischer, 1898-1901), Art. Trunksucht. 

Jii oJG Jl iS y^l jjj -xjl Sbl-*- 1 J dJJi lJ ^ (7) 
cJb-Jj Jl iisli. J Js- Jl dli J~a*d , I xij .ilxil y_Jl Jb-jll dr" Jl" 


380 


t J 1 cJLi3-l al>j 1I sLJ- a^lJSII oLjl-M o\ U5 

J-il j-«>j t oLlI jlXaJj (. £-jlj_jiJt ofrLv?| : Lg_Loj < L^ LJUaJLa 
^-jLuJI ( v r o lilts' j / a_LaL*J( aJLJoJI J.J aJLs£>NL ti^LuJl 

4jJjJ.I A^C-UJ-I ASjjSM SJ>j^ Aj ^viJ-l ^JJsjIjJi.1 ^ t£5 J$\ | JLgJ A>wi| jJ| 

cjt ; -^ Lg-x^JJLo i(a_*2L>- 5 jj-v2j «-lil (Jj j-L> (j-^) aJULuII 

0-“ «jLa!I 1 1 83 1 ^L*Jl j_o IjLjlpI LjjjI jj_p o.>Lp! 

l5j-^ j*—* <■ 1832 ^Lp la i oL^» ls^' 

jl <jl i dLta Lb>-ij Sf iLo j^Uj 

.dUj -i^ -b.1>" jj . (9) " 1818 fU Nl aJLjJI aJjj^ jUk/Vl .-■;!. 
oLuMiJl j La® ol~-~-oj olfrl-i j AJoJill 

Av-ljjl \jJj£}\j ( j^>jjLJ| ^ Aj^j L jjis- J^lill (1) jiJl \pO 

ijl (_|j toLj^ajl-l r^a J jSfl J-A*Jl i. Ayg i ^ (jLil j tolljtjj'ill ^3 

jlj^l o-JiU; aij .JL*>I ^ Sui 5 “>L>- t y^dl 

• Aj Ij_«.^J jl Aa_SLA-lj (jc a . ia II d)V ijLa®^l I JUg-J a » . lo a l l 

^J-v^-aJI t j-fr A ^J>^J> aJ_«_P OjJLaJ! ciLLl J -, /j j -l J_; <1)LS J 

[ v r -fr A-A^-a-P S^A <Jj oJjjJ-l Aj>oISLJ| AA-JaJl Cjij AS 

A"St^Jl JjJstlllj (_g^L v 2j3'yi Ja>LijJl j 4_a j.SLi-1 J^l ^_a ^-jlj»- ^ j ; 1| 
J I OjJLaII clLL 1 _ ? 9 j^j AS j .Aajl y>- jj_Jl) A^\A-\ ojl^all 

^ijJaJlj i_SjJaJI LjjjV J-aUJl A-Ji 

oLa^JI ojj& ^ L^J jlj . (10) t 5^ ? 5Ul jail, Jwa^,^ U_i "^aaII" 


Louis Chevalier, Classes laborieuses et classes dangereuses a Paris (8) 
pendant la premiere moitie du XIXe siecle, civilisations d’hier et d’aujourd'hui 
(Paris: Plon, 1958). 

James Burn Russell, Public Health Administration in Glasgow: A (9) 
Memorial Volume of the Writings of James Burn Russell, Edited by A. K. 
Chalmers (Glasgow: J. Maclehose, [1903]), p. 3. 

~ ef IjUl a* Alo'yi (_)fr JU-*Jl J ^xl! Jj ^lajl clS y* (10) 


381 


N I l Ujjj »yj> *L>J *LJL<>-*J1 

LoXwP C JaJLs 1848 ^l*Jl l>uj ^ «~Aj\ Jlo_*Jl ^ Oj^lo 
^Lj-I j <■ U^>j ^lyp^i <Jjp o j-JiJl y* cJiikii ( jd\ 

a j jjJL <Uk_ 5”L_4“i owLjJuj^-1 c^Ljl^lJI ^*a_ l ^ 4 »^vw->LJI 

yl?ljsli ^3 A^Jaji.1 jLo-P^H o^Lp| 4^L<»-P t L<kX>- 'j/ 1 

.Aj I 

^Jl Jgli a->«Jl 0wLw>- jJl <u> fc )L*Jl jj-^kJ-I 

t. I j t ojlpjJlj oljJl Ja*j jl JJi3 

dli-j ^3 aJL> j Lo ctU^j} t 3 Lv2_l3 ^ I ^^LxiJL^Nl (JljJjJi 
o^Juc oJbly US' c (1 Vu^l v-kll pJl v>— ; l^' 
oLJJ Nl cJUJl cJxa «J yS^j ^i <5 JJl ^ — ix^Jl j 

jLjjjl j^zjj .^c<>j^>til ^3 ^jwLJl ^-ly^-lj cSjU^ <j-UJl 

^ , 2 ^ 0 ^lAJl ciJJu (J ,> )U- (_ 5 A-« 3 j-s/ 2 jJlj Aj^jjjJl olj>U*Jlj tw-iijl j-taJl 


Ul*J| vl’j l 5. lol l ^3 ij ^sjXA U^3 I^jIS «AJiJ j\ Lo-S^ Loj^p 

^3 0LU1II ji\j JL>-J U" 4 yAwJl oldJa J l <jU^ dr 0 

d)1^4-l oLS^j .oJj>-ljJi ojL>_*Jl ^.^bwJ.1 ^jj 4j>-j^*tj 

JL>_*Jl jl5 t aJUslJI jl <■ y> yi c->Nl^ .syM o j ^ ^ . $. . /> . *-> 

j y-ji t(_$ji»-l 4^j>- j-a cM y_ ^ Lr^ 

J3j . " LoUaXjl Ai_alxJl f-L-j! ^5 

^Jl SJkJ-l i)\ .^1? JoLdj 6jl>cJl A£ j£- AjJ^pI (_$AJi jj ycS\ ^y» oj_A j-^ 

Chevalier, Ibid.,:^liJl ,^yJ>j\\ J5 ojjL j^pLJ^I j-j iSj^-i 

pp. 233-234. 

1 Jjo U-j ^y~i ^y> LfcU \jl? L>j i j^AJl diJj ^J> Jl L^s j*j> ^ t LJl ( 1 1 ) 

Jjjl yrjj > -Ji f-IjSlI £-° ^ fLfcNl iLjis ioJlii j-i £- ih 

^ J_ s guu (.oVl {Jl-^-1 j-* j *Xf>L> yS 1 ,i — 

jJI (Annates d’ hygiene publique) 3>iUJI i>*_/aJI eLi\Jy>- y ( >y> 5, LJ.lj A-^jils 

jJuJj tLjUajjj ^3 j!3j J-SjLp^ (.Oy-^j <.&\j5\-ij “■ <S^ ‘2UdS_5 1 1829 j»Lp L^-^l 

.ua! j >-1 

.^asai ijl» ^ j-ip jjiiii j-^aii (12) 


382 


oL^- c-iaj J jNjJt ^3 J^'Lf 'j- (J.J. 

cii 4 JLiil (Jcr*" (J-* 1 4 ^Lj j £• j (_^i! jJj .^IcJl 

. <uijt-u~j jj-Jl J-Ljj t A^SiJjj 15\J ! l~Lo ja ^ ^io 

L<d>- 'y I J j_LJl 4_)^_jCo ^ys eJLStciVl oJu& cioL5 
4 4_o!JJl oJ_pL«a11 4_S* y>- tS-U^XS j c (>Ae>-l^ 4_i -s ^ ^3 1 g ~. ■ , 
jidJl <J_^3 <)\ f\ yiai\ (Sro^^lStll j-w2_* ^ i_> ^gJJ d> v i jbi l^_LS dJLS 
“W^-^ Ojioijll £-Lil jJj .ci)'t/lj-l ^ Lo^_woLu j\ JJJI j 

jlJo^j jji^icdlj iJjJaJl ^tkij t^jLSLJlj i (_g ji~y I 

oLix^L 1 1 j jJLsj c p — g_®> 9-^-jj t)_^-j-<kiaJl jUcJl 

( _ ? xJl OjlojJl ^jjlo 3 •(_5- £ '^- a --^rl (J-' 0 -*-^ i^s- 9 4 o 42LaJl 

(_ 5 ^ ^ ^ 33 ~ > AjU_2lJl v — |j_A 4 1 g j -1 » * 

l^ilS JUJ.I 11 a Ji [ijy> jsS I jl 433 Lai i JL ^ ^ j .SibJl 

JsLojl ^3 *>LI ..J-3^1 (J'^-'-^J 4 L_Jaijj 4. L_J_*j’j t ojL^oj Jj'yi 

cj? ^ ClLlLXj^/l ^£3 ) Ljj*j o^LJl kLJu ^9 el 
idl ^ 81 £ jiSVl ^ jLill 3JLP tits' c 1848 r L 1 JU 

4 driJ^ x ~^ J 4 ^tcJl JLp ^ 4iil 71 j jLStil ^LLl ^ 

(j-° aAI <_s J 46 j-^f- o^vaj L«c^j t t jj^ r >-'Sll 5 j-gi.1 (>JLJI j 
. (13) ...qJ 1 tjjtdl ^ ^^UUJtj tilJoiJlj (.AjjjjJ-l iSLJlj ^JLaU 

II 

dili (3-Uajj J\ oJj^U >a 3 j^cJl otS" 

^cJl a^pLwvsJI Lj jlccJ^^j_Jl Loww^ t ?-l ^JL&Jl ^o>-3L^\Jl ^ 1 


Erich Neuss, Entstehung unci Entwicklung der Klasse der Besitzlosen (13) 
Lohnarbiter in Halle, Sachsische Akademie der Wissenschaften, Leipzig. 
Philologische-Historische Klasse. Abhandlungen; Bd. 51, Heft 1 (Berlin: 
Akademie-Verlag, 1958), p. 283. 


383 


t L$6: ^^56 a j*s}\ 66 j l\y Jic c^-^i 

jLfr ^-Ul 6 yd\ y y 6lSj Xy\^\ Iap 4j| Jj 

J^-UJl ol 5 ^ Jj ia-jS'I aJUjJI olS ji-l jj-f^ 
.kllSJJ 0 j-JjL1I 4j>c-juJI 1848 ^Ul S OjIS j *l 

<jy>ol£Jl ^U^jl 61 61 J-il* c i' £^j-! 6r^ ^ 

jjj cjL5"j->-I o6_a 61jj 1 848 j 1815 ^woL*Jl AS'jy d-ol-^ 6 jJub\ 
^»| j Jlk; ^p 6 j ^J^6l y j&\ 6*j? • 1848 ^»UJl JjL>o \y£ oJj ! y 
(. LoUaj ^9j .^J-^-dJlj 2 jb-A y>*-> ^4-v? j6H o6-a 6^ 

66>6^Jl ^jLS^j 66 4_6LaJ1 ^j^_xJLq ^LajlpNI I6_a 

jUiP^I jJJi ojjpj j-» i_c® ^LjJl 

J^JLL^^o 4-OjjJl a jJajJl l-jI^-v’I O^Sj .^jJjliLi^Jl ^jU^JLs'^l 
l " j l i . i ^A i 3 .^-jLjjLl *■ — *i-3 j^ll 1-^-kP ^J^l A_LaL*Jl ajlA^\ 

N ll hjkst \s-y^y> Ulil ^ JpUidl jUij/l ulS t jLt- ^hJl by&\ 

iLS” lit La-P JjL~J 4-oJ j LSj C ojjJULa 4_Pj-Ja_« jA-AJjl ( j-P J-AJ 

i r a->.slS’j/l CjjlULl ^ o J^-J U aJ ly>l f-ljjJl j>*Jl <y> <_5j5v2jl 

U ^ ^SbiJl cl^j jl tjvfljL^dl ^ oj^Ip (_$Ijj) 
oilA JiLa jLiJol jlSj (LaJb£- Llj OjiLJl AuJl ^^JaP-l t-a-~J <■ L* j j^i 
^jjl J-^LiJI ^j-Jl J-* ‘^M- 5 t ‘ u "' i 

.frl ^iill JsL-ojI ^ AjLLjI l J^> 

tijLij'il t ji i^JJi ( j^o l^.-ol oLi j-LaJl jl ( _ ? i Nj 

C ^ySjVl jj^vJcUj jl ^jjjJl ^JJJ-Sr^ll JL»_>JI isl-xjl ^ jlj 
JlJ| 4 ^JaJL t t ^^aj^JI a^jlw*JI LijLo^xii-l jba-p^ 

i iLs^Jl j»_^l^il cJl5j .AJl^-li y_)\ ^ Ij-’l-i' jl 

Jurgen Kuczynski, Die Geschichte der Lage der Arbeiter Unter dem (14) 
Kapitalismus, 38 vols. (Berlin: Akademie-Verlag, 1960-1972), vol. 8, pp. 109 ff; vol. 
9, pp. 264 ff. 


384 


1 1847 1 1832 « 1817 1 1795 .1789 flyi'il J> JU-I ^ US 

OjIjS Loj^>\^o dJJi ^ j-! ipUdl L^>s 


c£^ J j-s 42^>J.I jlo J_*^3 .o j*k. s^Jl OliSsJl oIpIw? ^Lviljwo JjU 
^ .^Lo-wJlj) ^J_p ^*-£oj)l d^>-v>ij ot$” 1 1813 ^>Lp 

dj • iSj ^ ^1 c^IjLjJI ^ 

^jS’ 1817 ^Lp yi^>\ w\3 4 I JjU Jj^L& jJu ^3 4 <J j_u2j>ci I * y^u 
^L^rl <jSi-!l £^i-l ^J-p ^J-p oLijJI ^jlp <oL»j 

4 L^* u_^Lol 4-a-a-a> ^Jl 4j^L>tiL) y& L-o taj LlaIj L» 

jISLaJI dJj ^Jajiil Jij . JL>- ajI ^Jjp LJLij>- Ip j_>- oLS* <uSl! j 
. (18) U?lkJl Jp Lis' IjJ^jlpIj I (1847) jjU Jil yp Ui-jj Uojy 


0 jjjlil t ia y>Ji 4 UjUdl U>-U^Jl y yJl ilobr ol j jUJ cJj ->- j 
(J-P I 4-3 jj-Uji aUjJlj JU jJl jl5 yJl iJll'Vl JUi-l Ja„,<il jl 
jj>p ya yS"l dii-c ibLuJl ySi |Ij UbljVlj jl>t-J>S/l £jl>- 

*u5w jl jljl t_j yUj tiuLSsJl iJapSMj yUUl y_a JJJ 

-ii y yiJl iiii o*i)l*Jl C-Jl5j .<t_^>-l_>-y]| i_jI j5*ifl J,| L&jLdxi'y 

5 j^ii \j UfUaJt ya jy>U alii- 0 Lp otpUil JjU- s^oLpI 


yil ijjjil JjUj 4_ iS Lftj^»_Lxj jl iilp^ll JUp ^Jp jlS 4 JI ytp- 
(Jp £j-iij ^jjUJI ji Lsiu jJj / ^JjjiJlj a^i-^ j- 4 L«>j-aji 


R. John Rath, “The Habsburgs and the Great Depression in (15) 
Lombardy-Venetia, 1814-1818,” Journal of Modern History, vol. 13 (1941), p. 31 1. 
M. C. Muehlemann, “Les Prix des vivres et le mouvement de la (16) 
population dans le canton de Berne 1782-1881,” dans: IV Congres international 
d’hygiene (1883). 

. v h£il Li* y 314-311 ^ t ^li!l J^JJ! J&\ (17) 

F. J. Neumann, “Zur Lehre von den Lohngesetzen,” Jahrbiicher Fur (18) 
Nationalokonomie und Statistik, Band 3, F. 4 (1892), pp. 374 ff. 

Rudolf Scheer, Die Entwicklung der Annaberger Posamentenindustrie im (19) 

19 Jahrhundert (n. p.: R. Scheer, 1909), pp. 27-28 and 33. 


385 


jhSjl 






l j ‘Uflj jJl JjJsbil 

. <Cj Jj^-1 A£'\U*s2->\ X^> 0 j^° 


<• ci'j ^ 

^3 J-v2-^>- Lo JJlo ^ aJ-S” OjI jS J-a-j oL-IjNI j-IS"! c-*-aJ 

p ** j. <* 

jl jJ_2i jfj .jJL^Jlj <uJ— Jl l y^ JjI 4j=-jJ_j l jJJj c L p jj>- L^-3 
^ybLi5J>t-il iJL~«-o (jl £_a (. Ojj y&0_) Ai jail ^y3 i^oL^Jl jjJLaj! ^4-v^jl 


oijts aJ-Lx-o i^^x-yaJl .(yc^jyLl c£“^ ^'^y' 3 CtJlj j*-$i~>-lA^ 


jn-^~A- ^ 1 3 L*_JOw*i 1 4 j 1 j*_P jJ 1 ^J_P <• *>* j*~ 0 \ y*,t ? > 4_A_vi-(3_ l 1 

oyyjJlj cCLjUajjj 1844 io-jj jl) 1 1 848 ^L*Jl ( J^j li'>U=>l ( j^iy>i» 

4_j jj » . /^ 1 1 4j>“^ 3 . 1_)^5 3 ip'i A - vw) ^ ^LSJ 1 — jJks* tl jjjjiJlj p-LO-P j/l -o 
jr° j)tri ■— i‘Ali-Mlj <._j~lj OjLJJl J,( dUS 

oLjL-Jl ^yi yy-*Jl J,1 4jLj>^/Li t(_5 j-=>-lj 4_oL/2AjI SyLsj t JL^JI 


y>y£ JlL^Jjj <j jjUl <U3 O-ilS (_$ JJl ‘Uvwij CJ jJl 
<UCJti,S ^j/23 jJl juj- ^^3 C->l5j j-flJl ^j-a j j-iil < — a-^2jj ll yJ-« to-; 

x^~ jJ-p t Jj J -5jj ^yS j^_j^j LjU (1842) jLJjjl (jja Lg-olil <_yxJl 
^ yj^y Shi j ol y»\ t _yaJl 11 i (John Bright) c-j 1 j_^>- j 

J jvLOJO JJHj ‘J^W J_yi t^jlj^Jl 

1 ^_<L_Pj ^i^oJl (J-P- Oj^li 0215 l j-4-X-*> oJ^»-ljJl jl .Lpj3^ j jjwiXj 

/ ^ " jrJaJh l^Jai^ jL5 _^lj ‘ 1 — a ~^ > Jt ^ 1 °" 1 ^ 


^yj ijc^lj c>l>Lwi ^ j^ijjl Ji ^jJl j^aJoJI jL5” L«~;j 

yMlKj ji ^yjlj-jLj^Jl ^jXjUajl ^_^jOjl ‘USlyJl ^j_p .Ujjjl 

iJlil jjjyjll jj Jj t i^_^p>TLi A^pLoOOs-NI oLojJ-lj 4jj-v2-i-l JJiljil 


Norman McCord, 7 Vjc Anti-Corn Law League, 1838-1846 (London: (20) 
Allen and Unwin, [1958]), p. 127. 


386 


jl .1815 ^L*Jl yiLiis-ijll jl J-^c oJl5 (<lJL2L£-I) 

Ij_j <jl (jl S^^SvJl jjil L^Luj 4_ ; j|j_iJ| .>1 jil ^Lxj| >L^>! 

^jLjjJI |jj>-lj i — iL>tJ| |j_a jlS' j / ”* jjuJli-l <5wJ| 

^yr ^i 3 l-L* <j| iiUiVLj .SyiJl dJJj’ y j y~~A jiJlil oljjl 

J-i t ‘L-pl^aJl Jy L> aJj>- jil ^ pIJjJI yp ^jj| J yi 

t jp-L^JIj 5 j jjd-\ jS'lj.l y 5 jJ-l j y JjfcU-l c_i£idl pI ^ lj| 

oLJ-l O Jjii jl LoJjLo t I jy*\ 4j jj<j (_£ y^A (jl jlS 

j-j) *-^J • 4 -3^ jLi’ jl jl i^iyL^i C-jlS’ ‘LyviJ-l Js>L^jj[| y 

j>^ (_5® ^jUaJl l_ ( jp jjjLkj^Jlj jj^^J^jjJl tLva^'Vl p|y>- 
C ^U^pj-V^Jl jJ^jll ^3 jLSLJl y_j <UjJwJl jiLiJj 4 ->*■ ..oi l 

y* 3 - ( *i-L^ L j^J I_j i j J|j c LJLkJI oLLJaJl yj lIJiJjlSj) 

iojf^Jl ajp ^syil jlS jJ^S' y lill j yiJl y° 

aAs- jlS U yaw? t (o yLaj! jjsbil y {J* j) Jl )'jC jjj yJi^lj j 
oJl^Ij ill?- Uds-I li! UU tjJJi y j^PjJl jp j .J yjk J jl y^jjL, 
i—sy- LJ-s (jj>-*Ai-l l~w2j i Lii-i-ll t _y , jil " jl tjlill jp 

^ l l ^ljp>cJJ-wl Ij-J jl jl 4 J-Ly-wJj ^y ^c_jl,iall JJjI^^I jpj^ ^y 
|»UJl y ySjlj . " ^yilil jyjl y~ljl y ipLwviJl jilj y jijLkJl 

cjlyjjiJl ( y lylS y^ iiil <y 50 y> ^II jl5 i 1842 

Cx° L5 3 4 -~° J 1 '~^ I ^^ J VJ , -^I i_y I y>\S yjr isil 79j (. ^»l»JI 


*■ y~*- yUl jyJl J“>u- lyjjj jL y ylxiJl jJi ij^ulLj (21) 

R. Philippe, Annales, [voi.] 16, [no.] 3 : jiJl c oL^lJIj L^b^i-i J, i^Ly_, 
(1961), p. 567. 

Eric John Hobsbawm, “The British Standardof : ^tll t jad jji iL‘br ^.ULJ 

Living, 1790-1850,’’ The Economic History Review , vol. 10, no. 1 (August 1957). 

(>; 'hij^ jj4 4jl>- Jp JU Ji 1— ly J> yJJ s yi\ JU-1 j! 

(Congres international d’hygiene Paris 1878 (1880), vol. 1, p. . 1840j 1812 p 

.432) 


387 


M Ijjjlb < jjT OOilj dL«P 

(JLojJI ^jIj^->i b-l jl J| J~idl cb^l 1 iJJi Jp' ^j*)Lp_. 

c_Jbl jj-sAJl jv-^ J^-b £U Sj^j ibLs-l j*-f^>J-v2. 1 jl 

^3 ^-LoJu'Lfl oJw^*_) jlbb~Jl 1 — .ijLw>- v Jl 

j ^J| bLb ^ bjb bp ^3 biJab olli-l jlil jl oLpLjdl 

b>l j5 Jl d*is (_5 ^bl » jffSt- J ol Jj -dj-k ^j> dj=~ u^i 


y?- tlj- jl JiNl jl ol ^ ipMI ilS3L jb jl objl J*-«j bdaiil illkJl 
JLo Lib' 5 lij .» jjbo> jl °j->Lp o^jilli LfcjbipL 
jLoNl bib- Jjuu jv-g-Lo-p y* Lj'-r 0847) <ojjj (1842) jyij-; 

u ' ’ ... ( 23 ) 

JujiaJL Jj-j bJLT. J t j>LgJoj_jj jJ 1 bll 20 jib L>j 


jj ■ 


bib 


Lib billil aS J-\ Jl. IS y>- _>L$10_j . (2 " 4) lj j>dl ilb- 

^ 6» P „ ^ 

Pjj-1 Uiw till IS libi Libj .^L~JI l£bw> olbj ib- libs 

bi^-ilSdl y. jp^l lb T^jpO L^o LS" (_gjj| Jlllll (-< ^*Jl bj/ L cLi-l J| 

.f-\ jiiSl 


J ji b/?lb b>jl jS O (. b>L*Jl ‘O-zij-xJl oi-A Jp 0 _j jLpj 

SjjiJl ^ idjSll iL>- J.I jl .f\ jSai\ Op-^LSdl y> ii a« oils 
Jp j . iliSbll ^Jbail Jl L*-0" db-dl jl t 111 j Lob tipLoJl 


Sidney Pollard, A History of Labour in Sheffield (Liverpool: Liverpool (22) 
University Press, [I960]), pp. 62-63. 


Ernest Labrousse, Aspects de la crise et de la depression de l economic (23) 
franpaise au milieu du XIXe siecle, 1846-1851, bibliotheque de la revolution de 
1848; t. 19, etudes sous la direction de E. Labrousse (La Roche-sur-yon: Impr. 
centrale de l’ouest, 1956), p. 107. 

The Report of the Statistical Committee Appointed by the Anti-Corn (24) 

Law Conference, Held in London... March, 1842 (London. Charles Fox, [1842]), 
p. 45. 


388 


4_< t -J» r l . /} , l l cijLpLLij i l^li t <_lLJ.5 y^A SCj«J| 

o.iwV^- vJI->Lxi yy> ^ Uyg.ll ^IwLpI y^a C!^-4pLs^ 

c-ol jJj .(JjLil yyi Cy* <>A«iU»- i to j ^ Ll JUjJI 

JLo-jJI ,j /g a i x~t- L^ j. ^ g j - t jLp-'i/l > _LpI ^ j*-g-Jl j-?~l <-i! 

j jJjJl cjluJ'AiJlj oL_> ^JL*JI !__yj .4-LjJaJl i jj jA ~ I 1 _ 5 ^-“ tJ*Ai- 

aJ^I yj-a J-S-U 4_;_v2_>C_Ji“>\Jl 4_>J_>J_J-| O^wwll OJLi^l i jJLS- ^Ul 
J.I kuMU- J-vai! ^ t^iUi (_$il j c3j— Jlj 

U5 . <lLoLc- j_>I (_^l lj iJLc- (_^l jJl 

LgJ 4 XJ 0 *y ^jiJl oj_» iij^s 4jNU- t jji^l 

t iijjJl J jUil ^>-L™j oLS” ^jj-iJ! 

(juiLva^'yi ji%] a!^jC> C— > LS^ yj£ l . ^Jl CjIjQsNI 

5 j-^j Ijj 15 JJL) .5 j-§il 4 -t-g-4 _ l i v r a t')} jj>> y^j jlj .aj*)Ls^ 

J-^-Xjjj-j ^j- 3 ; Jui-o oLc-L^- j^wij ,_£-Jl 4_LoL*J| ^ jJjJl 

t (j ^Jijl oU-j'Aj ^yi \j jXx^Jj I j-vJasZ (jjjJl yj ~L« 
jLo-f-j 1 o UUil iJL-i ^ Ij^sj ^j-iJl o^J ^joLs^ 

^LwaJlj i LjLlJjjJI jyj Ijl j&j Ijl jA I y>^yp\ ^jjjJl tjujLaJt iojLil 
tojL^-o jJlS')!I (■ S J j-A olS jjU . IjJJLs Oj-^il 

L»j i jti jLp Ijj^SC i_j . yj*j t 

^ ** f. * 

^yi (J^ <• AS > I ol O^J . ^ ] (_£ 

, (26) C U^^I I jl dI3i 


bjijjuy 1840 J.U ^ UJL Ul«J 195 J^l ^ 15 olS” (25) 

t i ^ - »/? - ll (JjJ^Llo I^J_iipl ^juUl o U1 .ajLx^JI_j s^I ^ iJl 

^il ^ 32 j t 4 j153Ij idl ^ 13 jl5o tl842 ^»Lp 

Robert K. Webb, “Working Class Readers in Early Victorian : ^_kj| 

England,” The English Historical Review , vol. LXV, (1950), pp. 333 ff. 


N ( j-£ i^/u>- L»% jJ I . . . IjJwu jX»UJI oL^-^dl cJj ol * (26) 

— eAjfc <1)1 -o o J_ pL^_^ 0_j^ j_^I aJLpN L^dld ^ ^ g 1 . 1 . l a 


389 


(LjbJ j^Jl) oJj Jjbl ^b/ail JL-P (1)IS (. 4-0 111 4-o>-bJl ^y> 

<: I? j jJUj oXJLo p-^bb>jl CblS t (_5 ji>-l A^j>- ^yjj .Lo y>Ji <J-P Nb*- 
A-b> ^ j 2 j bJbb ^i5"l JpLwij^ j\ <o~Lbdl ajIS jJJ IjjIS" ^_^-i cllta 

4.0^—) lb *0! bo ^ j -A—i |^_^**>-XJ X O^ 1 -^— bil L— 3^-bb! ^1 I '*—4 ^ 

.^J ) ^'yi ^3 A^>L*Jl Ajb>jbb 0 jj-^ok-Xj \yyKJ ^1 bib" .^J-s^ 

t jl>cJLwsAI b&jjJb obj-> jl oULJl bl j*-$b-pj 

<obj j\ cO yA . J JoJ_*_lJ C->bol j_P jl i^b^JLp A_^/? bo 

^-^•b>-L>- I j_pbo l )1 ilycil Cl^lpbv^J^Jl ,Jj-bbii ^>5^ ^-^bp blbj .A^-bjl 

JwOwxJl O-A jJ ^blJ) IjJL b/ b*_bo Ij-v^Lb^J l)Ij LOyy\Sua ^j~o 

^jJl ( j_S"L-J.I ^b I jl jl t(*U>-Ljl ob-P bv2-J <1)1 

obob| oJUfc ^JjLo ^5 J_3~ N _b 4 j jJjJl «*» j 1 f ,3 L3— a jl ^ . L^~ ^ ^ ^ jj 
l) L j tiaJ jlS” Lo-jjj t <j jj! ^-a AjL*j jlS LsT jJLijl jl ^jjo Ijjj 

L*J^ 4_>L?- ^j_a 4-ajJL La ^3 C jM ^P Lo^_>- t AjLiL La ^JwOO*Jl t, — Jj) 
,4j jJjJl jJLLJI c->L LjjliJl oLpLwsJI ‘UP-Lo-i^-l oLaJ_Lj 

lj_f- 1 jLS i — 4_LaLp !j_> (_^! o'! "ill 

^Ul JUi! jll 4— Lp ^~LL> J^SL jl t JLSO.I ^j-a ")L^-»a t ^ljxi.1 

i ^L>^-s^l jL5 (JLLla^/lj pLoJI 4j (J-y^. tj^-i 

^j^a 1 _|L >-j oLj*>LiJl *jl j-a-^aLi ^_g_al Oj - Lvialj 

,L oujSt 






d->l -L) 


.(_5i yjb ^_)l..^ail LjjLuJj j-J a_>^>LLI ^L^i 
( J_c- 1 ijJ_L> “yu t al ^JLaJI (j^-^LSLJJ ^yAyiJ-l ^_^=>jJl jLS Lo_ g_aj 

AoxJ.! j ^SL Ol ^yiij j-* JS fj\ JiLp JS jl ^ to“)L)ll 

jl5 LoJl t j jiL I ,_y5 cS' J -! > ^l j^-Ajjij pljLaJl 


3l ASLo ^ylll t 4-a *Laj j-i *ui — *-a LfiiiS ji\ t 

4jLD! oj_* jl ^ji °‘^ ai ola^waJl L y 3 LaA>l ‘U-Ll 

F. Baker , First Lecture '. Jaj\ ."oLijUxil ^Uii i»liN Oa^Jlj S^pjJL l _j'^“j 

on Co-Operation ([Bolton: n. pb., 1830]). 


390 


utSj ( j^> y^i J-«l»*Jl Ol -IaXxj 

^JJl *\ jJLA Ji jlSj .! jJL2> *1 jJlaJI 3bjj Lo-O j j3bj-> ^ J -A 

^3 a^p L oj^>- *V ! djLJWl .(1 )^>cj^j ^jjJl t o^jLx_> 

.<UjL*uI j-^-P aIQ? 4 L^_w_^*j| ^3 4 ^-<iJL>«I.i 

(_j^^ OjOj ^ -3 4 4_A*_>t-v2 j^-yX-i As>~ ^J_P^ 

°0~a ^-^->1 (_£0Jl oj^OJl j J *, /? a jj_& J^oL^Jlj 4 (JLo-Pj 

u -‘ J j-s-r^ °‘-^- & c>^' <j^° -^ObLl <uJi j-JLaJl J^jL*JI aJJ 

c£ 0^-lo-^> ^ ^-Lj^p^/I L^SCwlj j j) * /? -&] 1^ o^Ip3^Lvw>1I^ 

^jis-aS] \Sjt j5 ^-*«-oj (jj_*_) ^ jji ^^r 45 •(j- A i-*-ii aji l) ' y ^ 

ol . 2^oJlj Jj^Jl (J^°lp AjJ S V — >L±Jl o J>A ( Jb ^l^2jj c_3 j-s^JI J 

^ O^ 3 cP^ L*“b> C I " C Ai r > w aJl J ^-A> LoJ> 4 " J^jI*J| 

lP J^L^Jl bl . " aJp ^aII Sj ^ 1 o jiClju-)j 4 f-Ljjpl Oj^^j 

aJ-^>«->^/I jUm.USM ^3 ^j^JI ^^j>~ 33 ol ^_SC^ a< oJl^ L« ^Jl 

* t- * f. 

• I&^p ^^5”! Uwjj 4 l^-^-s^j J^S I oj j * /? i JL ^^>t^3 (<L>0jj| 


(28) 


I jla]\ C. 




L^jwo 


• (JLIU ojl^ji Li— * bLeA-1 c— ilS li| 

f-b /VI jU 


j»_a. pbjj 


III 


tjz> iaJ->o "V d)l jj .«-! j-2jaJS pIjjJ iJL«_*j| iS jj-l c— iL>^l-iI 
(J-oiu- V (_5iJt f-Li^Jl jjssllio JL/i <upLoJ-I oL v i>Lio'yi j 4jL?x2— o*)M oju 


( ‘ L — - io ,_s 1 'I >- — ^ j , - i»o ^ I A_— i^jl_o_^j 


1 t o^aL! 


Albert Edward Musson, “Ideology of Early Co-Operation in Lancashire (27) 
and Cheshire,” Transactions of the Lancashire and Cheshire Antiquarian Society, 
vol. LXVIII(1958), p. 120. 

Alfred Williams, : aJU Jp ^bS3t IIa ^ yc£ Jj^ (28) 

ed.. Folk-songs of the Upper Thames: With an Essay on Folk-song Activity in the 
Upper Thames Neighbourhood ([n. p.]: Duckworth, 1923), p. 105. 


391 


I jJaJl . jj-U-a (JLojJI ^yJl 

Jb iJUj«Jl a 5 ^J .AjjJb j .a-pIwjJ' o j jJl J-L* L> <J! •ij-v £-djb 
Jl*j j»Ji .^aJhi\ Q^JaJlj ^a . lal l j_yPjJl J-® (A^LJl 0 yiJl Jjljl 

^yA O^Jl^- " 4jL_L> " jl Jj . " aLj-P Nl " jj-gA-l_^J ^i-ll j*-® *1 ^A-aJl 

(_^^i>-! 4 JLJ 2 4j>-IjJ ( ^yjl t <L)jbu!jjJl 4 4_b>l_*Jl 4 aaoISUI 4_<uJaJl 
0 -La 4 _^J oj jiJl _jl t i— ->Ljl j*w 2 -> 

<t. ♦ ~ 1 1 4 . P j. . /? 1 1 Lg-XjAipj L<>-1*J O^j^jLJLj 4_jjjl 4. 0 - L l l 

t — j 1 . . .. 1 ^ ^3 ^Ljijl b L^JLa^- ^£vo-> N a^j^^JI oLoLl j| ..a_2l4-I^ 

jjl jjJl o^LpI (J.I Nl j_«SM j— ^-T Jj3-> ^ 

oLjLl jib' J-J14 jl .4.1 jia-vijll J,} jlyil^jllj 

l_gl i " aS ^1-1 " * jL>- -bbjJl j o j^-JallJlj 4_jiljJl aJoaJI i — 

4 JLUI J 4 alibll jl LjjlxJl 4<Jb»^*Jl AjID O-iL- ^y> 

oJ_i-l (_5j_va-X-P jl j-^P .AA-LaNIj OjUjll jl 4 A-A-A^SlJIj 4 4_bal_*Jl 

^S ^_aL*Atj J-i <JLo_*Jl 4— 1-XSl <^j-ll ^ypbpA- j/1 ^~*-Jl ^2 AS' Jl^ 
r ^sljT ^ j (jA lijLLul 4|»LJl j-aJ 1 “ L ;b^j ^ j^babl 

j jlL^j 0 ^yS j j^So^l) ^Ul oLi-laJl 4j b> J-jLia 4 j»_a 

. " LSI " j y>L~o aJ| .toy jl LpIa- 4 L^iLi jJ Ljjl*j ^_»^>J.I 1-La 
^j_P jv-AwLL^- ^y-S jll j>- (_J-L;jll jV-Lbl jP-? 

.ojilj ol~*^Lw« j^yi Nl a^pLoJa- j! I oj^ilL lj^5li LJ 3 ^ g i S sJ j 4^>l_jjJl 
^ I L ~ 1 1 Lojta LLo-p j\jAj j j$L^ 2 ^j-bl ^oojj>tll I J-a jl 


^2 -L*_i J j-Lj J-9 4_biL*JI AjtJaJl ( _5^'J |I 4 ^yLxil l-Lj- 

^-jli- jUJiS ( j r 5b ^^1^4 j-aJl 0 j j-iJl ^yi^ jl 4 1 789 

^jjJLJl ^jJla ^ j-4 Ji <u! ^p .1848 Lu- ^ ( _ s ^>- LJ ^s_j Ulkoj-j 
0 j j_va_i j 4 1 848 j 1815 (j\Al-*-ll jj*-; 4_>-jijll Sj^-iJl Ij_1Lp- ( j_j-)_lJl 
^JL>J.I " 4 -LjL>J| 4_S_JaaJl " ^jAJa-s^l |I J -LojA-i 1830 ^»Lp ■W’Li- 

a l .n"l l lIjLIiSvJI ^ (I yS. (J^j^l " aJuIxJI ol a . lal l 11 j^jAla-/ol ( j-o jf'jj) 

j J^o Lo_S^ . jllj (_K^ 4 Jb_a-J jJjjlj ^-*-; Nl LJLo-aJI jjj-^JL 


392 


j»LJl J_*_> L^j ji iii'UIl oLb5Jl ^ILi^zil li_* j»l_L>c_z_w»il 

JUjJ! Ulk , y J> oNjUJ.1 o!0j 4 1818 i»UJl . (29) 1 830 

4_5~^ aJj>J.I 4J^*J| ^1 ‘ialp "c^LUj" ys, Uj> 

oMjLsi J-jUL* 4 jLw«J! ya ioj_i. oLpL?- 
.iUU O.U; iJ^j J> <L.UJl AiJaJl Ju 

1829 Oy>l*Jl yu j»_^a£ c~JL^- ^ ^Lvll ojus o ^>.j 

oij . " ^.UJl ^1^)11" _, y^-y "i^UJi ijUJl 11 jUJ; (1)15 j .1834 j 
>— LL y iLolxJl 4 JLJ 2 JJ ,. U5Cj5o Ual 3j£-j Li j^,a< i 4 tiU3 y jiaJ ^ ^_>. 
-U*Jl" ^^1 (William Benbow) ^(.Uj uL ^ Lw <. s yOJ| 

“jj-^ 2 -! y^yj <•(1832) oU.LJl jX.y>j 4 

i_jL5aLl! o->lS 4*L)S/I dUj .l^j^ ojIllpL (i^illll }?L^ J\ 

(lr° y OyL^I Jj L~j yj loUaj^j y> J S y Aj ^SC aJl 

J~?3 Ujj^Lo "i5l JL^iV j^yC J y> yy ^bJ| 

f 1 ^ o-dJ^ Jj) l~3> y (jUal Jp 4p*iil IJla JU*J| 

J! JU*Jl ^jL ‘Ulk.^ y ^ jl Jjlk; 4 (1832 

Sjl-UaJl OLS^. J| J yj\ CJyjj SolL^ 

•^V 1 L> ^ Lu> J& { Ai! y, ^J\ Jp 

4_o5 LpUa>- s )|! oUikJlj ^jbJj^Jl ^yiiaJl ^jJl jU 4jUa5-L,j 
la^> yS\ c~it5 l^i oSjl! <u_5 .ohJbVill Jilj! o )3 y ji 


Asa Briggs, “The Language of Class in Early Nineteenth Century (29) 
England, in: Asa Briggs and John Saville, eds.. Essays in Labour History 
(London: Macmillan, 1960); Ernest Labrousse, Le Mouvement ouvrier et les 
theories sociales en France au XIXe siecle, vol. Ill, pp. 168-169; E. Coornaert, “La 
Pensee ouvriere et la conscience de classe en France 1830-1848,” in: Gino 
Luzzatto, Studi in onore di Gino Luzzatto, 4 vols. (Milano: A. Giuffre, 1949-1950), 
vol. 3, p. 28, and George Douglas Howard Cole, Attempts at General Union 
(London: Macmillan, 1953), p. 161. 


393 


j\ ti- 5 - 5 ' <y <J^ J 

ill b-o*s>lj jl5 jv® (jl ^5^ •‘ u ~-^ C^£ji\ (_5® °jWM 

.(Jb>“ 

^jJl C^w" j5Uj Uj o y^j ^ 

tJ_wJl j^-AL-oj iCjIj-JUj t^oUail i»j-la-^> J-Aj 

05^11 l«JLij) Sjj^' ^jj c^' 

"iJU-Jl *SJA' b\ L^J •(-*— ^ uy^V' y 

t L^-jJ^OjI j o-bJjM 3L>U)I iaJaJl ^L^jl 
iJsl ^jL>_>jJl 35 jJ-l (j^> J-* ^ *- 5 ^ 

tdili j~p ljJl5 ^ UjLJj jJ' 'j3l5l 0H JS '^' 

i^pN £-jW> cii (’-&' 1 * 3 - 5 irb^' 

t 3iU :jJL (*-* j-S-^ ol5 ^.Ul 05^'^' 3)1 ^ 

j 51«SM oijo (_/ ^ _)j4^' (J^ °'_r^' (*-tc^ if° ^ 

c — r Ji W ^3^' ‘V^. r* 3 ' 

tSl jLJ.1 ^Ji Jpj fl IjL>Uj oIj j jJ'-k; '_p^5 ^ ■ ~ 

J p- u O jho-W '>>15 j .3Jl5l^ ^y> j»-fJ L<h Ar*Nl £° 
pV>* ^ ,lj .1794j 1793 ^LJl ° >^i ^ ^ ^ 
jj^pijji jujJi jj-wiJ lyis’ ^ cju->Ji o-* 

.3315 

Jlai .jyi\ c4j3UJ1 3)35 

^lijJJ 3 1 ^1 i^jil *\ yiiJ! Oi^-il5lU 3L>UJl 3iJaJl l cukpl 

i>JuJSn j iJiUdl OjL«^' V^j 3JL^*JI iiUJl 

jllUl) JU^il a»a3^uJ.I 


Albert Soboul, Les Sans-culottes parisiens en I’Art II (Paris: Librairie (30) 
clavreuil, 1958), p. 660. 


394 


4-S^J-l o! £-»j / 31) (j3l r vij'yij J^p J_p jb jJaJu U15 

^ LjjjI ^ aJUj OJ15 U jUj ^ bJL_*J| 
Ck j - (_5® 4i J -bUlJ b jJjZ jib t^L^p jUr jU 

cj^jU ijj^ JJi ^ ^ 1 1 834j 1829 OyobJl 

jjj>-I J-p ")/ J,jLj" (jjbb jl qUi ^b 

b»li!j A^Jjj jv-jLiJl £^>dl y^s J Jj C JUjJI yj. Is SsZ objjJ 
b^“i tli J-*baJl Ijjts y;s\ j tJ^LoJL cjMjU.JI t>jjt> c^Jj> Jl 5 j .JLJj»- 


Aj>wjLj OjSLy ‘ublj^l bjbJj^j iSy^ j t j (. j </?i ; sj_o t JJlJlJI 
cabllJl Jl b-jjJl o j/jL>J.I o-Lli Lk5 .is j-f-iwo i j j < 

JU-p blij Jjjj>- 1*5) (j^ojLicJl j^>tXuJJ ‘tjJsj oLliJ J,] aJI*_*J| 
JH OybJJ b)Uj"j tjrybJJ " jli^j" J| cJ) y£ ^1 s^LJl 




UJI 


<_5"'-^ oNjL>J.I t y,jJ>-\ tj}jJa_jj c^JbiL 


J^LjJ 


r 


lib" , bjJp 


'J 


.(1834 j 1831 




J^UJI cjLULJJ ^LJI iLbj/l ^ JoobcJl Lawa jlbj . "JUjJI 
^ >j*ij - 5 y “b>b" bLxil oLUJl cbl5 ^1)1 l a ; ..All 

■J’L_j2j')/I <~-A*vsj AlvaJ.1 jJjbi.1 Jj V j»l*Jl ibij/l bj'b i j ys- J| 

J* ij4>- j»4p fUJl ^1^5)/! oJl Jij .ibUJl ^jJ S j j.JbxJlj 
cJL*-pI &jIJ ^iiaj^l Lojjup 1842 ^L*Jl j / 1 l y . q I ~ . 1 | j U 

Ja>L^jl LjUJu O 

b^b br^b—Jl 4 j>-La^i/! jli i jUi ^ ^bbJl ( Jj pj 

o^j’l <• \AjjJ- iUUJ! AbJaJl V i U j jJlSb.il J\ J bJUJl 1 g ^ g r. . 

ys- b— 'L-Jl ojLoJ-i jU3 ‘ aJ j jilj aJLh5J| ya ULp IjJii 

tOljJsUajJlj A_al_*Jl oLp-Lo-lj-'yij J ^—b^aJl Jj ^ is 


b ol AjiJaJl ioUL“ Jikj ^j|j*a^| Jj . (31) 

t (Greve, Huelga, Sciopcro, Zabastovka :Sli-) ijjjjVl oUUl 

j4pI y ojL^jwi e-U^-l ol™rj^JJ U : . - 


395 


B ju» JU 01 I aap olUOUNlj v*-^' 

o_pjil jl tL^U j-o-W (_yi cU<JL> Uacp J_0JJL o^L^I 

^ o>JI ^ U ^ ^ •^ 5LM oL ^ k]l 

oli l y>UiJ lh (^Ju^JlJ UUil ol jiJl ^ 

J, "jJ^" j\ (.1816 fU OxJ J J.OJLO J j^ 

SJlp j -^ysiLlajdl jj. ij^ JaS Ocip 1819 fU 


^JuO jl t 1848 j 1838 O^^J' ^ 5J -^' <Jj - (o1 ^ 

Jj>j ,SfU> ^ yl "^OJI J^V" t/ c^'a^ 1 <i* 

OlS iUO- olf~r <y cjOUJ- 1 <J-^ Oli (.OAJi (y> 

r u dUyisai jui ooui oils ^ ^ .ou NUi 

jl^Ul ‘1832 r U " c ^' ^ li “ Nj t1829 

cl Ol j\ Jp - ilc-UJl iiliJl - “UO-I aaUycJl a'-U’i 

Jjl^ , _lv.-' l icJl 5JUU.il iaJaJl bjj <.laS0»_j .1*0 
iJlSOpl _^l L^. ^ — aJ UU)/I (-JU-L l*UU ^ 

Ojill y> olO^I j> "^Uail UU1" cOlS j 
^Bca-OJl iJU* cJlS LOJc caJUII cjLUOJI UO ^ 
ciUjj jSOw U SUlN iljU <32) 11 O.A^o" ^aj au OpLJO 


.1834 fUJl Jl~ UjLfl aap " UUJl cjIAB" flB- <y 


Ijl .^clU j o jJ (,Ujja_i toa_»acO UjJUJl aJUaJl 01 a~j 
1^, jUI ^1 f-'i jJl j j^LaBj OUlcJl ^jj Jr° jz* OIjjOpj 

0lS0> J> f\jii (VT^S jSO J O' ou .aaUl O^jlcJj^Jl 

^IjlpIj U-« 0_jJ-«-v. j*-t*l i_5-® J~^~ J - ^ ‘ ap>-lj 

OlSj c Lr U, Jp ^ Oj^cauj cJ^Ol ,J OyjOoj ‘Uc 

Oji ^ jjjali 1 (1 f-r^ J ^> i ' ‘r^' U 0 ^ 1 

N UUia> UU yfj ‘(«-fj^ jr— Ul a^-^il ja^all j4^1 J^ 


.^l^JI Uu» 364-235 ^ (j-jUI (32) 


396 


\j r ^Jc T 1 SjL-p loJlj L.J 4C^_^lj, .L^ o X^. 

( v ^- S 'Ar >! IJT® ^Jis 4 ( _ y ^*ll |j^- C->Lxl5 j] 4 "i_4 J -L>)M 

jjj>c-“J.I ‘— 4 -! (j-^ 2 -^; lS*^D >— »l j-^>^ll jyi Ijlc - j t ( _ s i'Aj-'Vl 

j_*j f-bj^Jl JLJI ‘--'jLiL ^jJJl t " I" j_* j Lj^\i».| 

jl Uj .4.UI (j^t- t^iJl ^J-c J-* (i^illl jiJw? (jjJl ^wUil 

'^> ^ly^lk? ojjU j^- (.^UJI ^S- ji\ j£\jj j J^5b I ijfjb 

4 ±LL jl ij—Ull ei_A ^3 jJai-LJl " *LpjJ<J| " i-pLo ^1 oljjJl 

.5LiL ^ Jl 4rr Upt Ja j jLSb, 

HU- JjU O-U o yc^A h ji 4 jjLJj < hS" oj jj <. La ^ 

4-S 9 VLlaJI 4-L>1*J|j ^Ja^o^Jl (JJuJaJl ^ ^J\ 

.(^JLp JaUJI U^aJI ^y> oLjtjj\ ! S JjIjI ^) J^JJ ( _^L*J| JaLlJl 
^b^_p| (jj-jLtjll <L_>L«J jl5 4 1847 ^L*Jl LiL^. ^ij 

j>lp Jp <L3LiL.! jL^-I J-*_j ^_si>^J| 4 iXjjil 

^\j 0j ^Lp £-j\jZ> L l$J LiU Ljjil bib 1848 
jli" 4 1849 j»LJl Jj-L^j ,4_l— J l bJUj (J—jjLj 5 jj_i ^ LjJl J .- <-. 

iooil ( _ r Jj£ ^ jpLil t_Av2j _p<J j jh£ j^JLJ.1 

\~^r s ' (“-b'i 4JLHJ cLlb tbilxJlj <LoL*Jl <uJajl jlJLaJ CULj 
a-LjJI jl JUpI ^aj Nl t jliJaJl Lj. 

JUpIj c^iLil Jj^iUj . J>-Tj cJj ^ Lu^sUl 5^^ l*. ^yh 

- J tjf- ^L_p^l JjL»j ^Lilj I je’^J “-^-LlLJI 

JUj ^pLl. ^ jl 4 j^l ^ LLjLp 4 r> ^Jl Jp t l«K 

J^XI oU -y, Ji tilL .(Jj^-iJl tOjOj>- Jai^JI ^ J^p, J 

OJ.^ 4i— 1L5 Sjj^-dl ijjjJ! ^LpL^JI op-L^I ^1 cJTi I 

oy>j 4 181L1810 j»lp iJlkj^Jl oLpL^ Jlo) oY^I J y-Ju 

“jL^ 1 4> J ‘ 1826 j»Lp (5 


Pollard, ,4 History oj Labour in Sheffield, pp. 48-49. ( 33 ) 


397 


U< <, jlySM yuy y j -(jyJ' y oly-.j'SMj ohJjjJl 
y [}j yu* jlSLi o-j-fc <-- — JL»-^ oJl5 ilyb*4 y cJi5 
N y jjl JL^JI y ^UJiO oUi y 1 ^' jL5Li ' 

jyjl y oUly-j t^Ldl ^oNjU f -' J ^' jjj-*-*^. 

y, lyy yj jjl SiU-l iJyll CjIj^SHj oUJ_sA> or* 6 ^' 

y_dl y y J ^ 

JlkJl y JyNi y Jyl ol* y^' .oLUdJ 

JUiMl oAa j jSJ jl ySl«j fijjiJ! £*il oNU yj .^yr' y J 1 
Nj t5^,L^ 5 ji L*ly yyj>j jc* pLj -5 S- 11 -^ y S y^' 


.i^L-Jl ifr jJl y a^LoI j! (_SjJ o-^ y 


i^l U— > 


y y jujlSJI JJy cJo-SM ol» cuiJl «, 1848J 1830 yj 

J| iSaLgJl oU-by^jM ou. Jy Lf <y 


IV 

" ^jUjy " 015 y JUi V 1 — 31 ^>' u^ l rV 
lyy J yJuj y y f' £->■ y *'y 1 l^h 

aS y y?- jl <. JaL«ilj ^L^ail JL>^- yij j-’'-’ |1 l 5^ l W^y? 

oy Jy oJb y y .yyrtll J^' > Uris^* 
j5l Jl y) 4 lyJl yy^' yj' Cj1 - p J :J ' 4 by- 5 ' 
c JjJp oij Jo. ysli <S yiil yJj cJl^j .(L-bJ *dy^' 

y ^ yis cy yJl SjjJI y>- cJUli^j JUU-3 jl > 

N . JJbJli .IJIJLoJJIj 5JL ^ kJ ' JsU “4' 

c(y>y>Ul y yjbJyJl y u^UaJl y bb*b) 
cyiSj .iy4Ji o-ij'J' Jy J^-^ 1 

i+J-l jl y Jo^' 1815 r UJl %" yUl y 

iJ^yjLlj kiJlj-JLJl U^JJ y-O^ o^l j i^yoll 


398 


jl 5 U jij JL^ 0^1 

^JL^il J a-Ul UJJI jl ^ ^J\ LjUj^JI 

J' 1 ^ w2j J^ tcJlSJ i~u_; ojjJj jl5 ( jSj ^ J^Uilj 

t/ Jij -v^W 1 ^j-i' ^ O^-ilSj! ,y ^ I ^j| ^1 

J“^ .y^boJj " £7° Jj A ij — II Jp aLlpVI j A J ool | 

4 ^uj| “U^-Ul ^ (34) “ ( ^a>J.! J> oliAJl j* j,s\ l]y^ 

u*{~^y\“ <>• I jlSJ . "iLUl iiJaJl " j\ "LjbJj^Jl" 

IIa b\j <.<0*1^1 ^U>jV I ^ LU-b UJJ" ij jl 5JU>. jbljxU fUJl 
d^' LS'l^^iVl Jj (35) "^, jj ^ jJi 

.aJU-I dlbJ L Jb J jbiil Juj- jJ| (^juJ! 

!> ^ 

ItLio ^iS"V! L*Jli .iJj'br aJU- SajjJ-l IS jJ~\ <oLS o j g U> t j 

IjbJj^Jl CS (1 W*-W- U jj UUJ UUJJ 
Jp JUaJIj <. jJJbJ.1 jvJJl Ob* >=b'j <• S j^il ^llvaJl Ju 

JJ Ij-Upj l_^j;U lUio OjL^j j I jJI 5 jj^i-Ij t (jUaj 
tAP-UkJl JL-p jlSj .SJjv. JJI ci jJJj tbPlj^Jl s^i 
£"■*•" ip® ub-jbSJ! JjIjI p-^JLbilj OjJLjLIj cjL*_JL)I j » U ^ j 
<.p_M2-i j-U Jjp JjO^, ^j jypltil SaLS si y oJl 5j ,L> ^ <j| ^Jyi 
Jl^p ^ <-iSj-*i <Jjh <rbJ Jj JjJ JUj U 5 

Jb-Jl i^JpI jl Sj Ualj^j <.t_jjJ U 5 L J t jy.jLi| ApUaJl 

I ^LuaJ! ^^J-A j _4 iJjUjJl J_,j| ^_J.l t 5 ^Lw 4 IjJj^lpI ^jJl 


Theodor Mundt, Der Dritte Stand in Deutschland und Preussen, in (34) 
Seiner Politischen und Standischen Vertretung (Berlin: [n. pb.], 1847), p. 4, and 

Kuczynski, Die Geschichte der Lage der Arheiter Unter dent Kapitalismus, vol. 9, 
p. 169. 

Karl Biedermann, Vorlesungen iiher Socialismus und Sociale Fragen (35) 
([Leipzig: n. pb. 1847]), and Kuczynski, Ibid., p. 71. 


399 


4U^M-'J ‘Ui^>'j ‘Lp'iP 1 ^P 1 ' JU ^ ^ "P^ 1 iLaUj ' 
^ l^iij j^JlII JU-jJI oL5j .3_pL-k-l1 jLa_pj 4 CruW-^'j 

Oi^’l ^*JI ^ ^ 1848 r U ^j b 4^ '^yrjy^ 

o j5jLiil jlS lUl*) . 1^^. <ij t o\J*$ - oU {ys.y J 
yL-i ljj^j .j^jn ^ uhj^j^ <y t(1871 f u ' 4/* 

Uj ^ ^ coJu, iliuJl UJJI £*3 ^ ^ f^' 

1850j 1820 oyUJl 0^ -J/^ 1 oIa “P P' 

, - >1 jll ^ ILX iS-J. ^ P -1 °“ Lr -' cpr -* 1 <-P 

J'4J' PP 

jSI ^. J ijd l r ^ pp*- 5 ' ^ Ul P" 1 "PPP^ 1 ' ^ U " 1 ' 

ju»UL\ ci* ^ Ulk > y J j!5 .1850 f Ull JjI^J -c5>' 

J^ljj ^ ^ ‘<4^C->» C ^l ° b 

jbu OJ15 \+&j - (36) jL^H1 '*^j 3 P 

J^J-I el ,J^\ jl jiJLll 4i jl5 U^iSI 01 J>- ^J“^' 

jL5 iUi>j Ulkj^j lt^ ~ Ls ' 1j f,Lj ^- w ^' ‘ Ua_ ’ ^ 

O y>r il^j p f-f b P ' J '^ ^ L P J - J P ij ^ r " 

4^ £lJ ^ JJUJ^>I o^' J'> ^ J ° hn D0hCTty) 
i>Jr jJjUj (Tommy Hepburn) j ^jh 
jjJ^-Tl JU*JI ji^l j j^' ^ P • (Martin Jude) 

-jUail JU-p jl J-! OpPP ^-P^ 5 OjKJ^. ‘jpjt-P' 

Ul -M ^ J*- P 1 ^J 1 ^ 1 J 'P 15 

^ Ji vP' c 1 ^ 1 ' JL ^ ol ^ 

i^. P y (ij ^ 


Mabel Tylecote, 77ie Mechanics’ Institutes of Lancashire and Yorkshire (36) 
before 1851 (Manchester. Manchester University Press, 1957), p. VIII. 


400 


.OjA Jl y~\j\ ^ Ml •jf' L 

i cr JJi j_p ^UaU bJi^> iJUjJl aS jJ ~ I oJlS" 
olj^l ^ja obi ja JS I <4 jZJi } I a™JL ebb Ijil Ml .Sj^iJU j 

l^oji; ^1 0_j-Jlj-JJl tjjjjl ,ob>- i .j j_bb cblb JJLl t ij l />: l l 

bab-bJl “b_bl jr* ^jlbil j*-$-pj^-!l JL«i ‘Lb-j 
oLJ - !-; aL^o b-g-b5b jlj .l^bp Jitab-I jl 1^.1 bl^li b*P jjJaibbl 
(J"' 1 ^ bib aSjJ-I jl . Jjlj^o j^>o Lg_Jl j jy>CA I yAj ^jJl 
(_gjJl obb-l i^_J^_bub l(_gj_?-Mb Cjl AjjJjbJl obb-b JabjjMl |j_* 
t iJbll tbJbbJl t AjbUl A--pb^i-l j^_^v2jbiPxJ o ■ » g • - a j M ojjbbl 

cJI-vbJl jib ^jJl bS^b-l <cbp ^ jJsl^j d-s-jLS" b bib j .Ajj_*_bl 
obbl k-->_jbb c~bal SS jJ ~ I jli ibJJi JjI J bj .(J-bJl L* jjo j_>- 
°J J b -^M I d^-bj-^jl .L_3J_^Jb ^*)b«j>-Ml^ bb^bj^Jl £_>lb? lb* 

jr^J^~b*-ll (Jb*_*bl j-y-A' <r J j)bb ^ C-bbbJI jl bllj-bJl 

(*~® l ^Ml £jlj ^ tljjlS" ^jJp-UJI j| Ml M jj~plb» 

jbbMl |*_a <bl_«Sj *lSb ^iSMl (Jb_*Jl jlSj t oLLbJl ^p MLil JiMl 


.oLUJJ jt-jiJjbwO 4j*>b=’ 

bjjjj jjbMl All/Ml lj JS bjjJJLil bJbbl CjbbvaJl CblS b_ij 

4_Lb>M I ob* J .o^bJl bib jMb ob* " J_o_*Jl |ll jS- " jJ J> \j J Jgj j 
obijJl jj^-bbl jvJSj I jjJ jJjJ~\ ApLv? ^ ^^bobJl cjLpLs^ 

j-j-yb l^jlbj (.1834 ^»Ip <£y >- 1 1 1 83 1 ^Lp Ijjb ^bJl 

l^iibs tjv^^b) l j£j jl jlUJl lb* jl \jSji\ Ji " (Michelet) Ai-b^ 
^bb-Ml ^ ^Mb-I j3 Js, J oi^Jlbl bb> ji\ iijMI ^ a! SbJu 
bbbbll (J-b« j-^l obpL^- a_o_j axjLM j / 11 ^ j ^_J| j 


b-’lj- ^ .l a l lj Ajjj-g-^b^l £Jj Jb jty<-bbl jr^jJj“>bj-i-^Ml 
<, ^-s3^jj| t jb^jJj 4_cbb^j i. t *~ j ! o U ^ 


itevwe historique, vol. CCXXI (1959), p. 138. 


(37) 


401 


tppJl p>->s\S\j vlS3.I gp^J 

.jl , tJLLkSn -b'jJJ ^Pj-r-b^' 

(Dunfermline (3S> j—*-j '■>* JJ' 5 V-P^' ^L-L^ilj ‘jj—* j— " 
CJ ^ jlSj **p\j <• Gasometer ) 

l/Li albl oJ^ ^sUp ^ ^jbbb c^bl v>'/j 

JOJJU ,lj -£r^' cr 1 ' ^ 

La Jj» SLP4 oJl» ^ pgJ l* p -pjy^ ^ *Lj>p}U 

.^^~JuL t L-pl^* t a 


.^IjwJI JL-*J! Jp ^^2^' (i i^UJl p^b' i:>Lp l 4 ^ p ^ -b 
J, ;5 r ^ tOL^Sfl p\ J icJlS ^1 11 L^'" l> C - J SUj ' ^ 
U5 .^jij p r b li/^' Vj~^' ‘ U -P^' VP 

LJilpJ' JLo^J' WP u^ 1 ^ ^ 

09) ^‘.<;N U~- N j tUpbl Ji^bil ^ <i-W*J' 

pLblj Jb ^ ^ d>% V °V ^ ,1a ^ 

C-ilJiL j-o I jjL- j U-ikP Lb-jil ^tj-PlI p- cJi^l clL^' 
o! y»UL; ^ JpLxAI j j-LV p-*j bc-l~bl 

JjjSjj Uy ° 'r^ 1 sr 5 ' L V Jlj Vr*^ 1 -! 1 fyP 1 

,jJu> 0 P CD v'j' b V>^' 


t Jij. Jl» cJ\ :5J~J1 cJli 1 :LjSL .J y^y *i'jj J> J JJ P ^ P U ) 38) 

J^UjI ^.ycdJ ^pV’ jl * jUJI" SUU1 iJUlt oJlj .ir’JJ cPPj 

Thomas Love Peacock, Nightmare Abbey (London: Hookham, : J <• " cSpP JV! 
1818). 

ULuPi *UlP <>• v~d P b c - kJJ ‘ 1821 f 1 ^ b (39) 

. ; v. ^ ^ L ^Lal C 1845 f U!l l(5dl P 17) olPP JP) 11 i - uJ1 £* 

Peter Henry John Heather : f£u\ ■ yr^jytj j-.P P utrrip 3 ' PP 

Gosden, T/ie Friendly Societies in England: 1815-1875 (Manchester: Manchester 

University Press, 1961), p. 23 and 31. 


402 


y 


<.cyiai\ dilJ jX^\ lil bJli t aJl£" dUi ^ jl\ <Jp 

(7^ <_5-Jl *\jA jjJI (j^-ilSUl ojj i j-j L>wsl j U-jLv^ L/j i Id Jl>o 
Cr° ^ f>— ^^-v. oL? (_s~Ul a^pj^JLJI ^s^jj " (j-«j LgJ-o j j-s_^ixJL) 

^ <■ c5_r=^' jr° Os^olSUl <=-N£gJ 4 JUa)I i*Jidl SjJjjJlj ti-^- 

‘'■^■^J (j-^ ^L«Jl l5 jJ-*JI ^^wcJl jib 

i_5^ jt— : ^T^Ul -d>- jl (_5-Ul _^<^-*Jlj ,L<iwJa_Li 4_X_« jL . 51 11 iff 11 

A-jjl^J.1 ^_aj L&^JLSlj 4_^L^JI j^LLd JjL^jI 

a^oJJLJ! ol^L^-dJl ^ ^dbt ^X ^ t (1848-1 838) 

Uj-v^ Ij-^A (jjjJl i_^L>w3Jij tLki-l ^y> JJj ^Jlpj <. iJlbLol jJ! 
jF 1 c-M- 3 "’- 1 '- p d <■ (1855-1794) jjjjSj I ^ js- j^s* Jb-o t 4 ^JLi_U 
jl ^UiLil ^lai jSjcjj .Northern Star Jb> t_i>w 2 j| 
UjjJ jib" : jLXlj o-j ^ ^i^sjJl Js Jl^j jl5 i] ijiill 

Lr^^" 0^ tjv-^Nl dDi> ,JJj>- jlj -(J^jj <u_o4 i_Jb 
l 'r'A bA (*A lA' (Jl jl ^ UjJlb- ^ jjJu jib 

‘ — *-ai j^~ oJ-^Jl oJlSj .1 — jcjJJ lol>t» jib <, 

j)j jwjj^ U!-? j-Uj-Jj C~oj-b jl J, £t_j> jj jl ( J_c- 

AjiJaJl jyj A-fl.5 j-bjiT ( j5\j jl Lo_j i "sUu blS" cUojb 

dblb l j_^o La ^bjj>1 C-Jj U> ^^Jl J j-^sJl J 

‘ vA lA" jr" ^J- 1 J>i ^j-vi jll <40) (John Frost) j y 

lA^'d jr“ J-^ t 4J*j~^o ( 5 ^p4 

tlr^ ">=!- Lrl (ii »Jj-s^Jl j-pl ^ -ULf Jsls- .^j^waJl 

-A^lj • 1 ^ r -*-4Jl f-l i-U^N j^-^jJI jj-vaJl jj-o aLJi^. 

r^- >*4 ^^<JJ A^jj ijUJl ^ JJ-S"! (jJ jJl ijjj 


■ 11*39 j>U J> J-iUJl ’^JliAl" j> J: j^_pj ( 40 ) 


403 


jlsI jl5 j A— s» 

j^| jj> C L^ Ujj>. ■ • • • ^ biy ’ 

cJlj U Northern Star kkys y t4pUl f 1 ^' (^ 

a] \ yu y»j U: jJ\ s\y\ ^ <Jl luJs11 ^ 

\ ~ i i s>~0, A (.jbJl ^>UI kjJj**’ 05j • 0*3* S? 4 '^’ J 

JL^JJ .^Aiil y-J) yLJI 1jj> y* >- ^ ^ '“ ulj - L ^- 

jlSjU ^ ^ ^ 015 ^ 

iiu- j\ ji jydi yp tr^. <r^ ^ Jax ~" ^ tbl ^' 

. <40 " ^JiJl yy^ ^ J “^'j- 5 ' 

cj^uJl y» JJ-^j 00 LUI C jj y J-f 31 ^ ^ & i 1 
JI 1835 j, 1834 Oy>^' <X J-iJ^ 

s^j ^ oj,o «. “oiuai f UJI aU^M 1 y>j 

^ ,ju^ L5 c^lj — 31 Jp yjjj^ ‘J^Jlj 

l^A*L\ Jl—i' cf* </ ■O-* 1 '^' toNl ^' 

cu£ |jJ,Ip U&« <.OjJ yy 5 -' JL^.5 iIjiL. y-^' JW-^' yHJ 

t ^l jjb l*JU-i f-Lj ^>' ^ ^ U ol5j .,UAJ1 *1^- 
Ulk^ J cw*M It: U U - ^'^' J ‘^' J 

^ 1 1 848 f U hp Wy J\^J^ ^ ^ 

j^p j iJLuJl h>\yj> y 'y-L (*-r'-? t ^ p y OjjyOy f-lyiSl j' 

i^n ji ^ -^yji ^ r*^ ^ 

>y y /Si y* ^ Ji 

y^il^l Jp 015 1 1848 ^Ul .^U^rNl (“^' 

UJJ1 l^Uj! ^1 ^y>W' c> iUi ' 

.1794 j 1789 oyUl' yo yjy 5 ' 


William Edwin Adams, Memoirs of a Social Atom, 2 vols. (London: (41) 
Hutchinson and Co., 1903), vol. 1, PP- 163-165. 


404 


JuaiJ) 

♦♦ 


L> ‘dl~^y \ J J^S/lj oUjNI >4^u L*_J, cjr J*i4" 
jlSCo LJjJI o j_A *y 

jr^~i ^ ^( > £^->' > yi oLwi-1 j-$-^ ajJp^ Lol c ^_>jj 

j-ijiJi oLL»/? (j-* ^_3 l» ^J,! jL5lj (wjL^x_pIj 

cH^ l^ - 5 ‘ — '-^- L^«ji j 

. JJ J_^il .J-aLlSI stal 4^L^? ^ (Sjtj <* iIm-* ^ "..,«■>! 1 

Ji _r *^ 1 tc_JUJl JSC^J L^J, ^:Lo l 

Ol J-J 4k r ~w^»«J 4j ^LSl 

*}Lw> 

.(<u5yyiS^Jl Aibl^il) 10 Civiltd Cattolica iLtf- 

jj^MiJO jJcj-\ t^ojii; j _jJ_,U |ju LoJll^ jj-SCJj" 

q£-^j tj,] -i a^ ^ _ ■ • » (^£4-31 ^_a ol-S^ 4_J 1 f . 7 j) a 1? ^ g l I 


La Civiltd Cattolica , vol. II, p. 122, and L. Dal Pane, “II Socialismo e le (1) 
questione sociale nella prima annata della Civilta Cattolica,” in: Gino Luzzatto, 
Studi in onore di Gino Luzzatto, 4 vols. (Milano: A. Giuffre, 1949-1950), p. 144. 


405 


J j-ywiJl 4-il A-dubl y-wlji y~~ J c?bll 

y jj X jJjil ye>- 4 *uLp frb-ij .^yJjbl L jJ*~s')l'i yy iil 4jl5Lo 

<uUi 1 jJcujj 4 jjb->u iil d jV*J (*-^ p^*i 


. 11 » ^U- 6 jjXJibA*U^ t AjLJo 




I 

Js l^yJtebjy. yJl oUJbu/blj y' (^' O* lT'^' ‘ c ^- ^ 
jibJl i_ihbj <-0>jb!l J^-l y> 4_bpl .>-1 yl 'b* 

Ijlp Lo tyUl _jbl c(JjSM f«Ull y ijwbl y— b- 

, g b ^xibJl yjJl y oUILa* 4 yj y^'j yo-Udl y 
. II » 4 _*j j 0-=»t-~/b I~1 p~ jib) ySll jl Jj .|ibJl 

lillAb jJi\ Joy jij . " jLJP y>- jl "ybs" 4_J_£b bsily aljbJ! 
|ji_p U t 1848 fbJl J-J J-p-' >1 cS'M ^ bjjjl y byrl y 
yjjbl Jay Jycjb! lyy (1 ybl blkdl £jU>- boJJI ‘-jlj/jll 
N yJl yil f-^y y ybl Jja4 Jij .jyyJlj JpLv2-1I 

iy^l ob^ J Iji y b Jb J-C- iSj^J < -'“^-° Vj-^' *-A' 

^yjj! y yw> ■ij-'-^ (*-bbc- jy-Lj cyl^Jl y <bli>i Jl 

Jp ty-jJ^JuSn ol yJl y yySif jbl' >* bbi jlbj y,yj' 

ty y jib U LpIju " j Lj> yJ> Jbl cJlb bL^Jl ojbT jl y fJ>J > I 
.JjlbNl Jp ^ y y JU- bj Jp 4 jIjSII jJb 4iJlbj -J-4 y 

jjiJ .y&Lj-l iubp 4y ts_y^ jr^ ^ e?bb y^'i 

August Franz Ludwig Maria Haxthausen-Abbenburg, Studien tiher die (2) 
Jnnern Zustdnde, das Volksleben und Insbedondere die Ldndiichen Einrkhtungen 
Russlands, 3 vols- (Hannover: Hahn, 1847-1852), vol, 1, p. 388. 


406 


Cr° ’^y ol j fjj iyxcd.1 kL*. J\ Li jJL> jl^ 

e-bl Jp CUSjJI ^3 £-* tyjjJl JP jt-pUl 

Ul . (yy y- 5 ^ obijj a^™J-] ojJ_aJl I y>- ^iaJ) L. -aL l l 0 U- 4 J.I 
olkj iSL, U ->jj t yiL jiS\ ty^y- o>Lj 5 ^Lo t yk yis 

‘ACkJ! y=rj-^ iy ( -'~ > y- a }i Oj-o-Ucdl jjj-sjil JU-jJl 
t A-iySkl Jp 4^Ul>| J^zy t pjt, Ji u ^3 t All yo pS- jl\ Jp 

Ji* AjL (J-iUI yJLkj jl iaJL~J^/I LkjLiVi 

jlxoj jlk ^AjJLJl yjjJl y* j| N|) ,co ^->- „ o . U M l j| yj^| 

lil jr-Ajljl ySb' .jL^.’Vl jlS\ kJ_*JLj t»v| j^j'VL 

(*-■ ; k » Jl t _^LyJI ^IbJl (jl Jli_,j .bUl Jp j*poU-| | jjJlp! 
<yJl ^ -ujI £*y° yp aJL^ i^jJl c O jJjU tpL>-| (Laplace) 

(J! ti b t L i " : aJjJL t L* j ^yJl LjjL>_^JI 

jl ^p t L^«-j \ y Li \y \ ^Jj_v 2 j| jLL)i/| jLS" j . " | yi'y] 


yj^y^J.1 f ‘b-f 3 yLyJl j f-U_LJl kL* jl ^3 o jjJ ^jii ccJl5 

jL? iilj .yp y-»liJl jjiJl j-p I jl y AyfLiJl oljLJ.1 yjjJl 

t p*~ p <y^ y~b' y -kUjl y s ytoy ^ 

4-oi^ ts tLj'iip : jl i^Sfi yjj-^iii sjLj cyiy i^u 

.o J^saj 


Lillil oLLiaJl ^^,1 jjj j ^5jJ| ^ J ^_, 

^j15j t^ip y^liJl OyiJl JjIjIj ^J^p ^LJl j ^1 j^\ J\ J| LJ^cil 
^3 0-kjl ^ tdJJS Jy oij «, kill iki. apUJI ojLI 

y cykol oijj^yJlj y>^J| o»L-S'L>Jd jl^p ^ l ,a;; i 

oLokLJ.1 jyp aLj L»iia 1 5 jp tij y^ o jJl j y^jjl 


^ 0 jj»j t "^Aiii sy^'S/i j»Lj tU uyjr j_y]i yj_jji iAi juu " (3) 
Antonio :>il .J^l ^-JojVi j.LSL [jL_VI ^UJl] yd| 

Machado, Poesias completes, pp. 152 - 154 . 


407 


jl ^ cs> oljl jii 

oLLJaJl j-p N J t LJ-LJI oLL-kll (J-e- 3^ j' T - > 3 J - ^ 

M X^r jj jjJbl ijl o* <S’ [ -^-‘- (J^ -lt' 2 -*^' 

JJLj&U 1 ^Jldll t_->L^JIj ‘Oi^-i^iJlj ts-Iji-xJl <C-jL p-fcJ) 

.jJfcUaJl ‘' J '-~®l f- I jj I J y~J JjjJl £-ljj3llj 

I jjl5 jjiJl ^LukJI i»L- ^y ojj j-=r 7 ^ t^ - ^' 

ysSii c A^-ij .*&>j£\ Jl ^ t> o>^v- 

Jt- AJjl y* <r> ^ - ^ UJI ^ J*** ^ "°^ 

^s l~i t ' _Jl5j •‘34-H “jA ,_y - ^J-i 

JJ i! tSJUJl £» oiJsU; yJl ii/l lsJu^\ (»-* Jj^l 

^ o!5 _^dl oJlA jl jJ- .‘0)1; by*ji ' yj^i. (1 ^3* (*“^ 

i^il ^ JL^JI y° ^Url cxUi JJi 

.'oSjp^JL jl J-^JI A-Al J ^ cr^J 

4 5 ■ la l l i?L^jl ^ ( __ s ^>- ^j-ji-'’ dA*^' c -'“ i -^' jrA 

S^jJ^ 0 iwOwU; 4 J 3Up- jl ,y> cA *• L A"\J' 

jayy j4*J| jlli jlS Aii .JpL-jSM oj^J Uli L^<b^ Oj 15 jJlidJ 
Jl ojjJb l» y*j <■ JjASH ^IJ-*jIj iJaljiU-jjlLj (t4-' , A J A 

£,UI 0 yJl -A-'j' A "Jt^I J 5 '^ °i A Cf^ 

(Don Juan) j Ij^r jj^ j-^- 3 • (*-4-^' dr* - r ~ P 

^ ^ I jlS U j[^>\ Jp 31 (Moliere) ^"lidlJ 

.Lf^> ^7® iJ^ J^ 3r™^" ^tj^J 

i^U- jjl jJO ^yaSL^J' ' ^rrj ^ OjI^j 

y_JJl t»l y yj^ill jy^i' y^ (i! 7 ^' t/ ^7^ ^7^' 

j jij; Jio t j^3/ oJj ,y v^^Ij^OjI jLjoN 'j^ 

,U ya (^ 4^4 c^jLjlpL c (Hobbes) (Bacon) 

ii^ljjl ^la .^jJl iJLiaJl JiL>^7- cJ\5 Jjj .wU-liJl j*-J-i-ail 

Lo ^ ^ jl>^_ ^.JUJI jvJioJ'j ^l^3M Ji J ^ J - 


408 


ciU-yi J oJLSTj .oUVIj SAjjt 

oij .J 2^A\ ^is uiiu to jiVl ljLg j - ULi 

ol j 4JJ> JLS jjA ^ ^Lp ^LUI j ^1 ■ ^*>\i » 

‘(^ Ort 4J4 ^1) ''v^kJl 1 - J^I 

j-* L Cjl5 j'^l <*-». Jl JsPuVjl _^>Uilj 

ST 11 c5^l >UJ.Ij t^jJl ,yi (*-aDl ^jJU JJJ.I jbM^iJl of VI 
^Ij J vJp cull5 * J^bU ijp tfjL, J^J| L^U 
Jp (.Ijjl5 ,jjiJl jJLaJl Ov^aI£J| Jp jib j^ajUj .k-jLJl 
5^ ^ JV)I V J4J j^_ t( ,^J| 

Ja~«JI <uJaj| Jp Jj LpUi^-| i}jJL> 

<y* L— ->j-» (J ajjJl o_JLpI t ^jJl JL^JVl cJLLs - 

LfiSJj * ^p tlJJ=r- JJH 1° Jl-« ^ijJsd oVjUIl 

^ ^-Vl JlSJl SaLp" sj_Jp jJJj ‘ J>*__J.l J^Uj 

o^Up Jl JpjJL J t (1794 JjJ U5) L^ J, 

J,WZ ^jLi L^Jj ‘U^ jJ> v^Up ^^1 Jp kJli J_p vi 
< ~-~~pJ lllSJ i dyjjy^ jLJl Jj«i Ulta) Lg_^> Jjj? j oL*Jl 
J-^ u-jUail J-T <_Jj •( 4jL~^>Vl jH 3 ” til “jjp- 3 (Comte) 
Vk-il obUU v-jli-l y^Lkl Jp -klkJJ ^^pL^o ^ L^- 
^Ul bU) <J*s4 ^pUII IJU>J ck.jkl 

^ <-4 iC'j-^UiJl" Jl* ISM-! jV-Alk, Jp ^yu) 

^r-jji.1 jl .jyJjdl ZjJ j_aj cj^bJl Jij Js, Ojj^&l dLL. J.LC 

J) ojy^G j2L t^Iil ^J-Vl Jp j^jJl t ^_akJl 

t5jldl 5^1 Jl jpjjJl kLo j Jl J^AiJVl i. J J5 

^^<4-1 ^ VI cjUjl Ja 4 ^ ^isj ^^Jl 
jl^iu-Vl pL-jIj <L^d.| v*L-~J| ^"^VSkll Uijj c- Jk- ^Jl c isJUJl 
^ 4^4Vl ^ J JpUi^VI oj jil Jp tijl^rj^Jl 

jjli ^ iLk jl5 y jjdl 11* jl .LoLp 


409 


J ^oJl oJou ydJl ^d^Ml" o'. > ^ 0^' 1792 f U 

s’jpjJ dUS ^ -odj 4 "ut— >•’ 

^ [jJd y jJJl (Sallust) c—. ^Jdj (Cicero) Oj^dd y* 
^.L»l dJJ-L 5j t (Instituere civitatem) " iijOodil ‘•d-jJl 
. <4) (Instituere civitatera mores) " «^1 oliMb-l 

y* Ui Ori ^~r y>eA:' |A ^ 


111 


Jd^ 


Ml 


Jddj^Jl ^Id/Ml ^ dr^b f^ 1 ^' d* 

^ odd! ajlil Vrjdl dddl ob <.dJj> £»J .dUy&Jlj 

L.^ ydS II ^ ^U, M Lh cod ,I^Ml d^' 

. u t ^dJi ^ul c jd ^di oi o- r^ 1 •^ Uij 

y~ ~ ...... i i 


f' 


IJl^ol^L (. 40! Ml .Sji <-tSj ^ dd objl -dj 

^ JU-I 0 Jla Jp Jlj dj clj^o^, Jj d^6-o ySC. jl c,yrjijti 
JdJ d Mj dcd' u Ud J^dl jd! ,IUJ\ ^ f jOl 
liildl I y\S oJjoJt' 5J ^d' ol t.b d 5 ' d^'d 5 d* eyddljtJdMl ol 
ol > cyJdMl Jp cddo'j^l d^l 1 ' d* ^ J 5 ^ 
M J! V' b' ooNjUll -d d* dJl J* • J'3 - hj*A-\ 
O^jdl ol ^ JMdM' d^yiid j. Wd 1 

l jd ^l/Ml did j Ldd^ ^ ^uJdl J did..d 

Ml .BJul^Co S chop odLSMyljJl drfj^'bJ' d* M^^l djijd; 
u ySI rc d J^l dlb ^ Udll od-jil ddp J r d Ol 

• , v“* ) ‘fi d. J 1 Id 


4jOJ b- dll' ^Idl jLs 42 jbMl Up J-p ^-d/M' J^dl od 
.a^p c Ad c ^yll ^jdJl J JUi dy.oJl Jp ddkll d-jJy.^M' 
A^d~Jl oM^oJl cd_l>J!j idC^I ur'o^bl J>3 


Georges Duveau, Les Instituteurs , le temps qui court; 2 ([Paris]: Editions (4) 
du seuil, [1957]), pp. 3-4. 


410 


(jjjjjiit LUai cJLS" j -t 5 AyUjy^lj 

UUL y UJJ Jly U ^Ul J ^Lp yoLJl yj ^aJ| 

i/® JjS/1 S^ilj jl ‘^dl j> iSJLJSy]| ijJLiJl 

j^s> ^UaJl yip- Jjj . LgJ V cjOi> ‘yjjjVl ^jjlxil 

L^i^l bl lift (, 1789 j>U y-jdilj t jy> jJlj t4jJJl J_p i _ 5 ^Jil 


tc-lj-^j ejwjJi yjjj i}ji aJIa £_J> j] i-LiiJl 4_y_dl o'JjUJ.I 

•^' A< ’ W oij^ £* ^ ^ JlLVl y> 

‘wUJl jls i<l~a 1 cJjJl yj .iJUjj t ySfl £i\j y tiuJUJl e-IIS' 
4jLkU coyg-dl y-L^Jl <u_«_yj| o yJs! ai Sj^Jl yJLb' y 
J -* ° a - :> ‘^ L^JliLil cj. jj, yj| tiJl^^UJi 


UU oiwl ai d-JyLJl SjjlJl ^IS blj ,UU ySI 

^ ^ ‘ yJl y^Ld^l y> iySbjJl lybLj yo 1 U . ... , 

' " Lf .r^l iaJixJl L^e - y ^g. Jj“hb •£? jl lyy jJ yJbl 

^-JjJL ojjJl)| hj\y>-jyJ\ jti tbjfc yo 

y® ->0~^ <>* iJUJUJl iy jJyJuL j iylMl! 


y*. ijjiJl cillj oUJJa^j j| O-yj .jJLp yobJi j yJl 

^^1 y^Lwr^'l Ijjjii] olS yU yjl i^bJl oJJl 

Cbl5j .Lyj yLl*Jl ipyJl 0 jj& l^Jl eJUl lyU <. L^y. 
^Ul OyJ! y LS l^i^l olS>l t SJUJLJL| iLobJl aS.U'l 

tl^J iy®! *y aIJj oULii^l la^ U tJjVl lyLlJu j^o aJLJLp jLz- 
{j* -I^Laij! ,yj jl~Jl JUUl y« (jyiaiil yj Lv^ y/2y 

J^LjLI Jl. yyxil OULJ-I 

ojLS^I CA^y yU! y yUy y^il jij .(187L1808) (Weitling) 


ji iju^l oJi 5 yji y y^jji juSn j! £»i y\ (5) 

£yN\ <v.j>JI -ypS/l t “fljj U Jc f.y JS oyL^ 1 ] 5a Ira JJL. tLSLSyiS 


411 


U J 3 roi)l jU>U iJsl jU-UI _ oLlkJ' 3 ^ 

( 77)6- .4ge of Reason ) J-L*Jl ^ ^ ‘ 3rO J-*^' 

jf ’:\ Lli. c4il U-U ^-ULI ^ ci^Ul t (1794) 

jj, jjj .(1791) ( K/g/ 2 /.v 0 / A/««) jU4)M >-SM *9^ V-r-4 

N ^jl ^yjj *'jJ j-iP £~*^' <4^' 0 -* J oU ° 

«, UojSlI ^ jJU- -0*90 •'t ck 

j ioUU-U a-SLpjJI oo'^UjJ' £-3^9 Halls °f Science ^ 

^jj| Jb^J' JJ. 3 JLP j U 2 ol5j -boll 

;• ^1 1 ol o~> -u^lr-^' t 'j jL ^ 

cblS L 5 I cI^JlpI lil cU-Ul USIj^oNlj aJUjJ' ^j\SJ-\ 
,jLs> ^oliJl 0 jiM oJjL- oJlS UUaU 

ibjj US coUU> ^Ui-i UJpSn o' y>j 

jp y>Liii ^ ^1 y> eP <> 

^ j^UJr' L^i j V^UJ' *9JJ^' ^-'d' U° r*^' 

ibNl ajIJoj cUpLjo-N' iZ b^J') ajIj c^IS tS-oIi 

iJU^Ji oU >1 .WL- j' <y 5051 — SI v 1 -^' ^ o^ - ( ^ oil 
jjUJL; so^oo^o ~*-tjr*yr UU^- J* f j-^ U^-O^'o 

. ( jj jJ' o-p SJuJJr' LjUJj^Jl ^ ti^Jl ‘-UJ -^ 1 ar*J 
^j| j^y -1 ^UUj iUUJ' oULkl' o' ‘boJ-l ^.UU^ ‘•j-OrfJ 
j| ^jJL s/U» idJLi oji 3 ^ ccbU UpUaJ' ojjz]\ 03 ^ 
^ i^JLp £-Ul 0 >" jA Jj^' ^ 

^JJI sNUoH' j Jh 3 -J-' j iUooN' j>*7 ^'j^9 

J^jll ^3^0 >^'>' J-^-J -r 1 ^' oL ^ 

^S\ jS\j cl 851 ^Ip ^jJI (>U)' aU^)M Ojifi Lo .A^UJl 

J,! Up 3 ^ j^-5 jOi c 53 ^j .aJ 3 H.j-s^Ui' Jt 

iJljjl USlSJl iJJuJ' aj co^ ^IM ^djoJl c3U->' 

oLU yoU' j 0 j^SLii ooil JU _ l ?^ 51 cIaU^oJ! £* J-^UJl J> 


412 


1 C-tLfl-JaJl ^a j _ OwVj^xi-l a . c- l: ,/i l l 

4 - <> ~ J Cj^h. ^ 1 1851 j»L*Jl l _ J -4J . l. ^ . x ijd?-j cjI«4 y>-\ Lj ^ p 

iJ ij^til jJsLil ^ Lll ^ 38 Nl ^LiJl i*li^ 5 jl 5L-T 
29j t (J^-j^_aJ ^_2 4_d.l ^3 31,2j t - lL_L_jo 

*~Zj^ (_p® “LLr^ ojlLLtil jj-Ss-j jlj jyi 

jfi J* ^ ^wU {j>- jl “LplU/5 oJ_L ^ ^Ul il-lA j_|p jpLL LpI jj 

■<£jr&>~ 

toUJaJlj olploJi oLa tj.il tioiUJl ^LSjl C-JLM JLaJ 
Sj_2L*JJ LIS (aj^JjJJIj d_yLJ j_iL5vJ| jlu_LJ| ^3 L^ j./i> ) I g 1 5 j 
CUpliaJUj ^^Ll oJ-j-LA-I iJL_>dl ol5 j-i-l l ,g " a . HP I ^^xJl LiLLLJlj 

-X>- (J,l 4_*JajL«»j |i L LlLj) jJus- <3 j-iJl jJ>-ljl ^3 

ai-A £•!»/ iyu- ^ ^ ^ l^Sl C 1848 (.UJI 

lU-Utj j iSl I t — ijIjiaJl cLlSj .( jjiSl}\ 5 '-^ <ij\S 

y^jUaJl ie-jLl l^_3 cJl5 LjUaj^j Jju jljJj ^ j 

o J L^ ^ 1 >11 jl Jp ‘Uj (jl j+& . 4->r_^l j A^aiLwpo 4_-_LO 0 j& Li? 

cjy ^1 4 ^-p I 4_Sw— Jl li^*->LS^ L^wA-Lp j^-U^Jl j*_kpVS jLLll 

tl4j_LJl ^yS aLsiII ijJjLil j^t>~Vl (J,l t_J ' jil 1 g . 3 ^jwoJtj 

-i ^ l lj c j»_>-Lj.l JLowPj t ^jl^ll <JL_p Jjlo to ..*. * . |f j ll ^ j_ij|j 

1 Jr"-?*- 1 L — <j r» j-^l |j_j| ( j^J |I e_Aj|jJaJl jli t jJJi ^P oj^>yj 

t4_LoL*Jl 4-g- J aJl jl ji_j j/j .ij^^-pl ; ./? ll JLo^nJl o l 0 , U U .., j 
4 AjL>i oUy ill <u cj jj[j LoJia j*Jaill ^jJL jjbj |i t ipLs" 1 ^ j./i j. 

^*yJl ojijll jl5 t La ^_Lj I ^jjjJl iljJ^ol ^p c-l ^i«J| -Jja 

(JjJl Optj Oij .L*_LJl ^ 3JuLj| J* jS s. 1 1848 j 1789 j^-oLJl 
JJ-b-i ^-*"1 jl>A^» j»->^3l L-llP ijujJl j . , /j '. 1 1 LaJUi- a ■■■ gj 
(J^ ^ ^ isL^j ^yLjUl tL>cJl v_LLil oJLLjj /^ijjJLJl 


IJji ,,/?,d.ll ^laj| (6) 


413 


ju j .jJLf- o jJjJl Lo-^ j t 

4 j y>-j\ (jUl Ju^-jJI cj_p^ (2;W2^2J>=jdl (iA—'jlOJi 

t ^pLil l_j-Lo£ ^ 4^j£-jlli' JSli J^l y° AS- (J,l ‘‘'-“5 _jl 
(Lachmann) jU5N ^Sdlj -^j^- .y° jLvj')/l U J>j 


J_>-L:Sjl o^So; j' ( Novum Testamentum ) OjjJ;-l 0-0-*-)' oUlS" ^ 
iLoli) ^y-*-t o'-? o' 4_xJj ^j-P i-jj-t-lj t oLjp 

Jjj>JJ ^1 (David Strauss) oJlo o' US' .AUp- yp 


^ Jjli-I yz^J I £_pl (1835) (Li/<? of Jesus) £y~J «L>- 

LjjjI oJlS ls-^ 1 1848 ^L*J' J-) 7 ' o' Uj .cup^J' <^jyy '^j-y 
ol^-Nl IJl*> cojjpj t jjjjjlj jJjLij' LgjJp^l j^l i^J-vaU oL^o i<J_*J.I 
1 g ’. .*.7 AjaJcSdJ oJjJbJl 4_^UUl ‘'-SUM' C0->lS o^OjLII 0-jU-^-£-" 

1 £':'. g5 j (UOLaJI ^jOjUSnJ' ^LoOj ^1 <Uj^jLij)' oU jloto'y 1 l fs 

pi y>- jUiJl IJuk tSj-^ U— i -'-4— "jUS* *4 J Oj-p-j L iLi'_j 

iksUM ^ o' J) lS^p-SM aJLLJ' o^4>-SM j! c->L >j£J-\ 
j'jJJl Slta (3-tv2Jj . U>Uf' AOawtJ' L(- ^j3L> oojIS <_ s t)' 

.j/Nl |»U11 ^ ^Ljp-N' olijJl oUjS- J-p <. <u5(Jy;lS'J' 

Cjpj j «. U~ jLo' o_J<Jl tl848j 1789 SrpU-H yi oj-ii)l y j 
jJi a ‘ djjjl r-jli- Ul (J.J <J>>i^ D° l^ 5 ^ 5 <_s® i-^lSvUf 

t jt_to Li Utv? _jl p-*L>l-Pj ULo ^fs- jv-f-U-^Ois o'^-*J' ^y 

pLoJ' (3 Ij 4i^Jl Lo-S' 

JlS j .oL-jSWI ^ C-)LLv 2-P (J-P pL^iH jl t(|_jj^J') 

jl (. oijj«_dJl 0^ Oj-il-oJ NUaj' jp-^jl-Opb i — Ui \jfx3 

p-f\f-\j>-\ Igjdjkl^ ^^xJl jIjN' \j 5 jJu 


II 


.. bjU t (_^iJ_*Jl I — ■oli-l jLO-pNL LjO-i -1 'il 

N) t ol^i-^Jl ju ' jj | a-« L^-slia-i oLj'ill ^^7 o' 1 — 


414 


(_^Jl ijZai I ijl ,^y3\ju j\ 5JL=>- oJl5 

.<oj_JLJ.I <ljliLw^jjj-J|j ^LJi\ . Ui® t (J,j (jcJLw<> 

< ~~^r J ~ a L$dl c3ld>-Vl ^ j453 ^ J 'jdl ld& j 

JJl» 1 4_ ; _> t _ ; _^. (_g j_>-i Lf. cu-oli L ^Jl jjJl oM jLsi 

ap® -djdl (jr° <J-p ti-^lj<Jl a-XjIj^Jj^JIj 4-Sdjj'lS(Jl 

1 4->^Sd«^Jl ojJjJl LajjL^j t LjjjjI ^ j U- cj*>LoJ-I 4 U . ■■ ~ l 

AjjjiJl 61 ^IjJij J-ilAlU i.ilwaii'yij lA^L-dlj 

C 4_did1 A-Xjl— *^> Jj-j! 4 L , . X o 7/ 1 J*S\ ^ J JlS aJj-LUIj 

^LapI *< — '■d'd ^p ^J-^j^/t < oL>- 

c (1795) i — ill jJaJl ojuJ t (1792) aJ|-u_*1| 

aL?- <. (1804) A.^-j^-'yij i^Uaj^Jl ( j J oj_4ll i il_x_SL!l <L-*_j?-j 

Ojdb^U'j t (1810) U^-Sll cjI_L*_JJ ^iL,^Vl ^1 
i^c^j t (1818-1813) jjJ^jJl j t (1814) " j > ^Sd^\fl 
J <■(1824) IJjJ_>jSdl a_-~-xSj t (1816) A-fd^-aVl ^u-Lijil 
• U ^J <■ (1819) vii-Sfl <. (1835) 11 jj-^i 

djJjNl cjLill ^3 Ahjij] oij (.C~4 oCjIj 

t (1797) <L-*_o_ 4-1 l^. cL-^la aoLj c->Nj Ls^ oJlp -L*j 

oLi__ r JLp edaJxxa .^^^Ldl J— L> 

^-ijj-^^j ‘•ob^j^AjLi! oLo-jj-jj ^j^Jj t t j ^jjJl 

7LU>- Ifdu 0215 ^1 cLjj ^ oSd^jldl LI .1842 

dv-Uill a_o 5J| jl4ol •Ai^'y A_L- y> ^3 *d ^^LoJ jdi t A-U^-a 

<■ a_jj-l!| (J^vs'yi jji-jjjJl ^|_c L>jl ,,^> o' j 

ojUtdl j 

o! Ja4?-d-i jl 'bll U-A Loj .Idj^olj 

-dd.1 jy>- j4>u ^ ^/} i 1848 j»L*Jl Jjl>o a-^j^-L. <j£j L^xjIxS 
sop Js dSdjjldJl cuii4- Jij .^1 jU (j^L^Jl 

djldl d=-U)n ^UjlaM I cd> CU-P^) j jJl^-w^ J^-d J^P 

i_s^^ <^7 4 (jdp Ojdl oLuJ ^3 


415 


j yL il cjIuj-Lp- wLw^JJ ilji L*jLic-Lj 

AjjJoij'yi <cJl>* 1I <c~~jjjl ''J) 4_~j^-VI oLaJI oI-Ajj .j^is- 

J> ojls'Vl t j^> }\‘X&\ j* *• & ‘U~^5\Jl Nj 
j^Lil y**->l UJLXP -i_JJJJ^l oUa-jl^Ml cjljiaSn 

^Sj J c 1840 LJL ^sl ^1 I^a*^ ** — ^ 1 

J J ^il l ojj-k/5 4 jL) 4^>x-^-**ll (J,l w\3 OjLaJl jljJ-a 

lx~J ^jjjJ.1 to-^U^aJl aj>^» y ^jL^jll jlS t jib ^Lioj 

l i U ~. j 1, , . y ■" ^ a - o-Jjl~~j jl jj-i ^ <UP o2j£- jl jj^ 5 i_5^ bj*® 

lij_»i ^>jL^Nl J_9j (J,l Jj^jlJI (J-p ^bJl (*^j! 

(Jl jtaj_wJl ^ bj-C-j t(jwiJl ^ (_ij4j! (JLjJlj L^jjJJJ ^iajiJ 

Jl (jJC^JI Jyi 1 1 J-^- J-ls (J>! t i-iU I5j (.JLc^Jl 

t^jjJl jLo j j^b^l Li- , l_*_oJ^>tll eJ~C-> 1 °.ccp^ .a^soLJI 

jL>t_iJ! p. ^ ■ -j ' JLiJ 4 j>-!j_j jl ^j- 33 *c> 

1 ^>-jli£“1 jlUjt OjUcJl jLSOj>-l l^k-^lJj jJi c j^_L~il 

Jl SJujJj L-i^yil J-=“-b ^ L^il 

oU-l ■ ~ ■ ili> ^jJl JJ^-S jJl ojlj °-1 a w>Uj oji C^jj-C-J 

^ • * I I ibLpN S j 2_Jl 4_*J1 _ j 4_l_w^j ^TA-^jfl oM • 

cjL»-w»J.I ^yojbvjll j^J-ll tSytr***’^ t cusjJl ,_^j • 4 ^pU^-N1 

t J*)U^Nl ol U-5 tjl^j-~Jl Js, bj-SL^JIj ^.^LiaJi'Vl <4-j 
(j Jl jLni Ajjll I y> <~j> cJ^?- -b ^ i3j-^1j c ^LaSJJIj 

Lo jJ-l f-Ljli ^ (jvl^ l-^-^ jj-o-b^-l jlbj .^Ljc^ijll oljL^oj 

IjjC (Jjjl j-Jl ,_^) ^aI-! cl! I j^jli^j— Jlj) 
JjtjJU j»j jl (_!| 1835 | »Lf‘ ^-5sJl ij^ccJlj 1807 ^»L*Jl y-j cJ\y> 
jl c5 jb M (J^‘ Jij • jyj>l J! ^r-5^1 jl <> -bj^Jl 

John Spencer Trimingham, Islam in West Africa (Oxford: Clarendon (7) 

Press, 1959), p. 30. 


416 


( 8 ) 

• 4 j ji 

. (■ * 

^j/2^u\ x*/? ( l^jli a^^LaL! . ^ ~. <l- olS Ltwj ^ 

^ L> ji cjJLiJl jv^>o cols’ Aii c(llUuT aJLs 

3 -*j loo ( *Ja3 ai jlS c jUJ! dllaS aL?' ^JJI ,L_J| 

JJjNI a~^j aa^Jtj aL>J.I otaL_*Jl a^>~\ j^> ^jlaiII ^ IbljJil a — *j 

4 J- P ^ j-Si “lil \Xe- cJoljaJlj ‘-0->l^>l_g_ ; Jl y\y>- ^ is jJl~JJ 

" <j-* aJ! J-; .(IajAjJ _H-I l j cS-U^jJl 

4S-^\j}\ A--_*_JLl! 5 jaJ| jj} IAWj CJ jil C (_J.il A>l " A i A . j) n. ~ ] | 

Ji <Jj^- (^0 • A^^Ja^JL O jXX *i yibU 

C^^viJl ^ AjIp oMLf ^ Oj^j>Xjj c (jcjajJ J-Ji f-'^k^S- j\ d_*jlj 

1 • o LSl_w~J 1 JsUjI aa^aJ! »jja>o j» v A~u^ll jlS 

c ^Ajl f-loi-O A- iJls-aJlj C (jw-*^ jjj^/l J-l ol j Jjjljj j^Jl 

l ~r J j^~ , cSjJa- LkS caJIap jyi ^L*J| Ijjjiisu ol 

*^j Jt >wSl JLi J .(1830J825) UjlSU^i ^ ^Jl ojU- 

j~^ (O-*- j 0“^ ** — iJlsxail 4_oo L-ws^j I J! cS^^^Si 

^px^-Jl a Sj^-j i jlsoJl yu <_jil cc-bi'^l dlL (_Jj .<jc-L>iJ.I ^*_o 

1 A^j>- ( j-o L-aiI l?j-^ t yyj ‘t-iXj Jajlj^) JJlS- 

( w>jj c^L>J-l jJ-p oiLj Lr c^ a_£j>- j-o 

o! j-^jil ^l»l ajIjjI £Sj JI LJ x^j c ^^waJI jL-i.1 ^ -j _j JLi^ I 


Arthur Ramos, Las Culturas negras en el nuevo trtundo, seccion de obras (8) 
de sociologia [del fondo de cultura economical I- Manuales introductorios, 
Version espanola de Ernestina de Champourcin; glosario de voces por Jorge A. 
Vivo (Mexico: Fondo de culture economica, [1943]), pp. 277 ff. 

Willem Frederik Wertheim, Indonesian Society in Transition, a Study of (9) 
Social Change (The Flague: W. van Hoeve, 1956), p. 204. 


417 


,<uj jjxj! o jj y^-\ J A-ol^4-l 


t £-^A-^y\ oLS js- jLjlpI t jli4 (_^-®j 

jU*y L^iSooi (. { j_*aaJi ojjjjJi l y* i ^ aIi cJa-c-i 

j) A_o_jJ_oJ| 4_a_L_vil CJ l_*_aAA^J. I ‘Laj'^lj l_JJJJ^^ j*-^J-A-il 
ILaj^l iJJJJlS'j l (<J j>Lail 4_w^jLfl_!lj A-Ji jjJl (jCLij^Jai j-wA^ I 

^9 ij j^jl o j— >L a jJl L4j Aisj . A~~. ./3 )l Ajj^-L4 ^3 A-ajLixLl 

1 1814 ^>l*Jl J jJb^j .j-4^ j-aLsJI o _yiJl ° y„j^r\ 


N1 cL 


TUJ"’ J. 




c a*j o jj y^-\ I aS !jj15 


J p * 3 0^3 cJl^-A3j) LoJ_XP di-ta ^j-P l^J-LP 

t <to ^JcJl fjp 1 J^T^J ( * (_i^” -W-^- -^-P" dXL*-vu 

. ^ ^ 4 l_) 1.^3 t 3 ^ 1-9^-*-*! ^ w *— •* O ^ 

4 ^*w<J ^-X^vsJl ^P wLo-^- ^-A lp^)J) ^ ^-O-^ J 1 *-^3^ 

c jJ^ f S' ^l-^LlJI cl) ^JiJl C!^ ^ I .JJ^a 4 <L^l_ aS jS>~ 

^^9 4 ^j-2> wL^P ^aaj-*)I U5 . p- ! ^_>c_^/2J 1 ^J,l 

^J_p j_Hj> 0v?- w “- J 4-^jLfli U^r*-* 4 ^^LjJ-i-iaJi 

^1 oi^_*Jl ^J,l ^ A-^3 I ^A_^aj| <Lw0^3 A_PJ_j IwL^- 4J^ t 

JJ c i J jJl jL^ L<^_5 ^JLJi 

cl) C->Loojl ^3 4 ^ojl_3 .dUwA_$' d4lj_5o_*il 

ijjjdJl «U_p|jJL;^M n k— «>L> 11 <S ' j>- ^-A J>^j£- J_P L^-<i-P y *S jJ>- 

t ^ J ^>! ( y^3 c ji-l oA_a C~JUp -X3j .d-o ipjJl ^p IwbJ-dJ 
J,lj 4 ioj J laJ! a^jUJI ^ oLojUil (jd^ (Jl o3jj>JL> 

.pLajJI ^jp 

dJUu L-g../?,! o! <_y IaoJj UUi iJlj-il aj^ijUj ^yp j-f- 

t ^AjjJl 4 _^^Lj 1848 j 1789 (j\-»L*Jl y-i oJjl« 1I S^_AaJl 


aLcSsJI IJlA ^,aA^\ ^iajl (10) 


418 


^ y>- n_5j ^s- i ^ s ^yL^y\ f-L^yi aJL>- j^j 

La^S-j a Jlai\ viUli' ill^ jl £-* l Aot^^vOJ jjf. ilo il ilulf i^Jfcl?- 
oJ-j- p _~0 jl? ‘ ^-yi^ ^ j-yy^^ ^Oo 2 _Jl J> obol jJ-t 

idj-’i ‘—-’1? oJiDail jJij .l^v^jj 1 ■/» : Ll 

l?JJ jl-Aj-a j»lj A-olf-Jo £-L«Lo is' Lo_wo> C^Lkjj^Ji 

o_)L5 <.iiJ_>oJ.l oloj/ jJl .(1833-1772) (Ram Mohan Roy) 


a-oL<>_o~! _ aoo A_y y^_i A_o^l-4-a o>L? ^ jjjj' a ,.i ' g 1 1 JjLJLlI 

♦ ** «- . 

<-*Jjr^ O^J-1 JJ 0-*-9.S if jJ-l l^Oj i u JzyJi\ 

*■ — m ^y° (J^^/l (— ioadJl ^5 a^^ji Silo Oo£ c3 ^ ^ “3' ^ j, 1 4 1 L^djlj 

(J ■£■ iSLaJ-l oj_gjoj oJl? c _ s xJl (1799) jJLJ ^j-ojJJIa ilLoj 
■^(S\o-j/l j y>- J“>lo-j/l l j r A aoL?-j I jSj jj\ J-jLsJL) oLJ-l l— > jJu^ol 
(Thomas jj^joio- ^LajjJ £^o>s_<>-> 

aJLS'j-j £cO a_>I tAjjlool ^ aJ J^i-4 N ^jJl Jo- jJl (.Jefferson) 


J-f ^4^jLv2jil ^TJi ^jJl l-L^J Jl ‘UjLsI j-aj 

aJL*_^IjJ| ojLviJ-l ^jyi ^oLAl ^LoJl jl Jj_ij_^ 4_) j_S(_i ^S(J| 

^JiSUl aJ jl?- |I o-oo oj-uJ! old? Ao-ljjj/l ‘ — * iojtixll 

4 ^?Jl ^ L*jL 1 JM Oo>t^ol <ojj/!j io j-dJl ol? jjl-l iTJJj 


lf~lj If-^J^j jr^ “^loj ^JJ a-^-j ^ xJl a? ^ il o , ^o^ 

jl ( y£L<i-j Nj .A_aJJLdl aJL»-wuI ^ 31 SjLviJ-l oIj_Li ^s- j s> ~. 5 v c-ol? 
ion's/! AO Jj3l (Jj- 0 ) ^“i* jj- 0 ol? jj>- o) l^sllu j LaIO ^oIaj 

^ttJ! o^-ioii ^jonsui jini oTn (ij^no^o^/! oio^^i j 

‘1851 |>LaJ! .olio ^_o 3jo> jj—J l_^-«o>oA^ jli t oiUi j .iiljjT 

jV^-l^J?- (jj^J-1 jJjJJ (_5^ OolOoj ^Jl t ^ ; JUn! ( A-/2J jA>o jl? 

jloiol jl?J .iijjJ! ^ ioooj j)l i~~o jJl A-OSUl ^L? ^ aojJI 
^Ixj! JJ-4 l_4 J-oO A-OjJl olj J-loll ^colo ^joi IJlA Jj_^oll oo2ol j h l i 
j^-1 ^ o ol joJl Jo> t(_jjil ojlo«j <. jl <. 1790 


419 


1 ^3 iJjjjJl i-o ^ j 3 <Us_PjJl OjLS* t LwA 

cibw^t o j ^p IJu* £4 »jI Jij .1789 j»Ip ‘-ill 59 jjW^ 

oLM jJl ^J) j 1850 ^»Lp oLLxj>cil L^-pj^ij a-^^_lSsJI ^-LLl-> ^^3 

^IjlpI l". jp Lv^ 5 ^pLo^-I < bjLc a^Lo-p <■ o-L>x-Al 

t^Lvvj>- ^Jp dLtajj t t ci^ , ^ > " di~9 ^ ^ 


C 1850 ^*lxJl <J^L>cJj) t-5 5 ® jI^-sa 5I ll)L^bj l^J b^T t_5^^ 

J1 oJu>cjdl oL>N jJl ^3 ( j-vJbwSbll j-^-j <l)b? 

^Ul ^jJl J^NI jlSj , (12) ^^l *J &\ ^kJl dJUU cS-H 
^jjJl ^jjUI ( j < ajl ./?.:>- ( j^° i Lao j i — ojljJaJl (jLiLjjtj <• <L«jlJaJl 


c ( 1 843 Jl IalLj j_ 5C^1 b^ciJl >. — Li_J 

j^\ tjl J-L j j t IxJ 


t j-» ^jJl A-^LjJL^-NIj 5j-JjJl ijJU J 

4_^SjJ ^_>L5jl jl.d_Ljl s — o.^.l2lA 1 A^jsj 

tilJu ^.ii .^-iLd! jjj-JJ ‘ULjJJI L_Ajljia-U Jbd.1 £t-v~A> LftjJLij j 

^ ~~ i sjoLJl iibaJl j\ a^v^j^SsJI ^jS' JLajuNI jl^S" tjjAJl 
N (Jl^Jt jj—; L^j_*2J-) jjJJI j-* ( _ s _pL»-J r l j_ r ^Jl ij-ij-b 
^ O j. •■ g^ ll diLuJ jj-e- jli tJjliUjj) *■ 3) <3 UajNI 

s-IJOeU ^Ixil 1 j L^-j/1 i.. ., L p*' ^5 jl^ I jld_jJl 

jl jlSj ® jLSJl jlJ-L ^ O j . ^ S jJ JjJII 

Ju?-lj jl t^uiialjJt oliL->jl ,j-« b-b^lj ^ ( _ s -^-i-5l ipj-i 


Census of Great Britain 1851: Religious Worship in England and Wales, (11) 
Abridged from the Official Report Made by H. Mann (London: G. Routledge and 
Co, [1854]). 

Michael G. Mulhall, The Dictionary of Statistics : ^ “Religion” . T li-ll (12) 
(London; New York: G. Routledge and Sons, 1892). 

\jfS y\y£ jl j^tll j jl 0~wLl ^^Jl olilLLiMlj i_i5l_jaJl j] (13) 

.iUjdl <dJu cLL bj C^jl^ iiljjl 


420 


(_j-® j 4 JLjAJ jj_Jill jUaj/l ( _ r *JL/a j\--oJlAJl ^ 

t *_^l j JjLkj J_p (jj-Sj j-*i! i j r o jljJI jl j_>-|j 5 j-XjDI c-La 

A-ax-— j.1 OulS_5 .L*j y ^3 (1859-1786) jl3 ajjjS ^ ^ *. &j 
l_S? “^j-^ (JAiM C S-^J Ajy>d] 4_j> jf- j£\ AjjJlJl Li jjj\ ^3 

j jj-i J.) j-^-t- j^JiJl Ai_« L_^jj ^ a_AJjxidl ^diajcll 

j-SL-J I !_<►—-—• i LjJj 3 -A_p jLSj i.i aJljJaJl JljJL^JI 

(V^- 1 j- 0 1 t jwlj-^j's/l toL-^iAl 

(J.) ^j^v. Ad-j i ° j~^\j jj-aliJl o jAJl 


A-iSUaJl oLpjJI o-La l^: j^dl ( _ J Jl oliJaJl jl jM . jLt- ^LJl j yAl 
La-*" J^jAlj <• <■ c^r* j(-*_va p . - a. j t ^ j_»_*Jl jJ-P t CALLS’ 

jl 1 A-jjlj_>-jj_Jl j j - g -l a I d>J_^> ^xJl CjLlAJI j t. jvjjl_>cJLll 

oj^Li 3-i_*Jl d— — 4>- j* J. L^l j/ 1 ,^j\-£'\^S\ jjiJl ^xa-jLaJl 

• l^UajJl 4 jx—oI^ 4 . j i 4— ojlja AS* ^jLial 


jAI 0 —jLA -L 2 J .4— xjL— jl oIjUI i ^3 LiLi^ jl5 ^Jl jl -A— j > 

^j) 4jjlb- lS ji! 4_o j_aJl 4 _c-jjJ| J_p |«JliJl ^jladJl 

-^AljuJl cioLS” Lo_io c(d>j/l_Aj ^ ^3 S-iadll d>Lij/ ^Jl^ LL Uau jj 
jAij <_^ Afjl_j 4 djj 0 * (JA 4>>^lj 4-jsUaJl 

l (_S .r* 2 -^ L^-iUa j^-U-lvaJl JU-pVl JU-j jU-s^j jojladJl ^JJ^LII 

jJJ AiLjj/L talilj jL-jjll l y~j ^-ALAl jLvaj^l LajI j-^\j 

^ j-ij ji«_^dl iJjjk j\JI LjaLoIji oJLA j . ( _ 5 i*>y>-'i I 

JW jAl La^-I ^ j*jU^Jl Jl ^jji-l «, d jdoJl 

t J*_3->«lJl jlsj-i t 4— uli i-jj ^3 *Jl I— Aja—i I jj'if- 

o y3> t ^->“1x11 cJLo-Pj 4 OjL>c_Jl^ 

Cy 1 d]. <1)1 AAjUaJ! (jlS” ^ 

ji <u-ji jii jt-^3 toijLviij aJ^i jtJb^j»wwj 

L^jI-Xp ^Ul cj j 4^I 1j_a 1 4_jj jJi 

3r-Ji “j- 4 * oJ_i^il aA,^.,4,11 jALJJ 


421 


J,l jlOII jl Jij .iipjJlj 

4_djld~Jj j-Jl JaLjjl d)li t! 1 -i^-odJl jj-t- 

ipjiS JUsil Jus o^UJl LiLldl ^J-Sl <J_pdJl L^>dj 

LJJj ^ pLJI j JU- jil J->-jj -0_y*^A <S L'aP 

k_jLL»l j-*-U ^*-gJ 

1 3 \j . ^ .^ lll ^3 <l?ljLJj d-oLS” t _5^^ j-3Lll cj^ *■ a^LJ-I 

^ d-JljlDl 4_P^jJl <L_od> jS>~\ ^oLp {^1 ^jA ‘L J ^- > ’^ Cd-o-^-^^ 

4jiLl_*JLj 4J^j>*_dll ^-v^aL^LI j*\a ol4 IdA) ^_y* 3 

,-.Uc l j& ^ oy „> jill apU j (179 LI 703) j ULLl ^1 

^ LjUajjj ( _ s xjL™Jj J -Jl (JULLNIj jjIS^J- li^j 

Jj'S coJudi-l oljldJlj diSl>)l dJiiU- .JIjp-MI 

iV' K LL; ) A-LsLtil J_jJ_dJl j\ j-~p LjA*)l\ 

jJj^a ^t- j»_a5jLv2jL I j-p-Lil ^Mj_* jl LiJi X(J,jjj ^Lyl c5-*J JLl-l 
Jl jl Jj. L-*-* jv-^— < ul Ji 

j j .aL ^aI cjl^S 1 ! i_JlpI t (_5^*i <4^ ^ 1 ^ “L^Sdl ipL»J^l oL>- 
o Ji j .L _^JjJl j^L ^7 J-p LpI^ ca'XuAjC <4^>-N v'^’i L' 
LpLoJa>- v sM j ■Li'^iL'yi cj*>LJ- 1 LJ-i- j-«_*Jl (_jp L^L~Jl j^aIjUs 
' "L . J • jl td_d>-S/l L^LLxJl ajIJ-pI O-apL^ LlLS" 

j jJLSL^jI ^1 o ^-jjjLkJl j ji- jJj .JlJdP^l jl J-J ^1 

< - jH ^ -Ll *d*L 4_^So j.a'j'i o^A3 (J^-L 

Laa> j5 j ^ aLLJ.1 oj ji jJl LjI j-^_laJlj ULL- ^ r iS''yi 

[_i jXLb <ujIJl>“^ LIj^ ^1 (J y>*s~} Cj15 ^~{~\ j_j-j a jJ^s- £_jLLI tj^JjJ! J_di 
\jA j!5 j i jLs* j-oWl O ^ cupLi i _^\ ip^pJl j*j\j c^j£- 

t„) LS ' ^ ^ j ^ 1 ^ ^ ^ ^ ^ A d ^ iS—P *' ^ J t > ^1 1^ A L> j j ,a^*( 1 . l__^_ 

(J,l OjJ-P J3j t S jj-LU uy^- 4 -’^ 2 -^ «-N J-A i-l-i-! Oj-PjJlJ.I 

1 ^ L I « i (_5^^ o^AjlJl ol-^ AP^° t (La*- c 

.i_jbSGl Ijusi 


422 


o~b~bM i — a5l jJall .^pLc^-N! ^UaJl <jl j~£- 

^ Ijj15 l j-e l j^j 4_4jli CJ J_z*sj\ JUL3 .ilwJl i jjis a\j£- (J j-2s*)Ul 

^gxiJixJ! ^oj>Jkl ^aU^j i4^> ^y> f-Uji*bll f-Lic-^/l ^la.* jJl aJ^J.1 

4_JLJaJ! Jl j j-*_s^Jl J-p IjJlS ^ ^ ^ ^ >~l 4-^r 0-* 

^ ^|_p I^jLS t ^ I ? 

*Vj-A ji—w— vsa_]| <^\_ol_*Jl ^Ul n j g j 

<* f, fr 

oUM ^ L*-^* p^fj^J olSj .tilxJjlj 

dA-JaJl ^\ (. jAj>~ jll JL£_ol J 

c L->L ! ? .■ > ^3 11 ^Lxdal^Jl 11 a_oojJl 11 <d~jU} c Lu^ ^j_ /0 j ^ ^_Jl 
■^1-^4 (J,j a-L>dl! c-jLj ^ ^3 0 j-jlxjJ.1 a_jljLl^j j j_Jl 

A-PjjJl tjl j-ll ^J-P 4 AjjLwmJ A_*~aaiLwva> iwi-gl 

Mjj c _ 5 ^- iijlkJl oJjfe i^ldJ L |p L^LwiJ d5 y iJLkj^Jl a_o jll\ 
^xJl A^ij>-ljJi d->L*jVlj djLalpjJl 4 — -_3L*_> b j3 < £ yaJ ^J_p 

.1848 ^»Lp c^joi 


*1 j-A-aJl iL^jl p2>ULll jlL*Jl ^UajJ (jbib ^Jl 


cr® cSjJ-' ^ ^ 0-^J -v— ^ jd' J/ua JLxii 

LiiJjJ OlI^jj ,1L*JI <ujiJl o!j-jo 4 J_^a s- til)Lp>-'^l i_JlpI 

LjjJl ^ zjj Lo jj>o ^jp ij jJ_ibJl 4_L>- jil c^JLpI ,^><^1 

^ i^pyj ^ ^ ^ yS ^V' j^j ^ «* " 

W J J w ^ >i: ^ oJj>xJ.I oL'y jJl 1 1838j 1835 ^^>L*Jl 

1843 ^UJl ^ c^ri/Vl Aijli? t (William Miller) 

AXajII? ^3 jJl l LaJl 50 ApLoI ^L> Lo.A1p t 1 844 ^ 
^jl^il L^i o-*Jj o^L>J.I eiYf Ib^b 

J,Lo-aajIj ^>1, + 0 X il j-ojJ j_J»Lil j^_J LlJl A \s ^.AAA^i jJ>-1jJ.Ij 0 jJZ1^1\ 


doLS* (.tSj^jyyi Aj'y j LLJl A-flJgjj. I ^3 (jLi-l olS* Lo-S" 

jjjl doLS“j 4 ojJiJ! j^/2-aJ Li oLo-jNIj a_^LoJ“I 

^ddi L^vw^i 4 ((jj-^j^iO ©^w>-'yi ^L>Vl ^aaajJ.5 a^jLL? l-^y -g-^ jI" j 


423 


J> I Jt 1^- t J&i jl (Joseph Smith) ^„jyr 

aAa>-j AXpb?^ jli ^_) t jjtjl ^y> CaLj^L^JI ^9 

.ol'jl AjN j ^jUw? ‘-JAU.I t+y- a &>\j <■ jAi j y^C> JrT Jl 


a_^pLo-A-I 1 - j -~ ■- ^ ll \^fc>*^~cS\ cjLpLoJ^I l jJ> ojjt> 


JAS 


oIAjj i^_4-^aj>txJJ aI^~o t ajj-vaLoJ^I caLpL^^-I ^ ’. ' — A j 

L^L5(_a J^- t aJL^iJI ^»j_*_Lj U>jj_pj ' ) Lf-J_p aJ-ASAJI aALaJI oA-_A~I 
CaAlJI ( jp CaIJ— ~J l (jj-l?-) aJ^Aj A» 4>- Jp jJ^d-^l '•A^A-jll CjLx-ow^- 
A^f-LoJ-l ajajJI cjI^LaUI jSl jl <.( ^>U<2ai ^ ^“>L>A*JI 

OJASj .^AJl Ja> CjLui ^jAjJI ]sLi\jli\j ^U^Jl jjA> i-f-j-i jA3- 
^aIju Jiiii .a3\jja>VI ^Aii ^ iCjiA-l L^oj^3<jj *■ AjA^jll 

'oU' Jp UttLSlI Jl~r J 1800 A— "3^ ^ ! " 


1801 ?Ip p-il ^AJl l^A> jlSj -(J--AJI 3“ A -^ 3 - f ' j*-*^ 

^ qjI yo U aaNj ^ ^x,j 33 ^ 


i—jjlT 0 


Aj jj y Jij t Uic-I j Oj-*-jjI j*-^Jp ^AJl jr° 

JU>- Jl A r ~w S A’l Jub ) 1 g A>A>J 3-^-d A_3 -La2JI oJ-Jj-*J1 ^ 

<. aLp^I l^5vJLp ^fc>- I j_v23j_5 <■ J-J-Lj aL*^_JIj 
A_J b I t Ai Jl 


J ,i_A jASAJA5 (1 )jJ 5 x-Ja ljA>-l J J 

oJUfc J t a^*ajLaJI Jpl_«2L>-j/l jl a 


I, 0 


JJ1 ii~Jl 


'J cry 1 . ^ 


ibJl 


.j jjlap l jll LgJL?- ^^lll aJLa’-NI APJjJI oj_A jLxjjl Jp 1 1-^-1^ 

aaJslaJI Jl ^AJi ,.5^'j Ji (*-6-*-^ Ojyl—Al 

3 JL Jp ^ALua?I jjAJO Cj^jij^h 1 3 ° 

t av^A?- j ■ ^ 1 t .1848 ^Ap (^^^*“1 3° 


Mary Merry weather. Experience of Factory Life: Being a Record of (14) 
Fourteen Years’ Work at Mr. Courtauld’s Silk Mill at Halstead, in Essex , Third 
Edition, much Enlarged with a Preface by B. R. Parkes ([London: n. pb„ 1862]), 

p. 18. 


424 


y j <• iSJ~^ jy ^ jJl j*->-Ui.l JU-p IjL^j! ^ 

JLi_*Jlj l ( j^p|jjJl (JLo_*J!j ijU-UJl yy ^jS y-iyV~~a, \\j 

Wj; * •** & '' XjLjtj C — >\S j . jXjMj-J.1 4-)Ua-Jl j»_ 40-L£X ( jjjJl i2r_Jl>nil 

xXs .o^jjJi wLLj o j) * s c - ^y cjyss* > oxa <lX)X)I 

i 1809j 1807 (jy»L*Jl ys> JS jJl cjI ^ xaJl y> jJuj »—j 1 jX>- 

1849 j c 1842 j 1839 1 1830j 1828 o^L^Jlj 

ioXxJl 07 -iJl ^y j-~S\Jl JjIjjJI oL*_<>->>x!l XLU Jjj j . ' ^ 1 859 j 

■•^-y~j 4a-l j (JJ °4a 3j ^ J -^—451 jJaJl UUU) 

0 4a UD.s 3U-I J-oUxJlj y c->l ys ^s> .,h *j y>\y Xis 

o J_^— X t _ 5 ^J 1 cj\yJiS\ Lfj*--?' xx-sl y jJ j .sx?-l j Ml LgiS ^li jJl 
oj_a ^yJl 5 jXaJl J*)U>- iJjjjJl 4_™xSUl JaL22 M-jL* L*-~> jj 

■>^5" jJl o^jU yo £>j-Jl £-j ji~\ Xwj l)L>-l X>X>- L^Xxj jl Ml .(UjjXll 

*\-iJ ,JS> U^UxU <L> jl jS t y y-\ jLa-l y t IjXjlX^I US 1 (jpUiSMl 
• (Sj>"l jlxl iLLf Oi ytl jis jjj U SLU j ( I yS jS-Jl 


III 

^jij) l oXljlil U«_L*Jl CXilS tjil t4X>c_Jl 4_X>X)I <X>-bJl y> 

tl~-^ll olS y>- £-A As * jj l^-j jlaJL; ^jjJL ol jjSMl |»Xp (SjjjI 

t^-UxJlj t jMUp^JI j-SLiJl c-~- j* oJi?- l^JLSLil ySl, ^jJI 

. C " ** 

y* yo 4^1 • — i_5 . j ^>jJ 61S lilj .k_j j-UAl l _ ? ii5L*Jl ^LiJJMl j 

•j-UMl 1 -ijJaJl (J-f- I— AAj 7 -LL -0 (^yXvJXSiMl jli ii^UJaJl UJJi 
ejj^UaJl Iflioj y]\ Xy ^vaJl 5X>JJ.l 4_$lolSLll iolil 4a....Ji-flJl C-JS j 
Od*Uil 'Ujji^Sjl ^5^” jLU *sAy (1872.1804) ULj^J jdSfl 
J-jIjI oU->- j-y** !_y 4JXll ys- Oj-x3lXj I j_ ilS y _ JJl jSLLU 


Thomas Rees, History of Protestant Nonconformity in Wales (n. p.: n. (15) 
pb.], 1861). 


425 




<LO Lilli i *U3 ‘LJLviJi 4-P^Jl oJ^ (J,| o.}j-xjl < — A^S j 

t , a . < •: 1 1 aJLwvc^ t 4 _«Lp t ^U^cJJ O^jIS" wLil5 4 j^A-> 

A^Jai! o^L^» <uJ^Lxiil ^ 

|j_& J~a_*^L~4 ^jJl) ,j~^ jL^> j-rr*- 1 ~^~ (J-^J 1 *c^_K2^ 


^y> £^yj| lj-* (J 1 ! °-‘J-*-^ il)^ 3 4 LoJ-^-a ^Ala^Nl 

N jl ^ Jh iaJ c-ii M jlLc- ^ ‘—J-iSl " cujIS' (_yj^Ji 
tdUS ^ jiS'^l J . 06) '' ^UJ <j. j-^' • • • • W?» QJJ 


^3 t <Lw^<L^oj 4_^a~J-*-> ULw^Ij l A-^LgJ^-I 

j^t- ^Ul isL^jl 0-iU L^4 La-S .cjI^-^JI oj_A (J-^ 3 J1 j-^^ 1 - 1 

^J-F-J 1 ^Jflj ^-xl ^j-P Lsjlj-J l^-;-.-*-! 4_waA_^«Jl A_^J>- 


ijliaj 5i^-*-^Jl J,l lgp>-_j^rj <LilpUJi ciijJ-l L§^pjj C-JlSj .^Ullaj 


J_pj ol>l~J-l ^U5l «uLp — j ^ 

.L^jj->/ 5 ^jp <cL>c>-j (_ 5 ^^ cAfl.i a ll 

t^JfcLa-4-i oJl*> ( jA OjJj (_5-J^ ( _jii'*iijJl CjLlJsJI t-Lj'Sl 4 -^~JLj 

^_®jj_viJ- tLji Lj*>L>-l \ j-a-s^- 0_j-^! ^ j-i *4^-® 

jl a ~ ->-1 ^ g i £-a-l>dl ^ c£*-^ ^ 

^jkj y>- JlIs (jwtiUp ! jJlS’ lilj (J,l jt-f-*- 3 ^. ^j^-j 

^xJl ^Lj*>U ^^lapl 4 j! La^" .^x-aJ^ail | t g ^ JyLp^l ^y> 

<, yj'^wi^Jl ioljjl i>JLs^il 4_Jajlj Lf j»JsLpl LvS'>Vi>-| Ljlj^P 
ojL><jJI jjLsAjj t yrypj-a-all oLy -5 (J-^ 

.oUJlI oyl^ Jl JUpS/Ij SjU^I jiU> J| 2 ^' 


i_SUi! LaJaj'bU ^La-XJ^NI jl jJLL^NI jJj 


Karl Marx, /far/ Marx, Friedrich Engels. Werke (Berlin: Dietz, 1956), (16) 
vol. 1, p. 378. 


426 


dJjJj! J-5 nJ <. a^]p\ ^2JLwoj^)\Jj 

^L^xJl ^as 4-^^j^SsJl ol j-^l ojjpJl ^y 3 I ^oJ-*J jJj j 

t(jL_A»Vlj L 1 (jvJLk-jVl i y-yO Oj_^^/| ^Lw^jVI k_wfc Jl3 J 

I^-^LS^-j ( jj> ^UjJJ ^-^A-^vJl IjJ»^j (jyj j^j 

<• y-4 ^ jLj *uHJj-^J jLLSUlj k r Jl^Vl t yj* l»L>j 
^^ > t- ! l^'* > '-^I pLJLVI o\S j .ctLta 

c^.*Jl ^LS^jv. JJ-. 4j| L^jlS ^^jJI jAjl 51 
f - ^ 4 -^ ^Aj>~ V I ^ ., ^ 1 jJl^I ol^ 1 

4ja_9L>*i| oL«j5\o>cJJ A^vJJLj . 0 jpoOll ^SCaxJI k_-3l j_P JLv^ 4_pLil 
£^1J jIS tCUS'LJl oJla J-p oUji^Ll ^ C^JI Sj) 1815 j>UJl 
<. ^yi <lP pLAJOa’NI ^ lp^>- ^j-vulxSsJl^ 40ujJi L,_ilo l ^-*Jl 

c c^ftilSvJl ol ciU^ .ili^Jlj aIp jJL!| i^olSCo oLi L^aLo 

La^wLvSj 4^_JtJ>-jJl L^-Jl <OoJJJO^>l Jtfyyi l^-jlS” ^ «^3 jJl^ 

jLxJl ol iJlojt 4_oJl_aJ! cjL<>j^J-I jS\ L f &\ 015 

. L^.-'O'Pj A^jidl 0->lS" U>Jp 1 (_/" j j^JI .iJ^ olS ^jJLuJl 

1 ol5 j-*J lj a^-jSGI ^j*Li j^o t — aJ L>^xJl jli t oUi ^ ^J- ji\ L jj> j 
jiS"l a_*JIj apM aJ <. (j v .iL laU i j jJl ^^jjLajJlj (juiaill jys apL?~- j bi 

Ji'dJl (_gj-^2P ^_iJi ( J& iaib*- aJ! OAJi i U.o^p 

O^-ljJl _L>-jj .aJI jO-llj Jl 

I O .(_jjLilil AijU ^jp aj-^J=> Lf LpbiJ ^iS’l l^>0 

a_p3^I a_*a^i5\JI^ k. — aJL>tJl) lZjI jj ^-«-ll ^ I ■ > 1 U * 

pT^" 3 _/^l 0-P>c---U OjJ»j_S" A^o^l <Lo_) .(jLO> P-j|^ 

jI^_pV A_pa* 1 jJiS*^] t — A_*^SCjL*«i I ol-S*) ^^LocIpj ^ . p ->r- . v. 

t (Soren Kierkegaard) j jlkS^S ^jUJIjlII jjt a , tj .:. . II 

iaj^^Up) olpdl cuiL t oL ^ jilp Ji j .1855-1813 

‘ O* 1 J j j ‘L-ili'Sfl o5Aj_jjJI Lol .(Ajlij j-*_i o j_^_dJl aJ jpLppJi 


427 


Jn . 5 . Ij* '' jlS c ySjll ^U^>- ^JJ Jk*A.I 

jcjik^_<> ^j-^L-^Jl .WLaLJI ^ JJ-*-^ y^~ > . eAtF*-^^ 

jl ^»l i y*_j>lj jl *—• <^>\sS j\ t AJj-aJI 

jjjJL*y\ Jd>) Jip JJi>- lijill Lg-J cpby yJl olijSlt ^ jw»k- 
i t j-o^Jl Jpj -(^^jy <y (“Mj '—^’.jAyj 1 ^'J J (_s® tJj*^l 
j-yt' -^— I j (Adam Mueller) ^JJ jJ> |olj ypj- j-® jr^-i 

jl5 (5-UO yj-Ul piUj) (j^o jlj ^ dr^J- 0 

j,p oMp^AJ Aj-Uuij A_L^j (jj> jfS\ (<yi y J ^>y. A -^ 5 -’ yy 

ji J .•ilwpNl Jk jv-^Sj-La j*-fjp XwiJ JpdJl -^j-^J 

J^j>- ^£a)J| l LaAIJI^JJ LaaaA»-J J LaaaaI^^J ^AJaAxII ^_jl]lj>tdl 0 

k^AA^Jl oJla jjt ULo Jp j5d y 1915 |»L*Jl -A_x_i LjjjI iolpj 

<yyij}£- i5 jJ>- Jk jp Ja-AAAAj jlji (j-f- Jj (.kij-A^aJl l 

Ojlk t dLl-i Jl AJLa^NLjJ ,l_AA^<i_jl_J La_AA>J^J_5 La^JJ ^j- 9 4_>>L_kAA_Al 


Jkil j jj^' ^-y- did) I Jl Jy: JapJL; ‘'-kil>J.I oUj5CJ- 1 

iplkJl JIJlaXa^I IJLaaw <Jjy)l • (*-^ ijuJjU*)l 

ai j ,i_jijjVi jp cJi5 ijLgjJi ji ySn t £®b ij t <y j v- ^ 

! (J jJij JJ yl Jl 1819 ^Ip yyp wjjj-Ajy <yS 

Jjd%_x_y s^Laaaj N .^jj-Lsjfl |j_a> ^jp JjAJl J^IjLaa. 

oly-Jl jyW .. -<3!Ak)fl Jp J\ ApLk yj jli tiiUwsJl 
^>bJl ^lyJNl j IjJaI IJLa <-5y" k lilj .^Jali y>\ dUi .4_olflJl 

^ ]\ jJL olf LLjLAAl'yi ^j-a JJ-® -2-Laj ^-L»_aaJ| Jp jLa^JLsNIj t o 
4 j| J| jp U l l Jp 3 ijXi (J '^kj>- jj-Sj-AA> LxjLi t L)_*Jl ddk-J.1 

. (,7 ) "Up^J 


“Gentz to Muller, 7 October 1819,” in: Adam Heinrich Muller von (17) 
Nitersdorf and Friedrich Gentz, Briefwechsel Zwischen Friedrich Gentz und Adam 
Heinrich Muller, 1800-1829 ([Stuttgart: J. G. Cotta, 1857]). 


428 


<4-^1 j y>*s\S jw2-ALJl »IpjJJ jl_5 lilj 

cr ^L^\ J*15 Jl aJI ^JJI j ^ ficjy* ols t aLu* 

*— J -'-^- >1 tj^ i_s-* AJolo~ujjJl j*_Ul J'l aJ (1)15 

^L? ^ 1 <Lj*>(JL*j|j t Aji yjjl ApjJl C j ■■■•■' 


‘“^ ci^ jJ i. jLs- ^olxJl j JiJl ^Jl yt\ ^JLxj jl ^JUb~ 

A-SU^bJl ^Ja^jJl j j Ji)l ^j, Jj*jJL ( _ j -4~aJ-I ( *^>J k l jjs 

1-^7 <Jb4. ^ ^j-^j-! a^SLJjJLSUI iuiU- j^-p tSjljJL5 cjr^p j^p jJj 
( *^=L o^jJl c^jiJj-l cJjS/l ipLwJjjJl jl" : ^j^j, jl\ 

jjj .pJl l/Usj, 0_£ J-SJ (^Jl 4_o_ja_*Jl jjj-lJl 
^- e 'j-' ^ W*-* J-*L-~xJl J^- jy^-p ^ Jj t jjj-ili U5J t i_^vL>ci ^S3iJl 


,J-p oUjx4~l Cbtslj 111 LI A^JaJl JUpI aJL^I ^L>J-| 

i jj jJt Jl5Lil ^ <0 *>l5Li Lg_w>yj t Lbli™; j^_J L Jyjj| 

lilj .... ^1^)11 (_3^oJ-l ijj_>-|jj i a — ^ p j 

4 ^ -i^LajI Jp Jj t AjiJjJ-l a~»j 5\JI i — 2l>- JJ aJjjJI UlSL 0 L 0 ^SU-I 
. . . . jlUJl ^y-^L-Jlj ( _ # i*>L-S/lj ^^jjJl j»UiJl jL^I jJLIi jU 
UJJ t Ljlll ^ jl LLiJi ^jJl Ij^Vl s jjii I Jj <. a_~J ylll 5 j jii\ jj 

/ ■* " j J-s^il jJJi j^o Lio^b 


^j-y jy (jyj^J.1 yjL-Jj! /y> cjLpLs^ i.~ . ./? 1 £. IJlSja 
'y-yj 4 ^jj oUbp-l ^ — AjL I jJL II j i^p ^11 

jl t f.\j\ ojb5j JL*bo j/Lj t ji^jjJLi ^^iJ| 1 _ . . i . 7 j 

lT° i-^531 Jl (*-*^)lj ^uJl ^Js (jl y^y\ 

^P A^ol^UJ^Jl jl^lLJl ^yi U5 .aJLoJ^-I ij^-Ul 


t/® '-"'■ ‘■W'JJ tj® AC-yJI OLi iJJJi JjLi« (18) 

Jl LU. — 11 tAililj Sjlfi. Jl SA^c. Jii ^ 1 j A~yS^I 

.aLs-J. 1 clll. jji “U— ^ijljS/1 aJp ^Dl ii^JI JUp^I 

. 4 — i jO^I : ^ t“Gentz to Muller, 19 April 1819” (19) 


429 


0 J>- " C— )15 J .La yttS- L— JjJ (jii^ I d J '_pl 4®d *" I 

Li ji jiS^I I is ^aliijl j 24p £— bll dj-bll y> Cjb-jbLill ijyk^S jl 

1 ^ » il \s y_a ^-p j^\ i ^S'j j_i— x_jSl I oiiaLol— 

[j J yy-i 1 y\S J^jUl d^— o4>*^ll obL*Jl i — ’LdJl yO 4 A 3 d|5 ^ 


!....•.<, Jl J^-bdl Jb j-i' (_^ i* j-*i' 5 jj-o-iit i^bLl 0 Jjs 
^Jjj»ji.\ ^-Ul J->-j jl— 2-3 ,y° i'W^U- ojj-^a-; tl_p<— so4j 
; . . g •. , j^iLJl .(1890-1801) (J. H. Newman) dL* j— .__ a 
( j^pj ^bLJiJbS!l '■Ly^3\ Ji-b "ill U-UxJJ 


^ .. j ,0 ‘ ^3 j i l oN y& jLjI ~bj .oJbM 4-bbJ j_)L5(jl 

tOj^SOl <4 , g ...ai l lyjj LoJJP ll;LSj ljLw> Jb-J 


lii J CblS 4-vi-w»Jl J-A bib Jl Uj j_^Jl lj_o-Lbe— J 

ijjjiJ I ',_*J 0 i-bbl o jJjPtjdl dLSj .biJj-jLSbil 4 — ^.SvJl J-^ 

^ r ~ "• i, " ..,'.1 *C 4_£_p~ jJl C-sl)bjL*jl i^jJj LjJ-aj 0 *)d-ll bXJ^jlKJl 

^JJl dH-uJ jJ^\ JL*_>J! y^-*: iS-^J Cjl 


ILSbJ J’lSUl L~~bbJl J& v^l jjiSblj <. oJj y^> lj j— ^ <. 1 Jib 

dbbjliJl <_J jjJJdJL J~Jl ic-LoJ^I o-La J-bl-~j jlj .LjUajjJl 

dl yj> .O dll— (bybl Jl 1^/1 il^jj^-' <^bJ 

JSLJ J'lSbU LUJl oUL-UJl jLepI oIj .iUepNj tliljl ^bbbJl J,1 

ib^jbLJl d^ 1 1 y y* jt-^lx^r - 4 (Jj^^lb LjjJI o la : l ?l l -b 

.Lljll j (_^p l^jdi (jl db— loNl a— >— D - 5 ^ 


jLb! ^ys>- ^-^lop d ^lo-^ 1 j^' 

j i. djdbud’jj-Jlj t 4-5 LJjjIS(JI 4pjjj ^ iJ^J t j*ldll 

L y~»~5 j-ll dlJell b~j c~sl5 t 4_v5blj-)L5vJl 4 _-^J-SLjI 1 _j 42 -d L«_-3j 

jj yyjjj >* s , -4lH dllj tjV-^bLd-J 

^JJ! (1854-1782) (Hugues-Felecite-Robert de Lamennais) <u^»' V 

Ci-— cdjl JL>^oj (5jj 1 (jl JJ IdL^ y» t 4 j<jL— ojj-^s <• J_^ 

oU-LS - 4_j- ; _oN ipIjlS’ O-Lo-l jj j N 1 jjj" 4-fj-s L^ 


430 


^ i_s^ y i>w? {Paroles d’un croyant ) 

La^_jo<_) cujIS' yJl LSb! I cbJjl-l yo 4 : » U 1 1 j| 

jl j-y -L^JJ ^ Gbl *-d>y> yb^Jl jib U^S" ttjwaJ-l 1 g : ./» 
ooLS" yJl LG y y c~LIp aJIj^JJI 'ISJ y ISLl 
(_?®J *^° JJ o-LL*_i L_p ‘-ibLL'Vl yb*.; i-b_LL yJl oljLJL 
^illi y> olyo/Vlj oLjbbJl y y yJl yyJl jldl ^jjy-| Wilis' 

OLSj .4JLo|jJ (Jl LlJylSCJl yySblil ya bj_P j jbJl 

<i! ^ <_S^ ( 1 852_1 801 ) (Gioberti) jyj_y J±}jS j t(Rosmini) 
jib n — US y> j*_Py Jl ^J-P j .ijj_)Lj! 4 _Uail C-_L LJl^J ULkjl boljsl 

• oJjl y AjUs- "a jyy iJl ^-JJl ipyb loboJ ( _ r LbUl 

AyL^jj ^J| ^_ij|j_LJ! j oLisj/l ^bil y> j j_SL jl Lj*_^L= jlSj 

blbj y y J tiJl^JJl yo by Ly 

bySUy LI cs^V- lJ" jJl j-g-H iijLL J,| 4 ^11 

IG^-Ij tyjy ( _ r ~JjJ Ujjj ‘•jjn*' j^b j) JjVl ^y£- S|~Uj <_4 

io LSjJ_i_j V I Ly_^j c 4yL)Lu^_ijj_J| iJjjJl yGb-b cGLSj .(. , g •. # 
Ul 4 _£_?~jJ| yo a - L L L^ t ij y jJlJIj 

cj^LoLL^ub Ij y-bjil l_jllbv!l oLoly (Jblj olL Jj| bojbLo yjy 

J^lSb jLjJJ jw? y-« t ^-LaJL <■ IjjLSCs j jyJl LI .iojbLuJl 

lLj 1 p— ® <U jyjJj 1 jjLS jULs .G y 

yS’j/l t yjytj.1 ^jyJJ yj_^2_aJ| GUJl y> yULllI 

JlbLoj/l ylc- IjyTj t^JjjJl yp p-y .4 yj (j jJaj 

y-UJl j\ JjG aJlj J^b UiG tyyfjUl yaJdl j\ yy^J.1 

y® ^ bl t-i-^51 yiJl) yjL* yuyjU 

tii y’L^'jJl yp yypG_Lx>l y i t Jj^l jJ_p ^y-jljLl ^iLnJi ^ 1^ i 
CP p-y= U ^JaJ JiSM jji Jij t 

yl L^J-p \jhj yb oy«_Li!lj oljydl l^y yJl yJ<Jl oly L»l 

.5 yb^aJl oIjJlJ! y ’VI 


431 




o 


jl t <}z> jjz Jl iJ jj .1 staSlI JJ 4 ((*L^ JL-JI) " 

^p«»J ‘bj ^ ■•< < ? .' CAj J Is 1 L) ^4jJl j y£- j| d_*_^c y 

<• (Shakespeare) ^ L> lys- jl A*^y ( _ r J J 


j_J j ti ^-C _L>-lj <ul ,4Jjlj)j 4ja_; 4 JLsJjJ jLj_Jl ^jSxJL^j jju j 

tjj-aVl ^1 ^ ^jji^JaJl <Jp ^Lia^jll 

jL>tJ.j/l j JjiJ-lj i jliajl cl _^gj| ^ o-ULlj U J* J ■ J-i*Jl 

. (“tjujil) J[ fS £b»- jl Jp t Ujb t j-^HJ i j—aikl 


(r/7e Spirit of the y**l\ ^jj (.(W. Hazlitt) oJjU j»Uj 
^) (1825). 


(*-*_? -jt-^l-Lklj j*-^Jl3l y* Jp I_3j^~JLi jl j jAj£j j^p^jjl jl " 
L»-IJ-P jl) (_j_ij-cJLi jl yS^<y jl j^_£_il_L»| jL Ulp j j ->- j . ^ i 
< e»bLi-l ola. LS l Jc«J .A^jliJl jlL i o ^JLlL c j j ^ . h i 
tL^-ljLpI jl I b Lc LjjLjj^jJ O^J^J lj 

. ! IjA^-l t^iUJl jl^p L> ^llxJl Lg^Lj j 

( Manifesto of ^ _^_tJI jLJI <. jlAJl jLjJb fj ^-bjU Jjlb 
the Communist Party ) (1848). 


433 


I 


1848 j 1789 jrc-oUJl yy o yJj}\ uu>lS c a*-oSJI a_£c>-^JI y# 

i y J i Lol .UuojJl L^>-jJ^jJb'yL 4_Lv2jdl oUUjjJj oU j-UIL a1jL>- 

Jjj_3 ajI. \ , /o 1 1 jlSU Ju^- A^jUU-*Jl U>- jJ j-jUjSI I (1)14 C cUww>- 

c cjULruojM y 3 ^, 1^ <.°yjjl dill y jr'-o.J.I ^7 ^JUauJ 

^LJl jlS Lo j _ l^^-S UlUr ycsluu^j .aSUJ_*JI aUUI 

y l .,/> al l <• Jj-N C-Jj - au* LSjy^ l^-j Ajjj^Kj jjyUJl 

cUSj A_sS_*-i LuSjlj Uij i( — >bjllj j»_J-*Jl Jj->- jl jjd> 

i 'IjlpI au j j-i ^Ji ap^_*/2^1i Jp i-^-^ yA J-c*^ s *(_^ - i^ A ' 

( aSLUaw*-^ ^jjl J-ww~Jlj c £_«JL>dkl Aj(^_Ja OjjJlJI 

(U-vijjJl oSjfc J (Jjl j}\ J_3j . UsJS-<Uj jl ^y-y. yell “C^p-jJIj 

3jLj«j j .1 jjyiu ^1 y^j y* US ^U-ll j^- jy y^ a^a^U^^I 

■(S y~' H^r y* yt y-^'j c Ayr <y jjyy y* jy : cSy~' 

t a^j® 1 ! oU SJlp-I j aJUU; o j-l4j <.j_jL*il yj c illu*. aujIS uSJ 

3 yZ clfjlJjs- y p-f> J\ Jy ‘•dJlS yJl JjJl oly>-j y yA zSe-j 

Co jb‘4 1 oJl* ,*\j jyA,\ o JijJ La y±y>- 4_«_U*j AjUjLi (JuLq-a-oIj 

jyJl 3>U* ^jJl (JLaJNI (jlAJLxJl " y_yxi\" aJL~o Ay cL^-Lj-^^j 
y j -"■ ■ ll ^jjLxj! jU L>=_*-wlj llLoJ jy^yj AlUo jlS^ c^uLp y-aUJl 

Jl eS-^l ^ry^' jj- <y ^ ^ tyUJl yo aJU- Jl*., 

cLoJbJl oLSNl A3 yui jl I _Jio-N us! t ciU4 y jryi^ IjjlSj C ^k*uJl 

I jJuiXpl US . j » jj JLxj Ujj oi Ja-o oj j-vio jlUil jSi AocUaJl Jp AjjSyv j 
JUSU'I A_>“^3 U_Uj jl ^SU_j ^ jUwjjl J ^^-Ujl ^_^u>ti,l jl 

.JoISjl jA./all |j-A J| ^SuUaj ^jLJl Ojj^o jlj t J-C*Jl JU-p| J jja> 

. (jfV*S\ y*AJ jl J jjcjjIy^j^JI (U^lp^c^l aIj! (JUsjLt JaLjJl ojjo (J^>-^ 


LoJujJ j-iSj M C (_£ J_ij|l A-k . . /g i l 

5_i jl jyrj j_Jl aJJ^JJI A-U ^ jJb L« ^_a o J_a ^>Jjj_iJ' a-a^-jJj-jJ-j jl 


JLS C 1789 fUJl 


434 


Jl jIpjJI jl Jil jS\j .^LSL^jlSlJl 
‘■^’•^i 4s ^ Ji j^LLlIj ^jLJl Jiil c~^, jl 

t <JL^ <AaJ-s c-JlS -LiiJ ( ^Jj N Lo j»j J j-* ‘—’LJxJl IJLa Lg-Lp 

^ la-S t I La LuP ^j_SLj 1 4 <jj_*> j-^o 4 aiLaki 


. 1— j J j LiUaj^j 


V' cj ^JjujL»J-pj JxujLip .J iajLv^ L>-jJjjJu*!i/I oJu» ekJlS 
o“>L s i^l! J5 I Jj~j <1>I jJjl jj jl> 4_*kJi>s cJlS 

j~c- cjL^jIIj j^UUll j*s- j]J_^J| JJ ^jJ-I jlj 4 JJL*Jl jLiwpL 
LijLap jlS Lo Ml Ails’ ^jjJlj JjJJ1l!| ipjJl j ^ . A-.-', - ^J|) JjjAjjjJl 
41 — , -£-?~ij -5 jLju,n/! j-a *)! ~Ls ^L^-Jl Jl jl ajLLi \^_a (La_g_ko 
L^j3 J_oJU~_j k*J>-j}j-> J_>L) jJ-J La-S A-^-J jP^ilJlj Ajilil J| 4 Lwi^-jj 
'—"Lw^ JJi (j -0 44 JLM oj L a ^Jj 4 jt-LxJl ^y> Lg-Lo-P 

i"t“ J' 2 i i Ci-ulSJ 4 jJ^S- ^LJl jJjJl ^3 4_^a.i_*Jl o^jJiJl j^jjLjl 

jl Jl jllak-J Jj J (_jl 4j5j/l}\ £-j Jl jlLuJl ( yc- Lolxjl 

\S^ J* Jj Jl - > ^^~ > l** J51 ^ g S J_«^, A_^lj_a J| J ^]g AA i J| a a . L l l 
4 >* cj °llC 43 j t<J_P O_j0jl ji jv-Pj (jjJl £jj| ^ 

JjIjjjI Jj ^Jxj ^1 (_rT Jj’J**’ " jl ^ ^ Jl Jp. 4 ^j_iJ| 

1 ‘LJ 2 -ji_/Ji a^jjll j IS cS'jJl t j*_L*Jl |j_A j 1 1789 ^»Lp 

• j~*& ^-jL~jI jjill jj 2 - 1 >^5 jlS j'Jl ISLilSLil Jlp 

A—iJlXj aJJ^jj>lSvJ! JJl^JJ a^jJL ^_j^Jl ^lUJl jlS 4 jl , sy ‘: ~~\ « 

- 1 P . •* 

^ ^ Lol^ 4^jil5Co ol5^ ^y 3 

^ Lo j t -W ? jj Lo ^.la-xj 

AjIjjAjl l^jJ-^- ^ CCJU-I A^Jaj) 4 jJ!s j . ( 1 ''jj J~j/ 1 jiJS 


Jl ^J.1 j ‘“_j-A-; (*-J»-*Jl (Thomas Hobbes) ,_yL»jJ Loj (1) 

■ " f JjJI “ ►Li^.L l ^Nl>j| ^iki ^ j| Jvi iolxil si jLJ.1 


435 


jLJl t(5 y>4 ojLxjj -Lfe* 

J jJ Jl?- (J-p i !oL*-~JJ L y<-~Jlj t SjjJ-lj t oLwi-l ^y 3-^~\ 

(jJl^JJl yi^^iil ySl ol y> J* j*>U-l 

^ ^ ** * 
^n^vil IJla j . " li yb>- " LajLopL, Lailjjl Ij-iL^ 'AJL*-! 

./>j j j_0 JL?-Ij t <Lll jJl i->c_Lv2il 

1 j_a_JL ol t c5jJ j-aJI y* J-; <• y* ®-^- a 

ydl _ ixiUl oLJ yJl y» yS jll Iaaj -oiy^ £° ^-y- 0 

jjt _ "jJLxJl” yjl?oJl (_y Lf^f li4 j-* 3 

oJl& '•■'» . /9* jjij .4~^L~Jlj ‘UpboyNl olploJ^lj £«0>>3.l OjS 

j < al 11 oLw«j^/i Ajj^- O^y^ll ^j-aaxj -IajI^^IIj l, “' J O”' 1 ^ 

j,| 1 jjb yZJiy ol (_ 5 ajW ^^1 i^Ljoll C-jLa-^o y* O <• aLOj i-^ 

Jlyi^jU 4_LLii_!l j^s- coLpL<»J^I aIjojo^Lj .LL»_p LjjJl o^jJ>- 

i-J>L~^7>tSGl aJIj-JlJI ^y "oL^iNi" oli <.*lyS/L> yjjJljJl oolsjA-P 

<u^ ^LpL<oy-l Ul j-~- ol5 ( " jjjj^> j-* cP*^! °>“oj) 

t sijLA^fi oo— )LS c (jlooiljj .30_*_ll 0 o^l-pLy ^y L^-» yyl— *— 

OJlSj t A.O yjl !_5ljjfcS!l £-j_a_>J. <lLw«2jA-I y* A-^LaJL?-NI 

ya oUIp If jiS\ Lg_aj IjJjb- y yl-P es*^ ,yj) oJiL*— Jl 

1 £<00*11 ^J-Uj iy*— Sll oyJt ^3-^A y (l^_aJL£ IjJjU- 
j Cr° ,iJ-*_L] yj-^5Ui o^L*~«Ji ol 

iaJLJ^I oIS^VaJI oJyi^l yJl “U^Jl ''a^ajoJI 1 ' Oul5 t yVl 
^)s- j ./y » a 1 tLftLO’x^o’jl yJ! ‘L^L^l j-sA’i-^'Jl (J,} t 
Jp j\ L J^s- ^LJl jyJl y? yy* jr* 

oLpJlJIj yj A-^jO-o JJOo ty^SJljJl ( _ J Ja_»w_^Jl 4_4_JaJI jLk_;l 
^y^yrj c(1832_1748) ^ u^y J- ] iry^y^ 

^ ...1 . ... II 'l l -/j - <NI c-l_«J_P tsNj— * oj*>\_pj t ( 1 836_1 773) 

(jl Wi yp Lo jOl* J A~>-jJ^jOj| (jl (jl ijiJ^ .^5w^*AS3l 

t (^»lxo 11 «•! ys yi aI y*> " yj'^KJis- l jj-^y 4jj^>tJ.I a^oJ.1 


436 


“uLiaJl y jyJl 4A»^J| jjly Jl yiyj ^al a . ^T jl ya Jj ^ jlS” 
IJ_a (J-P i LjSoT jLSj . 4_;J_iJj ‘U.oJ :J j| JjLsi (jiJl la ■■' jJl 

J->-AiJl ya -Liji LilS" jl t ( ^L^ii > yi 

i— — ~5vj Loj )a ' a~,-£ j p-L^*j £~«Xo <_yXJl " ‘U*^JaJt j yM " 

i—iSCc- j;jJl ij-;j-* y>L°jj £wijl •& j ) <JyJiil ^jjJ-l y> J^S I 

<b^J-l oj_a jl t La yXoj aJUpI ^s. jjjj~*Jl jjJlkjjJl jyj<_iJ| 
ll)l La-S^ .iJjjJl aI? La ^|p 4_C~~wa Jaj 4j| y> jjJ (J 

ly^p-l laXp aJjJJI Ojl^l AJb\jSjj^}\ jl_j ya jjJ_*j Ijljj p_g_^jij| 

<_yLJi j-^° ^ -jp y-s'V o^l*^ji ^>3 ^y_v2_9i /> .a ~ . .. l^aLj 

jj^u lylS' y jU cLa y ■(" s*-i ijaoju 4PJ>“ Laly JjtiUa 
LJL^ Ij-jLS' lia-iyjl L>yi~\j C o_pLilj (.Loyjjl 4 _wS\JlLI LL?" (J,! 
^ ^ l“L*“ Laj j_P-lj AjL) jailwa ASJLa . Ip I ^u«j jl j ^ yjj 

^P 0^*}lp^ . l_^j_p l *~3l j- ^ .,X »a*^lj A_yy*ll 4 A_^*_ijjl 4_d_sA? 

U-gJl yPf-lyJlj (3*Ai-'^l y> j 4 Aa laic j»-§IjLJLi jU> t jJJi) 

jJjsLi-l jyLjjl yj-ij ,_yi ^yljJl (JJjjll (aL-jVl j»Ui_o yLa^^l 

^lyA^aa^l ^ ^ - lp '^JwXjl 


“^rT jr> yt^- 1 ) jLLa-l Ijjl _ *ia . x ...J |1 <u*pj| jli t4_jL^jJ| oJu> 

jy-lxJ AylSsJl LjJlJI JjUil O-ajj ^y-f- 8 .iJlj-JJl ^la .. . jJl LiLjaJl 


jr° c 41-JLS" 1 ‘Wjlii-I ^JLvoil " jl yjyiJ V jl UJlp (2) 

^>Lp jl X_c-Ujl>.MIj iJl^j^/l i_p jjJ| jji j jjjiijl ,j\j xii ijiUil iJllVl 

a^x-a-wiJl ^ ^ jl ty-xai Lfa-kx; j l^J-t <J_j_^=lJ-I jj i yil y]| ali^'yi 

Qj. Jl Jy j$L J.j .jiji-y 1 yJl sjpL^. y ij. J] ,ji i^jJ - 1 ^i«Jl 4 jl 

ly.1 yt-l Jj t^yiUjpVI -SjaryJl a_Jly>- ^y. UU- j\ Li^U-l lylj Jj«jl 

(Systeme de la nature ) UJaJI ^ <uL5 y (Holbach) j-U y> ji .i _JJ| 5 jU^ 

olj_5y> y> La J5 ty ^jJI y>"b!l y. C~~J i^Jwjl " : (268 y tJjVl ayi-l) 

. 1 


437 


ya o j $ 1 la. i l djLL^Sl I yP ^1 ytll 4jJ^iJl-Jl Lljd~o»^ll 

s:>U_~Jl J-* ^is >* J-® y'^ l-j-A J-* 

ySjd d~»0 6j-flJl y° ySvJ |i Lf-1 *^J. ^-T-dJI dr" - 1 -^ e ' ^J^2jli\ 

t(John Locke) iljJ jyr JJ=> IdS-Aj .lySLaJl jl 5jy jU_Jil y> 
^dij/l j-SLail oJ-^j y» <• yy* yj>y ^ tL-jj-Jj y-AljJl 


4 _OjjjJl A_>yM i Jd j/1 (_)-p t AiSl " AiJyil iJlj_~J_!l yp 

yo ddM ySSlI y* U yp 1 <bS( -p-y^j J^dJl i3Lki (TjLd 
jl ^ ^ j .3 * a 8! 1 jl j y^- 1 yDl jjjj_yll d>- jj • Ao*_~j2Jl dyt4-! 

y 4 j yk| yLly J-SU) y^l ^sloaXiNl ^jjJilb LJUail jJ P IjdSjjj 

L*_sLi LaI^j ydl AiLylaJL aJLi— jjj aisLLj oJy>- ^Idddol 

ySLi pj; ■•:« ■ jl_j t^ 3 \pLlj LyJy t rLdj L° *Ldj jl aJj . . . a! 


t yzJ>^b J-S L^jUr jl) aj yU y ^ L*Jl yy-r^ yU JlSLdl y* 

e-Ld-pS/ y-jj A_ll Lo LgJ J _jJ_^- jl Ay-j-JaJl Ajyi-i- 
^(ly—d (jjJdHj 1 yCUJo jl yy~Nl 


t ^yL-Jl lAj-jji) ^y cidd c A^Sj^^lSjl aJI^JJI jli t 

c_JlS lyl yi- .o yjA Aj j y o y ly> ydUl jl jj^-xjl J ol yi-1 yp 

j! Jl lAj i_Jl>- y dUi } y*-tJ ^yUa^iNl La _^SLl; L5* 

^ ^ j~~ v lytd ya yt^j clolS" aJL^jwwwIjJI jLv^oIj AaJaJl A&j 

AiLd! i aJl£jM pLjAjJI ^p jl (j-LLdl jv-SLi-l yp l _5^ , Lr'*^l 
jLdNl aJI_>- j Aj ^ dJl Aj*~- .. la 1 1 yp A-dy~j”lLSL5l oLo^lyiajll jl (J>1 
^jSL ^iSI Av=>iyi ij I ^rljd t did Loji tC-olS A-x^iall 

^od^Jl ^Lvads*^! j La ill# y« .Loj-o-p A-ij-dJl ^Ldjl ^lyo Id 

L^-jJ^j-b'yi (J-L»_I <. yyA t yl-AjJ yj A^Laj i ( _ ? Sjwo'>\-Sjll 


Archives parlementaires de 1787-1860, tome VIII, p. 429. (3) 

. I y &\ _jil j ol— ;Nl d_jjd ol>di ^ ;yj]l oj — * y dL a_j\5 

.4 a yill 1 1798 jllj od-i^/1 ^3ye>- o'ApI (4) 


438 


^^OJl -*4-^' 4ij 44 ^-jJl li j 2 l fZfl iJt^JJ! 

j-^bo I-'-; ‘bl dlli ‘ J-Lo 1 — jIiSUI IJla Lg_J-L*o ^xJl aJl=-J.I 
‘ 1776 a Ip ( Wealth of Nations) I lj J (1790-1723) .. 

t/-M iUaVl fciL. (1823.1792) j^ISLj JLip v b5 yto 4j! 
Qr-^J' 1^-* 01 ~-p 1 1817 aLp {Principles of Political Economy) 
jli t i_JJi jt-p-jJl <Jpj .1830 ^ Lp Jjj>txJl j\ Lb ^ jfLa)\ 

JaL^jS ji , /} 1 V Ij ^Lb'il ( j_o j_> J.I cb-pjj Ajw« aJ-Hoj Ajt—j 

•® _yOJl dlL" JL*Sfl JU- j 

1 ^ .sLo2Jt3j/ A-—p Loo- f I a_axoL| ‘ " . 1 *C 
jr 0 1 L^L*) tijjjjJLj Jl jl £t~*w ai . A-OoJabJl LpjJIj isOVL 

cp® LblJJl ApJ-oall Jj jLSLj dbL-JL j jjCUJb 

CaJo^o'^I o3-* (jl o^-> jl L-SLoj Ajl ^-p ,^| -b>-l jJl 1^-9 ^-sLb Abo 
ji '■r^ ‘-^b i^Ui LJ jo IgJUp jj. jMkl'yL I^J ~*_o L-Up 
05^1 ‘bbJa-^il jvJiJl ^p j~Oo) 11 t _yt~Ja " ^ploO-l |»UaJ jldo ^ydSb 
( JjJaJl jl t A-oJ^>UiJ| APJbJl j| t a_J=>I ^J lOojjll ib|jj| ^.1 L^U 1 g • , A 
•j^br coj (*-^^l “J-h" j-*- 1 til UAjI Jo t(JjkU-| 

.^^UJl <dL<_^Jl -_l JjoOJ t oli ^Jlj &LL ^Jl -L^pOOo Ljbl (_^l 

t^Obb^-bl p-~-oO.ll j_a ^^-JaJl plliJl I j_a aJp job ^JJl ^oLoVI j 
L ilbc iJlwij Lida jl Jp t LJp t " io^Jl " . J^oJJ 

<-l !■*-*■! I ‘LLia (*- 4 -^ jr'H ^ojJl t ^LiNl JjLojj 

01 ti^ 1 b^Op t AbAjJI jjjjs’ .jrvJLi-o'I ^JJ p-^o-obl jj j 

oJa^-!_J| ^yi_> jl Log-jdS' LSLl^-j ULkj^o ^ Jj" ao>Jlo3^> ^ 
^j/l ajfi jl jUS ^5bJl ( 7 LJL t^f>S n Ujoj ^oLaJI 

^S\fij i— LLobJl Jp Aoojliil a-^LI-I ol pj ^J j.1 J*>Lp- (OojLj L»JI 

Oj^ill jrvolbl <Jji~-\ <do O.J ill jl Jp Ljol Aba^Jl jjiboij .JlLl 
Jp Cj'fe-j OjxjLl ^1 jl i P-LLaoVl j t Jbcilo ^ jl ^ Jli ^ 

^0)1 t Aj jlo2-i N I t ^ys ^JLSoll jJC- £_<0>J.I jli t jiJ^ 


439 


oljUil j ^SU ji <• 4Jj-~Jl 4ja-~jl JjP Oj (j^U 5 ^ _>" >0 

jl o j jt}\ oj -A jlU ^yij .iJlJjdl JUU (_r"^' 0 ^ 

oUl5 1^1 US' . 4 -; j _^J l£ 1 _^IS Ur jUzil oU- *1 ^^3' tyj^ 

Lw «-L_jjll JiU ( _ 5 ^_j toljU— oj IjilSUi olijUJl jSUI (_^p ^*j-U 
^j£-> ji " ! J/U-laUl jrw > jIaJI Jj>-\ -4?- (_|^J ■(_3j _ "Jl <_5^ WJ^Uj 

J_^ U J 5 Jj-JU-i * jil jS is-U? Jp J-wo -4=4 Uu 

ij jlU yM JpUJI jl dlii Jl t-sUau .4JiUj i^-Uj c JU ^ 

UU- ^ Jp ^5U ,j£j' ji ,jJl £-®l_JI 

. ( 5 ),, UU 1 I UJu^il 

JjL* <. 11 L_*_~J=> 11 I ^JjU-Jl jLS i c ^U* > yi li-A (J -&J 

^^Uli.1 y 4U*U>j ^1 JJIj4l 41 jl >* V-A^lj -^U— 1^31 
j»x5j jl l>wi>lj jLSj .^JUsT- ^ ^UUll Jl 4j j^-~-* J-^lj-dj ^-Ui—31 
aj j .,=? ; L^JLS SJ-lilj ^»jJ_*J1j k_jbSll y J=Ur |»jJL 4-51 jj jl5 ^-Ubl 

j ^_joljU I yj\S JlI oj_A J-U^j ^jJ> jl jp-A-i ^3 jl UJ_P J .4-oLp 

j jJLUxj I jjl 5 JUU .JUpjH JUr ji jjljJl ^JUall t jp 4-^lU 0 JJ-^ 2 J 
, £ » j^i jlSj tiJU— il Jl JjU- ^ jlS JJU4.I Jl U^uJl JjJ^ jl 
,Uu> ^ilUpN o jU3l UlL" y 4 J 4jU olj^> J-U; 3)1 

^ ^14 ^ 1 ) ULU iL^-jJl j-li-Jl 4^j ^ 5_^iJl Jby* j| 

( j 5 j ji (jUJLjl5 '. yiijJ 4jIjj y ( j-ijJU_iU ^-U-l 1 — islj-o L^jJUx-^ 
L^L ^iaJ oLJI SUjLaJl L^j-U 4 j! jl5 U ^ Jai-S ^j^-^-i 

^ J 5 <cUa>- (_$jJ! (J^Ul <»wliJl ^ Jj t (jUxJl JN-U— -jlU 4j^Ua-sNl 
i^>- j ... x? 1 *_Ul*JI I Jj Jij .jjp jy'UJl j ^1 ^ 4-jjllj iJU— <I^Jl 
Jjp oUisU 5 i U~.l l |jjk ^3 i^UJjSI jijlSUj jl N <. oUa ^laJl 

2 . 1 » a l l 4_^pUj^-Nlj UiLvaJL^jN I ^cjUjJl j^ J-i l' — I j ) P 

.ci^Uis ^rJl p ^1 U3U->il^jJ 


Eric Roll, A History of Economic Thought ([n. p: n. pb., 1948]), p. 155. (5) 


440 


£-»Ul Oj-aJl dr° JjVl 4. ^ dlls’ JjiJ 

<■ JU-I A-*,.. ; k - ; 4 dr^-»-d jLS J .Lo JJ UJLp N 4 " Lcli " LJ_P jJdp 

<_P (* 1*4-1 1 lP (*-fcA p drP' *1 P-iJl jL iUxp^l 

(feaj; on jLSL-Jl ^ aJ12 _» ^ J\j lOJL* ^UJ>I LLi 

(Jl o'VS/l LL>^v3 IjJLS jl <.1798 |»Lp Population ) 

<j-” f~^ LC ’ S ^' jJJiJl 4_^J| ja jLS t ( ^jijISLjj (_$! j L>_S ^JLvaLl 
CJlS jIwLp^s/Ij oLj^vJ.1 oJa jl j-P (.(j-oUl ^yo ^4>j/l JJLoJJ oilji^Jl 
oLj^viJ! dJJiSj tjjjljij-l ojjss JlSo (jl N I jlS LiT ^sSj JJSI 

1810 ^L*Jl oyidJl JLwl jJ| £^,yj| Lg^>-|jj jls ^yJl as~^\ jj| 

t JjlijJl JjUsj ^ jJj 4 (j ^JJI dJUi 

JjULo ^jyjl a~4j 3 L<w*i 4(_gJSJl pLygSu^^l ( Jp oyip-j 
joS JplSjl jls U jjt, J 4^Li!^I 

<-5-® £p4p' dr° j-*j j^jLSLj ^LvojlsI ol 

c s* ‘jr—*-* j-^L^p 4p' 4dSOd>tJuJ t^jLaJl ^-ala'Al JN-LU-Nl 

ir* dr” *'-! p*-^ tS4-H (_s-*-^paJl jV_pl_i^Jl J JL=^JI 

(j-” ->4 p <Jp 4 0 wj_~. joT <lLo Lf ^^iSL. ySI 4 JSI aJI Jj .d^pLa^l 

(P pJ L»aiP t _pl s <2l3'l/l aL=xP 4 — is jj (jl yj ( _yjl J^| jjJ| 

.(_yasLl!l (_JI ^-;Pi jpa J4* 4 aJj>*j<J| oJa ij y£ ^yj| oljjSllI 

(_P ‘‘U-aJI (Jy>- iol*Jl J-o-xJl 4jpLi £-p Ail 4 (jJJi ^yo yA Vlj 
.pL»^*.ljJl x^o 4j ji a^?- (J,j (J j-> ^r I A^l *V| L^_ cAl 

AjUJL^aj 4 1 4 aajLaJI 4_J_aJl AJjJLi (jli 4 (JJUi ^y* y_p jJ| 
lP 4 l -)j-oUaj_/Jl JL»p*i!l JL>-j L,- yplj ^ydl aJujJI ^IjaPJ SjU-1 
J'^l Jp oipL 4i]*kLl jLsi ^Id^Jlj S 1>S M Sjl^jJi 


l}*J*i ^lwlixX^.1 dl (iLoUJl 4yU| ji] JL»P ^JUI ,_j| ^J| jl " (6) 

y, (LkjLi j\ j^ddi r>i _ -y 


Principles , p. 383. 


- - ” ^y-uL-^Jl 


441 


aJl p jl5 Ur Tj_;_c UUjjj ^SU^*>lSUl 
aJU-^il a*j L_i (J 2 -^ _d' “UJai! (j» £j*>Us 

U^olUwJl i^aoUJl j-° ^j.j-o-j taJ-^-p iU_^UUJl 

U,,-! . ./?' ! d~~»-~i oIjUxj! Oil Asj ,(_^3 jISsj^]| •sL/zXa'^lj 

jlvaUsNl J-i ij,\ i(j^UajjJl “jW^J ic-lwaJl (jd 9 ^ ^ »ULaj 
jlj.il L y2 i ljiUj i L^l— I (jUk_j j_) j»— U p (Ji <_$-~“U ; ^»Jl 

( ^JLp j jill ^ JUU.I I.U* ioUj ^ IjSjLi ^jJl) iJic—'-’jU'l 

J ■' P ^ ' si .,/3 " sN I IjJj^-J t 0 jjU^A ji Ul-U^-g-£ A_;-Jj_« ^^3 U JJ 

jjj <.dJJj jJ-p .U^LiJl UpL?- (J,l l _^5U-w‘>V5Ul 


.iJlj-JJl U^-ftj-?- ij-o j ^y> 

jJ6 (. iJU-pw fit (_£~L> jJ> J3-1 ajjpp| C^>cUl 1 j-A JjP~ U^ji (Ji 

^ j_d>j_iJl i _ 5 _*_UjJIj t(J. B. Say) jpl— • t -r’ •£_ 







;Sn JlSO' ij . (William Godwin) 


1823 a Ip jL^NI L _ r -jj-U o-bjJ^I ,j-jjJ UcoU- (_y 

J.i o^- y Ji cUlU ^1 j-« j^j^xj JLo-pI J^- UUipI 

^jJcdJ ^^5 Jjl c~~J UjXwP c~V* UjS ^j .dJJi 

LpU^jiNl ,i5j-L~JI jl j*~°j .1818 ^»Lp £-j-^jil ti-A Jj3>- ^^*_<>UUl 
i=L^j! ^ £jiil jtfl Ji ijU^I UUy4 ^ Ud'UUl oUUjJJ J*iM 
Jr JlJ ^jfcjLvw» jJu |1 dlii jU <• Uj j jl t_d Jjj-o-UI 

.ojjdil (_gJJl ( JlL^uS S J\ £=-$dl ^ 


. ■■." * tUjij u^s 1 4 J 1 j-JJi o^ 1 1 L 

j y^i kf- jy> i5j jjajJl 4^>-UJl ^y> t O-LU J-43 jl J^LojJU 

^J! i*jjLaJl i_^aIJII iJj-«j> oUojJij t Ur° 
jlil! jLdl aJlp £« ji-lj U_dUJl jjU- Jy- jjJk 

£\jjS jl\ oUUNl iJu-*J! l^\y, ^)UU cdli U5 .^>1 ^ Ur^ 
A_^_P Ju jli (^jJl U r J-p\ , l (»-^ (^1 ‘4^-^dJl A_4jSUU_) jU^Nl 
a a . U 1 1 a_>^>- jj-iU ji £-L*jJLj JJ>lj_j-iJl J-i-i L^ 5 Ul iSj-iJ ) 


442 


oUjNI j t. Jyj (7 ) ^M-I A4o- Jj t jJ! 

4_kibJ.|j 4 JISL 0 I ^1 ^ cil )ibUl e_^jkJ o'V j_ld 

lib (. ( j^»Ul oLj C^jIS” IS} 4jV 

4~>i^i_JI LaJJwP ^|) J_*_aJLi JjJo ^^Jl ,_yA ‘U^wLpS/I 

; (AjUajil 4_g_^-jJl ^-yi ^aJL?- ttlUij £cJL/2_o-J LgJ^>rJw2i 

j-a-sS/l oLLJaJl " i kJ^iJl ^w-LpS/I J_p JlSo'Nl Lio: j j_SL^ 
1 j-® J 1 * * * (J-^*Jl 4J_o_> U»J ^LJLJIj t aj jJ~\ ajL?- ^ " bjLp jiS'l Ij 
^^jJa^jjJl 4_iLLi)l ^ iJl^JJl JjjUia t L>wilj jlS' 

_P*“ ‘L™jyij| oj_ji!l ( J-3 £-_)jtU L ^uL>i'yi i — -~Jl jlS IJlj-j 

^3 c IjjIS ^.Dl pljJLii]! 1 _tp 5 oLS\J! obdLJiJl o ^J^44 

OdJoO^lj .dilllj -C^SsJl (_gAjl ^ AjiJs oiil toL^SlI i^-Lc-l 

* — Uij c kJLo-^i^JJ ^pUll ^laLj ^*J l t g . .. o ' 

djjjjllSi iSy, v*^ jb Li-<w5 <J-s£ 

^2-i-l |j_® lj_^«_Li jj ^jLi-| ^3 (j^JjJLxi! o jvij 3 L>xl I jlSj .<UjL*_J| 
t (Edmund Burke) JLkpo! jJi ‘ 5 ^SL_* ^ , 

L5^ ^ ^—f* A_1 jL4Lj ^_9 C cLLl_~u 

ijJULJl J-j L a_i jJ*>UL«Jl jL«_>^! i . s i .^> : i ^| 

i ( 1 794 _ 1743) (Condorcet) t^jjX, jS jl J_^UI kj-O. ^JUJ ^ jO (7) 
o^j^aJl (3^*0 oAlihpl ^ to^3uJ.I ol^-^dJ 0^3^ ejl5ol ^jJl 

■ CjIpU^-1 j iljiMl AjI<kJ- 4jjS oUU^J ^3 « JJ _ r 4’ £-1 1 iJalyioj jJL (jUj^l J.J 
Jean - Antoine Nicolas de Caritat Condorcet, Oeuvres de Condorcet (8) 
(1804), [vol. XVIII), p. 412, and R. R. Palmer, Age of Democratic Revolution: A 
Political History of Europe and America, 1760-1800 (Princeton: Princeton 
University Press, 1959), vol. 1: The Challenge, pp. 13-20: 

cjI 3 — ) 1 j — )T cjJIA jl tojij ^ jj ■ o : t (Palmer) 3 j-i 

.ONl *clr- j-Uj Lr 3 - j-^j 11 jh-us " 

C. B. Macpherson, “Edmund Burke,” Transactions of the Royal Society (9) 
of Canada = Memoires de la societe royale du Canada, 3rd. Series, Sect. 2, vol. 
011 (1959), pp. 19-26. 


443 


jUaNl Jl$JC~o t a ( _JaJI (_£j_vi^Jl ^»jJLjlj t kj 

ojLiiJl ^3 j ^J_»^*Jl jjJl j^JJl (J-kP -LtfJj .4_ia3U>J.I ipjb-L) (_^j-li-Jl 

j^>- ^jp jJlj Ajj^Jb-O ^U^La (jl ^L^Lw^JI jJl y S' A-jjjjjll 

^-g~l Jj-o-vij j-Lb-* J) 1 jLv2-^~Ij tjl tiijLoJJ t-jUk^Ml 

Lr ~*~>- ii _>L1 j j-» i^j jij ^ t 1794j 1793 jy>l*Jl -k*jj 
j^blSLII oJuL-^j Jj’Lix^'yi Jp iJliJl ojJiJlj <_J gjj' j-? 


y# apLs^ j-~i- ia_J^I jJL»_i 3 ,_y* ( _ s ^a>- ‘ jjj~k)l (J-^ 

. iaill JiT ^ jjbl Jl jujl_pj_JI (j* J 4 (j^Jkjj ^^Ja^-LJl 

Va -*. ... I l . & 1 1 ^ a a g -.1 C A— _)^—l — )L_ 1 — Jl l— jLjl—pl ^3^ 

^JLaJ ^ cjL^-jJjj-Aj^/Ij tijjjill c~>\S ji-\j t ( _^pUjb>-Nl 

Jjj|yL<»jjJlj aJ|j-JI!| jl Ijjj .o-b- 1830 ^lp ojjj Alol jj tjjjil Ij -® 1 

a_— j jJiS\ ojj^Jl ^w?'l j t ^rwi-3-^ (jl N uy*-* 3 - 3 * J! ^ 4-i 

*j ^iiLjJl j^p t pli- jllj SljLJulj aj_J-I J-Lojdl l _ 5 -j 7>^-S-5 1 

ojjiJl l yb ja ^3 &jj^£> JpI JlJ-l dU3 jj-h-aj .t-AJbJl 
^ ^ (_ 5 j.ll t(1859_1805) JJS'jj ji jl .L— j J ^3 

^ 5 vj y iNl aJsI^^JLij jJl aJ-pS|I olpjjl JJ>tJ 3 j g .» l l bli-l op-IS^ 

^IJjJl yo 4— Pj Jp -j C -L*_) La .. 3 4— -j_JJI 0 jyS\ ^3 ^3 ( 1 835) 

1 g . .. . 1 ■£- y£- C^bA y o^LSol jj Jj t aIp Jl jl)-> ^’J-UaII tjJlj-J-^ 

Lu jj .1945 ^L*Jl j^-o c 4 j-*-^I (_j uy^lj-rr^^ 

(. jl (. jr°l4jl O j-iJ' j^> " ■ y>-» Jl 
to jJ-l oL- .jil Jl ^yl^Jl Jj^' J-^y -43 -Ij ja Louis' 
SJl>- iijLji cU4jl Ljlkjjj ^ySj . " kulkil <lkl~Jl Jl ^Jlj 

Lg-a-Pjji ^yJl ^Jalj^i-ijJJ j -0 LaN jl ,_^jl “ijJLJl 4_ajJl jj-o 

j* Ojl 0 _p- A^jl AlP ^y^l t|jJl (jlajlj tip- jb> Ajjlp-jjJl 


J. L. Talmon, Political Messianism: The Romantic Phase , Books that (10) 
Matter (New York: Praeger, 1960), p. 323. 


444 


J-* AJA, ‘oLApS/I ilLJ oUiSh oA (1873.1806) 

{On Jjp- 4jIA J? jAill AJ3 JJA (_£-Ul j-oVl 

.(1859) Liberty) 


II 


l}>\ - l^**l y&^S* .AJL&J All JJl Lp>- yi OoLS" 1 o- ■ Q 

— ^33 j A \ A*-*" 3^ ^ALjl O^ASAxj t-Al j-JUl ^xj>- ~X>~ 

l1^-oL3 t .jJl lj c 4_— Sl^JL- 1 4 o^_jJj>“ 4— >- ^J ^_j Ju 1 ol-b 

AA ^ (^-Alyui'^l y^i olA Uj .^xAJlj ^AAlj JJbJl A At : j 

(_gAl j t 4S^x-2li 4-Alll o^^-ao ^JJl ^J^LSUl olpi j^p o y a 1 1 

AaA 0j^ y-* j-* 1 (J->«-*Al jAjjldl oL_ol ^ ^>-1 jLx_i o 

oAj .AjjA-I 4_AI jjL-u'y ! jjj-i (JAjp>-^( oip ^xJl ^-^pAvAI Sj ^jJL 
ojIAsI jl jj, ^A ^Jl J_p <. (1825-1760) j jL j:> ^ jJL5 oJjAJl 
4_-jlpIj_ s AI " J Jj'S/l i _ s ^*AJaJl 4 -AjJI c lA j-«-p jlS\ 4_!jj^> JjA 

.(A— ; j^^AkvAl j_>-U c~>J (_$AJI jjt> j) “ y^L^Jl " j 
J' L J u^J^J ‘ (A A4® ^ A~7 1 Ar 1 j-A1 oA^Aj 


A* JA ^;jl7 ^ A^p ALSA Aj^-^. oAJl c-AA Ijj>Aj .J,! jxJl jjp 

p p p 

{yi 3 1 3t3 3 3 -L>- ^^P Al A— « l^_ll ol^ All_^_ 1 ^J] ^ j W . 

‘u^l J, C UAI JA U^U lAl j LJLkjjj (1858-1770 

AA- JUj^L ^Jl 4JU->] yA M J-As! (“A A15AL A -UjlA j 
A lAl ^uJlJiJl jjtiljAJl Aijl Jj t w-A (jl-A^l JUAJl 
A° .‘LpLAI ojA^I 5 jj ^Jl 

p . » ' w 

A CAi f J -(jAA" (_|p AJi jA jlj i t ^ r kiJl ^ ^ jLAl 
4 . plj^Jl (J.I ^jp Ax^-N 1 jjAxll A A ^L>- J\ LpIj ^ jAI A^' jA)( I 

^Jjl — ^ 0^ *4 — ) — 1^ ^ 3^~iy~t ^3 — ’(A ^ — 4 — pl — . — j1 y — a 1 j - '- 5 jjl 

A— ji' ANl j-j ApLAI AjJl oU AA JiSM ysj <.(1837-1772) 
• ALs V A A . ,,?! ! 5 jji Jl -L*j ,jAvj (JAI jl jA t4Al ^x-x*>U 


445 


oJL5 LSJl aJl^-JUl ^ ‘LUi (ii ^J'-L’l 

(_gjj| J,L*^ol jJl Jwi t J_*jjJL) cu-o-oL^O jJj 

i- . " . a \ *J J -!(>- t ioL*_avJ] d-olL Alii .AjLo ^3 CP-a- g «al 

jl Jaa^-lAj 01 jJ £ "• ll l j- a 015 all Nl • "LjjjI oJuSe>- IjSii 

ijv>olSsjJ ylb-rdUa ySL i ^yl-Ll (lr° dt-^l .sJ-*JJ ^j-oJajJl eiL*~Jl 

tijp- ya oil*— vJJ ^yx-jl yj J-d’U -Li- £V»J LjW? t j5o |1_J .f-lyLill 
j>U j a_JL*_s La LJJi j .(_£ j_Ll 4_g_o^ Jj-o LoLNl 4_0 j_aJl oL volyLsI j 
1 (Thomas Hodgskin) jjSL-piys ^leyj t yy\ Oyjjj <- < jiJ*j*' 


tJjjj-JtM JjSfl ^iJ-gJl" (1)1 ,jJjl <_Syj -^LL-o Ljy-Nl 
0 j^y/xj oil*-Jl ^j2_>cJL) ol ^ *Ll j'tf' .oil*— Ll Ig-lL oL^iLJ 

I — ./■>! I g '. a ji lilj .aJjJ*-* Oil*— a £-3 ^1) (1)1 0—*JI jj-^J 


. (12), i3!5U»NI Jp iU)l yud' yi 


<oi y 


p 5 s p 

t ^SL— a7A5)l ^aL^Jl i 1*2^ Ml (—ay LI LSLr 05 tijil ojL*-j_ 
a o . lo l l ^ \ pi , a? - L £ji La dJJij 5 aOLo— 4 jJl -i— 43 t ‘L^j5Lj~ll a_ 


ol Jaj i jr-yL jijlSLaj (Jl lj J l ay (1)1 J,J 1 830 ^l*Jl J-*j ( _ s -la— jJl 
ya IjXv^ ((1879-1793) (Carey) cjjl5 ^y>\llj j_* co 


015 bli .^-ojyLl i _y OyyLilj Oj-y-LOll Lg-(_g_L— — j ^yJl jiLvail 

liLo— 1-9 ( 1 g * - a*~ ^_yjl £_da jjh ( ol— Jl il— 42— sMl La5 t ^J-o-*Jl 

43 ^1 L»b ( (— — )1 y*5ly ^(— r' , 3‘t"^ 0^-®> 43 Ip— ^P (-1^^^ (-rLr^- 

c ay jlaa ^ ^JbJl Li>lj ^i all ^ ijij L5jj 


gj-o gj-«H ^9 4— jL) *C— Jl jaL-aiJl «^1) -1— aT-j jty* CO 

Louis-Antoine-Leon Saint- : *. [^ jj-paLI j-iJI y jaaUJI 

Just, Oeuvres completes de Saint-Just. , 2 vols., l’elite de la revolution; 1, avec une 
introd. et des notes par Charles Vellay (Paris: E. Fasquelle, 1908), vol. II: 
Rapports et ecrits divers ( mai 1793-thermidor an II), p. 248. 

[Robert Owen], The Book of the New Moral World , pt. IV, p. 54. (12) 


446 


(^2_) LdJl <■ oXli ALwA ^P C. jJl 01 

^gSCSLa OJ_L«jJ j^So ^ij) j^-l ^y> oLiLo Lj J1 AiLoNL i^JwoLxJl 

00S” -A — 5_3 . (^ — v^^_ll !j — a ^|_p a_<> — £ — a jl—ll ^ya_jl OJl Ij a ^ L_wjL_p- 

OVl uj ,JL_*JI t ^ilj ^ 

LA* OIp^^*'^ • cJOOklL^/'y 1 ^^p a( ^ 2 -a J| j ^uJLo. 0 j]\ ~£ a 1 11 

(_j^ O-iS^P-j t LjUajjj apL?- 


^ IgA-* l*i 015" U c Jc*jjJI> t cJiib- Ji aJL_^I ^J l cOtS" lilj 
X>xJ l ySCi ^ olft XiOJl Aa-jl OU tilsLixil ^L^Jl 4 ,/-»-.4 Nl ^Ll 
oljj-iJr' jli tOL^Vl ( ys> j^iS ^ ^y? yJu li LiOl-4-j .LgJ (_gj_s^ 
<jLp ^ Li jj-t 01 Ml .Loll Ml 0 ^JLaJl ^ ^JjjJ M " ilj all 

cAjXLJI jj->-^ 1 ^yS-sllj'j toLXxJl ,/?7 CjJI^JlO a 'J » yg i l 

^ iJjJxxJ! pJsL^jj (.aJlxdJ t_ilSvi! a!x>*jl^MI a^-LJl aJUa-Jlj 

J*>U^ L^-15 jJfcljJaJl oi_A OjjLj Jij . ^^pLaz^Ml JXLtwi 

^y.jj ^ ° ^/xJl ^ (jt ^a-51 aJU- ^ il 

jLJ! o'UIj t ( 14) ( 1 8 14_1 813) oJjX>- 5 jJaj ; <ul iS (j-jji 

jv-^LoJlaI Ij jSj-> 01 e>loJl cLUOJj .(1848) y-yfh]\ 

Or 0 Six j t " aJ_OIaJ 1 Aj'UXiljJ " ^J-pj <. ^jiL^aJLiNl i^LXJl 
L^aIj (_5~^ jLv2jMI 0-^1 jj .<_JL/2->MIj JjuJl J,| ojLaXsl CUjAJ-I 

i 1 t — I ^ | ^ aXa-s^? ^ 1 Aj^^Xl I ^1L~> LJX^J I oX>- j J a 1 ' 


c)_ r 5Jl u -° ^ oixJ JiUJ'i/! Lj^uij 


'IS\ I’ 


AOS' ul (13) 


.1x11 


Robert Owen, New View of Society: Or, Essays on the Principle of the (14) 
Formation of the Human Character, and the Application of the Principle to Practice , 
Essay Second by One of His Majesty’s Justices of Peace for the County of Lanark 
(London: [n. pb.], 1813). 


447 


JLo-pl ajl>c_-v^ j\ L-o dL3ji^) jJl (j£ \ } 

Ol iJU^I J\ jL^Ji 0 L 3 Jl ij .(j-UJl j c(Wade) J_>jj t(Sismondi) 

* 

.t—j p ^oLj h^Sjj " Lijjli " jj Jo t oL^sbJ Lg-r 3 '-* 

jl Jj.il Jiij .jL^I Laoj->-j JL>_c?-I j^JI (1832-1767) (j;Lo 
jJUu' ^sL^ajj/l J) S-bljCa 5 jjw^j (j^l ^yj-Jl J-=~~Jl ^ j Jl 

J_i ^ jj-Svj ji (I jJLs ol Jbdlj Jl J> oLjJj/l jtajo 0 ^_iJl 

J jjjjl J_»_s^j .j»UajJl Uui> J-o*_JCj ^_5 Lxj l-La-lj jl5 Jo c 
jtJLiaJl J-C- (_$ jJajCi J-S^J jl aJLo— J jJl jl lj~-?o jl Ij-f-UaJL-J jt-fJ 
(J,) (. jjj t 4L.-0 0JJ-O3O Jo»o«o j-U J5 iColS l(J Jo i. C— 

.Lajj-.a’Iia aj U. «JUt 4—~ 5J ^515 

j(— j J^. jj j— oa— jIj c^jvJ-l . j — j v.iCj-1 j^— 5ljC*oj/l jl5 

_ j— -1 ^Jjl aJI^-JJI L^JCiJoJccJ ^^Jl ^->^->-\ ( _J>jO<_) ^^Jk^jio 4^-?-j 
j jJ|^_JJ| 4-1 J_^_4o Uj JjL>>CLj Lo-j A-jjjj.^0 j\_$(Jl 4oLllJj_Jl 

^fSLi i 4CoiU>j Jl I J-CO (_jJJl JcjJ-l £oCC>J.I jl L»-5 . jjjjljJ>- Jj-jl 

JLaJ . j j— )1— oj/l j jJl j ~ JJl ^ JJl ^jJjljl ^O^k-JI j *■ — 

j j-51 ^cijllj j jJl j-JllI <u»li| Jl £*-<>Js JJil £*-~>J.I jl5 

J^alS 4-1 y>*-i i jjJl 4-3 jojCj toil*— Jlo A-i ^-«JJ £~<Co liLp olj— Jl 
J_p ^>J^J (jpJJl jv-SjU 4CP v_~J>oj tJjJ-l aiyjjj tO jr 4_vail aJUUp 
oj^osxJ.1 4-^a- jJ j-i-Xj j!l 4-loloJl f-Lvi-t-l A- JljLS^ jj-Sso flj 
i. j j-2s I jZ -** N Ij t jjjJ-Jl j-Ma-C'j J_I L^jjll 4_-oj_lil 

Aili»-J ColS 4 a . ia Lil ioj-o^j-Jl {jfi- jj-Jlc^ t j^Pj-jJlj 
-I^Jl Jj Jo^Jl j_A 4o j ^jLCjo I^oU jl Jo t ^ a l 

t cjJ-l lj_A J_LP^ .olAJi L^oljo>CCol 

.JSJ-oj(SJl SJl^-JJl jJlaJl UUi 


a-51 yciNl CU4- 


/ 2 JI t4jj-C>“ ® J j) '' ^ J ^ oCo a4— 5I^C-wj[| C— 5j j CojJ 

JjJ c oj ^jjil 4 jIjS jj-o Jaol jJ jl -^J^r 4 JvajJ ^-oC^oJJ JI^-JJl 


448 


t UlA .4-+3 4_*_9ljJl OjJLH 4_^*3LJ.Ij iolOJl ^tJLs^il 

jjb j c ij ^O lJI oL> jJ^j JjS( I xJLaJ j-p'bf I I J-Al ^J,J 0 j-S \ I 

J_pL^jj> t Ujj Oj^S^jkj ^Ul O^J i 4-*.. Jaj oL^jNI 01 

* * * <* 

J)J>- t IjLvJjJ C Lj J J j-*/ 3 L^Liljl £-<>JL>cilj C Lyg- *-J 

j-s^U- j-fc t p-Lij L« J_*_aj oi OL^jNI 

0j A-LjlJiJl C-^-wOw^j jol o l^-^“ ^3 »^3 J .4JLO ^3,^ t 4_!oL*_^j} c <jLw>“ 

1j_a 01 IjIjj t I aJIj_*JI f-L-jo'yi 

^l^ll Ij-A ^-^SjLO x^ j\ ^ ^°i 

.<up ^J-p lj_>^S0 ji jij t Oh^UI «. — -LpI 

»• ^ ^ ^ f 

j j-?r oL^-Nl 1-La J_*s> I jbij iJLwl jJl .siJsJ ^y> l^wJT bA^- ol 

(_jJJl " t — >*>^^**^1 " 7 t-l la .,^> <i j^xjj) 4~jb*j^ll jj^o (_£jl ja^- jj_Jl 
^.oJL^r-x^JJ ^*_j_XJL!\ /j_P t *. — l bxJl jVaj O 

N .il jj\ “dsu^jl <~£ ^S*>Lo £-J> j-*J ^ l0b~J^/l " l j^wi " AjS^jj 

t b_i -ill i^~«j J-aLS' |» jJJL iUijJl **)Ij-& ^s>t-i\j .(^ f ' -• j 4-k_>lj 

t^iLs t o^S'l^uiNl L°l .“LiLiLiJlj t iJ">\JLnJl ipjjJlj 

i** 

c j^jjj .l]L>~ 01 ->-j t jlLIj j»Ljj j_pLJl!I Jjl* Oh j j-*-^ 

^.AOjjjOl ^LJL> I^jIXSCj ^ Ni .OiJ^ 

0^-j jj 

^ j g >ail jJb ^ La. J a.1 1 ^oJL^- (J^ ^ 

c O - ^ xt** 

p- ^ p* 

J \ 0 J J-L-^I 

p fr =* 

LJJl^ t ^L> j_p ^>LSCp^ i^L> o^° I x*- 3 ^ cii 

. O-^ Jj c Oh^^°j ci - ^ Oy- 3 j_>- 

4.^0.>sL | J™J| (^LOxS”! 01 4_)jJi^*Jl ci^" " • OJJj> y*J 

/ ^ " <\_L> Jl_i- 1 ipljwv^Jl LfilS^J j <• 4_J>! J_J| oJsLs^vJl oO_A 


Talmon, Political Messianism: The Romantic Phase , p. 127. 


(15) 


449 


^*aJLxJ I j) 0 ^ 9 1 4_oliA»Jl A^pj-wwJ I c^fcAjw^l 


Cjlj_~JiJl JulLfij 3 wLJLj ^1 4j>^j>- <uSI CU^O t (_£ y>-i 4-£J>- 

Jl*J 1 j Ml t LoL^I tgJ 4jb* cpJIS lij IJu* c Ig^ip -^slill 
Jw) t oLpjj-JLo ojL5 jJs 3 .^^-jLxJl 

0 J_jljt_*3 L <L_J*)\j2_P C J^wvSl 1 

.^ILk-JI (J-P iiljjT jLjJaJlj J_§-i-l ■W) jj (^-i-!l ^-Ja-s^il (J“>LLp*)U1 

^sM fj-yj jl t ■io'jLiLuJ! 4 _osLo ^.UJ jjjjjJl ijl -L*_jj iO^lj 

.^Lo^l jj 1 «Jj t j-« JpaJ>l c-_w> ^yJl J~3l j-*Jl ^L~x5( 

t (j JyJ J_^1_W~U (l)L-^Jl |T_ g-~<lj) " (jl-JjLl _jJaJl " (jv3l I ijl jJtj 

jl Lo *_(ALi L>i^lj Lpl^sl IjjIS' i (^_fc _^~Pj <• A-J jji j t^Jjlj 

j t l^JLo Jl 0 j .,a.../3 l j-l Oj-o-bpil ^Ul L J^~ “taJLi-l IjxLju 

isLijJl ^pp y*H I tjjl •LSI Pj-* /2 - 9 
.i j^jJI olj o iJLJaJl J,J tJjMl ^Lail t 4 j>-j 1I ^LpjJl 

^9 k ^ <1/* j c lLLj» Mj t o ^iJl JU-*Jl olSj 

4^>lil c J_p ^-JOj_g-j>- 0-W2-)! ^»j £-* *wi-L>ijJlj J-fJrt 

c— *^L^' ^ ^^sxJkl^ 4 i ^ ^ I, •.,. •■■■■.. ^ 1 ^ & t j 4 -a_$^ i *_^>j I 

jbo 4*Jli^-! j^Jl ISC j/i\ ( ^ 7 £>\j\ ^9 4jOl^Jl 4*oj)L*^Jl 

o j-*» wjCLwvwo cpoLS*^ (3 

^3 cjj-JLXjij .ULJbl CjC/j ^L>t_AA^jC!l oLowaaJ. 1 t^j_jj)l 

^ jJ jil L^Pw« *1 j-wo t <toj ji 11 <wJ>bS 11 j jj^Cj ^jjI 5wi>tiil cjLC? jJl 

(. p p p ^ 

^1P^<k_a 3 I 1 iw-j| 1 l£j^~ ^ t 3 ^1 LL^ 

^yjJ! c Ojp'J l)CpwJI Lol 4^jtS" ^j£* I L>° 

I j-Lv^lj JpLs t<up-L*J--l i_jjL>^iH (J,l ,jPP-« IjjjSo jl 

ojwb>-j jv-^-l o jj> ob I <■ jv-f^L > - >A-^iLxJ jS ^-" <-» 4 -^U 5 ’ 

(J.lj t jJ-P Ju^- L _ ? * Jbl! 4w2^tJi 


1 0 j)_P-LJi oJ-A ^3 J_ia_> j-*J2. J-P 4-O-J jLS 

( ^^ x) ^ JJLdJ 4 ^j>- jJ^jwIjI 4j ! o'Sf ^ ^tJLs^aJl ^Loli'V 

cH y* d*^3>- J J-1^J ^Jp- Lo->jj t j jJa_> (-£ J-^ 2 ^ dl 

^j^SjL~a JjL5 Jj->- <jl clLJA-S” J—bj j— o-J Jl 

Lj^Aap LjA ^5* aJI o j-pjJl JjJl ^ (1883-1818) 
c^wLv! 2 j>- ^LLSJjj . 4-^-jlj 4 ws_^j l>- LajJjlpLi L^jj j->*0 Jl 4_^$ L 
0*>L>'L~Al cJij Uj c o j \ a . * *t <UjJ>JJl J>J-JS/I jJLSI J-p I 

iaJj>- ^ oijfc 4JJ- ^SjU Oij .<UP lpli.3 jNl ^5^ iojlS 

^^LJl ^UaXdNl) iolUlj ijUaj^Jl - <U^vJ ^ill J>- jJ ^JuVl JlJLSJ ^jA 
4_--wvjJLjj .(ioii'yi <jLvJ-cjij <. jjii\ 

AaP^.^saaJI ^t— o I 1 ^ ^p ^>ti,l oU t ^^S^Li. 

<* f. 

^ y *A A^jL-sJI ^-1— «wv— l— kjJ ( ^1 La/2-J I A— *-»— < 0^) 4_^/2_J ^ J) ^ ^ i.) C i— 3 1 ^ j ^ ^ ^ 1 

Lc j-ll ^ d>~>l5 ^xll 4_JLJaJI 

ol va aljjJl 11 L^-L* l JS i LjiLa j " a_^oAJU " c ^_1 Is Jl <^>-j\ 

ojJjj ^>JJixll l jj> ~L;jil 3-^-^~ L ^ — 1 } j ^ iCuaLp'i ^xJl " aJPIjJI 

jUj >4 iJU-J jJi cuJ15j t L^LSLa J^j ^^JUI 

P * 

t jl l jj> yjj t ( v ? _>L3 .oL*-»ji>J.I 

^Lva^^l j-> jl j~s- .4^^-jU I L^ljj>ti>j jLSIj L(- ojiLiNl ijjjll 
‘tj*- y> ^3 Lg_Lx_^- <ul_>-l.i C-jLsjjljo jjj>-^l ^Jl ^3 jl j^o jl ^-^jL-«J| 

N A^2jC^~js 4jj j\ L^Jj^ Jjj t j»xtj| 4J>-J ^3 I ail 1 juif- iJLsi- j/ U 

LJ Lo-S^) jJL<*^*j| ^Jl jts . .l^Lo ~^- j ^^“1 ^ * jaXwJ 

LjliJj jJl jv-Aj t U j j jJl>^* ^ oj ^il Ji t (^L^JI ./?'3 jj I 
g lg> c_^ jl .^j~° ^ ^jjjJl 

jfl .is Lsi > yu JS\ (J^UI ^ ili (_$Joj ^ iiiL^i'yi 0 jiJl jS ^j' 

4 a - L1 l TtJLv^oj (J- 1 ^ 1_£-U I ^^C-LaJ^-jn ^UjJl jl CjLjJ UAjI Aj! 

jj L- o—*>j 1 I " il .4__^P ^_wljl ^1 A_^_S*1 ^JLws) jl I yjt> 4_-LoL_«j| 

Oj^Jl I Jj 1.1 ^lla.3 jll jV> Aii'lkis- jiS\ l^-jl jl (. OiL-uj 


451 


J^ii ^o^a-Jl U L^- Lj .^Lixpjn • t_Jlwa~*Jl ^jl.*, f^ - )' 

jJ ^Ll frlSjJl l ^ r « 4 JU jdi J^- IjjIS'j ^^UJl L^Julp- jJ 

j^S-L j jJ 1 *^ 1 — o—^l j_ll 3,xJ^ a-,JI 1 o*— >U -XJLs .j_J^p 
• t <• 
jjj>- (jJJl ^aJ3rJ*l ,_ - - -i ^ i jl J-^3 AJLjaj I ^ 

oJL*. jj' j ji LgJ IJlSJ-o jlS j^asJi\ jjjJj .L^-aLj-S JojjUl Jaj j-4Jl 

LaJJ o 1? « «~ > ^Jl djLo-^ll j^a-^^j ^t-^aJI 0^ t 

" ’ 06). _ ■ 

III 

( _ 5 xJl diL” jU 4 l~~~J A^~uLijdl ^»~IaiII oL>-jJ^jAjI ^ AjjlilL 
a Uaj l^-Li 4,. a ■/> J> jl fy>*l~Z j/ Ji ^»JjjJl <u>-j ^3 iojlall l_ 43 4_jiij 
^]| olg->-jXJI ^ \f-y*jZ- ^ jP$\ l^il^j! J? 1 jr^ jl t _ ? 4 J -lS ^- 3 
jisl _J iU-i l 4 Slj.il J_p JLaJ-*J j t <5 J Jjo <_w^_w a (Jl JLjtj 
SL4-I JliT jl ^»jUj boUxpl J-pj ‘ <_£ j' ^-wril y 

i jsi jUS ( Jjj>tJL>~J N L^ili 4 Lla ( jy> .Jjl j-aJJI A_j ^-a-~o £-~“jl 

.^»LaJlA jit 


LjiL) p_*3liip| Jl (.4^L^I 4 aJI j-wJJI ( _ s -j2-Al_^.o JJL 

dUi i _ 5 i^ 4 ^^dJl <pU^I ^ j\ ^jpU^-NI j»UiJl y>s 


I4J y»-LUj jUaj N t olJ-l ^-rJjy-i 1 Jlr^ 

JJ j jxlS»J.I 4 _^*aJj 4 0>«-lva^>j j J-jI J5 " ) 


daijl 0 -La -UpJ .(jL~jj/l L^-jUf 4_J_J— Jl La-^ 4 ( j»^>«J^I 

.jvdl 4 J-idJ jA-d- fc U'l jiiJjJlj jJt9U>J.I aljl C-jjj 

jlilj 4 ^ jv~jJaJwaj jJl (_5jJ 0 JJ-V? ^W5jj li-A i_A3ljll f-LijJ Jdj 


Karl Marx, Preface to the Critique of Political Economy. (16) 

HA ,y° jZS- ^jl J Ja=dl Jill 07 ) 


452 


i 4— Jo' jJLq...O ' 4— -J j_*_!l *— J aJLp 

^>Uaj ( JJ jLjlc-I (j ^JisL>J.' jU j . 11 4 _*pLLls^[| a_JI yu*')/! " j 

^JJa-s} JJLo 1 (j- 4 A ~r*- J1 4-1 L>" ijl jl t 4_>-jijil 5j jjJl o^JL^: 
^UijJJ Jlill ya \ — o j-iJl jl t JLill £-i j_ojJl jJt c _^J| j j ^JLlI 
Lw»l JO JJsd AjpLoJlo-'^l pL^jN' ^ojIIa-o Ifi i-ij-jJl 

^>UiJl y*a^S- ^Jp t ^JaJL t (■')! jJ*> jJI LaJ .s-1 jjlflJl CoLJJaj 
^ — ol ^il j^lx^- yt Co^l' ^ 4_^*> j**Jl 

t Lol .LJjJl OyLk^Zu ya X*J> ( _ s -pl_<iJc>-'Vl 

(j-Ul jU 4 -s_^/oLo ^ j»g_p *• '■—Jj LoJ c l_^lSo 

.<4 jxJl cjL?-Lxo-I ( _ s Jj N 4 jlaI ^ 1 col_*^x>xil d)*y t ^ji-L L^s j j^jCj 
^\3j t j- 4 4 ~ws , 'il jU J> J j-ij jijl i-LJi jJJ_U 

j '*£* J* ^51 ^pLqJ- 1 j j J^Ljd.1 o^L*jlJ1 

.l^i '^UaJl' 


c jl5 p-jJJLlI ^UajJl jl ^Jp jli jIiJl j_4jl t jJJS ya ^s - ^1 ^jpj 
jUi l _ ? as .SJUJlJ-I ^Lj>jj|! ( j_a j|l>- <, oNb- o-Ip ^ 

iLflsLxl J LjJIpI u Jil ^ilj JjljjV' <U)I i ^UajJl 

\yjzy coUi-^ ^j-aJI aJp Jp ^jo jj 4j| ^p .<^JisL>J.| y^ Lj jUij 
‘ j H.J j-JLj t(c-I^Vl ^LLw^aj AjUjL>“ OjIS l)Ij) 

1^— >1-5" C ^)1 w*_^a»Lj /j_q— ILj 4 _*_L-wc I 

t < upUjl>-^/Ij <\.^. yg „ > e^xJ I oli'iiA^J! ^3 t L»^a Oj-jloo 

t J C djl^L*Jl ^j-a 4 ^J jJslLoj ^9 J 

^ygL>r-s<? l lj t ^_) j-1^ t jl ^3 i — -J j .oLaljjJ'y Ij 

jUl4 U15 (1835-1762) jlkj^Jl JIS^I ^1 ^UyJl 

"^jLs^Nl" l ^ ^ aj t l^“L& L^l Nl t ^lg «*ij jj 

^3 4j jljJ>“j^Jl J_^^Lll ^1 t L<^ ^iaj t^^l (^jJl 

Jj ji jl 

oj^iil Ljl (^3Jl ^_>wVa]| jdP ^j-al^jl j ^flJl ^dl>cl 4djLoJaJl^ ^ *£> ^jl 


453 


• A3 ^_jl apL^JI 


^'-*-0 ^1 ^-1-AwLJ ^yoUil ^j^.^jii.1 0| 

Ol5j . " Uai-I " £tj j ^jjl I jjjJb <1)1 j%-^Lp Lw> 015“ JJl9 <. jjJalSl ^j-P 

0 y^\ ^*>0ap c ^51 ^jCj t jl t " JJL*Jl 11 j_a jJ Jr S'}\ 

ljl_vij3_) <0^ww^_> 01 JaOJl L^j_L*wLj cJ jL^ ^01 ^ 

y%.,,^,.ij„A ,> ^j50i«j 1)09 ^w0sla-5!^j ^O^_i0ll ^-p 

Jj j^oJ <J j0 j_>- ^Jp j .ojJlv? o^I 0-j 15 jJ L<>5 a> ^OLJ l oL*-*jw>cil 
0-U_) ^J50w*u^Lj <. J-i')/! (J,| t iajOi-l j-^ v — i 01 Lx5p ! 

3 j^> 01^ 4 LgJOa jj ApL?-J 4 (0 jJp! j-i L^_*_*£>^ ^00 

i^Jl^- c^wOi tOiJi ^ C— j15 \ a^jwLaJI 5^j)Li!j J-p| jJL!l <J,J 


AolAJL*Jl J_v? 



08), 


r- 


>*)0] coL*^-*J! 3 c p! A< 0i*Ji 


11 j 4 ^_Lj jJl 00 o-jN I j 4 aJLIOJI j 4 y\ j-*_Ji ^ jjLs>- •^•5.1 
ij ^55L!l apjjJI 4 N " j»5LwJl 11 JJL*Ji j 4 " aj 

.a^j^-I jli o Sjt ^9 v JL*Jl jj*> 05 jiliaJl 01 ^SOLOJ 

( j>»La^j>-J < j_j j50iil ^ jJ ,j50 ^1 aJI j*-p ^Jl ^J-pj 

^ C- ^ C- 

Li jj a^-j 01 Lawo_p 151 j^I 0 j5jJu Ijj15 4 ^y£j\sj\ ^JJaxiO 

4 ^cjjlxll J.ajIj A *j£jSj A^^sOs 5 oj^/2j <1j C^o^ 5L> Lx^Jv>5 1 

01 ^ x^o ( j50j ji . 11 aLJ-I j jJxiL) 11 bL>tL3 O-Uj j 

^ p f. £ $ 

L 9 4 ^0v£? i t_0J 3 ^ ^ LO ! ^ Oj a^-0 — a, 0 . 9 

oJlA ^-05 4 1 jL>c-p!)/I ^ 3 -pJJ b j^v 2 j 4 I 01 

<._ aa,/3,;Ij .^LjjIAJ ^p^Ij jji jS I 4 aL ijb 0 jX9 I^jIjj jl .x*-> 4 l_-^Lx!I 
^wXiJJ AjjLII a ^>- (_ g ^SOa Jl ^j 5-I < uli-l 

^ ^-P ^3 4 ^s^lil o^IpJj ^jjlOl 

j\ l^ws^u jOJl O^jjLJl ( ^S0 


Letter to the Chevalier de Rivarol (1 June 1791). 


08 ) 


454 


(Joseph de jp jl (1840-1753) JUj_> ji 

^ ^L> *L^I V jU- ^JJJ! t ( 1 821-1753) Maistre) 

p »* ^ 

(JjA/As (_^p x5Ul IjjIS" jJj 4 <4 _^Al ci| 1 1 _yh AjAALp 

t I^xLsxjS ^ -AjjoI £-jJ ^ ^ J>*JUs IjJlS" j iAjAALpAA! 
j'AAJi Ij-APj_~o Ari 1 ^ 4_A^jbL!l A^jjll " jLv2jI ^j-a oil All AjV^j-AMj 
.4A~jUl AjIj^UaAfl ^^aLA ^p jvjLaJl JiiJl 


IV 

P— A*X^-\ ^^-1 ■ P- J A- Al I ^y3 A.& ^j/3jAa*uJ ot Lol_P ' 

A A A t ^l c ^oJAlJ ^j/AaIA.!^ ^aOJAJl . ^vas^I. 1 1 1 Li ^p LAs y> 

cr* ArAA^A-vaJl AjAdj j-Jlj A> jljp>- jj-Jl AxH *■ l _ s - s> d< k jL>-'yi 

• (_£ 4-(pr t j-° ^AJa^Allj ‘ui-JUA j_Al poLa-JaJl j 4-AjI ^J cUajAM ^j-aLs ^ j 

AjjjI <_5^ AjJLSAoljJl " jLn-^aJl JL^-jJl " L^-XjIj i j_« jt-Sj 

Aj-AAII A*_sAl^_A.I ^ A -a ^Jl iOjAlJoJI^ c oJi^jdl ooA^ ^- ll^ 4-u ^ jAJI 
^ Ar^J ‘^A-A^A <_r^ ^^oJl <.AjjjI A_>_^ol-lj 

- ( _;AALj jl £-*SJ~ jit! ^ AiO_p-j <4y>- (*All tjr'A j-JA 

c A A ,.A 1 L^-ALa- ^^Aidl a«l^> A-v? I ^1 1 ^ g . a ^J_S" ^.SA 

oLLgAl oAa jl JJai*-> JjAll jld SI ^ AS" I ^oil j>! Ail^-J oJLSI 
ArP»-d^ (J Lo_P V 1 JA>-JJ p-'I^W’Ij C^-lo^Jl jUw? 

ALp C-oLSo t AjIaJI *c_aJl Lol^ .p)A>_p A/plAi-^alj Laj I 

y* pj^A-lj ^jdJl AU- t ^uiLxJl AjjJloSA A j^- JL*_)j u_ Ax-viJl 
.dU-^l ( y ^ea-xAtJLw-a ci-plS L^_)!^al a A A^ 

t ^u^A oj^JI ^ tcALS A^A- P j.< k p>til a^JAa L_«i!j^> oLs i A» jyj j 

t Alall AL^ ^ (b^-A> t ASI j) AJl^JJl 

t di-ta 0 J^>Lpj 4^/2-fislji.ij L 4_^w0wX-^jJlj t iJlj_^JU ij^L^il 

lj j^-“d 4_s«? jAJl olwAshxJlj cjI-uAcII oAa c-o-Li! 

■^>- ^J. p jAp^j A)_^p>J-AJ| Jp*-5 At (J-^-pI ^w>Jil aj^Ss ^ 


455 


,aJ.JjL| o ^3 ^»-^-wwAj1 1^_\^>-ji IwXSLa^ . p-I j^j 

^y> l y+j (^j j ^fl^i l o yL*Jl Jj) ^^Liil j*_Ai jlS 

JJj ,y**ijj .iiL>- oL>- aJI ^ 1789 ^Lp ^3 -Xi (> jvjjl jj>-j^J1 jL*_v2 

o L> ^IaIP^Ij tAv^^il Aj3 ^aII AiLJ.1 <-„d. /9~\a ^3 Uilj A*~Aj wb>-j 

JLil ^yji ^1 ^ ^L*jLl (^Uaj ^3 LL*J o j-So oL^u'Vl 

V? 1 i j <. ‘Lo^AJLt- aJj jJ 


JLilll 


H J 


‘r 

• " or*cr^' " ^ijji ll^^h L^-joip .^ji aJl>- ja$ ajl 

oUJaJI A_*_* <IjIaj j L A^jL*j (J15 ^jJl ^ j-P J^' *-L>J) 

^JLi! c ^jL^all i — Aj>^/> 1 4_Llx»»j ^£jJl ^J,l ^-~JJl ^jaJlJI ^J^-aj ^xJl 
jJl I»La c_jLs! y* o\ .d j-*-S1 aajjlpI <j;jJl 

^»L>JLaI £_L> j_p 0 j-SL ^ iv-A^'^l ^ .,1s? *Jl ^SsJj t ^L/2_*Ji c £_JaJl 
c\jf~\ j\ C o^Jl^- Aj j) Aj jJ>s 3 4 — u jXo ^JL ^1 Aj^ ^ LoL>- ^w 3 Jb 

,A_^vJ jaJI 5 jjjJJ <L)ll!l AJww«Jl ^3 A^LcJl^ 1 -A_P Lo C ^^L_*>> 

p p * * + 

jl ^3j IJlil ^3 Ls^ J. l *>LoLL« Li j_9 (_£ jS^a]\ O^-Aj oLSj 

<J~^> ^ LjUaj jl LL~j Jjl^j Cj^. ^ c L ^^a *^ 3 ^ 0 j jJl 

^LJI A-aI_P ^_j ciLlL-S' L^. : la P 03 jJ3j 0LS*j .^A-LLp ^Jl3yaj Aj>-^-> 

-L>La»j1 ^3 \y>\]? { j£j |1 ai$3j ^ 

ojjwajj •L^ >j L^ r 3 j. W . L AzlSLij jL> JLtol ^A 

j^>jLJI o j-Lll iotAAP ^J-p IjLij o*!>Li-i^jJl ^3 o jJl ^oJJl a>»Lp 

^ ^Lo jJ j (1826.1743) AjwL>cJL^v 1 La ^jjLo j_L»_P 

.(1809J737) 


nj j ,/9 i yuJ JJ ^-g3 0 jA>-Vl AjJ^l ^3 LwO-J^lSl CaIjLj OpLaiI JaJ 

AJL>Cs A j ^S sjlJl ^-aLLI Aa>»Jw\1I oL-A v»aL>tw^1 ‘-•L J .AxJL 

L^° AAsAJjj jilj j^iji wL>-l J i — A*/> ^3 

Ly>- oj ^^L pI iM jjl Aj Ij < jl J+& .^-A^Iaj l)LT AjS| oj 
^ iiaja ^3 3 jjSjJ Jj3 ^3 aJI^pI Apl_Js> Ij^LpIj t^j^jJl a5^ ^>- 


456 


cJbp-l LjliLL> iy_*3 L^XLo j_*^p £*^lxJl 0 yJl 
aj^Ixju^NI si £■} ^ aJI jLipLj j j jJl^JJl jLiJl a^-La jij 
jJulji j_p Li*>u=>i jd J\ ji ^««Sn ^iij aji vi ,y^jL~ji 
4 5 dll' J / 19) y,juLi y^Sjlilj ap^jlIJ a_j jJl 

a^LaJI l ly 1 oA^^^iyi j(*-p ^*_a apLjI olS 

(*W* hjj^iJ 4 j 4 V 3 ' j-Iqj-xJL. (ji t aJIi* 1 j ^jU j 

jJl *4 la - . t - i I L yzj>-> Lg . .. $ t^JLv2->Lj a_$LLLI l_g — s jJ aJj^ 

olco ^y> ol5 t^L-ljjJl ojjsi ^xJl 5 ^xaJI j 

^j=~ oljni ajy) j*>u^,^i j jl^> *Ija j "sijUir 1 

<■ a 1JL!I ■^’ AilybkjjJlj 4 ( " jLw5 > y L Jlslo t jlSCo JiT 1 4j| 

aIIaI-E-Aa; o*X— *— a_j ^1 ^3_j| 3 a— ~_J l ^a— J aJl 3)1 — j^VI 1 ^\-Q-p|jiJ| \^a ^ 

•®i. jLJl ol)L«J-l _i_p " j jaJlII " _!j t j &L yNl 

4./3-..^LaJ I Apl^- l g . . -0,.,-j Ol /J-*-l yjl 4 A-Jljj! 4-P l! C~)l£j 
lAfrLvipl ijLs t cllli yp 0j'>Vpj ,.XJL*jdl I yp JaJI ys oJLaj t‘Ljli')/l 

aoUa^MI ijiy.1 V_j J-p <_j*>U)^[| Jp yoiil ji 

oJ-aao d->! jUp s-bj y| i . I yLo^ .a-pL— a oj jj a^J'AJI 

a_1_3 a-«-j <jL5j .apIaJI .SLajJl ^1 il 2 1 ,/t o a 

(Wilhelm von j-»Ia ^JL^Jli ^aJ, J\ ^ j tUUl J> yyb-.bbxJl 
JaL^jl : la . nJl jILaJI 4(1835.1767) Humboldt) 

j>Liizpl U_xJl A_a . la. 1 1 j . .i j ll a 3 . b 1 1 3 3r a 

“j'' 5 ! ybviij oUjNI ^ t^jUay'Vlj ^JoJl ^JLiJl 
4 — XJ^ * L3_ aJI _lajl A— l^y— llj ^*jL— 

o^* *wij' Ai_y. ^ Lp j_y y5^l j i_ij yi 

0 >-Vji (_ 5 _l^ Jj; (Engels) jJ-AJlj JjLx j~i Cjy>- J^U- (19) 

^»-r* -jL^-Vl jS\ t jJ- j-^jj iiUj- jU- • 5 y J ^ t LoLc- 

•(Hegel) 4j ^jJ^I 4j?t, ^ > 1 


457 


Ula JLo j-jJ' c5-*J oU*Ur' 5-bLij a^.j^J-1 

4_Lj jS IjLLU-v-«J I j-JJJ jib 4-~*Jl-> jt—Ji-xJl All jS- jl L_i3jil 

LJLp ^UL! oJl 5 ,yJI - 1 _ r !a— J-1' klA^\ ^_JUa^ CblSj . { 

Jiij .l^U-LS 0 0 ^ J ^ - yLjj £ Jj ^ ‘^4’ 

jij .lyNb^- aJJcL* 1I LjU.'S/t AJlj-~-LSl ^>Ua^ i__JLlail oj_A 

J A » I ^ij LoJb tbJliSlI J j^Jl ^»LJ i-ii ji' Ij-A SJ^>- ^ '-ii-^ 

si .^riNl yoly> ^y ^>Jjtlil jr-hiL (_y AiLi ‘Oa-JLi CjljiL-oJ (.oj/bM 

L^b- o jjw^j ySi ji " _yy ‘^'" l 4 " C '' 1 <-^ l-^b 

.oil'll JL-pVI (Jb- jJ O^ob 

obbl (_5 JJl ‘ — ai_jil Lo-fi; jJ LS^-J <-LUi ir° (*-^^' 

jl 5 ^.Jl 1 ^U^J-I ib-1 £*) oU-Sfl ^ia— _fJl LiJJl j^Lb 
^^Jii (.(_$ y-jjl O'j-LJl ,_y £-*> bjUll; tCjL^C-NL; ^yrjbj 

4j JL- j ,_5 JJl ^-L > ' jJl j^\ jl Ai^kJl o-Lj- Ljl Jbjil y> 

^yL^l ^y bbL^tAbJi <^ji j-SLUl ^y> j-b'yi i_JLA-I 

y* ^JLJl yp jliSM ^j-jj-Sball jiS\ yyj “LLs .lyNL>- 

/i_JL^ r -~<> s )/ I oLb~J_aJl j_yi (J^-^ ^AsjJlil aJI^JJI oLaLl^/I 
.jjlSbjJl JJb^Jlj t (Newton) y jJ yj tiolllj 4^y>=Jl 

4_ij_-o jJlj 4 — >_j j—^2-J t c->LpJ-JI t ^ — > y» <• — rj~ •' — j-c -4 " J 

4 _#>yJl oJla cblS Lujj .Ajj-vi-xJi oLiSlil yp 4_vijj-><Jl oLw>->cJlj 
yb cLl5 yJl L-~J yiJl iiliiSl J-p L»ji J -*i 5^j 

LLjI Llli tSj*-i. y-^j •__ r Lp jyJl 4^o_-fil 

^uLi Llii cLbj tjjLJl XfjJl ^L^. c^AJl ^ySiail £-LLl J,) 

jl LiJi ‘Lo jl>- Jl L-^.Lw-Jlj tLJULJlj 4^o_-fJL yi 

JLs jL-p tybJl jyJl Ltri biljJl oyil ^Ifijl 

Johann Peter Eckermann, Gespraeche Mit Goethe in den Letzten Jahren (20) 
Seines Lebens (4-1-1824). 


458 


LJjU l jj-i y 4jLx*jl iJlL'i/l ijlilil jJUxJl Jp 
• j-~P y->LJl jy)l aJp jL? La Jp iJlijM olJlUl y.jaa Jp 

^ jliS/i jyLdi J-t x_y i_r ® j 

jjLixJl jjP ILL li*>Lx?~l Ltlisi i yLSl jl c jl 1 <uL~JuaJl oj/ j£ 
U.JJ . j-4p ylxll j jijl y ioyjl LjJJ^ (_s^ C-OL* ( _ s l!l Jl 
y4*-> J>^>\ jlS <■ L^Xj L^ i y> v_j yHJ 4 c 5Lw-'>\iLJl cJlS 

4y!l i_5^ (J^' Jjlyil ylaiJl iyjJJ d-US y j .o.jljJI 


<r 


IxSI 


^-jL-^- 1— L.1 1 ^y ^ ^_$Lj 2_J 1 d-> l yxJ 1 I j_jfc yp ^ i : Li 1 1 

jy L^a-jlp^ cy~ajl yJl Jy^Jl ‘UjJajJ.I y&j tiJlijI <LSL^“>LSL5l 
cS-L5l 1 _^SC_.'>LSai jilSf! yoSH Jl iiU>)JL c 1830 ^ 1760 jyUJ! 
lilp jl5 4Jjp jS - LdJl jl j| jl LJp j) L^. AJLvciJi JJij jL? 


IjLl-oI ySj jl j-LLy y-LjJl jlj t jlxJl yJip " L^x-^Ja li j^Jus " j 

Jlojj Xyi~J_iJl d-> yyJJ li y y LjJj» jLS Jj t yyLJli 

JJ^y dL-jJyy jJLfli jjyyj J 1804.1724) JUl5 JyJLyl 
<- 1830 j»l*J! Jy j .iJllVl ijJuJl J> yjxljJl yyjJl (1831.1770) 


Ld" 4 ^5L^># jlSjl ^^axL^-wJI ^Ls^sXsj/l i. — >ljl yjJl 4 ^aJ2j dlSLaxlL 


L)L ? J j^LJl 0 yJl y ^5 \jjJI Sy yy) LjJ 

.AjdJjlJl oj_* ^Lx) /*-* l jDjS ,d*j 4^-vjjlil y l "i ;LxJl 

°^-^ s Ll? ^)L5LJ 1 4_ij«J_jiJl jl ^_S"j_x_> jl Lx_> 


■w^ll yjU^i-l y .ly abf ° y Jp dJUi j-Uaj V (21) 

^lj) UjXxJl (jl j-P i. jSj^\ y>r-'L.o La 4-3 ,_j-^L ) 4J1 ^SLiJJ 

L-T 5 L*JJ— <ap vX-J-L^_-a ( 4_-3_--Ja_Jl JJ ( ^"^-— ll_J C 

.4jjL.ajJl dj J jL! j-aj' ! 

iLjjLj LxpLa l_^_x— 3j [ _ 5 xJl 4 —sXjLi!| J.1 ^ (22) 

.JUi y -4^ ^ yii 4j^x_jJi 4 U 2 PV 1 y y5(Ji 


459 


<.cJl5 JJL«) OjjjLJl JJ-a oij .L$JL>_p 1 ^dj '>=rjj-! 

^ (_P' ^ cV ^ o y t -) 

dJUi Zjj* (_j-*-dJ -*-d ,: - <1 -i ^j-^-wA (J^J J^ -9 

cujl5 jiCiJ ^a jij .xxJl y~ps- c-JlSj .(1806) U-o aSjju j 

IfO 1^5 t. j^Lp J^llll O j5JI ^ j5(aJI ,_yajL<2i>- JjT J-*-4 C?^' 

1. 1 a g . 1 5 aJl f-ljT Cjj^j Jjj 4 -A— ~i-iJ l.a 1 la '. j O-ilS 

J,j^l ojl5 cjIjUxJI j*J4pI 015_? i^-LiiJl jlS^L t aJL^-p o j j-^-t 
01-5 l °j ji ^ j j 1 ^lia_Jl ^J-s^l l jjS- t_5^^ jJd\ 

tjl) j_a t LgJLo j-j t j J_k_ r A AjL~— L i) —jjJl 

JJl^a 01 j»_p jJl (J^-j ^J-iillj (iJlJi-jbJ! t ^yPL.Jipr'il 

L *L-**0 j a 1| oj ^jjl ^3 t 3 j la'Al Jl ^~L-)0 o^ 5L> t Aj 1-L-3| -G-a c 0 15 

oJb^l J iiaJ- O-LIj |i ails <• b>Lc i_3jlzG> Jail^- J,! OiJi Jju <Jjj£ -Is J 
a~1_p j»lS (jp-Ul L^_i_s ojjjJl A-^OdjLOl ojjj— aJI ^3 

a_a_^*>Lfljl j-lS’SJ iiOL^j <.ODS ^J-p SjOLpj .^jlj^-jj_Jl ( *_oJ^»J.I 

Ij) . Lt t ^J-i-A J^L>~J i (. O- >15 0 I 3 t (_r-AA-0l)l ^^Wj-OL^OH 

l O'—) 3 ! ^ r 3j_>J_-iJl -G ^_|-P 4Sj*-y} 3l_v2_jOM A_^ilji ( _ J 3 L \> ys*» 

COl5 (jl ^UxpNI J,1 j^-Xj Lo <ujj JJt~A_j OjI^j 

f-ljlj obojjL*^ lilS » — 'LiJl jJ^vA j 

^3 t A-jliNl <uL*J_aJl ^3 (AjA 

jl_~Jl > (J,). aJL w>- Jlj-ls J-I 3 c-jLS’ 

^LLp a^ISN ^Lwo (1795) AjLaJj-o d^dw< » .< g. )j .^l^-«l-ll 
■ jiUJl e-L?-jl (_/ ‘- J 31^-1 jU^J ^Jb 
L^ol — \j l-./J P ^ L^ol— J l— ^ 

^^3 j , .'. jV ^ 1^" ^ l^*^ 1 15 *. A^SS r 1 A) 1 t C .1 15 0 1 c— 0 3 ^ 


Gyorgy Lukacs, Der juilge Hegel. Ueber die Beziehungert von Dialektik (23) 
urnl Oekonomie, p. 409 for Kant, Passim-e. sp. II, 5 for Hegel. 


460 


0 j ■^ 3 o 3 J -s t^vSbJl jS ojJj ^_vi>ljjdl 

CJ^ Ji ‘cr-V^J J^k;^' ^ ti-iJl ^L^-'yi jj^jdl 

"Lr^ (_/*Aj»-Sfl AJllyi U~~> V j ‘ j_o^ y* aJ b Jp ipUj ^Jj yi 
2^ J-f 3 J-*-r® ^ L°' . (24> " Sjb'Vl " £j_j> y> y_4 

ty 3 Jir-^-i j-iSI t JJ^I (Jp J.jMl <lLaj_U caJI ,ij^J-\ 

A ~^ L ^~ cs 3 ^i (J-j • j> a^ _ ^wL>tJ.I j»_aIjLl!I axJ jUt 
Jji Uj> j) y^JyJl oL>JJ (_5^Ayi-| AjLp > JJ ’ J^>_*J| " ^ 0 g al 

^ ^J 3 ^' oLJ)/! «a^>" 1 1 806 j 1805 j^UJl y aJI^U J 

• ( 4-i-J-J <>jl 3 ^M yp cJj^ tiUi j t JJLp yjLST 

j-^J ( _p-'-^ ^-i-"^ 5 - 1 bjljaSfl t 4_;_s£ jJ_j 0j^_v2_i c l_L_tt. 
l-ii 1 4_jiJ jp 0JJ-A2-J t J-J-Iu J <• 0^-^~v V A5CJl jjJl^JJl j J I.s l ySLls Nl 

^1 j-p>L-*JI apl 

lyLiJjj aap ioliVl ajLwJpJI c-JlSr l jiJa yo p_p j}\ ^J_p 

-^~yj ^jy ®“ 1 - p y y5C r ^*>liCll SJl^^JJl yp 

tJjS/l ^Ull y tcJl5 aJL J .Jby yaJ ys Lf ySl cJl5 yaJ 

y»j .ajUJaJI “yjyyJij Aylil olpyJl y^ y oj^ 2 j iJlLo 

<_p* lw °^ ajLJj y a^LxS/I oJ^jJi j! y> p-^jJl (Jp- j c (_£ y-1 LpL 

J-^-® iS-^ (iUkl'yi ik JL jU _ <_p yjj| ^-.wJl aJL>- ^ ( _ s i>. _ j ^iJ| 
< ^~ 3 " <_5^-‘~-~- 1 aal-b ai lyl a_iby jlS’ y}\ (^^yJil (_jl) apL^J-I yt 
^ 1 ij^c-® l 5-^ A-SLySClLaJl /AJaJ-l ji .^^jlaJl j jJaaJl olis j 
c baUkiladl l^J ily jf ^_p t ( aJ L^- jlS^ LI) ^ajjail aj ^J ij 


aJl " J y~ i yy\j]\ (Smith) ii jU. ol (Lukacs) JJS jJ y I iSU j (24) 

^_~il5 (^a J cJjP ai cAAjaJI kauVl ic-yll ^ -obU iL^p ^xa yj| 

: jJb I . “t^Ux^-N/i j-j^!l ^ b_^»J.I bpUx^-Ml ApyJl" s A j.^P ijj* JI (Kant) 

. 409 ^ t «UviJ jJwail 
.412—411 ^9 4 jj-v2ll : Uiui ^Jajl (25) 


461 


a yJl ir° J./^' oiLoual Ji 

( JLal_gJl j_a ollSfl ^yij &-> all ' — i-51 y O' <• Oik JI OLaj .apUJJj 

t y; - ^Ul Lojjj <• J - J'^rrJ^' ^-OOJl Oj-^~-»-; -k~»J.I 

ol5 Ji j .L^UaiLl j LaojjJ- \S \ jil ySl Ji 1 L^y ikjLiil 

JI Oj-w^J.1 oj-A 3jJ il ■ J-A (Jlj-~Jl ^S\J J • '-lL~a OjJ (j-* 1 — '^- l 

jl OJJS Jj«-> «■•-. Nl i_^-LSO> JI c-ol L-Lj> lipoli Jl~L>- 

1^4 U l^Ju. 


J^. < ^ . . . . ' t a_JL*_^JI Lo_*^-a OJ c Akk^-aOLSLJl 4_i*Ai_i]l o' (j S > '^ J | 

aJlsU-I £-* Ji L™^ 1 t- j l_ r ^J-^'Nl j-~J 

^rj l ,s>'i | jJ JL t jjts <tUi U. li'Ai*- 1 Ajkj'kiil oi °Lj iJj^-L 

Li j -^3 ASkaL<o-a ‘lLoI_Jj g$ jJl* (jL^jl ^3 *— (^'-'ksLo !j_>-jjJ a>J-)j-?- 

JJ j^JJl ouilS JjJUjI Jp ^JL ^yiWU- jS\3 Ok t^L^blLj) 

Jj^' : ujV (\j* J 5 ^ ^ o^-r 5 ' <0^ C^- f 1 M ^ 

J. J >Lk AjaI j 2> JL*_j t^LI oJ-*J A^jLJJ t J-JJ^LJl Ip Af-Lo-^ jj^ 

. J j j j jji_)l aj >4 ^ J-Ji-3 t aJ_*_LJI a_^ jl — a-i .1 oo-~^~ y-a Lai .((Emile') 
(_gjJ O ji^-l <■ *i' JI £a ' A-i-Ls^il Likij-a 0_J-k~>iJ.I 0 _^j1"J-aJ| 

c L^Jl& SJUil cjLo—JI (-\Jl^>\j A-^jj-Jl aJjjJI J-^^x J-SL-a J-L--A 
^_ol ^3 ^_S 0 aJI *^J_a_j (. 3 j-xo 0 l ya oo'^J-~m Jj*-j 1. JO3 ol J-*-j *- — Lk^ 

1 j a j i AjL) i C A_j Jj -«_5 t 0 ^- 0 — > 1-1 J_«_j l_^ ^Jj>- L«>J^^j-J 

^L*." JlijMl jt-jUaJl 015 t Aj jiajJI A^-jJl yAj .^>^>oJl 
^ * ' W! ■„ , ' ■* . - - 
jvii t ^ Ujli L« J^j-A ‘ LJijlj' i aAj> (a^^X^il 

jS- olyf A^O a^jLJI Sjj^JI j oL 5 J .Ailka aJL ks- ik' 

jU-.tl j jkJ sLp-J-a oik ^^>-^Jl I j* ol jk- .xolvisLoJl aJJ-?- 

JiNl J-c- " 1— ' L-lJl OjJ-^^Jl " aj>ooj^I k ciU^j t A-^ki JoJr' 

Ak^Jl-jlJl jJUaO I J_aj0 JI ol J-^-) t ^aLJl Ojij-Jl ( j-° oLo*>Ljjl 

, .b« U ^ 1 » j LaJjp 1 is jj ^jiil 3 jjJ-l Ijjj'-J'j aJIL^I a^ 5 w>j*>LSL!I 


462 


-> (Sj-OJl QJjbJl flluM J-P yL\ J_S Uaj y~ jlS (_gl]l Jj^js 
Ji Jp 1830 j»Lp U*j 0_^S3a^j f-')! jJh jlS j , ” AjjJJail 5 j^CsJl " 

op \jJJc ji jjLJl J_i_| y, jl5 ^jj| - 0jJ iS\ yjb 

(jtri °JJ-^ ‘4-‘“ 3 <jl ^p . (3*^)1 1 (Jp ojiCL-j ^1 j\ <.(aHjJ> Jj*i US) 
•f^lj Ja- oJaJl s. ■>-- A*J ,1 1848 j 1830 

i_jL^>I (^JJl diS3Ul Dj^s- ^ Ij ^jiJl Ohj jlJl jyiiiil j| US 
t Oh jjj jl Oh^J ^ ollij/l iSUajLSiJl cLUlLJl 

.4jljs>ij) j\j3 Jjis lulls' J, 

jLj2-U t L*-« jl t 4j>- J.ijil 5 J^xJl O^ * jZjli\ 0 j _*> C-JjLg_j. Jjjj 

iJl^JJl ^jk^jJl 0 J 2 JI y^ZJLij S/ ^oU JSUcJl 

Oj 4 t oSl oijJl ^ <. U^jLfil j t 5JL5ij.il jJl 5 ^S-ujJI ij jl j 

J! (_?*■"'■'’ ^-'■~'- aj i — oJ_* culls' (_ycJl oU^csdJ j J jjJl jUilj 

i_s~^ ‘1830 iu* cuUS j .JiVl (Jp lg.ali y J^L jl ‘l^uolil 
<_5~^ 3j_o_3-l -cl j-° -Uxj o.^Uv'yi ‘Ujjj'^I ijjj-lJl iS j3- 1 sL*_Sl 
j|j_a> L$_g->4j (^cJl o> j' Si I olJb Ls_>l Jclc i jJ^jIj iS ^_*_a cuJLpI 
cp 3 -^4-^ ^c 3 l£ 4-^ (_j4ll 0^4 t laljjlsi ^J' t jljlcJl 

jl i — ^->^s>^j ( _ 5 SU*jlS (JJ^J S 3 ^—* 2 -^ o-L*j j j_o 1 ij ‘ Q_ „S 1| 

^4^-1 '4* 0-* jr? °jI j^v. fj) j 3 j^j olSU 

oi_^>*>Li_LJ JjCoJ.1 J_A j^j — Sj I CjLU_»_jjI j_U^a ^_^| C-l'y 

jj-j jlj tCo^liaj^Jl Oi^lj-^-Ul Oy.- :, l^ 2:3 '^lj 
4j-i4ljj-^i - ^ OlSj .O-Psj iJlSCo CUllS ft l .A . 

lp 3 IjjjjJ La lit 1848 j 1830 0yL<Jl L ^i L«J jj y ^j 3 ^ 

Ojlil jl 4 0^il oklL ^oSUj. V j . 1794j 1789 0y>l*Jl Ori s 

t^ 3 J-^JJ ol^xj J_icp ^-^aLall O^fSjl Ja_^ljl y 4jl j-*p\ J ^Ul jLa 

jLcJl j-Aj tj*_Ji_*Jl OjNl jl Uwj .jjp j_*Ul!I jjOJl 

Ji cs^' 4 -’i Jr! <•‘^4 ji ‘Oi. ^jJl J^L 2_P wll>3 j^jJJ 


463 


t <u ajl>LSCo-) c ulSj .^s^L^ii oL^Nl 4-Ja.^Ai 

jlS ^Ul jl ^jj 

«wJ2-lx^- jtf t <t*Jwv<2 Lo-£~*-a A^jLs^j I (1)1 (J*^ 1 ^ 

A_Ji ^Ip (jJJl ^jP 


464 


Juai)) 




UikJi :LJ_p- y£> li j»!jjJl ^Lp i^jJoj k-Ax-J» <Uk J 11 

— (Hamlet) <— *— 1— _ _Lj j-J! 4-> 

- ^ - ^ - - x-A-Li (^5 jjj - i^jjj _ ol^Ux^JJ 

(3j*^> - (jjJJ - oj*>UaJJ JjJj _ ^wJJ Jjjjb - (jl 

jJLj v — _ ol la^ . ^ . U <jjJJ _ ^^Jl» - 'j)'* J ^ 1 

- 4^-’^*'^ ^ tyJllajN! oLs-^J yJl 


P-Ui3j / jliJl y 

<3j^ - ^Jws^J Jjjjj - O-Uj y JsuLaJI iwiLw^aJl yL>- 

- (_9jbi)lj ^ajt^ij - 4-*jI jJl A^JaJl -IaIwj yo <J| y>*iU 


> " JjjiJl y- i3Li» 4 jIx5Cj 


(T. L. ■iS^SL j ^JjJ yU^j <cljj y t A^ypJb! SwL~J! 

Peacock), Melincourt (1816). 


c->ljL*»*Jl ^j_p <JL J? L^Syl oMJl &jy jLsJlp-VL UJLj-i li! 11 

<• 2*“l— *11 t_y <J!-1>I !j l 3 ^—kji—wbi I . . . L $ - $ <_JLj j_*_JI 

jl t ^jlj^Jl j l j^a\ j^-\j toL^-j-Ulj 

cS"^ oJ_A (j! ! 4-wj-ljo^l y>-^)I\ L>cil 


465 


p2_*_> J_i u JP-Sl Ujljj jl *Sl .jlai-Jl 4_<Ja-s- LfJ-t- 

. 11 I U 1 1(3 1 I jUo pPpil °p~ jjJ_p2,^J 

^LPjS/1 <J c^Ui^-W 1 t(S. Laing) .p 

tLSUajlj <.ij~ujj~»j lI~*jjij tL-j y p 4 r -L~Jl.s ApUp-Sl 

. < 0 1 842 J> 

I 

SjjJlII o pi pi t_jbS/l j j-bd p’j-*-“~2 jl pAl LoJJu-f- 

^Dojl p 1 $~Ip I jb L° j-*> p jrd b° djl j^ 

ppp 4.J pit- ^JJl j pJl jl p pp •° :s '^ <3j^- 

tpUJl yJL>*j t£_b>bJl -^Vj t (Schubert) Ojbpij 

t (Wagner) pplij <. (Verdi) ppj (.(Dostoievsky) p>b~Ajp^oj 
jbbipj tops'! jl <dS t (Goya) L p>j tbl jp p-'jl p dplypj 
^Wi >b pH! c^Vl p bSy? p tllpU ;%Lj t (Pushkin) 

I jjs j jii\ cJi-^Ll jl Jjij l j p-^ j^illl Sp aiSL^Jl 

^cjjU p> (_g p-l <lL^ p AjI <p 4_^aj JjJaJU pp j pJb*- 4pbb-> 2 
^bSfl pL*-bl J.I JiU-l J_^—Jl \Xa p j^rr^ 

p U-L*j^ \ jj-p cS>fr~~-’ aj^ cu->^pl pj 

. o pojl pdl bjjjjjM jlJdJl 

> «• * 

pi jJ i^Lo-woVl p aLj-^ a^jUj tSjUJl ol p ^ 

iipjl 0 jl pi jl-Sj pU^Jl tbUJ^I li-» (jUai ’I jl Ip 

Samuel Laing, Notes of a Traveller, on the Social and Political State of ( 1 ) 
France, Prussia. Switzerland, Italy, and Other Parts of Europe, During the Present 
Century (London: Longman, Brown, Green and Longmans, 1854), p. 275. 

•uioJ U jJp SI pjjjSl p cjIjLoJ-I oyS J-^jdl IS* p pp~~j dP ^ 

.Sjiill dil; JW- j^si Jp P ) U bMsj toljjl' p Ip Pj^pl bjjl 


466 


“j^l bllj oLpIX)^/! ^ LLb^P LpLki jj>-{j uL 

j-^~^ (* jji cb-^ D^jil bib 1 1801 j 1798 (jyiL»J! yo 4 joIjJ| 
( Lyrical b4b*)l ^jjLa'ifl bybo^L \jZj ol L° y*s- t_jbNl oJlTI 
b’Lo-plj 01 y^LbJl ly_*_b>j ( _ F xJl Ballads) 

(Jean Paul) iJj_j 0L>-j t^JJ-wOij tb j_* J tb-jll'i/b t y j?-\ 5j_ J j l _p 
cr^j j*-* Ji 4 -~_b; oijJl L>Jy ‘(Novalis) j 

CjL^-LjJIj l(J,jVl bjjAowi^Jlj t L) JjL^J " J y^2J " j " " 

(J. L. Juib . J . £_fL-^!l >>b! bJJj .jj J jSn 

bliil bblp o jy ^> " bj_e- j»L^< jJlj t " <u-jol^oj ojy^> " David) 
jl \y jLiJl obs <. 1826 j 1824 byCCl yo j ■ “ £-4 jJl jJjtoLj 

j-Olo ' — 4^ b C o0~)0_>- dobljj oO_p 1 * 1 1 \o < ol bjLbll 

UJy^ jj~bUJl cPjOjJ -VUbij t (Walter Scott) o jiL* 

y-y* jjbb OjUslsj tiJlkjNU (Promessi Sposi) b-ToM (Manzoni) 
kJ* oLS" bl .b^byoL L _ 5 ^i JjjhJlj (Victor Hugo) 

{Eugene ayr y> y* JjS/l d>yVl I yL ol Li I oLSCil 

cblS” 1 _^xJl 4_bC^>jjjJI oblSbLlj cdrbbbjJ b_^<j ^JL Onegin) 
o> lj_o^Jl bLL; ^ o j-f-t .xi oJl5j . JJJL dLb J^Ji oo jJ-v^ 

'j-d'j (Choral Symphony) bJljjbOl 

JLq-c-I ijySL>j tcojL>j_dJ (Death and the Maiden) " *“../> 11 j 
^-'C^jJj ‘ (Weber) y-_*iJ (Oberon) " bjjyjl " lj->jlj toL>j_b, 


(The Massacre 11 ^ j~L Js byl* " (Delacroix) I j jS^ji DyL-^Jl 
(The Hay '' Jl b-,^_p 11 (Constable) tat Chios) 

bj/bl b-LJl ^ o _yii c ( 1836 _ 1834) o!jb» _^1 p JOu j .Wain) 
t (Inspector-General) ”j»L*Jl " (Gogol) J ys-ys- b^ 

*b^o *■ ^3 t oo j0_^? Lob . Dj-^-'^Jl aSLUI jj 

t (Musset) 4 _^ — s>j j — a J'l_o_pIj t (Pere Goriot) ej^l 2)1 j_L, 

t (Theophile Gautier) 4_J jjt J_sj_Jj t j-p jJ*>j 



467 


. t_/V I (Alexander Dumas) yl — « j •> — ; — ^ — Jlj i (Lamartine) 

i (Grabbe) <*)l y j t (Buchner) JL»_p! LJlil y Oj J— j 

t (Grillparzer) jjjLL y yly Sy iLl! oli] jp> y j <■ yjb&j 

(Hans jJLa oLISL>- yj t yLdlj 

.-■icUD cIjjJjh y Pan Tadcusz yyyb^ yLSj t Andersen) 
JL»_pt j y 3JLLJ15 aJjJo-JI Lo^ill y J,/^' 

,y ..,/! Jbf yj y LyJJl (Browning) 

dJLkJ y (Donizetti) yyyyj (Bellini) yLL olyjl 

y (Glinka) ISyU j cLuJy y (Chopin) oL>L oLUj 
. l.ai .i i LjUajjj y (Constable) 

j\ i yiJl oJu Jyj .Ulll y (Caspar David Friedrich) yyay 
dL^Sb-j < 3 ' jjl “vyljj j-Ly /LIj oL 5 <.cj|y— jy L»a^-J 
t ( French Revolution) <L y yJl ojjill JjN jISj l( P ickwick Papers) 
£ y4 L«y> jU-LI oy y .(jLJl ^ykl - (Cmrs7) c— jli dyj 

y 4 jL^JI jL$3 oIp jJa^> bJJiS j yLydl yy^l y 

oUij" DJ15 yyjll y 

3 ^ . 1 "y^l y I jlJ 1 j <. (Schumann) jLojyJ "yb i-tly 

. (Berlioz) 

tycdl ^Juj yfc J jNl ! yyl yL’yJl oL~*Jl «1* LJ y-Lj 
.juy- dlb j y* Lyi! olyJ .1 y J-*H' £-'> 1 ' 

^y.w-o^llj i oSlI 3 y t yLc- y>LiJl OyJl y> yj 

t y$o Lyiyi y>l t J J ° L1 l> tLlL- oy L^jlyl; 

C ( 1851-1787) yS Jj-yy yyl SJ^' oLNjJl yl 
(Herman bb>^y>j i(1849_1809) (Edgar Allan Poe) y oNl 

cIjuJjh y y^-jllj yoNl oil LIS’ LlU5 .(1891.1819) Melville) 

tolil J -\ J yybJl jUSll £-J? oNbf y JiSll iLjUxaj 
^ alyyll cJl5 cdUi Jp . jUlJlj tJLyJl y 


468 


L$l»l ylpl yjl Aijjj-t oliUill dJJb" y ^a l.A7 ^ i>jy 
W^jj j-^Li (1837_1799) yfCjiy JiL tjliil (J^ j .<L>LSLJlj 

Jhj^.3 clxJ* jJLpI (1855.1798) yyyjyaj tj ^\ 

y Lj (1849-1823) (Petoefi) 

o^-*^ yl-Gx-aNl ^yj-jl y <jZ y-V I GLJiJj JJujJ j 
U-^ Nj ‘■yoj/l t _^s (J->-Lj t dU5 .iy^l ^1 j-lMlj 

till; *CG_y U Ay d ji ‘-LA: £EJjUl y ySj ^ Ujjj .4jIj ^J l ^_JJ>! 
JIjjL^i : Ly Ij^iLp y,iJ| j»lii_*Jl y- j! j jJl ^IjloI c~^- y* o yuJl 
(Thackeray) yyTUj yiLoj yi-. jl Oyj c L— J y illjJL j 

^L^JuyL^ij <, 1 yaL>Gl y (Brontes) yj jy ol ji~S/l j 

oL ^ ^'jH •Jjj) W~GJ y (Turgenev) yy jjJj yUJl 

Ujjj .(yp £~" Ul j yJl ya oly~_«jTl y (Tolstoi) y yajJ y 
(_s-4r-">^ ^j^/lj -yky^il iS yA-l jjj IjL^Jl ySI i , j 2 ’, 
i — ^ <y £j J -;l y y-j <ttl y- L*» l J~ju yjj! 

4,1 jLyu_> Lyl £_« t Ojljiy yjy to y_i!l 

cJlSj .» — -IJj tjUj-ij i jyJ-Uaj y jg -- 1 j 

ydVl oljL^>l y* y-T^i y^yOJ ■ Gy^^l 11 SyjJl 
y^jl tlyjS/l j_a iy-i Ly jl y .JjSfl ^Lal! y j 

y* £y 4Jj t(5 y^Vl £-jySlS y> U-lyJ yJI jlS' L*j jj 
i j^ 3 J ‘W'-K’l y yLiJl ( yyj <.yiLj tyuyjjjj 4 (Rossini) 
ty® (fj-yS/l C->jlyj_a Olyj( ya jryjl J,1 4jl_j>l) i—'LLJI yplij 

. l~y y y 85 ! Jil jjyl u^y y« o_Uy tL«ajj y LSyipj <,Ulll 

0jj_v2j c-Lil-alj t *5k_j 1— C L>aJL JyXj i j yjJl jl 

(Goya y yy-ajJ y| ky jSL^l >\ y y cy>j| LlL-al jl jj -i*jy- 
jyLa^Jl ^1 y> Ujjj Ly y-iLjiJl 0 yly y> Jp^Ij yt j Lucientes) 
G -f ^) j'-k’.jJ' jp— jJl yi jl Jly ai j . jUj JS" y 
((1837-1776) j j>~j t ( 1 851—1775) (J. M. W. Turner) 


469 


<u1j t yliil jyJl <y U ^'jUJ “J-P 

jl jZUj US' .oJj*_>j cJ jJl bib Jb> ^UH -GwjJI Jp -ES'tJb ciy 
.J .^j (1825.1748) Juib .J . ^ ^) ylyJl y-jJl y o I JUj 
(J. D. Ingres) ..> . j (1824.1791) (Gericault) j. — SL j^—; — p 

(1863.1790) (F. E. Delacroix) \jj S2Jj.> .1 - . <-ij (1867.1780) 

4 ^ yUyPj (1879.1808) (Honore Daumier) <y>jP *ijyjb 
y 45)1' Jp JiiU- ((1877.1819) (Gustave Courbet) cpUJI 

Jl JlUNl <>*-> ^ 6’-J LJ ' 

tj yup. jl5j .Ojji SXp Jp UJyi yJ' oL ^' °-'-r 

y j yy ’ji' JLf y ^>4^'-! ^ 'H J-®' ci^' 

(_g y~ll ^.Lj j»Ji t Lol . j-Cp y^>UJl jyJl y y^ 

yJl jl5 bJJJt5 j .yp yUl' oyJi y y 1 - 5 ' dW 1 

.L^ojjj Ulii y U-^yil oljlyNl y-v y yjJl ci^ cSj'-^' 

y jlS o yiH lIUj y ajjUkII oljW>Nl ^asA ol y y-J 

, y jCo-* 1 


iU- y> 5 jI y l$J jjSj OjUll jbojl y iCyo yU^Nl cJlj U 

1789 yUH y sjcJ. 1 5 yill y LiLi Ll y yb ^ Ul y .yj 

)U blj yyj ll ojyJl iyby y)l jLiNI y I848j 

(.iy y jUill y> AibUll jUziC's) aJ-U^ oA^lj ojLp ^l-Uc^>l U 
<uyJl yJl y> y yiJl SjjiJl 0) Uli iyl y y 
y I y y aJlp Cj _ pajl U> CpUs^I 0 jyJlj 1 y Uil ^OyJl 

j\l tyjyJl yU yp yC yUll ylyj^Jl ‘V/ 

,4jjJ ^iJoNl iaUlj jlUSl iyrj (Jp ^.jy - bb-A-x -1 


A_) 


ioUJi j jyJi y ® y^' bl y UU N 

y UJi " yo Aylpi I yjl Ojlyy ^y>J -Us .Lgy 1>SjU> J 
yoL^Ji J^l yi jly^ll apJ^I 1790 ^Lp " <_gy-Jl 


)^_Jo Lw^i 


470 


lii (iJj-la-Jl) 1 £->J jj I iJ J_ 9 j-fXo yJjklj jJl 

J~T J 4 J^^ J-^ 4 4 4~~J yjl OJ yjl sjojJ 4 _j3_v£3 jj 

^jL^i! ^y-y p^r^~c ^LjIj j y-^y 4 — 'LlSJ . I l a .J vj Lw-j L aJp j_a j 

aJ^LlJ 1849 ^»Lp JJ-pNIj ^iL»waj jj_jo (Jp 4 4y>L>_y-Nl 

<- ) i^* - J-; '--yj.pj Wj-^J j--- c '^ ^yp j-*-jj t (_gjjjJl 

^4_woj^Jl iJljJj i-iljj jl LoJs jJl aS y- ^y dJsl j^>*_j')! 

j-ojJ SjjLJl jlUil y Jtc I^jOjj ( Human Comedy) iJLJ^I 

• jr° yr^ j-J-s Jp °y4J! liiL jjbi jl£j .^y-Ly-'yi ^y. jJl 

4_^jaJl £oUJ.Ij jj^iJl j^y, (p 4 -~ *4 I j_U_J yjJl jlsJ j! Ld 
^XA3 t 4 jkj jji)i 1 — Lj 1 jj I j*-L>cj^j[ I k4jj|.3j jJJl jjjJj j! c 1 g ‘- 3 J 

ol ^ Jlill J~-_*jj Jp LjSJSj Lj> *4jjlil vJL* jJ*Ajl 

Jj 5 JJ ^ £ . yj yUl s j yj| (Fragonard) jU ji^l y 

.<L*jL r j oUaLjjl I 4 J C-JlS" tyL^jil Jla 1 L~ly JiMl jjJjjJl jj 
L^y o_*y>j yJl JyLJl .y S jy-jJl y 2 yiJl dDu C-J15 lyj 
y' 6 4 ^- 0 LS^j i. jijLjLwJLj a_w 44 C3^_yp| jl ^ ol ^jjj/l 

. ij j jill ji\ y>- 

<_s® ■WsL>- 2 jj-v2j 4jji j jJuijlj SjiLiJI LLyjjJl yj iL^aJl dJlS’ 

cr-^4' jyoJl oldy jl c t _yi?jJl y-jJl 4y yL; yJl jljAJl 
jl yyLSCll 4yisjJ| oliUiJl oU_J| jl jLJl yp y^p j , (4) 2Jb>-jJlj 


y/Vl JU-p! yli jl l^iSU-j (Magic flute) ^LJl" Jl iiUi)Hj (3) 

S.j\ ^_r!-)b ‘ydsjVl 4^><ill jjp I jjOjidL cJjji ^yi (Verdi) yj S yjil 
s_,y]| JUjrl y o-oj—l yJl I (Muette de Portici) " yy JjH y „L,y_ " (Auber) 
1 (A Life for the Tsar) "^_i) Sly- " (Glinka) LiyU \ r J\j 1 1830 »Lp ;.<. r l . I| 
Uj .(1844) ijUyJl (Hunyady Laszlo)" jJjj) yLyy" Jy iiki ^l^jlj 

ys^j iy>ijy y^ii oijjjj yy.1 yuji lyjisjj lyyi jp jupjii oIa cJij 

.1^9 iytji)! 

.k_ybS3l 1 J-A C UI Jm>\ ( 4 ) 


471 


jldJJl J t L <. IxJ yj 4 L-a«j jj ‘Lilli t_s® 

aJJJ (3j-iJ I x5b yp Jj>l jU J-; <-p^ ^ '-V^J 

J> 4 j^JU^Vl :>*>Ul J-*l 3: G-d>Gj ^ j 1 Lb-Jl 
jJ. jl ^ « ;; bl l y * j .4~JoL LeL j»-$Jp o-iiljJl ‘uisl^AL^j'yi SiliiJl 
^ij t-j/Nl l^-P JiiMl ^LLJl LpjJI 

^j-ii-A jLSj .L«L*JI j_^_aJl y* L^MbSj 4 

4 ^LJl LLL J'&U jljLlI G^lyJl y> Ij_oJu«j jl L _A C 3lliJl 

jl 4 <u_aj jlJJiilj g all yoj . I-G-G- ^IpSIIj < *-*JJl t_j,b^- 

4Ja>LJlj 4 ^_<k 5LM 4^HJ2Jl y* oLj~L£g ^Lp J-aJL*_. L yJl 

JL 4 JJ ji 4^jJl 4 Jil -G- Jlj 4 4^-Jlj? 4SjU-xJl 4 OLjiJ-lj 

^ Li iJUajNl IjjjSlI o yojl Jij • (5) t >J=’>Ji ^iUiNl \±j» JJw0 

^ jJl jij\ U-i 4 is jUb -lad y> N cst*"" 

Li jjl oliUill 0 jl ^JLb l5 ~L j! jl LJpj .UUajI ^ BjL^JIj 

Jl ^ ^Jl JoiJaJl j yj-*i Jo> US Ji> Sjj-aL> OJl5 S-GjJU 

( v r Sij ^yJl yUl Jliwlj 4 iJUaj jl I IjJJ^I l- 1 ^- b>j -bbUlj 

2 . -. a ' I oljj^J.1 jU 4 Jlpjjlj JjLaaJI y* ills Lij 4 LfiL-x^-l 

( ^ r So ^ j 40 yDl jib J* *1 jAA Jl j\ (jw-Sn JjL^> ^y yib ji 
1 g-lj)^- jl 31 '-V i ^ >* w. 1 4 LjjjjI jLSi. ci-pl 

41— ojll jlSj .LpL?- jj^>j J,! <u~*L~Jlj iji’jJlj ‘ 4 ^*“'^"' cj\£ j^-\ 

^W.^ jll GLiail iaijl ^j3 Jj _?-* ‘•Jbi-I Aj4_iaj 


l jjjl * j- jl ^si y ij^pi (djj<iii I _ r -Ui y> ijis i_j 4-jiy ( 5 ) 

,jl y yjji ji. Lj^-dl 5 jUI UKJi iLUJij it j^ll oyiJi J^U^t ^ jJ-\ Jl 

ol* jJ. OiiJi^' ^LiU ol3Uj)/l o' Ml Xiij>J-\ itLUl iijj ("Jil) 
tfGoyajbjj- jU_iU " " j "tjjJ-l >ojjl>^" : J- i -° -kJL—jJ' 

oUl yy-Ulj c (William Blake) OiJ-. ^LJj ^LiU ob-L^Mlj 

iJlpjJl i_JU‘Ml «1* diW iJ jy’r ‘^J- 3 LiUwjl 

.^Ul Jt JijOaj i i jjl 


472 


*L«jJl "j * j < /? . > - _ as^j\j Li j^i o ji j ( _ # Jl «. 1 c. 1 . /i l l 

k&j .AjjjJaJl t CjLLSLi-lj tOLil j ,^_U _ J_o_*J| 

AUz^j OviJl j J jjl ^aS Xai ‘ olijl ^y J j~~« _y jJk j y^LJl 
■ "-'JjjL® y> Jjj/I oLLJI j^LIjMJ LwoJ yj yoG & 

<. (jUaxJl tijPU^j-Vl 4yUl y <■ y>j 4£_ r Jj yly J 

^yli>- dUi y “>Lis Jil ijNS/l yy^jl jlSj .i-J'yS/L jjj_*j 

islii!! Jl jJsldlj 4 L~yj lyUxj] Jio t Ajjlj^-jjJl jlJuUl 

o*>Ui-l olil aJU; oG^jj oldJl Ji oils' o~~ 4joSGyVl Jo. 

dyjl*Jlj OjdL^^il jlS t La jy) ol*Jl iydGl oiLyJI 
j^- 1 / '-r^ Cr° <J^ ‘•^.jSil ^yUi^fl Jjlj^ll JI jyJUso. 

4 jr* oNt>J.I J-Lul OJlS 4 <_£ y-l JJsLa yj .(*<_p jJl y> JlJL| 
fr LLJl Ja-I Lg_vLc- Jao yL~*.y ii y JaLjj'yi jl 4 ^*>LJl ( y <j>Jii-l 
-olj^-LI oLLb- jl o^U- yj yj ^»LaJU jlL^Jl yL>J.I 
^yll ob-J] GySh yydll £lo>l 4 JUG L*-Jsj C j_v2Jo1j cjLSo 
f^P J> U-G> j-* jlisi’S/l y yOL Lo LJU OJlS 

• jLoj^I G*-Gj O^jIS y>jl*il ajjt jl 4 ^Usu-jJl jl yyjj.1 ^jJ 

L^-lyl c~*oi jl oJ-od yJl V-oJl (_r^ jl*ilj t — < L>-liil o^y di j 
4 jjjiJl jUayJl yLyll 4_Uoilj Lij-Ul JO) 409_jJl dJJi y J y^JJ 
jr^J -j-v^U-l j/ 1 _ r vS’Ll 4 J)L^jJ yy jJp 4(1826 |>Lp l~^l 
Lj 4_pl_JaJlj 4 ‘Le-LJaJl j 4 j_iji-| j C~iLS" 4 (_^ ^i“l 
4 ^ tJL^ <J-^ k>J-ks-^, 4iil5(Jl iiJi oils' LyV * jLlijll 

40° '~ J ^yLd Jp 4^iaJLj 4 LJaLjj SjLkAjl CU.L^’ljj .4 i^- r.^l l 

oy-L^iiJ jLil ) y cjy 1 - 0 4—LL^- pLLoL) ^UJI ^UaiJl jl ^| y^l 4_Jl>- 

.(o^lLl JjLil j 

II 

jj-Sd Jj 4 ^yO>G.I ^ 5 ^~W> Oil 4 j jjJJl jl N/l 


473 


<iLi Lo dJJij i_r^' lS-^ 

Lj j .ie*yJl y> " dJLk>j^!l“ OjISj .aL^II dlL y yllj 

iL>- 1 4-^.jXaj t Ljl— I ‘ '^r^-ij-*-’ Cx° V'"*-'’^ J - * ^ 

Ujli j! ijikil J i >b <_y~ “-r''^' 

ykJaL* j Ji\ ^>y t -LaJ-v^ Sj^JI ajIj C^ij yi' y^r-'*^' 
^2 jjJg.U o y^l^y; Ijjk p~tr'^ • 1 — ^ i_?^ Cj-Lc-L^ 

j^S JU>- J-p j ,Ai_k£ Ji (*i^J (* yH ij-°y 'j- 1 ^ ^ 

£-jZSj i AjowiaJl 4-L*_itJ L> J-j<-^" yyk^>Jjil ^1"® 

jkJl : U^o kli-1 <uy cJ^Jl y yyi' ^ 1 ^yk' 

jl^J-l -H-i-l t^y-l “J^rVJ t^LJlj ^jUJIj <.*j^d\j 

Uill" yu (.(Charles Nodier) JjLiJ y~Jl>j , ( ^y-j^'j 

L» j_a yJSj .4_iiL*Jl j-f-Llil <uJL*s jl (_ 5 i.ll (_-LLU 

^Uil y<-SJl 1^1 3 ) V <J^~ 

y yJl iky,! (JLp-SJl toU-U-j c^y^aJJ ii*>C^Sn aJUJJ Uli 
j! i _ r Jli y (_$ jjj . <7) "... (jhj C^J -1 0 jsLS'N L. 4_JlL_* 

^ 5 .^k; *iLij (.y^u- y H(>i y*-* y^ yyk^jji' 

^yjl y.y" d\ cjiy U . (8), kj^ y U Jp W-5 y^- 

jij ijiyj ‘>- yki ^ y y^. 

^ (.yjuui yk ^ kUy i (>i" °yy y y^^' y 5 ^' 
dJJi j t yi >kJ ooiy 1 jiku ^ j^oJi oi^> jy jj • y^-^S 

Victor Hugo, Oeuvres completes, vol. XIV, p. 17. (6) 

Howard E. Hugo, The Romantic Reader (New York: Viking Press, (7) 
[1957]), p. 58. 

Novalis, Novalis Schriften (Jena: Eugcn Diederich, 1923), vol. Ill, pp. (8) 
45-46. 

Georg Wilhelm Friedrich Hegel, The Philosophy of Fine Art, 4 vols. (9) 
(London: G. Bell and sons, 1920), vol. 1, pp. 106 ff. 


474 


lil jlSLVl y JjJ_*Jl Ojjj'jJ jj^LJaJjj j}\ jV ‘ £_i yXj> 

• ULi Nl «-j-jdl L * jjj J M 4aIa 1| jisi jjL| 

jl lyj jSLy j/ \jo-\ jli L LliS y j}\ j 

cP - ^ jJj iy>~ t Lf- ^L^NI J-p Lj jjJ 

'^■^ > " ^ ^^ill <i>Jljj <l*_jL^jj a} y?\ jLj y jLj (^JJl 

oL^' J,l «^Uj J j^Jj <.<l>'Uju JujJi ^jIjJI LLo 

V=-'j ‘P'-Lj iS U jLxpL c vLk^ J _pi Cjjjj t j_jd| 
cP) j jiJl ( *-LL« y Ulil j LJ y j iJlkj^ ^ 1 1 g ..J-. 1 

l s* (j-^’^ 1 (_^j t (‘L-^Lj-iJl SjjjJl Jj*_; Jjj?l JJL*Jl 2u[y y 

toj^lJl LgLL— jJj ,jJjj\j a£ i LJLllJI [SLjyiij L jjj\ 

A.a.la'.^j^Jl L " C~^-A. rt_L^ ^il <. jli iS Ljlll J LJ ji ^ 

j-^-iJlj AjL^LuJI e-\y^j y> J-^T J 1 llL- jL- Ig-lJLj 1 _ y Ji 

4-iLl JjL- Ljjj! ^ l^jl is ’jJ ~ I oLa cJJj Ljjj .^jLlJI jliS/l 
AyJkc^>jji\ t^-JjJl lJ j*iLj . 1848 j 1830 j^oLJl y 1>jjJ)I 

.IaJ«j Lj L*JjS!l ojjiJl _L* UjjjI y LpI-uV! jjLJl y :>jp jjp. 
CjU^jJj ‘ jij-g^o yyy y j^/pL*J| oL t^^-Uil Ij^j 

lP v -r'-'P-P' J-L^ oLljjj ij'ji- j_x_Lj iLj_p 

jl jJ_il_* (j-tj t JLI! 4 JLM j_A li, lijLp- t ^ g T « b 

^jh.^OIS o-Lj^j t (Reynolds) jjJj^jj jLjL-l^j 
(Choderlos de yj — 1 ‘T jf ^j — J j—jJj—S jl (Mathias Claudius) 

t(o^xiJl J,j j^L^. y o^lS/I oJjuI ^jjiJl) Laclos) 

JL t4_iJ l_Lvaj jl jl jLU-j N y IJl^I jl ^ 

J^JI y ^iijll jli cLpLjI yiS] y-i yyj . (W) "yJ aJojj" 


Ji JU iil^U.1 yi[^jL‘\ ollil dL>J jU_J i<L-J cjli “ 4-Ja.L. »j ^1" jt L»j (10) 

!i l ^ c^J WI L»L- J If'l'h jl lil JJjjJ Jiy> Oj£ 

. JijUil oils ^1 |_J c^UJI l^ixJ 


475 


y> Jl*i Oy^i IxP^'b 

jj£S\ J S' )iib>: <-)lj O’ j <• j^S- £»"OJl Oj-i]l > 4 4 -M a ^' 

. jNl l _ 5 X^ O J 

oU ( U l o^ J' ^-Mi ^ J 

n| 1 ^is_^ o. «_ii: culls U. £j-0>> > 1^-u'j 00 

^ jjiji J>j~*-i tU >u. U-4- > ‘J 15 -oo r>^ >* J 

LjL- i^y Oj^JaUj^l Oj^il'j jylciJl -O0 JJj 
JjL* cU>uL^ j\ <. (Shelley) ^O^JI 

t( j^lj jUJl ^ Ukj. jl 4tr J^j (Chateaubriand) oW U 

a j>Ji sjyJi jUai ^ jujjJIj 

.jjzdl jUJJ ,>011 fU*0J OtH 4^ j' ‘O^r- 1 ' 

... ; ij * |j_Laj jl (.iilS ^ ‘f-S-^Oj .j-^ju JJh c50> Jcu 

ysj, tOhr^J- 5 ' OjbUbJl j] t jJUbO.1 Oi^'j-rc^' 4 
U>. Jpj . " »>.blS0l " i^jUOJ uwJ-l jr-^' 015 O 131 ‘- A5 4' 
^ - ^.| J\ J_S| ^ ^ •■ 1 1" l^JLiJl lLAL>0l Jj-i 

^JU 0 jl Ulpj . (,f>, 4> V^V ^ 0 

C j>l oS’ o1a lJ ^ 

s>^ii ouOi oljoi ±i*j\ j ^r 31 o*jOJi o.jj^' 

^ Ij^Ij j» £~ul j . dUAS jkkuj> ^ 

t ajIcJI s^r-bOSj ioU«~sJ» Ju f-^Lkl 

^uOl jl5j .SUJi Sili*U r >^' 'JJJ^ JiU\ Jiy-W -°^b 
ji J uuii ^jJr ' j 4 jo— t 4' r 51 ^' >® J 5 ^ ‘0 Ua ^ J '' 

j\ C-.LJ-I i jJc- jjb^. lb-0' ^h^ 5 ' 11 ^4' " 


Edith C. Batho, The Later Wordsworth (New York: The Macmillan (11) 
Company; Cambridge, Eng.: The University Press, 1933), p. 27, pp. 46-47 and 
197-199. 


476 


ji j <Lo5iU^j| oLlkl. i^TA-AjJI . 1 ./> 5 1 ' 

^ £-4*k-l t ol j->* ^JjL. t 0j-'^ > O^-oJl j»_gJUajl 

ulUi £-»j -iil^J-! ojLIjj ^ Ojj-^ljtll jL>«xil oJ-L^- UUl« t^jJL 
°j_?-^' ^jP->- t iJljJl Jj^4 ( _ 5 JLJ2_x^>j ijJl 

t 4 -w^j^_aJ| o^^jlL) di-j L^^Lx^Al 

- Lr^"^ SjXs*- ojjjJI oj_ft Lg-J CJjjLsi ( _ ? JI o jJojJI ( _ S J C~l-o_^a 
C— jLS^ caJj'SII v — IL i ^->- t L^l j ^ e - .j_„_^jjj j»U ijjlj^-jjJl 

_j-® ^ : ' 4_jj|.j oLSj J t(_j^-i-P 1 »LaI 

• jjjlSJl " jjs JJixJlj 

iS ' j>- t aIjL^o 1 4.5.k ’ ..^j jJl jUlpI l ^-<^ ^ t aJU-I oJla ^J> j 
‘tb-jj* ^ j^jJl o! jU-iJl t j» \j~£ <jj Jj .4jjI^>-j^JJ ajjIlo 

<f " " 

!wX^>c^ kH*oIS I 4-AjLwvJI 3^JL*Jl A - 6 ■ laJw Q ^ cJ 1 ^^ L° 

*■ ts --^-^ l ^ *!»! ^ ia-^^J 1 c ^.iL^iJl l ^ ai ^1 Uoj jJLi j ^ia-wo ^Jl a a ^ kl i 

L&^L^kJ^I oLj .^L^-aJLj (J,L*_xil ^-<>jL>til 

< — LL*-jj cjLpoU^ £-L~jS\ ,j_a a* . . L? 1| ^|_p ^^LaJLiJl 

l/ jUa^l OU tdJJi <+-* J\ j .oyf£Jl 

j* ojj-^-i J jJ! J y>- L« (1)1 <j jl y>r j j-Jl j <L~J ^joiJl 

.If! ^ jjJ Jl hj5j^ 

ly 5 J <• a^.L?; > 3 jjJl j jjij ji clLvi ^ j 

o^S d)tAi^ LolS iolJJl ^JUail A1 «-oj jlS ^j\ jJ>-j ^Jl 

L<>^>’ ^ I ^JJl i— ^L-^xJi A^j ly c. Lfs3 

cS^JLS ! j- v3 -P <Z^2>J ^1 ^3 (J ^jLIaJ! d_f*Xo ^1 j .(jvjjk-l j^ubkJl 

jljLi ol^f-Li (1798) iokiJI ^jbkVl ^Jal Jis ^ j j . 5 . U •. . j^Jl di 

(_?^ t L*sU>t*d5j i k > L c ' 1 •“ * c^c-lij t 

c kk, J ^i-Lw^ ^ ^ ^ jl5 t 4 -aj 1 jJl 

'-k ^-*j .ALfil"yi J-p (Keats) ^-^-5 l^_J ^jj li j 


477 


jJl <u_A js ->yJl j t yyA-»Jl ^ oLS’ Lo^JwP i->_ r ^-iJl 
to j^Lo <_y j-»j "dilU" oXwai OjLjA 

4_>- jJ Ij j-SAIji yoa JJ y 0 tjy'AiJlj <_y* J-^J (JF*J^-) 

allyy ybyL; _y4j yy^J '-‘ lJ ^ p "lT'A™ 1 

j<j (^JLJaJwo j jJl <— ~LpI jlS”j .yj ioJiU-l <_y (Poems) JjL^ 


iJb^ y> c-JlAj .yA!AJl (V^>^ J-A (*-^'jj s j4^' \yv&- 

IU ; j ^_yioy yo tylkJlj yiAil loLvjl y U^> tyLajI 
t ( _ r *jjL y> yA'ASl y^-1 |*W^ 4lLL ty*J f-4 3 '^ 2 -’' 

jjjjj-«Jl y> t_oy jl-SAo ->yr ^ *4jj-^' <J.j^' »y^ 

iijLLo S_«J ojISj .(L yLyj) LoLA L«j-4-A-^> ^-w^I <J~; tt_^~->A 


1 ALA!' a^jLoII y^j <■ y-*lj-oAJ <upI ji L> jJij ^aaj jilp yo A-jLp 1 
OjaJjb-ailj i_i*5\j>-Sn jjJ^lyj^^' o^5ca^l yAJl *Yj>r 


t aa_^oya>ti.l aO-g-Uj ^^jj-^'j ^ y 3 (J*A-io p — OJ-)LS 
.1 S_il jj y aJlj-j^y Jp^-~i! dj-ij Lo-?j -opAl jl-oJl i— 
(Goldener ( _ rr fcUt pU)II (E. T. A. Hoffmmann) oLA jo* .1 .o 
yo j) ^Ajjjd (_ylaiJl yg-s'^-A Jax yJl JJJl oAlS t 7o/?/) 


ytLlil JyLa^jj j»yo>J.I t(A>yy> 0j5L» ALy' y 

yosjJl fli^o y> jjyL olAj .JstAJl yjj A; J-^ yj-«-'-“ J ' 
SA-yA-Ao yo oJiA~-~o yjJl j_a oa_o-j j-SLA I o^il oLa Lo-j < — «-yy 
,j_>. J_p 4 _Jl (A. W. Schlegel) JJJ-A .j .1 o_Ol J-3j • "^ya^-" 


L* jvy J^5A, yo ay yL-AJl iji o' J| 10 ^ O~^0 

ijjli\ aaliA- yp I jLS' aJiA .iL>Li yil p oylli ol5 

jAhJla iiy A ty“Ao-N 1 'jyl aOo>J.I y^jUl JSAJl <1)1 Nl .aoj-ji_)il 

.AAkaoj jil y> jA <_oU- j^p “A*- 3 -' °jA'l 


Jp. Jj yAl oLaJl tyl ypl t Jp- J,' tjl5 y»Al IAa Jpj 


478 


oljlSco! jjj\ o j JJLo-jj caJL^- ^jJL ^iUi 

'V ol aA-P Ol ^ 1 t L> jJL^-£ jl A-*_jU (jljAJl 0 j^~-> ^ A - la '■ ^ j) ^J| 

4_*_P ^ I A-AA^J) OjyA L/OwLLP L<>ws-oj ^^9 t lJufe ^J_P i *T i 

^--A ^ i l)^-5sj Lo J_LP jj c o ^_*-«L--xO j y^<^J>-\ aJIS^Apj) t a _r> y_y b \j) 

*J j' jA-*Jij j^-aJIj aJUJl J-o oJuJL^ A-LuA ( yja jUl, 

O^JLil AUj! ^~iy ^\ aAaJIj .lgJ_P ^-oL*il tjj-A ^Ja_Lo 

j-yCliljlSj ..(Michelangelo) j_UCl JibU Jltd y, <. y^ 

Sy^Ui b<jli Ji=J t (Salvator Rosa) Ijjj j yUL* j| (Caravaggio) 
uLy~~* clay y yyll OyjJ-l yLAJlj ^-Lyi y, oL^JJ 
tja — rA — & j t (Handel) Jj — jl — »j t (John Sebastian Bach) tH 
^s> (Gainsborough) jjyjy^S'j jlJj_p|^i OjJ~>Loy f+-&j ttOjIjJjpjj 
<sj Lvvww^ j^I I GjjuP_9 .4jj ^A l (J^ G aJL>-^ 1I 

aJI i y& l-U^o JJaj jlAJl jli t Aj>- j^jil ojjAl Jl*_> L^JAol j 

y jjJwoLxJl o_j-^~yll j jJj .Uli Ijj y_o (j yj> j_a 

i>wi1j i 5jj_sy oiy oLLj ^LiJl oIp j yo« 

li;>ij.Jl oLhJl y ylpVl ol ^jJjA-Ij .hoyi.o 

Ji 1848j 1790 ijy>UJl y o yjJl Clb JjU>- iL yu lo yd. L* y!j 
t (AJj_0>d.t) yi-ilil ‘L~_0_S’ jJ-C 5 <• ( _ j -SL_w^i v >L 5' jyJl jl j-laJl jJ-C- O- Oj 

i ( ■£ SljjT CCjLa> <LoljJ0lSj ^ j 

ty>yj| yiJaj cools’ y! jl ‘(j^H y cjj-J y ylij 

^ ^-.1 ■ ^' ■Ij t <jCjJjA-I A-SL^Jl t oi^lyJiJlj 1 4_^jl^Jl ^Jcco 

dib’ y Jly oli tiyJl y ‘•1-^’ ccilSj . JjIjoLIj 

.(.lVi 

(ii 4 db/oNLi i \ jj\S 5 yiJl CbLi y tjwijyi.lj (jojbk^il ol y* 

yj .oyLp M tjyyi yy o t^^ybLol 

4 y^*-oJl yiil yj^L^ y < — >loSLJ!j ^il ob 4 a^jIj 

tl^yul y ylj^Jl (yj I (_gyu«a (J-^j) t ULkj) y Ijjjjll J_Lo 


479 


jipLvaj j_» + jL*lt < 1)1 <_r"^- w "' ‘L“- a ^ j*-XLo^-l 

jai^ ,jjjl jjLjJNIj tjr~ ^ <-)LJ>|. 

^-bjl ^ jXlJ y^-jj J-^ J^h^y o^H (^J -tlr^' '- J 'X> <>* 

4_,l JJ yJLL> jl t_-JlSU ^ <— ’L*-^ L»S -Lijl^ 4-*-' A ’^ 

o^i cr° J-^'-iJ £}j^ U-J cfy *- 1 - ) ' a^ <y 

f yS. •■ l l ( y/j> j-*- 1 j LaJU-P lO-L* L_aLI l _y-?- loly) L» dUij .^-Jj-il 

A <4 j-~-*-lU 4-JL^ayll (jJj'yi <_Ll5 ‘>JW2-I L j-V^'j/' 

^jjl diJi ApL -lij) (ij-Jlj O’L-Lk^aj 

t^ji-iaLLoj jJl y/ 2 -L*Jl (J,J j£zju cusjJl dJJS ^ aJLLjNI Ijjj^ I J^r 
.("SJ_P*dil" ^U»jSllj t^aJL ^ 

<ua_Ja yj a 1 ./? 1 ' ^ylaj2-a 1)LS L)L^jJ! <14 t __^ 3 4_JLji^LI ilSl-Lil ^yado 

oLdll ii y Jij .4 -Ip J-pd j' t ‘ Ujs jJL~j ^ly> jl iL^ ^ 7 ^*-* 

v _ q M --Q ’) JiS f-L_a_P (_J j—a y3 4_x_La 4JLdj-S <U 3j-d La t o Jj>-J 

j-a j»_PjJl (J-P J y *-~ «j tJjUiL iLl j\ oL~SJl j\ ^JjJl 


k LLaJ 


J. gial l \ Jl J b Jl .L^Ls^lUI *d>0 t A*lp Ojj^2j t aJ y*JJ AjLPjJJ 
<u »| jS jil JlxiJlJ C^oIpI a^~J yJl OJ y}\ Jl t ^ ^1 

yj t JlLx-o Jj-i y° I'-X^-j Usl^ t JLJJI I^Xp jJJ .4-oL*«oN! 
.L^^JLiaLl y, S-A. /2 .] ' t ^’ k >Lw^ apljJ Jl lLLsJI ojjL^jj t JJJl ix>JLP 

t U > ^ y i ~^' *^'~ J2 - 3 Jr 4 J^^^ ( J ^^ 1 

j jLxpI 1 4 J jlUJl Lo-p jJslJI 

juJ I ^J_p aj N jl ca i?jj_Jo J-^j t jLxiJlj J15" 

Lo jgilaO (, Jl JJlloJ JjpO (. J J-Ssj Jl ^3 ^LxJaj t oJlJJl ^j^aL^I ^j 3 t JlS 

|JlP Lo J "^\1 JL^I jl t^LJl y* iLli aJJ 

yy t Li'^ J^ 3 toNLM Ij^l tA^li tdUi 

. jLJl pyLl _ c— jli ^Ul t a: J jp JXo j\ t J-i^dJ iLli 

a-JL-sai^II oLaJjil ^J-w^ t Jxl° fc< LI j\ 4 ^Ld-o ^y 

AjI jl C Aa-xJIj j CjIj-*-aa^S jjl Lg_3j-^-J 


480 


■Oi-k^ 4 jJj-UjjJt jLi <blj 4 jyi-b 

*Lr*' (^LkjJl J \yJ\ ai yjJUl s jiL-*Jl jl ^il jJl j 

4_)-djl (^rt ‘~ J ^Jj- > Ij-La4 01 IjjLlc-I 

y[? <ji -‘M- 1 iJ v'.^ 1 ^ 4 / (3' J* 0 y*i. T~ 

. la ‘ wojjJl 4 —^Lp (_jJ 4_>-Li-! jl ^j-i-l jU_> jl (1886-1811) o— U 

L§JLa^ U5 A^JijJl j»“>b4 ^ j j-LUJl Nl .is jyS . I 

1848j 1789 (Jjj^ y 0 JX 0 II e yiJl y f-l y VI jl ^e .ypli i jUlx, j 

j-^l jr* 4 -Li>- jyy-y . 1 jly-Vl 1 -lei ^3 I yU 

£_J-e ^ cJl y\ I y-j-fSl j ^e lyLSie jp-ijly?-jyJl jl 
|t-^-J-pI jlij .dy-- X>- j-idJlj g a Jl (■ y~~J 4 JLxJL 4 ^_il jjJl 

•oHjy 

l_b jl lAA jr-^-4lll t-y . J (_y-)Ul j 1 — jjjJl y> yj y> j LS^ 

1 jj-viiaj 4^Lgji-l ya jy^Aj jy-jd jyyJa 4>_j ^Jl 

(Demi-monde) jlyiJl ^le ^ 0 y^Jyj <.~a-»a^SL y^y-^j, 
jr" U-^J'ya jUJMl jl-La -Ujl-O J jj) (Boheme) a yidl j 

L^>£ yOl jyaVlj jyJ-l i—sUalu-dj 4 (i. i—kua jjJl 0 yiJl jJJj 
CaLyill y» 4a- 1 j ye jjSo ji j)Ji ^SlJ ,iay>J.I oL^Jlj CjL— ^. jil 
' — I ye- (Mario Praz) jly yjl« ieya yj . 4 . Iblg". aj yU <U . » .M l 
jOy Vi <13),l yg^ J ^l ^Li*J|" to J| iJ^ oJ V ^y^jl 

pIjjj • 44-La Lft «La- __ r -A l-Li. ^-Lj-iSflj y>-UJ^I ye ijJLil U 
LL^-lj) yL-jJl jyL-jiJl jj.. a . L 4 »j ^Jl ola_il yaJl ljj>tll ^jLc^Vl 


oUj y i^jJl 4 (Ferdinand) JdLjj yJJI UL-I dll. Jy, (12) 

'i* y A-ildU-l aJL>- i “U— L-Jl ol jljjtUu'yi y y ^Jl jp Ly. ^ j y]\ 

.JUJ.I 

Mario Praz, The Romantic Agony, Translated from the Italian by (13) 
Angus Davidson (London: Oxford University Press; H. Milford, 1933). 


481 


, " jl 1 1 J ll I s - q j £ kj 'i ^ytil 4-^-<U.I CL-.U dU jJ i lI1jL)L*LJ| 

£_<>LL>Jl ys ,^-o-pl f-LjU^I A_«_i jtS t(j»_>J-l Uj- L. 

. <l4) jy. ,3-11 SjdJl djil yjjl 


yL_J oyJi-Sl d-Jly— * d—° ^y-G-Jl ^-p. J>— l^- J I >i— Jl J 3 

lyis tdJJi y* ^-sjji (j-p t^i Jj tiiyJ)ii yy-d^jd' 
yLp ,y>Ul 0 yJl ^y epl _5-)l tjpU ti^l _ / J'JJ' ‘J'J— ’ y> 0 j-SJJdo. 
Jd ^S' ^ di-JL. ^IJ_^ d^ J -_^_il d J i ^s 3_J I ^ Jdo-j^j) 

pLJ cL^AtGLd ^yJl cJ_y')ll y~L>-l y-illl ^JJJl l3_fc> lyJJ 

UD I j-'aJdL jl jv-4-^= L*i d-d ji <■ jJ’ d°j -lS J y?- jj-d^ (*yL>J.I 
Ji JddJ\ IJa 4 _dL; J ol y t d>J_y Jj-d 

.ioL_d> oLd -k~^J Jdl^ <• ” ■Jj'-jJsj <U_~J_S " ylj y I Jk-LU yJ 

dn ‘•(t-g-~*’b L cr^-tj* ‘ j'-W i_j J -^' d^ 1 3d 

^y 4 _.ldLo jJL j-d 5 * JJ" ■ cd^J 1 £ LiJJ -3 ^y c y^e>-l Lalj_>L _0 Jd' 

cl>L v2-^_j *LL_a ^|_p ^ j-3 y> cddd’dd^ t_jy-d5 IdL**)/ 1 d“^d 

oj_a d° aJUI jIjSII Jd*d>j .d yd-L d_JJ U ydl y>> yy 

tjLd)n "i_dypNl I I" ,y ol»-wJii!l 


^j_ 5 _^- j i(Mme dc Stael) J_.Ll— . ji (>IJ-j> : LLLj y jSlJ (14) 

ISLLgI j t(Mrae Vigee Lebrun) j j yj J fl-^ ^GL- Jl j i (George Sand) JJL^ 

oJlj i(Bettina von Arnim) djl dji d-dJ idJJ d (Angelica Kauffman) jUiy 
5 ys.Lt CGIS’ j .LjJ y (Annette von Droste-HuelshofO >-3 >dJ_;jji. _ c_jji oy 
Idf- jl G yr d>- 1 1 yLGI y y^ Jl iiJaJl Js.L-._5l y oLLi cjLjI j Ji s-LcJl 
y L~,j- oLG OLG jl JJI oLJl 1 — iL- y s_«~SD " LyP " d^-j t^o y 

t(Fanny Burney) y jli ‘Jj-y J J-S tLiJi id y ^'j -yj-d cj^-j 
i(Gaskell) J-Gd^lJs ;a_™Jlj «.(Janc Austen) d_^-J uyr-3 t(Radcliffe) yi-S^lj 

c— jjL e .IjJl 3 j_p 1 L Si ,J_p Lijj LLIj du_va~i _5 t (Bronte) l _ r J_y r j olj_>-S'l _5 

. (Elizabeth Barrett Browning) ^jl y 

.yLSdl IJla y» 464-459 y Jdl (15) 


482 


y c£^ tcjLiJl { j*S jLj jSL ij ^ L_p \jjz (_^^l ^JJl 
! h ‘(<J jSlI j»Ull ^ iJLko.j jJl ^|) iJli^l kij£Li}\ jJUdl 
y.j^ 2 ~ , j jjlji t j-o ji -L*_j *yi "L_^jrji_c 

o15j Jp jS) ^L~JI iL^Vl 

.^-villJl o ^3 l\y ^j^w- jj I ^A L~J 1 3 j/233 1 

III 

N ^^Jl S-J-llJl jj_»l J^»L><JLi jl (3^)115^! ijkJxj-l ^y, 

Ji\ j\^y\ £-j\y~ j_o xSJ .(3^-1®^ I JJL*-!! L^s ^jh_i 

^ c*~rj^y 2 ~! ^ -Lo ^ .}Ls^2j3 v y! p-L^J-p ^JJI 

i* , # ^ ^ " 

jr* “'-L® j- 1 ^ -®1 •L'Lw > “l £LLs^ j-bS’l i lJLi_c- 

jr° J _ ~‘'- p jr*^-^ 0^,-iJl Cjb_;_><_™j ^^3 jJJj ^>lJj oTj L> ^jJI 
/ (j-° (J-f- <■ k-LL5i> J-^-3 ^-jLvail j Cjj/Sll 4jJJ^-| ^^pLoJL^-I 

^jLkJ! olk>j.l JJi 3 J_p ^ aL>- jil dlL" ^j jjcJ ^J, j_*LC, 
<USCjLa Jjp- LjU-U* J-j>il jl ,^LJ| c_j j!b l^j (jyi ^1 oUjjSlI j 

<Sj^ j-* 0 t Clj!r-ljjU*j £-« t ^Jis>~ 

Uys>lii ^ jJLJ ^1 — ^v^iA2_>“*)^o cI^JLol ^_}jJl £^_aj 1 ^Al JljLi 

t jj-la-Jl i_r~J aJ| j^SjJl j^y° L^.1 _ *u-*_i!l j 

-l><u Ji Lili <. 1848 ^U> dJl5 l»^ I yd_>«Jj Ljjj ycJ j /'^^jjLJ 

4_^jj Ur t La_o_p ^iS”! i 15L) jl ^-isl jbJj> J-i'y^LS 

jlS” lilj .(J. R. McCulloch) iljJjSL .j ^Lill ^LA-I 

JJji i 4jL^>*>\jjJl $ j^s- 3^ jJ-AsI o >j\ j j.?- 

(jli jll . £oJL>J.I (^Jilj ‘UwlJ 151 jiJ ^^-*^^51 oJ^>-j jojl 


Louis Chevalier, Classes laborieuses et classes dangereuses a Paris (16) 
pendant !a premiere moitie du XIXe siecle, civilisations d’hier et d’aujourd’hui 
(Paris: Plon, 1958). 


483 


t lUJJ j»-wUxll bU <■ llfl j 

.jUpb/l> t AjU-b’ Jp 


oJp- ^ 11 Jl (i jJl y> tyJLlz^jjll iUJl ,_s® J«^m U 

LJU~ (_ 5 jlj_?-jj-Jl jiL*Jl blS JJaJ .^-wlaJlj bU~->Nl y-j oJj_Lall 

<, ijij J la I l ^Ja3 jjb .lilwLgJUbj bLa-P jSSI jA>o Jp t £«^P«-« 1 S 

oiL^-l 11 _j bL~bdl l_jjb oblS 

IJlP Lo tjU-j^lj OUbNl y>_ 0*>La 1I 0-*la3 t 11 

i^bjJ-1 cUjpl JLaJ . 11 ijJJbjl ‘UajJl " iibU-j tijjUil ijlUl Hlvall 
l A b ' c 4 ^l^-^ll 0 y>tj ^ C aAIUJ J C 4_^a^ 1| Aj^b>-M*ll 

bowJiJl kj j\ jj>- j cJ y- -baJ .bjlj'Vl cjIjUU-! y t ii^UJl 

u 0 )bU-*-SJ ^JUJl jU— U . — L^J^U_j L«j *u_jU*o ^/1 

5JL>-1 J 4_> J->C~> l l 1 J ya J - N oUjU-l J^-P Ob’U^* »lj 

0LJ1 11 aJ^JL U diiij ^ OjI_>S-JL)! A_J jJ>- . ^y-^wO y42— ^ 1— O— >wX_P OwLsJ>“ J 

ij I^ vJ L* dJJiS Jj la *- i oL5 L-o— >1 C-> j-^ a Jl (1)^ j-y^ * 

^ p| ^l)| t w ^_L_>- J_3 4_j ^IL p 

^^S 1 - ^3 t ^ '** ^-*tj ^ 3 ^ _ i j-*****-^ t 

<Lj jJ> 4_*jL^> oSjJlji oLoLS” <ujLp- t Jlj-p-Ml 

t^L^vuNl ^tJjLl3L> £> 4_iLw> c_~d 4 jj^-) o JjjJ . A^J^-vsU) 

j>J-p jl y iU^I ^Jp ojwUil ^jp c>" 

iblS j .iojXaJl jv^Jsl y ^y> o 

la_ww_Jl oUjp ) _ r 5 ^j-o-SU U-)l b! p-Jtij-y y> jiS I 

o>!*xJ—Jl aJU>— ^ l^bl 3^ l 13 a_U^j_^ o^_3j-p 

I g j . /? j ^jill ol_J-l ( _j-*j - il.Hl ^j^il ojjU .1 ipjljJl o j ...,*,,/} ll 

^lUbJ! bl j-y -J-U y> Jj- 1 LfHaj ji U-S f\ j-x-bJl 0 N 3 -A 

J! jl' ' jlH Jl Ij Ja-Ul 


bl 


J 1 ‘f 


bHVl 




N U 


br-Hl t ib- 4 -® jy~ 1 

,^bj_5^c^l -bLv2_9 ^1 1 y~3 ^ dl Ji 


484 


(_r-JL3 y jl ^ ^ jlisjJlj t ^-L Js ll oLi-l C~il£ 

aJLIo^ojj tdljlallabo ^y> 4jL~JjjJ| 


( 17 ) 


|»L>s-~jj/l fj,\ LoJaJl f-\ jjy iJLlJl 4 j*)LL!| £_,LJ| o jjL^sJ XaJ 
j> jl) ^ylO-Jl jL~jNlj i Jl Oj jxJl i ^iLnJlj jL*JNl l ya i jJLail 

. p t» Jj 

<0^*Jb j\ 4 i^o ^.Pj JwJ^O J ‘ — 1 J-kf L* J-S* ^3 4~P ^JL ^UjT aJ^Ixj 

. 4^5 ^aJI 0 ^-JLxJl 

^^JL>clLi .L»L^I 4-y*_>~ j]\ 4^4 «]a \ a j ^Jl Jj'bM 4_jJJU>-lj 

\5-k2-Jl L$J -^ ^*Jl £“L5 j t^lk^l j-s^^ ^3 <1)15 ^JJl /»Jkdl 

i ** aajjl^j 4 4^k_A<vwJl^ aJI-«-*JI d4 1 j L^jvvj d) j^Jili 

^ I 4ju 1 j) LowwvJ Li 4 d^ldl a^JLII oLUJl aj ^AJbo 

a_JL ;> jiill ^ ^aJI j_a I Jut. jl5 .ojj ^ j L^i tiJLj, 
c 5 jh^-^ 4 — o-Ajl Jjj •(J^j-^jj-c-^ 

0^° Ju L d- JaJ ' ^3 JUJi 4 ^aS/1 4 tfl 

0 -L*->* aUa^- o j-A ^^j >-1 ^J.p CjI . 4_*_a«w_) ^A_j I 

(Reflections on the yaJl o j^Jl ^ o*> Lob aj1^5 
4j ^*-^4 01 JjU UlLo Ipo j-«J lai^Aj (1790) French Revolution ) 
j-j-j-X-Jl CjOj>-j Lpl Ojj .J_JL»^LJl lj_o_>tJLsl ^jjjJl ^j^LaJLjJl 

dr 0 Uj-I o^jiiJl dJJ_j t _^j coJLib- ^^iJl c LUil ^ L^p 

ipjJlj <U ; oL<>JaJl ^ j^jLo jV Ujj t ^^ia^jjJaJl 1 IJi^J jlSU*-')/! 

cjl-S^ ^I^^Ul 4 jL>J| 4-^pL -JzjJ ^jl^jl Ja-Ojll 4tJI_Jl £ 1 ^ > “Ij^ 

ojlijiJlj oj^jjJl l y^ X;j>t^jJlj oLp-L« jj-^l t jXj Lo ^s- 


jli jlS Lo-f-°J • ' > 'ui-iji-l <uJa^ij j^JI jIjlLJI ^ dv^dl-jjl 


Ricarda Huch, Die Romantik, vol. I, p. 70. (17) 

jK.i. h : *j ji\ j^o ‘015 i^iJl (Gautier) y- Jj5j (18) 

VI (Gemuetlichkeit) IdjldaJl IJjjjS b oT tOloyn U «T" : j-GJi Ulll 
= Pierre .^Jajl . .0.1 * — j jCki (_^0Jl ^G^Vl di 


485 


U< tiJliVl J* CJl 5 yk^jyJl 

** f. £ 2 P 

£•! c L^_>- jli>- t^y* 

" J_> j—p " j (Freischuetz) “ jJj-A->\jJ ” j-^~> j_o-p J-G*) “^GJl 
^jySVi jJjJ-bU) ( Fairy Tales) LylyM olAiU-l j\ (.((Giselle) 
ipyJl jv^u^Jl yt5 ^Lll J> cJii J\ i ((Grimm) ^°> yWJyj 
b\ .JjNjG j\ Ji* tAiUyU qjjJI jl 

y> jlS f>UJl lylSGi iJ» _yJl GjU-jJ.1 aJ^ j yJl qj^JI *W > ‘i 

i) <jj.sl*lt Iw Nj t jjJasUJ.1 A^ij yjJl jU-bJl 

yO ( y <uJs> jjjJl ajjL>jJ.I A_pyjL oGyyGi jLil Xij .olSGi ^y 
L>_5 iSjjjJl J_y (1802) (Genie du christianisme) Ayt-J.1 Aj^I^p 
yy*>GL*JJ jy-X-y-l y ,_y ijyL>v_i^!! A^~ySGl jL^jI lyyW d>i *— 

Jp ^ly If. c^yi yJl ojU-*ll j I oJail^ yf yyy^'j 

a5 y " j (Pugin) >py jlSj ^liul 

(■ 

tilt ^y j .^.ia»Jl <_y>- yJay y as yll aJj^jJI yy-t-Sjl 

aJJU-I tv -* l ■ ■'i 1 1 > a_x_aA 11 AysGJl 1 j_xJ-j^-Sv^I I y^j c 1 

^(i to ^SbAl jL^jl J-jl_v02j lyp o^y- yJl tiLGi tAjiy*Jl 

cjLp y>«_i Lj jjj 1 .slJ_^G A_y^jUl AjLjIjj L y -t-sG>cil yGlj 

tl)L yGJl ajL jlj .^jii^jJl Oj jiJl y° oLs-ye^J.1 j jw^Jl y- 0 GiG^l 

.iJb- ^11 tilt yp L— j 5 y-L» olys J jGi cJG tLljj J->1 

oUjSU-I Cjw yJl tiJail>J.I aJsl^j yj! £jj Jl o-i* aJp £«J 
j,_SG>JJ AiiLyLa oljjj-G cJ, 1 Lyy y J.1 1815 j»LxJl X*_j Ay»_?-jJl 

i * . 1 1 c J_«j ,(jl_Ju oli A_jjG~tJl Aya^tjyiJl yGG ji t (j-Llail 
J) tAJlStyl jJl GyiJl a 5 yLl Jj-b tjy ob jli y LtL^I lyt^l 


Jourda, L’Exotisme dans la litterature franpaise depuis Chateaubriand (Paris: [n. 
pb., 1939]), p. 79. 

, V US01 IJu y 428-427 y >11 (19) 


486 


^^-aAJI wL^Jl 11 11 cdL~o> ^xJl o yLaS\ jLjlpI 

t Lwj^s .^JLo-^S ^Jl ^S>zJ (J.j'i/I iS ° 'j]ai ~ I A^ju j 

dJi yi I i 5 La jl IjaV 4 dJUS j%»aI C j jJl oJjfc oolSo 

* " " ( J-P Jj t Jjl53l O j^£}\ did* C J^> N j t dpllai^/l 

^-*dJl jdjj .oUUiL ^Ja.^11 ^wb*S/l 
^ _ lg . p I A^ddww# cJj^f - £jji' ^-pLdJl od”j! .^I^aJI ^_p AjAd*j^ ajli ^~a 

AjIj J C-old dd» c J jJiJl ^jvjjjJLSI jJl p^J^A 

o j-^i jlSy I yu ( Hunchback of Notre Dame) ^»ta y y t_>J_>-l y yt, 

• i — £-j jj (JlxJLi'^l! Iaa jLaJ yi 


iyjJl jJLilllj L£JLx_Jl>I i y Low^u Vj <. <U Ja-^j yjl C. )Sy-j JlS j 

y>y!l £jU.t tij <o yJl (J,l y>l _^Jl oljLxil y l$J Lsj l&JU- iyJ<Jl j 
<• (_) ( y io*>\JLp“}Ul 4_<>^J-lj <L^oL*J! yJaLJl ( y jJLlaJU <uL^_*Jl 
‘tkAJl I — <S_»XCiSv_-o ol .yo^l ^Jl J jli~ 1 JsIXo ( y <Ubyil 

^ ^ ^ 015 c y yy~ I c I 

oli p— fd* t ! j^-d-A J^jAJl ^dxl.! 

^Oj-dJL) (jvxJjil olj^Jl A>*Jjpi d)i 'bfj (. ill jjl ^jj j-^JJLaaAIj 
(J ,\ I^jIS <1 ^^jdJl d j%Jslo I y^l ^jdll *! jj^s , Jlj 

<U 1— 1 c—^LdbJ t A^j ^ jS^CwLJ 

4j>zSJ ol Lj_*JLvvw« fj^-i |1 J .djjJ-t A^il jduX-wo^l ^ jIjAI 
A^waJl Ajj J i ^ c cr^-J U-d ^_J 
/^>liJl j^^JwLwdl ^Ul aJ-a^- OjCI aJo A xil yS' a^j*)\JL*J! 

• y*MP 


IV 

j»J-5l U^-jlj ^plJ-Jl jdiNl ^jJLdii ^dx-d'yi j%dd o| 

^3 *\j-*-*> <»CjJ*>j>- ^ ^JJ-* 4 aJLp 0 j j-*/? > t jtdi-l lA-A il)d Aii! AJdL*j 
^1 L)d^ dwAj^ 1 oIjjLa^A! Ax^JwLaJ! A»*Jp^^lAJ yjZS* A^Wta>“ 


487 


i 

4 

o^jJuLojjjJl o\yk]\ ol JuJ dl Uij t 1 JjJJl 

o^l ^|_p (ji^jiA^-l ^ 1 t I 

j£\ iolJiJl A^jlA oS^aj jJl d-ol S t j»-j y*J • 

1 y* aJJ (1) •> j^r C-JLS lil Nl C(,l^jL~Jl 

4 A^o ^P A^-ol^iJl 4P jd\ o^La (3^° ‘Xs^^ ^ j\ j^- 

lLUxS^ j).^ * *.*j d)^ J ^-9 .(j-1^ ^^"*■*’1 

^■j) ^JJ L^ ^jlxJl d)L»^»j^/l A_*i£-^)ljLll Aj^j! I 1^1 

jl t " ^ j-iJl " ^ O-JlP ^1 SJU-I ^ oX> CXtSj .AJaiUJ.1 

^J_p ^^L^kX/O j ^Jl ^-kj t o J_A " ^ ^JaJl " j C^j[S j i A_pl_x>-i~! 

L A^plX^zJl J^3 Lo a!j>- ^ ll ^ t 

oLLSU-lj c^jLpVIj t aXJJI L^-3 o-jLS"j oL^aJI L^~->Xj ^1 
o j_*Jl <xXLS*j ,A-^>-j jJl (w^c*tJl oLJ- ^jkll L ^ t> 

d**jj a_J| (_£xll c-3wL^Jl di_L>^ aJ^L*^_J! lJ LL> 

t j id ^*xJl y* XjX*JI a>» d)lSj • ^k^kp *-kk^3 LoJJvP 

yji \y>cS-> N kjj>- I I j-^-XXj d)l Lull I (jLo~X ^3 (j\-JLv-^ jil J 

UpLjjI a . S.Lalj j ^JL oJiLojIj .A_^Cs^Ji A^^slJ! ^Ip^I oly 

f. # I* 

j-^j 4 4 -j---*-«^Jl (jLpNl ^-o-Jr ** ^ ■~- 1 L‘^- J j 

^r , ./? \ j t 4_^ji-l 4_^S^J>tll 4_«_LJ p»J>-L«J.lj ^j^s-zol^-iJl 
jlUil jl 5 j .ib- jil tiJJj Ol j 50 j> ^ " jjlS^jiJl " ^1 Ja . ^? .< 

!jlJU^5L-I ^ jLpI o j5La< jJIj olx5 ij-fi-l ojjLJl 
jJbOj-jj ^ _.jT (_jL5 j t ( 1 846) ( Minstrelsy of the Scottish Border ) 
oLlSbUj t(1806) (Des Knahen Wunderhorn) ^ yt_JI jJ^Jl jy 
SjJLJ^jI oLpt (Moore) (_jU5j <.(1812) j*jy> ^ji-bU oilji-! 
4 _*Jl5I ^jjL; ^ < ... i j 7 ; jm i_5Jj_»j t( 1834.1807) (Irish Melodies ) 
^j-alS j (. (1818) (History of the Bohemian Language ) o- w -fe ^-Jl 
jljJJl (1833.1823) oyoJl o^Jl <.(1818) bJJl 


488 


c *-*ai i_jLlSJ ,(Vuk Karajic) dL^-l jLS' i)ji L^^Lp! 
51 cJ (Tegner) ^LL^I oUl ^JJl ( Frithjofssaga ) 

( Kalevala ) (Lonnrot) ^Ul c ( 1 825) 

{German iJlTSlI ^L-Sll j* ,^-SM j ,(1835) lajJoi 
( Norwegian ^Jl aJI ^L| oLl£J~! ^bS' j ,(1835) Mythology) 

(Asbjornson <_$ j jIjlpI ^ (187L1842) Folk Tales) 

. and Moe) 

, bjjj J_i i otbJl / jiJl 11 jj a “ jl 

jl ‘uxi^^jl i_jU^x5l Jp ^xll > i i^Ljo jl ^ 

Lb°L*Jl A 4 J 2 JI Jl b ^jJJl ^aLJl Lo^a. t bt>JuS*lj olpl 

J i <J J ‘jj^d c-N 34 ) .aJsI J jw£»l Jl j] 

4 -6-d~j-^ Cr“ p - Ja-P Cj_^ a_w_*_ 2JI (jLc-Vl jl ^j>*jJI j_p! ^J jj 

(ju^bdl ^UJ -JbLiUajU j“)LpJ Jjl) A^Jil b^Jjj , a~^.L^J| 

‘£j_Pb Jfbb ^-LiJl l$J Uj tiLu^Jl JsUaiJL jJUdo ^JUl 
jl , jl , bill! j\ , LUL t^-fLcu ^ iJLSbll aJL-o^JI 4_<k5(J-I 

p p "* 

L^ b^Li jr* 1 j-* La JjCJ 

Sal J_. Jl pUiNl Jl J_a j: .SJiil^ c_>b b.> 

ej j ..< ?■ ; l-Aj-waJ-i J_jJLj 4_>jIj-Pjj-JI C~jL? ^dJl C Ao_jjJlJ! .xJULlJj 
(jd“Lil alJpVl t Oj~jbL5-*Jlj t jjJL^I Jl jlS J ij 

J"’ «< 

CP-L^jJlj t liHil 

jl5 ^ .iy JS’ J> o^elwUl olS 

1 wL-J \ CUpLJj ^Ji Aw? Ill A^ofc AJl J jW-*Jl ^3 Aj j y5”l 


j^-a OwWlv-il C->Lva3^l! l^w S - ! jjiaj (20) 

. C-»La^^J| ^3 ^ j£- ^xJl oU<a3jJl 0 -La Jj^oj . JjiJL J^L*2 o ijL^s S ^JLaJI ^iUj 

^UaJl ^J&JaLojj cJl5 1^.1 Ju Vj 1 jj-JUll 


489 


oJl 5 L >-5 y jJ-\ JyJ t Jj-lJJl y Uyjl 

jLUjI jLi y JpI j^JJ oti k>j -s^~\ ->>4^ V~^P JU-i 
^ 4 jj I y Ip J yl.xJl ^<>yJ4 jl5 t yj 1 y?j J~l 
(_gjJl t ( _ r 5 jU <_£jJ LJUJI oJlidl oJa <4-uJl royj .SJlilt Uj_JI 
yjUJl <y^_U' y iJ-p' cjLjJL^. Jp UJ-pj y-yill li-* Jy 

(lj .y-jy Jl <-yJ 5 Ul '-f'^ ^ : t- J ^ 

y bJi_P jl ^51 Jlj -Ajli Jp-o Uajat-o JJ JUil yl-'jl j?Jj-<>jJl d^i 
jUijl cJyi Ji J .JLp y LJl o y-J' ^ ^ ' J^5 ojUUl j <uUo 
S^j JU y ij, iS jUwUl J| UiJaXaj Jl “lUJ-I y 
JjTjl y ^ j-*xj y Jly-Slj yjL>J.I Jlj ‘ LJJ' JU-^-j “P-br*-^ 
yJl ^ll_p Jl jjyL yUJl ^o IjJiUlj t(Fromentin) jlUUjJj 
tyliiSJl J| (Lermontov) <_i _J y J yl_j Jl t-kyj.! yb;^' 

yyJaJl jLUjI i — JjU) t Jl jJ-J jUfT (. yt-JaJl jUuj! jlS Uy- 

toVMiJl J iy^Jl U jhJP 5 J~'3 <J lP 1 ^ 1 ^j SJ ' 
.UU jJl SyJJL ili\J-4 I JpUyNl yyb Jjy y 

iSy. y> Ji ylJjl jUUjI <1)15 <y tl55y>l J| U1SA5 ^r 4 ^ J' 
yjJ a^.j Jl yj-ii y y yJl J5 L_; J Ur c yli- UUb 
jLJ (_$__> Lujl (^jL^ojJl y-LlJl J-o-kj yJl XiUaUI JUcj 
1 Jj ‘ ^_so Js> Jp ^Jypl U-y? y>J-l ^yjl J-kjl y (Lenau) 

UNjJI yp y> j Jl JJ4 ‘• <C P^ <J pUpJI y-l jUjAy (Jk 
UJLJaJ^oj Jl y J-yJl J-p-yll y-*J *Lsj ■^r!JJj'^^ UsULlII y 
4 . S . L : aj Jl ( y j_a Ur U<_Sj ,__j_<^-plj y-^l ^-Jl I jj - 5 y_5Uy Kl 
(_^y JJU <jb y Uljj J»y J3j' J UUi Jy,J 
JL> J_P ^iy-J^I 4JLy_UU (jl N| .(1851) (Mo/^ Z)icfc) ULa 
(Fenimore Cooper) yj-5 jj-o-y oUIjj 4_LU_^ y ^JJjJI jlUJl 
4 _U_U jl . L •: .. . t ^ U jJUi j ‘ ( Leatherstocking ) ^J-UUl y'yp' 

. jL oLU5 y yUU 


490 


^ t t ^jJa^jJl i)j yjl CUllS 

cii _/““4 c^-i. ^ J -i_5^^ (j- 0 ®4il ij-H 5Jliil ^oLojJl ( J^uJt 
aJUlo jSSVl ol y_> . i_jj^«_jJl L ° j jSJl (J,| *U3 ^ ^J_p 

^4-v^jI i y* J_alj_*Ljl jLv4->CUy| !j-jIS y > jJl ^o 

ot N/l yVL dJUi ^ {j .*) iiL- M Jyx_ Jp ilNaJJ 

^■—-'-^IS y-* 3 *uS" jS i^f-~ a 1 - 1^ «_a j ^j-li dill ^ ^ lo ' 

^y 3 ^ ^ *U^j £jlij y^uJb (1) j^J-Ajj <U*«J ^jjJl 

c-~jl^- cy y £y * y 1789 j»Ip olS Jiii .iJli (>» 

Jp -»_g-vi*j jl y* fj-J>\ Jpj -LjjjI y> Oyilil j yobi]| £f: 

-M-^j *• iSj ^yr jj-Ji t y jJ-1 J*>Li- ^yu- oj j_lU j 

• yp j~*Jl ^c- |1 p_pl 8/| i. 4jjji>l 

JlLal yo y., a . la Uj jJ ! ^ JjS?l J-jA-I jlS >-ly->- t Lilia j jj ^j>- j 

U~° Cyjl-Aj t J-^l -Sj t (. ^J_jjJj_S’j 1 '— -"JJ <■ (JUL) 

‘Uy~ jy ^J-p j. k? ...*-^ _La3 4 ‘lLoLs” o J j-s42_> 4_^J5L*Jl 

ji 4^-aJ^aj^j^Ji ^cJ L v? ..»° i)\ Jwj .1805 ^»L*Jl J jJl>o oJbJ-J-l ^.IjU orU 

^ ^?*“!^1 cJ^Jj>c_ 3 LoLLl^ Lowj ^_3 ^JxxjI 

^j_>JJl) L>iJ. I \ya oj Ijjljwo Ajl^p jj 

c_^L^I j^jLij OhjL- J i (jr* oL-^-V! v_Jlp! ^s> I j-jLS^ 

Ulc jj J^A il ^ pLxi^-I 

t- * 

<—& 1 lwi_A cLLLj 4Jl>jl^-1 ^j^vwoLaILj 

dy oJjJj>- JL>-I j_yi> iJjJjbJl ji ~ I ^ o jy-Vl ol _y-Jl 

I y^lHij (, Hjydl j ^^lil ajjJ-I aIx^Si jv_^oL= s - ^ jJl i ilyJl 

(Jjl j t ^~y j 4 O ^-vljLj (j| ^ A-w^IjLo 4^3 O-s-3 ^-pl Lq~P 

ly J ^9 t 4 e-jjJaljcJl 

_pi *■ — s-aly- t aJw^ 4 y j o~AS L^_*3 ^ 

4 j-idllj o y >- IjJl oc- j-)jil oLitiU-Ji! ^ j 4 JIJlLi'VI j 

.liJljj liUJ. Jilijj' oj SjyJl o jy-0 CUjIS 


491 


tjn- JL,...la < jJI y» yLiJt i_S-*J 2 JLs t Lla y-^J 

^—p y j]a\\ yyjj t (1824-1788) jjjjU lS-^ _ y_Jl 

(j^° t_5^J t( 1821-1795) t j^r i 

4 _> jj2JIj < L. 3 . la ij jJl y-> y-* Jjl j-*j t( 1822-1792) (J-L_~“ 

ySl y yii y 4 j jJs> C~U=> yJl t > y^ ojjill CjL 2>- - 1 4-kJuJl 

a~L>-p y (_~p ji\ c-Jly y Lo JjLa-» 1 

jljf jJLs i‘L_)jjj*i!l ojLSJl ( y Ul . l y-A 2 >'^h-i <y iJLo-^<ljJl (J.I <Jy*-J^ 
y>liJl l) yJl CjLXj^SwP L*jy* lj_al o jjl JU oliJl 

,L®J_*j j 1830 |»L p 4— ,2 yJl 5 j jiJl l)^->" N) (j3L>y> ji 4o t jJis- 

4 OJ Jj -,1 1 4-^j3-JaJ— O J jjl 4-jJjJl 4jyo_~2> yS(y > 1-0 ^J-P 1 — ■^- ) L?^- 

ojJlU y^dl Lr ~Uxl yUl (.Sj^Jl 4^.jlx y 
oJ-a yii .(1831) " y-JjLd' or® ‘ L ~ p 

JLuJIj t ydJsliaj t jp^lll y^yyil ijLyJl y> 4_Lj J_alJLi <• 4^^131 
y> ^y 4— l^xj I j~-°J t^LkS”'^! (jjJuy yjJl 

(j jJJl 4-j*Ai!l j»*>lp' v Jl p- Ja^ LA^Ojjf- oi*J jj _y*J y-^Jl ,J2^I 

l iJji^nil 1789 o j jj M (.1793 syi oyL*j. j*-*j (.o^JwaJl 
( y iijXo jy y (jj-*-yjj t ojy— il ipUJl 4j-^Jl ojj_> 

.iojjjMi ojUili 

jl5 Oii .Uli IJuJu>- I yl y£> jl yJa^=j jJt 

Lgjp > j 1 4-j^ulll 4jj-wJl 4jjjiJl oLpLoLI y o^yiL^j 

yo oyiL-o ly^y-ol 1 4ia-ilj3ij 

(jl^j 4^-1^ (J^ 1 y tP-Lp*-^il 4yL»Jl ^yjl-Li 

y> I jj^Sj 4_b^y J*Aj~ Ijj2w 2-> y4-!l (*-* 

I j-ij'ih ( _J- C ’ Oj3^y-JJ 1 p'j-^- 3 -^-; yL--yJi 

y jL-x yJl jl yl yM j j42y j*-*j oL^p>j 

. ^jLiaJl 4— ^-Lla 4_^sl J iJIaLpL<jJL>“l y jl t Calf-LaJ 

4 » l '•C a yp- 4 jLo JUJ! l ) yP P y ^LyJl 


492 


11a jjb J-P y»Vl jij .y>S/l ^ Jj i^jLJI 31 jJaJl J_p 

U.JJ jyJl ^ ^5111 JJI jk, S j-iLo ,jj| v JL.Sll 

^LJl jlS J^i .IpU^V! i-^Ul ^ ^ \j^ p\ i )y ^ 

J 1 <i}J\ j-A’lf- jy yyfcy>. Jl dj .jjcJu jUJi |JL» 

j-bj Ml cl848j 1830 tjv»L*Jl ^_, cJll ^yjl 2 ,jj - l| 

‘UiLil cS-iJl j-sa^Jl jjt>j ‘ Syjl-I LijbuJjjJlj (.^aUJ-Ij 

lo j_a y i ■ la / .a jjJl J J ya 11 j Jj _s£ Jl 

• Jl 3 &*- _rJl <.(1834) " jU y~. Jl y 

jj-vajj 4_yJa^.j J J| P-LaJJl IlgJ Lilaol j£^\ ^jbJ| ojll 
<iib~ ^lll ^KJl ^vall ^ ^Jj ! y yu^, Jp 5JuJL>- 2~^ jS 5 jy 
Sy3 Oij J\ J a^j jl Jij .1848j 1830 j-*UJl yo ^LJl yll 
<-^ t (*-ri J-; t4 Jl oj^aj IjL^Jl _JS 1 111 JjS/I jjJUJl I 4 J jlS' 

JaLljJl jj^_y_j*_i IjJLS i_J_p| 

‘ (Hernani) jU y, <c^Alc ^ >^a jyli J ^ ,^L.Vl 

VLrr^' y® y a ■ Ja :. *j ^Jl jl " '■ <Sjy OL^j j j-Sl L> ^Jt> j 

^ 1 tfUl (1857.1810) ^ ^1 U . <2,) 'J^\ 

jLi^jil jLi lil ^jLi iHp j/ iJli ijljuJ yp J. «. .Ll l 

y^M (IjlwJl yL^jJl ^pUJIj t (1849-1810) jL^j 
yp yOll J| J, jjpjij <yB3l" jl y y, c (1850-1 802) 

Cr^' ylu'Vlj J^plojy-j/l j.JaxJ| yp J 

Ja-I y» CjLS ,_y)l jljlJl oLa yjjj oJLP 

Jl <L»y Jj yl jJl J y-ll JjJ. 

td~J jJl yj t jLj^i jLJL^,jil jLaJji! yg— o jLS’j 


Hugo, Oeuvres completes, vol. XV, p. 2, (2i) 

Allred de Musset, Oeuvres completes de Alfred de Musset , 1 1 vols. (22) 
([Paris: L. Hebert, 1876-18847]), vol. IX, p. 212. 


493 


yj yj J IjjJ ^3-10 y^yL-^L-aj (_jLlJ! 

Jl5 j >( JI yJl ^Jp- Ulkjlj t .LjU-Iaj (.IjjJjj ply—" y; y (J jy^j 
y LiJl jU > j .L-»L— I i _yL~Jl ^JlS^jjLSUJ L«L^j yyji uLiJl J-»-p 

U^LJIj Oy-W- olj^SHj t (Uhland) 

yLxJl 015 LJlL« t Lk_JUj L j y (1837-1810) yJ>-y ^jlSj-Jl 

JjlSU U' IbJU* jlS ^jJl c (1856.1797) y> yy>U 

j(j .*\\ j , <23) .y^d4 jLwJl jLJj (i y ai$3j Uiwlp LiWU t^jU 

y I'.C f jlSj .UUajlj Lllilj 1 — j y L^r-" ^3 <■ yiS\ 

Jj^j15 j (.LJ y y 4Jyy <Jy j yyN ‘-J(4«! ij^v. <jl y4 j*&*- 
y LiSy uT^h'jj j' ply-* (_5® (buskin) jS ^y 

j] J pLJI J sUo ' y^ lift Nl <.^U)I LUiill 

jli <. <LpUI oJl* yj .Aj_yLi Ljj ^iLxil J,) p-fj^ L ‘ y J y~- > uy ~ jj 

ji- y »3 Jp yljJl ^,-5 jU jlSol jjA^ i>y-4Jl jy 2 ^ 

|jl>- y^l J-~y J-3j .(ju-ilvS^sNl AjL^'AjUI y oy> y 

y jyvij ^-by>15 y opIsJ-^Ij ( rcnnyson) Jy-y J^y 

y yjjl (JL?-J -Up (j^Jl j-JJ1 Oj-P-J y-A3 (JyjJl >~jup 

.LlL-1 

e yiJl eillj y col— j ojjj y)' aJUJ^-I oU_^iJl Jij 

jl_~Jl j! J— . i _yL«jL>-Nl |>lyJNlj y4)l yn 

olyjjl y yjj-l' yiidlj i<^>- y (,^^-JyJl 


plyjl iy y (i yll : jA^J' ol yJI cJIS »I* ol j' I 23 ) 

^jdl ^APj .^Lil -ojliA-N iLU iUr a;UU lyS Jj ;W> >-^6dl Jp 

6 yll oU-^jl y y^>9Jl jliS/l 6^' 'jA-iM' piyJl ,>» ^ y 

Jiy SAw 2 J jl ^ 1 (Heine) yU j "* 

y ijJl y . _- K yii (1820) ( Masque of Anarchy) ,^>>^1 Ajcil (Shelley) 

■i >t lS^' y 


494 


cuij c~>w-l <-l5 H>- jLs- £^U! j yJl 

CjLo^j C-j£ Oj y_ ^yJl A^s jlil ol5 yM L~yj \ ^vSUP J ^ 

' ^ 4"“^! ^ lS-^ ^4-® oli j . ” <u51 jXSi')! I 4_j»j| jJl " JjU 5J_P 

A~jjJL*J| ^lL^2jiJ| y_a 4jlj jSLaj o^?L_f. -UJLy l£~lyjJ| t 4 _Lj ( Jj> 

£™j C-W ^1 | SyL ^1 jU_,)|! y>j tio jUaJl 

C^J-i ‘*-*-i Ij • j»-r '-* J rjd.l ^Ul yjJ f.| y_jj| J.P 

oJisUil ydU- ^ ‘ bl)S JJ ^ jj jl5 g;jJ! t "yil! yill" jU^i 

c i__--*jlU j\ t aJL^.'AJ yjJl jl t JjVl ^liil ^y olj^Jlj 

1 Jl iJl_oJ|-| 4 _pjjJ| ySb ji j .LjLxJjyJJ j| 

j»— U-l 1848 fL*Jl SjjJ oiJ_> ji j_*_, \| l-Aj j .4> U<oy_yj 
-’W-^yJl ^4-* ^-* ‘t^jj .4 jJ^-I OLJ)/l jjl*_Jli ^S .U - . a j ^J| 

(Baudelaire) yby ^ . j>s ^ Jj 4 ^ iJLJLlj ;....l.-ll 
.r-i.p- 3 bljj ^ idU JJ (__j.il ■ (Flaubert) 

L^JL^JLil c^Uflj jjJwjjJ! jl j^s- . {Sentimental Education) a . aM . J| 
I»Lp oU»lyl jUj ji ^yll c L-jj Ji* jUL J, ^UyA/l L^ljJlj 

.•ilJLiT Sjjj L^J j^jbi ^ l/V 1848 

V 

>Jl <L*-.lkj SLJ-I ^yj yiJl ^ IjLA iyja^a J, ^J| oJlS 

lyl i_y .o^jJl ySj ji lyl t o jjs 4^-j^jil ojjiJl Syi 

1 AiiaJlj ‘tJsl^ r io^>j'yi oliUj ^y oJjLJl ^yss ^ 

4~jSJl 4 ^j>-jJ| Jy 1^4^^ jls 4 jry-oljxJl c-l ^iiJI jjLjblJ 

^aJl jt ILLp^l l _yJl jyJJl . f LSfl jib' ^y 

y® (J^ 1 oj^UJl CjUJoJI oiU- yj ^^yuUJ-l 


Maiguerite Thibert, Le Role social de I’art d’apres Saint-Simon (Paris: (24) 
[n. pb., n. d.]). 


495 


^ jijjJuW lyU— “ l ) j£> J>-Up y° j-^N' jJJJL <^~ < *-~ J 

i.f\ jlai\ oJjL^o ^s- cJli" <ydl dj^dl J*1 -'3 jy. 

^ ^ J\ <_p> t j^yJaX^j jJl yj J-J' <^jL=r y* f Ju*' jr^ 

SX^AjJl Ojb*J.lj ^jbw2Jl JjJ>- y* f-frplU-jj aJ_^j jl 

^jU-Ij t(ijiaJl Jp AyjJl y^jJJ'j y^jy^'j ‘UjIS^-JIj 
t yyJa^ jjJl y yjJ' y-d 'j J -" 2 - a uJlS 4 <■ 4jj ^' 

y ( jxlj Jj C->Lj>l J-*JL^> Ml oi_a y ySjLlLl y^d-dd' jU J,IxJLjj 
ydl oljl^il j i j-&.\ ji'j <— A^'yJ' y° f-rJj^J 

olyjx-idl J jJ- jjsLL^ Jio t-bui-l J,] jj-f^-i-l iijj~> W: Ojj*->, 
JA jlj ti-LJ.1 yily!-' tJU- J,' dd- jr 0 i~*-^~l.l 

cjNU-I y> dlli J,} Uj t (3 ^Ua3 j aIxJLSI l^- oy£j, ydl oIjLj<JI 

.VfrS- jl '-*y.J- v2j (_5® ^ “(_J- lP"^ 

oLa-JJ Sy-J-' A- ; -^'L^ v Jl <J y~A * — Jij 

JlJyjU c~j> / 1,4 £* t ^up y>W' 0>JI 
,«.*>Lill 4 Jlp y Uly-I IjJ-p y>ddl a^_*xJI yUP- 4 j ij-^ -^-r'-i J! 
jl^is y UaUSlI 3 yjli' Jp ‘W’Lp “jj-p^ J'-AXjNI li-* yjy uij 
yj n-iUaJlj ajLp <y yj tjjJjd 4 *p ^y jir*' 

y ddl yw jJl ^ jJl aJ jIa* -Up jib -yLkyJ' 3'^ 

<: jjJuli Jl*j U a 1>- y y j-^p oyJt i_y LxjLi jlS 

^iy> j iS J^L-yJl yp j~^-i ci-ui' tr-AJ' UiJij 

|Jl» ^j> Jj<->- -Uj .A^Jli U-9jJl ,y ^TwQ^s^il 

aJUjJI (5-ul 4 U-ij_«-i f-MyJl j.* jl-ull 

t " jjXJJl" Jsr jJl oUUxaI jl jAJi 4 lpJp j' aJ.L*JI aJ o\ J i^>J s i\ 

^k-X) l ASjJj 0j^Ji<3j A™J-<1 ^y (j- 1 ^ JjwLxJl tylbll (.(jjl^l t 
^ji-jJl j Jl. yaJl j C->UL;L~llj CjLjJ<J!j i_J*A5jlj Jj^-I ^y ^apuJ jl 
^y A™iJ jJp 'jS yd! ^-» t^L^-jJL; yd' oldJIl ,_y ^UJoj/lj 
OJ15 yJJl jry^ j jJ' Jlj- J 1 * 1 ' l^IJ' ljj!s V4^' ^ • Jj^' T 1 ^ 1 


496 


I-Lfc JjJlxJl ^*j-g_3> t jJ-9 ,v> c^^jJ. 1 li^. t " SjjjjJl " 

t 3«-3 >I_^lo I^LaI>I j_o oL^iJl t j/Vl 4^-jjJL 4 C £j_^jl3 

■ ‘VP 4(4^ ji> Jji L5) \ r ^£>\jai 


^jji £jjSi\ j-^Vi <^ 3 ^ 1 ^-;^ 1 j-^ j-n j-* ■> jV j3 _ rr -ji oi5" 

4 ^jLxII 4 4 ^AtA-3.1 ^33-1 ^ I ^J-^" ^ll 4 ^ jlpju 

1 Ljli IpLjJ 3Lp (Jj^- 1 — i! uij ^>tjiJl 33M 4 >-l y ^jJl 4 ^a'^AJl 
J^jJl lift JIoj Ml .jiail Lilj Uk^= gjJJl 

4^_v2_3 3 j 1 <_£jJ 0^53-'-* ) . 4_L>Ui 1 g & 1 4 JI— . . . ^itoJli.1 j j . r> t I | 

3"^ 4_*^_i2_j tL^Xws^ 4_*_SJj>- 3 j 1 ciiJj-Sj 4 £>Jl5UJiJ 

Jj-KwaJl (J-f- ^jil^ll 4 <Jj3.l 4-U^-jl 

Las:> j i ' t/ 11 J> ^jj Ji jlS3 
c33 4_3 4 j 3J! 333(1 0^ i — .3jLi JLiLft 

lS^jj-^ j-3~Jl (JLij^Nl 53 _p 3JJj_5 L^_*_x> 1 ._*J L*_ijj 4 t _ 5 -Aj jJl 

(_i- c ' L<jJ_lp (JULU^I jlk^o (j . oLl^- jJ| 

(Jr*^ 4_35 p-g-jU- 3} j 4 £jjSl\ Ca“l>t*Jl ob 35 r oJJ ^yiU^I 

(25), , , . 

£jj ^ 

4LjLjiwajj Jj^j ^1 <U53j .3b J_>sj Lo_g_Lo j j^tzSL il lift jlS Lojj 

t- r >Lj>TL_vi>l jl 4lljJli! 3J'lJl ^>'u>z^y\ jj — k/p *)! j <. *)! 

t ^/2_3lj ^.3 l)j-S*jL^-J jl Ij-Jj'il jjJ_ftLjLj ^_ft J 4 0 1=> l-f'S/ i 

t oLvjJl J JL>- j]\ ^y> 33 ^5 

. 4_^^>w5 wL^>3 I ^-4 4-*>3J3 


3 ^ r. ^ ‘ ^ J J “^- J ^ .L ? ...aj jJ 1 LjjJ3 3 la 1' 4iL3 (1)1 La3 

Cf^-i jlijJl jjt, 1 _^Jslu_i (^JJl ia_jLl jL5 JlZj ,3UJl5 


Jourda, L'Exotisme dans la Utterature franpaise depuis Chateaubriand, (25) 
pp. 55-56. 


497 


yp £_o.LJI j jjA\ y ^ jr ^ 

^jjU oj t^jLi-lIj jL-SJl iiy-J' isL^j( y Ml jljyo 

^ij t | ^ n *-..., ^ yjJl C^J^I yU^pl jryl^aJl y <-^' lM - 1 
‘ ijUdl ^JLpI y y ^ y* jU^' Jl 'j^j^d 

y,j j_xA\ L^y A_>di ji *lLLs jlAj_> y Ml yi^y ^ i^US jl 
ju) . 11 *_<yj.l " Jp JUISJl lyuy yyi ^j-^1 oUslyyjMlj 
i-o j-» y tjt-yii ^ <L)jLp -sly I jL5 

jL4i .jyUJl jjj jlyjj-Jl ji U ciLlij . oly/MlS’ 

yjjylSJl j jISJJjjS !l ^jjJl Jy*lj ‘•jlyiJ' J^y-Jl jLJ' ^ 

, yjidJ lj cJli-iMl y .}U<223Mlj iJI-UpMl Jl jpAJ t jj_~Jl Jp 

oLM jJIj UU^y y J* y * ‘u*^ 1 0* ‘c^ 1 

jJUJl o-j> y Jii j .L~i y y yiluJjjJl CjIpLJ-Ij oA^ll 

ijAj- yp y°Ul 0 yll y a^oLx yl! iJ^lilj \jj±ycS\ yjliJMl 
sy o.;l5j .yJdJ ySjhil Jp y^j uA-^' > <> W~* b~b^\ 

lyMU 1 - idor^jj * aJs»l jjJI Jp L^y iS j^~ 4iJaJl 

y jJI iJLiaJ! yo y-jyJl ^-UajLll jlSj oJu J-j ijyj 

y yik y jlS Jj iyli-1 ^UaiJl y M yjjjM' ojLaJl 

tlyl5j .ULpI jl ty~x-«U- ojjL»l jl jl i«yJ-l 

dJUiSj .Jill ylj ^51 J ly (j^d yJ' oMUJ.1 Jl jjyy ‘ JUl: 

jl j I ylS’ yiJl toU-tUil y yjly^j^Jl jU-p Jl^- b\£ 
jl y5J»j U ^yaSI y* 1 sywJl oIjIJI y 

L. Ill U»j-*aJ>- (. Jlj-pMl y jLi oil c — J yj .«y^ 

yMl yl JJ .yLjJl dill y yJJjUl IkLJlj Sj>yJL y 

M. Capefigue, Histoire des grandes operations financiers ; banques, (26) 
bourses, emprunts, compagnies industrielles, 4 vols. (Paris: Amyot, 1855-1860), vol. 
IV, pp. 252-253. 


498 


jjJiJl Cjlkj »_olSj tcJLlayj jJJ cilco Cols' L Jia ^ jjl AjjJaJl olo~ (jl 

.l^JLolj IglLl y p_Sl>c; yJl y> _yp ylii! 

t<bV t Ja^jJl SLiajl y ibU l1_o y yyy vilii ^JLo 

^jLiJl j\ JyLl aLa jj ciJaJl Sill aJ jo- Jjju yjjl jS^lt 

t>° J-^ (J^ 0J0CO-0J Oj-LU _Uo U lb~ y y y jl yj^J| 

_d ^LSL^.'ASlJl jLa ylill j yJl y> JjVl 0 I 02 JI jJU; 
OyC^lj, .(j_JbcJlj iiyjJl t J> lyil 0y_>d' j 0 jUoJ! yi y !) 
y> CjICjujV! yo- Lolky y 5 yLdl iy- jyL-l ojUoJl o_~Jll 
^LkLI JyN icJj y C->Jo- (. y y-l ySLI yj . _yp £_^Ul j yj| 
- o-sLcSNl j-a dUi y 4 jjLj< 1! l~jyJ| y 

jjSdjJt jlSj .(iojjjSfl <UyjJl y>_*J _ cell Co-Ul y> yjlSUl 

y Lpjo l jJl^jX .1 y. .. ^ .ll j»-o>Lj (_j.o_.~il c y llS / 1 Jjj~oJJ (J_MjJl 

y- y iib^ iy <u~i Lg_l olwM yJl cl>ll c5w-“>lSlJl 

,/^-d i_s^ <-.')-W_oj_ r J| yp aJLjLJI cb^yi (Jj t yaJaCojjJl tly-S/lj 
Ui-laJ! 1-LJ.I ^Uol yS-l ( ^ W =JI 11 a jSd J ,y ylli j yJl 
v> U^Jl AXPjUlo oiyu yj yil y jlyjjJ! ^ly 

£ccl jJj -yyloM yS <y Jo>-S/l y ilyii! LiyyJl 

•c3*H^I ci-^ Jyil c->U‘j|| jv^lao (Jyl y> l_u>-l j oHJlS yLojej 
a^U lyUj jljy Jp cLedl *UiJ| yUl 11* ycy 

yly-j jJloj ycSlj aJLJ ! j clo? opULo lylp ySjl ji-*- 1 ' 

y J-k 1 ^lll yj-LoS/l ,jSJ Ailo oLybyj 

0^ 4 -j'jl yLiJl J yo yjl^oVl I 1 a JJLoj Lo j .0 yfc y 
yJ! ooUyJ' CJ^lkj ci yu" (y Ui jA t AyjLi U jl t Jyil IIaj 
"f L r^ 5 '" yll jl 1 (1817.1775) yc-j] y*- lydl 

y A^lcil Ajjlyj^Jl cj^U! j] t lykJSlj ly ylxol! 

. Join hciI dcs dehats a}^- i 4_^vJ y^Jl ^5 ^1 n ^ U . ., ^_, 


499 


pjil*; yS- Jl iaJaJ' AiUi ^ Jl ^.JJ 

Jl 5 Ujjj .ajJEr- jjJ' O^UJI ,J ^y\ Js-L-jl ^ AlaiJl f*A^' 
i_> j ojji oUl LgJl (jyi — j JS” <_jJl ‘L^-L»^- S ill j»-aI {j* 

,jaJl (3 Jl Jlj as Jl f^L Jl iJU- (_3 ,> J^UJl 

i oLjlj^-j^JI CjLJI C-j15j -^j-J J>^ Jlr^^ >* 4 -’l j r < >-“J 

t )J t. g (^jUi-Jl 4j>- jJl : 4_™iJ l_jUJI ^s J ^4Jaj <■ Jl £jr 
dJjjjJI oj^jJmll jl JUJl ( _ji “LiJaiJl o^-As^ilj t j*_f-Ul __f^Jl ‘Wiif-J 
dlli cjE-juJ JJiJH l^-l^ i^i-Lj - J*A!l c^- 

P ol—JL-iJl | j_/> jUd-5 <_jLa'JI liiJi jLS^j .Oj-A-ll 

Ojs'la-* j^L»j ^j^J-l t oljjlj^rjjJl 

/yss jj«_viJ 4-JiJ aJUj Jl o _JjJl jj-a (1867-1780) j^J J~* < S3'J 1 -p i J J-l 
o jj&\'i3 1' a-^j JJ o^JJi AxJi J5 *■ — • <s j\y^~ j y*. (j 

olJUJiJ-l c->LJUjJI oJjlUI J «. " LJl aJjV L >j_p ^ 

SjjJl j-fdJlJ jlJJl tA-iiJI AJaiJl j-JjJ «.olj^>cJ.I 
^3 JilJ-l oUajI Jl oLj LxJlj ol-l™Jl jl t oil JLvaJl 
O-jjL* jl ^jjj (^JuUl J_La t j_J_P x-^JJl JjJl ^j-o -LibJl 
,ijjl_^>-jjJl j-p J' 3* c^l-3*-; tlA <_ 5 ' jJJl 

d . a . la ’. .a jj d-JL-^w C^al-Pj j l a P a OjIj j^JI l_)3va)S < — S j3j 

iSjJ cullS Uojj .(1856.1810) oJ>j-^ J JJ>^ oU>t ^ J^ 
jjx 3^" ji [ - a ->~^- 

u sl ijj ^ ajljil jl (1857.1788) (Eichendorff) cijjJLiit T Jl^_pl 
^ Jl I 4 J cJj/ jdl <.(1875-1804) (Eduard Morike) 

dljJI c Sa 4. ~. 11 JLo-pSH J-^-j-5 3>Jl jl JU’jJI 

^jbL " j t a-LJ- 1 dJJLAl Aa-l Jl <■ J^jJI o'Aa-j 

t CU~Jl J»J <■ " < jl—” <_jr® »4ALil ^yLvIa^dj J “kfAx 

(John Cragg) £4 jS .U-xJ L> J-^-^ jl " j-Jlj^jl a-^Jj 11 

ISLL-o jl5 Ulio " ^J ,\ Jl (jJJl 3jJ il <— j l>w=>l ^ " J15 3 jJl J_^jAJ 


500 


,_y j_,jJ-| jLyjj Ajj^^lj' 1 j q.s U-aJU 

0 Lp i-i_J^jL, Cj& (1 ijjl^-j^Jl iiUiJl jl ^ , <27) “ iJ*yLl| 

<J* ^ jliT ^yiJl jijLiJl j jl jjJS 

jli .JiSfl Jj> ^LvJt AJixJl jSly tSj>budl yyk^yjl J^J.| 

jl5 <.(1890-1808) ijUJl is >ll t elyjU Jju SUj 

j-y_> <^iJl) yyi*. Jl j»L» ^Jl ^ aJ jUUj ayl^Jl y> 

<y vlH^I A~*~_kJl jjkLiil p— o^J y^l 

L^-y. C*Pi ^ A^jjJllI jU^lj i yiil Jj&Lill jlS" j <. yij ^yU; 

t/® ‘ Jd~\ 4j| yb .^-UJl ^,|j ^jdLySj-d 

o* yriJ “>\i c^yjJl ajl iyL* J> oOJl j jily 

yJsl^lj caJ .jyiy y -L;jJ-l ( a_U=2-a Nl .1 a. I .7.11 

vLv cJlS ’ OyJl J, J^o fjs. j y,jj| yyjll 

tUj1 J -rijj yi" jlSj .SJ^U* iJlj 

oljL-*Jl J^UsI cujl5 jJJdSj <. JLJ-I SysL, j-jjI c-JL* iLy_Sj 
lP^J • " SyLl ilyU a^jII jjjj y oybdl iJa yj| 

O* y® i jl Ni bLb-> ^ aJU tJLasLiil «j_a ipjj y, 

LfJLy 0! .JL^^J iyb jlS bJI LgJL^ jl oljU^I J*>U ajM^ 
lyl y aJj j_y byM SjU*Jl J> ^^i-l lki-| j| ^J, ,y>b- y^ 
jl |I . . . lyLol*2Lftl y AJbJl byl! ^y i_5JyJl C-JLjo>- " 

ly’ jr^ eyL^bl jUI L. jl . . . ili-l Jly y <ui LL l_y ^y yp 
cy.yjjp\ jr^-L^ail jl LLa j_a ^JIjJu'LSDI ^y y-T A yji ^l 

Jjj-^JI ^lj-X->-l o^_SLs jJJUJ ^y^jl U. dUij .SJUpUJI Jy 
yi(J ‘Uy Vj Syly JU^JI y^_ ^ . (28) “ (Pendulum) 


James Nasmyth, James Nasmyth, Engineer, an Autobiography, Edited (27) 
by Samuel Smiles ([n. p: n. pb., 1897]), p. 177. 

•251 j 246 <243 y <■<— i jJUall : J&\ (28) 


501 


^ILp J! o. ij yr Jy W-yr j' j^y J! '-rV' l - )l5 r^ U 
(Henry Jy>y ci >-» y$ll ^'j^' o' J> ^ -u^J 

oJJyU AS\ijJ\ H; J o\S ^ CjLj t Maudslay) 

JjyJ. ( _ ? S^‘15yJ' cijLo^ll yAyilj *1*1^' p-^3 

yj| J ^J ^ y_2Ly 015 U jiS\ £_LJjL» y« (Schinkel) 

.Jj<y> lylyaJl <j^>J 1 sjylul 

ju»j iJlill J i/ b V b ^' b -' 

^^LySlI j\ jlkyJl cr A ‘- X --^' 1 ^ J ^ ^yy- 

cJis ajla3-i aJ^' a ^yy ^ jf ‘•^'^ s.^' 1 y^- b ' r^' 

£jj y oLXy J*>U- y>J toy - kiyil f-LiJj y^ 

yki yUl <J1^- Cr 0 ^ ‘(vA*- 5 ' V^r' 

Jl 11* y -e?^' obj y*3 toyail eijUil 

<. J .t c - yliil j yJl jiyil y 5 - ‘yL^.'S'l <y° oJ ^J 

Q lb J t Jjy~-« yi> 1 jbojt Olp LjJyyl^~>~j)ll /ipyyjll ^ J 

(jli'Sll yU (_5y U5) A^yL^Jl iJlylJl QJj-^ 

y Jill y yiSCJl 0 j yb y-1 Jij •( jyJi oL-.,ylP y j^Uail 
(Dugald Ojlyy JabuJj^ b ' ‘•“j'-^' 

f JUL* yLSD lyJL^J ^ 1812 r U Stewart ) 

, <29) ( Encyclopaedia BrUanica ) ylkyJ! Jj. 

CJ15 jU t£-ljll I’.j'yjjl' cu, ' b b “ Up 

oS ylyjl y it-y^r j yy <jU- a> •*■« ’• ‘ UUxjl 
yjl Ai'i'UjJl AjJjJlII a 5U1 A53y ^o-w^J t ydj"3l ob ^ 

JjyJl £~y yyj 

Elie Halevy, /I ffl/drc of the English People in 1815 = /lugfeterre «n (29) 

;,S25, A History of the English People; v. 1. Introduction by Asa Briggs (London; 
New York: Ark Paperbacks, 1987), vol. 1, p. 509. 


502 


O* 0^1^!! j^^UUJl aLAJjj Jl Ur p\ J| jLkjJl 

JU j jj<- ~ la ,: [j p\ \j_*_p. j| jl j jSjJu I jJLS" 

ila^Ucil ^^oUUj A^JsUcll AjjUaII ikjJl p JJiJl Jil 
•^J ftflNlj ^jJl oUj ^_a iliJlj pJbJl cJl5 Oil 

i_j“>UaJ ^»j_i j_»j ^v2jJl L^l5 oJL a c~iJL£ 

4-»_Jij»Jt ‘bJj^^AjSj.jJl CjUjJI ( j_* AjJjjJ-l <td>J*J| Jj jj oljllajJl 

•ip'ji p (*— 4~<^n £.« o _yo ^J!) 

VI 

ioLc- isLij i — J_U t (jya-L^dl iyb ^jU^j ts-Lj'il jJij 
tjlUJ! I ya ivPLvaJl Aj_ r viJ-l p p $ .aJup oJ15 L p 

U-i_5i u — J-U P&- ^till jyjJl ioIu^jjI ^a3 .jSX± pj lg.Jp I p> 1 
j-Aliallj jl*\ll ^1 C 1789 r U Up oJlS U5j tj^ju; 

3'j-^J 4 l-rlj^lj Lg_Q_woLrf2j a^jJ^JI jyJij\j fUjVlj 

A^LixJ! ajLijJl oj_a j^oJee cjIAj aplLvaJl (jl ^p . L^_L >Uj' 

^jj-oUJi ^ui j,_L 3 sji^'ys jjii p j 4,&i : .u i 

jl LU ■LajS’^j ^Jl (_j^a]| tails’ jJ IU Ij-1-jo jl oJiL p 

jLU)/| jL_^l p ojj^U-IL ij»-l 4 _Lo_<L ( _ s jl_S_iJl _J| 

4^il a_>o .J^LSjJlj eiUUaJl <J JiU. jlS’ (_gjj| ^UxU^I 

d~* J ' ^L? • ->^<2-^-1 J-v2^j <U1 p 1 jl 4jl p\ ^jP pc. jJl 

.ULl£ pj jr 0 ijJJj J_, i-Ujtj AjjpZJjj UlpI j^5J j-li ‘ dUi 
j->iJl ixjjil Jl (-yj-1-3 jlUJJlj jwUl jS-\Jca c^j'y ai j 

jr^ -*'3 4_- *\p')l\ jl Jj t (_lUj pep p (JLpS/Ij jJliJl p I pi[>- 


David S. Landes, “Vieille banque et banque nouvelle: La Revolution (30) 
financiere du XIXe siecle. Revue d’histoire moderne et conteniporaine , vol. 3 
(1956), p. 205. 


503 


yo iS plj-*-U I oJlS t ly- 

t L> jJl_>- S/ y£- OjJj SjjJlJI ^^-SvJ .L^j->L*-j ^ks^ s )i\ 

c ^tJ l .,^l l j 0^1 ^-jli>- oLwi“l y* ^rJ\ j^i Oy^ (. l9^ 

Jji j 4j*_a jJj*j J&- (J,l t Ljllajjjj I^AjJjjl yA *\y>-\ \^> 

. <U»J JJiJ 1 S Ld- I t — *~J L>> I 


^1 <. 4^p U^.J l (J-bUil t ^^L<>-ij>“Nl jl 

AiLilL] JolSOl wb>- ^J,j J3 O^Jiil cilta C^Lo^i-P 

y-nj,.^l\j ijy-2 jJ-l cJ-^ ° (jj_v2_jj • 

^Jaj ^3 (J j) ^3 oJLP U3 IjplS" 

•»l™JIj ^_?-Ldl JLo.fr dlls' c^ibj^ .‘LpLu^ i_JUj i^lo-il 
C-~*JL)1 (JIp'iJIj aIj.^ _b>- jJ-p ^*-prl>^^ ij-^-j j*-j-!l»l ^jS> jjj^-K-) 
a i") l^.t ^Jk^ljLp! ilo^l (_)) A-^l . .. 3 ll 0 el-Olj .AjvLJJlJI 

aLlJUI jl t A^^Ji olp] (jl jjSlj (ij •|*-f*^^-*- a J p-j-l^?- 

I - . n g . J J t JUS ^>jJlJL~J CblS I ^-ojJb 4_L/? c->b 

jl5 ^jJl A-Jb^'l .A^jJjjJl Jjij 1ft jiJ^ 

J. v2-*JI J) JlflJ^/l £S J t_->M J.5 (L)j jJ~k i l^jJ-JLd lll^-blll 

^bJl j yiJl ^ JjS/l y ‘'^^IwiJl jjJbUjbiJ i _ 5 ^aJJI 

tljjlxj y> ^ oLlJ- 1 ^ijl^' vM 'j-* y • 

q! jJl j " t " jjl Ap-j j " A^LpIj (. 

^ Oj j-Lj t bpLwaJl J_Js b> CjIjJJI ■ ) “ 2^— Jl (J-^ 

CblS b^Sda bJuCXa 4315 j JL»jJIj olc-l^- i?L«ijl 

jiu>cS aJisIoi ^ji i~j ji*Ji A^iu-jjyi ibsiiaJi Apyi 

^ jjj (.(John Calvin) drbM 0_^>- ^ JS jlJJl J^- 

(_)jIjlJ-Ij JlaUIIj ^j-blxSUlj tCjLiSvil dJj^uiulj '— J y.JjJ l, Cx? > . 


I, -.<? 


Ewan MacColl, ed., T/ie Shuttle and Cage: Industrial Folk-Ballads, 10T (31) 
13; “Row, Bullies, Row”, 8T 8 and “The Blackball Line”, 8T 8. 


504 


^ jJl oLpL^ ^_j LI jjJl j 

A^iwiil jys^Jl ic-ljj Jp | J iS^P yi y :^Scil ^LvaJl y, ^OP ygboj 

y ybbo jij . i_j*>VSC]|j j»L»jA-l e-bxslj 

• {_gjL5\Jl jyLv2J> (j-* Jj 4 4jjj^_a_i-lj A_oH-^/| 

jl ypL-vaJl oLJ-l £_a lo_>J_iJl 'ijjjlSiS jjjJl (jlljll i_jLj>J jl 

Wr^" y^ cjI^jLJI i*>jt<Lj t(SJj>J.I oLV jJl y *^1) c ^W?..., 
JUp- Ji« t^ylaiJl Syil oIpL?- jl U5 t jujJ-I j o! y?UJl 
^jL^il y ‘-iji jJl y ly^lajo ^ t yo y jb5Jl Jy 

J-X-J (J.} ‘■1’ljj jy 0 j-1jIp Loj y!s t I^J jj £ j co^j/lj 

.1840 fLJl 


Lfcy’V ji ‘U-j-liJl 4 iUiJl jli t<d 5 villi y yyi ( Jjy 

.ILo^j/l j j-o |i t Jliil yp cUlkj^j ^yLs • yi-l kiJUi ( 


*yi ‘ull o j^v2_j 4_LaLSCJl <l^pLlv2_!! <>Lo*JiJ <LLiJ_1-I 

y> SObJ.! 5 yijl jU> 4 La y .yjp y-Ul jyll y oLiUill j, 

p . ^ — 

Lr° toJLS” (yv>-l ^Lta u^ J> ' 4 -^ w 'LLl 4 j*xJLaiJ| oLil JjLcj 

lalxi yS*yi t lyl^ .T>o “tJi>- ( y il5j i«Ls y5j|l Al>-^il t<y-j 

lS_K^^ *4411 jl i 4 (_5y-I ‘yj- yj .jyijl jryJilSlJJ y^jJl i_A5 j 

i j j5j <Lyl is til! LULJ1 1 5 yUl dUj y <, o_b>cj~J ) 1JJ15 

°jrz*~ ^ *— jlply 1 -f jjb yJl CplilHU t ^jllaJl Ajjld toj^j^aJl 


.l^-~aj frlilj y> 


cJj U" : 1879 j>Lp (Francis Horner) ’. I y . -< (32) 

S-lLJI y oJl5 U-;jj ,y>jj>- Lj^jj jDj tojJjl jL^p! y 
Jp o4 j_j J^-xj JyJl J_«Lp jl? t Jy». J_,y, tiJUi t JUil J__, Jp 1 by .jyjJl 

• ■ - j -x4 j d*-*^ Od 4^1 UxU- <uj y ijj}\ yb. y ^ J^mj i ^ _j-uii 4 y 

• - l ij t ojy^aJ] 4_)^aJl 4jjl J_P y^ JLs y-,/;ll jl 

G. Taylor, “Nineteenth Century Florists and their Flowers,” The Listener : k ; 1 

= (23-6-1949). 


505 


o JS &\ ijjdl cJlS bl U? job- CO J~£i\ UjOil (1)1 ^rW’j 

oL>-Lo~ s )! L> U -» d-i^S t <Lo_vo , L*Jl 

t <oJj oJ jJl t l _ 5 iSj t " oljJLjJl jbw? jl t oljJLiU 

CJlS oL^jll oJLa ol 'il ■ u3°l yjX*vj'Sll ob-Lo-l> tL-jb \-kX$-*S 
J> 4;ULf~4 y> yd cS^' cr"^' 0 d\jylaS Cr° 

ol yy cJu~b Jii .oL^-Sh _/SI Ji JUpNI J,| UyUJl OyUjl °j>b 
j ikJ ^ ^^-*-31 £or~* j-^ 

l^jjl l^J \yi) ojcJlSI IjjjNIj tiJUajNl <1)3.1 y ojoJI a>^AJI 

J tJJLoil C 0 U 2 JI £y3.l ( j^Jjt'J tAoll \jXj>j£1\j t(ip“>Ul 
A^tOJl j\ ij-i-l JL- oljb-j^j t ‘uS*3l Cjijjdj t b^Jl 
tojj-vail p-i^>w2-!l b-UASj t bl^oJl apjLo> y> < br’'-"3 

JlSLiMl cJlSj .Jj3 cjj ^ ^1 «uooJl yi^zd \ olo5j 

ijULl ~13! o ijjjJ - 1 jSI >1 ^ ^j. >!lj v— 3: ^. jJ r l 

*1 ^LiJl ,>^.>1531 Js j-o oJ_;ljo> ojj-o-i cjii ol^J^' o3L3 
JjU- o;jLil <ilS33l y-j y eSj-3-Jlj f-ljjJl yy oi^bJl 

5_>jlJlaJ 1 o3L io-Nlj obL3l <u»jL3. j-J-31 oSj-oJ-l S*3lj <• (*-tr 
t JL*_>JI oLUjj t jy>jLll JLo_*Jl -kjl jj Wolil (Jl co-Iaj <_j3I 
5 ^ 3 j oJt^Ji ^1 ^ ollU-l ol US .3* >331 "asIjosJI oU^'j 

o j-fiS Jti j-S3 ji Ljil dj i ’ y3-> ji\ oLpli " j " *_yU^>>il oLe-li 

ol y> j*U jJl ,J^- 1 1848 ^L»Jl Jj-b-u t Lllkj y y t _ s ^ J-°U J-SUo 


U ol 0 jy_ I j -ay >i' jy^ 1 3^ O” "Jr^l t/ 0>»-L~Jl O^ 

(iLjJoJ y J> oL»>Alj IL , jSh _j-OU^ olSj .-kii ^lyl U~“ tyji ‘j' li^—i 
cJ _jjl Oili Oj^SM < y - t pjjJ' 3 *^ - 1 >^- (1 ti-bl OjjJl 0 _?PjJo 

.4io>LnJl 4>i-JaJl 

^jUail ol5j c v-o>JI ^pUJl ” u jJ J-^Vl ^ ol^oJI CO10 (33) 

Jl o>b UjOool oU ib-l ^!l ip jLall L»1 .oolj^r ">4-^ Jp yj jjbl ie-jUi 

.ys- L) yi\ J> 'Jjjj jU< 


506 


5 3-^3 3 ^cjLo'}Ul!I ^ oj jj oi c-JlS” Laj^Ijj 
^ jbJ .1 J! 5 ^-SJl jail ^ igjjtM £_>j yJJ (_g ^-Sfl 
■ j^^i^il jr° ^il oolite- j-^il j 

i_s~^ i^s^~ > ~J (jail ^jljLj a_wp| yj> ^j^jLxil oO_^J jLSj 

l»^ r o’la*j t4^<wjtil oLx^>aJl oO_a calls' t j yh]\ jUS aaloooj'yi 

uLww^J ( jjL Ooj 4-ploj 400 J-&J ^jLooO 4osJ_L>Jk! 

i I ^jlj-jJl 0j_w*_o2j| jv-^loj-p jj 

‘Oaip P laS ji' I jO-/2os sOolo lo>~lo3 t ^Jl ^aOjIo ^jjili 

•f-^ p (J^ 

■ 1 - u Jl i ^ — 1 1 pOo’- t y, y*~\ Lj fy 3 

\s- Lo^Jl ^jJL jl Ojxj L^_s & j&j Lfajjj L £-L“Jlj oUoail yt 

05^' J L o j j*2j f-l ywi! 1 3 j^Jl ^ L^>- ^i> j If^-loL 

c$ 3 ^ | 0 > =-*^il (_£OjOrlj ^^oi-l^ t j^jlij IjISoj (_^a_p^ ^-lo 

olpj-Jailj t ( ^ s ^iisi , yi Oj^P ^1 cajAall iSjji-xJI ,joL»Jlj i " Jjj " 
t S J- ^ ji-^-^l 3 ^ ■‘^O-i^jjJl ^Jlj t 4_>j ^-~Jl t_i-sljil J-^ OoLS Ljr ii\ 

r-I^JtojJl ^Ja**o ^aJl l _ r ojiilj joloS/l ^JaJ ^t 4_9L*^?j/lo t ^ol j-tij 

<• a^pLwsJI 40 ail j/j 1 4oail jl j/l .L^pLoI j . a-L l 

Jja. tl_g_J iolaJ-l ojL^oJlj ^ail jl j| ^L-_oS ULSio. j»j_*_*Jl 

' — ,J ^~~ £~ jO-j j o iOjajj t^Lpj/l^ Oojilajtj!^ tA> ^aiil (OoIpL s ^ji]| 

j_*Lia_« C~ »_o_^ ^oJl 4^J>-^ j/l 0 _pLo2oj t jlj-«_*Jl jj l Ij. Oil silsj 

4^j>-Ls^> (_5ajl ^oJaJ.1 JooaJl |*ipjj/lj t L^JO-laplj 4_o<_wJaJl oLoi-l 


[Select Committee on Drunkenness (Parliamentary Papers VIII, 1934)], (34) 

Q 571. 

^ i^OJ LuoOx. 21 j iiy 26 ^ J.JJL; cOl5 1 1852 ^ 

John : jJijl .(Lg_L)jrL ‘tAJaUll Li^zJLo 1298j SaL>- 481 J-^ol ^y > ) y- ■■■ '■ j l - 

Tyrrell Baylee, Statistics and Facts in Reference to the Lord’s Day (London: 
Seeleys, 1852), p. 20. 


507 


<.bl y iJUail J-f- Ujl j^s\j AiJaJl C^> jJ 

Qi 3 y t > — -' -^-4— c 

jJiil y JJJI y 4jjiil jy-kd ci^Laj La yJSjJl 

^ . a 4 ~\ oLci-1 JL^t^a t <cowL^“l o>lj^SCa 01 .*0jw\j01 

£_^>bJl 0 yJl y (jliil *— iv2jJl y j j^L .lL; l-Ly ^1 AijjJ-l y*oOl 
y tjl yJcdl y ^Li Jlas t j yJl dDS y JjOM Ul . y 

.oJw- Jup iwis jl toNU-l J-Oi^ 


508 




csuaji ji — uji j ji N/i Lip" 

J -l*AL ^1 ola jLJ' Jj, ijyJ,\ OJ15 J 

'-r j - olj ibj Lfi-bjJ j! t juur Ijl^l t ^ jjj 

£jaJ| 4_iwi, iJlj ^JLJl j! LUi tjbVl JI l«JU. JaiU uj 

. LLL ^xll aj ^> j J lii ^Jl 

0 )„ - ... . 

y-y-' y y^- 

oJ*j L Uli- tAj'^p Ji>-% L5 tjvJUJl o^jLj jl" 
jj j^.|j ^JLIlS’L t jLL)fl sL^ oIjLj I ye- 
J} AjLijJa <U-o lj_> lalkl^ j j-SJj 4 5 j^lJl 

jJIj ( _ s i>- 3j_)Jp»- oj^Lt (jl Lo j . . . . oLJ-l ^ ■■ .— I 

L^r 0 ! AjSlLo J~c jl jll ILL .Lii-« ^JLL5I JS’ j ttiLLSl 

• J_?^l ojpLLo jLu»j t L 

.1823 /Jjj/I j j IS 21 4 jUj5j[ ALUi 


S. Solomon, Commune (August 1 839), p. 964. 


0) 


509 


I 


( J _P o i-*-J 4-~-3 j ‘-pbOll l j*-> oljljil 0) 

jlp ^p yj (jiJ! 0r° L»-^ < 0 ^ ^iOLJl OOl 

t cx~51p (» jJbJl 01 ^ .ooLLM LIS J> o >=~' cr* V 

tLsj^- t L^oLo\ op >- jb 1^01 ^ ojjiJl jUI <.<waLM L^-Aj^Ja-; 

O /? ji l^J cup-blj t oAj Jj>- L^-i.g-7-ljj c S j_> J_>- c ->01 l«-X7>-l 

.SJuJl?- ij i?L>jl p-LvjJ ^ LoJ? 1 0 

1789 Or'p’LxJl 0 ^ ^j-LxJl jj-L-j 0"* ^ 1 — ^4 

01 .I 4 J j.^- L,- JljO^ 0 O> c^>\SjJ~\ (J-f- 1848_j 

4 „p t 3JLO ^jdl ^p>ljbl 1 ^ i j la ’ —a 4_!^_JU_0l 4 L Oj 01 i 4 — --- — 1— V' 

, 1846 p 0 < — - 0 jS *. — 0 OS 1 AaJ ,\~yS y>- jL~-« y* L->L^ j! 
J jijJO oV Jj <• asLOxS'I Jp c^>Os OlLaJl jJp £j\s- J-0 y> OOl 01 
,^y\J L^S^SOl jlJu> 01 C_7W>jl 1821 flp jIsjj 
yf- 0x_3 jJLa ^-~P C-ilil y>*J\ j g la > <• 1 78 1 ^>lp i—O-LlSI Jj 015 (_£ OJl 

j\ JjJU-j cjJbly Ji olil y>o 011 o-U oSl ^oLLJ-l 

^ Ja-lj IgjJuO cjLI J ,[ Lgj^j c-jJpj <.j-Op ^>bJl Oj-Oll y° 

f . p p 

Ojjj-j 1 jOSOp OJLLaJl pLOp OOlj 1 0! j_g^- (js^O OjLk^ ^L-pO 
^_Jlp 1 OLs tOJOi jt-PjJl 0 Lpj -jv— J r' 1 4-* (J-p 

J5 0 _^j4j OSLO 4jjOJ 01 (jiJl op»JI ^-IxJl p10s<2j Oy-°3^' 

O l U i ^p 4->-jl>- ( J-^1 j_«_) jJjOll (_|p _ylo J-S ^j^J-xJl jSlaJl 0 1 — ^-pO!l 
LOJ t 1 f-Oj-lxJl 0 01 ^3J->0l jt-LxJl 

1jL~4 ^-UjOI ^JiJl 01L~J 0 !j .^L-OOll jilj jilp ^ by^-i 
t 4-^-3 ^-3 ‘Lo-S li Cj l^ <^4 ^>150*0. ^)l>~ *a-w3 4-]_7»- 

p ^ 

I^JuxJt 01 0>-S .5JuJ-a- 0 *>OSO-Oo Lajj-Xj QjJa-jj t 0 J*>Ip j! 0_o_ 0> 
toJ_>JUr cj*>15Lo_ 4 ^iLOx51 Oc^ tOlxJl t 

o*>lSs-Oll ^J-lxi oju J_>- (_j j-i’j 1 O^0>lil OIL <u»lj4J oJj J/>- ^Jl^l j 

a I 1 40/2a0x-^7>L] Lolx caOlL^- i— jl t Lg-L=>- jl Oq-j-X-OI 


510 


P <Wjj .^yvgJtxJJ oJjJj>- oL »_p j| ij jiij cjIj^I 

L*-4-« JJis O^SU *y jij . aJ_5oLj ji ^iCsJl ^ jli-l J^| jjJl 

<> r^' y^ 1 c*’j ^ ^ oil- j r >Ji ps ji jj uuoj 

‘•oyup- ^ <• Jk i5^' OlliJl (> JUO ^ L5 (V Jo^ Jj>- 
oULuO! Ji-C Oil5 l iSj~^ toyjjJl Jill ol *yi .pyj jllal 

Oj-^W^J iCoL^/sLjJl Jji) j^LoM J-pL^o p-*-i p iXiJy- 4jjJb>- 
^j-l-f- (_j-L=- j! i (^L^k-^sJl JjO jrL-l JUS <lLjL>- oils jJLp 
L5* =wb.X>- Ajjjj" jlSol j-05- ^ jl l(L>- ji p r \ Jo>) Ljp iJu-U- 
X*~>-j}p>\j LpLo-j/i pjIaJI Jj) <J, y>~ I 

apLoJI jl objSJ-l Igs-s&ji yJl o j_jiLil oUJad.1 jl *il jJlj 
jjJa-Jl J~5 L~-j L _ sr xJl 4 _w>-j1jL| (^jJiJl £- 0 ^ tCJl5 pLJljJI ^Jp 
CUOj (. OjjUl jt-^Lp -lib -A^l JiVl t^yJLuJl 

3j_^=xil ( J_p \JjJU _*> jJjlS' jlj*y ^JlOgJl ^J_p j-yjb - 1 j 

(>Lp (Monge) jh> f-LyJJl ^Lp : ^|j t ^_^JI 

£-bJ)/l Sjb)/ t L^_-SJ|j oLj>U jS\ *LJlp y, buyj 1 1793.1792 

S/jjw vJ'y^ ^UaJNl jilp ^yU-SJ! dJJi JJ oop UiJ <-oP I 
(J,j*yi o^il yt, UlLL oJLS L»jjj .^ijJiJl Jj>-jJl ^IjIpI y> 

f-LJp- L$J J_^o ^1 ^ <.oojJ-l ^jjUJl J> 

p\ 015 0-lb 01 p -l*J j IJift y° Oj-jj-Lo 

iL*-LA'l cjlpLviJl oils' tUlkj^j t yjj jib Ur o jSJJJ iP\ 

aSLJIj JjoJ-Ij j^-Ldlj aoLjJI o^jS/I p -jS 1 p]\ jJJU p 

P °jy oljlJ,l oils j .(_£ y>uJl j AjjuaJ-l 

P J-; t <-1 .^jLl ^ILU y* olpLoaJl 

■Lj.ijJ-l aSU~JI ojjJ JJa-j 0l5j 

^ P lj^>li 015 aJI 'ifl toJjJl Ul *>Ur-j 0 j - .. • k - ~ ■ ■■ 

Lulo ‘ ‘<_s' Lf- J-a-xi ( _^dl iijjJaJl ^^Jo, 

'-T yj£ .Loi; I ' yP~ N tipljJl ^JU Li 


511 


Jd> aL» 0-P 0 y-aJOy j\ 4 Aj J_> J-i-l A_S(_«Jl Jj j la'i £-L>L Jd-a ‘‘LoJ-f- 
A~j y£ ^ Jp N tiJ^Up ^ I Jp ApldaJl «Ia ‘ Jdjy 


^yOl ^^IxJl y oJip SJjli fjl*Jl o^lil 4yyl i+>- y 
aoJLI (jjjJl i_)dx_*H ^.yooJlj <. ^yddlj tjr o-L*Jl ^ 4 _^aJ (_g-LH 

d*y>| j lo& Aj>-j.5^il ojjjJl j^- 1 ^ J~^-L 3 dyO-ll 4 -LLLj J“>0>- p>yJ I 

y yJOJlj ^yi-LuJ! y Si yd <ydyll ojy-Sl d->y-l dd 

(1795) "dlyoJy J j50l " Oy~> aLOJI Jju Ly^d- dlL' 

j_g_*i jjjMl si yJlj cojOIUO .1 yd> y oy- 4 -^ yijdsJ ^jd-* OySLJ 
^LpJll! ^.IjJI yy=J' yj <-(1794) 11 Ecole normale superieure “ 
oLdjjJly (_$ jjliJl ^bJl ^-’^LoOM OlSjl y Ld j 0L5 cJd-^ 

aJia yll <u5Uil d<*-ol50ll cyl L^l Ld> • < 4j^-i^ ^i y 1 — " d?^ LUI 
jS y> 0 _jl (1794) Aot^JaJ I j»jl^U yO>y!l i — d>J.I c^>lilj t ( 1795) 

c^jcs (jJJl ^UJl JjyJ' Odj ^jL<Jl £-jLd yi>- 

4 d~*d jJl cjL^jjII o jj> jLd y o_y)l diL y ydyll j»yL*Jl aj 
\jS y> 0 j-J-jLj jl*j L» y=- JJa ^dJl 4 dlySLxJj-Jt L^ojJJi-a (yj 
aLOiP jLS Ad £yp )-* Idyj 4 A-Jl ^1)1 J A-o^Axdl 40lpyJL \j>~\j 

dLySoJj-Ji j\ jJ> J-p oddjt J Jj .djJiJl ^LyiJlj oLyL^Jl 


4 ^y-~° jJ 2 -; o'v-^j 4 ^ydy— >i j 4 L~s_j 4 ^4y <y 4 -^-’^- i ‘ 4 od~^ay 
^-tj j-ij ^yj 4 L5Lw>J-jj LOlil <y Lr^^ “d-p ‘yU-Hi^j 
d~ 0 y!l ij y!l d>J-o 01 Ud .1 yUol y ^ Lr *^7 ‘ y^yLiLj 
aj<_oL>- c^yij .y*L>*^.\ lyUij idj y Oj^-yl 

015 j' y LSj Ly^y (1810.1806) cddll y)l oXdi-l yJy 
ojji 4 L»j_jJ-i 40 JP yJl iJliO/l 4 ^>L^aLLl y50l L>-5y«j 4 i _^j^ r Jl 

^i 4 ^ y>-l 5 yj .(IUJI aL>aj! <y A_w<y.iL50M Lj-J-is- 

4 L-L- Sjy £j£ ji Ly 4 LoUajy y caO-‘>L^)JI olft Jy dAdd 

yol 4 iliLf ^dLo odd- AjjlkJl l^j jj 01 ^p .ojyJt od* j^sSXj ^Ij 


512 


(Henri *2lA^5 a^?L>- ^»LJjJ daJL^a 

SJi ^_i Lf JJl_^.j t (James Joule) J j_j>- ( _ r *_<^ r j Cavendish) 
ji j ia ~ ' t^LS'jVl 4 JLJ 2 JI frbjl L^jU l _ J xJl 4-«L*Jl ia jj> ,,A> 1| 

j j j-juj j c~) j-SCJl Lid 1 1799 j»L*Jl ,__sjj • <_s-'-^-'-^ j l _ J -^-LCl 

^Sdll J_£_*il t<JI j-aM ^-wUL.Jkl j_*Udl t (Count Rumford) 
olj^/ala£ l jji 4-JLL jLS’ li (jvjiLxJI ^LJl ^JaJ y a "j g -t 

#> * c- f. ** e. p 

“dl y^Ssj 4 -JU 2 J-I 41^3® I ji N) t CoLf> 
(Humphry Davy) ^Lp ^ J^» f U_UJj 
1 L>o j-«_l d-g-xll ! -La oLS' j . (Michael Faraday) ^bl jli 

(Jd - 0 <• f j-L*JJ 4_*_ax_jLll C_JJ>Lc j ,dlJjj>3-Jl Cal^-C^ixl 

l j r » l^L™CL>U> y <L_oN/l A^n_oJ|-lj L ^ LgJtLwa jyi y 4_)j_< l ^Jl 

ijjjJl 4j_ r laJl ^j^y* jlSj (.oUJalall y jjvjplwaJl ^Uaic^l 
(j— 1 .yu^dJU *L/ 2 _pI j-* (John Dalton) j jjJb j j_a- 

<uiS' j-*j - j^ySColSUil jJjJ jJjJ jjJlSsj^ly! 

4jjbl IjJja j*-^! (3 ajLlf-L _ 

CjJjJ <L*_*L>- y Lvijl 0 j_L*J La CJLiij (.(ajb~a> 
*Uj J^U ijUaj^Jl <U*-aJd j t ijjjLSjl 

_>S1 ^il oJj» i jbb jlj .aJUI a_j>U1I i y& L^p js- (1831) 

^ 1— C — ta*o t» — 1 f 1 _P~ C^vA ' j-y C'Uj 'Utxa l ** j 1 .... ^1 ^ 3 

,oa^>x-dJ t __5 ^iaLcdi CJiJ^ o(S” 

JyLi) ^L-o.-SLlI du><L~U 

Vi J>aJl ^ ,_^j) .1825 |>L*Jl y>- (y~~s- <J> ( C™J 

l-o«S" i C— .o^) w\JsJ d-J *WV^%aJ I ^X3 ^ .(<Lv-wvcJ 1 4_i jj>xSS L; 

<• t ju*ijiil C loLLb^j^ LvU j3 

. ! i?L*» j| ^3 4^? UJ I 4>jJtii-l 

^ U’i - c t ^-v 2 -P W* A_j I^_j 

j. -. /? _ ^ J \ dU^ d g .. . ^i c dU^ ^ 


513 


oLU_*J! c->33 c 4-3-lJ J ^ JjUa-Jl 

i A^aJuJl 4— 4jjJJ ^iLxJl ^ lilsT t-Sl-JuScr-a^H 

j ^aJ-*Jl l-L»> ^ -lij -Lg-3 (J-^ <i->y3s-J 

O-CJ j_y)La> jJJ-^v-SUl j_» to jJLrtJl lILLj ^3 4_wa_L*Jl (JjJLxJI l a C-l 
1 t Li! j-°j t Nj J-St-j ^ aJU-j a^Ls^jj t (1859-1 769) 
j *_^- ^^1 iaJyJ! ^ • t Lilyi-4-l c-NLs~ 

(Kosmos) y>jj£ l*j-U4>l aL>J.I jLi cki y«ll Jil jj t^-3 

4_j j-’J-l ^J-^l j-Lll oJ«J! tiu— > i_i <J j-o_JL)1 t j- /> tju-iLS" ( ] 859_1 845) 

.4_d_L>tll 43 jk 

1 — UI-LLi , | — o — — ^ — 1_^J I i ^ l — — i t 1 , K^s>~ l_j 


d)l ^ySLa— lo . .... > t 4-3 d — a-^— -^3 tC33jj_)l t. — i-1.5 ; ^w»- 

(_g N t Jlill (J-^ 1 1750 ^LxJl ^ oLJ-*Jl jLS y-a <wSli 

^jrtJl l a iN 1 j jlihllj (jvyLla-; j-^^J j- 2 -^ <j~* ‘'AA 5 ‘'-^- s J-*- 

t_4-/2jJl aLo-L*J| ^LSC! 4-ajli yJ2j\ (jl 3M . (—AO j^vJ^saJ 

^o (Henrik Abel) J-J p — a?_j jJ^s- o ^JJ! ^y> JjS/l 

j t L;jU<J 3 s, (Janos Bolyai) (jgUyj ^ jJL >- j t ^jj jjJl 
j! j-Ljj .kjUl oljli iuXo ja (Nikolai Lobachevsky) ^^SLvjL^JLjJ 
4—dp jJl 1—5 LaLJ 1 ^-^ 3 ^ tlr^” ^ t a_j ^-L*Jl 

-\3^ , oj ^4)1 0 .D j).-^- ^4 1 ^jka— ll t Ajl^ — L>x_) t < — t ^L— 

aJ.L«JI is-yJi I ^ tojj-b t^jUl y l-L* 

^LJl 0 j* Jt-^ajl 4— aJjJl CjLpLo-4-I ^y> OjIS (_ 5 -J^ 

l 4_<oJLiil 4-oJajl 1 JJ 23 . j_JLp jJ^S' 

\yji (Hiller) j-^J-i (J 1 ^ 0 *— J-*"* L- 5 ^^ A^S O ^ 

La Jl*j j-*J c ^jJ ^ JJ t j$2j jL» J,) J jU 

O j->cJL) j O pL<i— L*Ji ^\ 

<o*^Aj>Ji.l j-s* Aj*!>LoJ jtHp -' 0 *• 

Proceedings L^a j 4 ^ 2 -sJl dJJJJ jLjJi ^ Uiul t a : w<J^jI 


514 


Comptes rendus de V academic des >.(1831) of the Royal Society 
Proceedings of the American Phylosophical Society < ( 1 837) sciences 
ois y)l 4-Udl JJl* c/>UJLI jl t (1838) 

0 0838) Journal fur Reine und Angewandte Mathematik Jj^if 
.(1797) A males de chimie et de ph ysique 

II 

tpldl Jp O^jpil ojjJl jliT kyjp Jp jUaJ o\ JJ 

.1)1 JjT <J_p oJlf li ly>- ■_>_* Ll ^_p jl Ip 
1 °jO*j t IjO (_$! ^p— <JI Jp j j jzk i " IsLpijl " 

1 — LL™j jl Lali . fjy-l A (jUl L _ s a*j>-Jl jUNl L) jjb y>- i ~ . a . 

J* J 1 1 u^'Ol jyJl y bJj, cGlS - yJl C^J! JJl _J, 

iJL—l y Lgp jpp aJLLJl olyd.1 aialiULxS'j/l 

cuilS'j) 1)0 jT aJ} LsT o^xll jl)! jpll JUJ.I jlSJ . 4_v2_> j-P 

j\ t j_* Oj—j-p jJLSl o^_JiLwo aJ 

- (Oj'jf y (*—0-1 a_a,AJj olp U cOii j j pill 

jlDlp * — aJL^SI LaJ_xp c 1786 . o yLa . Jl jJJj dTO- 1 ^ ^ . . 1 *C 

tAjjlkJl (Volta) bJji ^ Op~ 1799j tyLyDl jLiil (Galvani) 
^jLlxSl Ujxp 1820j cyLyDl JJ^xi! i__lxxSl (. jj 1800j 
<~6- >- 1831 j i p~Jjlx*ilj loLpl Jl yxsLkJl <daj I Jl (Oersted) 

t iHaai 14-^1 Jp-jj <• Ipp- (JJjjjJl al* y> 43*>(xJ| pljli pjxS"| 

^ijJl (_>ji \ iiLkJl J jib- la-ljj) flyi)! Jl |j_ij_>- iljj 
CJl5j p2j*Jl J,( ( jj J JaJl p_oj dUjj jlSj i( 5JSM J-lJlj 

<. Ajj\jf\ 4_^UjjJl yjlji ^_jlJLxS"l ^y> jv-aVI SJjJjA-I 1 JixJ| a a. Jvl| 

.aiUaJlj 5 j! J-l y ai'Hl p 

Ji ilaJa:- pip Jl aLj^JJlj dlUJl ^jJl SjjlJl cGll 

‘ aL_< > _l(J| ojJj ® jj-O^ O! pL^ll j j_SJl vil_Li 


515 


i al-a-ddll jl dDi oi j» cjl-b U-Up L*jl-*jjl £j\ ^ c-j15o 

oL*jLJ.L) l^-dlp lsUa_Jl jd-S^I ^ oJLS' cdslS p-L*Jl ^ 

.£L_~jJl dpU-v? ^ ^-p/sJlj (jg. >i~* ^3' C-)LL»-P La-*-* d!j <• 4_ r f-L_ v 2jl 

(^vJLo^p '^L?-j I jJ j-S^-j ji j*-L*Jl l-d* *I-J oLs t dJJj) (Jl iiLd’NLjj 

d jJb Jd*) p-fldo O^L»-c- JW j £-» dj-kdp. 

11 4_> j_oJj.ll 4_-j*_od-l " ^ £-A <U-i~JjjJlj Jo^S/l jl- 0 

•* ** ^ 

Jp I pld dj_? t Ond^ l^b*“l l_^ J l^ J“? ^ jz*. 

aJLlpI (_gjJl t jj ! 4_-^_j jji-ll 5j_^ill IjU>w’ ^j-* (jldl dlSj 

(_jJJl , .k» ll 4~>jl J tojjiJl £* -dJdJl 4jilaL «u3 ‘0jJa3L>J.I alpjjd' 

(_g p-^ Li jl t 4 -JIS a j J. ./? I Lgj^o i—aJa'ljCL) jl 4_jdf i dL/iiil (J-f- ^J-pl 

.1 j-^d Jl^c-I J^- j (j^i jl dJi 

L^j ji LoJlp c a-Lj-^ll old L^ld t ^LwowdUl 0 -)lS 
^LoSlI ^>0 (1794_1743) 4^J yV JjSlI I 4 — <> ^ JJis .JjSfl 
^xjl iuJl ( Trade elementaire de chimie) oL-o—slI j»-Lp £$.sL* d* 

4_>*jJLJL> j3 4 4_o — j i^oLS” l~*v-5” .0 *•—*«*-] .-Lj I 

^ L 0 j^as~ 4*L«-J3l ^Ap l^Jai ^}\ fAiJl J^“'^ (.dills' 
c^s>t^^\ ^Jl dii» (* cS OiAiJl ^ oj^Jl 

.LJlil JJl* t 4jAd>^JJ j^\ yS\j^.\ U> ^3 

p*UaJl (j#*-* ^ 1789 \j 

dr^ ^ 

t ^J-^o ^jL^_S oLUJ 

c ^ 4.,a,,4>.S cid J> jLJ Qj ^x>cJLa>j 1 LjaI L<kS" (_j^° 1 

* 

4j jiaJv JJ jJaJ ~l ^ J g < 3 U JlSj) . jL>Ji I Jft> ^3 (. — *j>*-Jl 

J^j^iaJl X$-a JJ (1810 J 1803 <jyol*Jl Ast-jb ^Jll) ^jJJ 

cJjj 4 ^L^>-sSJl <uxjl <UwljwJ JUJI ^*3lj 4 ^Loa~JJl ^J^Uil ^w^jj 

^3 1 ." . --d? i j ,o^L>w\J“l ^jljo aAj^J> 

c O- 5 Jlp^ 4 ^ ^J*_*_l! jJlS^} 1 ^v-d— p ^a»LJI l)j-J1^ 


J 


tUJjJl i tJUL 

c a_^s > — c>c-Jl cbc^^J! ^jp s-!^-> - ^ 0 D 3 i jJJ.^ .4_^oLow\Jl 

• j^S' j ^3 aJp c~ob L (_J^° t -L ^_j Jj>- 


(_£ jj-i ^ — 4-JuS ^j-JL£ i j^ji Jl cii_lj ^3 cLwc^SLl c^Lplaj y# jLS”^ 

-Lz 3 . 4_j^_v2-*-J I ^ ^b*jl ^ *Xj>sJL*>» Lj oLbl ^Jcb^ AoLSjol y& t Jl3>j^ 

LL * J ^ ^ Lbb*>! (_j^^ j! Ao^l ^ 3 ^/ l d.^.T^n 

JLixjJ jl5 ^yJl ^L^JI Jb4 jl (1828) (Woehler) ^Ujj ^LIj^I 
aJj-jS/I (_ 5 -A_J iA-J-I j»L~^>-j/l JaJLi Jl>- jj Lj-I jr^J-l jLUS L _ s Z->- 
i— W— ^1 J j/ Li k — i — ' ~‘ — i (• w\3*%J.I ^3 AjjJ ^_j t ( L^ I ) 

jl L >-^ .aLL A-k^^jL^L.1 jl * a ^ 7* * ^ ' d . .> . *C 1 1 

^Jp dibj i ^~S ^cLL jjLid- ( v r » (L>- ji ^JO *L>-Sll ^LJp LSot 

J-&J i j»J 2 jJl jjj jJ=> ^3 jjL^Jl k—jL/d ^jJl j_JajL| ^jJLjJl \y 

jr^ li^Li-l A-^Ja _^a) aL-I SjIII jL 3>l£p j/l 

Lj_L-l ^j_L*Jl ^3 jjj tA^ji-1 j*s- 03 III dlL 

jjj*>Li kbLicbl j_hj cLj>-'ill j*Lp ^ ajj-UI aj ^J bJl <lL^_> L> illJjj 
iOt- jj5L; aJ-I ^Lw^-Vl jl (Schwann) jlj-Lj (Schleiden) 
L^J-1 cL^LJl jl .(1839.1838) " LjbU 11 ^ a) S 1 

.(j^-N <L~3j ^j3 Nl jjJl> 1 C 0 jl frLc^SCJlj 


Ljil t La_-^.p j^l Sj caLwm^L jJl 11 ^3 

^ oi> li li*>\J^j .cL^JxJ! ^3 £jS->- Lr L^ j-Lj JjI 

i. jJlS- £jLLl j jill CaL>c >- ys 3 jSs- ^3 cLi? cLj^jJl 

JyjLxJl j ^iJl O^- ^fAjl 5 j3>c3 Aji-coIj O VU Jc o^ccl ^1 

• J5 Ub^ UlXyi 0 ^L)l jib ^3 oLcj>ljjJl C-Jli^3 Ij_JLp 

j^ 2 ^ 1 °Lj (_5iJl ^^-vaLjJI ^IL*Jl jJJJj ojjL^-j 

^LJl j^SJl jILp jiJLS'j k aj^LcJ. 1 buaa^Jlj k^>L^i-l ^Jp jjvi-l 

jj^^LjJl 'b/l ^ Jaloo N_j ^ftLc jia-^x ^_5 JJl ^jp 


517 


CjI Aj Jh-3 t\ y>- ^ ^3 JlA jdxijNl ^j-o-P 

^j-SL^-j tj \-Aj (.(Cauchy) Ljr J>jSj t (Gauss) ^ J^\ 
aj ^ 1 ((Galois) I j^JLpji *>^JT) I a_> t ((Jacobi) 

I j^k-^-^-i dM <L«Lp t^5*~ >m J^*-^dLo«j *(d)^^i~ J5 dA) 4-$-^" A-o>-SdJl 

(1829-1826) — ? I — t_5^ A, J j-^ d^- ' ^^-il ojj2l!I jLjT 

^aj 1 4joUJl jpULi-l L>*_Jaj d)l (1831) ^LJjj 
j > y j. ^Jl a_j-JIj ( j_aI_Jl3I t~^j +,<q, ll oLS" _LaJ 
V jjdl (1)1 L^jw^j t o J-5^- oC_v^ j-i ^ ( ^-xJ-3i 

A*A ^_rf_ll ^ J) d^**^dp ^|-P ^A_^“^_> ^^y3l d-^C^-'uXjl d^ 3 'w- dljJ) *oC^-v!j 

(* j_Hj A^U A^JllsLoJ <L-v.-UA e-Lj aLl^^JI A-oljJl ijr°J . d^Xp 

dh (J jdij d)dS^ t (_£dJ jjj j} doJ> ^>-1 <zj'L+/?\ j^j\ ^J-p 

Lo-S” tjl ^ (d)) A.lfl..tf.. , <Ji ^j-a j-*~i *C> (^) cP^ 5 Xaid- ^aLcLo % }U| .ilwLL^^l 
A.la. fl. J I ji (^-) Xsiid- d)i d)L^j 

A^iLJip- 4j ^X aW) e-lo L^Jalwul lil ^51 o j j) * /g ) ddta (3‘^-s^J ■ (d)) 

A-wsAJj'yi o j-SCl ^J-p d^ s<gJ » d)ds t Lla (dr 0 ^ o3_a L^Lp ^^2a-Xj 

^|_p dh yS* N d)Lo-»j cjLs^I j^\ j-A aj j j£S\ 

ol jj>- ^JJLo-j i)\S j .CLP £-^Ul d) j JLli ^J-jIj>! ^3 ClAL^a cili-j 

^_S* v^^ 25 ^ d)C tJj-flJl Nj LgJ^Lcj N Aj j-So 

.^ 51^1 


III 

o J_oo ^3 dA w ^^A2l^-'y 1 “^w^dj SjjiU ACJo ^1 

11 A^L<»JL>-'y I j»jJ-*Jl " ^3 ojj^Jl d)l X-) .A^jJl oLwi-l J-S* 

L^Lm^o j^S*l t iddi A^>-ld [y tcJlS' 

Ob) c lil Jjl wL^L^j (1)15” US' i U y I ^jS3j c ®J y&> ^f-U>o 

y ol j_jJl ^ju^jIwUlj pU-UJI ol— ^>tji OjIS J-il .j»j^-*JI ^s* UJ— < 

4j^>t_— IL j\ tyj jJl -O'Ul i iLUdL Jo Li lijSy ojJ ( j^U^j oLIjj 


518 


. "Steam Intellect Society" yLJl jb J* *UapVl 

^u^vsSjlil L^ljL^o t 4(3*^ ojb*_> toj^ 

4_ij j^i\ jj 

LwJ i o <oL> jJl cJ-s^»I j ^l!| 

^j-ol ^Jiil cJ^Ljo Lo t A* d*Uh 

JsL v 2JL3“>\J 4_w>t_^J^o 4-lyJij fiLZj ^S (JjVl l-AjLvAJ-jl JjLCj 

JjI>o ^JjixJl ^ Oj«Ja3 Jjs CJ15 4jylaJl ^yfc j 

(ii V _/^' tL ^J^ ^ 5 yjAJL ^UsJ' ^V 1 L°' .1789 *UJI 

(2)** . 

( _ 5 ^jUI jjJaJl ijLi^S’l t <uiLkLjj yj| ipjxll 

<Jlp ^>Jkil (_$aJI *<_£ yj-l jLSco^l jLS’ 
dr^v. ij-^^ A ^r Ji ‘'-taL*-* 1 ot jL~J ^ Jiujj 

iLsA^s.'yi jj^lj-i cuJLi'j .jlj-2Jl Sjjj- (J-^-j ,_ypjJl (J-^ 

Lo_j LgJ Ai^Kf. N ( _ 5 xJl ojjk czol Jij .^yj| IJLa ^y> " ( _y»^L™Jl 

(_^wUl) “LoLM jjjLi ijli-l ^yA L*_J tj jj> j-^v. ^- J jl j->iwJl t_^z- 
^-^LxJl 0y-fl-5l ^y3 y^JL<*_^«l j]\ yju lj jj (J,l (<U_jJ| As>~J ^JjLo_j 

JJL> N <Lj‘>\Jip jS- ipJJj (3^a-Ja-^<>J j-!l LJJj jj t yJLp 

(j-* (*-^j-^ 1 1-A-J.I cj_w>- ^ ei- 3 * - (_A ijj-olvazu'yi OlSj • 4—^*) ! _)~ juti 

l a , J Lj ^J__t ^yS 1 ^J»_ll_> jt— 

‘ " iS A'^' 1 " ® ci^ A A A-? 1 ci^ 

.ijySCsJI ULa-I ciDj^j c i_9jyjaJl AjLZo " 4jaiL>dlj 

^yi SiLj diJi (Jil yj jl oj3 t La ojJo ^yi o Ls^j I ^ Jlp v_jip L^ liU 
- iS j jiaJl oL‘ ^ _ jl^-^fl jU cl^i /j5LJ.t 

.\ ^*^2 jl" ^l ^yvlZ-jl ^yN*3^) yj Ol JL ^ 


• V 1 ^ 1 ^ Jr^ 45! -450 j 442-438 y^ J » I (2) 


519 


^Ss-dJl oj-oJl IwLa ^Jl 

t loLlaj jj Lowww*# jlj t ^y^Lw-Jl jLv2_lsj|l L y}\ ( J,N-LL^i'yi 

c~— x( ( _ y Jl 4 _^Jl*JI yZ\ j^>-U i <-iUi y° Jil a-p (J l c jAJiSj 


o jSJii\ A j^jj^j tUUsLjlj iLj ji j-A~e- j jAL 11 

jj-A oJlj& c^j*—$s 1 1 830j 1776 jy-/°L_*-Jl <Ak-! »AJL^>il 

p (3) i 

4_aS| j-X-*_0 4_J jJajJ yS j£- ■ — ->Upl CJ Jj-^J 1 jL., /? . il 

1 g . ■> 1 . 3 * AaaiJ^- (1) AaSsajISLa* 43 j\p ,^*aaaajIj ^1 ( — 9*1^- 


A g ->- y^o ^Iaa-*J1 3^)1 y°3 ^ 4pJ>- ^aO jl^-AvA-il yo*J *Sz\jy-~^Q ^jaJ 


{Essay on jlSLJI aJIaa .j AaJ j* ^ j -tS_E~\ 

lyj> y> UjL/ji U5 i>J-l i yoli j\ 5JLw=>1 1798 Population ) 
|» j5C!! jl jl tf-l jAi I jjLj j! *\ yiiJl <Jp ji L.iJuxS’l Ul^I j Si 

^_3 y^Si-i jl 4 _aajIj 1J| ol_A A_*_^Ls .Ij- 4_9 j_LS3 jj*_>t_AA>J AJSI-mS-JI^ 

(a1aSI_La*i Ijj lg-»Pj jjj l|»J-«-*Jl ^Jp ‘Aa^u yj> l_5*J 1 

S_o j-jjJl oljl j_aJl 4 -Laaa)-aa< cJ jLu U>1_aP <i-A-L*il ^-y^ 3 

. AaP L^a£>“I o Us L^— jZS-\ j c Aaa-vla^- I (— a Up ^ I ^ y ^y 3 t 4 aS- I ^1-1 


4_aJ(JULo kjpl j Is •>- (Jp 4-aa2>Lj^J| * aIUaaj jl 1 ^j)-a-a I s .j yAs>- J 

a ojl jLa^JI jLSjo j ^ aaa j ^ jJl aUo_L*JI l .DjjLflJl o j_Ai (J jA_>- 

j,_JlhjJ 1 OiL-o t _ 5 Ji AajI jJI oL-s<sLj^JI aIjj*-! t ji-Ji jji i j*-* A pLa~j 

AjlxS ^Sjj^Jl-Jl AaLa^aS ( (jjj^l yj' t^AlLAAljll lj_Si (_|pj • ( _y“*- 1 

^ 1 .,/ss -Nl ^.jj^Jl jl t ( 1 835 ) (Sur I’homme) jL^ijll J y- 
tJwL^Ai jl y> <u5jc Aij yA iyJ’ljj yj\ yA Aj_jAlA\ ^r>jJ 

^ jA~*A\ y- 3 ^v>JlSI AajLSs_sI ^p jJU^ aLi_^ <LJL*_a c-Jj_a1pI aaIj 

(_gjjl (jJLkjJ.1 y&j) kijjfLoJLpjll jl5j .Ay[jyJt}\j -upUjj>-j|| 

iJl5j>j| IjJa^ Jl 5 (LpU^rjll j» jJLxJl a_aa.IjjJ (Quetelet) OAbil 


.A^kSJl 11* y 439-438 ^ ^1 (3) 


520 


oXo_ip| L. yj 1 jlSLJl oU J ^ JiL^y] ^.-Jl 

oj^Lp jy.j jl _^p . jy>hJl ol5 Jju j^J^Jl y\j^sS\ 

ijd—Ul jr^Lj^j/l U—j'Ulj ^C^>-jijjjJj % )l\j i^L^yi y 
dJJi y £-~U o^Lf y oU^I oJl* I j 5 . U 
^AljJaJl sb'yi (jNl y>- j--_ ■ II .,S/ | 

. ‘Up Luu>- i 


CjO^- Lo Jt« Lflla 4 A-pUj^^I y C->lj^kj| ojjo t-.'.K 

^1 fXSjl J^-l^o y oJILJI Lj-I y OjjjS t.Lo-dai y 

v. — d L jl .dlU JJ ci^JkJl i^Ul y t ,-.;{i 
^OJJX ^t U5 dO> J~U >T jUbl y» ^pLj^.'yi ^1 
^UU, (Up yb CP^-J <.i~rj)j~J\ ^^LJ! 

Z-T* ^xr ^ AjjjiaJ 5 jj lrJ y ^cjjUI jl ^JUdSI y dlli 

IXA iU» dLUl ^ yj. Xp~ Jl ^yjj .Jjl^ dbxUy 
r^ 1 ^ H^r -U-jx^l UU-U <.5^ y t jKxJ/l 

<_r* ‘^-’J- 5 ' X~^Pj! j_p ^jj| jJJaJ.1 yb iJU-JjU ^. 1 5: J | 

l-U aJp Jii=l ^I!l ybj) "^U^-Vl (Up " jJ> lxx>- lb^0 blx-^l 
I — -> S^UJI J> ^jj| ccx ^5 lx Aij .(L y 1830 pip ^\ 
Xt^Jl U?U- Jj t( jjj| ijjj 

Jjl 5 3 !j yS'J\ j-^Ull >dl ^xpIj c ( 4 ) j^^ jL. cd^iGl 

ol^l oU_A 4JU j]oj ^vuS*jL« 

o^' x* ^LSI " ^-jjIUI " d.lx^u.1 oU 

^jUl AjLxS - jl .dpLx^l pjbjl jd/j y j^a| 

c (U" Ul ^ jr 4 JUI L_i^Jl y LjjjI y ,^\S Jp 


U jL *ljT jjjdil ^ jl J* y Jl Jp (4) 

.LjL^ij Ls”! ^uil o jLipL s^UJI cj y>. L^. 


521 


^ 151 jlUil O' • > ‘ u ^ '■^ J^ 1 J ^- L ’ 

S^JJj ijjU Jl~ Ul? i^lll ^djO i;05 Jp ^jjSOoO V OjO^v. 

:^1jJu ^ ^jbJl ( *1*5 Oy — -3^ *V^' CPO -OL^^i J> <Jj^' 
t (1836-1 832) JLij-JI J> j^s-3 ,(1824.1818) L-jj> J> iri^J 
ys- jJ>\J~\ JJ 0l5j .(1867.1836) i/® c^'-O 

I g ... j; oJlp Ou-j- ,LGy ^ k^>\^~ 'h^ 3 - 1 . 

«. 1823) (Thiers) ^ l^W <y ^1=0^ o-L-ljjJ Lpjj-O’jh 5 

yJjUVj c (1828) JjjU^j 1 0 824) (Mignet) a-^A^j ,(1843 
■ Ml " cJl 5j .(1853.1847) aX^ J j^r OU^U'j ,(1847) 

iwj ob JUpI (1 All ^ ^ A M 

_3 j (Augustin Thierry) < 3 ^ 0 NO~p_j'j <■ Jh* cr° 

.NUj ^ (Dane Niebuhr) ,L-> 

g *■_. iLiLkjj-. ^ JJNjLSj , (Lingard) ^UoJj ,(Hallam) 
^3 oliJjil « 1 * y a~ 1 pSM v 6 ' o^O -O^Sl' O^r^Oir' sAjU-SM 

j' iid NUpI j' Jj'jj '-rj^ 

oJU ^ L^jOJ' A-kiJl aO_$J j'OOM culix 

tAj^bdl jl LjOill j'O' jUb^O-^' O' ilk 

tLij^- tdDi Jp jiU-l 015 L <H0J JpUOi J-LlJl 

apjJI jl ,2L- ts® 

,_;lj «. , 01 H-b ^-i'oJl ^ 0^50' Oi 

C-Jjjol)' diL" Ool^Jlj £°0rj> ‘r^' 

Id ,La ^ .^>4" 'jjj^ <0^' (^ J4AJO-" l J& 
,(1821) (Ecole des chartes) " jJjd 
ollSMj ,(1826) (Public Record Office) " 4»U)1 ^.oiO. 

(Monumenta Germaniae Historiae) ^jLJl v-aJ' 

(Leopold aSJ'j 0 ji o)^ J ^15)11 y„>-" £f3 ^ <•('826) 

Ja> i , - . •: pjUl 4_>U5(J (1886.1795) von Ranke) 


522 




‘r 


;UU 


(J-'T^J-^ ( j-° A-L^-L^ j^y^K-JiJl jjljjJl J^jAj. >~J 

•4^^1*1231 -LvJljij ^p OjLlJ^il ^jA 4P 


fj-^*-!' (_5^ ^t-a-Xj jLMl o^jUlSI (JL^- t ^y‘ oJLj- j 

aJ£j\x}\ i^ijjil l ^jL„ jji J jlS lLLjJu ji LUl >o_p>- t 1 LpLoj~)/I 
'^- f -j x\ ‘ L ^rj^-~-^ ■ j-^L*11 oJLJ^j c ( 1 8 1 5) ^j^-JLxJl AjL^JLiJ 

J—wi-li i^_jUlS" L «— w^j Vj t iU_jj_A*>Vj| CjL*ai|jJJ| ^_S 

tjUVl diJj oJ -5 Lo-S .(1835) (Leben Jesu) oL;->- ^y» j\ yLSi 

jjj Xij i 4-xJJl <JLs j_A ioJ-A-1 jJ S -bAj>- j*_l_P oj j-s^-i 

^Vl j5 J.! 0215 ^1 LjU.! ^ LU 

J-is .Llill jj-SjU JjL5 jjiO jl 4i.>L^il J^J i j£ h ^ j 

j -z f ' OlxLU (_ijjj'i/l jJ-*jl jjb 4-*JJ| 55 iiUoJ (_g ^ytUaJl jiLL| jl5 
SJ-jIjJI j j_w^J| oULsaJLi^oI o2l5 j .iL_>jjj*^l 

c_Lsj L JlJoJl (J.P ^jUa^Jl 4j_o3-1 ^cjlj Jyi (1786) <LOj ^5Lo~Jl 
^JJI) (Champollion) j j~*l5 Ju_ Jp a 5J5 j^Jl ^JJ| 

Lk5 (J x- jjJjlj aL?- ^215 jj-« (1824 ^Lp |j_& ( _ s -wJ jJl 5U_p 

aJjLJI) 4jjU_„il oLlo5LU (Rawlinson) jj_voJj!j 0215 

iJLJ^J^SUl i5^L| 51^5 ^ (1835) (owJ2Lil oj^lj 

c <51525^/ 1 j^Vl ^Jlj ^ j -/? " a j ^1 4_iJJl 5b jl .ILlLkj^Jl 
(_£.Ul ^>^Jl (_^p i ^‘A’l 5b .1 — _™>5 i oU/axJl j ti_iLkA5jJlj 

jW-^ jr* J-®- ^4 ^pUo>-NI ^jJ_*JI iJliJl LJ ^il J04 

c (1867J 791 ) (Franz Bopp) 5J JJoo c jliSfl j^jloJl 

^jLioSI (jLjl jv-UJl jl5 oli 5 jL_*_jj (jjj-’-Vlj 

(^j-5-Jl J_^ljjJ| Joj JL< ILLLaJl ooL*Jl jj2l jjJl 


• c_jUS3| |2a jXz- Ji 1 ^jaj\ (5) 


523 


; jjjJl 4Jsi jLf-Iji jl Nl .(^y— 'U~Jl iUxjjH j-* dj^l jlSj) 
Jj t <t_jijlj La (_5® CUjLS' <.^~uL~Jl 

bJLP ixJ jl <y JUx" Ui UJ-o (*La ( _r“'’^' oJ '- S ' 

CjLi-Ul l yj> 5-L?-lj JU jl (_yi dUi (J-^-Xj cCjLxJJI (j-» Lo_>w5 
^ aJLx> < Jj»-I j-o ji- idjJ ij~>^ J* «.oLl5 Uj^l 
o>li‘A-*Jl jJJj oUjl -aJ ' j-^-’ .cjM j^>t_Jl 

j ijyxi j t5 cUU ^1 UU^Jl <.L$x ijlilL Lfix/^j 
t HUS’ c_Jl5 Lfj J-> t(4~ij5 X; (_^p tjLia t ^cj^JxJI jv-Lp ,_j®) 
ii J_H ^y> ^jjLdl yS- oUJJl jjJx t" f t^L^Ml 

4..I , . ., y j^kJI ^151 J jSM (J-*JI mi Hi jl5j .U-^r L«J 
L_X c^-Hl ^ydj ^-XaU ^bidl jl ^JLkJl yj 

^-j . x jj ll J_S L>t^/’lj lx* jL5 U~x <.4_*_Ul ^c-jjLj Jl~*- 

b ~. 1 1 4_^>- j jjj>- j-^-Sdl lj-U-4- jj-jUl - cXn-^ - j-^ tX~r 


^LJU JUx-l jlS tlxA ^ .yS j£S\ 11a ^jjb' oUx y - jiL 
^j5Hl yU" JJIy^ Xs- jl jlijl «U> ^ 4jdJl f-L^ 

gU->. ^ jU JJii .Ui>- JiSlI j d jX Ur Jil "1 

: J yb ajjp ^Jjil.1 i_jLx^JI y C-Ojj jl <Jl_p“^l *-y5 i_5® 

. " oxU j UJ j x>-lj jUlj Sl.,1 jj-U-Slj U-yT J-fcl jLS’j 

^ c Ails' UpU^MI f jill ^ LXI U jlS Ull 
jl La^LU SJ Ul jj-U-Sj-; (_rtdJl ‘ j-~U-ll £-* sjXU» 

^1 oUl53l £* J-^LjCj Jj iji - 1 jv^jUU jU y>l t5^ 

2u y- i JUJLj i 4_*JJ| s-LgJjjJ jl5j .oljLxpjll al* y^J- 1 ^ 

(.yuji j u^Uoi <, jJ-i uUi ^ toju ji\ asLiii ^ j^uji 

i y-\ y ^ Ubjl yj\j2i\ y> I j -, ^ Lj*vj jl (_y*J Nl ^4-pUx-j/l 


yj ~ oliill jJlp jf- - ‘'U’Ld' jd 11 L)l olijUll (6) 

.yy*i\ o jiil y Ml l-LJ ^ - ^“Hl " JU y>\ *ijx y UU- ^1 


524 


.JyVl y yLidl o ol*_yJl tol j*jci\ 

jir^ <_J L^j^L LoJJL; 4 Jll jJl y t JJJl tlyHi jjy ^1 
y& Aj^lii y^y- Ji OlS' -U^aJ yy 61 y> ^JyJl Jp jjJJl 
y-J> L> lyL^j pyl VI . yxJl j»_Lp J ^JLp 

aJV-U^VI oL-yjoJl yj bwU- Ijwaly^lj iiojjjl - jJjyJl oUU 
cAyj tyjJjJl j-^lod! y y^Jl ^JcJl Jy~ 

^ ijsi c£-^ (*-d^ jyLs tj»UJl ^LLJl oli iyjhJl cjL_y_*Jl 

Vjh/’ O'lilk^l ^Oy Ji yiUyi-l /vyjnrJ' oUJJ! "^y" 
ijjy J_*_; ily yL>J.I iJjJjyJl ol>^_LJl y> L^_^J> j|j 1 

y Iyl5 i JU- bl Jp tj»yl y .UiLr otAk^ 

cM*"*" jl •Syf (j~J AjJJl jj JaJ (jl y, OJJj 

yjlyilb yil bjjJ y^ly Ji JyjL a y> y, Jo toUoyJ 


6 jUl ^ ^ J 5 ' 'y^So tOyyJjJJj, Ojy-JyJl Ul 

c- e fr 

y5l C-jLS’ yjVl bJy ol £-* tj*-jJ yoJL 4 _^lJVl iyuaJl y& 

/*LapS/1 L_a5ltj jJj-uj c(j*j»-Uil 4 pIw> J*>\y y) (.Lo-JJl. UaUjl 

<y® ^loJl yj yil oilooSVl j!Ay y>) L>. 

X^jyJaJl y y. <olil y °.>yj.l ty™J ys ij-l j»L*j>-Vl 

J -(Jj^ J-^u CJ15 y~JjyJJ b>wil jJl 0*>IS6J.I jl y 

<• b™jLJl gjjj j^~jl j 61 t Jliil Jp caJ ySboj 
oiLaJ y JJl ^JyJl t Jbj IJa J ji j 
jyk; y. y>/Vl oia> j»_UJ v^jUl asjlil coJU bl 
yj-l j»L«y-Vl y»J jrr~^ OJU f-Ly-S/l JLp 6li (.y>jVl 

6Uj C^lyVl jj. Lu Jj ‘^y jl SjIj j| tlyj yo s^yil 

V yJl oCUooJlj jJU-bU y^il 5j ykil JoVjJL Ikjy ly^lb 


525 


0_P LS> > L5® yOOOt; W “Or-* *0x4 U^H 

y> t «Ql 0.-0 yoSo J ~->0 ^ ‘- a ^ 51 ^0 - U '^ 

y t yy ylill j >)' oly_~J J> <- (William Smith) X-w (Wj 
oULkU y£-jlOl J-~L~ 0J y* > >.j'>' OX 0_y~- ! t>W 
Ug.K yJWl fDl Wr- 5 ' OU-L ‘^OoJ.1 y 2 - 51 -^- y^ 1 ' 
.XlxXl Sj> I > yySfl >>' ollXl JX>- y> 

C-J15 j >xJl oL >j jl yy> fy^ y -^“O aISLJ. 1 cJl S 
0ljJ-l toUljJ-t ^Lp ,y v/ L. >r- *W -J^ 1 -! 
o jijj j-> cJ>0' toLp-SlI Xv > t yO>*xXl a^ijiuJ)!) jSS\ 
Les Epoques de la) o^JaJl Xb>- -uUS > .(Comte de Buffon) 
J'X iUXj SyJ oL>Jl oX o-oSI Jij -0778) (, nature 
SLolS > >l>' oL>j .»>l <0_W' V C - J -^ 4?"^' “OOl 

Oj-jO > >*-S> _° .odj-J-lj oCLjJl ^djdlj yj^i X O-dW- 1 
X>fl o^laJ) jlj-SOJL. -j j J^' (James Hutton) >Li a -<-~r 
(Erasmus yjj b yyjl y\ SSdSj .(1795 i(7%«wy of the Earth) 
J S! >^>1 y oX 0- v --0i jl>Sll yX 1 ' Darwin) 

L_ajjjj) 1 yXOl 4_j»J y LJl>- j»-laj J-Sj .aL^JC^o^;-; 

0>J 1796 fU £j>j yO> Ol J- -0794 ^Zoonomia) 
.oils' J»i Oj-JLill SDi J>i 45 olSj . l _^~o0l flOJl y 
oLJ))l ^>J ojjoS £>* sxi> J 1 OW^ 7^ 4' OS 

0>N yy . 1809 X Jj .y >01 XjO WO Ifoy >401 
^yu tJ >xJJ yy* oy yU Oyi Jjl OJy J (Lamarck) 

.AoSlil y2 jLX-I AjIjj (_> 

, •• . g -> -jj » J_i toL;>ajJl oJ_» y> W'J (^ 

(7) " yJN! y-W 1 ^ 0^0 <UL ^i OS*) 11 ’ OlOj! y L>p X^Lw 

= Charles Coulston Gillispie, Genesis and Geology, a Study in the Relations (7) 


526 


oil dj.Xy* ,_gjj| Us .UiULl Quarterly Review iLst Jjd 

JS- diyO Ijix; JJ> lyUcj 4-lU^o ^IjjSll jLd y liUj 

jlyx-^VJ oxy.^ ^xJl L. t<d_S dUS y> y/Vlj ?0LuVl 
JUj o! 5ULJ| °x* Ji* y i^ui » ygJl JXU f. J ?yUy VI 
‘jl ‘S — ^ j-^/Vl ►Ikljl yxJl 

^yUVlj xUUx^UJ oUljxJl i fV _JuJ! 

jjJa-Jl yy (1812) (Recherches sur les ossemens fossiles) 

J^^L, «jl t*V>* J\j y cJy/Vl y 015 J .UlyJl xUJl yL 
JUpI y il~U l^L- ty-jJj^Jd ^.jUl y o jljOCJl y iUU, 

j^->i j-ixdi y OlS SI) UlyJl jli-| SjLpI 
^.dail ybSOl y 3JJ Uj y USl y V-b (y j^Jl yJ| y 

> ^ esaJl cidkl yUJl jjsSjJIj'.jI^J o Jli U 

Jy jjJaJl y kXjjb <ud £yk. lljLV 

^ e^ p i^nkikO.! i_2l> y iylxJl jlSUxVl cjUwj AXPjl 
(Natural History of oLdVJ yykJI ^yUl y <uU ^JyJ| y 
jjJaj 4_Xslx> y V U-SsJ-lj (ylj_v 2 J| ydU JJLi .(1819) Mtw) 
oX» ajlkd! <LX*J Up dXdl JJ CjLSj y J. t OUlVl 

iaUp oiUl y ojUixdj AXjJ cU Jij ,aJ y>Uil yjyJJ 
Ol Jjk- 'ki« <kjjl L^i ‘i/J’ jJl <dJUwo OUUj 

^ Sy t^lil yJl ^UU| JUk Jl Ukil ^U jJuy dUS Ju. 

• f-lyil J.I JiOUi! jf. II J^Ul Ida y Ud y, y y 1 5y 

oUk yLp y Jjlyi-I (^1 yx.d’LJl jjJUI olykj J-kd ^ 
cJj-d Ujxp ^l iy ylxJl OyJl y oLj*>\dJl y VI y>jVl 


of Scientific Thought, Natural Theology, and Social Opinion in Great Britain, 1790- = 
1850, Harvard Historical Studies; vol. 58 (Cambridge: Harvard University Press, 
1951), p. 116. 


527 


<uL5 (Lyell) JJ yt Laxp J~JI Ji V*W“i' < ^ a ~ J '^' 

I S '. t (1833-1 830) (Principles of Geology) y>jSll 0 U-J 5 f-L* 
olii—ll i><^ o_il5j 4yjL*u> viL!j_. 

y3l i-Slll JJbJ.1 y c™-; as jaUll £fr o( y c^Aiil 
dUi y (Y _^_S'jLAj <.(9_7 tl y>j_SLJl J>-~>) (*j-d a- 5 '- 5 y^' 

.4— jUl y9 jS l^- 1 

U* *ULJl y jdjl J 20 J ddjjy y5d Ai*Jl ctUi y 

Oj — j _ji 4 — 1 151— y < 0 j-5*h i3yr LLs 

Jp jCNl (Op olys yoL J^i 15 UI (Boucher de Perthes) 

u oLj^ yu-i < j^_aJL. myi Jja . JJJ y ijuyj yy 

y. t (8) juJuLii ji5d)\J y ycu Usyj ji5 yJi yj <_M 

y jLupL ipyll yloJl ol® yd j cu> J\ LLib-J.! a-JjJI 4t-yJl o\ 
Lilii cJG^S ! ji JI JU-I t>A® Jp ySH J-Lj .<u-LJl ilaSlI JI yc*= 
.1856 ^»Ip LAll y JLjAlLtll jL~j“>U y-1^41 J5LJI 

j 3 jSlI 0 J3II t_>L^Sll ol (I) i LJLJl jy^ <-)_y uy^J 

y aJp y> L JI LiiLJl lySL>- y <■ oLjJl y> Jp ty’jMl cJy- 
JJJl J 5 SL> L>j J ycJ As J yJl II® jl (y) ^yLLl oijl 
0 U-J 2 JI JI y jl (( 7 ) yJ-all yb-SJl oLL-s^j 4-^Li N 
y J-b Lf <.oLlyJJ y ^-;Lj y ^-LLSJ 

Lyij ySn ^Lo^Nl ^yi y ji bLiNL y-J-J .yjy 
Ajllu^Jl ( _ s k*» Jl oliLkll plyl y yJliLil^Jl yLSl LL y> j Jaxll 
ojL-jUi y^ ^JJI yiil (Andrew Ure) jjl jjAii jySjJl *Li^L) 
dllij -p-Ldl Jy y ^LJsdl UjLj oij .(yUil (»Uy SsLijL yjJl 


( Antiquites critiques et oLSLj^jl— ilj j-j-sL-s-SlI y •s_;L^S' j-A_— . ) (8) 

^ . .; >-< ~ oJV5 iJuA* oL‘Ui- ol jil Jb • 1846 f U V! antedihmennes ) 

.yisSii y i_i>-tdi uijj y y o» jl cult y y tyj 


528 


^ JJl ^_L*Jl cJlS L>- jJ (jl U ^5Ju I SI 

o^iiJl OllJ ^ 3 jjjLv5jI ol tlr^jljJL 

jJ 4 (jJJaJl ^Ij-^Jl ^ p-L*Jl Ixa jLsr ^^SLoil ( y* oV Loj) 

.(^iSsJl 11 4sj>- jJ j-^>- 11 ^3 olta ois^ 

IwLis iJ^Lwo j^Sco ^lj ,c_aL£ JJb (. ^>-jJ ^Jl jjJail! Lol 

ls^ 4 oLi • 1848 ^l*Jl <ij\jjj A^jjjt i j_*j ^j^jiiil 

.jS3.i ^ ^S/l JjUj Olb ^ 

jlSj ,<L>“'yi ^-Lp *» jjJaiJJ (_£jl^ll i— iLJLxS^II l3j_* 

(Johann J^SL* oUj^ Jl* <.olTVl JMjl 

coloLSUl ^S Oy-i-i ol Ij^- yLsI oi t (1833-1781) JLa Meckel) 
O jjL 5 ol . jL^-.)/l ^joJl j j^ . l? -) ^g-9 jj-5l_j Lo-jJ 4 _>j_vijJl 

d)l t_jiOwsS*l (^.JJl ®0 jLa AW^J JaA- I j-A ” A-lJ~l " 

4 0 829 ) U j-la AiyJiOw^ l_£_3 0 ySb 4-L>- ^_C js3 1 */a » 3 I A_0>j 

0 0 O^ (jyisUl _yL Oji 4_2l>- ^yi ^yli Jjyi Aj! jll 
ibj -* 1 ^i.>Ua <_^jy>cljl 4_4jUaj ^Jlp jl jjjj ‘ ^k, jkj 

I j_A yOaJOj 4 (^O^-LJlj k^kwJl JjJaLOi ^3 ykobdl j_Aj (_5^ 

i_ 5 ^ AjjjiaJl oLijiijJl OjIS j .<Uljjj|jJl oULj £_a *^M (_£ ^SkJl ^-g-J .1 

bl kk ol . £-oJi>d! kiij3 l^y^Ooj LjJ-oj 0 -iiL>- oi frlo'yi Oil; 

ojyiJl ilp- y» jl lx* 4y®l Js AjJlil 

^Lva_^3j/I y-LOjL^A)Lj 4 4_3LS” A-wC'UiJb>-'y I b° 0 j-OS ^1 

jLL^JI Lpl jL>tj| ol ^ 4 tLvA-5-^n L^JJ 4 ijyiJJl jJjJI J 4 
^ ^j^-Lo-^-Nl jj-kJl jf- Abb_^L>jdl jJ_i_ilj Aj ^3 Ajjbojdl 

jl 4 A*j|j Ay_ls oj J-ba Ai-A jJa ^wsA’ < _y>-l.l jr" jiS’l iilijl ySb 

j-OO |»U UO 4 lOybwJ ( y jLj oOjji ^ (Rathke) a50I j J^p ( 9) 

0—>tOJ j-A4A Jjl ^yjSjy j~S^\ ^50*i0! ^lU t lk-> j ( j--jjjjJLs 

. 1830 ^>Ip Is^Lv^j y y>- j]jjjJi]\ 


529 


wLpIj-SJI f+S'Sij ^1 j 


.jJ^p o^-^l (^ 


Idi 




jjJ 


j! <L^L<^jl^>- s JI L^->- ^J-p clLJ.} (3- J.. j 
£Uj>-NI j*Jlp ca-J^-jLxJI J^3 U ol^w>J.I ^ iJlwUll Lil^Pj^jNi 
^2 1 C^Nlpxil oj-A <3t 3 sl>-Mj 0^ 0^SC<*J 'y 1 /y°J ^JwP j 

aJ^ 4_j|J»j L^-jLS Lx>wLp ^.Sv-wvuj L-^-Jwo MS’ 0^ ^Lp^^I j>l t o^jLflJl 1 — LLj 

oL5 Ju^> Ojl Oj^- olj 0 j-<JJ Ji t s^wojdl a_*/2jL/2^ 

dUS J^Ujj .1843 ^»Lp <Lj jll lIUj ^ 3 <y° 

I jSJl>*->\j L»-wU j3 ^3 <L*/?\j^-\ 4_^j>- jJ j_1jN i ^3 

Jj}L_*>» ^_Jl ^ 1 .A-^JL-a^ l_> A_^wpl—o>JL^' S y I <JL*> I jX&j <.(1843 j 1839) 
jja j .1848 j 1830 ^^woLxJl l y~j ^Lva-^-Nl A_JL V 2^')il 

ci^ (3jj (J-^ lj-^ A~~J yjjl A~>- jJ J^y 1 A-jt-oJ^l <Cj W>j (J^ASl £y>(j j^l 
oUJL-cJl “ J .aJN jJI j-wo-p <■ LifjUl 4_g_^-_ ? Jl ^ <. jl5 Aj] ^ ^ji\ 
t ye- e_jLi5(Jl " j^JL^LJl eL - £■ 1 A~*_oJ^I l^s jJ-v^l ( _ 5 Jl iJU>-j-ll (J,| 
^ijl CjN jOijJlj . . . ( j-P <— Jj-*_~Jl 1 _^JL)jJ^>- 1 oljj^AJl 

1 g5 jJow i>U>jlj l^UJ < — ~*~j jl Ay>- tolls’ 

, < ' 10 ' ) " L^i aLJLJI j L °j <• j <• oNL^- 

aJJ C-J^/5 Jj Lo 0 dJJij ^ A^LaJ^Nl Ay>®l N J 

lo jJujj (a^LV^^)! Silil 0 J*P*A-A 6-yt>S 1^-wO *\2 l^-l c3^ 

t_3jl JjjJI L^w>_vaj ^ J^^-l ?jU-l f-S- 5 ^ - ' ,_^ (J^r^ 

^ww<Jl Lg_AljjJl t A^x^Jl C-<1 a^jL^u^/I 

^Lc- j^JljJI (Jl> j Jl^p jULi <_aj jjxJ jl5 b-A ^ j . jjbs. Jl ^j_^o_j 

, (n) " ijjll (J.1 f\]ijj\ ^tjjlj' " LfiL 1787 


Maurice Daumas, ed., Histoire de la science, encyclopedic de la pleiade; (10) 
5 ([Paris: Gallimard, 1957]), p. 1456. 

= Alexandre Andre Cesar Chavannes, Essai sur V education intellectuelle, (11) 


530 


J| t jLs^L; t lj_* ol J-j 'ilj 

'— ^»j-L*Jl jjJaj ( jA <1^- j-oJJ <u& j_^Jdil 

jj-^l-ill OjjjJl ^ (il)lj-!l jJj) (_jl jf-\ o-Lp ij^-j aJLwi 0-JL3 jj Jjii 

i!L>- Oj^Jl oLij <Lwidj ‘uLa'LJl J ^Jbdl oJliJi LjJJ^P t jJLp 

£— ■ v^J tj-' 0 •°- 5 '-L*JLa (_)_P (d O j-S-a oJl>-Ij 

c^_o_^ -iij ,(_^jj_*jJl ( J_^?'S/|j (jpL^-3/l ( j^j 

tlrd-^j <, j-~c-^ Sl_jL~ilj jjJaJLj <Lpj^>«1I 


(jr* 0 ^- 7 ^ ‘J-sS/l J-f- (t-LoJl jV li-A ^iLaJLpN 

<U-1j j jl jJJ iiiL»Jl ^^jjs jlllp e-'SyA oLSj 1 ( j,u.X2il 1 

jt-ii (jlill L°l .<u JjS dUJ5j (Prichard) U 6 

(Jj c_Tr— <a-L>J.I aU_UJ| i^«Vl £-isl_j (_j-S <. jt— vi-J 

Jjjv CjMa-LJ. 1 oi_& Oolj . ( _ # 5 L_ r xiS/l !_J jJ^>- ^ ^ ./?•. j J| 

^jlil jv-~ 4 "l (_r“W*d '^ij^J-iJ __r J 3 /l ^ (J>! L?l j-^Vi 

ojjss Lfj .L^oLij ^J-p L-uL^I ^ jJaj’ 

^L.jJt 4 _^l jj, ^A OJ jJl dUi <^-3 03 i^-j iL_; ;j _P IjI^A jLoli 
\j-^!a-a 4-4^5 jj 4_o^>c^i-l Jj>wi <LaI j2 A jjlj ^xJl t (La- jJjJj j-aJO 

^LaLl^iJl oL*^A-l .LLuJl olSUilj a^sLLJI ( J_p Sib 

Ia l)L-^a cpLa-o^- I 0 La ol 1 (1832 1 1823) L^j LJ liaj ^j ^3 


JUil ^3 


t iJLSo iijJlj l ipjJl t ^a JaJj^ L A^Jlj OJjJl 

^p ^ t j\^S\ ^ 

• La 4^3^aJ| ^1 4-wo^_^Jl y A yA i. I 

Cx* J i iS j-xr 1 ijl_^3--'i/l l j-^P 0 j_JLP 

■A.^lji ^j.9 3 ^_,jj_SJ| j_aJl 


orec le projet d'tme science nouvelle (Lausanne: Impr. de 1. Hignou, 1787). 


531 


ji I 5 jL*Jl J> ^ cJlj) U ^ 3 1 
t (Nos ancestres Les Gaulois ) JL*-SI LolJj>-l L~j Js od^-ill ^ 
kt-yS\ L^- Owiil JlS j .(Gauloise) j \ jiill iijJ' 

t aIJLc- J I '~~-*- 2 il o'-; (J,} 

, t g - 1 p I j-Jjtj ^.iJl oGjJ-' J"'-’ Cr" ‘OiJ’' y^"’ I o'j 

iadall 1 ->L>- y° 0-*-> *>e^-\ si-* CAa-GtX^i J3j 

.jUijLpNI oISj .jJajlp>d.l ^yslj-ci OO-Jj-^i' J— 0 

^JcJ ^ jNI ^g-^wJaJl ^iL*Jl ~^J - <OAj£- 4_^3 j_P ^2jLn^2J>*-J 

p j Juj£ , j x J 1 cll-ta c 3 ^-*- a, J* L^* - ^ 

4 _^J> - Wl ^o 4 _>.} j _9 ^ L*/ 2 J>- ^~f 3 

l$Jl o j_oJll. ( _ y Jl l/sU o' ‘■Oiijj-j 'ji'-S’ SJ jj’ j' <• j*-rr 
a_, ^uaj L> I i<iUS j-G- ^ ‘(*-r'j ^ 

JI I ^.L^J ^ j) aJ " SL-^SlI tijiJl JUiiv " JI 5 jij ejy y° 

j* ji jlj .(aJ " jwJ Ji <jy^ ^"ji 

iiLfi Jl*j iJb UjI <Li jaJI oIj J iiJ j»'jj>A-»>l tj-*' jL jIJNI tSjjjG 2 ^^ 

.i sbS3l li_» l_^J|-L»j ^il Ojiill 

V 

oj J ^ ’ c la, i i -_S_-S^ S' a_*-G-xJI A-i jj-la-Jl oi-* j-^~jij 

ily»J.I ^ oSilU-iNli .Q^jJl JS A>wilj iaslj Jl o' oLil 

JI 1824 ^>Ip (Sadi Carnot) y jl 5 ^jLkJl 

olS ^1 J _p- _ r lp ^-bJl OjA\ J> Jo^-SM 5-Sljjill oLjidl 

5 jj ^ o")G>lj) AjjI jJ-I 4jsb_)jJl JjjLs JI s-I-U-aNIj ti; jljJ - ' 

^X. (.( Reflexions sur la puissance motrice du feu) (1 > (SS' j ^J.I Sjl^-I 
.(^-N oi j ^ JL>- iji j-^*j ^ <-) jNl jjjliU oj. (12) 


532 


LL .o“}\LLxi.l OlLJ j}\ LjUl! ^j-SCj jl LUo a 7 I a jl 

j < <_^J*^I oLLia j»J_P O^Lf ^ . I j p ^ Jt_5_J 

jj-^ 2 _*Jl ^ s Li- 1 JlLLil ^ cu^-~j (^JUl (La- jJ jL jJoJl) ajL-^I 
J-sLaj t iJLJlj aLI j-i-l ol japaoll I^Lj: LL LjJLJl La- jJ j^J-1 
jjO-twaJl Oj-~"J-0£il iL>L j_ylJl j»-a-Li!j jO— oLL-P 

J_L LiLk-jjj ^wu' ijl t oJ_& (JLA-I j t L j_LLw_o ^-^LL ji j ■ Qj la ... : ll 
.1836 ^Ip ( _ s Jaj ( _^jj^>- l$o Lj^r olj ijlo>tj L=rj-lj~rl 

j-%-p ^>3 ^ taJ_p 0 ^ L_*A. i j3 j JLd j) 

tp-a-Lil oUU _}iljJ-l j«-f5 oaji LL t L^LLoJ Ijl^J; Aj j_L_*J| 
Ojll^n O*^ oJjJjL olplOaJlj C £ca~oJ! j c Jajjl j t O^J-*| j 

ol ao>^LJ ^j^a-i j_&Ij_^j <ojj .apIjjJIj c tolajL-LLlj c jLJL 
L^uoi i _ s i!l jilji-l ^j£- aIoj ( j5Lj *y aL- ^ il lUj ^ ^yJLJl j»jJLll 
Or" j^L-ll jj^Lki-l ^^L-Ll ^JJLlI (J-LL ^ j*-4-"l LL .LcLyaJl ojjill 
a la s LL 1 a^j l la , j ^J I aJ?I yioj'il j DULL ^Jlj Aj^jl ja-jjLl ojI> 

C 5 ® Ali^rT ‘O-’l (‘Oilll Jj t o--aL La jaLl Jjhj jLiL \ *1 j-Jl 

aL yj" (_gjj| J 4 II jJ!s j l AS y«il ^llp 


_ p|jj*Jl ^s A-™jjLil ojjilJ 4~oJ-*Jl ioL.jla-.il oL c jJidLj 

(J-C- OjiLslaLl j j jJOall o j_w^L_-J| o j^Jal (_5 iJl _ 1 _yLi-l j ,j-L<il 
(jLLajJl (jplll o'AJL'il ^jIL ^y> o j*ps - 1 jLs .jLUl oLi p| j^JI 

AL'iia Aa- jas ^jp 0 jLjlJ A-o_)J_fli O ^jOil J_S j .j-Lp ^jaiLJl O jLJl ^S 

ol Lj-i ^jl >1 L^ -1 jl— olLj .j» 0 _LiJlj 4_s ^-*il jLLL'y aL— _*_ u 
• (LjI^oj ol Lj .. . . LLJI J*>Lp1 oLlLjJI " 

Ij-s^Lp L>tSl5L I jL-£ (JjO^I p- "i A? i ^ . a - ( j-u Jo JO j *{Q ll ^oJOl 

sjLiol o>IpLj ^ jLJl IJa jJj ,io j -. g Cl 1 LlLJ ISjLoj LLU 
^j-4p*Jlj JaLLJl j . s CJ-a-ljl (L^l OaLfc-^jjll j-LI ( _yOo L)l aLLjJI 
(_gjLil Li-^l A-S-a- t(_5 jLl A^a- {jA t iiL* CLLj .juL ^iJl pLJjJJ 


533 


Jjuij (Jlj <• o (J-X j (. ^_L*_U 

\ >T JlL (_$l ^ jl L-J ji ^ ol dUi ^ 5-^0 

I jjlp CU~jjLi4 jJ jJl ^Jw«j 4 cLL)A 5 els’ Jjij .fjfujjj 

( j_« y-j J Lfr-la ■/? ! j c 1830 ^Lp ^vujjUdl r-ljj j»— SL>tJi_~4 ijj3_Jl 
4 aj^LL-I ^^5 ^ 4 1832 ^*Ip J 33 4 ^ 

. |_p 4jijl_w S ^l_j ^_J1 £-Lo_1p . o^-^-^Lw^aJI o ^^ p L43- I La ^ 131 o^j^L-'i 

^3 J^>tP ^Jp L giaj - ^iJl 0 ^jJl jl^sjll ^jp OjJSjuj oJjJp JL>-I 

^LJp jl_5 j (^jp AjLw>- 5 1 Laj_jl*-j oLS" 

xJLij jl ^ j»pjJl ij- 4 ' <_■ ij ^ 1 1 < 1 j 

4_oLx^o l " . >1 5 4 4_>*^a54^ cpLa_aaj jl 4 L^JlUpl i — Lp5Ltj^_J (_j^5j> j! I 

^ l?.- i ^Jl jL»j ^Jp j»-£-™j'l j j c-LjjJl i — J p 1 jlS L»-ijj .<LSLLU 
4 j L<>---s^ jl_9 4 ^ ^ ■ j *-> ^_p^)I L*>~5 ,*uj^j_jLJl -C*_j Lo a_L>“^1I 

Ol5 jJ~\ £.0 4j>rwilj OjLv 3 4jj_>L5 ,j-£ j^-A^PJ 4 4_*JJ| f-LJpj 

jiLJl ^5NL ,4-oLj 4_^v ? L^.o *■ <ujJ^^Jl 

4^jL^>jIjL| ojjL^Ajl J^>- j j 4 1848 ^1p ^-%5j-w — II j^L ^^aa^jjjI 
jl I L i l , g . .. n ii ( v ) J<j 5> j-p ^ 1837 j»Lp ^L^xJL^-I iJL^j Ij^oj ^jjjJl 
4 jL^? jjlij'l 1848 °jy JjLi- Ojj-i5Llji jli^j j • i_a~-^J 

^ j ,e-\ Je>- (Jp 4-« J^j^l jr^J 4^L*_oLi-l oijL^I ^ L>A^ 

iljUlL 4 jj-jt-Jail «-LJL*Jl p-^-wolj (Jpj 4 ^LJjJl jlS 4 i^Sy>-\ ‘Lr^lL 

jM 4^UJI ^j-ll {y> l_/r"^. ' j4^ <4jp4^e (*-° 

t Jp 4 4^5^1^715131 jlaiJl .Jj^-ijjL viiJi jv-^-Lop 4_J-kj I5J 

Li 4 jr-5Li-v»ll /jjJjJlj jvJ-iJl l j*-s £_oJt-I Jp Ij^-Ll 4 (JLill 


Guerlac, “Science and National Strength,’’ in: Edward Mead Earle, ed., (13) 
Modem France: Problems of the Third and Fourth Republics , Contributors Warren 
C. Baum [et al.] (Princeton: Princeton University Press, 1951). 

.cNja JJL?- ^ (Grimm) jl jPjll oU (14) 


534 


I ojjt, _l»_i U <lL>- J.I 4 . 1 U H 

^ U& J ‘1840j 1789 J^UJl ^ ^JuJl ^\ ^ s — Q| 

JlijT 0 ij^Lil jloS/l jl ^wiljJl I y a j Jl j~Jlj 

S/^ JJi ai ^UJI jl ]ks-'% jl \c, y>\ JS £~u _^.j . ^51 cjL 5 

£*~-l -(Ju^l t_5-* “'J J-“-* ^ j->L J-p- <. 4_L>- Jl jjjj LjJLj- 

coLaLaJl o_iL *!jl LLap ji>jj <. yif.j t j Jjijj j| j|| j^Adl i j| J.I 

<-}>C-a}L; JJL~o jl t oLa JU-lj t o-Jj-*Jl~il ( ^o ^jSj jlj .ojf jo>tlJl j 

(_ p 5 _ ^‘ j! I j_*_*-Jl ya oa_oji*~i.! j_*SLaiJI .LLool i jj>- ^jjj 

oL^ojil Jot AjjiJj aJ^LUJI cjI jlSojll J j-L>-j 1 aJLojJI oljjJl j 
Sjocl^L li_* yt>UaJl ojjiil Jjp Jajj ^SJ_> J_$i .5jjULiJ| j ioLxpVl 

j^-lj^ (jl^yj-jl 4_>jtjljJi oLwLL jjjjy *y (j^aJl j^-jjL^Jl 

^ J -d ‘•djl—Jl U* (j -P JLrJl j/ joxo ?J_«o«J! ^jCaxJI 

N t ^allj LLp 4j>-lj_> ^3 oj_)j_>- 4_i j jj £c_*lia jl JjjJ 

>® U aJjp~ 4-awkJl oLpI J j tl^LajcaJ i_™o 
"aJ*5U*J| j ~p” oL>JJa^4 jli jl " ( _ 5 jcJs “ ^o| 

0 la <*~1> Jl ds/ ~ 1 J ±*) " aJUU 11 jl (v 7 2 pi Jl JL.) 

(j^ ^ f*lijS/l oi_A jl jJiJ Lib- ydl\ J^_~oj ,4j jjwJI 

j Jic- Jj J-*-~~o “*i j4jj|l jl -IglP 4o*ilj jl Ajj\-AP J-A> jl JjJj 
■ j'y^l U* il^*^ i>-U- jjjCiil (_g^j jl JJ J~»-*Jl J j4>cJl ^ 


J-oL>o aiJ 15 ^yill io L- o^LJI 4_JJ| j| aJLjLI olj^Jjdl jl Jo 
J-*4 il LiS L^P 0 £C-L>1> ji C j -L-P JO.UI j jill jJL>nO 

. Oj^Jl 


^■Ul I Loo I jl LS j^l t LjL>- cjLl>L Jl Lo*_oij L LI j 

Jjo^.Jo f-LoLuJl jj*_i jl tplL jis 4^o»ojJo>J.I oM Jj>tlll oJuA ^yt- 

p->LLa oLla>tio/l jjJj jpj j t aJjII ^LSjS/I oLa L^Jlp j.1».* cdi\j~- 
• LSLo p_ALL> (_tJ-I kiJJS AlolS ^Jl jiij ^yi j/jj 4j j jiaJ j^aLoJ 
l-J* 1 cj-^J -cijA-^n (*jl*Jl jo= Jj^Ij jl t 5 j-LLo LJJi aLJo^ jj j 


535 


a jj g J a £_aLJ 1 0 jUjl dJ L j 1 ^3 (AIA-ApuI^aI 

J_» Lo-La ^ljjLJiJ A-> ^-AjaM jv-^Lill jj-A j-A J t " A-pL-aJ! ojj-XJI 

tjl L-S . 11 A-^L ^jjJl oj f-l J-lsl <■ »Oa-L-I 3La~3*lAJ 
LJLdl j_aJ jj-a 11 1 _ r *_wJaJl aLLaNI" aIJT 

jj-p ^jJLo (_£-LSl (* j-g-Ll ‘ a -~~-“-^ t<L)L-L^Jl 

^3 aIjjISUI CjIj j-lajJl A?-^a O-iLS Lajj - aLaJI ( JaL (j-A ^1 

^ JJL-I LIL aJL~^>L jlS 11 Uj LjOa (1830-1790) La- jJ U 1 

.^oJa>L1 ^ (_Lj<JI ^-LLlj ^AtAiJl t>y^j 

La®I jjp LoJiL b) i — >1 j— a?JI <, — jLj iLli tLlli ,j -a jJ-p 

^SLj| ^L jl .is j jAtil Lpbjj>-'ill j-LJl ^jb- A^>-jLi-l oAa 

ALijbJl Aa- jil (J ^|p — ^ jS>tJLi ^-A_9 ^ L -^- > ~ (_Jj) (_J *yLAX-wc L) A— -a— — ; _ 
s 3 j ^>1 3 (j-L aJI ^-p t r-jbM cL^jjll Lj- W'~ j3 - 1 

i iJLlI J.--— «> ^|p t LjjLvJI 4-a^jJ j_-i-! oL>jJlJI jli t La ^a .LgJ 
t aJLSOI jLLI L^a N j <• a-3jL— i j^L) p^lJI ^Laj aa.Aa 

toll jiDl oJlA CblS JL) .AaIIiU AaL-*U! ■— Jji\ ojJi j^P 3j_bj (jS-Dl 
^p o j_LxJl o-Lp d3j — jt ^Ll a_JoL-a^j^ j-Jl ^J-p ^ v'"-*'— > " *• lii 

^jJjLj ^9 O-jJa— J3 Aj-La CjIj_j1aj Cools' blj) .Ajj3l v >0lj AjSCJjjlSvJl 
l^LUL li liL—o sjj-/2j (. (_g jaj N Lib jU t j^SLI ^ 

.Aj^l.^xaNl j a-^LLI olj^LJl ( j» 


ajoLJI 5j ^SD l djljLJli .Jajl _ydl lj-A ^SL-i N aJI ^p 
L LiJ^j i a ..n ,/7~ n-~.\\ ^^Lo ^9 I gA ; Uaj L LgJ iLllS OjZJli I i — U j 

A_g_?- ^ Igj^o jl t^pbSlj Lri Ujl^ll ^ £jj Lli! ^ L5 Lj 

< ■ ~ . l i S jLs ,(_g A_gp^ ^jA a^pL^a-'^I - a^aLLI cjl_gj>-^x]l 

cLlS ^yill ^ jJLJl ^ Li_ij " aLLaIaj j " j t aLL a_pjj t 
. * 1 U J A_oa^c-^~1a t ^ o^aJIa CaIjjLa 4 LjIj L-S c LgJ 

<. jl) A_ ; _SL r ^‘iLSL]| j j_sA3_p ^Lp ^ aJJIjII j| .a-a-jjJI 


536 


y° AdLolSLJj (i) j£iai\ ol ■>, 1 U . /»' I . 

L <• Ajj-SCaJl CjUJJx^Lj t jl) t a.ll j; .m 

iyyJl yL ya ( _ ? A t lg_a £* ( " 4jLJLi!l" 

.4awJl iljljll slfc ^ jl .1830 ^UJl yyy ^jj| 

ii-;aJ-l yS'lyu^l Jd* oLylij £jy yi yjl yjJl oJ jJl 
J-^ p-L& C^L5 c ) ( J*>\J_J| ( ^ M 5>lll ^3 yj^lJl _ r SLiJl 

^J'yrjj-r'' £-° y^ Ji Lyr ^-— ’' tdiliJlj t^byiJl 

f-ly! ya yjjyJl jU t Jliil <J-P J .<L~J y _ jJj.j'Sf! yJl^^JLJl 

^ yjj jLSol Ojyiy> 5 jyJl Jy 3 _yp ioU-l i~* Jl I jjl5 jail 

S (JJ-jJl) y^lji'y dJyJl J“>Ui j jjiJu j l yd ji 

*4cy y^-y*^ (Jj i yj_2j| j»Qaj ^ ^ 

. yyy yajjJl J.I dLL ^.Uj y-LiJl c~*ij> yJl dLLa 
jL>xi! *0^ • ‘>-L=-jil Lyda 11 ^y^JaJl ^.jUl “ oLS’ idUi 
Alj .aL^aJl Ly™^»_i yjl daLsajJl <UjtJLi-l 4j*^JaJl 4 j jji p j»Lal 
j-Ip yjl tydyJl yyldSh cJL- yJl t yy*Jl djylxS'jJl 
lyi yjda ydl (Jardin des plantes) " oL'LJ! " y OjyJJ 
oJL5 ydl tLjlil cjJyi t ( JalLj .aiaLjJl f-LJip 

t ySs^>i“>\^LU 4-~Jda *y>dp y>-jJjjaj| yli \ JLL) a 3 . . y I 

y& jLaJl li_» jlSj .Lp^yij <y_*_d y5Vl o ^ , y j 

. " 4-jyJaJl 4jLdLaj| " 

l -^-dLS" LfiV t Ay~Jijl ad*^LiJl jjj ya ( y3Liu'yi J^yJl ya j 
lyl ! — Ui ‘ j^-L*JL ajLs^jj ^c- di jL*_i La ^_a Ij_>j_j, LvijLd 


-i_jUSL| ILa ^y> a^JUJl y^axjl j\aj\ (15) 

ayi CJ15 <yJJl ydd! ydl ^N/U y aUJJ y r -yJI f yjl yy ^ (16) 

.uu 

jbSJl l-La> ^ jJLc> CJliJl ^vajii! Jh sul ( 17 ) 


537 


iSlJ-l j\ yp L* Ji Jij ^15 

l g y« ; f-LJiSll «^uSf ^.Jb i^ili jlj-S/'j ^iil' (5 j-^' 

Qj_y j_> oJb 1115 j-IjCj ydl jy^' y-° \j-~5j L y^-f. 

i SJNl <Lolil (J-fr U’-jLvi’ b^J: c^-il5 lyl ^-sljJlj -(JjL^j- 5 
tdllp y i^-JajJl <d y jJjuI J ij .4— A) JAjJI ^ty'J 
.olyyJl jJlp ^ iyyf hj^ 1 • x ~^ IjjU- yi <ui j y> UL>- 

o' «^. Ur ...7 'J Aj^JajJ ^lli'jNl ^-L*j 4_^.L~j>- 1 dLSi J.I 4_*ji jJj 
(Jl» Jjl j!5j .-UiJJaJlj (Jy/d y5 ybl ij-^ 

cy- t ■ dLduJy J J^y\ " J (iSMj ^ o! 

i (Kepler) jilxl yi—il oliSM J-wIoj iiloA *U_bdl j*-y (Jp 
J^ olSDl ^s5ljJl <yJl *%^-\ Jp clo-fil AoJsUl AAy/sJl f-LpL Jliil 
U J> jjUil di A, Ol 4yJJ J?cj ^_AS5 -if jf ( Principled J> 

: (Lorenz Oken) y5 J Jjj J *5jh 



tLf—Al yp yOjSh U y* yJdd -bL> j' JL^p' Oj. 

LyjU- ( _y>j tllLlJlj IJlo^-jJl lyb y (5-0 Sll l4-L>llj 

i jjjJl ys Hj bill A-jUaiu»Nlj • • • L*-' 1 01 y W-5 J 1‘^ J>_ -? ci^" ^^0 
Jjd <d_-~ 11 Oyb j-® 4~-~~Jl ijjjlij .. • |IL*-11 ,_y 

^5 y j ■ ■ ■ jlLxJl y 15 y- Jjl y L5 ^jJ r l ^jyJlj .oJyJl 

IjSjAJl J,l JjVl : iyfjjyr^ p ij-^ y* ^ 

.^"yjdlj JyUl Ji oliJlj 


5 5j jl ! elA-A-lj 1 yp O-x-Jl J 5 Si-*j oj)ly« J-L_j 

jl 5 5JJI 4 J-i-y ygi yp lyrU (Bertrand Russell) Jylj oJlyy 

y_x> j^J^a ij jjp b>wil j Nll« (l/W t'U-gJ.I AjJJl oj-* J— «-; O-’OpOj 

Stephen Finney Mason, /) History of the Sciences : Main Currents oj (18) 
Scientific Thought (London: Routledge and Kegan Paul, 1953), p. 286. 


538 


Cr*J bLi*il oIaJi.Jp yp ytill j yj| yj ^ 

jLjj^ Lyl ^-jj-vaJl j-lAJl j jL> j| y| jU t y yj 

t J^iJl UiU y yj a> f cu~J JI Jj L«y j| Ju y U9) l^h}\ 

^ ^ *** 

J-. LJ-p Ijy- ^ yj ,5JUij bay cbl5 JI JI J 

VliS/l ( _ r -w.U i jjjl jjJ ylSb jji .UajI cyu ^5bJ 

(J"i 1 (Deutsche Natur-forscherversammlung) " o . . . . U l i jj 
‘—X-*-! dij . y-L*-!l jUayJl A^aJ-l” ^LJb Uaj il y-jl 

r 1 ^ sj ^ y >J> ' jykx.jji ■ 

tiiorS'l jUpj iJLJl JilJl jjp y JJ UJJ o-ykj 

.^.jJjJl ^ y 4_,jjiaxJlj yjlxJl _y>Lj*Jl y ybj liiDl <ui j 

Ji tfLs-S/l j»_Lp y,j 1 J-viaLl JIj_w. y JJLJaJ^c j J| j| ^j| Jj 
jjj Lgibkl yJl <u>-*5Ul <UjUkl yy.'isbl oy-jil y c-oUx~d 
^j-jUij p-Lp jjsj t ( 1 878_1 813) (Claude Bernard) jjLj_> 

^y- O%ob jli tidU J>- y .yyl-l ^UipVl 

y ojjp jj t JykJl Ji* iv 2 -.lp olpj_jy 

Jjl_*^> y° ^J-aJI ^y yi_£ yjj| 

ypjxj^j y Jy*jjl j JyJ jLa t-kiiSl jjj .i*_jll ILjL^^lSGl 

jLlJI Jp y~J>bJ«i.l jUS/l £yi l»jjp yJLJ.1 yip y is'^CJl 
yp JyL* y Uol; ^ Uyl y- 0 J*iJL ^bdj Jjyj| 

4_U-Ijjdl J^wo-bU 0j _J y LSlyl ysl jib yJJl _Jj y 

jlijl oLjJ lyU- ^»yj| Jp AjJaL.j JI AjjUil cJl5 Jj j .0 J .<od 

_y .jJJl ^-L y ‘y’Vl y-T (CycJl j! JI 2Juy~ oLilk^j 

.» jkJl Jib y JUlJ Jy ^ J 
jli illy L<Jp I jib- Ji-Pjj LJaIJ jSkll y jjb ^ blj 


( Feuerbach ) ( Anti- Duehring ) yyjp xj> jJLiJj UJy y-JJj (19) 

W ^ V=5 J *-iU^S” c 4^*, yJa Ji <ij«wvJLiiJl jp liaAs-kbs IpLs^ 


539 


o ^J-1' yiy y W-H-* 8 ! j- 1 -^-' y 

jl L^_jj -Vtj^ olyj-aj ^IjNl jy- 

<. 4i*}L>-P 4-jU5j ij J>-3 ,_^ Oj>1 jl CJyf ^ I J-^*-’ 

*IjoNI ,..$-<& jl Lu^o-ij -oUJl <■ J-^J (J^ 

0^31^ jlUJl Jl ‘'^L^jVSjj 1 V~1 J> - jlJjSlI fi^iJl ^ Jr^l 
Ujljjl N 0 ;l~r oljUjl 0 JaJl 0 j-ft Coa^- Xai - a^l 
i^iji^i; j o jJiJi o jjs jl jy •^ J ^' l s^j (*_J- , -ii ji-V 0 y 

jl jill j LpLv=JI jJjjJl S 

Job I Sjjo> (t— J I^J ^SUj. (jJl isj^jJl joj ^jc^l i3ljil 

U5 .J^aJL iUJl lij& i_r-v. ^ ^ tjlUJl frjj 

jji—ojLaJl l g ■» - jJs> i _ s ---3l iJjJ-l <■ aAJ-I J jil tijjj-iiJl jlL*-Jl jjJJ j*i 
, v ^ Ljil j!l .o~LJl oN^jJ.1 j/j iji-*l^jl ^ 1 j^rVr^l 
^Lj~iJi ^jIaJi j> y>- yy^- o'aslii o^sLd 

t jJuJl jll s- Jp ol jj> ^jJl obl^oNlj oN_pt^-l o>Jw^-«j t L^—ai 
(.CjyS- Jii j .aJ JLjj ^j-ll (_s^-L«-ll jljjJ c-ojj 

^i b^j^jii ojyJi y^ j^i y t ^l J ^l 

.AjjJiJ! oU-I y Aolji-I ' 


(Ju su&) 

1848 f»LaJl ^r>tj siL^jlseJl 


^ as*-jA Jl lA LjbuJjjJi j jl ol H 

^ *La_4j| i j_S^_o_i J_a> t (_$ jJ .aJLjAJ-I JjjJI 

.... L15 L^olapJj <ujlij| iljjJl <Ljj ^>jj j j~iJl 
jU jwiJI <L/> J Ovj'I lil <ul ^ SoSjil iiJiJ-lj 

Jl (LpLjj-! ojjJ Jl Jj (4_^L^, iJ_J' Jl ^ .. . j a J jJ dJJi 

i_LUi Jjs j .<LaJa^> ji JJ i iLSUdl J^- i_j 

< :<l^Uj^Ij ( _ r ~~. I aJ J^. j ioJu-U- Jjj sLijJ 


^ jjjil! Lo^ ?J^J.I ( ^jp v — jUjJI 

‘Ls^l-^Jl ( _r^r'— " i jvJ-Liil ^ j _JI Jill j 


i>*J> 


■y^JJ 




(1847) . . . J cjLJ jj 


August Franz Ludwig Maria Haxthausen-Abbenburg, Studien uber die (T) 
Innern Zustdnde, das Volksleben und Insbedondere die Lcifidlichen Einvichtuiigeu 
Russlands , 3 vols. (Hannover: Hahn, 1847-52), vol. I, pp. 156-157. 


541 


I 


.1789 jlbJl iJb~ ^y>\ IJl* UIjl, jJ 

. a r> i 4j L^- ^^3 C LaLi-. ^j‘ww^ 3*' - .1*-) ‘ULf- 0 j ! S-l_flJlj (Ij'j/l ^ 

.(jvi-1 Alta L5 ^=~ J.?x^~ll 4 j j-lJl ^ ^jjjj jiSVl OyiJl 

C^Lv^AtiAILs • " J-wa fl ill J-S^2-P J-* I j_A lL)lta 

CjLjLwJ- 1 J-V2-P UuJ jb>- ^ylJl SJ-jJuA-I oJ_iJ_*Jl ‘UvjL^a^'Vl 

. ^ji ^* 11 ^lUJl ^3 ‘lALi>AI ^-slj AM j 

oJLS” L^-vuLj jjSLa-i “Lj-o-S" Jjs AM (J,| <• (3^-; t i _y 2 -^ J "‘ l ~- — iil-i-iT 
i_j j j-»il jiL*JI 4 J 3 J OjISj .Alta ( J_j ‘ulc- OjIS' Lf (JAM jO 
\jji <ui_P- CALS Lf jvJa^-lj ( *_wojl vuNL/Ai'bl j-o ASbuU) -kM^o (^AJl 
^Atal ota. ta .MJ ‘KS' > j^S 1 ^IL*_Jl ^\ j-b\ ^j-vj J-vkjiJlj 4 J-?-® 
A (j- 1 !— *> N (_j j2U~» (jl iMAM ^AjjI k> jitatal ijlSwi j>j_p uLS"j 

(, A_3 jj - * ■ * ^ ^wf 1 A_P ^vaJ .11 jji! :>J_p c-a-pLAjj Ce3^);i 


j yij| ^ oLjujMI oL>jw> (J,l ^Ls^Jt 

^*^0 o ^4— « 640 j ^ ^ O" - ^ 7 ^ O"^ 0 ^ ^ J-+++-& ^ 

aJjjaJI ojLp^JI ^_j>tj>- bj 1 A_a> ^_5 * lS j*— 

<Ul?- A)jJu> 800 y>^ ^JuM <■ 1780 ^l*Jl Ala C-4 y> ^-Jjl ckptaAj 
JjSM o*)Lo_>Jl_) j_JlSAj iAJJ^ /j-a t _J- c 'i 

•b' j^b 


is ^^J-l (_5^ CU*-v~j'!j t J-S jjji Lfri-Lj jl Sjji j»-bJl ^J-i> ^-bj 

CjIjjAjj ^ ‘US (_g U ( J^ ^ILxJl jlial ^iA>lj cij-gj<_a Ic-L~j1 


1800 ^UJI j j*~i 0 jUaJl ^^3 j jUU (2) 

tjlSLJl jIJl«J J2u) ola^AJ-l U^iu: o2l5 ^1 ol‘-U^)Jl liUS Jl ^JUij . I848_j 

. - j*V 1 ^.1 ' SJljuA-I Ujj_*_l! jl t (tlLJs Loj t cjljL~JL>cuJi j 

. A-blv2-->-N ' (JjlJii-lj A)iLi-l Aj^Ls-aXaN I j \ iwl> 


542 


yoSjl .sJ-p jjijj i_9 NT <UjjI ( Jp jj^j L . p 

t_r^ J? " j-" oJ^jdl oL^jJlj Ljlllj Lj y j ULkj y Jj 

olplyL'^J JLJI Jai-I i JJW? ykLj LJ .L^J| CjIJU 
(1784.1782) J2li-J jlSj libbjL <L?-_p Jl tL g JJ juo 2- ... 


t “'Lr^ 4o^ ‘L j -~-Jb °jj4 <J_jI jyy <jl tiUi Jy Jlj jl oj 

^U^aj i_i yj cJl5 ^jJl ilsl^Jl ol^^^xixil olJj Uj-Lp iL^JlIIj 
^^ jVl < — J- OJJLol l L—y L j * bl I ^y <LL^ j^C- ly=-Lj| JJ 3 JL 1 jLJl 


^UJ| JLa jjJ . ‘Ljjj'SlI jail ^ LaJjij t (3) J^Uil * lj -Jli} 

ir* bb-^l i-jjJl JJ-y l _ s ^>-j <■ 1819 <.1818 yLo J <• 1807 


jlij t ijjT iijy^ ^Lj^JxJl yjJLiL 5jU)/l cJlSj .1841 5 jo» 
l o ;: ^ ; i -^9^ <4^ us® -laJaii (Wheatstone) j yJLj jj^ijj . Jl 
C ^J^' <^J • (olydjJl) (jjJJ Jyy ^Lj^S Jai>- Jj Jb jp Lj ,jAj 


ajJjJ-I aSLJI 


jr° l4yb> jj-^jlj LlLj jL l <u«Lj 


s-LoJlj JL-jJI jL LS .(1845) <jj>-ljJl L~Jl !_*Jj>-j LLLy 

Jy az^>j 1 1846 j»Ip Jy i_jYf lujij (_^jo Jp j ^5 y*ii 
^ Jy <-iVl tULkjjj 1850 ^>L*Jl 

Wjjj'j LSbyb bjjJ J-vJ LjLjJl yLJl oLjJ- cJISj 

. JOgj! 


^y> jl ^ t jjls ojI> l$J jlS ol jL-axl'Vl oJu jl ,jLi M j 
U -ay-y aJL^I Jjly- y Jlil dJJi jbj£ JU-.I | 

oi ypL^Jl ojjjll jl jjtj tj>jJl x>-\ o jiL j ^ Lo tL^L jj,./? i jl 
,_5J^o jl5 LJ <.^ljjLI| jJa aJi jLJNl ^Lp |1Lp ^Jl cJiL 
( _ J -9 uL . /? ' L ijjL*Jl ojOjjJl Of-jjjil JaJL*il <L^jJji-l £jIj_JLJ| ^3 
Lr* ‘JL-jJl Lllj^ CiVT L^jLil jj-vJ a-LSj ? ya~JJL 


,>k5jl ^La^ oJl Sj . 1798 j-U pUl oJl* 3jIjj o ylja JO-4 (3) 

. 1805 fUl ^ ijLol rj jJ JJl Lib y^jU J (Lee) J j ( _ r JJ 


543 


•jfi t aJ 0 yOH jlU ^yS Ij^AjjJ-y- 

LiU t cLUi y> (Jp J ? jj-n^OI ygJ} CJjdJ- ^\ oU-lbJl 

oL jjiJl illi cjL^jjI oLpjJ yJc_* 

i.fj jX ^oljij tJij aoau 1l>u~ t^t>Sn j,i u>-^ ojUJi 

j_* dJJi j t " b»bO~j yblj J-O^I til 

SjLxJl oJy (Jil gjAJl Oy^jO-O ijjH' tj^Lr^ lT'c’J 

: aJjJL j»-J t ‘LSvJ-?- tjy-~Jl yt51 L T r r *'- ? 1.1842 AJ_^ 4-Ji^j-ll 

y^l y yiJl ij^rj ■ J - :> -' cr^- ^ “-^ji °“'-® ' ' ' O’" 1 ^’ 

dJJi £j> j .UL kPj IpLvJI iby a)I Ojj^> d^JJ ‘£0^ oLpX« oj^? 
bUi^-l iJyL 01 LojlOJ £f*y. ^ J-* 1 

Jly-Oyi 01 i^» ^UJI j A_c-l^v2Jl ol jO/iXjI L^- ^00 < __ s ^-51 
liljjl cOlS lc j! <. cuij <j;t y aOp cOl5 U \y^\ Ojb Ayll.1 
ot ^ .ybJO cy* i/' ‘'-i'-^' Va^pL^JI j*s- 01-OJl ^ 
\s J . AM ^S0 ^1 0 ywJl <jc^4lS0l aIUj .AiJsli JjOJjJIj i<u~>li O-ib 
Lc I j— I 0l~~Sn ^ cJ 15 Lpl Jj ijJJiil ^ ° ^ 

ojta I jSy 01 oUo JjU- 4i j -^VjS/ 1 OIL (_y® '■L^-’SlI ojS'li 

cIjLL-c- ,_yi y^bO (1 OiJi ^ ^ cSj-^ ‘ u -fr*^ 

^LkJlj t^Lki)(l 0lb yJl J-il j-*-Jl t_yi Jj ‘• j 4 j 4-' lij'j^-jj-^' 

J^lSOl jOJ.1 \-j - Ij t ^^ySOil 

yb ■_. .-H 01 0 J-Oil*-; iJJr' 0 y-iO/l Ob idJJAJ liOb-j 

i ^Irii oJl a 01 liOJl (j^jLi-l 01 y .L^-v^4j yy4-l ^»Ui0l olXa-C’ 

<ul JjSM »-9 jJaJl Olbj .^j-LJ!_j j-ojJl ^*0n y> ^ r b’l i— 

015 Oyo j5\ jLUl ^_yi oLj-x-waJl eA> (_^P ^JjcJl ' 


Hansard, “16 Feb. 1842,” in: Ronald Robinson, Alice Denny and John (4) 
Gallagher, Africa and the Victorians: The Official Mind of Imperialism (London: 
Macmillan and Co; New York: St. Martin’s Press, 1961), p. 2. 


544 


ol L^LILlpI y Li 15 Oyl-i-l ol -iSl Z 4 - 4 -Stir (jliJl o jh}\ 

L)L«o^l ^jJl |»j_aJI LoLo L^v^- o^Oy** jj jOLJl <>L>- 

.4yJaJl <_£ y 0 _ / lyJl 


^3 1UJJ A_w-oL^*«J|^ 4_a_P LoJL>- ^ ! <L*3_Jl ^Jl3_>iO)Lj (J^ljJLj LoJu^P 
lo- jj <_£iJl Jj«il y LJli t jZS' £_^lx3l o jA Jl cI^Lloo^I 

.U ai^-j l*-^! jj ^51 yL*-* <J,I <UP J.A_*jj t J^l *u|ju?xJ^I J_p 

C IpLSj l) 1 4 I ^Jl j L* \jj\S iiljjl ^LJl oLSC^ ( Ju>- ol 

(.4-pljjJl yjLc yJl yt> 5 oLii! Lyi oSlS tULkjy Jjl* 
L<o i.i_iL)j*yi oL5v_^< _)j^f- jJ-f' oLLo y ^ -,0 j-4 oLc-LLuiJl oOLSj 


j-y iJL-A ySvo ij .1851 j»I_p jlSLJl ilj^J ( y (J.j^ 1 1 o j-owU OJl>- 
1 1815 j>Lp L<wj j (J-^jJI ® oJJl oJb i J^jJl y L~J SJUi jIjlpI 
olj_o_*JLwll ^y j 1 1834 j»Lp y LL_j ^J l ol j_»_xo™ll ^yj 
jy~ O-ilS ly j j I yO yJl oyiJl jUI oj yj.1 <L«o yJlj 

./O y^otj pLooL iLj^Jli a y ypljj 5JLko iJljuI io yJl 

*« 

y° (jyil ( y ly*^y t L>3 tJyjJl SjLsi O-Lo^lj JJLs tiJjJljaJl 
jl5j .oOoil oL'y jJl , — jy-j Jojl^jl L® 4.4_JiLJl 0_^2 j 4-1 ly*^l J_a 
J5 jly jUj Lois’ ydll SjlyJlj iplyaJl ^>JlSJ yJl OJJi yl y- y 

a J- >K -^ I Ol L-^S" .ybJlj ^l_v*Jl aS jS>- JlO 

yj-Or (_y L ylj jJl J_xjL*JI y^o< jlSj .Lyjj yib>- ^^iSI yy ^Jl 


^jl y; ^ Jl -OpLs^jJj tl795 j>Lp j^/j 3 300 yO 5Jo>^l oL'VjJl 
y XyJl j.Lp < *Jj jl t (5> 1860 ^ jMji 1800j 1200 y 

j^ill O^Jc^ 3 cii 1790 j*Lp i — ill ^y. 5Jo>J.l ob'V ji\ 

< — C_5^ > ~ ^ J .1850 ^Lp l — fiJl ^ZJZaj (. 1840 |»Lp 

l^-^L Za ^3 Jjjjj 4 LJL y I 0 


Richard Brandon Morris, Encyclopedia of American Historv (New York: (5) 
Harper, [1953]), p. 515 and 516. 


545 


toJL>clil oLN jJl ^ <S^ t (3c i O^ l]'%oS-^\ 

.^LjVI Jbl^xil ^laaJl (_/ J-ojJi 

^ ' t . ^ " 4_o-jLaJl O-w-jvJI oLw^l o jl^- O— laOO t (J>i 2jY^\j 

i^jc^JI Ja^>xll ^ i — -<23 ij>i 4^51 tlr° ^.AiLoil <jLo-*Jl 

,<Lj ^AJ l 01-gJl -)j^~J 

^jjJl Jj L^^^udi J j-iUJl li^ j^Nl jl tOjPx-Jl ^Usu jl5j 
4__JL U~0 l _ r J^ ,j£j ^ dJJi ol £/> t LjjjI ^ t/ 

jLo lioJjd! eJjjJl J-UU-* ^ eJlJSM ^lyjiJ JjojJI ^iiyj 

^9 a .. . *i | 1 ^ » 9 1 jji ^5 O-J y*S~* I o I O I ytf' * ^ ^ _5 

^ 4„le >- ys -k*-> L O-ii^ yjy>*-*~\.\ -^l-kpl Ol 

jJLp Sj>-\j ix^y^ « j-^ ^>r! Q?' j4j ■ > - 5 " 1 ^ cJ^ l_s^ “/^ 

^ , (6) L_J M J ‘.18H f 1 ^' ;P^' 0- ^ 

t j_j jJJ ul ^zy£>\ji\ ( j-° oLS ti — Ui 

2 . v l ./>" 9 NII Ij&JjI jj ol J-*-) y>sx^j> Laj^j! 4jl^- 0->l5 

t ^ j^*oJl coNl^- c->j_^-Ls£2j ol Oj^jj t ^^■ j-oJI ^zisLoJlj 
(JLq^p y . j 3 ^_C j a '. o I olS .0 jJiil elU .9 1 “ J l~._*_) jl 4 -Oo 

4jLL<u jlSj <. 1846 Ajjl^~-<ioJl LiJlp ^ Ol1> (_£aJI j-® o^s^Jl 
^3 .1848 ^L*Jl ojjj’ •o OfU- (jp-Ul ^>L*Jl (jUj«-i > >y -^-s-fr-^ 

5 ^oaJI o j-o 148 y~i ij^oJl olS^p- i-0^«Jj-j| tL^jj 

1 1 844 j 1835 ^ 5^ S^Jop o_- j 0^>J t 1834 j 1826 0>*UJ' 
^ji j jlxp L^jj^ O-i-Lj t 1854 j 1844 y-x->J,\j <l)L»->j 


jljiil s jL> 3 (J.J (180L1762) tJOliJI J-^e- JjJO (6) 

j.U eOll io^-, jl j oii^ ° r~* i-i! iiOLOj oh^ “4"^ J 3 ' 13 0 31 .>>^411 Oi-r 3 ^' 
Peter Ivanovich Lyashchenko, History of the National Economy of : j — L — it .1811 
Russia to the 1917 Revolution, Translated by L. M. Herman (New York: 
Macmillan, 1949), pp. 273-274. 


546 


(7) „ „ 

1861 Jjlou'yi cui~^ s I ol _^uJl b jt 474 

jLS' Lf Jit I^Jp t^UcO-Vl fj-fJl (j^o ji-Sfl ^U-l ^ 

<_S~ Jl ol jj_j| Vl <■ ^y. O J*yi i]^Lo i^^-t’l jJLOjSl I £-lo j| ( J_P L*i jOa 
0 1 <U ^ — b>j ^ ^ , b~-> ^_3 i o ^ b_a 4_o>- ^\_9 CA 1 j ^_j 1 g . 9 i " . V Ju>- 

2 ^ bLb> l-£~3 L ^-*~ J ^ ^ oOj>dll 0 >lb( j}\j b«j j9 <. UljJb 

Ji t J-L^j j j blip Jo i f.^ jjt i blS lil Nl) £-o>J.I p! jj ^iS'yi bull 
cJi Jbx b»'}lpj a jLiJ l^o jV i — olplLj'yi lj yuil 

ULkjjj ^ <_yU~ toj^ill j~S y £* 0 >lbc CUjLS Oils .(LbJl bLkJl *_iyio 
c_5^ ^U^b * 0 '‘“blp’ob ol lo-S L <=-bbbl (_$OjJ ^3 <, (j yiJl olU*j J ^3 

£-<oo>J.I JJli ca j_Juj aJlS? I ybib- Su>cd 1 obJ/yJl o jO- 

oL- j-cJl obi yp o_j5b yJlj cuS lx XL>- i, ^J^l ^JLojS/l 
c>° l>bb- TTjjjJl SjUco I 4 J bio V ( 5 J=A olpls^j t bJLku jJ\ 

0^->lS C l^l l _ ? ;> c-bull (jwl j ^ la 1 1 /uPjl^ib b/j 1 oj^cJl bfcp 'jj 

b*-^o_Ul oi— & 0_>lSj ^_»jUib | ^,„by ojbJb 4_J_ib>- ^ fcJLjl yo 

, ^- < 0-*-J g lb.3 blS Ojb • j^-bJl ^ — oly>- jA^J l^Xb t '-^lj j: b**'j V y I 
o^l caI^IJLwJI^ ^-L-bl ojl^- ^Ipj t oboJl ^Jp oOjI yia ojj^2j 

.a bjljp-j jJl CjLisJl l^CP culji 

bl j^P tjbbl C^Jaj " ^Ja-^jJl bibkJl " Jo^-IXo OJjIjJ JlS j 
Ji^jJl jlS (. 1801 ^UJl ^^ii Jjp- i^^-S ( v^Sb jl biJl oJlu il jil 3Jp 
I4O- J b jji tj jJtJ <_Sl j^bJl ,_ybb oJl 

L^~i-L*_o ^^lII 4_;LjA £o<j J -3 (j j_$vj ^ 

U: ^Ljl (8) UJi 340 Jl J^J 

21 t l)L5sL<aJI JLs^l ij ^Jpo 


.370 j j^> (. *U^jj jA^zIl ‘ ^lij| (7) 
Josiah Charles Stamp, British Incomes and Property (London: P. S. King (8) 
and Son, 1920), p. 431 and 515. 


547 


ji j .^^dSd dJJS jy j-dl l -r’>^’' l 5^-^J^' 4 - i M^' 

c,Jl5 ^ j>jlp (l ^oLa^JI jJ-ajj ,\j^>- f-L _yl ^jk 6 cr^ 1 - 

C -d ■ '■' v. 9^)0 4 j*_jjLj <C_*~dl ^3 *Cd>- t — sdll ^jJi ^4S5 ^ k 'd* 1 

i jLjI ^jlp ^-« ii_* ^ j 4 <j u^ 

.iJUaj j-J! ^jljJJl jj-Ljjj Ij-jIS" L>.S_y>- 7579 j X (J-o-xJl 

\ yiS (JjuJ-l Ida jjUcd ^j5vj ji cLUl v~j dl 

,^> j^jJl (Jp dUS yA Jil cols' Ujj J-i tijijiSi dldLJl (_^s 


SjujJd LjbJjjJl L$J U-.) iloUJl iLk!l cdlS <.JU-I ‘ L *^ 2 -;J 

y_a ^ j •>! 0 J j ■ ^ ' C-oald) dS (4_>djdl-l 4Sd*dl^ ^ ^v-^T - l"H J C ^*-jloaLl ^^3 
^ _ i_iNNl oldo jj b>c_> .j-So ji lyU^y Li 5^ If"^ L ■ ^*0"^ 


J,L?-I *-a ijjLollj J>dj<Jl ld_gj «L>j-> Nj -CjdlbM ^-*“^“1 ijr® - UJ'd*^ 

j^, j LjUaj y N I *uJaJwo o ji 1 jJySo ji JL-*J1 d^ Lo-S t jlUJl jl5L^ 

SiJaJl od^J ^L~ JI S >aJ' dl ^ - 1 >>-I <3-^ 

.Ljdjlj>ol ^1 *. — ~oldj Nj t Lo-J^P ' L Idl } loS c dlS 

d^UJl <lcJI Cols' i yLs- <j yill djLoyjSlI (Jj_L>o 

oL*-3j-j t _£ j-X_~oj dj5 dLS yJj t Lvi-jl I jjLj ^ j-£- OC^_o jd ^lljdJ 


cJ-t cSdll jl dilS ‘ 1800 |»Ip (,_jy>jlccil jl) j^LLldl (_r^l^ll 
t Idll yj'yi -OjUll IJLP Lo (. JjjJl jj-o •uAp'S' I 'jP j^-Sddl 


^ j, - - v; ^Sdo j-C - JC 01 dC lij dll 511 .ClaLxpl od* (9) 

C.JiL-1' 1 ^ o^ddJI i^d~JI jJlp jd t JiS/l Jp J^-b -ddp OLS Cddl 

jJ-1 {y> yiSL jiS\ y* d dJ=.«_^ lull Jy^j y-j <• 1851 j*U dlyil 

OJd j) Lajl 50 J-»J oLfkll y> -d-l jr°J ‘ " 1 _ 5 l 2 ojJ' AjCkJI ^5U ( _ r As'Sll 

.(Lo jAi aJuLoJU «dl->l jJuillj oLa^l^~l 

ilpdl j, (William Farr) jli (>Uj jjdJl yda-^Nl ^dJl 0yC*JI Id* *jj\ (10) 

. 102 y <.(187 5) (Statistical Journal) dJda*-)!l 


548 


(Jy'^Jl yy) iilo (_£ _ r J 3 l J jjJl ol 

jJlioJl ‘(J-sVl ,J-p ( 2 l___~i> 3 .l c y>) u> J y-I 4-lji 61 L>_S 

dr 4 »y^' <y (JjSfl jJa-ol) -^Jj^i J'^r* J 4 J> y ajj^I^MI 

Lg-j L,j tiojjjl dJJljr 5 Ap jIopI jSHoj <ul .1833 J,| 1822 

A^SCill A- o. J a >Ml ol <. 0 -SjJI 6 _Uj Ajjyoo oloxJ-o i l_*J 6 
ci^ (^_r^ I-*-® JLkj ^jlS- aL>jVi y o O jLwJ I y> oils' dSlMl 
6/ji 61 6l!i5 .k-^JJ aJ yjl jy _^J| kool 

oj^Jl jIoj OjISj 1 6 jill oloxjjl oliL> Ji oils' o sAjw\j>~ 

.ivlo^l [ £jj>\ JjjJl ^y> Ob- j tjUjJlj tl Oj_^j t ISLw^L JjLo 

-Loo -l>- Jj OolS L^V) tl)Li ota i^Lv^Lial c>j3 d-ol 5 ” l 5 oo>t_L ol 
Ajj^lll aJj)J-!I 61 Ml t 00 ^ ^SUl 0_J yj| L^jU- alSU^ J ly ^ 
• 4 '-^ 4 j-^"Ml oO>od.l oLMjJl ( _ 5 -*j <. 1 789 |»lc- oils oils I g o, . jO*>Ml 
y oJlo SJ jj ill oU y& JjMl : jobU j^bj^ JlS j 

‘uSb^Ml ojlill 6 jj JjjJ-l J,1 L5 *-6i jl J jb6 ji jl ^JLl 

aaLoo oO>^ 6 .! oLN^JJ opI Ji b~j ji Ools j ^ ll kp> J I olyL 

-1803 j»Ip " libjjjJ Aio" iilijT (_^<— 6= y Aa-l^o 
*y .SjL*_U i_5jlii-l (JjLaooMI ^-.^yJl yss aJUlII 

u - 4 b* U- 51 -^' ^ yJl JjMl 5 j_.il 

^Lr 4 ' 6r° ' A-Jli-lj AjjjjJl \jA J^>- AaJ-l yjjl <oyjJl 

.o«j o6a__^ 1 oi f ^jl^*l b° ^~¥~ 3 y 61 t aoL_-MI 

ao~<J=>LiS ij~S ol ^ oJo t aIS 6JJS jOjJl ,Jp 
-Las j! 1830 ^l*J! JO j LfioS! 6 i p-IjA^- o^o&Ui 5 \ j . ^ 1 
AoJaJl oljJ la 7 ^_ 5 -^- J bljJO-a 4 _J | 1830 o j ^3 l " . 7. 1 i 
^JL-jJl oIa 61 £»J .o^yJl Ljjjl jy V~rH j-^' <Jj^' ^y 

■Oy ji uy 05i jjjj_i oUOj ^^o]i ^ isyo yoi ou y j_o> (i i) 


549 


jjJjJU iC- il-S" N | t J-U 4_)jljw>3 ooLS" 

1 g .A ^3 Ja^o^ (J ^_L>- ^ d->L>jj_w»_> c t A,<*j d-olS”^ ,A^]p\ jJc^j j 

Ju2 3 AA-iaJJ iJ.Al*il olxikJl JjUx£ e jjj 

c 1 ■ i l \o > j* Lo-$" c ^s JU ^Lo-o aSsJIII d*-> Lg-^l aJ I *» — 

^cjl^sXJl Lyg t oJj J.A-1 AAJa. l l ( j-* oLpUa3j 

tails' io^il LLv^jJl ^9 j JJujo ^ UIjaip <LpL^2_1I 

C-oLS*j t 1832 ^»L*JI J_^_> t 9 Ajjj>c_j o^^UajjJl O^^LwsJl (^7^ 

oLp j j-Xwo :>l*dNl Jpddd? 0 jjJl 0j3li P-UJl ojJaJI 

jl ^ <lLs> N j ,4-vvwj^S\Jl Jl>- jJ a_oUJ Ai^JaJJ 

^5 OolS* (aJISvjJ jJl aJ?1 ^ ) A*jjj^S/I j^\ AjjJaJl aJI^J 
_ 1 . ] \ \o \ j i ^3 j j.la gL>J.I - L^j-v 2J>- <jLS"j <■ -iit J-jl 3^Ja_o 

l ^>-1 ^S"^° ^ ^^9 A/J>J^jL5J1 a^vwJv^JI o jJxSJLI j) 

.Jlj^Nl JS JJJi JjS'jJjj 

^_p ^Jl ^J.P !^J LoJLAj aJLSvjJ ^J l A-Jal dJJJ>- J-3j 
jP .^2> d*->»J--9 1 (. J J^*Jl j 55 j22 Ji A_L^j . aAJ v — Ll^ 

^ jj > &Jl JUJ^ l>> _^-£' jl^ll ^ OuAj>cjAl CI^LjN^JI ^9 t 

aojjj^I dd> 15 UJ t (1837-1829) j^~5U jjJJl ^ )\ Jp 
o-UpI (.(1847) L^i-L>u ^1 SjiiJl ^ili-> ^p-ljl -L*l_^ *-<>^^-1 
.dJJ _^'15(JI j LSn_> ^ 1 jJl ( j^j ‘uLaI * — >^>- 4j<-j l_li 

jOl^JJl L J^ 1 >51 44Ja-5l ^1 ^ ir° 4 -d s ^ <4l 
jj_ij jjJl 4_i (^^LLi 1-4-5 t illi JV-5U-I j>Lkj jl <4 j4Ji^-*-J l>il-5 
Jl ^ jl-w 5 tLujL»l j>jL~Jl 

o ^_5(_— ^ ^UajJl ^2iJ^ o 1 ^5 ^ 0>55— j lj_il5 1-4-5 .4_-L-4-l 

^_4 . •• ) \ - a. . \ . /? 1 ^-*p ^13-0l 1 L— oljLa ^1 4_JL4_-vl^A) Li-l-v^ 5--->’l--*^ , 

/^5(j 1 t ^IxJIj^ . jtjS' x_— 1 IjJI (j>l)l w “" > !“>*“? .-5^ 1^~1 p^ 5r° 1>1-^ 

T? ♦ ^ ♦ 

a v ,. l . .J | NJ t L» (Jp 4J-4-4-Lj t <Li=> j j-4-4 iLaLi oj> 4 ^j 

^-Ip ^Ul j jk II ^ CjL-*jjV| jILp (1)15 J-ai .U-b-j SJjjJt 


550 



oji U_oLd ij,ji iLoUoil j L^,L^ t 5 JlS" Sj j ■ * . 

.o-Xjljxil 5_L>cxl! oL^ ji\ 

2 jJiJl ol 1842 j 1839 ^ 5^1 J dj/Ml 
OJl5 (.OO/tjl L y!s_J toiljl 5 

t ^j-So j)lj3d_*Jl o^j>-lp 

£ 

j' tjr® ^ (J-P oj-^Li 0 ji t jJLo Lo 

(3jixJl olSj c-->b53lj o jUxxJl L^co J-<^- <Lojp i) ^Ss^p (^JbS* 

(J>! |i 0-d>*J ® jiaLwJl ^o jtk^Jl 

^ jSL«j OolS" Lo (. ^C, y>-\ ^jL<>-*JU^il {J?y$ Co-*j2j w\_3 J^\o . _L> j_) 

^ ° . (_jVo 4-*-v3 L*o 4 ^oo J^-SCj ^1 L>J} L I 4j J>*-* ^U-L P Lo Liaj 

<> <■ jj^r (J.J ciw2-LflJ iAi <L^J ijjJ^l^o^l 

^ Ja^jJ.1 j>tJl j^P LaSj^ *Lp~J J j\i- OolS l^-i ^o ^J| 
j~* j* Cx* jUiol OoLS” ^jj jJl c j/owii) L)1 L>«S" 

^ ^ ^-*Ojj02j Ij^LcLwol LoJlXP Oj ^sLxJuax ^3 Jo,JjL*| ^jL>xdJl 

Lj^-S" ^^-p ^t-— ^** y L ? .. ^ .*..o il)Lw^^[l j^Lp! L^»S* . 4_^3 Lii. 1 ^^_p 
*• ^ •* — JwO® 1 ! L*^3 <. Lij J»\ ^3 A-s^LoLp ^JUxo i. i( ^uJlj2Ji j) 

ft I Jdp iJlk^JI 5jL>tiJl <zj <. d-J I 

dUi-Sj (.oJ^jdi oLjMjJI jJ ^-j tJujl^Jlj <.aJJjl™1I 

dl5j .x^Jl ^3 (_J iJLkj^Jl ol ^_*JU~llj t Lj^S ^ 4_JL_~oNI 
1 2 j_>^Al oLM jJl (JL<iw^ ^3 (_g jj_v2j>- A-ullzjj^Jl oIjLojo^AJ 
jlUJl ^ djJ^- jlj .<j^Lo3 v yi <ooJl <uJU3 j^o Jd' 

Ljlkj^j o_b<3 U5 iAUJl L^oj> 5ol j SJ oo > Js jl (- 3 > >\Jsi s il 
( _ s jJI l _ i _<j2_*J! oLjjJpI ^- y>^l d)l dUi ‘j-df £_^idj| j ^.aJl .Ja.^1 jl 
l4 rr^^ t^jolil ^3 io^Jl oJla Jd^ o~ujU 

jo dd4 |Ij jUs| (Oils' c AdLoj^Jlj tOj*>l^^!llj 

N tA-ldljr 0^-0 jJ o-L^I j 0 jJ O^-^tJ jl JjJ-l dJUS 

AjI ^_vujj (j-Slj ji OV s J j J j j. l l JuQoll j I j-stfU-l ^ Nj t^lll 



551 


. 11 jiL*ji jJt-jLo 11 i dj 


. Jp ^JJaj Jl 


.Jl~*-U i>w5>l j t lllJjl t CblS Ljliaj^j jLyJ 
l J jj o* J ^-^1 Jl ^ J J^-ll tiiii jjaa I -9 Icj *AJ ! 

oJ_>dl cal_»JI Jl JL i J j^Jc~SLa^ c ^|_*j3_S"^_) js 

J <-■ . /?i N I t AdSv-jT .ijl^-aj j»->io- Jp 1 b>J t Jb^cca b-^j j j 

Lcj U5) Ulil i aJbdoj ^ ^1L*J| ^a cC**! j-Jl t _^a'>Lo_*J( Jl J-Jbc~ll 

ol jLJ,l ^>Jia Jpj i~ibil c_ia j.* Lc£C> (1844 ^Lp jJJul J-bj^J 

£0 c bJ J ^P jbdl Jp 0 Ja™JJ i~ibil <cb>- c^a-n^Cj' ji j .bj jj\ 

j^^Uaa^-Jl cl jjJl Jb>-j j j . o . la * 4 j>-jJ JJ Lptw^Ij jj-Sb; jl dUi Jl 

Jr* tS-V -?' 


(jL*-; jJ^s> *_^UI J jjjJl { j^j > UM JJbJl jILp oLS" t jLvad^L 

1 i _ 5 dcJj i^aLoxaVl j~JcJl tS J ‘dJlS aij .JjljxJl ^1 j_*-!1j J-Ub| 
j la i ^Xp- t j jJl ouaj J*>li>- C-JL l l a il ^^xJl j^pbcp-JMj 

JJ L j-~^‘ t JjjbJl bgJ JjLa Jl o4j ji CjA Ua t0^Jl Jc-sljl 
ol^JcJl oJdgJ J^^jll ^jlcJl o-lLS t<_sj4 «-£->■ 'jjt j .L^do_jHo 
^a Uau (Jl t Jbll J-w-w*’ J-P *• jt— p>tJ 1 J(5" 4ii_a . JlJjl 4_*_*/a ! ^Lo 
^•^jLa oboJ-d pLdJ-^Li) JL>4 |»1 *^A_p>-Lp <. b_i ^_>li 0 ^o^Jlj i_j Jl 
JlfT LJlLo t (Jj«j iLs^a^Nl l g 1 l a .j ji djU jjd-^jLj.1 

jl5 j ,c*\*j >- ^Jl A^b^aJl aJ^wJI LaliajjJ (*5^^ ^ |»d>ti.l 

Ca l . U| j c ^aj*)U 4_S\Jli! 4_Jal jJLCaj*^! Jl 1 — Jj-jI ‘L)!-^ N jCC>tll 
4a jl Lg_J ^olcj cJ 15 JlxLJl CP® 1 Cliiail 

( Jw S ^jJl j*c«» ^yJl c^xL^Jl o'yjLJ.lj oLj-cJl JlS Lc^o <. c ji 

Jl Ailwilj .C^aLwwJl 4_L_L™Jlj t ijaJJlj t cLSsil (Jp Jali-OtJJ L$-Jl 

iaLjjJLij t^.aL^Jl ^PjJL ^CtiLcicbl Jl jC^>Jl jyj Jl5 i JAJj 

Lf t «_™J ojj-Jl ‘Cla1j>- c^JJl ojVl j-#> lb_*j i j»Jlcil ^^LwwJl 

Jj t<C^L~Jl Ja-JcJll ^ ( yc*j jj4 j jv-^-CUj dill Jl 

j_JcJl ^ ^jLvdJI jIcLP^L; LjJ_a-l lilj . ^->-1 jl ‘jba-lp 


552 


ci/vi bj^Jl h>>l ^iUblj 1 1830 r UJl Jo yLo-O/l 
. v~^jil tyoJ> oJlS Uy col \jJci\ cht *U- j\ J^oil y j| 

^-xUl OyJl otu*jjl y yUl 'j^i 01 aIS" Jib OLi y OlS" 

l Lois' ysb ^ <d _y cjS/i ol_o jJi ^ ap 

opLotV! ojjOJLj olyll illy)/! yj cblO bjjjl *Ubl y ^JL| 
ck fl Ijjfc Ol tbli^L yjJ-lj .£jiji\ iSioyJl 

olokJ! J-p N|j co^wj Sy-y <u_p Ojj-yo IjJLS yJUl Oe-J^ 1 
^-O-Jl olijl t-lyjdl yi <uLi>~ 


J-0 dUi Oj-SjOj IjjLS” yiJl j»_a 
t<3L^Jl IJ_» yj .o ^ t^oLS bJucJ.1 


ol5 yll i^ULl 

i-il 0 jJi_a JLi c l ,, - -w *sj| 

■Uijl 01 J^ ciilj^l 
\y_yC 1847 (»UJI i^U J0U- flyoJ y ^yVl J^iSJl c .•.<■ 
. os Jy_> doJy y p <=-loj! OliVl yyU-^ j^Ll, y 
c^-; oal^l b.jVl 01 yoUol y Or^J-^l *y o^jcj" 

ojjiJl bio Jo Oyj J-o-xJl y y iJU-l OlO^SlI y U yUO 
oi-A y y'UJl £-L>jJ| yJJ 01 tyolopl y cdiOjJ yjl yjbjl 

(13) || C j , 

cr^ 1 o* urV u or* <-^1 i-jVl ol Jj oL*,Vl iyO 
Uop cOSn Lip J_yJ| yj .5X0 b.jl jjy £A ooljj yOiJl 
i0^' 4ijO 01 0 yil Oils y oly^S/l 5 y 


iO^ 1 »^o4l ol yJI y- ji ( OaJb y ^ OJS (12) 
ojUOJ y.L0l jUaiS/l . Jlill J-~~* Jp'olyOl „1a ts^yJL, oii 
‘uOjj-ll ‘U__OJl j\ oL5Uil yiyil j! t;jL_J| oli iioJl ^JUlIj !j 

.‘uSU jJlSOl 

Marcus Lee Hansen, The Atlantic Migration, 1607-1860: A Historv of (13) 
the Continuing Settlement of the United States, Edited with a Foreword by Arthur 
M. Schlesinger, Third Printing (Cambridge (Massachusetts): Harvard University 
Press, 1945), p. 252. 


553 


Ujl ^ oUjJl JUp ajL^JI ap/NL ' _y^ 

of OJJi .aJu^oJA oIpJ yJl j JUNl y-> Oj-o-U) 'j-''- 3 

Jl oaf Jp iaJU-V 1 At' y >~J f 1 

^ ,j5Lp ^f l^L~- y of Ojp tUjU^lj £.j~A' W^jho 
^L^SMl of J-* a^d (f o^LJ*>liJ' 

i*ib Sy C tg — ois y tcJli - oLyop y ^yd U JJi^ -^.-^r' 

,si>- j 4 jjjJ jis'f js '— jj a_jiJo c^' y “■ b "^ 

1 Juii y)l “jj^-Jl a)U-‘ y AjAjpo “J^j' o3jb 
^ U^) I y\s J 4fL.Ml J1 1.0a aj ^ ,aJl 

ojj N yf OJJu o _^CJ l iJU- of ojojk^ (yop yb)l oy!' 
(lr £j ^ loWAiJl yj -lG- 1 ^ y'^ 3 ' ^ L rb 
Jp ]jj2^.\ oi (oy j*-. oUl t|f) J-2iJl Jdo^ 1 

ji*SM J~~J1 y SJl»-f. ^1 j! y'yoY' o^b (i i u ^ tib 

^Ijjjb Jllo! oU Oio^oll olY^l yj .y-lOvaJ' ^>J.I jU^O^ 
^yJL yoJU-l yy-A' ljOi> yAJl C (Horace Greeley) Jj> 
j> \y\5 (.(“i-jUJl l^l ly jik;!" Ijaajj) cpy^ 

j\ J> Jp 1 1 j»lif yo)l j»-aj oU-i y oolyjj’Sh 

cJG l^Sl <. L^J IjlU j AyUY-l olOjLxJl "yAS’ “A-* 3 A 

JL^pNi Jbrj ol^j 4 "i5>iSM" oNl yoJ L. ^ ^'oi 
Lila t^LSn OJJo DyoUtY U bfj .Ay^yJl y yyju-^ 

Oyr JJc 4^0 JU^l J-j yJl ^L-Ml ^ N oi 

y <.^ r L$J')l J> y^loJl yA=-5Jl <■ *oy'y 

^Lij ^yJl Jlyc^l J1 tSyii' ^AiJ AJJyi cS-AJ' yAj.ai! 

JjyJl J _p JL^JI ^*Lp jN l3“>ApU (»- ai 'A-; J-& y0<-0J'j 

of j_J> , (14) yS’ ii yodl fUJl J-5r' y " r-fA’-J-r^ 

Norman McCord, 7’Ae Anti-Corn Law League, 1838-1846 (London: (14) 

Allen and Unwin, [1958]), Chapter V. 


554 


(1842 — 1 84 1 ) 4_™/2j*J| jJJj ^ IjjlS' Io_jj 1 }uf- L, .^l l 

J.I J-; SjL^J-lj J-~2 lJ| Jl jJ ^.S/l j| j 

er"-^ (J->lj-«Jl J-^ tO-Ljl lil 2/1 1 1_^J_«_S’L a c4 : . /» 'I 

t ^o Jj jil jj>«_i l^ji; JS 


■ 2 lJi a-LS(_ 2 J.I o2l5 t^Ul ILjLp 4 _^jJLj 

<J* cjUJpUIIj s jail ^ jVl caJlS jlHJ 

oj^jJI Jl L^-i" i.p_^_saj Ljjji ^ l _ s l 2 -^>jJlj i^pdl jJsLil 
^iJl ^lUJl jUS ^ p-LJijJlj *L>J'j(J jS cJLSj iL-pLaA- 2 /l 
ijvasl ^ilxj t <ui 

<■ |» 4 -vg «-; jl £-» i-jj-JI {y> L-L~a-I t i^jUl 

lja_«jaj jjj LL* jjj*_> Ij-iLi t L*«j jij Lilia i^j 1 . j . a . 

j»-^u_U U5 -^Ua^Nl J^jJI J~~jS j\ ^vJiaJl <Jp ^ o_jaJI 

‘jl Oh 3 ^-*-^ I ck <jl 4 -j-~L jjJl oj Ji-il ^3 ^oJajjl 2 U o . 1 1 
t/ 3 ^ar““ >— jj-*aJl caJlS : iwiUxA-Vlj ^JJaJl Jl 4Jl_SLu^2/l 

Oi^i-y I_^jl5j t^jSfl Jp l$JT iijlil jjjj (j-Ul jlS J .^Lil 
“a' 3 i_5^ (^1 .'--’Ij-sAil __^j/l _jA f j/jA 4 _L*jJj La JS jl) I j^*jj jl Jp 
J a>1 l^r 0 *! ^-^Lll lap ails <. 4jjb| Jl Jj^til 

1 J Ljjjl Jp ^-~>- (_$L-!l A^S- yjk Jl " pfc jJJi jLT 

j\ ^SuSS^ i ^jLs^il c_jL>t^] LjUJj ^J| " ^ y^.\ >, ^ j_i i j 

4-^-5211 j tijliSil c-ijjJl ^ iJjjJl t ^s]o y> Jj (. Lj ji JU_j 

1 — *■ — jl^J .jLSCa ^3 aaLt^li-l oJjLaiIj 4 l“°JJ <__y2 


T. Kolokotrones, in: Lefien Stavros Stavrianos, “Antecedents to the (15) 
Balkan Revolutions of the Nineteenth Century,” Journal of Modem History , vol. 
29, no. 4 (1957), p. 344. 


555 


Jaii ySO' f. 1848 r UJl y JjSM L5» cuJ - Xjl sr 51 

t ,cJl5’ Jj tdpUy-Nl c->UJaJl c^? - ojyi 

U_ .., M j tijjdl y <4 yul\ U>\J&>\ idlSUJ J>s^\ 

oJla f-fjy cJl Sj .Ljjji y J^U.1 1 / 

y sxull Ukkl y ^.Jl 5JI fUiJl c^U»i y 3 ' ^ y* 

jLiJl yx— I j 4 jL/?L*JI cjIjjss 1«.J-lpj -b-"JJ zjJ^>- J,1 yy^ 
j> Ijujls i byS\ yd^l JU-xJl j cJL^Jl 

yj-l J_p J j_vaJ-l y - W’LoJl J-P (. L ~y 

.yjyy- yXf j ^Jj- 5 «y^' J>i °)i^ t J^<Jlj 

, g . J (.ciLL; jv-ydUdl oy.>l£J' *lyaJI jlS U-jj 

^Lp y oloj^l jviLi y “yA^ ^UaJl y j*>L»kx~Al (JJ'j y*.^' 
L^l _jJi .If 13 JL»j d>y ly>l ojjk ySO' ‘3yJl U?J^J p ^y"^ 
yjl ^ih^i yUyl ddkl y j' '•dy' t/ C - J “ b ~ 
t o j_yu lg-*-° yr^ j L^LJl^ ^L-Sio <u5U-l oUJk! y 

Jp l _J^‘ cJl5 yJl olybil y J^l ck d^* ^ '-rl® 
yliJl oyJl y <-Afc£ y b-JJ J y 2 ^' ^ J fb^ 1 

y £4y2-!l >3-0 tJUi! J--— - (J-^ cL£LyJ~>j Lf^- 3 •j-^- p 

<b! y .Ul yJLU J C 5 ' Ovy'jjJ' 

1832 j 1830 OyUl y ol> ^1 o^fyJl ol Ulc y 

rn^i jjl JLw<kji 4J>C-Lv2ij t 4^>J-v2i ‘dal-Jl yvis J3 

jLs tb> y .yJiJl oLS’ L<^y 
yp-ljjJlj i<f>- y ojUJl yyn 

JU^I y (1846) H^r y^ Oy 1 -^' 

t ik^JJ jJ J t dUi Jp y y j' oy <■ by Uj 

^lyN! jJ- l^JUa: y ddlkl oUJkl jLf' 
y 1847 oUUdl y dLi ylSUi Jp yJ' y^' J 1 -^' cS^ ^ 

^'yri Jli ‘yr L -^ i ' OHJ^' tii ^rr^-b 


556 


^ 1 848 ftp <_jl^aaVl flkJl Jp LL*. «jtx* oUl^l 

^ d Ul ^ y U Ji ^\j 06) o^ui ^ ^U 

.ik^dl UJJI ^ iJodl iiJaJt ^ g \ p j^f 

jl) 15^L ^ U*iJ| oUUil 01 ^ pJ>J\ c 1848 fU Sj^iJl 
<J c5>Vl Ji=tdl J L^U 015 Or UJ cjl5 




> <Ua ^*J| 


t ^mi l^jjSh ^L_ji ^l^ji of 

^ ^ ,i ‘1815 -Ipyi. 4 JW ^ i.jUl S^Ul 

^ h " l ->^ ^ ‘eM j*% J^J' jJ> Ll^ Ola^il 00>jUll 

V ^ W VI ij ydJ ;_ua_ ^ ^jJ| oju 

^ ’Oij ^ 1 Crijr' , '^ > - £-» VI U~J Lfoi J^Z. *y J (, L^p. 

OIL- cOl5j ijLoSfl Jyj ^las of 1815 r U iuJ-UJ! ^l ;,k;f 

Ujwi C^ 1 ^ 1 " ^ L S- 5, J- J i oLSJ tdUi ; . u : ? Ni 
U^U c^a Uaap c^-laai t^jUll Jp l^ai J0,j Ulji , *y- ..\ 

VI toU-Vl ^A±.\ J £,UL| ^ sail^JI t5jjl j| ^-LJ oooL| ^|^j| 

c^uil <=UV I .00^1 oL^Ji oib- N/ ^J OOL^J ^ ^ L^| 

^ V-L- °l>* pJibca- s^j^l c->LijLi.| oJl5 

oOAiallj ^JUil £. r L5^L| oUjLL! 0 jU ^ .OUUI 

oO 1846 f lP "4W“ LU vU^lj t L.jUa*j ^ ^ 

vJ j\ o^Ul ^„<0 ! ' 

dUil oU^Op c^bal ^1 t (y^ ^Ul 0 iyl)l 

.OJJi jJI Uj i LjUL ^ 

b\ ^ d[s 


J- 3 ' a^ kif <>Uj > jj jj iiiiil o^ui iop ^ ^ 06) 


557 


^ bw L w- J ' 

.dJJS J^Jb ^ ibLbJl w'j ^ tL r' ^ ■ j^U-dSk-Mlj 

iijji ^u^i ^ iiiji' ^su-i iAJaJ' ^ ^ r^' ^ 

^ LiU- Jii odd a* aw' J>' ^33 a^J^'j 

cdJUi jji iwsL^aiNl LgJwL- cblbj 

jU «. w»UM ^JUail bJcbj v^' w* 1 ^ 1 ° lp ' 1 " 

<:-*>L^)M 0 jp S^b- biJ dblS" 1789 f U “JW-" bo^ 5 

j_, ti__^>ci oJb-LJl jt-a’-’ (j-^- 1 ^ a! bJi 

i,..., tr -u-i ^LJ' ^ oli v-^ ; ^ ^ c 5 '^ 

jubJ w° ^ JI Jp 1846 |» Ip ‘O'jJbl db c r“d>'-: i_j 

JI Jbu ol a- ^y oU ^ ol5j .<^bdNl d- 

y d> yy JI jj WWW U^' a'r^’r 1 ? wUa>b a'sUJl jSb' 

Jljj ^ c j ^' ^ ^ N>J 

^514-1 ^IkJl oJlpIs ii w j' c( 1848_1 840) *\jjj 

^'dp' > J ‘ ‘*'3 U bpw-^V. V^k! ^bwMl 

jj, iJa ^djU ii^L~JI iJJ-l Jjb-jJ <.dlLoJL 

.Ul5 ^ ^ dJJS ol Ml .1846 (.Ip till 241 JI 1831 (.Ip UJl 166 

^b Jl J> j J JI ww'w ^ajHbr %s^ b 3 ^ ^ 
tULk.^ ^ ddli cblS ^1 dlkS ^Ibjl ^ jr-W 1 

t *LbJl o^ d~ v^' a" ^ ^ CT"^ 015 

NJ U^U Sb- 0 jid jl 1 1847 (>Ip b~J ^bll 4bjbi' aJ-^-s 1° Jd» 

j-o b_bjNl «-b obL5 Jbi ibj JN Mj o jj-b 

kji«-i Lo wLaI 1 

cobb, J iSj^ ' ^ U J^' ‘L Uj ^' odA ^ 

^ t bpLwwl iijl5 ^yj £• ^'w ^ ;U5a ' "^ kJ ' 

^ ob^jMl k^ljl dOo ojjjSil SjbJl ^wdl ^JJl ( »J4kl ^Lb)l 


558 


cLUkJl Vj «, 0 ^]| 

‘ '■^Jr’i jL-o ‘ Lf-L^-S’lj v->j_*_i L C- y>- CLij j . A J 

c A^tdjJ! Aljll jUJ ^JuJj . (17) JiI J| jOJ^UJj t |.„j . 

^I^JI e^^-j t^LwJl ^U5J| p| J^- iJlkJl 
^ oopUU ^Ijil ^ ^ i^l ^] Jl| ^ o^liai 

^ o! ^1 *>T j oL ^ ^^Ji ojUij .^jjU, ^ j * iJLod! 
Jj^ iL), ^S'l j^Ui-l ul UU-I LJijSli ^ 

c^l5 t ol*tUll ^ ^ JU*J| ;\ tt ^sL^Uj| J juaJ^i 

^Uil J ^1 JUp £^j| j| | jLiil ^| ^ 

JU-JI ^ Ijl^l jl ^ UJ> ^ iJUjJi 

Jil ,1 ^ ‘t-b* JUi Jp l_^ia: ^aJ! ^ ^n o^S^Ul 

v ^ jl ^ jl a- (^-iV IjjL jl vo Vju cLL ^ 

4^1 jli t^JLIi Jl ^U>)/L J n ,'| 

^ vojj ji^ji 

c^L5j .oLuyjVl -L^ljl boaidl i^L^Ji j ja j| Jii_.ll 
^ ^ l L^l aj t ix_ ol^- I848j 1846 ^ olj_J| 

J^4o- jSi\ ^Jlj ^ Ool5 Lpl J, c 1 842 j 1841 OyUJl ^ 
jL&ij'V! jl — o jUjjl jJJJ Xju oMj bL>. L^LiiJl 

oU t 4*>JI Ljjjf ji=Lo J] U^ |J| ^ .^UxiVl 

cblbj tiLoU ioU oUlS 1848_1846 2$J6 
^ ;_u^ ^ (I ^1 c^LO-l j 

. viUSJJl 

‘uJbi J5b ^ Ljjjl JI>!jJl ^ ^ 

UL v^'j ‘ 1846 r U UJU ^%iiJ 5 ; JJH ‘ : a^jlsJI ^JA 

J Jv^w jhs4] ip| jJ; ^JUI ^ uLSbJI jjip ( 17) 

• 1 848_j 1846 o«UJl ^ ai 


559 


^jl^-Ij 4 1847 ^Lp ^ ^ dUj-JlXJl 4_^ ijJLSL^IjJl 

J Ujw> ^ ^ <i llj ' r 5 ^ ‘^ JLkil ^ ,aJ ' oU,U;:j ^' 

SJU Ju" LU i^lJLs-Sllj o! JJh kJ! ol* ^ ^ - 1848 C^' c 1 ^ 
^ , -L I jl5j cii-^UJl i^iJl ^.-H- 5 ' ‘C L -^ 

0 Jla JS oU Sj^i ^j^J' i> U °> i ^ 

j\ cdlL- jl iijjJ' °4> J U^J 

L^J 4jlk4Nl ^ ^ •-* 4 ' J 

^ liSjjJ J! <4-0^ 4>°4 t ^ ^ 

■ ,-< Jj jpy» jy^i ol5j t y'-Lr*^' 

JUpI J**! j* ijyJl e?J J 1831 

^p l*i> J44 c^-Ulj 4^.jl ^ ^1 ^ <>* °' 

t 1847 r UJl J 3 .'-.?ji' J ^'^ J ' 

0 UilNl 4l»J^ 4 1848 Jp j .Lj» 4^_^JI d\S 


560 


1789 fU Ljjjl _ 1 

1810 bjjjl _ 2 

1840 |»U Ljjjl _ 3 
1850 - 1800 :^^sai jjuJI ^UJI jlSL- _ 4 
I yjH\ : 1848 - 1815 iuyJl iiUiJl . 5 
1836 ^>Ip Lojjj! Jjj _ 6 
jjUJl - 7 
1850 Ljjjl ^lyaxJl _ 8 
^iJl jLiiil _ 9 


561 


















jA 



e, 

uyas- 

[ , 


V ,J y > 


^V A 

-U^Ji 




cS a jij 


j£S\ O-dl <3 olSL- 

1850 -1800 


' 1800 

a^»w 1 00,000 o^j - 

500,000 ^jA J^S\ j . ~* . 3 a ..-i 1 

•Ok^J O _^vi-4 /jA J+S 1 (1) J - O -XvJ 

1850 

I 00,000 j il) j -. L° 

<Lw*j 500,000 ^^4 O-^ 1 j - 

^4 jiS ! j ». 

(UJ 500,000 s I 800 plp.^jb dis^) 



l„,Vl : 1848_1815 iiUfcJl 

nu/n Ladra : Auber: “La Muette de Portici^ur^- 5 -^ c ' b ^’ oUJj L ^' 1 

uLSH — (Jji > a*LM aja^JJL L^<a>“ bjj^oj jl L<aji — j-Ui — . aL^/1 — - 





Almavia o sia I’inutile precauzli 


. i-iliSlI iUJL j Ajlil iwigilU etaSlI — £jrr*. j ^ 













i: 



£is;; ^5B8i8WSl i nnSa"8 -5i8!B 
■jfRXslls sssssshhsssss:::! 

r^i!!!5±^*E!BS5S5S!S5SSSSSSS5SS 


-S3SS^llSSlSiilliil^SUSSSS»:SSSSS 

l!E»»»»S»»S!S5!SSIii:S^SSS:SSS!! 


IfllVIllllSSESiSSSSSa-aHw'r 

si£sssssssassssassa:ss:s:s^:^sssss 

■■SSSSBSSSSBSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSaiSSSSSa'aia 
^SSSB8S8SS8SSSSS8SSSS55SSSSSSaa*a"B«*" Baaa 
S88S;8S8SS 8SSSSSSSS888S8S8388jjjjjSSjjl 

^ 8 H p 8 M 88 aaipsissassa 

H5£85a8»S5a5aS»SSM85SSSS5S55aal 



■I ISIISIIIS* E2E2 SS88BSS8SSSSS8BSSSSS I 

■ ■sisSSSSSSSSKBSSBBSSS SS SBBSSSISSSSSal 
■SB85SSSa555&8858SS58SB55S5BBSSBS 5SSS5 | 
I8S8SS8SSSSS888SSS8888888SSS88S8:S:8S: 


I ■■■■■>! 
■■■■■> 


* glgBBBBEggBiEE5S5SBEg^l 

WR38S§^j ^g885S5SE55llI|jjIjj||5sls in^B 
^^^SHssSsasiiiaaasissississ^'^II 
MBBft^ 55555 ;=s= 55 ^| 55 sssr ^ 













<*) 




t _ r - /i_i5ljJaJl u;a^! : (Orthodoxy) 

^ Vrj^' y Uy y j y 

yUjjJl ijjjJsl _y)/l y ^ybLe-j _pUJi 
y oyjji - (_5^>“>\_J.I £->SjJl o yJl y L^ju^lc- j ILkjyJl 

i0jj3 -tSj^~\ JyiJlj jUjJl 

t“U3j^xJl 4-«yS\Jl _jl t C— Ua t j j g U ^s>-j 

jlSCuLiJl ( y (_gjjLJ! »> ^SvJJ <uSUjJlSllj j-!l ^^yldl ys 

c5^' ci^" 4 -JNjJJ t Ijl^ t .ULLjI y 

l — -iyUy-Nl Sji^aJl p^L>- .’(Aristocracy) A^lyu-jSlI 
^ l£^' <-(*_H-ai> ol ^ .^jLJl t3l_ 51 oLLjjcJl 

* f- " 

jjJ?^\il JJ JjS(| 

^3 <JlJjl^jJ,! ^_AO yJLi^ jjjJ-uil *L>^j} ,% yi ( jJ>j)}\ iJS ^<o 
twjUipl ^3 ojjis (Jp-L -Jzjj .L>jjj)l ^3 4_^SvJi!l 

L.,^J 1 (Jill ^*f| *U>aM -AjI^jji 1 j) 

^_^Jl 1 -La (j| AsU^I t C^*J® £_s3j L »w_u5 ^3 to^bJ( O y>- ($;?) 

oljX^, (jjiJ! \)£>\jyty\ s**j JUI o^J s** J! ^ >WA |w" Ji ij .J>ij*A I 

* ^t? OLfff y AgJalil 


575 


jj_a Ljjj! jLw yly-N! J—jJI : (Feudalism) £UaS)M 

Oj Jill y> ijiUail 4_J>bll f-yZ- ij jli jLi ■Ljjyb\j-yo) jWl"' 

y 4 4jU-Zii Cjy^LjJ 4 I 4_ijj-t> ( J-i’ y 4 Ljo 

" yyJl" jlS <•(_)_? JjL—Jl yj .jiLxJl y tSy^ 

L$Jp yj LoLol iplyll Lj aljjll y "bjp" jl " oLplkal ^*>^1 

t-^yjb j ,«-LijVl Lo-jjj 4 yyt_~ 2 .l JLo-jJI j (_a-£-jI_} 1 I ^y 

Lw-oL^Jl ^yUJLJ ^JlaJ JoLL* oLpLki)!! oi L* J-p jjij-^jj 

yLvajjijM jyjJI !i_ft .di-Lo-U 4_j_ r 5^w*Jl j apay-b/lj 

ybyJ! i?LjjJl jLxjJIj ip l^vaJl jy ^ JJ'bJL; 

(_S® “bj-aJj j^ljil U? JA-^yJ 


LJLp L;Jb" yyll yb I y Apyi : (Janissaries) 

y 7x_L L- va-a y> *— Jb_jl .yLjJ<Jl aj jy&\ /-y^y 1 ‘^4- e ' t_ 5 ^ 

l yZS' *_;l ^Jl j yil y-ljl t_s® b^y- I yfhj . ^5b~*Jl °b^o 

oIJl^ jJI y^il y I y-yJ yLP y li-l j y-l! J j-A-y ' jjj-Au 

Ujcp 1826 ^>Lp y>- ybU-b«Jl |»lSbb| ly-b’-j .^lUJ! y iy>L~j<Jl 
/ d jZJa--*\) aJLl^SM y <jbJl jUa-LJl jJp lyb' 

.^ylp yaii 

y Jjl y j .iUJl jv-Sa>- : (Oligarchy) LSjlkJjil 

ili p_LvJ (Jp iyl_ai jL-wJl y t JjJ jJt-Lkwall I j-A 
yo a_j a t ^_^jL>di iaaji yi\_ii 4 *• 

ji *^i .(j^jn ^aii ai_*Ji i^a-s^aii a^xib 4i^i^j_5 a_^ 2 _s^ ^-bb^ 
iJlJJl ly>nlv 2 ^ lil aJjS| b^ly I-Lp j>ypll lj_» 

Jliai pUyN! |ilp ,A^\ Jy?S/t yisa Lf 4 

jjjli yba y IJla (Robert Micherls) ji-byy cjyj 

ylyl! 4_J*J! (Iron Law of Oligarchy) LS'jUJj'jn 

a y ajl>~xJ^’\ zj l^www^ii^ 4yiy^^ i 


576 


* £. 

.UL^-I JjIp J pj Jp liLLLlj t g ~I j 1 . - isL'y 

ijj^jcJ! j jJ^aJlj jUj^JJ — 1 jJlJ : (Baroque) 4>jUI 

43wU Laj_^_P j-JLp 0 J-Sjl ^3 l 4 j j „/7 iJ 1 J 

(j^ 4->^dil jl (JlSwi^ll ^i. Ja . v? Uj ULp-l j-Pj 43 ^“jJl 

Ijb .(<«. — 0*^1 ^s) j j^aJlj wLJLjdlL^ t 

cfJJbXSjj t <l^LJ^_jL5C]I a_^vwJuSCJ1 o - - * ^ <, ^3 Ll Ua ) I ^3 

^3 A — ! — \ — ^c__X — O-pL^I ^j-3 1— <jw£w« 1jj)3 C 4wv_l?l j_j2JL^a» 1 

© j^3^ 4-J^o cj>I 4 J ll j j, y g .dj 4-j^.jJl cijLJLxII j) c^Lo! jwL) ISlJl 

> 

4 ^a tl789 Ijy JJ ^iJl ^tjjbJl ^ :(Parlement) jU^Jl 

^jp<» Las-Lv^-pI lLLHI oi-S* 4 _^*j 4^j>Lv23 
4-s^a o^-jISJ .^*}L_U ‘■v_^L-_wJl j^jL^Jl L ^ aJ ,^Lll jJLaJ 

4— ■*- J l^ lj~ 1 ^-*P 4 ‘ A ^>-2nJ 1 A^AAfcj^jjiJ I jvtil ^ ^^3 y ' |Jl* ^ 

.a^^L^ISI oj jl!l I . 1 oa L***^ ^ 1 I JjJl ^^3 

a^lA'I ^^iLSUl /i_j>liil jAl : (Protestantism) Lsj\s~JjjJ\ 

aS jS>- J_*j Lo JY*S- i^J^xll (_ySj *— J j~XLi\j olLu ^3 

-1483) (Martin Luther) jj jJ jJjLo ^^iJl LgjJipl ^}\ ^L^,y\ 
J-Cjjjj (Calvin) aX^'^kj jjjlj _j-*> I 4 -J JjJLilj Lilli ^ (1546 
.oLSlJLaJl ajjjLJI jSj LlCJ jl'LSUl L^xSJ>\ j_p (Zwingli) 
(j^a-nj L^Ji (Protestio) LLsj y> JJ L^i U 4 . 

oU ^r)M jl^. LN j ^ ^.^Jl (j^UJ.1 Jl (1529) ^jJdl 

jJ-^o jl Jp jJl .jrj jJJl 

oI^LjiJIj AjtjJsi ^^p JiJl iLLjJl jps ( jy?*}LL| 

j-® Ir'H (j*>Ui ^jyi lajL^ ^Jl pliJj Jpj 4 j-LJl Lj- |»jJi j ( _ ? J! 

.4™ePll 4 J 3 I Jl>-j 

JL^JI iJLis t ( _ r ^S'jlll jj JaJ.1 : (Proletariat) LjliJj^JI 


577 


ijJJcj: I JU- t jJ> O yCj 

o ij\ jv-JL> y> cpOOb .£«ss>A.\ J o^j 

jl jVjs <Jj IS .cii-l-4-i L» j-®j 1 4i_»_p <■ a^LLc-_? j-* 

^ p ^yS" i-i_3 4-J *>» I y> I yj*-} ^ 

plx>J jl*_j i 1 Lww^>» * — LL^c 

^ y>-\ JjL 1« jr-^-Lo^ (ii t L^Lo jl O 0 _Ov (J^jI 

jL;_Jl 1_5-® ij-~-Sj^° l 'T J .ojjjj^l A-;wpl '. vO .H _^SI _^il 

^ 3y J^- lo (LjbJjjJO JlO (^jJ jL 0-sUif-l ^ (1848) 
iJLo-o»l ji\ iJLjaJl 1 j^-Ui>! bl Oj^u j%-pl J *■ 


Ja^jJl J_p 55 j->- : (Tanzimat) 55Uo*Jl oU~JiuJt 

AjI_s^23 Jl*j C 4^L<*0*-)i 5J J jjl ^3 

t jJ^>S' *» — a_v2_lJl ^3 t 5 j jL-^So^ I 


c 


^Ls^i o^NL^- 


. j j ^_>-N I ^^Js^LwJl j Xw>cil x^p 4 XjI 0wL^_j 
\o i j 4 _jj ^jo»xJ1 oLv^cJJ 1 5jj5 ^11 5Jj)XJl o^_^j>-Ij 

o*Aool L<>5 ^l_v ^ -v3 ^1 1 a_5slo^ ^wA^Jl 

.o^L^ljll 55kX ju^j ajXJjL- 1 XASkJl k^la>-j (j jJ! 

^UJJ ^Jco* : (Lunar Society) 5-^UJI 

^ LjU aj iplo/Jl JU- jj t>d *LJ-*J1 ^il ^ 

c L^J \ j-A-A CjJji x^-1 . 1 8 1 3 j 17 65 

5_ijjdi (J,l o jXi-> I j3l5 UboL^i-pl o^! 1775 j»Lp cxij_pj 

*)Lol5 I^jXj LoXlp . lg ..»,Ail^i ^3 

OjU 0-3 J-P J-3 ijlXjl (^5s-> ^1 I jXL>c-i) l)| 5^w>- i ^ 1 i3 -S ■> 

^L<o_aI ^1j .(5 js>-\ j 5_>l jl jlJJ! jl OojJL 

jlSoN! 3^-^ cii °IXjo Jj t^L*Jt 1 

o^*!)Lv£?l^iij t t ^0/2jd! ^3 o^LooS^il^ o- } LpljX>-'yi 


578 


: (Girondists) j^jJJ 

Ll» I_^™S'Ij 1 4^Jjji)t o jjii\ ^ ojIj_v 2JI jlbb ^ I olS' jJ I 

4-c-LoJ-I obl5 .X,j_ r J T \ <_^_ULiL^ Jjur | ^ 15 *_g_J_£.| jSf 

i_5-® l _yb-A>j j>J I “ULjaJl ^JjLCj jb>tblj I j br-^bd.! 

4- o~ l ? > S/1 4_jj^_lJl i — j j-^-1 Cj^~i Ij-^b ,4 _ a _^vJ obdaljiil 
f*-4-^ £L/4Jl v-*"- 1 •'-Djj' ^ oljL~ilj ^b^Nlj ajjJ-I L» ipLilj 
I^Uj (Dalton) j yJb j (Robespierre) ibUjj biUJl 

(J-c- ^IXf-NL bry-'bj^.J-l f-L-c-jJl ^^JiJ j i(Marat) 

.1793 |>Lp t_jl_*sj^/l j,_Sb~ d*}b- bil^Jl jL/abl J_*j 4I ./aSl l 


jLL<, — >Lo : (Reign of Terror) ^S^>~ 

j-e>'Sll j-^b*J! jlSj .1793 ySjjJjyi 27 ib>l*Jl bobbJl <cJ>- 

Lj oJ^-ly cjbb?- 4_^j>JJl ,b j. lo . .. ^ b j , 4 i 

Jj 1 . 1 __ bjjjJl <4_U4 jv^-L; OjjW’jj IjjL 5 b/ bL^aJiiL 


4. (Saint- Just.) jL^ 4^il*Jl 4j>l i_L >- j y^y^ijj 4 S > . ^ i 

.(Desmoulins) ON c (H ebert) ^-^_.lj t (Danton) jjjblbj 
^LijJlj ^UiJlj J-*- 4-tibJj jJl l^U_s_* ^ jlSj 
.L I tObbsill ‘03U_> ^jjl J oj jjJl 

4^b^jjJl bjjjJl 4j'J_*_X£.| jt-Jj-ibll t jj -L y> j-« £-«^bJl 

'J -' & bjj2-U ^jJajJl ^_cji! i — -a 1 1 794 (jJj_> / j j_r 27) 
.(J,bJl 4l_vaaiL jz~j t JJjxpli 


b'L—b bpj_^ 4_, i jJ : (Decembrists) j 

/JjS/1 OjbL5 26 ^j^JI (5jj_U ^ jJ-l 

ojJljJ UL>- J jV! ^j-Sw 0hr*4 jj^ 4 J 1. 1825 /»1_p ^ . .. . s 
^ > ' 
br“ x^s .i^UJ bJUa^JJj 1 Jj’yi jJJ^_SsJl 

■ c^ 9 e>“^° ^blL c^jjjjyoj 4 .bUb 

Jij (. 4 ^bjyj a^JjJ y^bJl : (Democracy) 


579 


j . la yg*>U (jU jJl J-v’Nl jV® L»L^t ; _^l-*1I l_4j^j<_JI 

t S\ 4-1 ^3 k_^_*_jjl <LSjLiw« i-JIJjJcJI ^-w’l t jj-v2-*JI 

i v K Jijjr j-o jl o j-£L» s jj-^ 2 -; M AJjjJl jj-^I Uj^c- 

j ^?-l t Sj-LaxJ jl jl (_5^ 

4_~^L~~Jl juJsl jll (_jLaj-I t_S-L(- kJj_o_^JIj LaIJ-JIj oljL~iL) 

.*LjI*~jNIj 4_u~lilj 


LjU-I ^JiJl oL^rjj t_iiljil il£l : (Radicalism) iJLS^il ^Jl 
0 jJlj C <U^fl>A11 jl A-w-^Lw^Jl jl L^ySOJl (jd" 1 ^^ (_5® 
jl j-Ul j\ JI~upNL> jv-*do N o jjw2j 

jl J^- _u51_JLj 4 j jio a 5 y>- : (Rationalism) S-J'jLLJl 

jJajJl (jL^Jjll jjJadJl j-J L^-j 4-ajbM ^iLxjdS’N (J-vijjJl 

(j j U ll iJL>jNl ' — JL^Ml N t (J-*-4-Jl *-sljJJ 

‘“ >1 j l ji j - 1 ^3 ^ g ~ 1 1 !a_a la.) I f-LowL*_3l ^X-oJlpI^ 

jj jjjJI iS ( _ J i (_5 jj 3>J.I ^-£-^1 4 ~^ ' r ^ 1 4_«_iwLaJl 

oLS' j_>JJ iL^i'iM j-LkjlIj t j_»Lp ^_jL^«JI jj-5-Sl ^-*- a 

a . c U l * ll ojLp^jJI ^_p I~l*_*_j c A-j3l.,.,i’? - 1^ 4 _^ai Lw*~-i I j j! I 

.aj^^j^LI 4-sax-^JI^ A^LiidJ! wV-JlJjJl^ 

■>1 ..^:iVl pL<J_p a_pL^ : (Physiocrats) 
j^ollJl j j-iJI ^y 3 (_)LJl 1 — L^dJl ^3 ^j^ddJl \S y>A a ^jjjjldil 
t(jv^_«_^l jdLJil <C^>j) " <*.... M l j»-SM (J-P CjJ-»-1pI . jJ^f- 

(_jJl!I ^ySL-ilSlJ.I ^3j^»dJlj ' L ^IL*-JI oLj-iij 

iaLjJl Jj> A^^x-JaJl 'j-^J^-J •(>'— =r^' i5jJ- 

‘U/sLixjj (. ^^x>cil oLoJii-lj £j-jyj (_53Lv2^3Nlj ^>-ljj^!l 

> 

LoUa^jj J> c_jjJ-l /ojlil j jJli '.(Corn Law) SjDl 

p i U 5 l l iL^JI jL*-~o'Vl ^LLi jl (J-p 4Ji3L>t_o-U 1815 |»Lp 


580 


tjjjliJl \jjb ( 1 j yi~\ i_jL ££.] ^ 

jjp J'Ai*- 4 AJs AS oLo-LcJl J JlpI jiJlj 

,J taol^l j tULit yuJ\ L* U^J cJtf til N/l 

otal~L4 Ojji-iJl k_3J-^-^ilj .ljii_>uj ^_3 o'/l>- 

<u^>jLp jJj .jI J_ p jjUjlpNI j>j Lp j aJl>J.I j^L/ail j-* lUlS' 
oL-ioj ,Uj^_o_p jJjdl ( J_j>-jJl jj^j (jLo— j j-SLLgjuJ.1 

.4jUJL i_JLkj oL>j jJU~JLjb> " 'ij JJl Oj-lli a -b & l ; < 

(J s iliol ^ is>- jiS^l pj* ^Jlvail ^Uw5 1 jlS j 

Jl JaiL>J.I pljjjJl l _ r ~oj £LJS[ ^ jUil ^J-sl ol J,1 j jJUJl 

.1848 flc- 4UJI ^ 

(Medieval /Mediaeval /Middle 4..Ja...^ j j_aJl / ^U .- ^ II jj ^_2J| 

^ t t yJ! ibx*jd! J^l jit 4_JjJ-l oJuss J_Lc : Ages) 

ur*J oljjil 4j»l*Jl ^cjjLJI 

jjiJl ^ t-L^Uo 

*—■ , 'A-o-:i-l 14--_>I J^jJl A_ ; _Ss_lil 4_<i_i2_i '/ \j (JjjJl j»L^3j 4 (_£.2*}\_J.I 

Lgj-oj <. Jj jJ-Ij jt-jAiJl (jJ.L*Jl ^ ^fjjj^t ajjLojc^'VIj ijUuSix^oNl 
i^i^l y> ^yS o i^XaJ I oiUs> Oi^l J 

t <3 jJjl ^ SjL>Jl jj t dll .15 ojJ^Vl 

. A^-wiall ^yS <tol*w^/ 1 AS^}\ jj y,^ 4 ASj\s^~j j j*]\ j J. ^ to ^ 

jjj^axJl o_^i ,_yij ojU^Jl ^yj jljJa : (Gothic) £yfc> jiJI 
ijliJl Ojiit ia^>ljl ^ i^jjAJl LjjjI ^ L~J ji jU_Ji LD 

^ la 4 Lw^o JJS ; J-w^Jo . jJls 0 j^Jt i Jal^t ^1 j^ls 

-^4-lt (_5^ L«-S" 4 Oj_w_$Dl oJi—a-f-'yij iot j_o_*ji 

q oUUJlj ^L^>-! <LoL>t«v2j ^ t<i>-^LJi j^-vsJUlj 

dr 0 t iJ J-*il j 1 J-JLjjJlj i-jjjJl ol> jJDl 


581 


jjjai i a .,a-» I (SanS-CUlottes) j jJ 

jUI I j.S' ^jJl ^ _r 2 - 2 -^ A*' 

< )! ji-\ j j_L>^ J jl I jjlS' i j_p ^UjJJ L*Jjuj 

4 JL-J 2 JI jl c <U J>\ 4_i_^L*Jl Aj3^]g..ll C-jLj j-UaJj jj-L)jjj 4 -Lj j) l a l l 

a jJiS’ tjj y ■iT~r‘ J^ 2 -’ i_r^ J*^J 

Jl?-! ^L^Jt jl J-A (.OjjjJl jjL*Jl U iyy* 

.Li j 1 *~j ^3 ^y Ajb^jUl *up olS y>-\ ^y 


A yA I aS y- j\ 4jLJLs : (Liberalism) SJl j-JLlI 

J 4 1 *l l ■ /i" 3 j/ 1 a <UfrLj^>-j|l J t _5 3 

c ^c-j^LAl ^*_p ) j^AlA I lA-& ^jjP Oj l-J^j I ^ C[^jVjA_*Al 
oL^jNI ! 4_wMAij 4 _*_jjI jli 1 jLcj 

^Al 4jLA_*Jl 0 jjp- jJt j g-gjJlj (.ioL.^j^/1 Ap^AIj cj^AaJIj 

.iljjJl J JjjJl J^2Jl)l (jj t (_£ j^“l J J-A aL?* ^ t (_plA>' 


jj Sj^ aAIp iJU-l [(Freemasons) ( jl jjJ^~-lll 

La> j j -° 3 iy^ <2_i I 'yi L^jLs<2_pI j^s- 

(jjVl L^LIAj jl AJiAju . " jjyllJl 11 ^xJi l$-[Ax>^u t Lajj^ojJ 

OjJLljl *J t j-JLp 0 J-Al Jyj jj'lll ^ J-^Jl ^3 I ^lL>r_>l ^ ClolA 

jj^S ^*“^1 jlUJl p A>-jlj aAL<>~jAI L$*j-woI^ AjjjI 

L<v-A_j 1 ^/2_?o (jl ^ g ji * -1 ^jy~> ^a'AI J-J[J Asulj 01 Oy^jl^Al ^y* 

c ^£s>r^Lij OjAUI °_^ J ^ A^-Ao^j c I^jIS” 

a^oUjjl^NI j Ajbl^JI cJJMl (J_p ^ ^ ^ > A 3 c Jj^jjlL j 

jS>-*)l I (jl ^jCjj c ^L>cjJl (jp I oJ-pA^jj 

jl jJLi-*_j j .ol jLjJI j j j}\ l j~a Lg-A-^ i-jjL*jLo ijjjAaJwo (jj 
^3 ^ILJI ?-Lj>c_>I ^3 jj-* jJl^ ci^l^LwiJl blJ-p| 

. ACsJlj AojL^vAI /jj^bo 


^1 olp^^il (jjl [(Encyclopedic) ((^JLujJ5LmJ^|I) apj^^I) 


582 


^°^/l cjl L^Jp ( _jAi^l .Lvj ^3 C-J 


0 dictionnaire raisonne des science, des <J jJ~ I j 4 j j-. i\ \j 4 ^JL»_Li 

L^j jJ-v ? j arts et des metiers) 


-1751 Ijibf 


^-Lll ‘^yf ^ Lk—<U>- .1780 

ir° 5 j ^ (*-4—' oj^Jl ^NjJI J^i Oy»JL*jdl 

jL>- . <j-« ^LaJIj ^ 


<• (i^J- 5 4 (Voltaire) y 4 (Jean Jacques Rousseau) j _^ jj 

( _r“*’ cJj l^i -dy^-ij^j tjs-jjj jl 4 4 .ilL JjjjS - 

• J— * — Q — a L ^— — * — ]! — >- 1 — ^.1 — 4 p jj. 1 

44_wuL ; _^J!j c 1 I ^jLlJIj t { yj jJl j c4_A-wJwiJlj 

♦ j tc_JaJlj l V | j 


^ oJ a-^Jj c^oli 0 ^ 3 -^ aJLv-p IS y>- : (Chartists) jj^JliJ.1 

o^JUl JjVl c^L^jJI ^3 LiUaj iJLkll 

^ 1838 ^Lp t Lg_^-^ 1 1 

oLUnjol pI^>-Jj t jj_SjJ| j_>-j (, j_oLwv^ 

(J^->-jJ J& ySi P-LxJ J L C->l*_UlJiil ^ j C <Lo LL y> 

^S jJ >~ I pLs hS' Ks l l—o ! jj ^33^ <. 

t (J L»^_P t ‘^LoLxJl 4 a . L? \\ JpL^jI ^3 

* ~>y 0*3^ Jr^ c jJ L^jU-P j j ^j| ^ ol5 j 

^ oUlpjJl ^jLs^Jj iwi^l jil ^ >jL/?j cJJcua .1 

.1848 ^»Ip LajL^. 1 Jl 03I 4 ^?- ya ol>^ yS> LJ 

L^w^l 4 c j>c- : -vs^ 5 (i^u5 jl) iijll? : (Methodism) 4 j3jJlII 
4p-LjI ^ t ( 1793—1703) (John Wesley) j ^>- jlkjjJl 

! 4_j2_>UaJ| O-vWj ^3 (ji-S" ^ yi O.JLwO*^\3J 

‘ ^i^ji ji ^\ 


583 


ACob^jj^Jl 1^x3 j ojpj J jJJ.3 ^jS (jJjjE/O t l§-3 

LgJlP OpjIS j}\ 5JLj^-S!I Ap4 4-0 jJuil jr~^J -j7j-5 if J^“° 

.(Church of English) AjJpjjfl <L~cS^I 

,jjJl ^yljjJl ^SUil j^So-l ^Uil : (Ancien regime) ^j4a!I ^>UaJl 
. 1789 j»li p a~-J yii\ oj _ji!l Ail ^ja>- jj ji 5 Jj«J L Jji y Ujli olS 

4^5li-l oULiajl j (iSlijT yLf- ^iLJl ( _ r ojj) dJill Alio-; jlSj 
lj_& ^lJu>*ccwo! .4 --w-jjxJ 1 Uaj ')! \j ^ «/? j al-_j1o 

4-o l ^ ^.n.-^--v- lx { Lp aJ jl — CJ 0--3 1 *. JU ^ — Ci-o C3— ^ ( 4 1 «Aj>CC^ 1 ^clkvai 1 

. " osUl " 

SjjjJ! iC-xJLiaJl coLpLoJj : (Jacobins) 5_JL*Jl 

1789 a Lp ^ g "7 (j -L-p I^j IS” jl ^v-*-** jl 1 1 -1^ 1 y - AaaC 1 

1 y±-A .^vjjl) jlSjc~a^-dl 4_ol*JJ Axj jjl 0 j_oj!l -Xp-1 ^3 0 

acJ^ ^J l *c%x_opl“l ^3 aJIp -LpLas ^p O jl t— — ? 

j»Loj cJ y ^Jl AolxJl AojCvJl AOf- *Ux^>jC| ^3 ~‘J j! ~ u . ^J-*-^J 

<.JL^i (^jJI (Reign of Terror) "i_jUjj|l dj^- L^fS" jjxjl I 

j^oL-Jl [_yi j-$ liilil j»lJ-pl t LiL>w2-Il ^J'iSh oI^-JLp 4.L?- ^ 
jo^^_p 4-1 pLo^pj^ <. d_* 42 _fill ^-p 1? > 1 jCj a5\_111 j_*Cp 

(_jLlp1 4 1 . /-> al l c~> y>- jl JL*_> 4_oL*Jl J...fl.p .A-jlxdJ jv~~3ld.l 

C-JlS A3 jiixll AjjjjJl Ajjj^-opM AolxJl £-jj jl J~f- .LpLj j^^JUpP j 
t Ljj^l ^3 AA>-jUl a^pI^jppNIj a**»C^J 1 c^LS^Tl y> ^ [ _^Ao 
.1870 j 1848 1 1830 oljjj 


584 




Books 

Adams, William Edwin. Memoirs of a Social Atom. London: 
Hutchinson and Co., 1903. 2 vols. 

Agthe, Adolf. Ursprung und huge der Landarbeiter in Livland. 
Tubingen: H. Laupp, 1909. (Zeitschrift fur die Gesamte 
Staatswissenschaft Erganzungsheft XXIX) 

Armytage, W. H. G. A Social History of Engineering, [n. p.: n. pb.], 
1961 . 

Baines, Edward. History of the Cotton Manufacture in Great 
Britain; with a Notice oj its Early History in the East, and in 
all the Quarters of the Globe. London: H. Fisher, R. Fisher 
and P. Jackson, [1835]. 

Baker, F. First Lecture on Co-Operation. [Bolton: n. pb., 1830], 

Batho, Edith C. The Later Wordsworth. New York: The 
Macmillan Company; Cambridge, Eng.: The University 
Press, 1933. 

Baylee, John Tyrrell. Statistics and Facts in Reference to the Lord’s 
Day. London: Seeleys, 1852. 

Beauvilliers, Antoine. L’Art du cuisinier. Paris: Pilet, 1814. 2 vols. 

Biedermann, Karl. Vorlesungen iiber Socialismus und Sociale 
Fragen. Leipzig: [n. pb.], 1847. 


585 


Billingsley, John. General View of the Agriculture of the County oj 
Somerset. Second Edition. Bath: Printed by R. Cruttwell, 
1798. 

Blum, Jerome. Lord and Peasant in Russia, from the Ninth to the 
Nineteenth Century. Princeton, N. J.: Princeton University 
Press, 1961. 

Bodart, Gaston and Vernon Lyman Kellogg. Losses of Life in 
Modern Wars: Austria-Hungary; France; Military Selection 
and Race Deterioration. Edited by Harald Westergaard. 
Oxford: Clarendon Press; London: New York; H. Millord, 
1916. (Carnegie Endowment for International Peace. Divi- 
sion of Economics and History) 

Boerne, Ludwig. Gesammelte SchriJ'len. 

Vol. 111. 

Briggs, Asa. Chartist Studies. London: Macmillan; New York: St. 
Martin’s Press, 1959. 

— - and John Saville (eds.). Essays in Labour History. London: 

Macmillan, 1960. 

Bruun, Geoffrey. Europe and the French Imperium, 1799-1814. 
New York; London: Harper and Brothers, 1938. (The Rise of 
Modern Europe) 

Cameron, Rondo Emmett. France and the Economic Development 
of Europe 1800-1914; Conquests of Peace and Seeds of War. 
Princeton, N. J.: Princeton University Press, 1961. 

Capefigue, M. Histoire des grandes operations financier es; banques, 
bourses, emprunts, compagnies industrielles. Paris: Amyot, 
1855-1860. 4 vols. 

Vol. IV: Compagnies industrielles et commercials, canaux, 
pants, chemins de fer, credits fonder et mobilier, depuis le 
moyen age jusqu’a nos jours. 

Carlsson, Sten Carl Oscar. Stdndssamhdlle Och Standspersoner , 
1700-1865: Studier Rorande det Svenska Standssamhdllets 


586 


Upplosning. Lund: C. W. K. Gleerup, [1949], 

Census of Great Britain 1851: Religious Worship in England and 
Wales. Abridged from the Official Report Made by H. Mann. 
London: G. Routledge and Co, [1854], 

Chabert, Alexandre. Essai sur les mouvements des prix et des 
revenus en France. 1798-1820. Paris: Librairie de medicis, 
1949. 

Chavannes, Alexandre Andre Cesar. Essai sur /’education intellec- 
tue.lle, avec le projet d’une science nouvelle. Lausanne: Impr. 
de I. Hignou, 1787. 

Cherubini, Arnaldo. Dottrime e metodi assistenziali dal 1789 al 
1848. Milano: Giuffre, 1958. 

Chevalier, Louis. Classes la.korie.uses et classes dangereuses d Paris 
pendant la premiere moitie du XI Xe siecle. Paris: Plon, 1958. 
(Civilisations d’hier et d’aujourd’hui) 

Chlapowski, Alfred. La Fayette et la Pologne, 1830-1834: 
Centenaire de la mort du general La Fayette celebre d la 
bibliotheque polonaise de Paris, le 28 mai 1934. [Catalogue de 
fexposition par M. Czeslaw Chowaniec; allocution de M. 
Altred de Chlapowski; conference de M. Felix Ponteil; textes 
de La Fayette], Paris: Bibliotheque polonaise; societe generale 
d’imprimerie et d’edition, 1934. 

Clapham, John ffarold. An Economic History of Modern Britain. 
Cambridge: The University Press, 1926-1938. 3 vols. 

Clark, George Norman. The Idea of the Industrial Revolution. 
Glasgow: Jackson Son and Co, 1953. (Glasgow University 
Publications; 95) 

Clegg, James. A Chronological History of Bolton, [n. p: n pb 
1876], 

Cole, George Douglas Howard. Attempts at General Union. 
London: Macmillan, 1953. 


587 


and A. W. Filson. British Working Class Movements, Select 

Documents, 1789-1875. London: Macmillan, 1951. 

Collins, Irene. The Government and the Newspaper Press in France, 
1814-1881. London: Oxford University Press, 1959. (Oxford 
Historical Series; General Series) 

Colman, Henry. The Agriculture and Rural Economy of France, 
Belgium, Holland and Switzerland. London: J. Petheram, 
1848. 

Condorcet, Jean - Antoine Nicolas de Caritat. Oeuvres de 
Condorcet. [n. p.: n. pb., 1804]. 

Vol. XVIII. 

Craig, Gordon A. The Politics of the Prussian Army, 1640-1945. 
Oxford: Clarendon Press, 1955. 

Crouzet, Frangois. L’ Economic hritannique et le hlocus continental, 
1806-1813. Paris: Presses universitaires de France, 1958. 2 
vols. 

Dal Pane, Luigi. Storia del lavoro in Italia dagli inizi del secolo 
XVIII al 1815. Milan: [n. pb.], 1958. 

Daumas, Maurice (ed.). Histoire de la science. [Paris: Gallimard, 
1957]. (Encyclopedic de la pleiade; 5) 

Dautry, Jean. 1848 et la II ieme repuhlique. [n. p.: n. pb., 1848]. 

Dickens, Charles. Hard Times. 

Dutt, Rajani Palme. India to-Day. London: V. Gollancz, 1940. 

Dutt, Romesh Chunder. The Economic History of India under 
Early British Rule, from the Rise of the British Power in 1757 
to the Accession of Queen Victoria in 1837. London: K. Paul, 
Trench, Trubner and Co, [1916]. (Trubner’s Oriental Series) 

. India in the Victorian Age. [n. p.]: Kegan Paul, 1904. 

Duveau, Georges. Fes Instituteurs. [Paris]: Editions du seuil, 


588 


[1957], (Le Temps qui court; 2) 

Earle, Edward Mead (ed.). Modem France: Problems of the Third 
and Fourth Republics. Contributors Warren C. Baum |et al.]. 
Princeton: Princeton University Press, 1951. 

Eckermann, Johann Peter. Gesprueche Mit Goethe in den Letzten 
Jahren Seines Lebens. 

Ellison, Thomas. The Cotton Trade of Great Britain, Including a 
History of the Liverpool Cotton Market and of the Liverpool 
Cotton Brokers’ Association. London: E. Wilson, 1886. 

Engels, Frederick. The Condition of the Working-Class in England 
in 1844. 

Faucher, Leon Leonard Joseph. Etudes sur I’Angleterre. Paris: 
Guillaumin, 1845. 2 vols. 

■ Manchester in 1844: Its Present Condition and Future 
Prospects. Translated from the French with Copious Notes 
by a Member of the Manchester Athenaeum. London: 
Manchester, 1844. 

Fejto, Ferenc (ed.). The Opening of an Era, 1848: An Historical 
Symposium. With an introd. by A. J. P. Taylor. London: 
Allan Wingate, 1948. 

Fischel, Oskar and Max Boehn. Die Mode Menschen und Moden 
irn Neunzehnten Jahrhundert 1818-1842. Munchem [n pb 
1924], 

Francis, John. A History of the English Railway, its Social 
Relations and Revelations, 1820-1845. London: Longman, 
Brown, Green and Longmans, 1851. 

Gayer, Arthur D., W. W. Rostow [and] Anna Jacobson Schwartz. 
The Growth and Fluctuation of the British Economy, 1790- 
1850: An Historical, Statistical, and Theoretical Study of 
Britain’s Economic Development. With the Assistance of 
Isaiah Frank. Oxford: Clarendon Press, 1953. 2 vols. 

Gcntz, Friedrich. Depeches inedites du chevalier de Gentz aux 


589 


hospodars de Valachie, pour servir d l his loir e politique 
europeenne (1813-1828). Publiees par 1e comte Prokesch- 
Osten fils. Paris: E. Plon, 1876-1877. 3 vols. 

Giedion, Sigfried. Mechanisation Takes Command, a Contribution 
to Anonymous History. New York: Oxloid University Press, 
1948. 

Gillispie, Charles Coulston. Genesis and Geology, a Study in the 
Relations of Scientific Thought, Natural Theology, and Social 
Opinion in Great Britain, 1790- 1850 . Cambridge: Harvaid 
University Press, 1951. (Harvard Historical Studies; vol. 58) 

Girault, Arthur. Principes de colonisation el de legislation 
coloniale... L Algeria. 7e edition revisec par Louis Milliot. 
Bordeaux: Impr. biere; Paris: Librairie du rccueil sirey, 1938. 

Godechot, Jacques. La Grande nation: 17 Expansion revolutionnaire 
de la France dans le monde, 1789 - 1799. Paris: Editions 
montaigne, 1956. 2 vols. (Collection historique). 

Vol. I!. 

Goltz, Theodor Freiherr von der. Geschichle der Deutschen 
Lundwirtschaft . Stuttgart; Berlin: J. G. Cotta Nachfolger, 
1903. 2 vols. 

Goodwin, Albert (ed.). The European Nobility in the Eighteenth 
Century: Studies of the Nobilities of the Major European 
States in the Pre-Reform Era. London: A. and C. Black, 1953. 

. . The French Revolution. London: Arrows Books, 1959. 

([Grey Arrow; no. G 1 6]) 

Gosden, Peter Henry John Heather. The Friendly Societies in 
England: 1815-1875. Manchester: Manchester University 
Press, 1961. 

Greer, Donald. The Incidence of the Emigration during the French 
Revolution. Cambridge: Harvard University Press, 1951. 

. The Incidence of the Terror during the French Revolution: A 


590 


Statistical Interpretation. Cambridge: Harvard University 
Press, 1935. 

Groote, Wolfgang von (ed.). Die Entstehung des Nationalbewusst- 
seins in Nordwestdeutschland, 1790-1830. Gottingen: Mus- 
terschmidt-Verlag, [1952]. (Gottinger Baustei ne zur 
Geschichtswissenchaft; Bd. 22) 

Guizot, Francois Pierre Guillaume. Of Democracy in Modern 
Societies. London: [Henry Hooper], 1938. 

Habich, Theodor. Deutsche Latifundien: Bericht und Mahnung. 3. 
Aufl. Stuttgart: W. Kohlhammer, 1947. 

Halevy, Elie. A History of the English People in 1815 = Angleterre 
en 1815. Introduction by Asa Briggs. London; New York: 
Ark Paperbacks, 1987. (A History of the English People; v. 1) 

Handwor t er buck der Staatswissenschqften. Hrsg. von dr. J. Conrad 
[et al.]. 2. Giinzlich Umgearb. Aufl. Jena: G. Fischer 1898- 
1901. 

Hansen, Marcus Lee. The Atlantic Migration, 1607-1860: A 
History of the Continuing Settlement of the United States. 
Edited with a Foreword by Arthur M. Schlesinger. Third 
Printing. Cambridge (Massachusetts): Harvard University 
Press, 1945. 

Haxthausen-Abbenburg, August Franz Ludwig Maria. Studien 
liber die Innern Zustande , das Volksleben und Insbedondere die 
Landlichen Einrichtungen Russlands. Hannover- Hahn 1847- 
1852. 3 vols. 

Vol. 1. 

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. The Philosophy of Fine Art. 
London: G. Bell and Sons, 1920. 4 vols. 

Hobsbawm, Eric John. The Age of Capital, 1 848-1875. New York: 
Scribner, 1975. (History of Civilization) 

. The Age of Empire, 1875-1914. New York: Pantheon 


591 


Books, 1987. (History of Civilization) 

. Age of Extremes: The Short Twentieth Century, 1914-1991. 

London: Michael Joseph; New York: Viking Penguin, 1994. 

. Bandits. [New York]: Delacorte Press, [1969]. (Pageant of 

History Series) 

. and George Rude. Captain Swing. New York: Pantheon 

Books, [1968]. 

. On the Edge of the New Century. In Conversation with 

Antonio Polito; Translated Ironr the Italian by Allan 
Cameron. New York: New Press, 2000. 

. On History. London: Weidenfeld and Nicolson, 1997. 

— . Industry and Empire; an Economic History oj Britain since 

1750. London: Weidenfeld and Nicolson, 1968. 

. Interesting Times: A Twentieth-Century Life. New York: 

Pantheon Books, 2002. 

. The Jazz Scene. London: Weidenfeld and Nicolson, 1989. 

. Labour’s Turning Point, 1880-1900; Extracts from Con- 
temporary Sources. London: Lawrence and Wishart, 1948. 
(History in the Making. Nineteenth Century; v. 3) 

. Labouring Men; Studies in the History of Labour. London: 

Weidenfeld and Nicolson, [1964], 

. Nations and Nationalism since 1780: Programme. Myth, 

Reality. Cambridge [England]; New York: Cambridge Uni- 
versity Press, 1990. (The Wiles Lectures) 

. Primitive Rebels: Studies in Archaic Forms of Social 

Movements in the 19th and 20th Centuries. Manchester. 
Manchester University Press, 1959. 

. Revolutionaries: Contemporary Essays. London: Weiden- 
feld and Nicolson, [1973]. 


592 


-> Uncommon People: Resistance, Rebellion and Jazz. New 
York: New Press: Distributed by Norton, 1998. 


. Workers: Worlds of Labor. New York: Pantheon Books, 

1984. 

Hoffmann, Walther G. The Growth of Industrial Economies. 
Translated from the German by W. O. Henderson and W. 
H. Chaloner. Dobbs Ferry, N. Y.: Oceana Publications, 
1958. 

Hoffmann von Fallersleben, August Heinrich. Unpolitische Lieder. 

Hovde, Brynjolf Jakob. The Scandinavian Countries, 1720-1865, 
the Rise of the Middle Classes. Boston: Chapman and Grimes, 
[1943]. 

Hugo, Howard E. The Romantic Reader. New York: Viking Press 
[1957]. 


Jaccard, Pierre. Histoire sociale du travail, de Vantiquite d nos jours. 
Paris: Payot, 1960. 

Jenks, Leland Hamilton. The Migration of British Capital to 1875. 
New York; London: A. A. Knopf, 1927. 

Khromov, Pavel Alekseevich. Ekonomicheskoe Razvitie Rossii v 
XIX- XX Vekakh, 1800-1917. [Moskva]: Gos. izd-vo polit. lit- 
ry, 1950. 

Klein, Tim (ed.). 1848: Der Vorkampf Deutscher Einheit und 
Freiheit: Erinnerungen, Urkunden, Berichte, Briefe. Ebenhau- 
sen-Miinchen; Leipzig: W. Langewiesche-Brandt, 1914. 
(Schicksal und Abentcuer: Lebensdokumente vergangener 
Jahrhunderte; 9) 

Kuczynski, Jurgen. Die Geschichte der Lage der Arbeiter Unter dem 
Kapitalismus. Berlin: Akademie-Verlag, 1960-1972. 38 vols. 

Vol. 8. 

Vol. 9. 


593 


Labrousse, Ernest. Aspects de la crise et de la depression de 
l’ economic francaise au milieu du XIXe siecle, 1846-1851 . 
Etudes sous la direction de E. Labrousse. La Roche-sur-yon: 
Impr. centrale de l’ouest, 1956. (Bibliotheque de la revolution 
de 1848; t. 19) 

. Le Mouvement ouvrier et les theories societies en France au 

XIXe siecle. 

Vol. III. 

Laing, Samuel. Notes of a Traveller, on the Social and Political 
State of France, Prussia, Switzerland, Italy, and Other Parts of 
Europe, during the Present Century. London: Longman, 
Brown, Green and Longmans, 1854. 

Lambert Dansette, Jean. Jean Lambert Dansetle. Origines et 
evolution d’une bourgeoisie. Quelques families du patronat 
textile de Lille- Armentieres, 1789-1914. Preface de Jacques 
Chastenet. Lille: E. Raoust et cie, 1954. 

Lardner, Dionysius. Cabinet Cyclopaedia. [London: n. pb., 1830 - 
1849], 133 vols. 

Laveleye, Emile Louis Victor. L' Instruction du people. Paris: 
Hachette et cie, 1872. 

Lefebvre, Georges. Etudes sur la revolution franpaise. Paris: Presses 
universitaires de France, 1954. 

. Napoleon. Paris: F. Alcan, [1936], (Peuples et civilisations. 

Histoire generale; XIV) 

L’Huillier, Fernand. Recherches sur Valsace napoleonienne. [Paris]: 
Libraine istra, [1947]. 

Leverrier, Jules. La Naissance de I’armee nationale, 1789-1794. 
Paris: Editions sociales Internationales, 1939. (Collection 
"problemes") 

Lewis, Michael. A Social History of the Navy, 1793-1815. London: 
G. Allen and Unwin, 1960. 


594 


Liard, Louis. L ’Enscignement superieur en France: 1789-1889. 
Paris: A. Colin, 1888-1894. 2 vols. 

Loyd, Samuel Jones. Reflections Suggested by a Perusal of Mr. J. 
Horsley Palmer 's Pamphlet: On the Causes and Consequences 
of the Pressure on the Money Market. London: P. Richard - 
Son, 1837. 

Lukacs, ( ivorgy. Der junge Hegel. Ueber die Beziehungen von 
Dialektik and Oekonomie. 


Luzzatto, Gino. Studi in onore di Gino Luzzatto. Milano: A. 
Giuffre, 1949-1950. 4 vols. 

Vol. 3. 

Lyashchenko, Peter Ivanovich. History of the National Economy of 
Russia to the 1917 Revolution. Translated by L. M. Herman. 
New York: Macmillan, 1949. 

[Maistrc, Joseph de]. Considerations sur la France, [n. p.' n pb 
1796], 

Marx, Karl. Karl Marx, Friedrich Engels. Werke. Berlin: Dietz, 
1956. 

. Pre-Capitalist Economic Formations = Formen, die der 
kapitalistichen Produktion vorhergehen. Translated by Jack 
Cohen; Edited and with an Introd. by E. J. Hobsbawm. 
London: Lawrence and Wishart, 1964. 

• Preface to the Critique of Political Economy. 

Mason, Stephen Finney. A History of the Sciences: Main Currents 
of Scientific Thought. London: Routledge and Kegan Paul 
1953. 

Mathias, Peter. The Brewing Industry in England, 1700-1830. 
Cambridge: University Press, 1959. 

McCord, Norman. The Anti-Corn Law League, 1838-1846. 
London: Allen and Unwin, [1958]. 

Merry weather, Mary. Experience of Factory Life: Being a Record 


595 


of Fourteen Years’ Work at Mr. Courtauld’s Silk Mill at 
Halstead, in Essex. Third Edition, much Enlarged, with a 
Preface by B. R. Parkes. [London: n. pb., 1862], 

Metternich-Winneburg, Clemens Lothar Wenzel. Memoirs of 
Prince Metternich. 

Vol. III. 

Mill, James. An Essay on Government, [n. p.: n. pb., 1823]. 

Mill, John Stuart. Principles of Political Economy. 

Miskolczy, [Julius], Ungarn in der Habsburger- Monarchic. Wien; 
Miinchen: Verlag Herold, 1959. 

Moore, Wilbert Ellis. Industrialization and Labor. Social Aspects of 
Economic Development. Ithaca; New York: Cornell Univer- 
sity Press, 1951. (Studies of the Institute of World Affairs) 

Morgan, Lewis Henry. The Indian Journals. 1859-1862. Edited and 
with an Introd. by Leslie A. White; Ulus. Selected and Edited 
by Clyde Walton. Ann Arbor: University of Michigan Press, 
1959. 

Morley, John. The Life of Richard Cobden. 6th Thousand of the 
Popular one Volume Edition. [10th Ed.]. London: T. F. 
Unwin, 1903. 

Morris, Richard Brandon. Encyclopedia of American History. New 
York: Harper, [1953]. 

Mulhall, Michael G. The Dictionary of Statistics. London; New 
York: G. Routledge and Sons, 1892. 

Muller von Nitersdorf, Adam Heinrich and Friedrich Gentz. 
Briefwechsel Zwischen Friedrich Gentz und Adam Heinrich 
Miiller, 1800-1829. [Stuttgart: J. G. Cotta, 1857]. 

Mundt, Theodor. Der Dritte Stand in Deutschland und Preussen, in 
Seiner Politischen und Standischen Vertretung. Berlin: [n. pb.], 
1847. 


596 


Musset, Alfred de. Oeuvres completes de Alfred de Musset. [Paris: 
L. Hebert, 1876-1884]. 11 vols. 

Vol. IV, 1879. 

Namier, Lewis Bernstein. 1848: The Revolution of the Intellectuals. 
London: G. Cumberlege, [1944], 

Nasmyth, James. James Nasmyth, Engineer, an Autobiography. 
Edited by Samuel Smiles, [n. p.: n. pb., 1897], 

Neuss, Erich. Entstehung und Entwicklung der Klasse der Besitzlo- 
sen Lohnarbiter in Halle. Berlin: Akademie-Verlag, 1958. 
(Sachsische Akademie der Wissenschaften, Leipzig. Philolo- 
gische-Historische Klasse. Abhandlungen; Bd. 51, Heft 1) 

[Owen, Robert], The Book of the New Moral World. 

• New View of Society: Or, Essays on the Principle of the 
Formation of the Human Character, and the Application of the 
Principle to Practice. Essay Second by One of His Majesty’s 
Justices of Peace for the County of Lanark. London: [n. pb ] 
1813. 

Palmer, R. R. Age of Democratic Revolution: A Political History of 
Europe and America, 1760-1800. Princeton: Princeton Uni- 
versity Press, 1959. 

Vol. 1: The Challenge. 

Paulsen, Friedrich. Geschichte des Gelehrten Unterrichts auf den 
Deutschen Schulen und Universitdten vom Ausgang des 
Mittelalters bis zur Gegenwart. Mit Besonderer Rucksicht 
auf den klassischen Unterricht. 2., Umgearb. und sehr 
Erweiterte Aufl. Leipzig: Veit and Comp., 1896-972. 2 vols. 

Vol. 2. 

Peacock, Thomas Love. Nightmare Abbey. London: Hookham 
1818. 

Picard, Roger. Le Romantisme social. [New York; Paris]: 


597 


Brentano’s, [1944]. 


Pollard, Sidney. A History of Labour in Sheffield. Liverpool: 
Liverpool University Press, [1959]. 

Praz, Mario. The Romantic Agony. Translated from the Italian by 
Angus Davidson. London: Oxford University Press; H. 
Milford, 1933. 

Ramos, Arthur. Las Culluras negras en el nuevo mundo. Version 
espanola de Erncstina de Champourcin; glosario dc voces por 
Jorge A. Vivo. Mexico: Hondo de cultura economica, [1943]. 
(Seccion de obras dc sociologia [del tondo de cultura 
economica] 1; Manuales introductorios) 

Read, Donald. Press and People, 1790-1850: Opinion in Three 
English Cities. London: E. Arnold, 1 1961]. 

Rees, Thomas. History of Protestant Nonconformity in Wales, [n. 
p.: n. pb.], 1 86 1 . 

Richardson, Joanna. My Dearest Uncle: A Life of Leopold, hirst 
king of the Belgians. London: Jonathan Cape, 1961. 

Robbins, Michael. The Railway Age. London: Routledge and Paul, 
[1962]. 

Robinson, Ronald, Alice Denny and John Gallagher. Africa and 
the Victorians: The Official Mind of Imperialism. London: 
Macmillan and Co; New York: St. Martin’s Press, 1961. 

Roll, Eric. A History of Economic Thought, [n. p: n. pb., 1948] 

Russell, James Burn. Public Health Administration in Glasgow: A 
Memorial Volume of the Writings of James Burn Russell. 
Edited by A. K. Chalmers. Glasgow: J. Maclehose, [1903], 

Saint-Just, Louis-Antoine-Leon. Oeuvres completes de Saint- Just. 
Avec une introd. et des notes par Charles Vellay. Paris: E. 
Fasquelle, 1908. 2 vols. (L’Elite de la revolution; 1). 

Vol. I: Organt. Discours et lettres (avril 1790-mai 1793). 


598 


Vol. II: Rapports et ecrits divers (mai 1793-thermidor an II). 

Sartoiius von Waltershausen, A. Deutsche Wirtsc.haftsgeschichte , 
1815-1914. 2., Erganzte Auflage. Jena: G. Fischer, 1923. 

Savant, Jean. Les Prefets de Napoleon. [Paris]: Hachette, [1958], 

Saville, John (ed.). Democracy and the Labour Movement; Essays in 
Honour of Dona Torr. London: Lawrence and Wishart, 1954. 

Scheer, Rudolf. Die Entwicklung der Annaberger Posamentenindus- 
trie irn 19 Jahrhundert. [n. p.]: R. Scheer, 1909. 

Schneer, Alexander. Ueber die Noth der Leinen-Arbeiter in 
Schlesien und die Mittel ihr Abzuhelfen. Berlin: [n. pb.]. 1844. 

Schilfert, Gerhard. Sieg und Niederlage des Demokratischen 
Wahlrechts in der Deutschen Revolution 1848/1849. Berlin: 
Rutten and Loening, [1952]. 

Schumpeter, Joseph Alois. History of Economic Analysis. Edited 
from Manuscript by Elizabeth Boody Schumpeter. New 
York: Oxford University Press, 1954. 

See, Henri. Esquisse d’une histoire du regime agraire en Europe aux 
XV Hie et XIXe siecles. [Paris: M. Giard, 1921]. 

• Histoire economique de la France. 

Vol. II: [Les Temps modernes (1789-1914)]. 

Sereni, Emilio. II Capitalismo nelle campagne (1860-1900 ) . Turin: 
Einaudi, 1948. 

Sharp, Walter Rice. The French Civil Service: Bureaucracy in 
Transition. New York: Macmillan, 1931. 

Smiles, Samuel. The Life of George Stephenson, [n. p ]• Murray 
1881. 

Soboul, Albert. Les Campagnes montpellieraines a la fin de I’ancien 
regime: Propriete et cultures d’apres les compoix. Paris: 
Presses universitaires de France, 1958. 


599 


. Les Sans-culottes parisiens en l’ An II. Paris: Librairie 

clavreuil, 1958. 

Sorel, Albert. L’ Europe et la revolution fr ancai.se . [Paris: E. Plon, 
nourrit et cie, 1922-1927]. 8 vols. 

Vol. 1. 

Spitzer, Alan Barrie. The Revolutionary Theories of Louis Auguste 
Blanqui. New York: Columbia University Press, 1957. 
(Columbia Studies in the Social Sciences; no. 594) 

Stamp, Josiah Charles. British Incomes and Property. London: P. 
S. King and Son, 1920. 

Talmon, J. L. Political Messianism: The Romantic Phase. New 
York: Praeger, 1960. (Books That Matter) 

Tarle, Evgeny Viktorovitch. Le Blocus continental et le royaume 
d ’Italic: La Situation economique de l Italic sous Napoleon ler, 
d’apres des documents inedits. Paris: F. Alcan, 1928. 

Thibert, Marguerite. Le Role social de Tart d’apres Saint-Simon. 
Paris: [n. pb., n. d.]. 

Tocqueville, Alexis de. Democracy in America = De La democratic 
en Amerique. Translated by Henry Reeve. London. Saunders 
and Otley, 1835-1840. 4 vols. 

Journeys to England and Ireland. Translated by George 

Lawrence' and K. P. Mayer; Edited by J. P. Mayer. New 
Haven: Yale University Press, 1958. 

Tooke, Thomas. A History of Prices and of the State of the 
Circulation, from 1793 to 1837. 

Vol. II. 

Trimingham, John Spencer. Islam in West Africa. Oxford: 
Clarendon Press, 1959. 

Tuck, Henry. The Railway Shareholder’s Manual. 7th. Ed. London: 
E. Wilson, 1846. 


600 


Turgot, Anne-Robert-Jacques. Oeuvres de Turgot. 

Vol. 5. 

Tylecote, Mabel. The Mechanics’ Institutes of Lancashire and 
Yorkshire before 1851. Manchester: Manchester University 
Press, 1957. 

Ure, Andrew and Peter Lund Simmonds. The Cotton Manufacture 
of Great Britain Investigated and Illustrated. London: H. G. 
Bohn, 1861. 2 vols. 

Vicens Vives, Jaime. Historia social y econdmica de Espana y 
America. Barcelona: Editorial Teide, [1957-1959], 4 vols. 

• Manual de historia economica de Espana. Con la 
colaboracion de J. Nadal Oiler. Barcelona: Editorial Teide 
[1959], 

Villeneuve-Bargemon, Alban. Economic politique chretienne. Paris: 
Paulin, 1834. 3 vols. 


Wachsmuth, Wilhelm. Europdische Sittengeschichte vom Ursprunge 
V olksthumlicher Gestaltungen bis auf Unsere Zeit. Leipzig' F 
C. W. Vogel, [n. d.]. 

V, 1-2: Das Zeitalter des Kirchenstreits, 1839. 

Wade, John. History of the Middle and Working Classes. 

Wadsworth, Alfred P. and Julia de Lacy Mann. The Cotton Trade 
and Industrial Lancashire , 1600-1780. [Manchester]: Manche- 
ster University Press, 1931. (Publications of the University of 
Manchester. Economic History Series; no. VII) 

Weill, Georges. Histoire de I’enseignement secondaire en France 
(1802-1920). Paris: Payot, 1921. 

Wertheim, Willem Frederik. Indonesian Society in Transition, a 
Study of Social Change. The Hague: W. van Hoeve, 1956. 

White, George. A Practical Treatise on Weaving. Intended as a 


601 


Text Book for Manufacturers by Hand and Power Looms and 
Power Loom Engineers. Glasgow: J. Niven, 1846. 

Williams, Alfred (ed.). Folk-songs of the Upper Thames: With an 
Essay on Folk-song Activity in the Upper Thames Neighbour- 
hood. [n. p.]: Duckworth, 1923. 

Wilson, James. Fluctuations of Currency, Commerce and Manu- 
factures; Referable to the Corn Laws. [London: n. pb., 1840], 

Young, Arthur. Tours in England and Wales. Selected from the 
Annals of Agriculture. [London: The London School ot 
Economics and Political Science, 1932]. (Series of Reprints ot 
Scarce Tracts in Economic and Political Science; no. 14) 

Zangheri, Renato (cd.). Le Campagne emiliane nell’epoca moderna ; 
saggi e testimonianze. Milano: Peltrinclli, [1957]. (Biblioteca 
G. G. Feltrinelli. Studi e ricerchc storiche) 

. Prime ricerchc sulla distribuzione della proprieta fondiaria 

nella pianura bologne.se ( 1789-1835 ) . Bologna: Cappelli, 
stampa, 1957. 

Zubaida, Sami. Islam, the People and the State: Essays on Political 
Ideas and Movements in the Middle East. London; New York: 
Routledge, [1988]. 

Periodicals 

Annals of Agriculture...: vol. XXXVI. 

Bezanson, Anna. “The Early Uses of the Term Industrial 
Revolution.” Quarterly Journal of Economics: vol. XXXVI, 
no. 2, February 1922. 

Blaug, M. “The Productivity of Capital in the Lancashire Cotton 
Industry during the Nineteenth Century.” The Economic 
History Review: vol. 13, April 1961. 

Bloch, C. “L’Emigration frangaise au XIX siecle.” Etudes 
d’histoire moderne et contemporaine: vol. 1, 1947. 

Blum, Jerome. “Transportation and Industry in Austria, 1815- 


602 


1848.” The Journal of Modern History, vol. XV, 1943. 

Briggs, Asa. “Middle-Class Consciousness in English Politics 1780- 
1846.” Past and Present, vol. 9, April 1956. 

Castro, R. Baron. “La Poblacion hispano-americana.” Journal of 
World History, vol. V, 1959-1960. 

Cohn, Bernard S. “The Initial British Impact on India, a Case 
Study of Banaras Region.” The Journal of Asian Studies', vol. 
19, 1960. 

Connell, K. H. “Land and Population in Ireland, 1780-1845.” The 
Economic History Review. 2nd Series, vol. 3, 1949-1950. 

Conrad, D. “Die Frequenzverhaltnisse der Univcrsitaten der 
Hauptsach Lichsten Kulturlander.” Jahrhucher Fur Nationa- 
Idkonomie und Stalistik : vol. LVI, 1895. 

Cousens, S. H. “Regional Death Rates in Ireland during the Great 
Famine from 1846 to 1851.” Population Studies: vol. 14, no 
1, 1960. 

Daumard, Adeline. “Les Eleves de lecole polytechnique, 1815- 
1848.” Revue d’histoire moderne et contemporaine : vol. 5, 
1958. 

Deane, Phyllis. “Estimates of the British National Income.” The 
Economic History Review: April 1956; April 1957. 

Eckers, R. S. “The North-South Differential in Italian Economic 
Development.” Journal of Economic History: vol. XXI, 1961. 

Emerit, M. “L’Etat intellectuel et moral de I’Algerie en 1830.” 
Revue d’histoire moderne et contemporaine: vol. 1, 1954. 

Gupta, Sulekh Chandra. “Land Market in the North Western 
Provinces (Uttar Pradesh) in the First Half of the Nineteenth 
Century.” Indian Economic Review: vol. IV, no. 2, August 
1958. 

Hobsbawm, Eric John. “The British Standard of Living, 1790- 


603 


1850.” The Economic History Review, vol. 10, no. 1, August 
1957. 


. “The Machine Breakers.” Past and Present : vol. 1, 

February 1952. 

Hovelacque, Abel. “La Taille dans un canton ligure.” Revue 
mensuelle de I’ecole d’ anthropology: [vol. 6], 1896. 

Imlah, Albert H. “British Balance of Payments and Capital Export 
of 1816-1913.” The Economic History Review: 2 nd Series, vol. 
V, 1952. 

Issawi, Charles. “Egypt since 1800: A Study in Lopsided 
Development.” Journal of Economic History : vol. 21, [no. 
2], March 1961. 

Jourda, Pierre. L’Exotisme dans la litlerature franpaise depuis 
Chateaubriand. Paris: [n. pb., 1939]. 

Kisch, Herbert. “The Textile Industries in Silesia and the Rhine- 
land: A Comparative Study in Industrialization.” Journal of 
Economic History : vol. 19, December 1959. 

Landes, David S. “Vieille banque et banque nouvelle: La 
Revolution financiere du XIXe siecle.” Revue d'histoire 
moderne et contemporaine: vol. 3, 1956. 

Lebrun, Pierre [et. al.]. “La Rivoluzione industriale in Belgio.” 
Studi Storici: vol. II, nos. 3-4, 1961. 

Lewis, Bernard. “The Impact of the French Revolution on 
Turkey.” Journal of World History: vol. 1, 1953. 

Macpherson, C. B. “Edmund Burke.” Transactions of the Royal 
Society of Canada = Memoires de la societe royale du 
Canada: 3rd. Series, Sect. 2, vol. LIII, 1959. 

Mori, G. “Osservazioni sul libero-scambismo dei moderati nel 
Risorgimento.” Rivista storica del socialismo: vol. 3, no. 6, 
1960. 


604 


Musson, A. E. and E. Robinson. “Science and Industry in the Late 
Eighteenth Century.” The Economic History Review. 2nd 
Series, vol. XIII, December 1960. 

Neue Rheinische Zeitung : 1848. 

Neumann, F. J. “Zur Lehre von den Lohngesetzen.” Jahrhucher 
Fur Nationalokonomie und Statistik : Band 3, F. 4, 1892. 

O'Brien, P. K. “Britisch Incomes and Property in the Early 
Nineteenth Century.” The Economic History Review: 2nd 
Series, vol. XII, August 1959. 

Portal, R. “La Naissance d’une bourgeoisie industrielle en Russie 
dans la premiere moitie du XIX siecle.” Bulletin cle la societe 
d’histoire moderne: douzieme serie, vol. II, 1959. 

Purs, Jaroslav. “The Industrial Revolution in the Czech Lands.” 
Historica: vol. 2, 1960. 

Rath, R. John. “The Habsburgs and the Great Depression in 
Lombardy-Venetia, 1814-1818.” Journal of Modern History: 
vol. 13, 1941. 

Sigmann, Jean. “Les Radicaux badois et 1’idee nationale allemande 
en 1848.” Etudes d’histoire moderne et contemporaine: vol. II, 
1948. 

Spring, David. “The English Landed Estate in the Age of Coal and 
Iron: 1830-1880.” The Journal of Economic History: vol. 11, 
no. 1, 1951. 

Stavrianos, Leften Stavros. “Antecedents to the Balkan Revolu- 
tions of the Nineteenth Century.” Journal of Modern History: 
vol. 29, no. 4, 1957. 

Volguine, V. “Les I dees socialistes et communistes dans les societes 
secretes.” Questions d’histoire: vol. II, 1954. 

Webb, Robert K. “Working Class Readers in Early Victorian 
England.” The English Historical Review: vol. LXV, 1950. 


605 


Zubrzycki, J. “Emigration from Poland in the 19th and 20th 
Centuries.’’ Population Studies: vol. 6, 1952-1953. 

Conferences 

La Pologne au Xe congres international des sciences historicities d 
Rome. Warszawa: [Panstw. Wydaw. Naukowe], 1955. 

The Report of the Statistical Committee appointed by the Anti-Corn 
Law Conference, Held in London... March, 1842. London: 
Charles Fox, [1842], 

Thesis 

Safa, Elie. L’ Emigration libanaise. Preface du president Allred 
Naccache. (These, universitc Saint Joseph Beyrouth, iaculte 
de droit ct des sciences eeonomiques, 1960). 


606 




Books 

Armytage, W. H. A Social History of Engineering. New York: 
Pitman, [1961]. (Technology Today and Tomorrow) 

Artz, Frederick Binkerd. France Under the Bourbon Restoration, 
1814-1830. Cambridge: Harvard University Press, 1931. 

. Reaction and Revolution, 1814-1832. New York; London: 

Harper and Brothers, 1934. (The Rise of Modern Europe) 

Atlas of Islamic History. Compiled by H. W. Hazard; Maps 
Executed by H. Lester Cooke and J. McA. Smiley, [n. p.: n. 
pb., 1943], 

Atlas Istorii SSSR. [n. p.: n. pb., 1950]. 

Atlas of World History. Edited by R. R. Palmer. Chicago: [Rand 
McNally, 1957], (Rand McNally History Series) 

Baker, John Norman Leonard. A History of Geographical 
Discovery and Exploration. New Ed., Rev. London: G. G. 
Harrap and Co., [1937], (Harrap’s New Geographical Series) 

Bernal, John Desmond. Science and Industry in the Nineteenth 
Century. London: Routledge and Paul, [1953]. 

. Science in History. London: Watts, [1954], 

Bloch, Marc. Esquisse d’une histoire monetaire de I’Europe. Paris: 


607 


f! 


A. Colin, 1954. (Cahiers des annales, 9) 

Blom, Eric (ed.). Groves Dictionary of Music and Musicians. 5th 
Ed. London: Macmillan; New York: St. Martin’s Press, 1954. 
9 vols. 

Bowden, Witt, Michael Karpovich and Abbott Payson Usher. An 
Economic History of Europe since 1750. New York: Cincin- 
nati; American Book Company, [1937], 

Briggs, Asa (ed.). The Age of Improvement, [n. p.]: Longmans, 
Green, 1959. ([History of England; vol. 8]) 

. Chartist Studies. London: Macmillan; New York: St. 

Martin’s Press, 1959. 

Brinton, Crane. A Decade of Revolution, 1789-1799. New York; 
London: Harper and Brothers, 1934. (The Rise of Modern 
Europe) 

Bromley, John Selwyn and Albert Goodwin (eds.). A select List of 
Works on Europe and Europe Overseas. 1715-1815. [Oxford]: 
Clarendon Press, 1956. 

Bronowski, Jacob. William Blake, 1757-1827; a Man without a 
Mask. Rev. Ed. Harmondsworth, Middlesex: Penguin Books, 
[1954]. (Pelican Books; A 317) 

Bruun, Geoffrey. Europe and the French Imperium, 1799-1814. 
New York; London: Harper and Brothers, 1938. (The Rise of 
Modern Europe) 

Bury, John Bagnell. The Idea of Progress; an Inquiry into its Origin 
and Growth. London: Macmillan and Co., 1920. 

Candeloro, G. Storia dell' Italia moderna 1815-1846. [n. p.]: 
Feltrinelli, 1958. 

Vol. 2: Dalla restaurazione alia rivoluzione nazionale. 
Cassell's Encyclopedia of Literature. 


608 


Chalmin, Pierre. L’Officier franpais, 1815-1871. Paris: M. Riviere, 
1957. 

Cipolla, Carlo M. The Economic History of World Population. 
Baltimore: Penguin Books, [1962]. (Pelican Books; A 537) 

Clark, Kenneth. The Gothic Revival, [n. p.: n. pb., 1944], 

Cole, George Douglas Howard. A History of Socialist Thought. 
London: Macmillan and Co., 1953-1960. 5 vols. 

Vol. 1: Socialist Thought: The Forerunners, 1789-1850. 1953. 

Cornu, Auguste. Karl Marx und Friedrich Engels, Leben und Werk. 
Berlin: Aufbau-Verlag, 1954-1962. 2 vols. 

Vol. 1: 1818-1844. 

Craig, Gordon Alexander. The Politics of the Prussian Army, 1640- 
1945. Oxford: Clarendon Press, 1955. 

Deerr, Noel. The History of Sugar. London: Chapman and Hall, 
1949-1950. 2 vols. 

Demoulin, Robert. La Revolution de 1830. Bruxelles: La Renais- 
sance du livre, 1950. (Notre passe. 6eme serie) 

Desai, Akshayakumar Ramanlal. Social Background of Indian 
Nationalism. [Bombay; New York]: Indian Branch; Oxford 
University Press, [1948], (University of Bombay Publications. 
Sociology Series; no. 2) 

Dobb, Maurice. Studies in the Development of Capitalism. London: 
G. Routledge and Sons, [1946], 

Dodwell, Henry Herbert. The Founder of Modern Egypt. Cam- 
bridge: The University Press, 1931. 

Dolleans, Edouard. Histoire du mouvement ourvrier. Preface de 
Lucien Febvre. Paris: A. Colin, 1936-1939. 2 vols. 

Droz, Jacques. Les Revolutions allemandes de 1848. D’Apres un 
manuscrit et des notes de E. Tonnelat. Paris: Presses 


609 



universitaires de France, 1957. (Publications de la faculte des 
lettres de l’universite de Clermont. 2. serie; fasc. 6) 

Drummond J. C. and Anne Wilbraham. The Englishman’s Food, a 
History of Five Centuries of English Diet. London: J. Cape, 
1939. 

Dubnow, Simon. Weltgeschichte des Judischen Volkes, von Seinen 
Uranfangen his zur Gegenwart. Berlin: Jiidischer Verlag, 
[1925-1930], 10 vols. 

Vols.: VIII and IX. 

Duveau, Georges. L’Instituteur. [Paris]: Editions du seuil, [1957]. 
(Le Temps qui court; 2) 

Edwards, R. Dudley and T. Desmond Williams (eds.). The Great 
Famine; Studies in Irish History, 1845-1852. [New York]: New 
York University Press, 1957. 

Einstein, Alfred. Music in the Romantic Era. New York: W. W. 
Norton and Company, [1947]. 

Eisenstein, Elizabeth Lewisohn. The First Professional Revolu- 
tionist: Filippo Michele Buonarroti, 1761-1837. Cambridge: 
Harvard University Press, Mass, 1959. ([Harvard Historical 
Monographs; no. 38]) 

Encyclopedia of the Social Sciences. [New York: The Macmillan 
Company, 1935]. 

Encyclopedia of World Art. [New York: Florence Printed, 1959- 
1968], 15 vols. 

Engels, Friedrich. Condition of the Working Class in England in 
1844. 

L’Epoque contemporaine. Paris: Presses universitaires de France, 
1953. 

Vol. I: Restaurations et revolutions, 1815-1871. Par Jacques 
Droz, Lucien Genet et Jean Vidalenc. 1953. 


610 


Evans, David Owen. Le Socialisme romantique, Pierre Leronx et 
ses contemporains. Pref. par Edouard Dolleans. Paris: M. 
Riviere, 1948. (Bibliotheque d’histoire economique et sociale) 

Fage, J. D. An Atlas of African History. [London]: E. Arnold, 
[1958], 

Ferns, Henry Stanley. Britain and Argentina in the Nineteenth 
Century. Oxford [Eng.]: Clarendon Press, 1960. 

Festy, Octave. Le Mouvement ouvrier an debut de la monarchic de 
juillet ( 1830-1834) . Paris: E. Comely et cie, 1908. (Bibliothe- 
que d’histoire moderne pub. sous les auspices de la societe 
d’histoire moderne; t. 2, fasc. Ill) 

Florinsky, Michael T. Russia: A History and an Interpretation. 
New York: Macmillan, 1953. 2 vols. 

Vol. 2. 

Francastel, Pierre. Le Style empire. Paris: Larousse, 1944. 

Francovich, Carlo. Idee sociali e organizzazione operaia nella prima 
metd dell WO (1815-1847). Milano: Avanti, 1959. 

Fugier, Andre. La Revolution franpaise et l’ empire napoleonien. 
Paris: Hachette, [1954]. (Histoire des relations internatio- 
nales; t. 4) 

Furnivall, John Sydenham. Colonial Policy and Practice; a 
Comparative Study of Burma and Netherlands India. New 
York: New York University Press, [1956]. 

Galt, John. Annals of the Parish. 

Godechot, Jacques. La Contre-revolution, doctrine et action, 1789- 
1804. Paris: Presses universitaires de France, 1961. 

Gombrich, Ernst Hans. The Story of Art. New York: Phaidon 
Publishers, 1950. 

Gonnard, Rene. La Legende du bon sauvage: Contribution a Vetude 
des origines du socialisme. Paris: Librairie de medicis, [1946]. 


611 



Greenberg, Michael. British Trade and the Opening of China, 1800- 
1842. [Cambridge: The University Press, 1951], 

Grosser Historischer Weltatlas. Miinchen: Bayerischer Schulbuch- 
Verlag, 1957. 

A Guide to Historical Literature. 

Halevy, Elie. History of the English People in the Nineteenth 
Century. 

Hauser, Arnold. The Social History of Art. London: England 
Routledge and K. Paul, 1951. 2 vols. 

Vol. 2. 

Heckscher, Elie F. The Continental System; an Economic Inter- 
pretation. Edited by Harald Westergaard. Oxford: Clarendon 
Press; London; New York: H. Milford, 1922. (Publications of 
the Carnegie Endowment for International Peace, Division of 
Economics and History) 

Henderson, William Otto. Britain and Industrial Europe, 1750- 
1870; Studies in British Influence on the Industrial Revolution 
in Western Europe. Liverpool: University Press, [1954]. 

— . The Industrial Revolution on the Continent: Germany, 
France, Russia, 1800-1914. [London]: F. Cass, [1961]. 

Hitchcock, Henry Russell. Architecture: Nineteenth and Twentieth 
Centuries. [Harmondsworth, Middlesex]: Penguin Books, 
[1958], (The Pelican History of Art, Z15) 

James, Cyril Lionel Robert. The Black Jacobins. New York: The 
Dial Press, [1938], 

Klingender, Francis Donald. Art and the Industrial Revolution. 
London: N. Carrington, [1947]. 

. Goya in the Democratic Tradition, [n. p.]: Sidgwick and 

Jackson, 1948. 


612 


Kohn, Hans. The Idea of Nationalism: A Study in its Origins and 
Background. New York: Macmillan Company, 1944. 

Kulischer, Iosif Mikhaiilovich. Allgemeine Wirtschaftsgeschichte 
des Mittelalters und der Neuzeit. Mit einer Einleitung von 
Jurgen Kuczynski. Berlin: Riitten and Loening, [1954], 
(Historische Schriftenreihe). 2 vols. 

Lang, P. H. Music in Western Civilisation, [n. p.: n. pb., 1942]. 

Langer, William Leonard. An Encyclopedia of World History, 
Ancient, Medieval and Modern, Chronologically Arranged. 
Rev. Ed. Boston: Houghton Mifflin Co., [1948]. 

Lanternari, V. Moaimenti religiosi di libertd e di salvezza. [n. p.: n. 
pb., I960], 

Latourette, Kenneth Scott. Christianity in a Revolutionary Age: A 
History of Christianity in the Nineteenth and Twentieth 
Centuries. London: Eyre and Spottiswoode, 1959-1963. 5 
vols. 

Leslie, R. L. Polish Politics and the Revolution of November 1830. 
London: University of London; Athlone Press, 1956. (Uni- 
versity of London Historical Studies; 3) 

Lewis, Bernard. The Emergence of Modern Turkey. London: 
Oxford University Press, 1961. 

Lewis, Michael Arthur. A Social History of the Navy, 1793-1815. 
London: Allen and Unwin, [I960]. 

Liddell Hart, Basil Henry. The Ghost of Napoleon. London: Laber 
and Laber limited, [1933], 

Lilley, S. (ed.). Essays in the Social History of Science. Copenha- 
gen: [n. pb.], 1953. 

Lippmann, Edmund Oskar von. Geschichte des zuckers seit den 
altesten zeiten bis zum beginn der rubenzucker-fabrikation. 2. 
Aufl. Berlin: J. Springer, 1929. 


613 



Lukacs, Gyorgy. Goethe und seine Zeit. [n. p.: n. pb., 1955]. 

Tl w Historical Novel. Translated from the German by 

Hannah and Stanley Mitchell. London: Merlin Press, [1962], 

Studies in European Realism; a Sociological Survey of the 

Writings of Balzac, Stendhal, Zola, Tolstoy, Gorki, and others. 
Translated by Edith Bone; Foreword by Roy Pascal. 
London: Hillway Pub. Co., 1950. 

Lyashchenko, P. History of the Russian National Economy, [n. p.: 
n. pb., 1947], 

Mackenzie, Kenneth. The Banking Systems of Great Britain, 
France, Germany, and the United Slates of America. 3d Ed., 
Rev. and Enl. London: Macmillan and Co., 1945. 

Mantoux, Paul. The Industrial Revolution of the 18th Century, [n. 
p.: n. pb., 1906]. 

Manuel, Frank Edward. The New World of Henri Saint-Simon. 
Cambridge: Harvard University Press, 1956. 

Marcuse, Herbert. Reason and Revolution; Hegel and the Rise of 
Social Theory. London; New York: Oxford University Press, 
[1940], 

Martin, Gaston. Histoire de I’esclavage dans les colonies franpaises. 
Paris: Presses universitaires de France, 1948. (Colonies et 
empires; collection internationale de documentation colo- 
niale. 1. ser.: Etudes coloniales, 4 Colonies et empires. 1. ser.: 
Etudes coloniales; 4) 

Marx, Karl. Capital I. 

Mayer, Alfred. Annals of European Civilization, 1501-1900. Fore- 
word by G. P. Gooch. London: Cassell, 1949. 

Mazour, Anatole G. The First Russian Revolution, 1825, the 
Decembrist Movement, its Origins, Development and Signifi- 
cance. With a Foreword by Robert J. Kerner. Berkeley: 
University of California Press, 1937. 


614 


Niebuhr, H. Richard. The Social Sources of Denominationalism. 
New York: H. Holt and Company, [1929], 

Novotny, Fritz. Painting and Sculpture in Europe, 1780-1870. 
Baltimore: Penguin Books, [I960], (The Pelican History of 
Art, Z20) 

O’Dea, William T. The Social History of Lighting. London: 
Routledge and Paul, [1958], 

Panikkar, Kavalam Madhava. Asia and Western Dominance. 
London: Allen and Unwin, [1953]. 

Parker, Harold Talbot. The Cult of Antiquity and the French , 
Revolutionaries. Chicago, 111.: The University of Chicago 
Press, 1937. 

Pascal, Roy. The Growth of Modern Germany. London: Cobbett 
Press, 1946. (Past and Present; Studies in the History of 
Civilization; v. 2) 

Pevsner, Nikolaus. An Outline of European Architecture. [6th, 
Jubilee Ed.]. Baltimore: Penguin Books, [I960]. 

Pinson, Koppel Shub. Modern Germany, its History and Civiliza- 
tion. New York: Macmillan, 1954. 

Pirenne, Henri. Histoire de Belgique. Bruxelles: H. Lamertin, 1900. 
7 vols. 

Vol. 5. 1926. 

Vol. 6. 1932. 

Pokrovsky, Mikhail Nikolaevich. Brief History of Russia. Trans- 
lated by D. S. Mirsky. New York: International Publishers, 
[1933], 2 vols. 

Vol. 1. 

Polanyi, Karl. The Great Transformation, [n. p.: n. pb., 1945]. 

Ponteil, Felix. L’Eveil des nationalitks 1815-1848. [n. p.: n. pb., 
I960], 


615 



. La Monarchic parlementaire, 1815-1848. Paris: Colin, 

1949. (Collection Armand Colin, no. 256. Section d’histoire 
et sciences economiques) 

Preclin, Edmond. Le XVIII siecle. Paris: Presses uni vers itaires de 
France, 1952. 2 vols. 

Redlich, Fritz. De praeda militari. Looting and booty, 1500-1815. 
Wiesbaden: F. Steiner, [1955]. (Beihefte/ Vierteljahrschrift fur 
Sozial- und Wirtschaftsgeschichte; Nr. 39). 

Reinhard, Marcel R. Histoire de la population mondiale de 1700 d 
1948. [Paris]: Domat-Montchrestien, [1949], 

Roll, Eric. A History of Economic Thought. 

Rude, George F. E. The Crowd in the French Revolution. Oxford: 
Clarendon Press, 1959. 

Sagnac, Philippe. La Formation de la societe franpaise moderne. 
Paris: Presses universitaires de France, 1945-1946. 2 vols. 

Vol. 2: La Revolution des idees et des mceurs el le declin de 
I'ancien regime ( 1715-1788) . 

Salaman, Redcliffe Nathan. The History and Social Influence of the 
Potato. Cambridge [Eng.]: University Press, 1949. 

Scelle, Georges. La Trade negriere aux Indes de Castille, contrats et 
trades d’assiento. Paris: L. Larose and L. Tenin, 1906. 2 vols. 

Schumpeter, Joseph A. Business Cycles; a Theoretical. Historical, 
and Statistical Analysis of the Capitalist Process. New York; 
London: McGraw-Hill Book Company, 1939. 2 vols. 

Sereni, Emilio. A Storia del paesaggio agrario italiano. Bari: 
Laterza, [1961], 

Simon, Brian. Studies in the History of Education, 1780-1870. 
London: Lawrence and Wishart, 1960. 

Singer, Charles [et al.] (eds.). A History of Technology. Oxford: 


616 



Clarendon Press, 1954-1958. 5 vols. 

Vol. 4: The Industrial Revolution 1750-1850. 1958. 

Smith, Wilfred Cantwell. Islam in Modern History. Princeton: 
Princeton University Press, 1957. 

Soboul, Albert. Precis d’histoire de la revolution francaise. [Paris: 
Editions sociales, 1962]. 

. Les Sans-culottes parisiens en Van II. [n. p.: n. pb., I960], 

Sombart, Werner. Der Moderne kapitalismus; Historisch-System- 
atische Darstellung des Gesamteuropaischen Wirtschaftslebens 
von Seinen anfangen bis zur Gegenxvart. Miinchen; Leipzig: 
Duncker and Humblot, 1928. 3 vols. 

Vol. 3. 

Sorel, Albert. L’ Europe et la revolution f ran false. Paris: E. Plon; 
Nourrit et cie, 1885-1904. 8 vols. 

Vol. 1. 

Sovietskaya Istoricheskaya Entsiklopediya. 

Stavrianos, Leften Stavros. The Balkans Since 1453. [n p- n pb 
1953]. 

Stokes, Eric. The English Utilitarians and India. Oxford: Clarendon 
Press, 1959. 

Strauss, Erich. Irish Nationalism and British Democracy. London: 
Methuen, [1951], 

Tarle, Evgenii Viktorovich. Napoleon’s Invasion of Russia, 1812. 
New York; Toronto: Oxford University Press, 1942. 

Taton, R. The French Revolution and the Progress of Science. 

Taylor, Alan John Percivale. The Habsburg Monarchy, 1809-1918; 
a History of the Austrian Empire and Austria-Hungary. 
London: H. Hamilton, [1949], 


617 



Thompson, Edward and G. T. Garratt. Rise and Fulfillment of 
British Rule in India. London: Macmillan and Co., 1934. 

Trahard, Pierre. La Sensibilite revolutionnaire (1789-1794). Paris: 
Boivin et cie, [1936]. 

Tropp, Asher. The School Teaehers; the Growth of the Teaching 
Profession in England and Wales from 1800 to the Present 
Day. London: Heinemann, [1957]. (The Kingswood Social 
History Series) 

Truslow, Adams James (ed.). Atlas of American History, [n. p.: n. 
pb., 1957]. 

Villat, Louis. La Revolution et /’empire. 

Wangermann, Ernst. From Joseph II to the Jacobin Trials, 
Government Policy and Public Opinion in the Habsburg 
Dominions in the Period of the French Revolution. [London]. 
Oxford University Press, 1959. (Oxford Historical Series; 2d 
Ser.) 

Weill, Georges Jacques. Le Journal. Paris: La Renaissance du livre, 
1934. 

Wellek, Rene. A History of Modern Criticism: 1750-1950. New 
Haven: Yale University Press, 1955. 8 vols. 

Vol. 1 : The Later Eighteenth Century. 

Wertheim, Willem Frederik. Indonesian Society in Transition, a 
Study of Social change. 2d., Rev. Ed. The Hague: W. van 
Hoeve, 1959. 

Williams, Eric Eustace. Capitalism and Slavery. [Chapel Hill, N. C: 
n. pb.], 1944. 

Wright, Gordon. France in Modern Times, 1760 to the Present. 
London: John Murray, 1962. 

Wright, Harold Richard Charles. Free Trade and Protection in the 
Netherlands, 1816-30; a Study of the First Benelux. Cam- 


618 



bridge [Eng.]: University Press, 1955. (Cambridge Studies in 
Economic History) 

Periodicals 

Antal, Friedrich. “Reflections on Classicism and Romanticism.” 
Burlington Magazine. 

Purs, Jaroslav. “The industrial Revolution in the Czech Lands,” 
Historica: vol. II, 1960. 

Conferences: 

Actes du congres historique du centenaire de la revolution de 1848. 
Paris: Presses universitaires de France, 1948. 

Premiere conference internationa/e d'histoire economique. Contribu- 
tions = First International Conference of Economic History. 
Contributions. A. L’lndustrialisation comme facteur de la 
croissance economique depuis 1700. B. Etude comparee du 
grand domai3ne depuis la fin du moyen age. Communica- 
tions. Paris; La Haye: Mouton, 1960. 


619 





o-u I 


418.415 1 37 1 1 275 


4 129 

440 435 


4 278 

4251 , 

.247 4241 

4 430 

4 405 < 

.399 4393 

. 450 

4 448 

4447 4445 


554 

4537 4453 


4 247 _ 245 c %^yi 

293 t 266 
(j ^JL>- 

140 4135 : (1789) 

(jLlpJ j_£- j*>Lp| 

396 : (1829) 

211 : (1823) jy r d'Ul 
25 . Jl^ 4 ( _jlii'y! 
4350 431 1 i^LJl .sLad^l 
4446 t 442 t 441 4 438 

4519 4483 4459 <.451 

529 t 524 4520 
486 4 8 1 : II ^LvajJ*yi 


518 4514 \ 4 ^Jjl 

77 :.j <.Cy\jSj 
488 : jji Ljo 4 

4 484 . Oj — 9 4 . — 9 \ a - 1 •. < i l 

500 

532 : .j 4jjjljij 
421 4 302 


4 134 

459 435 


s 2 ^. 

4 222 

4 145 4 

141 

4 140 

4359 

4 356 4 

344 

4 226 

4 495 

4 427 4 

408 

4 360 

552 4550 

4 544 

4 533 


4455 . 4_>j! 

488 

161 : j£i\ 

4208 4206 : JjSfl jXJ^y I 
428 

4 129 4 28 .25 4 23 


404 ,403 
494 : .J , 


221 

,220 


, 1 

,227 

,93 


<• J — i j' 

,400 

,399 

,393 

,240 

,450 

,447 

_ 445 

,412 




504 

155 

,154 , 

142 :.j 

•(7 ‘ jril 



221 : .1 

C Xo j ^o| 


423 : 

325 : ,>1*1 

509 ! , d)0°^5\jl 


, 117 ,115 ,105 ,97 

366 ,312 ,122 
257 : JU , >JI 
_ 23 ; ^JLo_L*Jl 
_ 212 ,205 ,40 ,28 ,26 
271 ,214 

,137 ,136 1 

165 , 146 
253 ,237 

LwiJLp OLljSM a^J?\JxsJ\ 
245 ,208 : (1846) 
468 , o j4jl 

500 ,470 , yOl 

356 idLjJbji ,JJ6l 


512 ,351 : jJjLL. 

,132 ,51 l c 1 — ®_?— ; 

242 ,229 ,226 


479 ’ 2)L* _jj , 



534 ,522 ,261 : 

, 205 . 

544 ,216 


,473 ,272 ijjj-A-. 

,492 ,490 ,478 ,477 

502 

525 ,523 \p\J> ,lJ 
494 ,478 ,469 : 


,250 ,79 

,445 ,433 ,343 ,251 

,539 ,529 ,453 ,448 

552 

506 ,480 ,472 ,469 : 1 y J'l\ 
528 ‘ jj-Ol , 

,515 .o \~****jj^ y b* , ^4*^ J4 ^ 
539 


,191 ,147 


• u 
499 ,469 


539 ,538 : y ; J , 0 5jl 
268 :jLJb 

,268 : 


622 



(■467 (466 (348 (346 

477 (475 (469 (471 
469 (468 

11 . O jZj I ( 2l jJL 

(449 (168 :pUj (dU 


537 (491 (483 (482 
393 ! |»Uj ( 

(311 (38 ( .1 - ■ . 

446 (436 (410 
468 jU>^l ( jj 
494 ( 468 ; ^ 

373 . ( jU j-Zjj 


481 ; jjjU ( j\ y 
468 : 

554 (386 Oy>~ ( OjI jj 
480 (468 : (JjJ^ 

539 

33 . ( (JU^j 

350 . (J I ( 

(419 (415 \l . 7 ;l v ... ,J| 

(430 (429 (422 (420 

536 (504 

(232 : dwPL^J! LjlxJj^l 
455 (399 (383 



495 ^ <JjLi t jj 

352 . ^jSjcS y 

o 

Tf- 

(135 ( 

39 : <ij 

1 

531 : ( jjUd.^ 

(251 

(176 

d43 

( 141 

516 1 353 . ^*jLo (, ^Uvj y 

(353 

(303 

(288 

(277 

1 77 c 6 7 I iwji-j c 

(410 

(400 

oo 

u> 

On 

O 

353 t 168 

(444 

(438 

(421 

(411 

149 . . c—j . ^ c 

(476 

(463 

(455 

(452 

488 . ^ _y 

(489 

(486 

(484 

(477 

347 ! .1 (, __ Lu y 

(503 

(502 

O 

O 

(491 

168 . .-A C 



537 

(533 

559 c447 cl00 : iillaJl 


219 . ^j yi ( (3 J 
(467 (466 : .1 , 

471 (469 
486 ; .1 ( jj 
510 : .1 ( jli jj 


■ (L dl_l_a) 


rjy-^r 
271 




241 :c_pjl i.^% 
250 (242 (241 : 

(128 (78 !j 3 ( dSljjL, 


623 



408 l 4 

349 '■ ^yjj i <Jsi 

1 1 69 1 128 ' 0 r-3 — *j — 1 <■ ij ? — ; 
<456 t425 ^411 4228 

504 

350 <■ 

236 '. (UUl) 

_ O _ 

347 4 346 4 205 : 

350 : $j\ jz I i)yr <■ 

341 4 91 : ajoU^NI 

4 176 4 122 ojL>tdJl 

551 4217 

441 4337 4 176 : i J-\ SjU-xJl 
489 475 455 : SjL* 

t 422 4416 4218 4217 

545 

303 ! 4 Jj 

168 483 1 ^>jLo y 4 SjyQ - L 

4 109 4 84 : ^L^oiNl 
4 284 4278 4198 4 122 

558 4335 4334 

c 105 466 : 4_^ljw2-!l <u r <i-uJl 

333 4332 4278 4 118 


526 : ji c-jj53l 4 j jiy 
347 : jljiajl 4 

467 ; oL>- 4 J jj 
353 4 67 ! j-Jb <■ 2) 

518 4514 : ^jjU- <-iS^)y. 

4 221 4 220 ' o j-«-wwu 4 jLaJj-; 

311 4275 
317 ! J 4 

4 237 4 229 : 4<jjjUj_; 

522 t 492 4242 4 241 
455 4 188 : ji . J 4jiU^ 
408 ; 4 _j 4 <u fc jj 

4 168 4 167 ; 4 

t 471 4469 4467 4466 

475 

500 4499 : 

244 : j} .i_j 4 4^>eJl^-o 

528 -(T t0 7^ 

334 ! .J _ .jj-" 1 
<.454 <443 : 4.2 j_-.il 4 ^^ 
485 4455 

168 

4 362 4 360 

437 4364 

370 4 328 :(SjZ-y\) 

4 465 l j . J j — j 4 

518 


469 : .<j-4 .1 4 4_i-^Pjjj 

4 78 ' ji 4 ( J^aSjJ 


624 


273 1 231 : 1821 ijji 
1 221 c220 riJL— ' S jjhJI 
297 

1 37 : (1776) itSLijA I SjyJI 
t394 1 134 1 128 4 73 

487 t422 *410 
1 127 : (1917) iLiJOJl Sj^Ul 
345 

1 21 ». 14 4 13 : ‘UpLwsJI 


_ 86 

4 83 . 

77 4 54 

431 

4 98 

495 4' 

92 4 90 

488 

4 1 11 

4 108 

4 106 

4 102 

4 142 

4 126 

4 123 

4115 

4 326 

4318 

4 309 

4 294 

4 392 

4 388 

4 356 

4 328 

4 445 

4412 

4 406 

4 399 

4 504 

4 470 

4 457 

4 453 

4 540 

4 536 

4 533 

4 526 




543 

4 14 : 

(1789) 

4— ^j2_J| Oj j-Lll 

t 40 

431 4: 

27 4 24 

421 

4 74 

472 _ 

70 4 67 

4 60 

4 129 

_ 125 4 

122 482 

. 4 81 

4 145 

4 141 

4 135 

4 134 

4 177 

4 170 

4 148 

4 147 

4 189 

. 187 

4 185 

4 183 

4 225 

. 223 

4 220 

4218 


542 4444 ;223 
469 * • o > cj 4 ,r ■* ) 4 
130 4 82 

469 : .j 4 

489 

419 1 ^AjLaJO ^S(-j 

11 . 4 j (1 — I 

306 ." (^j ^Dl) 

494 40^ 

522 . .1 _ .4J 4 
53 1 4 5 22 . ^u*»pj 1 4 1 ^ 

_ O _ 

469 I ^*LJj 4 <_£ 

496 4472 :^!yc^S/l SiUiJl 
4499 : ^,,1 a,.»> jJl 4-LJa.Jl iiUi 
500 

458 4 345 : «l2Jl 

4 212 4 207 : 1830 oljj j 

4242 4232 c 231 t 222 

549 4492 t 444 4 258 
4218 4205 471 : 1848 o ! jy 


4 244 

4 241 

4 233 

4 224 

4 259 

4 255 

4 248 

4 247 

4 303 

4 277 

4 276 

4 268 

4 546 

4 495 

OO 

4 384 


556 


625 


; jj) a_w*_«^M 

335 t 143 

415 . j^JI aj ^*- w^v3l 

^3 AjJjJ jJl aA}\ yl<*jj2\ <U^oJ-l 

246 : IxJ jj& 

243 ! ,v>->j -. j j A-*^ 
251 ; jJl a-*^- 

273 ; ^SU-j a~*^ 

’. ( ^ jy> ) A-> j_o_«J I A^>-*_«~A- I 

526 1 5 16 c 5 13 <. 168 c67 
; a2>o ytfl — >LxS^Jl a^?- 

415 

AjlisUjJl ( j^iJjjil 1 >ll5\jl A~*^- 

415 :i^Sn j 

- r. 3 — A .! , - •---' - 1 ( / »A \ ,1 A 

415 :^\jD\ 

513 ; “uSUil 
243 

400 ; jyjU i .iy>- 
'. (L~_<>jJl i4l.J_^) 

365 1 360 4295 4 72 i7l 

513 4 <_J_^- 

523 4 487 ; j>LJj <. y^>- 
347 ■ 4 

375 ! iSjU: jL^ 4 
4 149 . 147 : Oj — j J — J 

152 4151 


4 272 

4 259 

4 248 

4 245 

4 296 

4 295 

4 290 

4 277 

4 335 

4 333 

4 325 

4311 

4 367 

4 359 

4 356 

4 348 

4410 

4 406 

4 394 

4 392 

4 443 

4 429 

4 422 

4411 

4 470 

4 460 

4 456 

4 444 

4 480 

4 477 

4 475 

4 471 

4 491 

4 487 

4 485 

4481 

4512 

451 1 

4 500 

4 492 

4 536 

4 533 

4 526 

4516 

4 555 

4 552 

4 545 

4 540 




558 


- 

c- 


550 

4221 

: jjXl 

t (j ^_w«S'L>- 


518 


' 'C '(L ■4^" 


229 




jJl Al^L^ 


173 : ax~~JLJI ac-La^-I 
229 " j jJ~ UaII *1x4 a~*j?~ 

! A-w^J j-ilJl A jJ ^Jo'y/1 a-^*^4~I 

530 


A>_oSll 4_. 

516 4513 

A_a_™J_a_LJ > li. *5/ 1 a_j_-*_o— 

539 iv-JaJl 

pJULI—U Aw_i l_la_j I A-~_*_»- 

539 4513 


626 


526 t67 : c^jjb 

(.529 (.414 : jJjLLj ‘^jjb 
536 c 531 

334 : _ -(7 - • J <■ j i_^pb 

1 80 ! .0 _ .J t jib 

t470 c467 : . J .£■ t JL-w-ib 
477 

33 tjS'b 


66 




Vb 


516 c 5 1 3 . cl) 4 cl) 1 ^ 

155 1 153 1 149 tjjib 


370 


•C ‘ 


(Jbbjlj 


t l 70 : (1791 ) 

225 

225 : (1793) ^>J! 
t466 : . j .cJ t jjl~o 

471 4 469 
488 ; t j 

. jLo ^ (j ^ jj,s 

82 

(.467 : .1 _ .^i tljj Sblo 

492 4 490 (.478 
457 : . . . 

468 ! t 

147 . .^j _ ,<J 
(.493 (.470 ! ajjjjjI 

494 


4 £~U ji 


4 143 : — «j_ > 

456 t 419 

431 . .( — 5 4 ^ y>^>~ 

" C“ 

1812) ‘Ubbl j-4 - J-LijSf I l > jjM 

176 : (1814 _ 

233 : (1847) 

: (1856 _ 1854) 

204 

1 430 (. 425 : i j jb-™5 jl 75 
486 

J— ^-gJl) ^L°L~U LS j-?~ 

419 :(SJUaj J Jl 
1 39 1 c 153 : TJLo-jJl 7_S>M 
401 c395 4394 4 392 
c 437 468 4 67 : bo^’l 

438 

222 .(LjUajjj) ( >j>- 

oL j*y j !!) «1 x II 1 ‘ 

238 :(SJL>cll 

4 168 " (L-jLJa-j j— j) y 

269 4222 

_ i „ 

7 5 . li 4 La Lp I a 
421 . djjjS” 4 jb 


627 


t255 4 237 I oLiil Llkl Aklj 

23 . 2)L2p t. y\~y 

258 

469 4 468 ! .y <. 

258 (.237 :Slkl IjJ^ iklj 

400 : j yy 4 ,J y&j3 

258 (.26 ; okiJl L5 y Akl j 

66 . , 3 4 

258 :slkl dJLLJl <klj 

369 ! (jvx>L>tAj 4 

j jJLiJl jJ-t- 4_Li_)l j 

■ j-j-Ljj-i-p 

250 :(Uli!) 

111 

Ju>- dk?1 Akl ^Jl 

513 : 4^3 

253 : jljJJl 

4 363 4 353 : jJjl—Lj 4j_kL>3 

258 ! Slkl y~^ Aklj 

4471 4469 4468 t 466 

258 i oLi]l L*j ^3 Aklj 

480 

: oj jJl 0 j->LiJ (jw=>jL*il A-kl j 

4 154 4 148 4 144 :Lk yL-kl 

350 1 249 (.243 

4424 4251 4235 4 226 

529 IaSjIj 

550 t 457 t 444 

1 147 4 142 c 1 26 IaJISLoI^SI 

4 143 '. k j_™S"lkl 4_kl jJLo_> 4Jl 

533 . 531 1 252 4 245 

238 4223 

396 ; 228 :a^LJ1 

4 246 . — uJl a-L? ^ a~q— j -A_J 1 

538 ! J-il yy 4 Jkj 

444 

465 46 I 437 435 : iJU_J jJl 

171 ^UL> 4 jN yyZ 

4232 4117 4100 499 4 75 


445 <, 443 _ 440 4438 t 412 

- J - 

4487 t 452 4451 t 448 _ 

255 ! SlkJl LiUJkkl Aklj 

554 4544 4521 4 492 

4 255 4 237 : SliiJl Lilli ikl j 

33 : .(—> 4 4_i!lj 

258 

522 i 0^3 jJ jj jJ 4 4jX)l j 

4 237 Sk-kJl 1 >jjj\ 4 h ;'j 

. • (_J • — o — *■* Jl 4 2 ) y~ ^ 4 

257 4253 

523 

258 iebill iJdy.l Aklj 


628 



_439 1 308 ; < jijLSjjj 

463 <446 <442 
518 . .k — j ,^s < jl^j j 

239 . wXjlio i ^Aj j} *> 
475 . jiij 

- j - 

260 : (oJ /ai) 

- lT 1 - 

. ijjj JjLS" tiljjJj jj <^x-sLwo 
523 

150 . j^*jL>- 1 4_>jw0! jL*^> 

• _?■> • J -I . J < y-^r — oL*« 

< 153 1 149 c 125 <43 c 38 
< 226 c 165 (.156 <.154 

446 <242 

. $ j3S Cj ^ 5Jl 2) jL*o 

521 (.502 <445 <241 

<445 <370 jl Jl 

450 

<220 : < ( j — jjl — a jl ^ 

221 

448 <442 '. < (_$Lw 

<469 <346 : . _ o <<J|j_>Lz_~o 
480 

16 ; jj>- <^^31x^0 
243 . <-j3 jjy>~ < 


<157 

<146 <131 


OO 

r- 

<N 

<231 <229 

<227 

491 <430 <428 

<303 


502 < 494 : j yr 

< j^— 'J 

513 

: ^531 

<3j yu>j 

<38 

. j jo < 


<151 

< 149 < 146 

<51 

<171 

<160 <157 

<153 

<456 

<409 <335 

<226 



477 

196 I J-JLol jAj> < 



196 : jttU < 



370 .uxJjl 

4 79 ■ ) jjLiLkAi < I jjj 
430 : .1 < 

< 156 < 154 .' i}L>- j U- < 

<409 <171 <162 <161 

<463 <462 <456 <449 

537 <490 <477 <475 
480 <469 • j j 
<478 _ 474 <237 : jJLkxoj^II 
<488 <485 <483 <481 

<499 <495 <493 _ 490 
539 <537 <519 <500 
419 <128 ; oIaj^o ^|j <<_£jj 
191 :jx>y ijtijj 
273 ! .21 < ^*>Uoj 


629 



530 

;270 :(jlij-i]l ^ 3 ) J-Li 
418 


523 : .<J 


523 

c 41 4 : 


478 : 


i. 

476 

<433 

:j»Uj <^ r ~SLi 


517 < <j 


528 '. .1 t 

517 i c ol j-Jo 

<.467 <.466 : .ui tOjl — >j — 4. 

484 (.478 (.469 
1 468 _ 467 l JlljjJj ji <. obj-^ 
500 <.493 (.469 
500 (.469 (.468 : 0 coUp 
467 <, 168 : .0 <. ^IL4 
460 l 168 ' .(— s t ^xlL^i 
<476 : lJ L r J^ LS -~* <.J-Lw4 

495 <492 < 477 
502 : .<_i .li < 

< 129 <79 <.40 < 16 
(.450 < 370 1 255 <252 

555 <489 <.487 <457 <451 


.108 


'• (TJJHr 


< j 


'J- 


511 (.352 
502 :jJI < *Xl-> 

<486 <467 1 j_x_Jl j < 

547 (.488 

1 1 . I-Lu < (3 ^*5 ^ 

<352 < 350 ijLU-. 

379 

(.443.439 < 82 : ^1 ui.^ 
463 t460 (.449 
424 

526 ifUj < 0 ^ 

418 :Jp 
270 (.23 
49 1 < 1 68 ^ . j < 

. f- 

34V . t 

276 ! . ^ 

522 «.448 
137 : (<_/N!) 


■lT" 


-J 1 - 

; jj < ( 1 j L> LJo 

490 (.486 <.476 

; (l_~J jJ i^i-Lo) J 
346 


(.91 <89 ! ioLlij^pJl 4 _pU ■^a}\ 


630 


.450 .429 .412 : 5-J^U^Jl 
537 .454 

.413 .412 .410 :i H L<_bJl 
434 .433 
425 .413 .411 

272 : UL Jp 
418 : Jp 


-i- 

.261 .254 .^jJI—jjLp 
304 

515 .jUJLi 
534 .518 .IjJU 

269 : (LcLgil) 

501 .<OJU. 

.480 .468 p 

481 

1 1 I I t I Jp 

468 o ji . i_i tjjjLLjP 
554 ‘•diJ' 

.488 .486 iC^^Vl) 

525 .523 .494 .489 


469 .468 :.p .ISxU 

p 

532 . .1 . ^jlo^_p 

.458 .331 .161 .48 : xijJ. 
_ 466 .463 .462 .459 
.475 .471 .468 .467 


313 .309 

- 92 .90.88 : i> kiJ! iplw> 
120 .109 .105 .101 .97 


_Jp_ 

423 lix-Jl 
.367 ! 

421 

4_AjLL> 

423 iCu^jjil) 
499 : (.1^ iisli, 

* — j 1— 1 ^j-p^ g ll 

431 


.144 

.142 : 


4_a_JaJl 

.392 

.353 

.232 

.153 

.400 

.399 

.396 

.395 



548 

.413 


489 .422 


-t" 

• (j-wo'i/l) ^ jiLaJl X_p 

418 .305 

25 : JU- jlp 


25 . . oXp 

* 

25 ; xH . ^p 
536 .460 .411 : ip 

.220 : (1857) ^x^Jl 

309 


631 


67 : 

490 : .1 tjbjUjji 

468 . .Xjlo 

'. (L^ij^j <ilL») j-S^I , — 

187 c 179 


<2J-Lo) £-jI jJI 

428 i (L^j^j 
_ 459 <. 45 1 :iJll^l 

463 

539 < 537 :^JJl UJuill 
495 ; 

<445 (.241 :JjLJi 

554 1 450 (.449 


354 ' o^-J < 

515 :.l cJjSGl itJji 

- 'j— 4 j~^j-^ 
<457 (.456 1 440 <86 : ji 
537 < 502 


168 


486 (.469 (.467 : 4j ~i 

< 168 ; <_~AJ> jj> oLa jj < <c^t^s 
460 


188 4 
494 (.469 <466 : <<jp^ 

149 : .ei .(— • < jJ 
33 l <ju~3jt < 


< 509 4 484 (.482 <480 

538 

<488 <467 . t 4 _^_j ^_p 

497 

446 < 442 '. ^»LSj < jjj 
1 49 I . ^ t Aj 
518 :.<J .li < 

(.363 <.51 : .^i .0 <J_j— ^ jh- 44 
469 (.467 

I l i ^ — £■ ^ ... ■ — 1 ^—3 < 1— ^ ^ ^ 

(.467 <466 

500 <475 <471 <469 
470 • <j5vj jJ* 

<522 <431 <235 : .J> < 

558 

<428 <203 :dLjJ uy tj JV> 
453 <429 
479 ! .0 4 jj_^i 
522 ! . ^ .1 ^ 

- O _ 

515 <513 <^bljli 

<469 <466 ; 3jL4jljj <^j^pLi 
481 <471 

<471 '. <1) U>- < 

479 <475 

1 14 . < ^**^***^^^3 


632 


536 1 43 1 
489 :iiy 
479 ' .j» i 

4 242 t237 t 229 : 

492 4273 4250 4247 
4468 478 :.o 4 J__jV j L_S' 
522 t 494 4486 4 483 
511 4 84 \j\j^ 4 ^15 
532 : ^pL. . J .o 4 y j\S 
347 . f 4^15 

211 4205 4203 

513 . 4 [4^ — l— s 15 

504 '.Oy>- 4,juiJl5 
536 4260 : 

4I68 4 139 : JjjJUjI 4 4^315 
526 4 463 _ 459 
491 :.o 4^15 
211 4 205 ; ^ jy>- 4 15 

538 " 4 jJu 5 

500 : 4 ^3 jS 

522 ; ,j> .j J> 
231 : jL5CI 

304 : ^1^)1 ^U5GI 
4234 4 139 :^pL^JS jL-£J| 
559 4319 

4 476 4 474 4 459 : i5L^*A5Jl 
539 4537 4536 


204 : (SSUll) 

168 : .^u 4 

4 79 . _ (_£ jJ 4 

373 

467 4I66 ij.iJuylll 4 ( _ r J 
425 . . I . (J 4 

- 3 - 

4 222 : (1832) £>U>yi jjJli 
396 4240 
291 :o^>l o jjli 
297 . (L2U.1) j— xJl j jjli 

: (1823) pli£-!j jjJli 

372 

: (LJLkj^j) (1834) ^_5_aJ l jjJli 
315 4291 4117 


550 , 

4117 4 

104 : Sj 


4 206 

4 137 4 

126 : <L 


4 265 

4 261 

_ 259 

4 257 

4 279 

_ 272 

4 270 

4 266 


531 4522 

4 457 


-ii- 

526 : jL 4jLL5 
343 ; 4 £-cjI5 

450 4241 :.| t <ul5 

(- - . 

57 . (_j^5vJl ^^15 
-429 4421 4415 : ILSUjJl&l 


633 



409 ; t a jjjjjfi 

l 468 _ 467 ; o yr 4 JjLi-vj j4T 
502 i 469 
33 

492 1 477 I O <■ (j-4^ 
521 (.520 : »_i) _p! iaJL^S 
427 . ** ^ 

82 : tsUj-S 1 

- J- 

t407 ! - ■<-> L 

537 (.526 
348 : . J 

197 . ^y 4^0 

168 : .21 .£ <. y 'U v J 
216 : jp jlo co-oliN 
C 516 (.511 c 82 : 4__ r _ L) l j-J'J 
537 1 517 

,(_a . I .(— 1 c yj — __J SV 

475 : .j3 

414 : >a - .il t jU5N 
4 467 ; ji L _ r — ij-flJl 4 

533 4522 
527 4 526 :iijUN 
t 143 4 142 o'UI 

154 4153 4149 4148 


475 ! 4 

168 1 . . 4_3 4 

4272 : 

302 

431 4 430 : iJliUilSfl 
430 4 185 liiUjJlSOl <L~^I 
4 339 4 31 8 : .>jL4p-> j ioJujS 
351 4341 

490 4 468 ! LjjjS 

4228 4 196 ‘.fUj 4 C^-,j_5 

453 

1 56 • -^r 1 
470 ! (_31 xa^^p ^ 

149 ! tjiAjJjLl) 4 
268 4 246 . 4 

534 4 518 ‘ . J .1 1 
4 524 : .y .J ^ 

531 4528 4527 
44 4ilj5 

352 : (5 4 

274 4 189 : .o 4 j j £ 

4 1 68 : .cj .^y> 4 — jjJ j — S 

491 4486 4484 4 467 4353 
4 150 : (1871) 

156 

1 409 429 : c — j\ >.c^yS 
521 


634 



537 <.502 1 477 <.463 
490 ; ./» <• y> jjt 
33 : .<_i . j < 

<•469 <258 : j a <cu_~J 


494 <430 :jp 


83 . < — L 

< 5 1 4 . V ^S\*j ^ U ^ 

518 


493 <.481 
340 i (iLjJu ji < 

278 . 

416 . wL^j^ <o 
493 <.490 :.j tJ LJ 
357 <jcJ 

466 . < ^JwJ 

522 . t 


161 






467 . 

■ (ISL-pJj siiL.) J j*yi 

204 


528 :.^ <JJ 

-r- 


334 . ,<j < o^^Aj 
377 ! ^jjjLo < jj j] 

< 527 . ^ — j 1 ^ ^ j .. i . I 

531 


438 : Oj^- < ^ ji 
489 : ( _ r *j LJ| i ji 

^il_l o) j J^_P ^C_j| ^ 5 I 

215 :(Lwy 

— 1 — j — ~*~S r — *^_Jl ^y^- 3 ^ 1 

1 145 < 139 < 130 :(l ; ^ 

452 

< — 1 — 1 — °) j — 4 — f- ^j.v i j 1 

207 :(LJy 

. Cl * »*. 3 — C-l — — - — ? , ^ i i^_l 



538 <435 <425 : ip 111 



557 

<244 


149 <142 : ,<_j 

. t IjLo 

<222 

<139 < 

135 

1 2 1 , 

.12 : Jjl — S' 

<273 

<236 

<232 

<231 

1 3 1 9 

<252 _ 250 

<237 

<305 

<301 

<299 

<297 

<.431 

<426 <370 

<369 

<360 

<315 

<309 

<307 

<461 

<451 <449 

<433 

<429 

<427 

<371 

<362 

<490 

<483 <464 

<463 

<438 

<436 

_ 434 

<431 

<529 

<523 <521 

<494 

<450 

<448 

< 446 _ 

442 


540 

<539 

<461 

<458 

<455 

<452 


635 



519 


^ ( j ,. <3— a L*iL> 4— 

<.219 (278 (.214 i40 c24 
450 (418 (340 


— ^y\) jjLjlJi j — 
213 (25 

(345 d55 d29 : . 

(411 (409 (407 (369 

429 (416 


181 : (1807) 


(1809) I ~ j *15 jjo> 
181 

181 :(1807) ^Ll SS>* 
181 : (1805) yJ^jl 

180 : (1799) ryjnJ *S y v> 
: (1805) j*i I i_» jJaJl i5 y~> 

181 

181 : (1809) fl>li 

181 : (1807) iS yv> 

183 : (1815) jijij iSy« 





187 (181 : (1806) 


( 349 ! Ojl j_y_^ j j-y- ( J-f 
530 (483 (463 (444 
(308 (228 (83 : (J-? 

444 (442 (436 (309 
490 (468 : oLs^-a (J~iLo 
c 157 ( 136 i 4jjyLwo^iJl ^5(111 


(459 (457 (13 : S. 


,ai 


(238 (237 :<Jujyr 
(258 (255 (253 (246 

463 (457 (456 
83 ! jl ( |olSU 

286 

• iyj 

(351 (103 ; . j 

483 

( 308 ! .j i ( y j—xJL'i 

(384 (373 (351 (315 

536 (520 (441 
494 (467 i jjjjLwwJl (jjyU 
369 J y>- ( j^.y\° 
479 : j\sJ\ J5L> 

512 :(L2>) 


(344 




547 

c 350 

(36 < 

.21 I (J 

OO 

co 

(291 (284 

(39 

(449 

(391 (377 

(370 

(470 

(461 (460 

(452 

488 (485 (482 

(477 


446 (78 ; (_^Lwljll 
307 (60 (52 \Jtij J1 
312 (311 ; 


636 



453 i 428 i 226 .219 
.396 1 249 1 240 : Jl_A\ 

403 . 397 

• j . _ o _ 

138 : ji 
488 ! .i_J 

455 . j.i I t 

.487 .401 

522 .494 

529 ! 

.468 .259 : .1 l J..- .h 

494 .469 

425 .423 : f-Uj .^LLo 

•r- 


522 


..-3 . 


444 .223 

288 . 142 : io ,yi\ iiOil 
.73 .70 .69 :UUA\ 

.255 .226 .132 _ 130 
276 

469 .368 . J J-A . JLvO 

. .t—3 . ^ _ (j 

369 

346 . .ol2olj^o 

.469 .466 .135 : 

479 .475 .470 

j—Cjil 

340 : (1818) 

.147 : (L~J^s) _^_c jll 

151 



— 

J - 


502 . t y* 

.135 

.47 :c 


j o >1 j 

488 ! .c-> <. j jjo 

. 163 

_ 158 

.150 

.145 

1 80 I l 1 j jj 3 

_ 178 

.173 

.167 

.166 


CO 

00 

.186 

.185 

.183 

170 

.200 

.192 

.191 

.189 

500 : .ijlj:>l . 

.229 

.221 

.206 

.204 

.478 .467 ijj 

.344 

.302 

.297 

.266 

493 

.471 

.460 

.407 

.360 

428 ; ^ol . jiJ y» 


533 .512 .491 .476 
371 :^JUI j^U 
501 .317 : , 


408 


XjL _ jL>- t j-J ya 


511 


: -c 


.216 .206 


637 


522 : ,i_s . - o t 
370 : 

: jjJ t ojJ j_-_«La 

514 <. 502 <.457 (43 
518 . (O^-^IaIa 

419 * dl-J ^ ^*-wJjIa 
t469 (.467 (.58 • tjJ-jL* 
479 (475 

(370 (369 : 

494 (468 (431 

* .- 

526 . t 

228 : ( c-^a 

_ 436 (408 ! ^j^Loj— i ( J— ; j — a 
438 

446 . 2 y& 

£ 

286 ! J-ojl ( t 5*' j jA 

(474 (467 i j j_x_$Ls (j-^j- a 
(493 (487 (477 (476 

560 

302 (174 jJul ( j > jA 
478 ; .1 .cj .J (ijl^jjA 
481 (168 ! .(_i ( jjL jA 
400 

• i_f* y c 

168 ’ a 
370 ! ( ^^a 

: ,_Alp > p-4^ ‘ J4* 

(474 (463 . 459 ( 168 


481 '. (JUjj 
468 (239 : oU jj 
(1795) 

377 (315 dl6 :(wA() 

(81 (66 : (jpL^A-iiNl 
d52 d43 dl4 (96 (86 
336 (325 (3)8 (284 
(321 (320 ; (_jLSC-vJl j— «— Jl 
323 


200 (87 yj\ 

474 ; l -y.- > y 

(467 '.dj — s .<-} — ®J — ’ 

485 (476 (474 
180 d59 :(JUoj 11!) j 
522 ^ jVp ( jjy 
254 (206 : JjVl M j5Ll 
(482 (458 :j_>^l (^"j^J 
538 (537 (515 (511 

430 ; *> ( oLjj^j 

334 . J C 


ft - 

77 ! O j~ojIa 
255 ! jjIa ( ^CjjIa 
491 (433 : f*Uj (0~J_4 
33 ji ( ( J5 wIa 

552 (541 (406 (jjjll^U 


638 


448 ^ , Ju 

l 67 1 66 ! 1— 

502 i 353 
422 ! Oy>- , 

500 <.349 : cuojU 

168 . Oj>~ c 

- 4 - 


. 148 

,143 , 

141 


,163 

Ui 

00 

,157 

,154 

456 ,194 ,174 

_ 172 

,206 

,173 _ 

169 

,228 

,226 

,220 

,216 

oo 

,427 

,404 

,241 




504 


431 ,430 :^^JI 
514 : .J , ) y _ 

161 • j — ^ ^ y 

117 , 77 '■ yj \ , 

353 : .(» 


540 , 538 , 502 ,482 
323 

458 ! 1 

458 ! “LiLaili 
458 . 1 1 

492 ,274 ,231 : 

- J - 

,83 ,77 ,67 ,olj 

353 ,84 

,393 ,392 : u _i_J=JI ^jJl 
402 

347 ; (ijjjJl) OyxsSj 
332 

418 ,270 ,23 :ioU^I 
,467 , 168 . 

491 ,488 ,476 ,468 
517 ’. . »_s , 

543 ! 'y* , O y~yj 

102 :Jj1 ‘■Jyj 


639 


* If ^ in f 


4_if. 1 i i 1 1 3j)^i<Jl^ 4 j m H y '^2-5 1 1 cLoi 

<(4j>. jjjJ.1 Sj^lIIx o jjt> . 1 848j 1 789 ^^.aLf. oy? ^^*-5' 
tiijjl L^j-ea^J 4B^_*_I La^ ti«_)jL>Jl ^aJl_*Jl >.~< 3 Id 
dU^l-»a *_a > j j 3 ^-tT<.i 1 >_ jl r ^Ji i _la 1 _ 7 _b 


. ^jj^_aJl d <r j a ^ If 4 _ajLuo 


I -LA t^jlj (jy U 1 ~>o £-xi-i - Jl ^ 

(J_^ <(4_rv aJ)^_aJl 3 jj_jJL 4_3jJl->- 1 ^ jJl Jj—^ILII 

l_j j seJl Jl :*_a t _ r B :L_jjijjl ^^y-B 3 1 — -ljsJI ) 


^lf j 4 3-U_L>Jl 4 _*jC.Ll 4^JI (jlsLiil . 4_j_i_u La^Jj _lJ la 

4 i j i j ■ 1 ij j^_i_>. m ^ n cjLjllLs 

^^LlI' 4 3 J^Ztl 1^ ^£L>Jl <-_t_J Lt-u ' ^_B 4 4_tlo 1 j. 3~ i 1 D jV Ij 


. . .(jj-LUlj 4 _jl^VI ^jlst 43 i»il 3 llj 

■ d n tL < I I i_Z_l I J I -Lt^) I y_yu^> .4_*_UJ I _LA 3 I j. 4 *3 f 

^ If 1_4^>^>- 4 Vl J .iS3 C. J jJU. 1 ^ 4^->f . 

(J7 lil 3 ^ Mill «ajIj^j^A 4_u I. _> ^jjjtJl ^jUJ! -La 


^_B CjljLsijVI Jj*) <<o if~» 3 r"U La^-l oj 

■ 7 ^j^mi«. 1 I ^j^_ 3 Jl . 4 -GtJjLjJl Cjl_ 3 Jji.l jL^e-a 


1917 ^Lf. 4-jjJ-t-fC M.V1 ^,-B jJj : wLjjI ^ 

j) i3->f Juj-4-al^ 0 0 lljjB AlLf-u 1 jJ £-j13j 

1 31 1 4_>^L)^_aVI 4 -lc-oI^VI ^ 4_uLLajj_Jl 4 ja oli> V' (_yB 
^jjuJ 4_*_aL>-^ tiL ^_jj 4_*_al_»- ^B 1 j L l4.u 1 1 » 1 1^ 

1 * 1 1 LT^ 4_if. Lald*-*^! Cj^-^t..l 1 1 3 Ju-L>Jl 4 _uj^-lI.1 ^_^B 

:3 JljJlC. CjUJ ^yjl C.ca- -v ^j ^pjl 4 jL 3J3-^ ^j-a 

The Age of Capital , The Age of Empire , 
The Age of Extremes , The Age of 
Revolution , Bandits , Industry and 

Empire , Labouring Men, Primitive 
Rebels , and Worlds of Labour. 

4 t - ; • 1 ♦ j 

(Jf^j ‘dPj^l (Ik 3 ^1— d ->' iLf. i^Lj— << xll 1— ^ w 

4_*_a 1 _>iJ 1 d <-»- 1 il^ 1 ...VI uL 'j jJ 1 ^a ^B ^jl _) 

4_*-a L>- ^B 4 . <-!!_> 1 ^ i mi 3-L*J 4 1 3l ~ 4 4)1 af ■ 44 _uJ_)V 1 
di jil-v iVl j 4 _i_j^_*JL CjLa^>»^l_a^ LliLaJ^-a 4J .4 jJU^J 1 
, < d i'al 3"| ! 1 a 4_j^_a_(-J I & 4-Lf.l L>Js 1 ^B 


THE 

AGE OF 
REVOLUTION 
1789 - 1848 



•*/ 


ERIC HOBSBAWM 

II I S lO K Y O I Cl VI I « / A TIMS 


IL44LJI iSjJtll • 

»jj<a\jLA iU^ic 43 Lji) • 

<LuiLfe 4 ^.lj Luluul j»_ 9 ia • 
SjrtjjH'i ^jiaj oh liili • 
jjJiiij ulil • 
(S^.bwj tljLuLiJ • 




doJX>di (LijAil d-phio-ll 






ask2pdf.blogspot.com